Master Systemisch Facilitator van Transformatie

Transcriptie

1 Master Systemisch Facilitator van Transformatie

2 Het zijn de -soms- onbewuste onderliggende principes van de begeleider die het werk doen, niet de methode of de opstelling an sich. Jan Jacob Stam Inleiding Meer en meer worden we gevraagd om niet alleen opstellingen in organisaties te doen, maar om hele veranderingsprocessen en soms transformatie vanuit systemisch perspectief te begeleiden. Soms gaat dat over een team, soms een afdeling of een organisatie als geheel. Meer en meer zijn er organisaties die in systemisch werk een taal vinden die helpt in hun ontwikkeling. Het begeleiden van transformatieprocessen vanuit systemisch perspectief vraagt meer dan alleen een heel goede opsteller te zijn. Het vraagt niet alleen vaardigheden maar ook een staat van zijn waarbij je jezelf inzet als instrument voor het vergroten van systemisch bewustzijn en transformatie. Over veranderingsprocessen van A naar B bestaat veel kennis en methodiek. Voor transformatie-processen, waarbij er geen zichtbare B is, is die er nog weinig. Het actief inzetten van transformatie Wij willen/moeten transformeren, vraagt ongelooflijk veel van een organisatie. Ons idee: Doe het niet als het niet persé nodig is. Toch is het zinvol dat we met elkaar leren om transformatieprocessen te begeleiden en te weten wat er allemaal bij komt kijken en wat voorwaarden zijn voor een betekenisvol proces. De afgelopen paar jaar hebben we als Hellinger Instituut hard gewerkt om tools, vaardigheden en zijnstoestanden te ontwikkelen die behulpzaam zijn bij het proces van transformatie.

3 Nieuwe opleiding Wat ga je leren We hebben een nieuwe 15-daagse opleiding ontwikkeld voor mensen die transformatie of ontwikkelprocessen in organisaties vanuit systemisch perspectief willen begeleiden of dat al doen. Deze leergang leidt op tot in eerste instantie facilitator van transformatie maar dan wel vanuit systemisch perspectief. Je leert vanuit de systemische houding te contracteren, processen te ontwerpen en als facilitator uit te voeren en te begeleiden. Dat betekent ook dat je jezelf heel goed leert kennen en inzetten als instrument voor transformatie. Opbouw De opleiding bestaat uit vijf blokken van drie dagen. Elk blok is een combinatie van drie componenten: systemische-, facilitator- en persoonlijke bewustwording en ontwikkeling. Elk blok van drie dagen heeft als resultaat dat een deelnemer meteen het geleerde in praktijk kan brengen als facilitator. Intervisie en leren in de praktijk Er zijn intervisie groepen tussen elk blok. Er is verplicht huiswerk en facultatieve voortgangsgesprekken of coaching. De opleiding is gespreid over een periode van tien maanden. Dat geeft deelnemers de gelegenheid om ook tussendoor regelmatig het geleerde in de praktijk te brengen. Het liefst vragen we deelnemers om een team of organisatie in ontwikkeling of transformatie te contracteren, om regelmatig mee te kunnen werken. Daarmee krijgt deze leergang naast het karakter van opleiding ook nog een training on the job gehalte. Houd rekening met een dag of twee tijdsinvestering tussen twee blokken. We brengen ook de veranderende wereld binnen door vanaf blok 2 gastcliënten uit te nodigen in de opleiding. Na afloop kun je Vanuit systemisch perspectief ontwikkeling, transitie, transformatie en potentieel-ontsluiting begeleiden van teams en organisaties. Aan organisaties en teams een (systemische) taal en begrippenkader meegeven waarmee ze zelf verder kunnen in hun ontwikkelingsproces. Jezelf inzetten als instrument voor systemische bewustwording en transformatie, vanuit liefdevolle meedogenloosheid. Hieronder staat een overzicht van de ingrediënten in elk blok. Uiteraard zullen meer en andere aspecten aan bod komen, al naar gelang de behoefte van individuele deelnemers of het geheel van de opleidingsgroep. BLOK 1 Bewust worden vanuit welke onderliggende principes je werkt "Het zijn de -soms- onbewuste onderliggende principes van de begeleider die het werk doen, niet de methode of de opstelling an sich." Jan Jacob Stam Systemische uitgangspunten kennen en doorvoelen. Transformatie vanuit systemisch perspectief kennen en doorvoelen. Diverse vormen van opstellingen, te gebruiken in teams: - Team-opstelling - Zwerm-opstelling - Landschapsopstelling - Mini-opstellingen Wat zijn passende opstellingsvormen in welke fase van transformatie? Vanuit opstellingen die deelnemers begeleiden halen we de onderliggende principes van waaruit je werkt naar boven. Kunnen werken met het begrip systemische functie ; zowel van individuele teamleden, teams en organisaties als geheel, als de systemische functie van jezelf als begeleider. Ken jezelf als begeleider. Bewustzijn op: - Vitaliteit; hoe tank ik bij en raak niet ingezogen in het cliëntsysteem? - Verduren; hoeveel oncomfortabelheid kunnen we genereren en onszelf verduren? - Allergieën; wanneer wordt er bij mij een allergie getriggerd en hoe reageer ik dan? - Invloed van biografie en systemische achtergrond. Meditaties, onder andere om de creatieve state in teams te openen.

4 BLOK 2 Systemische Interventies en Design BLOK 3 Organisatie thema s vanuit Systemisch Perspectief "Systemen leiden ons, in plaats van dat wij systemen leiden." Barbara Hoogenboom Een sessie met een team vraagt een zorgvuldig design. Design van de setting, wie zijn er wel en wie niet bij. Design van de systemische bewustwording en -interventies. Design van de volgende stap: van inzicht naar uitzicht. En ook het ter plekke kunnen veranderen en aanpassen naar wat zich voordoet en daarop systemische interventies on the spot kunnen bedenken en uitvoeren. Van Systemische Diagnose: - Hoe maak je een systemische diagnose? - Samen met het team of alleen als begeleider - Systemische waarneming en gewaar zijn Via Contracteren: - Relatie met cliëntsysteem - Op verschillende energie-lagen kunnen werken - Meta - Parallel processen - Fractal Naar Systemische Interventies en Design: - 1e, 2e en 3e orde interventies (te oefenen bij elk veelvoorkomend patroon en bij meerdere systemische diagnoses.) - Vaak willen klanten van nature 1e orde interventies. Hoe breng je hen in een toestand waardoor ze open zijn voor 2e of 3e orde interventies? - Gastcliënten. We doen opstellingen met gastcliënten, door deelnemers begeleid. Daarna ontwerpen we volgende systemische interventies voor de organisatie van de gastcliënt. - Overzicht van een aantal aanpalende concepten als Agile, Lean etc; Kern en grenzen met systemisch werk. Een aantal aanvullende concepten als: - Theory U, behulpzaam voor het design van een heel traject; niveaus van luisteren - Tuckman, fasen in teamontwikkeling - Barret, niveaus van organisatie-bewustzijn - MBTI, persoonlijkheidsprofielen in relatie tot systemische plek Klanten komen met een vraagstuk: er is een fusie op handen of geweest; er is gebrek aan innovatiekracht; er moeten zelfsturende teams komen; de verantwoordelijkheden moeten lager in de organisatie; we willen transformeren; we moeten een beweging maken naar de markt toe die lastig is, etc. In dit blok leer je om dit soort vraagstukken niet alleen zelf vanuit systemisch perspectief te bekijken, maar ook de klant daarin mee te nemen. Je vermogen om op een systemische manier naar organisatie- en maatschappelijke vraagstukken te kijken doen we ontwaken aan de hand van organisatievraagstukken die deelnemers in hun werk regelmatig tegen komen. Vervolgens een passend design te maken en uit te voeren. Systemisch coachen is een lastig, maar belangrijk onderdeel om in één op één situaties, én in een groep perspectiefwisselingen en daarmee oplossingsruimte vrij te maken. We besteden er uitgebreid aandacht aan. De kunst van de juiste vragen stellen op het juiste moment in het juiste ritme. De vragen zijn impulsen, de levende stiltes ertussen doen het werk. In een vorig blok hebben we het uitgebreid over design gehad: dat wat je van tevoren kunt bedenken om met een team of organisatie te gaan doen. Nu staan we op het moment om de zaal binnen te gaan en met een team aan de slag te gaan. Dan zijn onder andere van belang: - Holding space. Hoe maak je dat en hoe houd je dat. - Ieder van de deelnemers een plek geven. - Zorgen dat de methode niet erger is dan de kwaal: systemische valkuilen. - Omgaan met groepsdynamiek vanuit systemisch perspectief. - Omgaan met trauma en reactiveringen. - Omgaan met projecties op de facilitator of andere teamleden. Hoe breng je het hele team in een toestand van leiderschap. Wat heeft een team of systeem aan leiderschap nodig, ongeacht wie de leider is? Aan het eind van een sessie: hoe kom je van inzicht naar uitzicht? Omzetten van inzichten naar handelen. Systemische communicatie. Gastcliënten.

5 BLOK 4 BLOK 5 Tools for Transformation Eigen stijl en integratie In dit blok presenteren we een aantal systemische tools die hun waarde bewezen hebben bij transformatie. Deelnemers proberen die uit en worden uitgenodigd om ook zelf tools te ontwikkelen. Time-line van een team. Neem ons mee in de oorsprong, historie, ontwikkeling en gaten van het team tot in het hier en nu. In dit blok staat de vraag centraal: wie ben ik als begeleider van transformatie. Hoe kan ik mezelf inzetten als instrument. Met welke eigen patronen heb ik dan rekening te houden? Wat moet ik vooral niet of niet meer willen? De kunst van het helpen. Meerdere processen en oefeningen om onder ogen te zien welke natuurlijke neigingen je hebt als helper en wat de effecten daarvan zijn op het cliëntsysteem. Leidende principes ophalen en van daaruit een nieuwe identiteit voor de organisatie omhoog laten komen. Het aan organisaties leren hoe ze zelf leidende principes kunnen blijven ijken en bijstellen. Leidende principes van mij als begeleider. De shift om vanuit planbare toekomst de aanstormende toekomst te ontmoeten naar vanuit de aanstormende toekomst de planbare toekomst vorm te geven. De kracht van het nee. Emerging past om ooit afgesneden potentieel weer beschikbaar te maken voor de organisatie. Nasty Self introduceren als voorbereiding op het systeem dat in de overlevingstoestand gaat. Holding liminal space en life-lines aanreiken. Dat, wat klaar is. Transformatie is irreversibel. Dat betekent dat er een of meerdere keren iets klaar is, bestemming bereikt, dat nooit weer terug zal keren. Hoe communiceer je in de organisatie dat wat klaar is? En wie doet dat? Dat, wat af te breken is. Het in transformatieve toestand brengen van een team of organisatie. Vaak wordt gedacht dat eerst de mensen of de leiders moeten transformeren voordat een systeem als geheel transformeert. Wat ons betreft hangt dat er maar van af. Het is goed mogelijk dat een systeem als geheel transformeert zonder of voordat de delen en personen transformeren. Testen van nieuwe organisatiestructuren en concepten met behulp van scenario opstellingen. Bedrijfsprocessen de-construeren en opnieuw opbouwen (het begeleiden van). Werken vanuit het veld, meer dan vanuit structuur: - Het begrip group-body - Co-creëren vanuit het veld - Group-body als besluitvormend orgaan Ba-Ya processen kunnen begeleiden. Feedforward kunnen geven. Gastcliënten. Persoonlijke issues van deelnemers die een rol spelen bij of je tegengekomen bent op weg naar facilitatorschap. Scherper en directer interveniëren aan de hand van paardencoaching. Het onder ogen zien van wat ik niét (meer) ben en wat ik niét (meer) wil en niét (meer) kan. CV-integratie update. Welke nieuwe versie van mijzelf is aan het ontstaan en hoe verhoudt die zich tot eerdere versies en dat wat me professioneel gevormd heeft tot wie ik nu ben. Integratie. Transformatie vraagt ook veel integratie en een passend ritme van interventies en tijd voor integratie. Hoe organiseren we levende integratieprocessen. Veel open ruimte in het ontwerp van dit blok. Gedurende de opleiding zal duidelijk worden waarmee deze ruimte zich op wil vullen. Gastcliënten. Integratie en afsluiting.

6 Praktische informatie Voor wie? Voor iedereen die hoog professioneel organisatieontwikkeling en -transformatie wil begeleiden. Vereiste vooropleiding is het voltooid hebben van een opleiding Systeem Dynamiek in Organisaties. Door wie? Deze opleiding wordt gegeven door Jan Jacob Stam, René Wijngaard en Barbara Hoogenboom. René zal in alle blokken de trainer zijn. René doet ook de optionele coaching van deelnemers tussendoor. Jan Jacob zal in alle blokken behalve blok 4 trainer zijn. Barbara zal in alle blokken behalve blok 1 en 5 trainer zijn. Marion Latour zal de sessie paardencoaching begeleiden. Er zal waarschijnlijk nog een gasttrainer in een van de blokken komen, nader aan te kondigen. René Wijngaard, gelieerd trainer aan het Hellinger Instituut heeft al jaren als beroep om in een grote profit-organisatie transformatieprocessen te begeleiden. Jan Jacob Stam werkt een jaar of achttien met organisatieopstellingen in organisaties en het begeleiden van organisatieontwikkeling. Barbara Hoogenboom snapt als geen ander hoe dat, wat een systeem nodig heeft, omgezet kan worden in praktische interventies. Met ons drieën, waarbij het geheel meer is dan de som der delen, hebben we deze leergang ontworpen. Data, plaats, prijs, aantal deelnemers Data: 6-8 februari; maart; mei; 4-6 september en november Plaats: de Zeven Linden, opleidingscentrum van het Bert Hellinger Instituut in Groningen. Prijs: 3750,- dit is vrij van BTW, inclusief koffie, thee, lunches en opleidingsmateriaal. Deelnemers: maximaal 20 deelnemers. Aanmelding Via de website. Na aanmelding vragen we je om een korte motivatie te schrijven. Een maand voor het eerste blok ontvang je van ons een uitnodiging om je leerwensen wat preciezer te omschrijven. We raden je aan om tijdig uit te kijken naar een team of organisatie waar je mee mag oefenen tij-dens deze opleiding. Dat zou één organisatie kunnen zijn gedurende de hele opleiding, maar ook een paar verschillende organisaties.