p/a Necker van Naem Woudenbergseweg MH Maarsbergen Gemeenteraad Molenwaard t.a.v. dhr. B. Nootenboom, griffier Postbus AA Bleskensgraaf

Transcriptie

1 p/a Necker van Naem Woudenbergseweg MH Maarsbergen Aan: Gemeenteraad Molenwaard t.a.v. dhr. B. Nootenboom, griffier Postbus AA Bleskensgraaf Datum: 15 februari 2017 Contactpersoon: C. (Celine) Kaspers-Felten Ons kenmerk: RI Doorkiesnummer: Uw kenmerk: celine@necker.nl Bijlagen: Jaarverslag 2016 Onderzoeksprogramma 2017 Onderwerp: Jaarverslag 2016 en onderzoeksprogramma 2017 Geachte leden van de raad, De Rekenkamer Molenwaard biedt u hierbij het Jaarverslag 2016 en het Onderzoeksprogramma 2017 aan. In het Jaarverslag doet de Rekenkamer verslag van het onderzoek dat zij in het jaar 2016 heeft verricht. Door middel van het Onderzoeksprogramma brengt de Rekenkamer u op de hoogte van het geplande onderzoek in Een afschrift van deze brief en de bijbehorende bijlagen worden gestuurd naar het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Molenwaard. Met vriendelijke groet, Maaike van Elteren Directeur Rekenkamer West-Twente

2 Rekenkamer Molenwaard Jaarverslag 2016 Onderzoeksprogramma 2017 Datum: Jaarverslag 2016 en Onderzoeksprogramma 2017

3 Voorwoord Voor u ligt het Jaarverslag 2016 en het Onderzoeksprogramma 2017 van de Rekenkamer Molenwaard. In het jaarverslag vindt u een overzicht van de activiteiten die de Rekenkamer in 2016 heeft verricht. In het onderzoeksprogramma wordt het onderzoek toegelicht dat de Rekenkamer in 2017 uitvoert. In bijlage 1 treft u een overzicht met de nevenfuncties van de voormalig directeur, de heer Wolters en de nevenfuncties van ondergetekende (conform artikel 5, lid 3 van de verordening op de Rekenkamer gemeente Molenwaard 2015). In bijlage 2 treft u de longlist met onderzoeksonderwerpen aan. Maaike van Elteren, Directeur Rekenkamer Molenwaard Jaarverslag 2016 en Onderzoeksprogramma

4 Inhoudsopgave Voorwoord 1 Inhoudsopgave 2 1 Jaarverslag / Inleiding / Onderzoek uitgevoerd in / Wisseling rekenkamerdirecteur / Financieel verslag Onderzoeksprogramma / Inleiding onderzoeksplan / Ambities voor / Werkwijze / Geselecteerd onderzoek voor 2017: Mosaic Analyse Molenwaard / Planning van het onderzoek / Begroting 8 Bijlage 1 / Nevenfuncties directeur Rekenkamer 9 Bijlage 2 / Longlist onderzoeksonderwerpen 10 Jaarverslag 2016 en Onderzoeksprogramma

5 1 Jaarverslag / Inleiding De Rekenkamer Molenwaard doet onderzoek naar uitgevoerd gemeentelijk beleid (ex post), naar toekomstig beleid (ex ante) en ondersteunend onderzoek naar de rollen van de raad (kaderstelling, controle en volksvertegenwoordiging). Het doel is door die onderzoeken een bijdrage te leveren aan het verbeteren van de doelmatigheid, rechtmatigheid en doeltreffendheid van (de uitvoering van) het gemeentelijke beleid in Molenwaard. In paragraaf 1.2 van dit jaarverslag maakt de Rekenkamer inzichtelijk welk onderzoek zij heeft uitgevoerd. Paragraaf 1.3 toont een financieel verslag van In het onderzoeksprogramma 2017 (hoofdstuk 2) maakt de Rekenkamer inzichtelijk welk onderzoek zij het komende jaar uitvoert. 1.2 / Onderzoek uitgevoerd in 2016 De Rekenkamer heeft het volgende onderzoek uitgevoerd in 2016: Meerwaarde Molenwaard: Evaluatie Molenwaard Nabij Het driejarige bestaan van de gemeente Molenwaard was aanleiding om in beeld te brengen wat deze drie jaar opgeleverd hebben. De Rekenkamer heeft onderzoek gedaan naar de meerwaarde van het concept Molenwaard Nabij. Daarbij is met name ingezet op de maatschappelijke meerwaarde van gemeente Molenwaard voor de gemeenschap van Molenwaard. Hierbij was oog voor het samenspel van buiten en binnen, dat nodig is om op een effectieve manier gemeente te kunnen zijn. Van de zes pijlers van Molenwaard Nabij heeft de Rekenkamer vier pijlers onderzocht, namelijk bestuursstijl, burgerparticipatie, dienstverlening en anders werken. Om voldoende inzicht te bieden in de interactie en dynamiek achter deze vier pijlers heeft de rekenkamer ook inhoudelijk casusonderzoek gedaan. De casussen die hiervoor geselecteerd zijn, zijn: de totstandkoming van de woonvisie, het Trefpunt Oud-Alblas en het thuisbezorgen van documenten. De doelstelling van het onderzoek was om de gemeenteraad van Molenwaard meer inzicht te bieden in de mate van realisatie van de doelstellingen van Molenwaard Nabij en tips mee te geven voor meer effectiviteit in de toekomst. Als centrale vraag is hiervoor gehanteerd: In welke mate zijn belangrijke doelstellingen van Molenwaard Nabij gerealiseerd en wat zijn ten aanzien van de vier pijlers bestuursstijl, burgerparticipatie, dienstverlening en anders werken sterke en verbeterpunten voor het effectief handelen van de gemeente? De volgende conclusies zijn voortgekomen uit dit onderzoek: 1 Het dienstverleningsconcept Molenwaard Nabij zit tussen de oren van de gemeentelijke organisatie; 2 Raad en college hebben onvoldoende in kaart gebracht wat Molenwaard Nabij vraagt van de stijl van besturen (pijler bestuursstijl); 3 De beoogde kanteling in het samenspel tussen bewoners en de gemeente kan sterker vormgegeven worden in de uitvoering van burgerparticipatie (pijler burgerparticipatie); Jaarverslag 2016 en Onderzoeksprogramma

6 4 Op het gebied van dienstverlening haalt de gemeente Molenwaard het onderste uit de kan (pijler dienstverlening); 5 De ambtelijke organisatie heeft belangrijke stappen gezet in anders werken (pijler anders werken). De Rekenkamer heeft op basis van deze conclusies de volgende aanbevelingen geformuleerd: 1 Organiseer het gesprek tussen raad en college om de gewenste bestuursstijl van concrete handvatten te voorzien (pijler bestuursstijl); 2 Zorg voor een betere match tussen de behoeften van burgers en de vormen van burgerparticipatie (pijler burgerparticipatie); 3 Formuleer op korte termijn een aanpak voor verbeterpunten voor dienstverlening die door bewoners zijn aangereikt (pijler dienstverlening); 4 Borg de ambities van anders werken in de dagelijkse werkpraktijk door het opstellen van een organisatievisie (pijler anders werken). De Rekenkamer presenteerde het onderzoek aan de gemeenteraad op 4 oktober De gemeenteraad nam op 8 november 2016 het bijbehorende raadsvoorstel aan en besloot: A. de aanbevelingen van de Rekenkamer Molenwaard over te nemen: 1. organiseer het gesprek tussen raad en college om de gewenste bestuursstijl van concrete handvatten te voorzien; 2. zorg voor een betere match tussen de behoeften van burgers en de vormen van burgerparticipatie; 3. formuleer op korte termijn een aanpak voor verbeterpunten voor dienstverlening die door bewoners zijn aangereikt; 4. borg de ambities van 'anders werken' in de dagelijkse praktijk door het opstellen van een organisatievisie. B. het college van B&W de opdracht te geven bovenstaande aanbevelingen uit te werken en hierbij expliciet aandacht te geven aan: 1. de rol van de klankbordgroepen (maatwerk of blauwdruk); 2. inzicht in wat inwoners belangrijk vinden bij de nabijheid van de gemeente; 3. basis dienstverlening afspraken (dichtbij en snel, vindbaarheid van en privacy op 4 aanvraaglocaties); 4. organisatievisie: vervolgstappen van Molenwaard Nabij; 5. participatie: hoe wordt het samenspel met inwoners vorm gegeven. C. begin 2017 een thema-avond te organiseren over: 1. de betekenis van de klankbordgroepen voor de kernen; 2. de status van de dorpsagenda's en de relatie met de gemeenteraad; 3. de relatie tussen gemeenteraadsleden en de klankbordgroepen. 1.3 / Wisseling rekenkamerdirecteur In de laatste maand van het jaar heeft een wisseling plaatsgevonden van de invulling van het directeurschap van de Rekenkamer. De gemeenteraad heeft Mevrouw van Elteren (voorheen plaatsvervangend directeur) per 13 december 2016 benoemd als directeur. De heer Joosten is voorgedragen als plaatsvervangend Jaarverslag 2016 en Onderzoeksprogramma

7 directeur. De benoeming en beëdiging van de heer Joosten door de gemeenteraad als plaatsvervangend directeur vindt plaats op 21 februari / Financieel verslag 2016 De Rekenkamer Molenwaard had in het jaar 2016 de beschikking over een budget van ,-. Van het beschikbare budget was 2.000,- beschikbaar voor overheadkosten van de Rekenkamer Molenwaard. Het resterende budget van ,- was bestemd voor onderzoek. Uitgevoerde activiteiten 2016 (in dagdelen) Dagdelen beschikbaar 1 Onderzoek Communicatie (intern en extern) en opstellen jaarverslag/jaarplan 4,5 4,5 Dagdelen gerealiseerd 1 Een dagdeel bestaat uit 4 uur. Jaarverslag 2016 en Onderzoeksprogramma

8 2 Onderzoeksprogramma / Inleiding onderzoeksplan In dit onderzoeksprogramma geeft de Rekenkamer aan welke onderzoeken zij in 2017 uitvoert. In dit plan leest u het volgende: / de ambitie van de Rekenkamer voor 2017; / de totstandkoming van het onderzoeksprogramma; / het onderzoek voor 2017; / planning van de Rekenkamer voor het jaar 2017; / de begroting. 2.2 / Ambities voor 2017 De Rekenkamer heeft zich ten doel gesteld een bijdrage te leveren aan het verbeteren van de doelmatigheid en doeltreffendheid van (de uitvoering van) het gemeentelijke beleid. Deze taak van de Rekenkamer is vastgelegd in de verordening op de Rekenkamer Molenwaard. Artikel 2 Taak van de Rekenkamer De rekenkamer voert onderzoek uit naar de (maatschappelijke) effecten van het gemeentelijk beleid en naar de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van het gemeentelijk beleid. 2.3 / Werkwijze De werkwijze van de Rekenkamer vindt zijn oorsprong in de Verordening op de Rekenkamer gemeente Molenwaard (2015) en het onderzoeksprotocol. Deze documenten vormen de leidraad voor alle (onderzoeks-) activiteiten van de Rekenkamer. De Rekenkamer Molenwaard heeft de ambitie om in de selectie van een onderzoeksonderwerp de raad te betrekken. Het gevoelen van de raad is volgens de Rekenkamer van belang, omdat zij weliswaar onafhankelijk is maar voor de raad werkt. Hoe meer de raad aan de voorkant bij de onderwerpskeuze én onderzoeksopzet betrokken is, hoe beter de Rekenkamer in staat is om een product te leveren met grote toegevoegde waarde voor de raad. De directeur van de Rekenkamer heeft ten behoeve van de keuze van een onderwerp en de totstandkoming van een onderzoeksopzet de volgende stappen ondernomen: De Rekenkamer heeft een memo opgesteld met een voorstel voor onderzoek in 2017 en de longlist van mogelijke onderzoeksonderwerpen. De memo is verzonden naar de auditcommissie met het verzoek om deze ter vergadering te bespreken met de directeur van de Rekenkamer en om aanvullende onderwerpen aan te dragen. De Rekenkamer heeft naar aanleiding van de bespreking met de auditcommissie het definitieve onderzoeksprogramma voor 2017 vastgesteld. Het definitieve onderzoeksprogramma wordt ter kennisname toegezonden aan de gemeenteraad. Het onderzoek in 2017 bestaat uit twee delen (zie paragraaf 2.4). Voorafgaand aan de start van het tweede deel vindt een workshop plaats met de auditcommissie om te komen tot de keuze voor een concreet beleidsterrein waar het tweede deel van het onderzoek zich op toespitst. Jaarverslag 2016 en Onderzoeksprogramma

9 Bij de selectie van mogelijke onderzoeksonderwerpen heeft de Rekenkamer de onderwerpen getoetst aan de onderstaande selectiecriteria (zie ook de verordening): / Het onderwerp moet betrekking hebben op de doelmatigheid, doeltreffendheid of rechtmatigheid van het beleid; / Het onderwerp heeft substantieel (financieel, maatschappelijk en/of politiek) belang; / Het moet door de gemeente te beïnvloeden beleid betreffen; / Er moet sprake zijn van enige evenwichtige spreiding over de gemeentelijke beleidsterreinen in opvolgende onderzoeken; / De resultaten moeten communiceerbaar zijn naar de bevolking. 2.4 / Geselecteerd onderzoek voor 2017: Mosaic Analyse Molenwaard Waarop baseert een gemeente haar beleid? Wat voor data en wat voor bronnen gebruiken ambtenaren, bestuurders en politici om beleid te maken, over beleid te discussiëren of beleid vast te stellen? Dit kan gaan over toekomstige opgaven zoals de implementatie van de Omgevingswet, toenemende participatie van inwoners of de uitdagingen die er liggen op het sociaal domein. In het kader van de participatiesamenleving wordt steeds meer van de gemeente verwacht dat zij een deel van het beleid en van de uitvoering bij de samenleving legt. Het is dan belangrijk om inzicht te hebben in de verschillende karakteristieken en bijbehorende drijfveren binnen de gemeenschap. Welke overeenkomsten en tegenstellingen bestaan er tussen de verschillende kernen in Molenwaard? Wat zijn de behoeften in de kern? Waar ligt de kracht? Of waar ligt juist een grotere hulpvraag binnen de gemeenschap? De Rekenkamer zet in 2017 in op een datagedreven onderzoeksmethode en een vernieuwende rapportagevorm: Mosaic Analyse Molenwaard. Dat doen we aan de hand van een onderzoek in twee delen. Deel 1 Het eerste deel is inventariserend. Hiervoor maken we een visualisatie van de samenstelling van de gemeente (sociaal demografische opbouw) op basis van dataonderzoek en statistische analyses. 2 Het resultaat van deze fase is een Mosaic visualisatie in de vorm van een factsheet met de samenstelling in Mosaic profielen van de gemeente Molenwaard en de 13 kernen. Deel 2 Het doel van het tweede deel is om een verdiepend onderzoek te doen op een inhoudelijk beleidsterrein aan de hand van de analyse en visualisatie uit het eerste deel. Dat kan bijvoorbeeld door keuzes op een bepaald beleidsterrein te spiegelen aan de analyse van de profielen van de gemeente en de kernen of door databronnen die de gemeente Molenwaard gebruikt voor beleidsvorming, beleidsmonitoring, uitvoering en evaluatie op het gekozen inhoudelijke thema te spiegelen aan de uitkomsten van de analyse uit het eerste deel. We selecteren in samenspraak met de auditcommissie een inhoudelijk onderwerp voor deel twee van het onderzoek. Het resultaat van deze fase is een grafisch aantrekkelijk product in de vorm van een graphic of een factsheet. De vorm bepalen we op basis van de bevindingen uit dit deel van het onderzoek. 2.5 / Planning van het onderzoek 2 We maken hiervoor gebruik van statistische analyses op de Mosaic database. De Mosaic database groepeert huishoudens in Nederland op basis van gemeenschappelijke kenmerken, voorkeuren en gedrag. De analyse voeren we uit op grond van demografische gegevens, geografische kenmerken, sociale gegevens, levensstijl, cultuur en (koop)gedrag. In totaal worden meer dan 330 variabelen gebruikt om de segmentatie te maken. Jaarverslag 2016 en Onderzoeksprogramma

10 Hier treft u de planning voor het jaar 2017 aan. Onderzoeksplanning e kwartaal e kwartaal e kwartaal e kwartaal 2016 Onderzoek Afronding deel 1 Afronding deel 2 Publicatie 2.6 / Begroting De Rekenkamer Molenwaard beschikt in het jaar 2017 over een budget van ,- Van het beschikbare budget is 2.000,- beschikbaar voor overheadkosten van de Rekenkamer Molenwaard. Het resterende budget van ,- is bestemd voor onderzoek. Geplande activiteiten 2017 (in dagdelen) Onderzoek 36 Communicatie (intern en extern) en opstellen jaarverslag/jaarplan Dagdelen beschikbaar 3 4,5 3 Een dagdeel bestaat uit 4 uur. Jaarverslag 2016 en Onderzoeksprogramma

11 Bijlage 1 / Nevenfuncties directeur Rekenkamer De heer Evert Wolters directeur Rekenkamer (periode 15 december 2015 tot 13 december 2016) / Promovendus aan de Technische Universiteit Eindhoven / Lid van de Kerkenraad van de Protestantse Wijkgemeente De Verbinding te Leiden / Lid van de Algemene Kerkenraad van de Protestantse Gemeente Leiden Mevrouw Maaike van Elteren directeur Rekenkamer (vanaf 13 december 2016) / Sportinstructeur Fitland Nieuwerkerk aan den IJssel Jaarverslag 2016 en Onderzoeksprogramma

12 Bijlage 2 / Longlist onderzoeksonderwerpen / Regionale samenwerking / Samenspel gemeente-gemeenschap / Jeugdzorg / Ontwikkelingen Gelkenes / Accommodatiebeleid en sportverenigingen / Stand van zaken Kernenprogramma / Samenwerkingsverbanden Jaarverslag 2016 en Onderzoeksprogramma