Cera Coop Event Sessie 14 Echte mede-eigenaars? Welke bedrijfscultuur & leiderschapsstijl?

Transcriptie

1 Cera Coop Event Sessie 14 Echte mede-eigenaars? Welke bedrijfscultuur & leiderschapsstijl? Geert Janssens, ETION Hannes Hollebecq, Cera

2 Van Analytische productiefactor naar Mede-eigenaar Bron: Schoongewoon, een bijzonder coöperatie (bron: Achmea) 2

3 Troeven werkerscoöperatie Mede-eigenaarschap - Participatie - Verantwoordelijkheid - Lange-termijn denken - Risicodeling: positief EN negatief - Persoonlijke ontwikkeling en zelfontplooiing - Zinvolle arbeid - Gezonder - Gelukkiger: autonomie, competentie en verbondenheid (Annemans) -

4 Troeven werkerscoöperatie Vaak correlatie: eigenaarschap productiviteit en resultaten - Literatuur, vnl. VS: gemiddelde productiviteitswinst van 5% - Mondragon: hoe sterker het engagement, hoe sterker de toegevoegde waarde / lager absenteïsme (Otalora, 2013) Bron: Stavenuiter & Oostrink (2017). Resultaten enquête en groepsgesprekken Schoongewoon

5 De kracht van mede-eigenaarschap Waarom een coöperatie? Omdat mensen zich als medeeigenaar betrokken voelen - Transactierelatie (economisch): user-benefit; voordelen voor gebruikers gebruiker = als klant, burger, leverancier, werker - Investeringsrelatie (financiering): user-owner; eigendom van gebruikers - Zeggenschapsrelatie (governance): user-control; democratische controle door gebruikers Wederkerigheid; tweerichtingsrelatie 5

6 Louter formeel mede-eigenaarschap MAAR, gewenning: niet-vennoten binnen Mondragon geven een hogere waarde aan eigenaarschap en werkzekerheid dan vennoten (CASTEL & FREUNDLICH, 2010) Formeel eigenaarschap onvoldoende Nood aan diepgaande cultuur van eigenaarschap Formeel eigenaarschap kan niet zonder psychologisch eigenaarschap 6

7 Niet iedereen past in dit plaatje Ondernemerscultuur - cfr. Mondragon Cfr. miljoenen mede-eigenaars Verenigde Staten Verenigd Koninkrijk Frankrijk - België? EU reward systems ( ) Gebruik winstdeling aandeelhouderschap Landen UK 26% 9% LT 53% 13% BE 20% 5% SLO 55% 8% EU 30% 5% Omvang bedrijven KMO 27% 4% Medium 44% 8% Groot 53% 14% 7

8 Niet iedereen past in dit plaatje Ondernemerscultuur Samenwerkingscultuur (info) kunnen delen Verantwoordelijkheidszin Sociale controle => te veel? Sowieso (leer)proces Zo niet, afscheid nemen Bron: plazilla.com Rose_love 8

9 1. Voordelen van mede-eigenaarschap 2.(Gevoel) van eigenaarschap OP HET PROGRAMMA 3. Psychologisch eigenaarschap Wortels en routes Identificatie, betrokkenheid en psychologisch eigenaarschap 4. Leiderschap/managementstijl Gedeeld leiderschap Eigenaar van verandering met transformationeel en gedeeld leiderschap Voorbeelden

10 Formeel of informeel Eigenaarschap = gevoel Individueel of gedeeld Materieel of immaterieel 10

11 (Gevoel van) eigenaarschap Eigenaar zijn Letterlijke betekenis Formeel-wettelijk eigenaarschap Ondernemingscontext Bezit Bezit aandelen Of of bedrijfsactiva Gevoel eigenaar te zijn Figuurlijke betekenis Psychologisch eigenaarschap Ondernemingscontext verantwoordelijkheid betrokkenheid 11

12 Effectiviteit Identificatie Erbij horen Controle Informatie Investering Gebaseerd op Pierce et.al.

13 Individueel Zwakke band met bedrijf Sterke band met bedrijf Identificatie Wie ben ik? Betrokkenheid Behoor ik tot de groep? Kan ik iets bijbrengen? Psychologisch eigenaarschap Wat is van mij? Taak, functie, rol, investering tijd, energie, Collectief Verlangen erbij te horen waarden en normen bedrijfsidentiteit bedrijfscultuur leiderschapsstijl Collectief psychologisch eigenaarschap Wat is van ons? Bedrijf wordt collectief bezit naarmate identificatie toeneemt

14 Psychologisch eigenaarschap in een bedrijf Verantwoordelijkheid of betrokkenheid t.a.v. : Functie of rol (Cf. leiderschap) Project, organisatorische doelstelling Behalen van een target/doelstelling Veranderingsproces Behalen ruimere strategische doelstelling. Gevoel eigenaarschap kan groter zijn bij nietaandeelhouder dan effectieve aandeelhouder 14

15 Voorbeeld: behalen target/doelstelling Naarmate eigen inspanning of bijdrage ertoe doet, stijgt het gevoel van effectiviteit Naarmate men zich met de doelstelling kan vereenzelvigen, stijgt gevoel identificatie Naarmate dit door de groep wordt opgenomen, stijgt gevoel erbij te willen horen Enkele voorbeelden Truckchauffeur, machineoperator, ontwikkelaar, 15

16 1. Voordelen mede-eigenaarschap 2. (Gevoel) van eigenaarschap OP HET PROGRAMMA 3. Psychologisch eigenaarschap Wortels en routes Identificatie, betrokkenheid en psychologisch eigenaarschap 4. Leiderschap/managementstijl Gedeeld leiderschap Eigenaar van verandering met transformationeel en gedeeld leiderschap Voorbeelden

17

18 Zie ook Marichal en Wouters, ETION inspiratienota, Maart

19 Verandering Leiderschapsstijl Inhoud Leiders VAN verandering Eigenaars v/d verandering RVB, DC, CEO of change team Klankbord Leiders IN verandering Weerstandsmodus Identiteit, erbij horen, Teamcoaches nodig Teams IN verandering DIRECTIEF TRANSFORMATIONEEL Lijnen uitzetten: Maar Waardengericht werken Borgen visie, grote lijnen Durven loslaten Leiderschapsrollen en leiderschapsnorm (beeld, gedrag, ontwikkeling) EMPOWERING LEIDERSCHAP Gedeeld leiderschap: mobiliseren richting doelen, missie en waarden 19

20 Randvoorwaarden empowerment Overzicht en logica procesonderdelen Samenhangend geheel van voorbereidende, uitvoerende en ondersteunende taken Geen knip en plakwerk, geen monotone processen Weten wat de doelstellingen zijn Herkennen en erkennen visie organisatie Weten waar we naartoe gaan, waartoe iets dient Eigenaarschap opnemen in veilige omgeving Initiatief durven nemen, ruimte voor empowerment 20

21 1. Voordelen mede-eigenaarschap 2. (Gevoel) van eigenaarschap OP HET PROGRAMMA 3. Psychologisch eigenaarschap Wortels en routes Identificatie, betrokkenheid en psychologisch eigenaarschap 4. Leiderschap/managementstijl Gedeeld leiderschap Eigenaar van verandering met transformationeel en gedeeld leiderschap Voorbeelden

22 Voorbeeld communicatie bij verandering Van informatie naar motivatie en betrokkenheid Wat wordt van mij verwacht in een veranderingsproces? Wat zijn de doelstellingen? = effectiviteit en identificatie De waarom -vraag beantwoorden (wat als we niet veranderen) = effectiviteit en identificatie Open en wederzijds = identificatie en erbij willen horen Consistent = veilige omgeving creëren voor identificatie en investering om erbij te willen horen Komen tot intrinsieke motivatie = ruimte creëren voor initiatief en hoge betrokkenheid 22

23

24 Leiders Leiderschap is de belangrijkste determinant in een bedrijfscultuur (Otalora, 2013) Geen laissez-faire Nood aan een sterk leiderschap, maar niet hiërarchisch Coöperatieve leiders 24 Gedeeld en kwetsbaar leiderschap

25 Contact: Cera investeert in maatschappelijke projecten Cera investit dans des projets #ceragram / Cera informeert, inspireert en adviseert mensen, organisaties en beleid over coöperatief ondernemen. Cera Coopburo begeleidt zowel nieuwe initiatieven als gevestigde coöperaties in diverse sectoren. Daarnaast biedt Cera een uitgebreid vormingsaanbod aan en verkent vanuit actuele maatschappelijke uitdagingen nieuwe toepassingsmogelijkheden voor coöperatief ondernemen. Meer info over coöperatief ondernemen: EDANKT

26