Uitvoeringsbesluit Sociaal Werk

Transcriptie

1 Uitvoeringsbesluit Sociaal Werk Hoe Amsterdam sociaal werk organiseert

2 2 Inhoudsopgave 0 Maatschappelijke opgave Aanleiding Ambitie en doelen Sociaal Werkkoepel Rol van externe partijen Programmabureau, financiën en monitoring Bijlage Het uitvoeringsbesluit in één oogopslag Gemeente Amsterdam Januari 2018

3 3 0 Maatschappelijke opgave Amsterdam is een inclusieve stad waarin mensen zowel maatschappelijk als economisch kunnen meedoen. Het college heeft de ambitie om zoveel mogelijk Amsterdammers met een arbeidsbeperking te ondersteunen en aan het werk te helpen. Bij het vinden van werk voor deze mensen staan hun wensen en mogelijkheden centraal. Zowel vanuit de Participatiewet, als vanuit de Wet Maatschappelijke ondersteuning en de Jeugdwet is het doel Amsterdammers die het niet lukt om op eigen kracht te participeren weer mee te laten doen in de stad. De Participatiewet heeft daarbij als uitgangspunt om mensen te plaatsen op de reguliere arbeidsmarkt. Het college heeft de regie op het toe leiden naar werk van de nieuwe instroom. De leerjaren van de Participatiewet laten zien dat we op de goede weg zitten. Het doel van de wet om meer mensen bij reguliere bedrijven te plaatsen wordt gehaald. Vanaf 2015 zijn inmiddels meer dan 600 mensen geplaatst met een subsidie naar loonwaarde. De gemeente werkt daarbij samen met een groeiend aantal werkgevers. Dit is ook het uitgangspunt van de Participatiewet en doelstelling van het sociaal akkoord en de banenafspraak. De onderstaande grafiek laat zien dat de omvang van de totale doelgroep op dit moment ongeveer gelijk blijft terwijl de Wsw-populatie met ruim 5% per jaar daalt. Om de komende jaren meer mensen op grond van de Participatiewet in aanmerking te laten komen voor sociaal werk kiest de gemeente ervoor om de huidige werkwijze te bestendigen door de oprichting van een Sociaal Werkkoepel. En het vormgeven van de regisseursfunctie van de Amsterdammer op weg naar werk. Met de Sociaal Werkkoepel optimaliseren we de interne en externe samenwerking. Onder de interne samenwerking valt het optimaliseren van de overgang van activering, zorg en onderwijs naar werk. Hiermee creëren we extra kansen (diversiteit van functies) voor mensen met een arbeidsbeperking op werk. De gemeente heeft meerdere rollen in de koepel namelijk de rol van toeleider naar werk, het aanbesteden van gemeentelijke taken en het stimuleren van sociale firma s en bedrijven. Het is van belang om vanuit een centraal punt in de gemeente te sturen op deze onderwerpen. Ontwikkeling van de totale doelgroep, Wsw- en Participatiewet, stand december Groei doelstelling t/m 2021 WSW Nieuwe doelgroep

4 4 Regierollen van de gemeente De Sociaal Werkkoepel heeft de ambitie om meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk te helpen. Het op te richten programmabureau Sociaal Werk van de gemeente Amsterdam geeft invulling aan de regierol voor de Amsterdammer op weg naar werk door het: Aanspreken van alle partijen in de koepel op hun rol bij het realiseren van meer sociaal werk in Amsterdam. Faciliteren van werkgevers en zorgaanbieders door het samenbrengen van vraag en aanbod en het organiseren van de benodigde begeleiding (jobcoaching, jobcarving). Financieren van innovatie van werkgeversen klantarrangementen waaronder begeleidingsvergoedingen voor specifieke doelgroepen (rugzakje). Organiseren van werk Het inrichten en borgen van een systeem waarbij gemeentelijk werk kan worden uitgevoerd door de doelgroep van sociaal werk (inclusief Social Return). Voor het college is de vraag naar werk leidend voor de hoeveelheid werk dat moet worden gerealiseerd en georganiseerd onder regie van de gemeente.

5 5 1 Aanleiding Visie mei 2017 In mei 2017 is door het college de visie Sociaal Werk Amsterdam vastgesteld. In de visie is beschreven dat wij als stad nu, en in de toekomst, de verantwoordelijkheid hebben voor Amsterdammers met een arbeidsbeperking en/of een grote afstand tot de arbeidsmarkt. We willen hen zoveel mogelijk passend werk bieden waarbij de vraag naar werk leidend is voor de hoeveelheid werk die we moeten organiseren. Sociaal Werkkoepel september 2017 Op basis van de in mei 2017 door de raad vastgestelde visie, uitgangspunten en doelen zijn drie inrichtingsscenario s voor sociaal werk uitgewerkt. Het college heeft in september 2017 gekozen voor scenario Sociaal Werkkoepel. Dit scenario, biedt de meeste voordelen en toekomst-bestendigheid en sluit het best aan op de visie Sociaal Werk en de voorkeur van de raad om zoveel mogelijk samen te werken met bedrijven, sociale firma s en andere organisaties. Het college wil als regisseur van de koepel meer regie voeren op het organiseren van zoveel mogelijk passend werk voor de doelgroep, het toebedelen van gemeentelijk opdrachten aan sociale firma s en het matchen van mensen op passende en duurzame werkplekken. Het uitvoeringsbesluit Sociaal Werk Om de ambitie waar te maken staan we voor een meerjarige, domein overstijgende (werk, participatie, zorg, onderwijs en inkoop), doorontwikkel opgave. Na besluitvorming over de visie Sociaal Werk en het daarop gebaseerde voorkeursscenario is in deze notitie beschreven hoe de koepel wordt ingericht en welke taken en rollen de verschillende partijen hebben. In de Sociaal Werkkoepel werken verschillende organisaties samen in de keten van dagbesteding en onderwijs tot werk onder gemeentelijke regie. Deelname aan de koepel is mogelijk voor elke partij die werk wil maken van sociaal werk en de inrichtingsprincipes (zie pagina 8) onderschrijft. De samenwerking in de koepel wordt in de ontwikkelfase geregisseerd door een gemeentelijk programmabureau.

6 6 2 Ambitie en doelen De ambitie van het uitvoeringsbesluit is om meer mensen met een arbeidsbeperking en/of grote afstand tot de arbeidsmarkt aan passend en duurzaam werk te helpen. Sinds de zomer 2017 (ten tijde opstellen voorkeursscenario) zijn er nog extra 150 mensen geplaatst in nieuw beschut en met loonkostensubsidie. Medio december 2017 werken bijna mensen bij bedrijven, sociale firma s, maatschappelijke organisaties, Pantar en de gemeente vanuit de sociale werkvoorziening of de Participatiewet. De stip op de horizon is een optimale doorstroom in de keten van dagbesteding en onderwijs naar werk. De doelstelling is om tot en met 2021 te groeien naar werknemers in Sociaal Werk. Om de ambitie waar te maken is het nodig dat mensen makkelijker door kunnen stromen van dagbesteding, onderwijs en zorg naar (beschut) werk. Zo plaatsen we zoveel mogelijk Amsterdammers op de best passende werkplek qua begeleiding en ontwikkelmogelijkheden. Daarvoor moet er voldoende werk worden georganiseerd voor de doelgroep. De gemeente streeft er naar om geschikte gemeentelijke taken uit te laten voeren door sociale firma s met mensen uit de doelgroep. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de mogelijkheid om het noodzakelijke groenonderhoud te laten uitvoeren in het kader van sociaal werk. Samengevat zijn de doelen van de Sociaal Werkkoepel 1 Het verhogen van het aantal werknemers van circa 4200 naar 4500 dat werkzaam is in Sociaal Werk bij bedrijven, sociale firma s, maatschappelijke organisaties, gemeente en Pantar. Toelichting In lijn met de Participatiewet en het Sociaal Akkoord zoveel mensen te plaatsen bij reguliere bedrijven en sociale firma s. 2 Passend werk organiseren voor het toenemend aantal medewerkers in Sociaal Werk, vooral voor de doelgroep van beschut werk. Toelichting De doelstelling voor de gemeentelijke omzet bij Pantar wordt bijgesteld van 16 miljoen naar 12,5 miljoen per jaar vanwege de afnemende Wsw-doelgroep. Op dit moment is er nog onvoldoende zicht op de ontwikkeling van de omzet bij andere sociale firma s. In 2018 zal de doelstelling hierop worden bijgesteld. 3 Inzetten op meer doorstroom van onbenut potentieel naar Sociaal Werk onder andere vanuit zorg, onderwijs en activering Toelichting Het college van Amsterdam heeft als doel volgend jaar 60 mensen extra te plaatsen op een nieuwe beschutte werkplek. De belangrijkste vindplaats voor deze mensen is bij activering, zorg en onderwijs. Aan de andere kant weten we dat een deel van de oude Wsw-populatie steeds minder goed in staat is om te werken. Het college neemt zich voor om beter dan nu te onderzoeken waar mensen tot hun recht komen bij dagbesteding of werk.

7 7 Doelen en inspanningennetwerk Missie Inclusieve arbeidsmarkt Ambitie Generiek klantprofiel opstellen Meer klanten vinden Betere jobcarving Marketing van sociaal werk Algemene afspraken gemeentelijke opdrachten Meer garanties bieden voor werknemer Mogelijkheden tot terugval bieden Zeggenschap gemeente over plaatsing Onderzoek doorstroom potentieel Afspraken maken tussen aanbieders van zorg, onderwijs en activering naar werk Meer mensen met een arbeidsbeperking en/of grote afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk Doelen Meer kandidaten naar werk Meer passend werk Inspanningen Meer doorstroom

8 8 3 Sociaal Werkkoepel Wat is de Sociaal Werkkoepel? De Sociaal Werkkoepel is een samenwerkingsverband tussen de gemeente en externe partners zoals reguliere bedrijven, sociale firma s, maatschappelijke organisaties en UWV. In de koepel wordt samengewerkt om zoveel mogelijk mensen naar sociaal werk toe te leiden. De Sociaal Werkkoepel bestaat uit partijen die samen werk organiseren. De koepel is verantwoordelijk voor een zo fit mogelijk systeem van vraag en aanbod van werk. Alle partijen die mee willen werken in de Sociaal Werkkoepel onderschrijven de samenwerkingsafspraken. Hierdoor ontstaat duidelijkheid over ieders taken en verantwoordelijkheden en de manier waarop we de ambitie voor ogen houden. Partijen in de Sociaal Werkkoepel onderschrijven de volgende inrichtingsprincipes: 1 De vraag naar werk van Amsterdammers die zijn aangewezen op sociaal werk staat voorop. Het belang van de Amsterdammer gaat voor op organisatiebelangen. 2 De financiering van werkplekken volgt de mensen. Maatwerk of individuele arrangementen zijn mogelijk (rugzakje). 3 Plaatsing op de arbeidsmarkt gebeurt zo duurzaam mogelijk bij reguliere bedrijven, sociale firma s, maatschappelijke organisaties en de gemeente. 4 Alle bedrijven, sociale firma s en zorgaanbieders hebben toegang tot de koepel en werken transparant met respect voor elkaars belang en volgens afspraken die zijn vastgelegd in een convenant. 5 De gemeente vervult meerdere rollen namelijk regisseur op samenwerking, toeleider van kandidaten en makelaar van werkopdrachten. 6 Het effect van de nieuwe inrichting van sociaal werk monitoren we. De kpi s worden bestuurlijk vastgesteld en hierover wordt jaarlijks gerapporteerd.

9 9 Klantroute van instroom naar werk Uitstroom: aan het werk Bemiddeling/begeleiding naar werk Regulier werk Regulier werk met ondersteuning Werken naar loonwaarde Beschut werk Instroom: ik wil werken 1 Zorg Individuele plaatsing en steun Individuele begeleiding Arbeidsmatige dagbesteding Revilidatie Onderwijs MBO PRO VSO Overig voortgezet onderwijs Algemeen beoordeling aanmelden doelgroepregister en/of indicatie beschut werk Inzet subsidies en werkgeversinstrumenten zoals: loonwaardemeting jobcoaching (interne/externe) leerstage proefplaatsing Opstellen klantprofiel In kaart brengen van: vaardigheden en competenties ervaring netwerk klant WPI Participatiewet IOAW IOAZ BBZ UWV Wajong WIA/WAO

10 10 Sociaal Werkkoepel Instroom Participatiewet Gemeente Wajong UWV WMO Zorg Passend onderwijs Jeugdwet Onderwijs Regie op klantroute Uitstroom WSW Beschut Loonwaarde 100% loonwaarde Pantar / Sociale firma s Bedrijven / Sociale firma s / Gemeente / Pantar Bedrijven

11 11 De regierol van de Gemeente Amsterdam De regie van de gemeente richt zich op het zo goed mogelijk aansluiten van vraag en aanbod van werk voor Amsterdammers. De gemeente heeft daarnaast in de koepel de rol van regisseur op de samenwerking, het toe leiden naar werk en het organiseren van extra passend werk. Regie op samenwerking De gemeente voert regie voor de Amsterdammer op weg naar werk en op de manier waarop partijen met elkaar samenwerken. Het voordeel van de samenwerking is bijvoorbeeld dat wanneer één sociale firma een opdracht niet alleen uit kan voeren door gebrek aan expertise of aan arbeidskrachten, gezocht kan worden naar een geschikte partner om de opdracht toch uit te voeren. Ook monitort de gemeente de resultaten. Er is zicht nodig op het systeem van samenwerken en de verbetermogelijkheden. Over het volgen van de klanten en het monitoren van de doelen worden in de koepel afspraken gemaakt. Ook binnen de gemeente is dit van belang omdat verschillende onderdelen van de gemeente verantwoordelijkheid dragen en betrokken zijn zoals inkoop/ social return, toeleiding onder andere vanuit activering, zorg en onderwijs en de werk geversbenadering vanuit het werkgeversservicepunt en het verstrekken van gemeentelijke opdrachten. Regie op passend (gemeentelijk) sociaal werk In de visie op Sociaal Werk is vastgesteld dat er synergievoordelen te behalen zijn als we meer gemeentelijk werk laten uitvoeren door de doelgroep. Onder de regierol valt ook het bijhouden van actualiteiten en anticiperen op toekomstige ontwikkelingen. Daarbij wordt een brug geslagen tussen gemeentelijke organisatie, opdrachtnemers van de stad en de uitvoering door de doelgroep van sociaal werk. Regie op plaatsing De gemeente heeft de regie over de instroom in de Participatiewet en de Amsterdammers die met ondersteuning aan de slag kunnen bij werkgevers. In de Sociaal Werkkoepel willen we de in- en doorstroom verder verbeteren bij de uitvoering van de oude Sociale Werkvoorziening en bij de Participatiewet. Voorop staat de optimale match van de Amsterdammer op een zo stabiel mogelijke werkplek.

12 12 4 Rol van externe partijen Reguliere bedrijven, sociale firma s, maatschappelijke organisaties en de gemeente (als werkgever) De belangrijkste rol van reguliere bedrijven, sociale firma s, maatschappelijke organisaties en de gemeente is het aanbieden van passend werk. Aan de samenwerkingspartners wordt gevraagd vacatures beschikbaar te stellen en werkplekken te creëren en het bij voorkeur in vaste dienst aanstellen van medewerkers met een arbeidsbeperking op een passende en duurzame werkplek. Verwacht wordt dat partijen meewerken aan voorstellen van de gemeente tot herplaatsing of doorstroming van medewerkers. Alle partijen die mee willen werken in de Sociaal Werkkoepel ondertekenen de samenwerkingsafspraken. Aanbieders van werk krijgen zo toegang tot een integrale accounthouder voor de gemeentelijke opdrachten, het gemeentelijk netwerk en het aanbod van werknemers. De voordelen van deelname aan de koepel zijn het delen van kennis over de doelgroep, het gezamenlijke ontwikkelen van klantarrangementen met eventueel individuele financiering of extra begeleiding én de samenwerking tussen partijen die wordt gestimuleerd. Deelname aan de koepel is niet verplicht. Ook zonder deelname houden bedrijven, sociale firma s en maatschappelijke organisaties toegang tot gemeentelijke opdrachten en kandidaten. Ook vraagt de gemeente aan deelnemers van de koepel om de overgang van zorg naar werk goed te laten verlopen. De samenwerkingspartners helpen elkaar onder regie van de gemeente om doorstroom en terugval te organiseren. Pantar De rol van Pantar in de uitvoering van sociaal werk wordt in de toekomst kleiner maar hun prominente plek in het systeem blijft behouden. Voor het bieden van continuïteit bij werk aan mensen met een arbeidsbeperking heeft Pantar voor de gemeente een belangrijke rol. De kennis en kunde van Pantar over het begeleiden van de doelgroep en het inrichten van werkplekken is en blijft breder inzetbaar voor het systeem van sociaal werk. Pantar is nog steeds voor en groot deel uitvoerder van de Wsw. Vanaf 2013 voert de gemeente het deel begeleid werken en individueel detacheren van de SW in eigen beheer uit. Daarnaast kan Pantar net als andere sociale firma s plaatsen aanbieden voor mensen die worden geplaatst in het kader van de Participatiewet. Met de invoering van de Participatiewet zijn meerdere partijen verantwoordelijk voor het organiseren van werk en dit aantal groeit. Pantar houdt de waardevolle rol die het bedrijf speelt voor Amsterdammers die niet op eigen kracht aan het werk kunnen. Pantar wordt gevraagd arbeidsfitplekken te organiseren voor mensen die zonder voorbereiding niet plaatsbaar zijn bij een regulier bedrijf of een sociale firma. Ook zal Pantar terugvalplekken organiseren om mensen van passend werk te voorzien als het bij een reguliere werkgever of sociale firma tijdelijk niet lukt. Pantar neemt daartoe deel aan de koepel en richt zich tegelijkertijd op hun veranderopgave en de afspraken die daarover worden gemaakt tussen de Raad van Toezicht van Pantar en het college van B en W. Uit recent onderzoek blijkt dat de kostenstructuur van Pantar in lijn is met het landelijk gemiddelde. Ook zijn de mogelijkheden om te sturen op het bedrijfsresultaat verbeterd. Voor het organiseren van beschutte werkplekken blijft structureel extra financiering nodig. Deze situatie komt overeen met het landelijke beeld. Vanuit de herijking van de governance relatie (periodiek onderzoek) blijkt dat het maatschappelijk belang van Pantar nog steeds actueel is. Om dit maatschappelijk belang waar te kunnen maken acht de gemeente het van belang dat Pantar een zelfstandige partij blijft en net als in het verleden ook in de toekomst op de commerciële markt kan blijven opereren. Uit het herijkingsonderzoek naar Pantar komen samengevat de volgende conclusies: 1 Aanpassing van de governancerelatie tussen gemeente en Pantar is wenselijk gezien de functie die Pantar krijgt in de nieuwe inrichting van sociaal werk en de financiële positie waarin Pantar op dit moment verkeert.

13 13 2 De aanpassing van de governancerelatie borgt de sturing die de gemeente heeft over de belangrijkste besluiten van Pantar, betere financiële informatievoorziening, meer sturingen op continuïteit en de verdere doorontwikkeling van het bedrijf. 3 De aanpassingen van de governance in de bestaande stichting vorm te geven. In de uitvoeringsfase wordt gekeken welke afspraken gemaakt moeten worden over de rollen en verantwoordelijkheden van de gemeente en de Raad van Toezicht van Pantar.

14 14 5 Programmabureau, financiën en monitoring Programmabureau Om extra te sturen op het behalen van de doelen van Sociaal Werk wordt een programmabureau opgericht. Onder de taken van het programmabureau valt ook het voeren van regie voor de Amsterdammer op weg naar werk op de manier waarop partijen met elkaar samenwerken. Dit geldt ook voor de samenwerking intern binnen de gemeente. Verschillende gemeentelijke onderdelen zijn betrokken zoals de rve s Werk, Participatie en Inkomen, Onderwijs, Jeugd en Zorg, Economie en Inkoop (Social Return en gemeentelijk werk). De afdeling Zorg en Onderwijs is partner van het programmabureau voor het optimaliseren van de aansluiting tussen zorg en werk en neemt verantwoordelijkheid voor deze innovatie. Het programmabureau krijgt innovatiebudget en mandaat om op de ontwikkeling te sturen. De aan te stellen regisseur/hoofd van het programmabureau krijgt als opdracht hier verder invulling aan te geven. De aansturing zal als volgt worden georganiseerd. Bestuurlijk is de wethouder Werk gemandateerd door het college als opdrachtgever van het programmabureau. Ieder jaar rapporteert het programmabureau aan de commissie over de behaalde resultaten voor de voorjaarsnota. Het programmabureau rapporteert ieder kwartaal aan het gemeentelijk managementteam. De clusterdirecteur Sociaal is de ambtelijke opdrachtgever van het programmabureau. Financiën De rve Werk is verantwoordelijk voor de opdrachtverlening aan Pantar. Het budget voor het sociaal werkbedrijf blijft dan ook bij de rve. De rve Werk maakt met Pantar financiële afspraken op basis van een meerjarenbegroting. De rve Onderwijs Jeugd en Zorg is verantwoordelijk voor de opdrachtverlening (en financiering) van dagbesteding als onderdeel van het Amsterdamse zorgstelsel. Monitoring Het programmabureau heeft de verantwoordelijkheid te sturen op de doelen en de ontwikkeling/ innovatie rondom de ambitie meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk te krijgen. Om de resultaten van dit uitvoeringsbesluit te meten worden indicatoren gedefinieerd. Hiermee maken we het effect van de Sociaal Werkkoepel inzichtelijk. De kpi s die de koepel zal monitoren zijn: Totaal aantal Amsterdammers met een arbeidsbeperking aan het werk is. gerealiseerd aantal nieuw beschutte werkplekken en plekken met loonkostensubsidie; instroom vanuit activering, zorg en pro/vso; uitstroom naar regulier werk. Het aantal bedrijven en sociale firma s waar werkplekken voor de doelgroep worden gerealiseerd. Jaarlijks gerealiseerde gemeentelijke omzet bij sociale firma s. Opbrengst vanuit sociale return voor sociale firma s. Het programmabureau heeft budget nodig voor formatie, onderzoek en innovatie. Het programmabureau doet onderzoek naar: de mogelijkheden van het zittende bestand wat betreft doorstroom en wensen voor terugval (bestandsscreening); acquisitiemogelijkheden en het verhogen van de omzet. Voor formatie, communicatie en onderzoek is per jaar noodzakelijk.