Onderzoek naar de werving en het behoud van vrijwilligers toegepast op de theorie van Psychologisch Eigenaarschap.

Transcriptie

1 Onderzoek naar de werving en het behoud van vrijwilligers toegepast op de theorie van Psychologisch Eigenaarschap. Master thesis onderzoek van Mandy Ziel, Merel van der Mark & Chrisje Seijkens. Universiteit Leiden

2 Inleiding: In het kader van onze Masterstudie Sociale- en Organisatie Psychologie aan de Universiteit Leiden, hebben wij (Chrisje Seijkens, Mandy Ziel en Merel van der Mark) onderzoek gedaan naar vrijwilligersmanagement. Het betreft een onderzoek naar het behoud van huidige vrijwilligers en werven van nieuwe vrijwilligers volgens de theorie van psychologisch eigenaarschap van onderzoeker J. Pierce (2001). Dit is een vrij recente theorie die is onderzocht onder betaalde medewerkers, maar nog niet onder vrijwilligers bij nonprofitorganisaties. De theorie van Pierce (2001) gaat over het ervaren van gevoelens van psychologisch eigenaarschap. Dit construct wordt gedefinieerd als de situatie waarbij het individu het gevoel heeft dat het eigendomsdoel, of een gedeelte daarvan, van hem of haar is (het is van mij!). Psychologisch eigenaarschap kan daarmee bestaan zonder dat er sprake is van formeel eigenaarschap, want het gaat om een gevoel. Een voorbeeld hiervan is dat een medewerker zich psychologisch eigenaar voelt van zijn computer, terwijl zijn baas over het formele eigendom beschikt. Omgekeerd kan een individu formeel eigenaar zijn van een object, zonder dat hij er zich psychologisch eigenaar van voelt. Uit eerdere onderzoeken is gebleken dat psychologisch eigenaarschap een belangrijke sleutel is voor het voortbestaan van een organisatie (Brown, 1989). Medewerkers die zich psychologisch eigenaar voelen van een organisatie, voelen zich verantwoordelijk voor de organisatie, wat tot gevolg heeft dat ze zich hier beschermend en zorgend over gedragen. Daarnaast zijn ze bereid zich meer in te zetten en vertonen ze goed burgerschap (Pierce en anderen, 2003). Dit gedrag draagt bij aan het welzijn van de gemeenschap, ontstaat vrijwillig, is positief en is niet gericht op het verkrijgen van een vergoeding (Organ, 1988). Pierce en zijn collega onderzoekers (2001) hebben een theoretisch model ontwikkeld waarin drie voorspellers voor het ontstaan van gevoelens van psychologisch eigenaarschap zijn uitgewerkt. Deze voorspellers zijn achtereenvolgens 1) self-efficacy (de controle hebben) 2) bekendheid met de organisatie en 3) het investeren van jezelf in de organisatie. Deze routes zijn volgens Pierce en anderen (2003) onderscheidend, complementair en additief. Een bepaalde route kan dus resulteren in gevoelens van psychologisch eigenaarschap onafhankelijk van de andere routes. Het gevoel van eigenaarschap wordt echter wel sterker

3 naarmate meerdere routes worden ervaren. In huidig onderzoek zijn de bovengenoemde voorspellers meegenomen en in verband gebracht met vrijwilligersmanagement met als doel om te zien welk effect het ervaren van gevoelens van psychologisch eigenaarschap heeft op de werving van nieuwe vrijwilligers en behoud van huidige vrijwilligers. Vrijwilligers zijn erg belangrijk voor non-profit organisaties, maar omdat ze niet betaald kunnen worden en daarmee minder verplichtingen kunnen worden opgelegd ook moeilijker te behouden voor een langere tijd. De uitkomsten van huidig onderzoek kunnen organisaties helpen bij hun vrijwilligersmanagent. Meer informatie over onderzoek: In totaal hebben 198 vrijwilligers van drie verschillende non-profit organisaties deelgenomen aan dit onderzoek. De data is verzameld middels een online vragenlijst. De belangrijkste resultaten: Huidig onderzoek resulteerde in onderstaande resultaten: - Het gevoel dat vrijwilligers bij de organisatie horen en hun bijdrage ook echt van belang is leidt tot het ervaren van gevoelens van psychologisch eigenaarschap van de organisatie. - Het hebben van kennis over de organisatie (bijvoorbeeld: op de hoogte zijn van de doelen en missie van de organisatie) zorgt ervoor dat mensen gevoelens van psychologisch eigenaarschap van de organisatie ervaren. - Het construct van psychologisch eigenaarschap van de organisatie mag direct en positief gelinkt worden aan de intentie om nieuwe vrijwilligers te werven. Met andere woorden; vrijwilligers met gevoelens van psychologisch eigenaarschap over de organisatie zijn meer geneigd om nieuwe vrijwilligers te werven binnen hun familie- en/of vriendenkring. - Uit een verdere analyse is vervolgens gebleken dat het ervaren van gevoelens van psychologisch eigenaarschap de mediator is tussen self-efficacy (de controle hebben) en de intentie om nieuwe vrijwilligers te werven. Met andere woorden; self-efficacy (de controle hebben) resulteert in gevoelens van psychologisch eigenaarschap wat vervolgens de kans vergroot dat een vrijwilliger de organisatie promoot bij andere mensen met de intentie om nieuwe vrijwilligers te werven.

4 - Helaas is uit ons onderzoek gekomen dat het ervaren van psychologisch eigenaarschap voor de organisatie niet de kans vergroot dat een huidige vrijwilliger voor een bepaalde tijd vrijwilliger blijft bij een organisatie. Dit belangrijkste resultaten zijn hieronder schematisch in een model weergegeven: Figuur 1: Model van het huidige onderzoek Self-efficacy Bekendheid met de organisatie Het investeren van jezelf in de organisatie Het ervaren van psychologisch eigenaarschap van de organisatie De intentie om nieuwe vrijwilligers te werven De intentie om vrijwilliger te blijven Resultaten specifiek gericht op de Vogelbescherming - Vrijwilligers van de Vogelbescherming scoren gemiddeld een 4,4 op schaal van 7 op het ervaren van gevoelens van psychologisch eigenaarschap voor de organisatie Vogelbescherming Nederland ; - Vrijwilligers van de Vogelbescherming scoren gemiddeld 4,8 op schaal van 7 op het hebben van het gevoel dat ze bij de organisatie horen en een werkelijke bijdrage leveren aan de organisatie; - Vrijwilligers van de Vogelbescherming scoren gemiddeld een 5,9 op een schaal van 7 wat betreft de mate van informatie die zij over de organisatie hebben; Eind Conclusie Alhoewel de theorie van Pierce al langer van toepassing van was op betaalde werknemers, is het nu bewezen dat ook vrijwilligers gevoelens van psychologische eigenaarschap kunnen

5 ervaren. Voornamelijk het gevoel hebben erbij te horen, het van daadwerkelijk van belang zijn en de bekendheid met de organisatie leidt tot het ervaren van gevoelens van psychologische eigenaarschap. Daarnaast leiden gevoelens van psychologische eigenaarschap tot het werven van nieuwe vrijwilligers door bestaande vrijwilligers. Vrijwilligers van de Vogelbescherming scoren bovengemiddeld in het ervaren van gevoelens van psychologisch eigenaarschap voor hun organisatie Vogelbescherming Nederland. De Vogelbescherming scoort bij de huidige vrijwilligers dus al hoog op het fenomeen psychologisch eigenaarschap. Ook geven de vrijwilligers van de Vogelbescherming aan dat zij goed bekend zijn met de organisatie (bijv. met de doelen en de activiteiten), wat, zoals bewezen in ons onderzoek, resulteert in het ervaren van gevoelens van psychologisch eigenaarschap voor de Vogelbescherming. Daarnaast hebben de vrijwilligers van de Vogelbescherming het idee dat ze deel van de organisatie zijn en daarnaast ook een werkelijke bijdrage kunnen leveren aan de missie en doelstellingen van de Vogelbescherming. De Vogelbescherming Nederland staat er dus al goed voor wat betreft de theorie van psychologisch eigenaarschap. Om ervoor te zorgen dat dit zo blijft en wellicht nog meer verbeterd, is ons advies aan de Vogelbescherming om de self-efficacy (de controle hebben) en de bekendheid van de vrijwilligers met de organisatie te vergroten. Ideeën hiervoor zijn het houden van informatieavonden voor nieuwe vrijwilligers, een feest te geven voor de huidige vrijwilligers, zodat zij elkaar leren kennen of een vrijwilliger van het jaar verkiezing te houden. Dit zal leiden tot meer gevoelens van psychologische eigenaarschap voor de organisatie, wat kan leiden tot de intentie om nieuwe vrijwilligers te werven voor de organisatie. Ons uiteindelijke rapport over dit onderzoek wordt medio augustus 2013 verwacht. Onder de participanten zijn VVV-bonnen verloot. De winnaars zullen begin volgende week de VVV-bonnen thuis ontvangen.