Masterplan Water voor Texel

Transcriptie

1 Masterplan Water voor Texel Projectenprogramma opgesteld door de gemeenschappelijke projectgroep van: Texel,

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Aanleiding Een korte terugblik 4 2. Stand van zaken Aanpak buitengebied Optimalisatie afvalwaterketen Watersysteemanalyse Aanleg van natuurvriendelijke oevers in hoofdwaterlopen Samenwerken aan particuliere natuurvriendelijke oevers Aanleg duinrellen Agrarische bedrijfswaterplannen ( Boer en Water ) Verdrogingsbestrijding De Bol en inrichting Utopia Baggeren en herinrichten van de Elemert Overige projecten 7 3. Projectenprogramma Inleiding Eijerland projecten uit het lopende programma nieuwe projecten waterketenprojecten Waal & Burg en Het Noorden projecten uit het lopende programma nieuwe projecten waterketenprojecten Gemeenschappelijke Polders projecten uit het lopende programma nieuwe projecten waterketenprojecten Prins Hendrik polder en Hoornder Nieuwland projecten uit het lopende programma nieuwe projecten waterketenprojecten Projecten Texel-breed projecten uit het lopende programma nieuwe projecten waterketenprojecten Organisatie Gebiedscommissie Projectgroep MW Texel 17 Bijlage.I Overzicht projecten 19 Bijlage.II Kostenraming per instantie 23

3 1. Inleiding 1.1. Aanleiding Sinds 1999 werken de gemeente Texel, het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (voorheen: waterschap Hollands Kroon en het hoogheemraadschap Uitwaterende Sluizen) en de provincie Noord-Holland actief samen aan de realisatie van een duurzame waterhuishouding op het eiland Texel. In 2001 is hiertoe het eerste projectenprogramma Masterplan Water voor Texel opgesteld. Doel van het Masterplan Water voor Texel is het realiseren van water-projecten op Texel gebaseerd op een geïntegreerde aanpak van de verschillende waterdisciplines. Het gaat hierbij om projecten op het gebied van de afvalwaterketen (= riolering en RWZI) en watersysteem (= oppervlaktewater en grondwater), waarbij alle aspecten die van invloed zijn op de waterhuishouding van Texel in hun samenhang worden bekeken. De projectgroep Masterplan Water voor Texel vormt (sinds 1 september 2002) één van de drie deelcommissies van de overkoepelende bestuurlijke Gebiedscommissie Texel, waarin de beheerders van de openbare ruimte zitting hebben. In 2001 heeft de toenmalige stuurgroep het programma voor de korte termijn ( ) vastgesteld. Destijds is afgesproken dat medio 2003 besloten zou worden over de uitvoering van projecten voor de middellange termijn ( ). Ter ondersteuning van deze besluitvorming is een nieuw projectenprogramma opgesteld. In de eerste versie van het projecten programma van het masterplan zijn naast de overeengekomen maatregelen op het gebied van aanleg en beheer ook twee grote onderzoeksprojecten opgenomen. Door deze studies is een goed inzicht gekregen in het huidige en gewenste functioneren van het watersysteem en de afvalwaterketen, als ook in de interacties tussen keten en systeem. De resultaten van deze onderzoeken zijn inmiddels beschikbaar en vormen een goede basis om de gewenste ontwikkelingen in het water(keten)beheer op Texel nader vorm te geven. Wat betreft de organisatie spelen twee belangrijke zaken. Allereerst wordt de programma coördinatie van het masterplan (dat inmiddels in de uitvoeringsfase is beland) op overgedragen van de provincie Noord-Holland aan het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK). Daarbij komt dat de oorspronkelijk betrokken waterbeheerders (i.c. ws Hollands Kroon en USHN) inmiddels zijn gefuseerd, hetgeen betekent dat ook nieuwe afspraken zijn gemaakt over de wijze waarop de nieuwe organisatie HHNK de programma coördinatie, de procesbegeleiding en aansturing van de diverse projecten wenst vorm te geven. Hoewel taken en rollen van betrokken organisaties wijzigen, blijven alle oorspronkelijke partners binnen het Masterplan Water voor Texel uiteraard ook in de toekomst actief betrokken bij de ontwikkeling van een duurzame waterhuishouding op het eiland. In dit projectenprogramma wordt in hoofdstuk 2 kort stilgestaan bij het reeds bereikte en wordt in hoofdstuk 3 een overzicht gegeven van de nieuwe projecten, voor de komende periode. Hoofdstuk 4 beschrijft de nieuwe organisatie.

4 1.2. Een korte terugblik Het masterplan heeft inmiddels al enkele stadia doorlopen: - de initiatieffase de verkenningsfase de programma fase de onderzoeksfase uitvoering projecten (in het kader van het masterplan) vanaf 2001 Eind 1998 is bij de bespreking van het waterbeheersplan door de gemeente aangegeven dat er behoefte is aan een specifieke aanpak voor het water op Texel, waarbij de diverse aan water gerelateerde activiteiten op het eiland beter op elkaar worden afgestemd (functioneel, waterhuishoudkundig en ruimtelijk). Naar aanleiding hiervan is voorjaar 1999 de gezamenlijke projectgroep van de betrokken beheerders ingesteld, bestaande uit de gemeente Texel, Hoogheemraadschap Uitwaterende Sluizen, Waterschap Hollands Kroon en de provincie Noord-Holland. Deze projectgroep had als eerste taak het uitvoeren van een verkennend onderzoek naar het nut en de noodzaak van een integrale aanpak van het water(keten)beheer op Texel. Hiertoe is een inventarisatie gemaakt van de lopende en geplande projecten en zijn de wensen van betrokken partijen in kaart gebracht (Quintessens, 2000). Op 2 februari 2000 is door het ondertekenen van een intentieovereenkomst tussen genoemde beheerders het officiële startsein gegeven voor Het Masterplan Water voor Texel. Op 24 mei 2000 is de adviesgroep (bestaande uit een groot aantal maatschappelijke organisaties op Texel) voor het eerst bijeengekomen om het plan van aanpak voor de verdere uitwerking van het Masterplan te bespreken. Dit vormde de formele start van de programmafase. Als eerste stap hierbij is een zogenaamd Waterraam Texel opgesteld (Nelen & Schuurmans Consultants, 2001), waarin voor diverse thema s de gewenste ontwikkelingen en kaders zijn geschetst. Deze zijn door de betrokken beheerders, in nauwe samenwerking met de adviesgroep, vervolgens nader uitgewerkt in het Projecten Programma van het Masterplan Water voor Texel (Nelen & Schuurmans april 2001). In 2001 startte de uitvoeringsfase voor diverse projecten op het gebied van - aanleg natuurvriendelijke oevers - ontwikkeling van duinrellen - opstellen bedrijfswaterplannen - sanering de Elemert - inrichting de Bol Parallel aan deze projecten is in 2001 gestart met twee hoofdonderzoeken: - de watersysteemanalyse - de optimalisatiestudie voor de afvalwaterketen. Beide studies zijn inmiddels afgerond en vormen een goede basis voor de nadere specificatie van de te nemen maatregelen in de waterketen en het watersysteem.

5 2. Stand van zaken Er zijn sinds 2001 diverse projecten uitgevoerd. Naast de projecten op het gebied van aanleg, inrichting en beheer, hebben diverse onderzoeken plaatsgevonden. De resultaten van deze onderzoeken zijn verwoord in aparte plannen en notities. De belangrijkste projecten die in de eerste fase van de uitvoering van het Masterplan Water voor Texel zijn uitgevoerd of zijn opgestart, zijn 1. aanpak ongerioleerde percelen in buitengebied 2. optimalisatie afvalwaterketen (OAS) 3. watersysteemanalyse 4. aanleg van natuurvriendelijke oevers in hoofdwaterlopen, 5. samenwerken voor particuliere natuurvriendelijke oevers, 6. voorbereiding en aanleg van een duinrellen 7. agrarische bedrijfswaterplannen (boer en water) 8. onderzoek naar water voor natuur in De Bol 9. baggeren en herinrichten van De Elemert 10. overige projecten en werkzaamheden op het gebied van communicatie In het onderstaande worden genoemde projecten kort toegelicht Aanpak buitengebied Bij de aanpak van de ongerioleerde percelen in het buitengebied is allereerst onderzocht welke maatregelen genomen moeten worden om te voldoen aan de gestelde emissie reductie doelstellingen en milieunormen. Deze maatregelen vallen onder de basisinspanning van de gemeente (= zogenaamde minimumvariant ). Daarna is onderzocht op welke wijze, binnen de uitgangspunten van het Masterplan, ongewenste emissies in het buitengebied het beste gesaneerd kunnen worden, vanuit een gemeenschappelijke visie doelmatigheid ; dat wil zeggen dat op perceelsniveau (of voor groepen van percelen) een afweging is gemaakt tussen de mogelijke oplossingen, rekening houdend met de kosten en het te verwachten milieurendement (= zogenaamde Masterplanvariant ). De Masterplanvariant gaat verder dan de minimumvariant, en bevat met name extra inspanningen in kwetsbaar en zeer kwetsbaar gebied. De positieve effecten op de waterkwaliteit sluiten goed aan op de andere projecten ter verbetering van het watersysteem, de natuur en de belevingswaarde. De ambtelijke projectgroep Masterplan Water voor Texel adviseert de Masterplanvariant; echter bestuurlijk moet de keuze tussen bovengenoemde varianten nog gemaakt worden. Deze keuze vormt een belangrijk vertrekpunt voor het gemeentelijk rioleringsplan (GRP), dat in 2003 wordt opgesteld, en waarin een samenhangend pakket van maatregelen zal worden opgenomen voor de verbetering van de riolering in bestaand gebeid, als ook voor de aanpak van emissies in het buitengebied Optimalisatie afvalwaterketen Door het Afvalwaterketenbedrijf (AWKB) van HHNK en de gemeente Texel is een optimalisatiestudie van het afvalwatersysteem uitgevoerd. Uit de optimalisatiestudie volgen aanbevelingen voor centralisatie van de rioolwaterzuiveringsinstallaties en ontmanteling van twee verouderde zuiveringsinstallaties (Oudeschild en t Horntje). Zodra de gezamenlijke strategie (die separaat is gerapporteerd) formeel is vastgesteld en bestuurlijk geaccordeerd kunnen de voorbereidingen voor het ontwerp van de technische

6 werken gestart worden en kan de uitvoering gestart worden. Financiering van dit project behoort tot de basisinspanning van HHNK en de gemeente. De doorlooptijd behelst een periode van 5 á 7 jaar Watersysteemanalyse Op basis van modelberekeningen van het totale watersysteem van Texel zijn analyses gemaakt van: - het risico van wateroverlast (bepaling faalkansen per polder, op peilvak niveau) - de mogelijkheden van een verbeterd peilbeheer (optimalisatie van de huidige water infrastrcuctuur door toepassing van slimme stuwen en variabel peilbeheer) - de waterverdeling (m.n. zoet-zout en verspreiding effluent) - de effecten op de waterkwaliteit, door optredende overstortingen uit de riolering (toetsing in het kader van het zogenaamde waterkwaliteitsspoor) Deze kwantitatieve en kwalitatieve analyse is afgerond. De resultaten vormen een goed vertrekpunt voor zowel de waterinrichting, het gewenste peilbeheer, als ook voor de te nemen maatregelen in de afvalwaterketen. (Eijerland) 2.4. Aanleg van natuurvriendelijke oevers in hoofdwaterlopen Momenteel worden op vier locaties natuurvriendelijke oevers voorbereid in hoofdwaterlopen. Uitvoering is gepland in Ook de aanleg van natuurvriendelijke oevers in combinatie met de waterhuishouding van het vliegveld wordt onder deze noemer meegenomen Samenwerken aan particuliere natuurvriendelijke oevers In juni 2002 is dit project gestart. Agrarisch natuurvereniging De Lieuw heeft samen met een adviesbureau en een groep van leden plannen opgesteld voor inpassing van natuurvriendelijke oevers op het bedrijf. Voortgang van dit project wacht momenteel op ondertekening van een beheersconvenant door HHNK Aanleg duinrellen Momenteel worden inrichtingsplannen opgesteld voor drie duinrellen (Korverskooi, Krimbos en Oude Weg). Deze zullen in een projectgroep besproken worden en vervolgens met grondeigenaren.

7 Op het recreatiepark de Krim is een project gestart gericht op de vergroting van de belevingswaarde, waarbij een combinatie van natuurvriendelijke oever, een droge oever voor graafwespen en een duinrel in combinatie met recreatiewater wordt ingericht. Momenteel wordt het ontwerp verder uitgewerkt en de financiering geregeld Agrarische bedrijfswaterplannen ( Boer en Water ) In het project Boer en water gaan agrariërs samen met het waterschap aan de slag om het zoetwaterbeheer op Texel te verbeteren. Er zijn vijf proefbedrijven (een biologischdynamisch bedrijf, een akkerbouwbedrijf, een melkveebedrijf, een bloembollenbedrijf en een gemengd bedrijf) die meedoen aan een intensief meetprogramma en onderzoeken welke maatregelen doorgevoerd kunnen worden zoals slimme stuwen, betere opslag van zoet water, aanleg van flauwe taluds etc. Via studiegroepen wordt de kennis verbreed naar andere boeren Verdrogingsbestrijding De Bol en inrichting Utopia In december 2001 is een onderzoek gestart naar knelpunten en mogelijke oplossingen voor het waterbeheer in De Bol. Het watersysteem is troebel, waardoor veel waterplanten en dieren zijn verdwenen. Daarnaast verzuren de hooilandpercelen, waardoor waardevolle vegetaties dreigen te verdwijnen. Na inventarisatie van de knelpunten is een maatregelenplan opgesteld. In mei en november 2002 is een klankbordgroepoverleg geweest met direct belanghebbenden. Plan van aanpak is gereed en er worden voorbereidingen getroffen voor de uitvoering Baggeren en herinrichten van de Elemert De vijver de Elemert was verontreinigd. Na het opstellen van een sanerings- en inrichtingsplan is de uitvoering gestart. Gebleken is dat er meer vervuilde slib aanwezig was dan oorspronkelijk ingeschat (3000 m3 i.p.v m3). De kosten zijn daardoor aanzienlijk hoger dan oorspronkelijk geraamd. Na de sanering volgde de herinrichting van dit parkje inclusief de plaatsing van een sculptuur van Jan Wolkers. De uitvoering is in september 2002 gereed gekomen Overige projecten Naast bovengenoemde projecten, is vanuit de projectgroep een actieve bijdrage geleverd aan enkele ontwikkelingen op Texel, die van invloed zijn op de waterhusihouding: - Onderzoek voor oplossing wateroverlast door inrichting van wadi s tbv nieuwbouw Den Burg-west. - Onderzoek naar grondwaterwijzigingen rond de golfbaan, nagaan van de invloed van bemaling en beregening van de golfbaan op de grondwaterstand, eventuele combinatie met natuurinrichting bij uitbreiding golfbaan. - Duinrelontwikkeling op camping De Bremakker. Particulier initiatief dat vanuit projectgroep Masterplan Water voor Texel is begeleid. - Diverse activiteiten op het gebied van voorlichting en communicatie (zie communicatieplan)

8 3. Projectenprogramma Inleiding Bij het opstellen van het eerste projectenprogramma Water voor Texel in de periode , bleek nog veel van de benodigde informatie over de huidige waterhuishoudkundige situatie op Texel te ontbreken. Om deze reden zijn in het eerste projecten programma twee onderzoeksprogramma s opgenomen, om het gewenste inzicht te verkrijgen in het functioneren van zowel het oppervlaktewatersysteem, als het afvalwatersysteem. Inmiddels zijn deze studies afgerond, hetgeen veel waardevolle informatie heeft opgeleverd bij de actualisatie en aanvulling van het oorspronkelijke projectenprogramma. In onderhavig projectenprogramma zijn veruit de meeste projecten gericht op aanleg en beheer. Daarbij wordt conform de oorspronkelijke doelstellingen van het masterplan uiteraard wel gestreefd naar een gebiedsgerichte en integrale aanpak. Dit betekent dat bij het uitvoeringsgereed maken en realiseren van projecten ook nadrukkelijk gekeken moet worden naar andere projecten in de omgeving, die van invloed zijn op het watersysteem. Om deze reden is gekozen voor een uitvoeringsplan per polder. In de hierna volgende paragrafen worden per polder de uit te voeren projecten kort toegelicht. De kostenraming, de voorgestelde kostenverdeling, het geplande startjaar en trekker van deze projecten zijn opgenomen in de tabel in Bijlage I. Zoals in deze tabel is aangegeven, waren enkele van deze projecten reeds opgenomen in het programma ; de overige projecten zijn nieuw. Bij de gebiedsgerichte uitwerking zijn de volgende deelgebieden onderscheiden : 1. Eijerland 2. Waal & Burg en Het Noorden 3. Gemeenschappelijke Polders 4. Prins Hendrik polder en Hoornder Nieuwland Bij elke polder is een beschrijving gegeven van de voorgenomen maatregelen in de waterketen, die van invloed zijn op het watersysteem. Echter, omdat de waterketen niet dezelfde gebiedsgrenzen heeft als de poldersystemen, zijn de maatregelen in de waterketen opgenomen in het financiële overzicht onder de noemer van Texel-breed (projectnummer TB5 t/m TB18).

9 3.2. Eijerland projecten uit het lopende programma Verhogen belevingswaarde water recreatiepark De Krim In overleg met recreatieondernemers wordt bepaald hoe de wateren in en nabij het recreatiepark De Krim (Krimbos) zo kunnen worden ingericht en onderhouden dat ze meer aansluiten bij schoonheidsideaal en gebruikerswensen van recreanten. De wensen worden voor zover ze niet strijdig zijn met de andere functies van de wateren gerealiseerd. Natuurvriendelijke oevers Hogezandskil Dit water zal natuurvriendelijk worden ingericht en op een natuurvriendelijke wijze worden onderhouden; rekening houdend met het feit dat de afwateringsfunctie niet worden belemmerd. Natuurontwikkeling Haneplas Door de uitvoering van natuurontwikkeling in de omgeving Haneplas en Dorpszicht (terrein Staatsbosbeheer) ontstaat een goede verbinding tussen de natuurgebieden Slufter e.o., Roggesloot en Waal en Burg nieuwe projecten Herinrichtingsontwerp Eijerland Uit de watersysteemanalyse is gebleken, dat een herinrichting van de polder noodzakelijk is om het agrarisch grondgebruik goed te kunnen faciliteren en de ambities van natuurgebied De Roggesloot te realiseren. In deze polder is de wateroverlast voor agrariërs nijpend en er is een zoet water tekort. Voor het natuurgebied de Roggesloot is een betere scheiding van zoet en zout water gewenst om de brakwaterambitie te faciliteren. Om dit te realiseren is een omlegging van de zoetwater afvoerroute nodig. Door het water via het oostelijk gelegen Eijerlandskanaal af te voeren kan de landbouw van het zoete water profiteren. Voor het ontwerp geldt als uitgangspunt dat de herinrichting van het watersysteem leidt tot voldoende waterberging in de polder is, in relatie tot de afvoercapaciteit van het gemaal (dat eventueel zal moeten worden vernieuwd). Duinrel Krimbos Door onderhoudsmaatregelen en herinrichting van de duinrel wordt de bergingscapaciteit vergroot, de verdroging tegengegaan en betere benutting van het zoete water uit de duinen mogelijk gemaakt. Belevingswaarde recreatieparken in het duingebied In overleg met recreatieondernemers wordt bepaald of en hoe de wateren in en nabij het recreatiegebied zo kunnen worden ingericht en onderhouden dat ze meer aansluiten bij schoonheidsideaal en gebruikerswensen van recreanten. De wensen worden, mits deze niet strijdig zijn met de andere functies van de wateren, gerealiseerd. Dit project is nog niet opgestart, het resultaat is afhankelijk van het animo van de ondernemers in dit recreatiegebied.

10 Stekelbaarsproject Het effluent van rwzi De Cocksdorp zal door middel van een moerassysteem (ca. 4 ha tussen de rwzi en het huidige gemaal) worden nagezuiverd tot bruikbaar oppervlaktewater. Dit zoete water wordt onder andere toegepast voor het kwekelbaarsproject. Hiermee worden stekelbaarsjes die bij de vispassage binnenkomen naar het moerassysteem geleid en opgekweekt (ze consumeren vlokken en algen). Zodoende wordt de werking van de vispassage versterkt ten gunste van bijvoorbeeld de op Texel broedende lepelaarpopulaties. Een deel van het nagezuiverde water zal in de zomer worden gebruikt voor cultuurgronden waterketenprojecten In polder Eijerland zal achter de zuivering De Cocksdorp een helofytenfilter worden gerealiseerd in het kader van het kwekelbaarsjesproject (hierboven beschreven). Het effluent van Everstekoog wordt hierin nagezuiverd tot bruikbaar oppervlaktewater. Niet al dit gezuiverde zoete water zal worden gebruikt voor het kwekelbaarsjesproject. Wat niet gebruikt wordt komt ten goede aan het watersysteem van Eijerland voor de aanvulling van het watertekort Waal & Burg en Het Noorden projecten uit het lopende programma Duinrel Korverskooi Versterking van de natuurwaarden door opknappen van de duinrel is gewenst en kansrijk. Natuurvriendelijke oevers hoofdwaterlopen De verbinding tussen de duinzoom, Waal en Burg en De Bol wordt versterkt doordat de hoofdwaterlopen natuurvriendelijk worden ingericht en onderhouden. Hiertoe wordt een (kort) beheer- en inrichtingsplan opgesteld. Er worden onder andere enkele diepe plekken gecreëerd (> 1 meter) voor de overwintering van vissen. De afwateringsfunctie van de waterlopen mag niet worden belemmerd. Verdrogingsbestrijding De Bol en inrichting Utopia De natuurwaarden van de Bol en Utopia worden versterkt. Voor de waterhuishouding houdt dit onder meer in dat er meer waterstroming /verversing komt en dat de verdroging wordt opgeheven. Ook wordt de brakke natuur in het water hersteld door een betere scheiding van het zoete water dat momenteel door de natuurgebieden loopt. (opm. het onderzoek voor dit project is uitgevoerd in ) nieuwe projecten Vernatting Dennen Het water wordt beter vastgehouden in het duingebied door de plaatsing van stuwen. In de zomer kan mogelijk een deel van dit water worden nageleverd aan de duinzoom en meer oostelijk gelegen gebied. Het eerste jaar worden proefondervindelijk en op basis van terreingegevens stuwen geplaatst. De gevolgen van de geplaatste stuwen op de grondwaterstand zullen gemeten worden. Het tweede jaar worden de ontwikkelingen van de grondwaterstand verder gevolgd en zal in het kader van de gewenste vernatting een aantal

11 terreinmaatregelen worden uitgevoerd. In afwachting van de ontwikkelingen is nog niet te voorspellen of na het tweede jaar nog kosten moeten worden gemaakt voor dit project. Verhoging belevingswaarde rondom De Koog In overleg met recreatieondernemers wordt bepaald hoe de wateren in en nabij de Koog zo kunnen worden ingericht en onderhouden dat ze meer aansluiten bij schoonheidsideaal en gebruikerswensen van recreanten. Onderzoek herstel boezemsysteem Voor het realiseren van waterberging in Waal & Burg wordt onderzocht of het mogelijk is om het boezemsysteem te herstellen in Het Noorden. Naast potenties voor waterberging biedt het opengraven van de boezem kansen voor het herstel van cultuurhistorische waarden. Pilot Slimme stuwen Uitvoering van maatregelen die voortkomen uit de watersysteemanalyse en de studie Boer en Water. Onderdeel hiervan vormt variabel peilbeheer. Uit de watersysteemanalyse is de slimme stuw naar voren gekomen als een van de maatregelen voor het optimaal benutten van de waterberging. Het waterpeil wordt regelbaar gemaakt door het plaatsen van regelbare stuwen en een regelmethodiek. Dit kan door het ontwikkelen van een standaard slimme stuw, die modulair plaatsbaar is, goedkoop is en waarmee tevens invulling kan worden gegevens aan een variabel peilbeheer, gecontroleerde afvoer en monitoring van waterstanden en debiet. Natuurgebied Waal en Burg Met het huidige grondgebruik en watersysteem worden de functies natuur en landbouw in Waal en Burg niet optimaal gefaciliteerd. Voor de natuur in dit gebied geldt een brakwaterambitie, terwijl het water in de hoofdwaterlopen zoet tot licht brak. Mogelijke maatregelen die volgen uit de watersysteemanalyse zijn het omleiden van het effluent van Everstekoog via de zuidelijke route en het omleiden van de hoofdafvoerroute langs het natuurgebied in plaats van er doorheen. Tevens kunnen door verwerving en/of ruil van percelen ongewenste randinvloeden worden verminderd. De keuzes voor het wijzigen van het grondgebruik rond het natuurgebied en het aanpassen van de waterhuishouding kunnen worden verwoord in een visie voor de hele polder. Een dergelijke visie op de waterhuishouding, grondgebruik en ruimtelijke ordening voor deze polder kan als voorbeeld dienen voor de andere polders waterketenprojecten In polder Waal en Burg en Het Noorden ligt de rwzi Everstekoog. Deze zuivering zal worden uitgebreid om het afvalwater te kunnen zuiveren dat extra wordt aangevoerd na de sluiting van de zuiveringen Oudeschild en t Horntje. Het effluent van Everstekoog wordt nagezuiverd in een helofytenfilter om er bruikbaar oppervlaktewater van te maken. De nutrientengehalten worden nog verder teruggebracht, de colibacterien grotendeels verwijderd en het natuurlijke zuurstofritme hersteld. Bij de uitbreiding van de rwzi zal ook een uitbreiding van het helofytenfilter worden gerealiseerd. Uit de watersysteemanalyse is naar voren gekomen, dat dit zoete water het beste benut kan worden door het te sturen via de zuidelijke route. Hierdoor kan het zoet water tekort in Waal en Burg en de Gemeenschappelijke Polders worden aangevuld en kan de brakwaterambitie voor natuurgebied Waal en Burg beter worden bereikt.

12 3.4. Gemeenschappelijke Polders projecten uit het lopende programma Natuurvriendelijke oevers Dijkmanshuizen en Apotheek De oevers bij Dijksmanshuizen en Apotheek worden natuurvriendelijk ingericht en de waterlopen op een natuurvriendelijke wijze onderhouden (zonder dat daarbij de afvoerfunctie wordt belemmerd). Duinrel Oude Weg Hier liggen kansen voor een betere ontwikkeling van de duinrel en versterking van de natuurwaarden nieuwe projecten Pilot Slimme stuwen De Hemmer Zie pilot slimme stuwen Waal en Burg. Pilot opheffen verdroging duinen en binnenduinrand Gebruikmakend van de ervaringen uit het project Boer en Water en vernatting De Dennen worden maatregelen ter bestrijding van de verdroging uitgevoerd. Waterhuishouding zuidoost flank Hooge Berg Het project onderzoek en uitvoering waterhuishouding zuidoost flank Hooge Berg is er op gericht om de natuurlijke waterhuishouding op de flank van de Hooge Berg te herstellen en de verdroging te bestrijden. Bij de Hooge Berg is sprake van kwelmilieus. De huidige ligging van de hoofdwaterloop voert echter het kwelwater af en werkt verdrogend. Mogelijkheden zullen worden onderzocht om de hoofdwaterloop te verplaatsen (richting waddendijk) waterketenprojecten In de Gemeenschappelijke Polders wordt de rwzi Oudeschild gesloten. Uit de watersysteemanalyse is naar voren gekomen dat het ontbreken van het effluent op het watersysteem geen groot effect heeft op het watersysteem van de polder. In de kernen in de Gemeenschappelijke Polders bevinden zich de meeste overstorten van gemengde rioolstelsels. Het negatieve effect van de overstorten op de waterkwaliteit zullen met verschillende maatregelen worden verminderd. In en Burg zullen o.a. watergangen worden verruimd en randvoorzieningen worden geplaatst. In Den Hoorn zal eveneens een randvoorziening worden gerealiseerd. In Oosterend en De Waal zal naar de mogelijkheid van afkoppelen worden gekeken. In Oudeschild wordt gedacht aan het verruimen van de ontvangende watergang. De aanpak van de riolering zal zoveel mogelijk worden gecombineerd met de aanpak van het ontvangende watersysteem

13 3.5. Prins Hendrik polder en Hoornder Nieuwland projecten uit het lopende programma Meetnet en aanpak vuilstort Schilbolsnol De huidige beschikbare metingen van grondwater en oppervlaktewater geven geen consistent beeld (en zijn soms tegenstrijdig) over de mogelijke verspreiding van vervuiling vanuit de vuilstort. Gebruik makend van het bestaande meetnet wordt bekeken of de invloed van de vuilstort op het milieu is vast te stellen en of dat eventueel aanvullende metingen nodig zijn. Indien hiertoe aanleiding is zal de vuilstort worden geïsoleerd nieuwe projecten Verbindingen zoetwaterafvoer De Kuil en De Naal De Hoornder Nieuwland is een onderbemaling in de Prins Hendrik Polder. Door de lage waterstand komt er veel zoute kwel in het oppervlaktewater terecht. Het gevolg is dat de omliggende percelen zoutschade oplopen. Er zal een concreet voorstel worden gemaakt en uitgevoerd om de onvolkomenheden in de zoetwaterafvoerroute te verhelpen door het verleggen van duikers en de sanering van de onderbemaling. De functie van Hoornder Nieuwland staat ter discussie, waardoor uitvoering van de sanering van de onderbemaling alleen mogelijk is na grondverwerving en functie wijziging waterketenprojecten In de Prins Hendrik Polder wordt de rwzi t Horntje gesloten. Een aantal agrariërs maakt in de huidige situatie gebruik van het effluent voor hun bedrijfsvoering. Bekeken moet worden of er compensatie nodig is voor deze bedrijven. De werking van de overstort in t Horntje zal worden verminderd door meer afvalwater af te voeren naar de rwzi.

14 3.6. Projecten Texel-breed projecten uit het lopende programma Natuurvriendelijke oevers secundaire waterlopen Conform het WBP2 worden de secundaire waterlopen en duinrellen natuurvriendelijk ingericht (in samenwerking met de agrarische natuurvereniging De Lieuw en andere beheerders). De afwateringsfunctie van de waterlopen mag niet worden belemmerd. Herstel cultuurhistorische waterelementen Op diverse locaties liggen kansen voor water, waarbij de belevingswaarde van het water, in relatie tot de cultuurhistorische waarde wordt versterkt. Bijvoorbeeld, in de buurt van de Schans, het Skillepaadje en de Hooge Berg zijn plaatsen te vinden van historische betekenis, doordat ze in de VOC tijd zijn gebruikt voor o.a inscheping van voedsel en goed houdbaar drinkwater uit de Hooge Berg nieuwe projecten Hydrologisch meetnet De doelmatigheid van het meetprogramma kan worden vergroot door het automatiseren van de inwinning, opslag en verwerking van gegevens. In 2003 zal er een overleg gepland worden met de betrokken partijen om te inventariseren of er behoefte is aan een gezamenlijk hydrologisch meetnet en hoe dat ingericht moet worden. Een van de aanbevelingen uit de watersysteemanalyse is om het meetnet voor waterkwantiteit te verbeteren om een sluitende waterbalans op te kunnen stellen. In de eerste plaats geldt dit voor de werking van de gemalen. Om meer inzicht te krijgen in het functioneren van het watersysteem en het calibreren van het Sobek model, zijn metingen bij stuwen nuttig. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van metingen bij automatische stuwen (zie ook pilotproject slimme stuwen ). Deze innovatieve monitoringstechniek kan verder worden uitgebreid met automatische metingen in peilbuizen. Bij de inrichting van het meetnet dient tevens rekening te worden gehouden met de Europese Kaderrichtlijn Water. De monitoringsverplichtingen die hieruit volgen (m.n. waterkwaliteit), zullen door het hoogheemraadschap worden vertaald naar haar beheersgebied, waaronder Texel. Vervolg agrarisch bedrijfswaterplan De tweede fase van dit project omvat een uitbreidring van een agrarisch bedrijfswaterplan met een inrichtingsplan, als ook de uitvoering van maatregelen. Herstel oorspronkelijke waterelementen Herstel van 14 kolken (drinkpoelen). Kolken hebben landschappelijke, cultuurhistorische en natuurlijke waarden. Herstel van rietland grenzend aan het brakke water Ottersaat dicht bij de Waddendijk. Aanleg van natuurvriendelijke oevers van eilandjes in een meertje Ottersaat. Het rietland en de eilandjes in brak water zijn een schakel in de keten van kwelmeertjes en vochtig land langs de oostkust van Texel. Ecologische beoordeling overstorten In de watersysteemanalyse zijn de overstorten van gemengde rioolstelsels getoetst volgens het waterkwaliteitsspoor. In deze studie is het verband onderzocht tussen de riolering en de waterkwaliteit. Dit geeft een indicatie van het effect van de overstorten op het ontvangende oppervlaktewater. Om deze uitkomsten te toetsen met de praktijk wordt er een ecologische beoordeling uitgevoerd van de watergangen achter de overstorten. De beoordeling is afhankelijk van de functie en het bijbehorende beschermingsniveau die worden toegekend aan het ontvangende oppervlaktewater. Een aanbeveling is, om in het

15 gemeentelijk rioleringsplan (GRP) aan te geven welke specifieke gebiedsgerichte milieueisen gelden voor het ontvangende water en een bijbehorend pakket van maatregelen op te stellen waterketenprojecten Riolering en RWZI s Uit de optimalisatiestudie volgen de te nemen maatregelen in de waterketen. In de watersysteemanalyse is een waterkwaliteitsspoortoets uitgevoerd om het effect van overstorten op het ontvangende oppervlaktewater in beeld te brengen. Hier zijn aanbevelingen uit voortgekomen voor het treffen van maatregelen aan de riolering en het watersysteem. De belangrijkste maatregelen m.b.t. de zuiveringstechnische werken zijn: - de rwzi s t Horntje en Oudeschild gaan dicht - nieuwe persleidingen naar rwzi Everstekoog (buitengebied langs tracés kan meeliften) - helofytenfilter achter rwzi Everstekoog wordt uitgebreid - van De Waal naar rwzi Everstekoog komt een bypass langs Den Burg Voor een gedetailleerde beschrijving van maatregelen en planning wordt verwezen naar het Basis Zuiverings Plan Zuiveringskring Texel. De afdeling AfvalWaterKetenBedrijf (AWKB) van het hoogheemraadschap is verantwoordelijk voor het uitvoeren van de maatregelen aan rwzi s en persleidingen. Aanpak ongerioleerde percelen buitengebied Afhankelijk van de (bestuurlijke) keuze tussen de minimumvariant (basisinspanning gemeente) en de Masterplanvariant worden ongerioleerde percelen in het buitengebied aangepakt door aansluiting op de riolering, het toepassen van individuele afvalwaterbehandeling (IBA) of het handhaven van septictanks.

16 4. Organisatie 4.1. Gebiedscommissie Overeenkomstig het plan van aanpak van de Gebiedscommissie Texel vormt het Masterplan Water voor Texel een deelcommissie. De projectgroep Masterplan Water voor Texel vormt de Deelcommissie Masterplan Water voor Texel. Ook in de uitvoeringsfase zal de hieronder weergegeven structuur de basis vormen voor de organisatie. Bestuurlijke Gebiedscommissie Texel Deelcommissie Natuur, Landbouw en Recreatie Deelcommissie Economie en Toerisme Deelcommissie Masterplan Water voor Texel (= Projectgroep MWT) Gebiedscommissie In de gebiedscommissie zijn de gemeente Texel, het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en provincie Noord-Holland bestuurlijk vertegenwoordigd. De nieuwe samenstelling van de Gebiedscommissie Texel per juni 2003 is bij het schrijven van dit hoofdstuk nog niet bekend. Begeleidingsgroep De organisatie heeft de volgende adviesleden: - Rijkswaterstaat - WLTO Texel - Agrarische natuurvereniging De Lieuw - Staatsbosbeheer - Vereniging Natuurmonumenten - Landschapszorg Texel - VVV/Recron - Texelse Vereniging voor Logiesverstrekkers - Dienst Landelijk Gebied Voor de diverse projecten werkt de projectgroep Masterplan Water voor Texel samen met leden van een begeleidingsgroep die bestaat uit vertegenwoordigers van de bovengenoemde adviesleden. De begeleidingsgroep vergaderd circa 2x per jaar op uitnodiging van de projectgroep.

17 4.2. Projectgroep MW Texel Projectgroep MWT procesbegeleider Programmacoördinator secretariaat Vertegenwoordiger provincie Vertegenwoordiger gemeente Vertegenwoordiger communicatiewerkgroep begeleidingsgroep Project 1 Project 2 Project 3 Project t/m n De projectgroep is verantwoordelijk voor de uitvoering van de projecten die voortvloeien uit het Projectenprogramma Water voor Texel (bewaking voortgang en samenhang) en rapporteert hierover aan de Bestuurlijke Gebiedscie Texel. De projectgroep functioneert als een ambtelijke adviesgroep en coördineert de uitvoering. In deze groep zijn de volgende instanties vertegenwoordigd: - Gemeente Texel - Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier - Provincie Noord Holland De projectgroep vergadert circa 12x per jaar op uitnodiging van de programmacoördinator. De samenstelling is (voor zover nu bekend) als volgt: Naam Organisatie rol / verantwoordelijkheid Wybo Nijdam HHNK, district West programma coördinator, voorzitter p.m. HHNK, centraal Procesbegeleider Marijke Ruitenbeek provincie Noord-Holland vertegenwoordiging prov NH Don Boot gem. Texel vertegenwoordiging gem Texel Lisa Beerepoot (Mirjam Brink) HHNK (prov NH) Communicatie p.m. extern Projectsecretariaat Taken programmacoördinator: - opzetten procesorganisatie - leiden projectgroep - toezien voortgang projecten - aansturen communicatie - coördinatie subsidietraject (SGB-coördinatie door vertegenwoordiger provincie) - contact en agendering gebiedscommissie Taken procesbegeleider - netwerk en gebiedskennis - coaching - supervisie integraal karakter - afstemming tussen diverse projecten (als ook tussen beleid en uitvoering)

18 Taken projectsecretariaat - verslaglegging - secretariaat - projectregistratie / archivering Taken communicatieadviseur - coördineren communicatie-acties - (doen) uitvoeren communicatie-acties Taken projectleider - verantwoordelijk voor inhoud en uitvoering - bewaakt kosten - bewaakt planning van project - rapporteert aan projectgroep - verzorgt projectdocumenten Communicatie De communicatieadviseur is vertegenwoordiger van de communicatiewerkgroep van de gebiedscommissie. Op masterplan niveau is de genoemde communicatieadviseur aanspreekpunt en op projectniveau de projectleider met ondersteuning van de communicatieadviseur. Het bijhouden en beheer van de website wordt door de communicatiewerkgroep verzorgd. Het leveren van up-to-date informatie voor de website over de afzonderlijke projecten is de verantwoordelijkheid van de projectleiders. Vertegenwoordiging projecten Onder de projectgroep sorteren een aantal projecten (conform het programma) met elk een eigen projectleider en projectorganisatie. In de regel worden de projectleiders in de projectgroep vertegenwoordigd door het projectgroeplid van de zelfde organisatie. Projectleiders van organisaties die niet vertegenwoordigd zijn in de projectgroep worden ook door één van de projectgroepleden vertegenwoordigd. Financiele structuur Per project wordt een verdeelsleutel gehanteerd (zie tabel, bijlage I), de projectleider regelt de externe betalingen en declareert volgens de verdeelsleutel door naar de partners. De projectleider vraagt subsidie aan. Provincie ondersteunt en coördineert SGB-aanvragen.

19 Bijlage.I Overzicht projecten kostenverdeling uitvoering raming start code project totale kosten SGB PNH HHNK GEM Overig jaar trekker partij [ ] % [ ] % [ ] % [ ] % [ ] % [ ] Algemene kosten Masterplan Water voor Texel Procesbegeleiding t/m mei prov Secretariaat juni eind HHNK communicatie tbv MWT HHNK Subtotaal algemene kosten Eijerland Nog uit te voeren programma * EL8 verhogen belevingswaarde water recreatiepark De Krim , , , HHNK diverse EL6 natuurvriendelijke oevers Hogezandskil HHNK EL11 Natuurontwikkeling Haneplas SBB SBB Subtotaal Eijerland uit programma Nieuwe projecten te starten in 2003 EL1 herinrichtingsontwerp Eijerland , , HHNK EL9 duinrel Krimbos , , HHNK Nieuwe projecten te starten in 2004 EL10 verhogen belevingswaarde water recreatieparken duingebied , , HHNK Nieuwe projecten EL4 stekelbaarsproject HHNK Subtotaal nieuwe projecten Eijerland Opmerkingen: * Projecten uit het 'oude' programma die in de periode vanaf 2003 worden uitgevoerd. De kostenraming van deze projecten is in een aantal gevallen gewijzigd ** Financiering niet via Masterplan Water voor Texel maar financiering aanvragen dmv bodembeschermingsgelden *** Inclusief aanleg of uitbreiding helofytenfilter **** Uitvoering en financiering (SGB en partijen) verspreid over

20 kostenverdeling uitvoering raming start code project totale kosten SGB PNH HHNK GEM Overig jaar trekker partij [ ] % [ ] % [ ] % [ ] % [ ] % [ ] Waal en Burg en Het Noorden Nog uit te voeren programma * EL12 duinrel Korverskooi , , HHNK WB4 natuurvriendelijke oevers hoofdwaterlopen HHNK WB3 verdrogingsbestrijding De Bol en inrichting Utopia**** , , HHNK NM Subtotaal Waal en Burg uit programma Nieuwe projecten te starten in 2003 WB6 vernatting dennen (onderzoek en uitvoering) , , SBB SBB Nieuwe projecten te starten in 2004 WB1 verhogen belevingswaarde rondom de Koog , , HHNK WB10 onderzoek herstel boezemsysteem HHNK WB11 pilot slimme stuwen (1 stuw) HHNK WB7 Maatregelen versterken natuurgebied Waal & Burg: - onderzoek en uitvoering - hoofdwaterlopen en peilbeheer - verbrakken natuurgebied - visie waterhuishouding, grondgebruik en RO , , HHNK WB12 waterberging Waal & Burg , , HHNK Subtotaal nieuwe proj. Waal en Burg en het Noorden Gemeenschappelijke Polders Nog uit te voeren programma * GP1 natuurvr. oevers Dijkmanshuizen & Apotheek HHNK GP2 duinrel Oude Weg , , HHNK Subtotaal Gemeenschappelijke Polders; prog Nieuwe projecten te starten in 2003 GP9 pilot slimme stuwen De Hemmer (2 stuks) HHNK Nieuwe projecten GP6 pilot opheffen verdroging duinen en binnenduinrand , , HHNK GP7 onderzoek en aanpak zuid-oost flank Hooge Berg , , HHNK Subtotaal nieuwe proj. Gemeenschappelijke Polders

21 kostenverdeling uitvoering raming start code project totale kosten SGB PNH HHNK GEM Overig jaar trekker partij [ ] % [ ] % [ ] % [ ] % [ ] % [ ] Prins Hendrikpolder Nog uit te voeren programma * PH2 meetnet en aanpak vuilstort Schilbolsnol ** gem Subtotaal Prins Hendrikpolder; progr Nieuwe projecten te starten in 2003 PH4 monitoring chloridegehalte De Kuil en De Naal HHNK Nieuwe projecten PH5 Verbindingen zoetwaterafvoer De Kuil en De Naal , , HHNK Subtotaal nieuwe proj.prins Hendrikpolder Texel-breed Nog uit te voeren programma * natuurvriendelijke oevers secundaire waterlopen prov Herstel cultuurhistorische waterelementen particulieren diverse Subtotaal Texel-breed uit programma Nieuwe projecten te starten in 2003 TB1 hydrologisch meetnet HHNK TB2 Vervolg agrarisch bedrijfswaterplannen , , HHNK TB3 Herstel oorspronkelijke waterelementen De Lieuw De Lieuw Subtotaal nieuwe projecten Texel-breed Opmerkingen: * Projecten uit het 'oude' programma die in de periode vanaf 2003 worden uitgevoerd. De kostenraming van deze projecten is in een aantal gevallen gewijzigd ** Financiering niet via Masterplan Water voor Texel maar financiering aanvragen dmv bodembeschermingsgelden *** Inclusief aanleg of uitbreiding helofytenfilter **** Uitvoering en financiering (SGB en partijen) verspreid over

22 kostenverdeling uitvoering raming start code project totale kosten SGB PNH HHNK GEM Overig jaar trekker partij [ ] % [ ] % [ ] % [ ] % [ ] % [ ] Waterketen maatregelen TB5 ecologische beoordeling overstorten , , HHNK TB5A Saneren overstorten (afkoppelen / bergbezinkbassins) gem TB6A aanpak ongerioleerde percelen (basisinspanning) gem TB6B aanpak ongerioleerde percelen (masterplan variant) gem TB7 uitbreiding rwzi De Cocksdorp*** HHNK TB8 uitbreiding rwzi Everstekoog *** HHNK TB9 uitbreiding rwzi Oosterend*** HHNK TB10 sloop 't Horntje en Oudeschild HHNK TB11 persleiding Den Burg Noord-N HHNK TB12 persleiding rg Den Burg-Everstekoog HHNK TB13 elba-aansluiting Den Burg HHNK TB14 persleiding Schildersweg-N HHNK TB15 persleiding 't Horntje-Den Burg HHNK TB16 rg Oudeschild HHNK TB17 rg 't Horntje HHNK TB18 boostergemaal HHNK Subtotaal waterketen maatregelen Nieuwe projecten EL2 implementatie resultaten herinrichtingsstudie EL5 natuurvriendelijke oevers Eijerlandskanaal EL3 vervanging gemaal De Cocksdorp WB2 duinrellen De Koog en omstreken GP5 onderzoek waterhuishouding Dijkmanshuizen GP8 aanpak waterhuishouding Dijkmanshuizen Opmerkingen: * Projecten uit het 'oude' programma die in de periode vanaf 2003 worden uitgevoerd. De kostenraming van deze projecten is in een aantal gevallen gewijzigd ** Financiering niet via Masterplan Water voor Texel maar financiering aanvragen dmv bodembeschermingsgelden *** Inclusief aanleg of uitbreiding helofytenfilter **** Uitvoering en financiering (SGB en partijen) verspreid over

23 Bijlage.II Kostenraming per instantie HHNK Provincie Gemeente Derden Basis inspanning Algemene kosten Projecten 2003 oud* nieuw** totaal oud* nieuw** totaal / TOTAAL projecten *** * projecten uit programma die in 2003 en 2004 worden uitgevoerd ** nieuwe projecten die in 2003 worden uitgevoerd *** spreiding over de jaren nader in te vullen door de partijen, zodanig dat planning in tabel 1 uitvoerbaar is 23