Beheerplan civieltechnische kunstwerken Gemeente Dronten /Afdeling RIB. Opgesteld door : RIB / R. Kroes Datum :

Transcriptie

1 BEHEERPLAN CIVIELTECHNISCHE KUNSTWERKEN PERIODE

2 Opgesteld door : RIB / R. Kroes Datum : pagina 2 van 28

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding blz Wettelijk kader blz Inleiding blz Wegenwet blz Wegenverkeerswet 1994 blz Burgerlijk Wetboek blz Beleidsuitgangspunten blz Gewenste onderhoudskwaliteit blz Inspectie blz Beheerbewust ontwerpen en ontwerpbewust beheren blz Areaal blz Huidig areaal blz Areaaluitbreiding duikers en damwanden blz Toekomstige areaaluitbreidingen blz Prijsstijgingen blz Huidige kwaliteit blz Inspectie en opstellen onderhoudsplan blz Inspectieresultaat blz Nadere inspectie blz Onderhoudsbehoefte en relatie met het onderhoudsfonds blz Meerjarenonderhoudsprogramma blz Beweegbare brug De knip blz Herstelkosten schadegevallen blz Toekomstige areaaluitbreidingen blz Prijsstijgingen blz Totaaloverzicht onderhoudskosten lange termijn blz Vervangingskosten blz Totaaloverzicht financiën civieltechnische kunstwerken blz Personele middelen blz Conclusies en aanbevelingen blz. 27 Bijlagen: 1. Rapportage Beheer- en onderhoudsplan 45 kunstwerken 2. Rapportage Beheer- en onderhoudsplan voor duikers en damwanden pagina 3 van 28

4 pagina 4 van 28

5 1 Inleiding Nieuw beheerplan civieltechnische kunstwerken Het voorliggende nieuwe beheerplan civieltechnische kunstwerken geeft inzicht in het huidige areaal, de huidige onderhoudstoestand en het financieel meerjarenperspectief ( ) van civieltechnische kunstwerken in de gemeente Dronten. Als grondslag van dit nieuwe beheerplan dienen de rapportages: Beheer- en onderhoudsplan 45 kunstwerken en Beheeren onderhoudsplan voor duikers en damwanden van het ingenieursbureau Westenberg en de meerjarenbegroting en -planning uit het beheersysteem. Deze rapportages zijn als bijlage bij dit beheerplan gevoegd. Wat zijn civieltechnisch kunstwerken? Civieltechnische kunstwerken is een verzamelnaam voor bouwwerken die onderdeel uitmaken van de infrastructuur. Bij de gemeente zijn onder andere de volgende civieltechnische kunstwerken in beheer: bruggen, tunnels, steigers/vlonders, damwanden/beschoeiingen en duikers. Nieuwe waterwet en de gevolgen In het kader van de Waterwet heeft het waterschap Zuiderzeeland vanaf 1 januari 2011 het beheer en onderhoud van delen van stedelijk water overgenomen van de gemeente Dronten. Om deze overdracht mogelijk te maken is in 2009 op hoofdlijnen een bestuursakkoord opgesteld, de Regionale bestuursovereenkomst stedelijk water Flevoland 2009 (ROSW- 2009). Deze bestuursafspraken zijn verder uitgewerkt in een maatwerkovereenkomst, waardoor de daadwerkelijke taakoverdracht van beheer en onderhoud per 1 januari 2011 aan het waterschap Zuiderzeeland heeft plaatsgevonden. Sindsdien is het duidelijk welke onderdelen van stedelijk water door het waterschap overgenomen worden. In de praktijk komt het er op neer dat het waterschap het beheer en onderhoud van de gemeente heeft overgenomen van alle stedelijke watergangen met uitzondering van enkele bermsloten. Van de civieltechnische kunstwerken in het stedelijke water blijven de damwanden, zware beschoeiingen en duikers in beheer en onderhoud bij de gemeente. De lichte oeverbeschermingen zijn wel in beheer en onderhoud overgegaan naar het waterschap. In het financiële meerjaren perspectief groot onderhoud bruggen en kunstwerken (2006) zijn alleen de bruggen, tunnels, steigers en vlonders opgenomen. Op het moment van de inspectie (2009) was nog niet bekend wie het beheer en onderhoud van damwanden, zware beschoeiing en duikers vanaf 2011 zou gaan uitvoeren. In 2011 zijn alle damwanden, zware beschoeiingen en duikers geïnventariseerd en geïnspecteerd. Hierbij is de staat van het onderhoud vastgesteld en zijn de onderhoudskosten begroot en verwoord in een Beheer- en onderhoudsplan voor duikers en damwanden van het ingenieursbureau Westenberg. pagina 5 van 28

6 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt de wet- en regelgeving behandeld die van toepassing is op het beheer en onderhoud van civieltechnische kunstwerken. In hoofdstuk 3 worden de uitgangspunten voor het gewenste onderhoudsniveau beschreven. Het huidige areaal en de te verwachten areaaluitbreiding voor de komende jaren zijn in hoofdstuk 4 in beeld gebracht. De huidige kwaliteit van de kunstwerken zijn door middel van inspectie bepaald en zijn omschreven in hoofdstuk 5. In hoofdstuk 6 worden de meerjarenonderhoudskosten en de relatie met het onderhoudsfonds behandeld. Uiteindelijk worden de conclusies en aanbevelingen behandeld in hoofdstuk 7. pagina 6 van 28

7 2 Wettelijke kaders 2.1 Inleiding De weg- en waterbeheerder heeft te maken met diverse wet- en regelgeving, zowel op Europees als nationaal niveau. De belangrijkste wetten worden hieronder in het kort besproken. 2.2 Wegenwet Volgens art. 16 van de Wegenwet heeft de gemeente te zorgen dat de binnen haar gebied liggende openbare wegen in de zin van de Wegenwet, met uitzondering van de wegen welke door het Rijk of Provincie worden onderhouden, in goede staat verkeren. Daarmee wordt de wegbeheerder (de gemeente) verplicht om voorzieningen (waaronder ook de bruggen, tunnels e.d.) regelmatig en duurzaam te onderhouden. 2.3 Wegenverkeerswet 1994 De, krachtens deze wet, vastgestelde regels beschermt de weggebruikers, zonder dat er garanties worden afgegeven. De gemeente dient in feite het veilig gebruik van de weg mogelijk maken. 2.4 Burgerlijk wetboek Op grond van de in het Burgerlijk Wetboek opgenomen risicoaansprakelijkheid is de wegbeheerder aansprakelijk voor schade als de weg niet voldoet aan de eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen en daardoor gevaar voor personen of zaken oplevert. Ook heeft de gemeente te maken met de in het Burgerlijk Wetboek opgenomen zogenoemde schuldaansprakelijkheid. Op de gemeente rust een algemene zorgplicht voor een veilige en openbare ruimte. Die zorgplicht houdt in elk geval in dat zodra de gemeente op de hoogte is van een gevaarlijke situatie, bijvoorbeeld door controle of melding, passende maatregelen getroffen moeten worden. Als de gemeente op de hoogte is van een gevaarlijke situatie en vervolgens willens en wetens geen actie onderneemt kan in geval van schade een beroep op schuldaansprakelijk succesvol zijn. pagina 7 van 28

8 pagina 8 van 28

9 3 Beleidsuitgangspunten 3.1 Gewenste onderhoudskwaliteit Voor het vaststellen van een financieel meerjarenonderhoudsplanning zullen eerst de kaders van het gewenste onderhoudsniveau vastgesteld moeten worden om op basis van die uitgangspunten het onderhoudsniveau vast te kunnen stellen. Bij het vaststellen van het gewenste onderhoudsniveau dient rekening gehouden te worden met de wettelijke kaders om te voldoen aan de zorgplicht die men als overheid heeft. Het onderhoudsniveau welke voorgesteld wordt is hetzelfde onderhoudsniveau dat in 2006 is vastgesteld door de gemeenteraad. Hieronder wordt dit nader toegelicht: Veiligheid Bij het vaststellen van de onderhoudsmaatregelen wordt voorgesteld dat de veiligheid nooit in het geding mag komen. Hierbij dient het bouwbesluit 2003 als basis. In het beheerplan wordt uitgegaan van een basisniveau. Hierbij is het kwaliteitsniveau redelijk en de veiligheid komt niet in het geding. Voor bruggen in het stedelijk gebied wordt een verhoogd kwaliteitsniveau aangehouden welke voornamelijk invloed heeft op de conservering van de leuningen. Functionaliteit Het onderhoudsniveau van een kunstwerk moet dusdanig zijn dat de gebruiker het kunstwerk functioneel en comfortabel kan gebruiken. Denk hierbij aan het functioneren van de beweegbare fietsbrug De Knip: het niet kunnen openen of sluiten van de beweegbare brug betekent dat de brug zijn functie niet vervuld. Duurzaamheid/constructief De kunstwerken dienen constructief 100% te kunnen functioneren, ofwel er mogen geen schadebeelden optreden die de draagkracht of kerende kracht verminderen. Hierbij wordt uitgegaan dat er geen functioneel wijzigingen hebben plaatsgevonden of zullen plaatsvinden in de toekomst. Toonbaarheid/estetica Wanneer schade is geconstateerd waarbij de constructieve- en veiligheidseisen niet direct in het geding komen, kan het zijn dat men de schade of vervuiling om esthetische redenen wil herstellen of verwijderen. Esthetische normen liggen voor elk persoon anders en men kan het onderhoud plegen wanneer men het wenselijk acht. Het gaat hierbij vooral om het coaten van leuningen en het verwijderen van graffiti. Dit behoort ook tot het basisniveau aan kwaliteit. Graffiti op kunstwerken komt incidenteel voor en dan met name op de betonnen bruggen en tunnels binnen de bebouwde kom. Op dit moment is er geen vastgesteld beleid voor het verwijderen van graffiti. Als stelregel wordt echter al jaren aangehouden dat kwetsende graffiti binnen 24 uur na melding verwijderd dient te zijn. Alle overige graffiti wordt binnen 5 werkdagen verwijderd. In de toekomst moet dit aansluiten bij het nog te ontwikkelen graffitybeleid. pagina 9 van 28

10 3.2 Inspectie De inspectie van civieltechnische kunstwerken is uitgevoerd voordat het onderhavig beheerplan is ontwikkeld. Bij de inspectie wordt de kwaliteit van de kunstwerken vastgesteld en wordt een meerjarenplanning en -begroting gemaakt. Doorgaans wordt aangehouden dat de kunstwerken minimaal éénmaal in de 5 jaar geïnspecteerd moeten worden. De inspectie wordt uitgevoerd door gespecialiseerde bedrijven. Daarnaast worden de houten bruggen, steigers en vlonders elk jaar door de eigen dienst geïnspecteerd. 3.3 Beheerbewust ontwerpen en ontwerpbewust beheren De afdeling Ruimtelijke Inrichting en Beheer (RIB) is te positioneren als een afdeling die van planidee tot en met planbeheer betrokken is bij de ruimtelijke ontwikkeling. RIB ondersteunt de afdeling Ruimtelijke en Economische Ontwikkelingen (REO) bij de planontwikkeling en brengt hier de nodige beleidsmatige aspecten in. Het betreft te allen tijde infrastructuur in de ruimste zin van het woord. Infrastructuur, en zeker de civieltechnische kunstwerken, zijn kapitaalintensief en na aanleg zeer definitief qua locatie en uitvoering. We leggen deze infrastructuur voor zeker jaar aan. Hierbij komt tegelijkertijd de beheerkant van RIB in beeld. Duurzaamheid en beheersing van beheerkosten zorgen ervoor dat de maatschappelijke kosten van beheer van de infrastructuur acceptabel zal zijn. De visie die bij de afdeling RIB hoort is samen te vatten als: Beheerbewust ontwerpen en ontwerpbewust beheren. Ontwerpen vanuit beheeroptiek houdt in dat in een vroegtijdig stadium van de planontwikkeling steeds de centrale vraag wordt gesteld of e.e.a. te beheren is, danwel dat toepassingen van duurzame materialen kan leiden tot per saldo lagere kosten. Ontwerpen vanuit beheeroptiek wil niet zeggen dat alles leidt tot standaardoplossingen. Afwijken moet mogelijk zijn, als het beheertechnisch maar goed vertaald wordt. In een vroegtijdig stadium van het ontwerp dienen keuzes gemaakt te worden tussen beheerkosten op termijn en het voorgestelde ontwerp. Dit dient in balans te zijn voor langdurige instandhouding. In 2010 is het Handboek Inrichting en Beheer Openbare Ruimte vastgesteld. Het handboek bakent de speelruimte af voor de invulling van de ambitie en houdt bovendien rekening met praktische zaken als toekomstig beheer en onderhoud. Het vroege besef van mogelijkheden en onmogelijkheden moet bijdragen aan het beheerbewust ontwerpen en het ontwerpbewust beheren. Binnen het handboek is een hoofdstuk gewijd aan civieltechnische kunstwerken. Hierbij gaat het vooral over voorwaarden voor het ontwerp (duurzaam, vandalismebestendig en onderhoudsarm), constructienormen en de toe te passen materialen. pagina 10 van 28

11 4 Areaal 4.1 Huidig areaal Op dit moment zijn 45 civieltechnische kunstwerken opgenomen in het beheersysteem. Hieronder is één beweegbare brug. De kunstwerken zijn als volgt onder te verdelen: Kunstwerktype Aantal kunstwerken Betonnen bruggen 28 Stalen bruggen 1 Composieten bruggen 1 Houten bruggen 9 Tunnels 1 Steigers en vlonders 5 Totaal 45 Tabel 4.1: Huidige areaal bruggen, tunnels, steigers en vlonders. In de rapportage Beheer- en onderhoudsplan 45 kunstwerken staat een overzicht met alle bruggen, tunnels, steiger en vlonders (inclusief foto en beschrijving). 4.2 Areaaluitbreiding duikers en damwanden Zoals al in de inleiding is aangegeven zijn de meeste stedelijke watergangen inclusief de lichte oeverbescherming in beheer en onderhoud overgegaan van de gemeente naar het waterschap Zuiderzeeland. Dit leverde per 1 januari 2011 een structurele bezuiniging op van op het beheer en onderhoud van watergangen. De zware grondkerende constructies, zoals damwanden en zware beschoeiingen blijven bij de gemeente in beheer. De meeste duikers, die watergangen onder wegen doorverbinden, blijven constructief de verantwoordelijkheid van de wegbeheerder en het schoonhouden van deze duikers is de verantwoordelijkheid van de waterbeheerder. In 2011 zijn alle damwanden, zware beschoeiingen en duikers geïnventariseerd, geïnspecteerd. Op dit moment zijn 344 kunstwerken extra opgenomen in het beheersysteem met een totale kapitaalswaarde van circa De extra kunstwerken zijn als volgt onder te verdelen: Kunstwerktype Aantal kunstwerken Damwandconstructies 31 Zware constructieve duikers 28 Reguliere wegduikers 285 Totaal 344 Tabel 4.2: Areaaluitbreiding damwanden en duikers. In de rapportage een Beheer- en onderhoudsplan voor duikers en damwanden staat een overzicht met alle van alle damwandconstructies en zware duikers (inclusief foto en beschrijving). pagina 11 van 28

12 4.3 Toekomstige areaaluitbreidingen Door de aanleg van nieuwe woonwijken en de bouw van de Hanzelijn zal het areaal in de toekomst aanzienlijk toenemen. Op dit moment is de verwachting dat in de periode van 2012 tot en met 2016 het areaal met 27 civieltechnische kunstwerken zal toenemen. Deze zullen volledig in onderhoud komen bij de gemeente. Kunstwerktype Aantal kunstwerken Betonnen bruggen 15 Stalen bruggen 2 Houten bruggen 6 Steigers en vlonders 4 Totaal 27 Tabel 4.3: Verwachte areaaluitbreiding Hieronder wordt beschreven welke civieltechnische kunstwerken binnenkort in beheer en onderhoud komen van de gemeente: Hanzelijn De areaaluitbreiding die voortkomt uit de aanleg van de Hanzelijn bestaat uit: 1. de leuningen en geleiderails op de viaducten in de Vuursteenweg, Elandweg, Hondweg en Oudebosweg; 2. verwijderen van graffiti op het metselwerk en de betonzuilen van de spoorviaducten over de Rendierweg, Rivierendreef, Lage Vaart, De Noord en De Fazantendreef; 3. een betonnen fietsbrug over De Hogevaart; De areaaluitbreiding, voortkomend door de aanleg van de Hanzelijn, is in een objectovereenkomst met Prorail vastgelegd. Prorail betaalt de gemeente hiervoor een afkoopsom voor eeuwigdurend onderhoud (met uitzondering van de fietsbrug over de Hogevaart). Woonwijk De Gilden De aanleg van woonwijk De Gilden is in volle gang. In 2010 zijn inmiddels 2 houten bruggen bij het speeleiland in gebruik genomen. In 2012 zullen 3 verkeersbruggen en 3 fiets-/voetgangersbruggen en 4 steigers/vlonders aangelegd gaan worden. Naar verwachting zullen in 2014 nog 4 bruggen aangelegd gaan worden. pagina 12 van 28

13 Woonwijk De Graafschap In 2011 is begonnen met de aanleg van woonwijk De Graafschap. Naar verwachting zullen 4 betonnen, 2 stalen en 4 houten bruggen aangelegd worden (geplande aanleg jaar 2014). Er zijn ook schanskorven voorzien in dit plan, maar de exacte lengte hiervan zijn nog niet bekend waardoor deze areaaltoename pas in het volgende beheerplan civieltechnische kunstwerken meegenomen zal worden. Totaal te verwachten areaal in 2016 In totaal, zal naar verwachting, in 2016 de gemeente 416 civieltechnische kunstwerken volledig in beheer hebben. Daarnaast zijn er nog enkele objecten waarvan de gemeente niet het constructieve deel moet onderhouden maar bijvoorbeeld alleen het wegdek, geleiderail, leuning onderhouden of de graffiti verwijderen. Een voorbeeld hiervan zijn de viaducten die kruisen met de Hanzelijn. Hier zijn we als wegbeheerder verantwoordelijk voor het wegdek, geleiderail en leuning. In een objectovereenkomst is afgesproken dat ProRail de beheerkosten afkoopt. Inmiddels heeft deze afkoop plaatsgevonden. Kunstwerktype Aantal kunstwerken Betonnen bruggen 43 Stalen bruggen 3 Composieten bruggen 1 Houten bruggen 15 Tunnels 1 Steigers en vlonders 9 Damwandconstructies 31 Zware constructieve duikers 28 Reguliere wegduikers 285 Totaal 416 Tabel 4.4: Totaal te verwachten areaal in Hoe begrotingstechnisch om te gaan met toekomstige areaaluitbreiding? Bij de areaaluitbreiding van wegen wordt de jaarlijkse storting in de voorziening wegen op gehoogd met een percentage gemiddelde verwachte areaaluitbreiding (middels een stelpost). Bij civieltechnische kunstwerken is de toename van onderhoudskosten door areaaluitbreiding sterk afhankelijk van het type kunstwerk dat aangelegd gaat worden. In een begrotingsperiode van 5 jaar is redelijk goed aan te geven welke civieltechnische kunstwerken aangelegd gaan worden en daarna dus in onderhoud komen. Voorgesteld wordt om op basis van kapitaalswaarde van de aan te leggen civieltechnische kunstwerken en een gemiddeld onderhoudspercentage per type kunstwerk de jaarlijkse onderhoudskosten voor de areaaluitbreiding te berekenen en deze kosten toe te voegen aan de gemiddeld lange termijn onderhoudskosten en daarmee aan het fonds bruggen en kunstwerken. pagina 13 van 28

14 4.4 Prijsstijgingen De eenheidsprijzen in de meerjarencontracten met de aannemers zijn gebaseerd op de CBS index voor bruggen en tunnels. Vanaf 2008 zijn aanzienlijke prijsstijgingen doorgevoerd naar aanleiding van de toename van de olieprijs. Zie tabel 4.5 voor de CBS index voor bruggen en tunnels: CBS index Index 2005 Index 2011 toename Prijzen GWW bruggen en % tunnels Tabel 4.5: CBS index. Op basis van de CBS-statistiek voor de Grond, Weg- en Waterbouw (GWW-sector) voor bruggen en tunnels blijkt dat de prijzen met 19% gestegen zijn in de periode 2005 tot Dit betekende een gemiddelde stijging van 3,2% per jaar in de afgelopen jaren. Hoe begrotingstechnisch om te gaan met toekomstige prijsstijgingen? Voorgesteld wordt jaarlijks de storting in het fonds bruggen en kunstwerken op te hogen met het percentage loon- en prijscompensatie conform de uitgangspunten voor de begroting van het betreffende jaar en dit op te nemen in een stelpost loon- en prijscompensatie. pagina 14 van 28

15 5 Huidige kwaliteit 5.1 Inspectie en opstellen onderhoudsplan Het ingenieursbureau Westenberg heeft een inventarisatie en inspectie van alle civieltechnische kunstwerken uitgevoerd. De doelen van de inventarisatie en inspecties zijn: - Het vaststellen van de onderhoudstoestand van de kunstwerken; - Het opstellen van een meerjarenonderhoudsplanning voor de komende 10 jaar. De meerjarenonderhoudsplanning geeft inzicht in de benodigde kosten voor reparatie en onderhoud voor de komende jaren. De rapportages beheer- en onderhoudsplan voor 45 kunstwerken en beheer- en onderhoudsplan voor duikers en damwanden van ingenieursbureau Westenberg is dan ook onderdeel van het beheerplan civieltechnische kunstwerken. Bij het bepalen van de onderhoudstoestand is uitgegaan van de gewenste onderhoudskwaliteit die in hoofdstuk 3 is beschreven. De uitgevoerde inspecties zijn functionele (visuele) inspecties. Per onderdeel is bekeken in hoeverre er gebreken bestaan of in de toekomst te verwachten zijn. Er is geïnspecteerd vanaf het water en vanaf de brug c.q. het land rond de brug. Van alle kunstwerken zijn tijdens de inspectie de uit te voeren herstel- en onderhoudsmaatregelen vastgesteld. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in: - Eenmalig onderhoud en vervangingen; - Periodiek onderhoud; - Nader onderzoek/technische inspectie. 5.2 Inspectieresultaat Uit de inspectie blijkt dat de dat de civieltechnische kunstwerken zich in een redelijk tot goede staat van onderhoud bevinden. Bij de inventarisatie van schades en gewenst periodiek onderhoud worden de volgende objecttypen onderscheiden: - Betonnen brug - Houten brug - Houten steiger - Composieten brug - Fietstunnel - Betonnen damwanden - Houten damwanden - Stalen damwanden - Schanskorven - Duikers pagina 15 van 28

16 Betonnen brug De betonnen bruggen verkeren over het algemeen in een redelijk tot goede staat van onderhoud. Bij de volgende kunstwerken zijn schadebeelden geconstateerd waar herstel binnen 2 jaar gewenst is: - Brug in de Ellerweg (klein onderhoud); - Brug in de Zeeasterweg (is 2011 vervangen); - Brug in de Tarpanweg (is 2012 hersteld); - Brug voor Colijngemaal (is 2011 hersteld); - Brug in de Gildepenningdreef (is in 2011 deels al hersteld, leuning moet nog vervangen worden in 2012); - Brug in de Karekietweg (klein onderhoud). Bij nader onderzoeken in juni 2010 naar de reststerkte van de brug in de Zeeasterweg is geconstateerd dat, als gevolg van ASR (Alkali-silica-reactie) in de betonconstructie, de sterkte van de brug niet meer voldoende en de veiligheid van de brug niet meer te garanderen was. De brug is voorzien van een noodconstructie om zo de bewoners aan de Zeeasterweg te kunnen blijven ontsluiten in de periode van voorbereidingen van de vervanging (budget, ontwerp, vergunningen en aanbesteding). Begin 2011 is de nieuwe brug weer in gebruik. De brug in de Lisdoddeweg heeft hetzelfde ontwerp en is in dezelfde periode gebouwd als de brug in de Zeeasterweg. Daarom is deze brug ook nader onderzocht op ASR. Uit dit onderzoek blijkt dat deze brug geen sporen van ASR vertoont. Ook bij de visuele inspectie van alle overige betonnen kunstwerken is geen schadebeeld aangetroffen dat duidt op de aanwezigheid van ASR. Houten bruggen Het merendeel van de geïnspecteerde houten bruggen verkeert in een redelijk tot goede staat van onderhoud. Bij de volgende kunstwerken zijn schadebeelden geconstateerd waar herstel binnen 2 jaar termijn gewenst is: - Brug in de Lopensaet (groot onderhoud); - Brug in de Volte (groot onderhoud); - Brug in de Vendelier (groot onderhoud); - Brug in park Buitenkant (in 2011 vervangen). De houten brug nabij de weg Buitenkant in Biddinghuizen verkeerde in dusdanige staat dat deze vervangen diende te worden. In 2011 is deze vervangen. Houten steigers en vlonders Het merendeel van de geïnspecteerde houten steigers verkeert in een redelijk tot goede staat van onderhoud. Bij de volgende kunstwerken zijn schadebeelden geconstateerd waar herstel binnen 2 jaar gewenst is: - Steiger de Handelsweg (in 2011 hersteld); - Steigers kanovereniging bij CAH (klein onderhoud); - Steiger Drontermeerdijk (groot onderhoud). De houten steiger aan De Ral-eiland in het Veluwemeer dient in 2015 volledig vervangen te worden. Momenteel is de toekomstige beheersituatie van deze steigers onderwerp van discussie. pagina 16 van 28

17 Composieten brug De geïnspecteerde koolstofversterkte composieten brug verkeert in een goede staat van onderhoud. Tijdens de inspectie zijn geen schadebeelden geconstateerd. Fietstunnel De geïnspecteerde fietstunnel verkeert in een goede staat van onderhoud. Tijdens de inspectie zijn geen schadebeelden geconstateerd. Damwanden Het merendeel van de geïnspecteerde damwanden verkeert in een redelijk tot goede staat van onderhoud. Bij de volgende kunstwerken zijn schadebeelden geconstateerd waar herstel binnen 2 jaar gewenst is: - Remmingspalen Pierland in het Veluwemeer (vervanging, ook deze zit in de discussie over de toekomstige beheersituatie); - Houten damwanden in Bisontocht in Swifterbant (vervanging); - Damwand haven Dronten (klein onderhoud). Duikers Het merendeel van de geïnspecteerde duikers verkeert in een redelijk tot goede staat van onderhoud. Bij de volgende kunstwerken zijn schadebeelden geconstateerd waar herstel binnen 2 jaar gewenst is: - Leuning bij duiker in de Bisontocht bij Lange Streek in Swifterbant (klein onderhoud); - Duiker in de Rendiertocht (klein onderhoud). 5.3 Nadere inspectie Uit de visuele inspectie bleek dat nader onderzoek in 2011 van de brug in de Beverweg gewenst was in verband met diverse betonschades en uittredingen aan de onderzijde van het dek en de landhoofden die konden wijzen dat draagkracht van de brug onvoldoende kon zijn ten opzichte van de huidige verkeersintensiteit. In 2011 heeft dit onderzoek plaatsgevonden en hieruit blijkt dat de brug in goede staat van onderhoud is en voldoende draagkracht heeft om te kunnen voldoen aan de huidige normen. Alleen enkele kleine reparaties dienen uitgevoerd te worden. Daarnaast is gewenst om bij de volgende inspectie (2015) een aantal bruggen nader te onderzoeken om meer inzicht te krijgen in verborgen gebreken en de technische staat van constructiedelen. pagina 17 van 28

18 pagina 18 van 28

19 6 Onderhoudsbehoefte en relatie met het onderhoudsfonds 6.1 Meerjarenonderhoudsprogramma Uit de inspectie is gebleken dat de kunstwerken over het algemeen in redelijk tot goede staat verkeren. Van alle geconstateerde gebreken zijn de herstelmaatregelen geformuleerd met het jaar van herstel. In het rapportages Beheer- en onderhoudsplan voor 45 kunstwerken en Beheer- en onderhoudsplan voor duikers en damwanden zijn per kunstwerk de schade, de herstelmaatregel en het hersteljaar aangegeven. Op basis van deze kwalitatieve gegevens kunnen de onderhoudskosten voor de komende 10 jaar ingeschat worden. Voor de lange termijn wordt gerekend met cyclische kosten (vergelijkbaar bij onderhoud wegen). Naast deze kosten zijn er ook advieskosten. Deze advieskosten bestaan uit kosten voor inspectie (één maal in de 5 jaar) en nader onderzoek. Nader onderzoek is nodig als op basis van de visuele inspectie onvoldoende zicht is op de staat van onderhoud waardoor niet afdoende bepaald kan worden welke onderhoudsmaatregel toegepast mag worden. Op basis van kwalitatieve en cyclische onderhoudskosten en kosten voor inspectie en nader onderzoek zijn de gemiddelde onderhoudskosten voor de lange termijn (2012 tot en met 2040) berekend en weergegeven in tabel 6.1. In dit beheerplan komen naast de onderhoudskosten van bruggen en tunnels nu ook onderhoudskosten voor damwanden en duikers in beeld. Benodigd budget 2012 en verder Onderhoudskosten bruggen en tunnels Onderhoudskosten damwanden/duikers Totaal Tabel 6.1: Gemiddelde onderkosten De gemiddelde onderhoudskosten over de periode voor bruggen en tunnels in het vorige beheerplan was begroot op (prijspeil 2006). De onderhoudskosten voor bruggen en tunnels over de periode liggen nu lager omdat: 1. De reguliere onderhoudskosten voor de lange termijn nu lager zijn; 2. De vervangingskosten geen onderdeel meer zijn van de onderhoudskosten. Tot 2012 werden de vervangingen van enkele houten vlonders en één houten brug betaald uit het onderhoudsbudget (welke begroot waren in de onderhoudskosten van ). De vervanging van de brug Zeeasterweg was niet begroot en is dan ook separaat gefinancierd. 6.2 Beweegbare fietsbrug De Knip Momenteel is brug De Knip de enige brug die beweegbaar is. Bij een beweegbare brug dient rekening gehouden te worden met: - Conserveringskosten (onderhoud staal en beton); - Elektrotechnische, mechanische en hydraulische onderhoud- en vervangingskosten; - Jaarlijkse exploitatiekosten. De conserveringskosten voor deze brug zijn integraal opgenomen in het meerjaren onderhoudsprogramma. De elektrotechnische, mechanische en hydraulische onderhoud- en vervangingskosten en de jaarlijks exploitatiekosten zijn hieronder beschreven. pagina 19 van 28

20 Elektrotechnisch, mechanisch en hydraulisch onderhoud- en vervangingskosten. Naast het regulier onderhoud van de betonnen fundering en stalen constructie vraagt de brug De Knip onderhoud aan de elektrotechnische, mechanische en hydraulische onderdelen. Een ingenieursbureau heeft een inventarisatie en inspectie van de brug De Knip uitgevoerd op de elektrotechnische, mechanische en hydraulische onderdelen. Hierbij is vastgesteld wanneer welke onderdelen toe zijn aan onderhoud of vervanging. De komende jaren dienen onder andere de slagbomen, wegscanners, trapleuningen en bebording vervangen te worden. In tabel 6.2 staan de kosten voor de langere termijn (2012 tot en met 2040) vermeld. Deze jaarlijkse onderhoud- en vervangingskosten worden gedekt uit het fonds bruggen en kunstwerken. Benodigd budget 2012 en verder Onderhoudskosten brug De Knip Totaal Tabel 6.2: Elektrotechnisch, mechanisch en hydraulische onderhoud- en vervangingskosten brug De Knip ( ). Jaarlijkse exploitatiekosten brug De Knip De beweegbare brug De Knip vraagt naast onderhoud- en vervangingskosten ook jaarlijkse kosten om de brug te kunnen laten functioneren. Het gaat hierbij onder andere om jaarlijkse servicekosten (jaarlijkse inspectie, preventief en correctief onderhoud en storingswachtdienst), de kosten voor de storingen, elektriciteit, bel- en internetkosten. In onderstaande tabel 6.3 is een overzicht van de jaarlijkse kosten weergegeven. Exploitatiekosten brug De Knip Benodigd budget Jaarlijkse service kosten Storingen Stroomvoorziening Communicatie/internet Benodigd budget Tabel 6.3: Exploitatiekosten brug De Knip per jaar. 6.3 Herstelkosten schadegevallen Naast het meerjarenonderhoudsprogramma en de specifieke kosten voor de fietsbrug De Knip zijn er herstelkosten van schadegevallen. Het gaat hier om de jaarlijkse kosten die vooral ontstaan zijn door vandalisme (vernieling/graffiti) maar ook enkele malen door aanrijdschade of stormschade. Op dit moment is er circa in de begroting opgenomen voor herstel van schadegevallen. De kosten voor herstel van schades zijn de laatste jaren gestegen en de verwachting is dat deze zal blijven stijgen doordat het aantal civieltechnische kunstwerken toeneemt. Schadegevallen Benodigd budget Jaarlijkse kosten Totaal Tabel 6.4: Herstelkosten schadegevallen per jaar. pagina 20 van 28

21 6.4 Toekomstige areaaluitbreidingen In paragraaf 4.3 zijn de verwachte areaaluitbreidingen tot en met 2016 beschreven. Op basis van de kapitaalwaarde en een gemiddeld onderhoudspercentage is een inschatting gemaakt van de onderhoudskosten. De gemiddelde onderhoudskosten voor areaaluitbreiding staan vermeld in tabel 6.5. Benodigd budget 2012 en verder Areaaluitbreiding t/m Areaaluitbreiding Hanzelijn Totaal Tabel 6.5: Gemiddelde onderhoudskosten areaaluitbreidingen per jaar. 6.5 Prijsstijgingen In paragraaf 4.4 wordt voorgesteld om jaarlijks de storting in de voorziening bruggen en kunstwerken op te hogen met het percentage loon- en prijscompensatie conform de uitgangspunten voor de begroting van het betreffende jaar en dit op te nemen in een stelpost loon- en prijscompensatie. Het percentage loon- en prijscompensatie conform de uitgangspunten voor de begroting. 6.6 Totaaloverzicht onderhoudskosten lange termijn De onderhoudskosten van civieltechnische kunstwerken zijn als volgt op te delen: 1. Onderhoudskosten die gekoppeld zijn aan het fonds bruggen en kunstwerken omdat deze onderhoudskosten jaarlijks fluctueren; 2. Onderhoudskosten die in de Algemene dienst begroting staan. Onderhoudskosten die fonds gekoppeld zijn In tabel 6.6 staat een overzicht van de lange termijn onderhoudskosten van alle civieltechnische kunstwerken inclusief de verwachte areaaluitbreiding en de vervangingskosten voor elektrotechnische, mechanische en hydraulische onderdelen van fietsbrug De Knip die gekoppeld zijn aan het fonds bruggen en kunstwerken. Benodigd budget 2012 en verder Onderhoudskosten bruggen en tunnels Onderhoudskosten damwanden/duikers Onderhoudskosten brug De Knip Areaaluitbreiding t/m Areaaluitbreiding Hanzelijn Totaal Tabel 6.6: Totaaloverzicht onderhoudskosten per jaar. pagina 21 van 28

22 De gemiddelde onderhoudskosten zijn per jaar. In verband met de minimale vulling van het fonds en de toekomstige fondsontwikkeling is het gewenst om de fondsstorting iets hoger aan te houden, namelijk per jaar. Op deze wijze kan vanuit het fonds enige tegenslag in de toekomst beter opvangen worden (zie tabel 6.7). De nieuwe fondsstorting betekent een verlaging vanaf 2014 van ten opzichte van de huidige fondsstorting. Hiervan is wel weer een deel nodig voor de loon- en prijscompensatie. In tabel 6.7 is dit schematisch weergegeven Huidige fondsstorting Gewenste fondsstorting Overschot Stelpost loon- en prijscompensatie Netto overschot Stand fonds per Tabel 6.7: Financiële behoefte in relatie met de fondsstorting en de fondsontwikkeling Daarnaast zal ook een stelpost opgevoerd moeten worden voor kapitaallasten voor de vervanging van civieltechnische kunstwerken (vergelijkbaar met rehabilitatie bij wegen, zie paragraaf 6.7). Onderhoudskosten in de algemene dienst begroting Naast de jaarlijks variërende onderhoudskosten die via het fonds bruggen en kunstwerken lopen zijn er ook de jaarlijkse reguliere kosten zoals de exploitatiekosten voor brug De Knip (paragraaf 6.2) en de kostenpost schadegevallen (paragraaf 6.3). Deze kosten zijn niet gekoppeld aan het fonds. benodigd beschikbaar Exploitatiekosten brug De Knip Schadegevallen Totaal Tabel 6.8: Jaarlijkse onderhoudskosten die niet gekoppeld zijn aan het fonds bruggen en kunstwerken per jaar. 6.7 Vervangingskosten Tot nu toe hebben we in Dronten nog weinig civieltechnische kunstwerken hoeven te vervangen. Alleen de brug in de Zeeasterweg is vroegtijdig vervangen vanwege een constructief probleem en in Biddinghuizen is een houten brug op basis van einde levensduur vervangen. Daarnaast zijn enkele wegduikers inmiddels ook vervangen. Vanaf 2013 zien we dat op basis van levensduur steeds meer civieltechnische kunstwerken vervangen moeten worden. In het fonds bruggen en kunstwerken is geen rekening gehouden met vervangingskosten van deze civieltechnische kunstwerken. Voorgesteld wordt om investeringslasten voor de vervanging van civieltechnische kunstwerken te activeren in de pagina 22 van 28

23 begroting in het jaar van vervanging van het betreffende object. De rehabilitatie van wegen wordt op dezelfde wijze gefinancierd. De investeringslasten voor de vervanging zijn te bepalen op basis de kapitaalwaarde, het jaar van aanleg en de levensduur per object. De kapitaalwaarde is gelijk aan de vervangingskosten waarbij de vervanging één op één uitgevoerd worden. Dit houdt in dat dezelfde soort constructie terug komt voor wat vervangen wordt. Bij deze kosten dient nog rekening gehouden te worden met de voorbereiding-, advies- en toezichtkosten (VAT). Deze kosten zijn geraamd op 15% van de vervangingskosten. Het ingenieursbureau Westenberg schat op basis van normprijzen de kapitaalwaarde van de 45 civieltechnische kunstwerken op circa en voor damwanden en duikers op Daarnaast wordt in de periode van een areaaluitbreiding verwacht van 27 civieltechnische kunstwerken met een geschatte kapitaalwaarde van Het totaal aan kapitaalwaarde komt dan bijna 45 miljoen. In onderstaande tabellen staan de kapitaalwaarde per kunstwerktype voor bestaand areaal en de toekomstige areaaluitbreiding (tot en met 2016) vermeld. Kunstwerktype Aantal Kapitaalwaarde Betonnen brug Stalen brug Tunnel Composieten brug Houten brug Houten steigers Damwanden en duikers Totaal Tabel 6.9: Kapitaalwaarde per type kunstwerk van het bestaande areaal. Kunstwerktype Aantal Kapitaalwaarde Hanzelijn Betonnen brug Woonwijk De Gilden Betonnen brug Stalen brug Houten brug Houten steigers Woonwijk De Graafschap Betonnen brug Stalen brug Houten brug N23/Dronterringweg Brug over de Lage Vaart - P.M. Totaal Tabel 6.10: Kapitaalwaarde per type kunstwerk areaaluitbreiding tot en met pagina 23 van 28

24 Het aanlegjaar van het object is bekend en met de levensduur kan het tijdstip van vervanging bepaald worden. Tevens kan op basis van de levensduur de afschrijving bepaald worden. In tabel 6.11 staan de verwachte levensduur per kunstwerktype vermeld. Kunstwerktype Levensduur Betonnen brug 80 jaar Stalen brug 60 jaar Tunnel 80 jaar Composieten brug 100 jaar Houten brug 40 jaar Houten steigers 25 jaar Betonnen Damwand 80 jaar Stalen damwand 60 jaar Houten damwand 25 jaar Schanskorven 50 jaar Betonnen duikers 80 jaar PVC duikers 40 jaar Tabel 6.11: De levensduur per kunstwerktype. Op basis van bovenstaande gegevens zijn de kapitaallasten voor de vervanging van de civieltechnische kunstwerken berekend voor de komende jaren. In onderstaande tabel zijn de kapitaallasten voor de periode van 2012 tot en met 2016 aangegeven. Na 2016 lopen deze kosten verder op naar mate er meer vervangen moet worden Kapitaallasten Totaal Tabel 6.12: Kapitaallasten voor de vervangingen van civieltechnische kunstwerken Deze kapitaallasten tot en met 2016 dienen begrotingstechnisch nog verwerkt te worden. In de jaren na 2016 neemt deze investeringslast toe naar mate er meer vervangen wordt. Vanaf 2039 staan de vervangingen van de kapitaalintensieve betonnen bruggen ingepland Kapitaallasten Kapitaallasten Kapitaallasten Kapitaallasten Kapitaallasten Tabel 6.13: Kapitaallasten voor de vervangingen van civieltechnische kunstwerken pagina 24 van 28

25 6.8 Totaaloverzicht financiën civieltechnische kunstwerken Lagere fondsstorting versus kapitaallasten voor vervanging In de onderstaande tabel (6.14) staat een overzicht met het voordeel van een lagere fondsstoring voor bruggen en kunstwerken afgezet tegen de toename van kosten voor loonen prijscompensatie en de kapitaallasten voor de vervanging van de civieltechnische kunstwerken Huidige fondsstorting Gewenste fondsstorting Overschot Stelpost loon- en prijscompensatie fonds bruggen en kunstwerken Kapitaallasten voor vervanging (niet fonds gekoppeld) Netto overschot begroting Tabel 6.14: Financieel voordeel door lagere benodigde fondsstorting versus toename loon- en prijscompensatie en kapitaallasten voor de vervanging van civieltechnische kunstwerken in de periode Het voordeel zal in 2017 al verdwenen zijn door de toename van de stelpost loon- en prijscompensatie, de kapitaallasten voor de vervanging en de toekomstige areaaluitbreiding van civieltechnische kunstwerken. Er dient dus vanaf 2017 rekening gehouden te worden met toename van het totale budget voor civieltechnische kunstwerken. Onderhoudskosten in de algemene dienst begroting Naast de onderhoudskosten die jaarlijks fluctueren en gekoppeld zijn aan het fonds bruggen en kunstwerken zijn er kosten voor exploitatie van de beweegbare fietsburg De Knip en herstelkosten van schade aan de civieltechnische kunstwerken. Zie hier voor tabel benodigd beschikbaar Exploitatiekosten brug De Knip Schadegevallen Totaal Tabel 6.15: Jaarlijkse onderhoudskosten die niet gekoppeld zijn aan het fonds bruggen en kunstwerken. pagina 25 van 28

26 6.9 Personele middelen De gemeente wordt steeds meer een beheergemeente. Momenteel is er beperkt capaciteit voor het bijhouden van het beheersysteem, de voorbereiding en het toezicht houden op de uitvoering van onderhoud op civieltechnische kunstwerken. Om met de huidige personele bezetting uit te komen worden voor de inspectie, de onderzoeken en het maken van bestekken derden ingehuurd. Deze inhuurkosten zijn geraamd binnen de meerjarenbegroting (paragraaf 6.1). De benodigde eigen personele middelen bestaan uit: Werkzaamheden Niveau Aantal uren per jaar Opstellen van beleid- en beheerplan, advisering en HBO 60 financiering Opstellen van een jaarlijks onderhoudsplan, jaarlijkse MBO 250 inspectie bruggen, voorbereiding en toezicht van de uitvoering het onderhoudsplan Eenmaal per jaar het reinigen van alle bruggen, uitvoeren LBO 150 van klein onderhoud Tabel 6.14: Overzicht benodigde personele middelen in uren per jaar. Voor de vervanging van civieltechnische kunstwerken is er geen personele capaciteit beschikbaar voor de voorbereiding, advies en toezicht. Deze zal per project ingehuurd moeten worden. In de vervangingskosten is rekening gehouden met 15% voorbereiding, advies- en toezichtkosten. pagina 26 van 28

27 7 Conclusies en aanbevelingen Areaal Op dit moment heeft de gemeente Dronten 389 civieltechnische kunstwerken in beheer. De komende jaren komen zal het areaal sterk toenemen door de ontwikkeling van de woonwijken De Gilden en de Graafschap. De verwachting is dat tot en met 2016 het huidige areaal vergroot wordt met 27 extra kunstwerken. Daarmee komt het areaal in 2016 op 416 civieltechnische kunstwerken met een kapitaalswaarde van 45 miljoen. Huidige kwaliteit De civieltechnische kunstwerken bevinden zich in een redelijk tot goede staat van onderhoud. Door de cyclus van inspecties, het meerjarenprogramma en -begroting en een meerjarenonderhoudsbestek wordt adequaat ingespeeld op de onderhoudsbehoefte. De civieltechnische kunstwerken voldoen dan ook aan de gewenste onderhoudskwaliteit op het gebied van veiligheid, functionaliteit, duurzaamheid, constructie en esthetica. Onderhoudskosten De gemiddelde onderhoudskosten, die gekoppeld zijn aan het fonds bruggen en kunstwerken, zijn per jaar. In verband met de minimale vulling van het fonds en de toekomstige fondsontwikkeling is het gewenst om de fondsstorting iets hoger aan te houden, namelijk per jaar. Naast de onderhoudskosten die gekoppeld zijn aan het fonds bruggen en kunstwerken zijn er ook exploitatiekosten en herstelkosten voor schade. De exploitatiekosten (servicekosten, storingen, stroom en internet) voor de fietsbrug De Knip zijn geraamd op per jaar. De herstelkosten van schade (vernieling/graffiti) is de laatste jaren toegenomen en zal door de areaaluitbreiding verder toenemen. De herstelkosten voor schade zijn nu geraamd op per jaar. Toekomstige areaaluitbreiding? Bij civieltechnische kunstwerken zijn de toename van onderhoudskosten door areaaluitbreiding sterk afhankelijk van het type kunstwerk dat aangelegd gaat worden. In een begrotingsperiode van 5 jaar is het redelijk goed aan te geven welke civieltechnische kunstwerken aangelegd gaan worden en daarna dus in onderhoud komen. Voorgesteld wordt om op basis van kapitaalwaarde van de aan te leggen civieltechnische kunstwerken en een gemiddeld onderhoudspercentage per type kunstwerk de jaarlijkse onderhoudskosten voor de areaaluitbreiding te berekenen en deze kosten toe te voegen aan de gemiddelde lange termijn onderhoudskosten en daarmee aan het fonds bruggen en kunstwerken. pagina 27 van 28

28 Toekomstige prijsstijgingen Voorgesteld wordt jaarlijks de storting in het fonds bruggen en kunstwerken op te hogen met het percentage loon- en prijscompensatie conform de uitgangspunten voor de begroting van het betreffende jaar en dit op te nemen in een stelpost loon- en prijscompensatie. Vervangingen Vanaf 2013 zal het aantal vervangingen van de kunstwerken gestaag gaan toenemen. Voorgesteld wordt om investeringslasten voor de vervanging van civieltechnische kunstwerken te activeren in de begroting in het jaar van vervanging van het betreffende object. De rehabilitatie (vervanging van de hele constructie) van wegen wordt op dezelfde wijze gefinancierd. Dit betekent dat de kapitaallasten voor de vervanging van civieltechnische kunstwerken in 2013 circa bedragen en oplopen tot in 2040 naar circa Totaal financieel overzicht Voor de komende begrotingsperiode ( ) zal minder budget nodig zijn voor het onderhoud en de vervanging van civieltechnische kunstwerken dan nu begroot is. Het voordeel zal in 2017 echter verdwenen zijn door de toename van de stelpost loon- en prijscompensatie, de kapitaallasten voor de vervanging en de toekomstige areaaluitbreiding van civieltechnische kunstwerken. Er dient dus vanaf 2017 extra budget begroot te worden voor het onderhoud en de vervanging van civieltechnische kunstwerken. pagina 28 van 28