RAADSVERGADERING. 15 december NR. XV

Transcriptie

1 RAADSVERGADERING 15 december NR. XV 2016

2 Aan de leden van de Raad Aan de wethouders en de secretaris Hierbij nodig ik u uit voor een Openbare Raadsvergadering op donderdag 15 december 2016 om uur in het gemeentehuis te Zuidwolde. A G E N D A Vragenhalfuur voor de burgers Vragenhalfuur voor de raad Aanvang/streeftijd uur Algemeen 1. Opening uur 2. Vaststelling agenda 3. Besluitenlijst en toezeggingenlijst raad 10 november 2016 en 24 november Toezeggingenlijst totaal per december 2016 Besluitvormend/bespreekstukken (90 minuten) uur 5. Keuze bepalen scenario s Energie-agenda Klimaat en Energie (45 minuten) 6. Herziening minimabeleid (45 minuten) Pauze uur Besluitvormend/bespreekstukken vervolg (45 minuten) uur 7. Afwikkeling verzelfstandiging zwembaden de Wijk en Zuidwolde (45 minuten) Besluitvormend/hamerstukken (5 minuten) 8. Vaststelling belastingverordeningen Diverse financiële bijstellingen en dekkingsreserve infrastructuur 10. Vaststelling art. 212 verordening uur 11. Ingekomen stukken (5 minuten) uur 12. Sluiting uur Zuidwolde, 2 december 2016 De voorzitter van de Raad, R.T. de Groot

3 Het woord voeren door de burgers Voorafgaand aan de vergadering, tijdens het vragenhalfuur, kunnen burgers het woord voeren over onderwerpen die niet op de agenda staan. Ook kunnen zij ideeën over het gemeentelijk beleid kenbaar maken. Tijdens de vergadering kan er per agendapunt worden ingesproken. Dit kan niet als er een afzonderlijke hoorzitting over het onderwerp is/wordt gehouden. Een ieder heeft maximaal 5 minuten spreektijd. Voor het inspreken is maximaal 30 minuten beschikbaar. Om het woord te kunnen voeren, moet men zich voor de vergadering bij de griffier melden.

4 Besluitenlijst van de begrotingsraad van de gemeente De Wolden, gehouden op donderdag 10 november 2016 om uur in het gemeentehuis te Zuidwolde. Aanwezig, de leden: H.S. Benning (Gb), R.A.J. Brouwer (Gb), C.F.M. Brouwer-Dekker (CDA), H. Buld-Kist (Gb), P. Groot (Gb), G. Gol (Gb), A. Haar (D66), G. Hempen-Prent (Gb), M.S.J. Hulst (VVD), H.C.M. Langen (PvdA), G.C. Leffers-Heeling (Gb), H. Mulder (VVD), D. Oosterveen (Gb), H.G. Scheper-Beijering (VVD), M.P. Turksma (PvdA), E.M.M. Verheijen (GL), J.H. Wiechers (CU), T.J. de Wit (CDA) en D. Zantingh (CDA) Tevens aanwezig: J. ten Kate (Gb), M. Pauwels-Paauw (VVD) en J.R. van t Zand (Gb) wethouders; T.N. Kramer, secretarisdirecteur. Voorzitter: Griffier: Verslag: R.T. de Groot, burgemeester drs. I.J. Gehrke D.Y.S. Kloosterhof 1. Opening De voorzitter opent de vergadering. 2. Vaststelling agenda De voorzitter vraagt om vaststelling van de agenda. De raad stelt de agenda vast. 3. Behandeling programmabegroting 2017 De voorzitter neemt kort de procedure door aan de hand van het gemaakte tijdschema. In de eerste termijn krijgen de fractievoorzitters het woord en hebben zij gelegenheid om moties en amendementen in te dienen. Gestart wordt met de grootste fractie. Iedere fractie heeft 10 minuten de tijd. Vervolgens krijgt het college de gelegenheid om te reageren tijdens de eerste termijn. Tijdens de tweede termijn krijgt iedere fractie en het college opnieuw gelegenheid te reageren. Pas na de tweede termijn vindt besluitvorming plaats. Eerste termijn De fractievoorzitters van Gb, VVD, CDA, PvdA, D66, CU en GL spreken in de eerste termijn. De bundel amendementen en moties eerste termijn maakt inzichtelijk welke moties en amendementen door de verschillende fracties worden ingediend (bijgevoegd). De voorzitter concludeert dat er voorlopig 6 amendementen en 3 moties zijn ingediend. Reactie college (eerste termijn) De voorzitter geeft de wethouders het woord om te reageren in de eerste termijn. Wethouders Van t Zand, Ten Kate en Pauwels geven een inhoudelijke reactie. Wethouders Ten Kate zegt aan de raad toe de resultaten van het haalbaarheidsonderzoek ontsluitingsweg Hoge Akkers. Dit naar aanleiding van amendement 1.A.3. Wethouder Pauwels zegt aan de raad toe om te bekijken in hoeverre voldaan is aan de motie 1.M.25a (aangenomen tijdens de behandeling Kadernota 2016) betreffende dorpshuizen++, en daarop terug te komen. 1

5 Burgemeester De Groot zegt aan de raad toe om de jongerenraad De Wolden uit te nodigen voor een officiële kennismaking met de raad. Vice-voorzitter Oosterveen (Gb) neemt het voorzitterschap van portefeuillehouder De Groot over. Portefeuillehouder De Groot geeft een inhoudelijke reactie. De vice-voorzitter geeft het voorzitterschap terug aan de voorzitter. De voorzitter schorst de vergadering om uur. De voorzitter heropent de vergadering om uur. Tweede termijn De voorzitter heropent de vergadering en benadrukt de volgorde van het besluitvormingsproces. Eerst worden de amendementen in stemming gebracht, daarna het ontwerp-raadsbesluit. Tot slot worden de moties in stemming gebracht. Twee amendementen worden ingetrokken, twee amendementen worden aangehouden en twee moties worden aangehouden. De volgende amendementen en moties blijven ingediend: Amendementen: 1.A.3 (PvdA) en 6.A.1 (Gb). 3.A.5 en 3.A.6 (CU, PvdA, GL) worden aangehouden. 1.A.2 (VVD) en 9.A.4 (D66, PvdA) worden ingetrokken. Moties: 3.M.3 is aangepast en wordt nu namens alle fracties ingediend. 3.M.1 (VVD) en 3.M.2 (CU, PvdA) worden aangehouden. De fractievoorzitters van Gb, VVD, CDA, PvdA, D66, CU en GL spreken in de tweede termijn. De voorzitter concludeert dat er in totaal 2 amendementen en 1 motie zijn ingediend. Reactie college (tweede termijn) Wethouders Van t Zand, Ten Kate en Pauwels geven een reactie op de ingediende amendementen en moties en beantwoorden raadsvragen uit de tweede termijn. De voorzitter gaat over tot besluitvorming. Amendementen: 1.A.3 (PvdA; Ontsluitingsweg Hoge Akkers): verworpen met 2 stemmen voor en 17 stemmen tegen. Voor : PvdA (2 stemmen) Tegen : Gb, VVD, CDA, D66, CU en GL (17 stemmen). 6.A.1 (Gb; Woonlasten): unaniem aangenomen met 19 stemmen voor en 0 stemmen tegen. Voor : Gb, VVD, CDA, PvdA, D66, CU en GL (19 stemmen) Tegen : geen (0 stemmen). Ontwerp-raadsbesluit (getekende versie is bijgevoegd): Stemming punt 1: akkoord De raad besluit conform. 2

6 Stemming punt 2: akkoord Mevrouw Langen (PvdA) geeft haar stemverklaring bij het punt ontsluitingsweg Hoge Akkers. De fractie stemt wel voor dit voorstel. De raad besluit conform. Stemming punt 3: akkoord De raad besluit conform. Stemming punt 4: akkoord De raad besluit conform. Stemming punt 5: akkoord De raad besluit conform. Stemming punt 6: vaststelling programmabegroting 2017: De raad besluit conform. De voorzitter constateert dat de programmabegroting 2017 unaniem wordt vastgesteld. Moties: 3.M.3 (gezamenlijke fracties; regenbooggemeente): unaniem aangenomen met 19 stemmen voor en 0 stemmen tegen. Voor : Gb, VVD, CDA, PvdA, D66, CU en GL (19 stemmen). Tegen : geen (0 stemmen). Een overzicht van de in stemming gebrachte amendementen en moties is bijgevoegd. De voorzitter concludeert dat hiermee de besluitvorming met betrekking tot de begroting 2017 is afgerond. 4. Sluiting De voorzitter geeft ter afsluiting het woord aan wethouder Van t Zand. Wethouder Van t Zand dankt allen voor de inbreng. De voorzitter sluit de vergadering om 17:45 uur. Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente De Wolden in zijn openbare vergadering van 15 december 2016, de griffier, de voorzitter, 3

7 Toezeggingenlijst Begrotingsraad 10 november 2016 Data Onderwerp Afspraak/Toezegging Actie door Afdoening vóór Begrotingsraad Toegezegd aan de raad worden de resultaten van het haalbaarheidsonderzoek ontsluitingsweg Hoge Akkers. Dit naar aanleiding van amendement 1.A.3. Wethouder Ten Kate Begrotingsraad Toegezegd aan de raad wordt om te bekijken in hoeverre voldaan is aan de motie 1.M.25a (aangenomen tijdens de behandeling Kadernota 2016) betreffende dorpshuizen++, en daarop bij de raad terug te komen Begrotingsraad Toegezegd aan de raad wordt om de jongerenraad De Wolden uit te nodigen voor een officiële kennismaking met de raad. Wethouder Pauwels Burgemeester De Groot Griffie, 2 december 2016

8 GPmM'ntf'::,<'I!n(Jf''I ~,, \Vr,ld, n, BESLUIT RAAD d.d. lö/ L 1 /' / 6 AMENDEMENT Begroting Onderwerp: Woonlasten De raad van de gemeente De Wolden in vergadering bijeen op 10 november Stelt de fractie van Gemeentebelangen het volgende amendement voor: Af te zien van de verhoging van de opbrengst OZB voor 2017 met (pag.63), om daarmee de stijging van de afvalstoffenheffing - als gevolg van extra inzameling van gft-afval - te compenseren. Toelichting: In de begroting zijn de kosten voor het rijden van extra GFT-inzamelrondes niet meegenomen in de berekening van de woonlasten per huishouden. Wanneer de raad besluit wel extra inzamelrondes te laten rijden, resulteert dat in een stijging van de woonlasten met.6,66 ten opzichte van De begrotingsoverschotten voor de komende jaren bieden voldoende financiële ruimte om af te zien van stijging van de woonlasten. In 2013 waren er financieel andere tijden waarin is besloten tot een verhoging van de OZB ter compensatie van de daling van de afvalstoffenheffing. Deze stijging behelst een bedrag van (pag.63). Door hiervan af te zien is het mogelijk de woonlasten in 2017 nagenoeg gelijk te houden aan die in Zuidwolde, 10 november De fractie van Gemeentebelangen, Douwe Oosterveen. Gemeentebelangen De Wolden pag. 1 van 1

9 GRIFFIE \ J\.'j ela o L, Luz.,,,, AMENDEMENT Programma leefbaarheid, punt 2.10 Onderwerp: Fietspad langs de Ruinerweg te Echten. De raad van de gemeente De Wolden in vergadering bijeen op 1 O november 2016 Stelt de fractie van de WD het volgende amendement voor: Op dit moment geen besluit te nemen over het fietspad Ruinerweg, maar dit traject mee te nemen in de discussie die in december plaatsvindt over de prioritering van fietspaden. Toelichting: Nu aan de Ruinerweg geen AZC meer gevestigd wordt, is het logisch dat dit fietspad geen aparte status krijgt, maar integraal meegenomen wordt in de discussie over de prioritering van het fietsplan, die in december 2016 plaatsvindt. Zuidwolde, 10 november 2016 De fractie van de WD

10 ,A3 PvclA De Wolden BESLUIT RAAD d.d. 10 / l 1 / 11 b v~,w)/ r-vv PvdA! \/~ Ov- ~{CL~ '. ~~ AMENDEMENT: Programma 1 Ontsluitingsweg Hoge Akkers De raad van de gemeente De Wolden in vergadering bijeen op 10 november 2016: Stelt de fractie van de Partij van de Arbeid het volgende amendement voor: 1. Het besluit om geld te reserveren voor de ontsluitingsweg Hoge Akkers uit de begroting te halen; 2. De raad kennis kan nemen van de uitkomst van het haalbaarheidsonderzoek; 3. Het onderwerp daarna op de raadsagenda te plaatsen voor discussie en besluitvorming; 4. De absolute noodzaak om er op dit moment een besluit over te nemen ontbreekt Toelichting: In de Kadernota 2017 werd het mogelijke besluit voor de ontsluitingsweg Hoge Akkers gekoppeld aan een nog te houden haalbaarheidsonderzoek. Op technische vragen van de PvdA van 29 mei jl. werd het antwoord gegeven dat het voorstel in de raad komt zodra voldoende in beeld is of de aanleg van deze ontsluiting naar Haakswold haalbaar is. Het resultaat van het onderzoek is echter nooit met de raad gedeeld. Naar aanleiding van recente technisch vragen door de PvdA over de ontsluitingsweg Hoge Akkers werd medegedeeld dat de resultaten van het onderzoek niet ter beschikking zouden worden gesteld van de raad. Zuidwolde 10 november 2016, Partij van de Arbeid, Heleen Langen

11 e PvoA Amendement Voorstel wijziging 09 Onvoorzien, productnummer Toelichting: Transparantie is in het democratisch proces een onmisbare voorwaarde. En ook de gescheiden verantwoordelijkheden van Raad en College. De Raad gaat over het budget en stelt de kaders. Het College voert uit. Ten aanzien van de betrokkenheid van muziekvereniging Apollo bij brede school De Horst in de Wijk ontbreekt zowel transparantie als gevoel voor de gescheiden verantwoordelijkheden. Op 16 augustus kon de Raad kennis nemen van een B&W besluit om een huurvordering van de Gemeente De Wolden op muziekvereniging Apollo af te boeken. Een inkomst van werd zo onttrokken aan de gemeentelijke rekening. In 2010 kocht muziekvereniging Apollo voor ruimte binnen brede school De Horst. Deze koopsom is nog steeds niet voldaan. Nu wordt bij de post 09 Onvoorzien in de begroting 2017 een te dekken jaarlijkse rentelast opgevoerd van 670. Overwegende dat: 1. Het beschikbaar stellen van financiële middelen pas dan plaatsvindt wanneer er in de raad discussie en besluitvorming heeft plaatsgevonden over nut en noodzaak van een onderwerp 2. Er over een lening t.b.v muziekvereniging Apollo in de Wijk in de raad van De Wolden nog geen discussie of besluitvorming heeft plaatsgevonden 3. De absolute noodzaak om er op dit moment een besluit over te nemen ontbreekt stelt de raad van de gemeente De Wolden, in vergadering bijeen op 10 november 2016, voor om productnummer te verwijderen uit de begroting 2017 en gaat over tot de orde van de dag. Ondertekend, A. Haar-D66 H. Langen-PvdA

12 GROENLINKS - ChristenUnie De Wolden AMENDEMENT: Programma 3: Minimabeleid. De raad van de gemeente De Wolden in vergadering bijeen op 10 november 2016: Stellen de fracties van de ChristenUnie, Partij van de Arbeid en GroenLinks het volgende amendement voor: De grens om in aanmerking te komen voor inkomensondersteunende maatregelen te verleggen van 110% naar 120% Wsm. Dit te doen in de vorm van een pilot van 4 jaar. De kosten van ten laste te laten komen van het begrotingsresultaat dan wel te verrekenen via de reserve Sociaal Domein. Na 4 jaar een evaluatie te houden over het bereikte resultaat. Toelichting: Ook in onze gemeente hebben vrij veel mensen te lijden onder armoede. Het proces, dat we momenteel volgen in het minimabeleid, zal er toe leiden, dat op zijn vroegst in 2018 de grens verhoogd kan worden. Bij de evaluatie kan de raad beslissen of deze verhoging structureel in de begroting kan worden opgenomen. Zuidwolde 10 november 2016, De fracties van: ChristenUnie, Partij van de Arbeid, Jaap Wiechers Heleen Langen GROEN LINKS, Erik Verheijen

13 ChristenUnie PvaA GROENLINKS De Wolden AMENDEMENT: Programma 3: Minimabeleid; loslaten vermogensgrenzen voor ouderen. De raad van de gemeente De Wolden in vergadering bijeen op 10 november 2016: Stellen de fracties van de ChristenUnie, Partij van de Arbeid en GroenLinks het volgende amendement voor: De vermogensgrenzen voor ouderen met een inkomen tot 120 % van het sociaal minimum te laten vervallen. Dit te doen in de vorm van een pilot van 4 jaar. De kosten van ten laste te laten komen van het begrotingsresultaat dan wel te verrekenen via de reserve Sociaal Domein. Na 4 jaar een evaluatie te houden over het bereikte resultaat. Toelichting: Dit kan alleen voor lokale regelingen dwz. de collectieve zorgverzekering en het Sociaal participatiefonds. Ook in onze gemeente hebben vrij veel oudere mensen te lijden onder armoede met alleen een (soms gekorte) AOW uitkering zonder aanvullend pensioen. Ze hebben nog enig vermogen, vaak in de vorm van stenen, en vallen daardoor buiten alle ondersteunende maatregelen. Het proces, dat we momenteel volgen in het minimabeleid, zal er toe leiden, dat dit op zijn vroegst in 2018 ingevoerd kan worden.. Bij de evaluatie kan de raad beslissen of deze maatregel structureel in de begroting kan worden opgenomen. Zuidwolde 10 november 2016, De fracties van, ChristenUnie, Jaap Wiechers Partij van de Arbeid, Heleen Langen, GroenLinks, Erik Verheijen.

14 J m, Motie verlaging percentage niet sporters GRIFFIE Qc":)e l.o~,, p Programma 3 De Raad van de Gemeente De Wolden bijeen op 10 november Overwegende dat, De Wolden op alle beleidsindicatoren in het programma sociaal beleid en onderwijs het beter dan gemiddeld doet, behalve op de indicator niet sporters. Is van oordeel dat, in een sportieve en vitale gemeente als De Wolden, met een groot aanbod aan sportvoorzieningen, en veel aandacht voor sport en bewegen, het percentage niet sporters omlaag gebracht zou moeten worden. Verzoeken wij het college: via het vergroten van sport en bewegingsdeelname er naar te streven de indicator niet sporters bij de begrotingsbehandeling in 2017 terug te brengen naar een percentage van 40 procent. Toelichting Gemiddeld in Nederland is het percentage niet sporters 50 procent. In De Wolden is dat percentage 52 procent. Zuidwolde, 10 november 2016 De fractie van de WD Marcel Hulst

15 ChristenUnie De Wolden :!! MOTIE: Programma 3: Minimabeleid. De raad van de gemeente De Wolden in vergadering bijeen op 10 november 2016 constateert dat: Alle regelingen om in aanmerking te komen voor ondersteuning bij een minimum inkomen uitgaan van absolute grenzen. Dit leidt tot grote verschillen in besteedbaar inkomen voor mensen, die net onder en boven de grens zitten. Mensen met hoge zorgkosten en een inkomen net boven de grens met recht op ondersteuning een niet te voorkomen armoedeval doormaken. Deze onrechtvaardige armoedeval zo mogelijk voorkomen moet worden. stelt vast dat: Alle huidige regelingen deze armoedeval niet kunnen voorkomen. Verzoekt het college om: Onderzoek te doen, of het mogelijk is om met de gemeentelijke regelingen te gaan werken met glijdende schalen. De raad hiervan verslag te doen in het tweede kwartaal Toelichting: Bij de laatste bijeenkomst met burgers kwam o.a. naar voren, dat iemand met zeer hoge niet vergoede zorgkosten 9.- boven de grens zat en daardoor een enorme armoedeval maakte. Zuidwolde, De fracties van de ChristenUnie Jaap Wiechers Partij van de Arbeid Heleen Langen

16 ChristenUnie GROEN LINKS MOTIE Onderwerp: regenbooggemeente De Raad van de gemeente De Wolden in vergadering bijeen op 10 november 2016 Heeft kennis genomen van het feit dat BESLUIT RAAD d.d. 10/ t! / 11 b ~-v..-e.. '\/\ c;u..a.j-.:'\.d~ f De overheid in oktober 2014 met 42 gemeenten een convenant heeft getekend waarin zij verklaarden gezamenlijk de acceptatie, veiligheid en emancipatie van lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen en transgenders (LHBT's) te verbeteren De provinciale Staten van Drenthe zich op 6 juli 2016 unaniem heeft uitgesproken om een regenboogprovincie te willen zijn en daartoe alle Drentse gemeenten oproept om zich ook aan te sluiten bij het landelijk project Regenboogsteden De gemeente De Wolden zich nog niet heeft uitgesproken om een klimaat te bevorderen van sociale acceptatie van seksuele diversiteit Overwegende dat: Het een goede zaak is wanneer de gemeente De Wolden zich inzet op de bevordering van veiligheid, weerbaarheid en sociale acceptatie van iedereen in onze samenleving Uitgangspunt daarbij moet zijn verdraagzaamheid in vrijheid op basis van het gelijkheidsbeginsel met respect en tolerantie jegens alle minderheden. Spreekt uit dat De gemeente De Wolden een regenbooggemeente wil zijn Verzoekt het College om: Een impuls te geven aan de sociale acceptatie, weerbaarheid en veiligheid van de LHBTinwoners en dat in samenspraak te doen met het meldpunt Discriminatie Bureau Drenthe, het COC, betrokken partners, de provincie Drenthe en de andere Drentse regenbooggemeenten; Fysiek uit te dragen op prominente plaatsen dat De Wolden een tolerante regenbooggemeente is. En gaat over tot de orde van de dag Namens de fractie van de PvdA de fractie van D66 de fractie van de Christen Unie de fractie van het CDA de fractie van GroenLinks de fractie van de VVD de fractie van Gb Helleen Langen Albert Haar Jaap Wiechers Dik Zantingh Erik Verheijen Marcel Hulst Douwe Oosterveen

17 Besluitenlijst van de vergadering van de raad van de gemeente De Wolden, gehouden op donderdag 24 november 2016 om uur in het gemeentehuis te Zuidwolde. Aanwezig, de leden: H.S. Benning (Gb), R.A.J. Brouwer (Gb), C.F.M. Brouwer-Dekker (CDA), H. Buld-Kist (Gb), P. Groot (Gb), G. Gol (Gb), A. Haar (D66), G. Hempen-Prent (Gb), M.S.J. Hulst (VVD), H.C.M. Langen (PvdA), G.C. Leffers-Heeling (Gb), H. Mulder (VVD), H.G. Scheper- Beijering (VVD), M.P. Turksma (PvdA), E.M.M. Verheijen (GL), J.H. Wiechers (CU), T.J. de Wit (CDA) en D. Zantingh (CDA). Tevens aanwezig: J. ten Kate (Gb), M. Pauwels-Paauw (VVD) en J.R. van t Zand (Gb) wethouders. Afwezig m.k.: D. Oosterveen (Gb). Voorzitter: Plv. griffier: Verslag: R.T. de Groot, burgemeester S.R. Flokstra-Beute D.Y.S. Kloosterhof Vragenhalfuur voor de burgers De heer Kuindersma spreekt in namens omwonenden van het terrein Concours Hippique te Veeningen over mogelijke uitbreiding van het aantal niet-concours hippique gerelateerde evenementen op het perceel Veeningen 1a. Vragenhalfuur voor de raad Er wordt één artikel 37A-vragen gesteld. De heer Haar (D66) dient een artikel 37A-vraag in met betrekking tot een aangevraagde tijdelijke omgevingsvergunning door CH De Wolden om het aantal niet-concours hippique gerelateerde evenementen uit te breiden op het perceel Veeningen 1a. Wethouder Ten Kate beantwoordt de vraag. 1. Opening De voorzitter opent de vergadering. 2. Vaststelling agenda De voorzitter vraagt om vaststelling van de agenda. De heer Wiechers (CU) vraagt om een schorsing. De voorzitter schorst de vergadering en heropent de vergadering om uur. De heer Haar (D66) komt met een raadsbrede verklaring (als bijlage toegevoegd). Wethouder Ten Kate geeft zijn reactie op de verklaring. De raad stelt de agenda vast. 3. Besluitenlijst en toezeggingenlijst raad 27 oktober 2016 De voorzitter vraagt om vaststelling van de besluitenlijsten en de toezeggingenlijst. De raad stelt de besluitenlijsten en de toezeggingenlijst vast. 4. Toezeggingenlijst totaal per november 2016 De voorzitter vraagt om vaststelling van de toezeggingenlijst totaal. De heer Wiechers (CU) reageert op volgnr. 31 op de toezeggingenlijst (art. 37A-vraag CU over de verkeersveiligheid Hoofdstraat Zuidwolde). Hij wijst het college erop dat de Pagina 1 van 2

18 conclusie van volgnr. 31 in de toezeggingenlijst niet juist is. Hij verzoekt daarom het college in het vervolg iets genuanceerder te zijn in de beantwoording en om een andere manier van communiceren. Hij wacht de door het college gedane toezegging af. De voorzitter zegt toe dat hij de opmerking van de heer Wiechers (CU) meeneemt naar het college en dat op een later moment hierop wordt gereageerd. De raad stelt de toezeggingenlijst totaal vast. 5. Kennisname onderzoeksresultaten Bureau Langedijk Reestmond en principebesluit GR Reestmond De voorzitter vraagt om vaststelling van het voorstel. Mevrouw Brouwer-Dekker (CDA) dient een amendement in namens het CDA, CU en de PvdA. Na een toelichting van wethouder Pauwels-Paauw trekt mevrouw Brouwer-Dekker (CDA) het amendement in. De raad besluit conform het voorstel. 6. Statutenwijziging en benoeming leden Raad van Toezicht Wolderwijs De voorzitter vraagt om vaststelling van het voorstel. De heer Turksma (PvdA) geeft zijn stemverklaring. De PvdA stemt tegen het voorstel. De heer Wiechers (CU) geeft zijn stemverklaring maar gaat wel akkoord met het voorstel. De raad besluit conform het voorstel. 7. Ingekomen stukken De voorzitter vraagt om vaststelling van het voorstel. De raad besluit conform het voorstel. 8. Sluiting De voorzitter sluit om uur de vergadering. Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente De Wolden in zijn openbare vergadering van 15 december 2016, de griffier, de voorzitter, Pagina 2 van 2

19 Toezeggingenlijst vergadering 24 november 2016 Data Onderwerp Afspraak/Toezegging Actie door Afdoening vóór Artikel 37A-vraag CU over de verkeersveiligheid Hoofdstraat Zuidwolde (volgnr. 31 toezeggingenlijst) Burgemeester De Groot zegt aan de raad toe, dat hij de gemaakte opmerking van de heer Wiechers (CU) over de juistheid t.a.v. toezegging nr. 31 meeneemt naar het college en dat het college op een later moment zal reageren. Burgemeester De Groot Griffie, 2 december 2016

20 Geacht College, geachte Gemeenteraad, Ik spreek hier namens de omwonenden van het concoursterrein te Veeningen. Dat betreft 20 gezinnen/huishoudens aan de Westerveldseweg, Willem Moesweg, Meppelerweg en Veeningen. Wij maken ons grote zorgen om de uitbreiding van het aantal evenementen, nu daartoe een omgevingsvergunning door CH De Wolden is aangevraagd, en wel voor het organiseren van "niet aan CH De Wolden gerelateerde evenementen". Dit druist in tegen de herhaalde toezegging van de voorzitter van CH De Wolden aan de omwonenden dat de VIPhal "enkel dienst zal doen tijdens het Concours Hippique en ter ondersteuning van CH De Wolden". In het bestemmingsplan Veeningen 1 van 10 december 2015 (nog geen jaar oud dus), dat speciaal voor dit terrein en de loods is vastgesteld, staat dit ook een aantal keren vermeld. En ook: "Het plan dient een aanvaardbaar woon- en leefklimaat te waarborgen en de belangen van omwonenden niet te schaden". Ook de provincie spreekt zich heel duidelijk uit in haar schrijven van 23 september Ik citeer: "Wij hebben er goede nota van genomen dat in de regels van het bestemmingsplan uitdrukkelijk is bepaald dat de loods op het concoursterrein uitsluitend mag worden gebruikt als ontvangst- en verblijfruimte voor sponsoren en gasten ten behoeve van de op het terrein plaatsvindende paardensport. Gelet op de ligging van het concoursterrein in het landelijk gebied van uw gemeente vinden wij deze bepaling uit een oogpunt van goede ruimtelijke ordening van groot belang". Aldus de provincie.

21 Wij hebben onze zienswijze aan de gemeente voorgelegd, waarna wij uitgenodigd zijn voor een gesprek met de gemeente en CH De Wolden. Op verzoek van de gemeente - maar met de nodige tegenzin - hebben wij daarna een aantal wensen/voorwaarden geformuleerd mede om een goede verstandhouding met CH de Wolden te bewaren. Laat daarbij duidelijk zijn dat wij geen enkel bezwaar hebben tegen het jaarlijkse concours en vol lof zijn over de loods. Ook een evenement als "Samenloop voor Hoop" - 17 september - kan de toets der kritiek ruim doorstaan. Op onze brief volgde een memo (een soort concept vergunning) van de gemeente, waarin op geen enkele wijze met de wensen van de omwonenden rekening was gehouden. De teleurstelling was groot... We waren gehoord, maar voelden ons niet meer serieus genomen. In deze memo wordt gesproken over een beperkt aantal evenementen, waaronder besloten evenementen, maar samen met CH De Wolden is er al sprake van 26 dagen, of zelfs meer als er meerdaagse evenementen zijn. Die zullen hoofdzakelijk in de zomer plaatsvinden, dus met een gemiddelde van eens per week. Hoezo beperkt. Een mogelijk aantal van 12 besloten evenementen voor maximaal 450 personen en zes evenementen, waarvan drie met versterkte muziek tot 1 uur 's nachts, is voor ons een zeer zorgwekkend vooruitzicht. Het eerste evenement "Liquid met veel overlast in de vorm van licht, geluid en verkeer - heeft inmiddels al plaatsgevonden. De vergunning hiervoor werd verstrekt, althans de mededeling werd gepubliceerd, 5 dagen na dit evenement. Die was overigens niet vereist, omdat het een besloten evenement betrof.

22 In de memo staat onder het kopje Procedure: "In het bestemmingsplan Veeningen 1 is geen afwijkingsmogelijkheid opgenomen waarmee toegestaan wordt dat het concoursterrein en het VIPgebouw worden gebruikt voor niet Concours Hippique/paardensport gerelateerde evenementen. Een kleine buitenplanse afwijking (een zogenaamd kruimelgeval) biedt wel de mogelijkheid ander gebruik van gronden of bouwwerken toe te staan". Volgens ons is dit absoluut geen kruimelgeval. Eerder denken wij aan een heel brood bij deze zaak. Wij vragen ons dan ook af of deze vergunning überhaupt wel op wettelijke gronden kan worden toegekend en daarbij... welk gemeentelijk belang wordt hier nu mee gediend. Kortom, er is volgens de omwonenden geen enkele rechtvaardiging voor het afgeven van een vergunning. Wij vragen daarom het College deze vergunning niet te verstrekken en de Raad om dit verzoek kracht bij te zetten.,-ûj-//-20/,,b

23

24 5/to.r kslw.de< t0 GRIFFIE IS/tl C.H. de Wolden Gemeenteraad de Wolden Postbus AA Zuidwolde Veeningen 23 november 2016 Geachte leden van de Gemeenteraad de Wolden, Gezien de publicaties zoals deze zijn verschenen in diverse regionale media waarin melding wordt gemaakt dat de omwonenden zich verzetten tegen de door de Stichting CH de Wolden aangevraagde uitbreiding van het aantal evenementen willen wij u graag onze zienswijze hierop verstrekken. 1. Op initiatief van het bestuur van CH de Wolden is er een gesprek gearrangeerd met vertegenwoordigers van de omwonenden met de heer Kuindersma als woordvoerder, Jan Broek en ondergetekende namens St. CH de Wolden en een medewerker van de Gemeente de Wolden. In dit gesprek hebben wij opnieuw aangegeven een goede relatie met onze buren zeer op prijs te stellen en wij daar waar mogelijk rekening wilden houden met de wensen van de omwonenden. Ook in dit gesprek gaf de heer Kuindersma aan dat ondergetekende, als voorzitter van CH de Wolden in juni 2015, op een door ons belegde bijeenkomst om de bewoners als eerste te informeren over onze plannen, had verzekerd dat het terrein uitsluitend gebruikt zou worden voor het concours hippique. Ik heb de heer Kuindersma aangegeven dat ik dat niet zo had gezegd maar had aangegeven "in eerste instantie bouwen wij dit voor CH de Wolden maar er zullen wellicht in de toekomst andere zaken georganiseerd gaan worden. Op dit moment is daar nog niets van bekend, we zitten nog in de planfase". Als voorbeeld heb ik zelf aangehaald dat wanneer de Gemeente een congres of grote vergadering zou organiseren ik mij kon voorstellen dat de VIP ruimte daar erg geschikt voor was. De heer Kuindersma gaf aan dat hij zich dat niet meer kon herinneren. 2. In het gesprek is door CH de Wolden de wens geuit om 12 niet hippisch gerateerde vergunning plichtige evenementen per jaar te mogen organiseren. 3. Dit was voor de heer Kuindersma niet acceptabel en hebben wij gevraagd om "als omwonenden" aan te geven wat voor hen acceptabel zou zijn. Ook hebben wij aangegeven dat men ons niet "de handen op de rug moest vastbinden" en ons wel enige ruimte moest bieden. A ~.., ~ k..,, () gemeente DEWOLDEN no,teoij }~ ste u o Rabobank

25 4. Later is schriftelijk gereageerd door de heer Kuindersma met hetgeen voor "de omwonenden" acceptabel zou zijn. (Brief d.d. 13 oktober 2016) Naast CH de Wolden maximaal 3 evenementen of besloten bijen komsten per jaar en nog 9 andere voorwaarden. 5. De handen waren ons nu wel op de rug gebonden. Via de medewerker van de Gemeente hebben wij, ondanks dat er voor besloten bijeenkomsten naar onze mening geen enkele vergunning aangevraagd hoeft te worden hebben, het volgende voorstel gedaan: a. Maximaal 6 in plaats van 12 vergunning plichtige, niet Hippische, evenementen per jaar. b. Een vrijwillige beperking tot maximaal 12 besloten bijeenkomsten per jaar alleen in het VIP gebouw met maximaal achtergrond muziek. c. Nader overleg over aan- en afvoer van de bezoekers, men mag aangeven over welke ingangen de aan- en afvoer moet geschieden (e.e.a. zolang dit de verkeersveiligheid niet in gevaar brengt) Tot op dit moment hebben wij op dit voorstel geen enkele reactie gehad. Wij waren dan ook zeer onaangenaam verrast dat wij gisteren de reactie in de media moesten lezen van "de omwonenden". Er wordt ons inziens een beeld geschetst wat geen recht doet aan de gesprekken die hebben plaatsgevonden en de handreiking die al is gedaan door de Stichting CH de Wolden. Tot dusver hebben in totaal 4 "omwonenden" zich bij ons bekend gemaakt. Al in het eerste gesprek hebben wij verzocht om de adressen van de "omwonenden" zodat wij hen ook van informatie konden voorzien. Dit is door de heer Kuindersma geweigerd. Stichting CH de Wolden is nog steeds bereid ook met de overige "omwonenden" in gesprek te gaan, van informatie te voorzien en onze standpunten toe te lichten. Mocht u nadere informatie wensen dan zijn wij natuurlijk bereid die te verstrekken. Christiaan Hendriksen, voorzitter

26 De Wolden GRIFFIE Zuidwolde, 22 november 2016 Aan: College van Burgemeester en Wethouders Gemeente De Wolden Betreft: Schriftelijke vragen Art. 37a Geacht College, De fractie van D66 heeft u op 17 november 2016 vragen voorgelegd betreffende verruiming van het gebruik van gebouw De Loods op het perceel Veeningen la. Uit uw antwoord blijkt dat er een tijdelijke Omgevingsvergunning is aangevraagd door Stichting CH De Wolden voor een periode van vijf jaar waarmee jaarlijks 18 niet-concours-hippique gerelateerde evenementen georganiseerd mogen worden. D66 heeft de volgende vragen: 1. Klopt het dat bij de vergunningverstrekking voor de bouw van De Loods door de gemeente De Wolden, vertegenwoordigd in de persoon van wethouder Ten Kate, één en andermaal is verzekerd dat er enkel concours-hippique gerelateerde activiteiten in De Loods zouden plaatsvinden? 2. Bent u met mij van mening dat betrouwbaarheid en geloofwaardigheid van het openbaar bestuur staat of valt met het gestand doen van gedane toezeggingen? 3. Bent u met mij van mening dat het voornemen om een tijdelijke Omgevingsvergunning te verstrekken volledig in strijd is met gedane toezeggingen en daaruit voortvloeiende verwachtingen? 4. Is er enig overleg geweest met andere branchepartijen (bijv. horeca, zaalhouders, evenementenorganisatoren) betreffende deze substantiele uitbreiding van activiteiten en faciliteiten? 5. Is de extra verkeersbelasting van de als voor fietsers gevaarlijk aangeduide Willem Moesweg betrokken in de afweging? Met vriendelijke groet, Albert Haar-raadslid D66

27 GRIFFIE b:jf~ best. a;sj- tsf12 ChristenUnie Verklaring: Gebruik De Loods op het perceel Veeningen la. De raad van de gemeente De Wolden in vergadering bijeen op 24 november 2016 overwegende dat: Het college van plan is om de vergunning voor activiteiten op het voornoemde perceel te verruimen Dit in strijd is met de het huidige bestemmingsplan Dit ook in strijd is met de afspraak, die in het verleden bij het verlenen van de vergunning voor de bouw van De Loods is gemaakt met de omwonenden verzoekt het College: alles in het werk te stellen om met betrokken partijen, zijnde omwonenden en stichting CH De Wolden, in overleg te treden zonder de dreiging van het verstrekken van een nieuwe omgevingsvergunning. Zuidwolde, 24 november 2016 De fracties van: D66 De Wolden Christen Unie CDA Gemeentebelangen Groen Links PvdA VVD

28 ChristenUnie Amendement: raadsbesluit uittreding Reestmond. De raad van de gemeente De Wolden in vergadering bijeen op 24 november 2016 Stellen de fracties van CDA, PvdA en CU De Wolden het volgende amendement voor: 1. Besluitpunt 2: "Het besluit te nemen tot uittreding uit de gemeenschappelijke regeling Reestmond perol te vervangen door "Het besluit te nemen om de onderhandelingen voor de uittreding uit Reestmond te starten en de resultaten daarvan terug te koppelen naar de gemeenteraad, waarna de raad een besluit kan nemen over mogelijke uittreding." 2. Besluitpunt 3: "Het bestuur van de gemeenschappelijke regeling voor schriftelijk in kennis te stellen van het genomen besluit" te vervangen door "Het bestuur van de gemeenschappelijke regeling te informeren over de besluitvorming in de raadsvergadering dd. 24 november inzake Reestmond" Toelichting: Het is voorbarig om nu al een besluit te nemen tot uittreding, aangezien de onderhandelingen over een mogelijke uittrede uit de Gemeenschappelijke Regeling Reestmond nog moeten starten. De onderhandelingen richten zich op de uitreedschade en de inkooprelatie met Reestmond. CDA, CU en PvdA vinden dat duidelijk moet zijn wat de consequenties zijn van uittreding op zowel financieel als menselijk gebied, voordat een goede overwogen beslissing over uittreding kan worden genomen. Zuidwolde, 24 november CDA-fractie Karin Brouwer ChristenUnie-fractie Jaap Wiechers PvdA-fractie Heleen Langen

29 Voorstel voor de Raad Datum raadsvergadering : 15 december 2016 Agendapuntnummer : XV, punt 4 Opdrachtgever : de raad Aan de gemeenteraad Onderwerp: Toezeggingenlijst Totaal Raad. Samenvatting: Fase van besluitvorming: Besluitvormend. Ontwerpbesluit: De toezeggingenlijst Totaal Raad, per december 2016, voor kennisgeving aannemen. Inleiding en aanleiding: Volgens de formele procedure voor afhandeling toezeggingen aan de raad, vindt er maandelijks terugkoppeling aan de raad plaats. Bijgevoegd is de Toezeggingenlijst Totaal Raad, met de laatste stand van zaken. Problemen of vraagstukken: n.v.t. Ontwerpbesluit: toelichting en argumentatie: Volgens de procedure kunt u desgewenst procedurele vragen stellen. Een inhoudelijke reactie van het college is thans niet aan de orde. Alternatief beleid: n.v.t. Financiële effecten: n.v.t Personele effecten: n.v.t Bijlagen: - Toezeggingenlijst Totaal Raad per december 2016 Zuidwolde, 2 december 2016 griffier drs. Josee Gehrke burgemeester Roger de Groot Pagina 1 van 1

30 Nr. XV /4 De raad van de gemeente DE WOLDEN; gelezen het voorstel van burgemeester en griffier van 2 december 2016; Besluit: De toezeggingenlijst Totaal Raad, per december 2016, voor kennisgeving aan te nemen. Zuidwolde, 15 december 2016 De raad voornoemd, griffier, drs. I.J. Gehrke voorzitter, R.T. de Groot Pagina 1 van 1

31 Toezeggingen en acties nav moties t/m 24 november 2016 Toezeggingen: Volg datum onderwerp toezegger toezegging programma/ afdoening afgedaan nr. cluster vóór 3 19-feb-15 Vaststelling Kadernota Ten Kate Wethouder Ten Kate zegt toe na Leefbaarheid 1 januari 2017 N handhaving afloop van dit traject een overzicht aan de raad aan te bieden met welke regels zijn nov-15 Vaststelling Gedragscodes integriteit raadsleden en van college nov-15 Kennisname Vaststelling beleidsplan Participatiewet De Groot Pauwels afgeschaft. Portefeuillehouder De Groot zegt toe de uitwerking van het derde beslispunt, om uiterlijk in september 2017 het proces voor de benoeming van politieke ambtsdragers in te richten, te bespreken met de fractievoorzitters. Wethouder Pauwels zegt toe dat in 2017, in combinatie met de monitor sociaal domein en de tevredenheidsonderzoeken, een evaluatie voor de raad plaats zal vinden jun-16 Kadernota 2017 Pauwels Toegezegd wordt om een evaluatie van de regeling meerkosten 2015 te houden en de uitkomsten van deze evaluatie en een eventueel voorstel tot aanpassing van de regeling tijdig aan de raad aan te bieden, zodat een aangepaste regeling per 1 januari 2017 in werking kan treden. Dienstverlening / Griffie Sociaal beleid en onderwijs Sociaal beleid en onderwijs september 2017 N 2017 N N stand van zaken/uitkomst

32 28 30-jun-16 Kadernota 2017 Pauwels Toegezegd wordt om eind 2016 met een herijking van het minimabeleid te komen. Hierin komt een uitwerking van de consequenties van verhoging van 110% naar 120%, zodat de raad een integrale afweging kan maken sep-16 Beleidsnotitie alternatieve energiebronnen (n.a.v. ingetrokken amendement CU) okt-16 Artikel 37A-vraag Gb over aanrijtijd ambulances Ten Kate Pauwels Toegezegd wordt dat de experimenteerruimte in woonwijken zo wordt ingevuld, dat er eerst bij twee kleine windturbines geluidsmetingen plaatsvinden en dan bekeken zal worden of ermee kan worden doorgegaan. Toegezegd wordt een overzicht van hoe aanrijtijden verdeeld zijn over de gemeente De Wolden en een analyse ten aanzien van het aantal AED s in De Wolden in relatie tot de dekking. Sociaal beleid en onderwijs Leefbaarheid Sociaal beleid en onderwijs 29-dec-2016 N N N nov-16 Programmabegroting nov-16 Programmabegroting Ten Kate Pauwels Toegezegd aan de raad worden de resultaten van het haalbaarheidsonderzoek ontsluitingsweg Hoge Akkers. Dit naar aanleiding van amendement 1.A.3. Toegezegd aan de raad wordt om te bekijken in hoeverre voldaan is aan de motie 1.M.25a (aangenomen tijdens de behandeling Kadernota 2016) betreffende dorpshuizen++, en daarop bij de raad terug te komen. Leefbaarheid Sociaal beleid en onderwijs

33 36 10-nov-16 Programmabegroting De Groot Toegezegd aan de raad wordt om de jongerenraad De Wolden uit te nodigen voor een officiële kennismaking met de raad. Griffie nov-16 Artikel 37A-vraag CU over de verkeersveiligheid Hoofdstraat Zuidwolde (volgnr. 31 toezeggingenlijst) De Groot Toegezegd aan de raad dat hij de gemaakte opmerking van de heer Wiechers (CU) over de juistheid t.a.v. toezegging nr. 31 meeneemt naar het college en dat het college op een later moment zal reageren. Leefbaarheid Acties nav moties: Volg datum onderwerp actie nav motie programma/ nr. cluster 6 25-jun-15 Kadernota 2016 Het college wordt gevraagd in Sociaal beleid en samenwerking met de onderwijs dorpshuisbesturen het contact te leggen met GS van Drenthe over het provinciaal beleid dorpshuizen++ en de mogelijkheden hiervoor in De Wolden; daarnaast te bespreken en indien nodig te onderzoeken hoe er dorpshuizen++ kunnen worden gerealiseerd in De Wolden afdoening vóór afgedaan N stand van zaken/uitkomst 7 25-jun-15 Kadernota 2016 Het college wordt gevraagd om per 1 januari 2018 de resultaten, knelpunten, financiële gevolgen etc. van de deelname aan de regio Zwolle te evalueren Economie & Werk 1 januari 2018 N

34 8 25-jun-15 Kadernota 2016 Het college wordt graag te bevorderen dat er meer aansluitende ruiterpaden in De Wolden komen. 9 5-nov-15 Begroting 2016 Het college te verzoeken de mogelijkheid te onderzoeken of het beleid ten aanzien van het plaatselijk gebruik van bestrijdingsmiddelen, het aanstippen van stobben, op gemeentelijke grond aangepast kan worden mrt-16 Reestmond Onderzoek op welke wijze en onder welke voorwaarden De Wolden haar deelname kan beeindigen in GR Reestmond jun-16 Kadernota 2017 Het college wordt gevraagd een pilot te starten, waarin bij voorkeur een startende ondernemer op een toegestane manier een zekere garantstelling voor minimaal 1 jaar krijgt van de gemeente jun-16 Kadernota 2017 Het college wordt opgeroepen om het Innovatiecluster meer te betrekken bij het lokaal duurzaam maken van de economie en deze input te betrekken bij het Economisch Actieplan; en ook om de gebiedscoöperatie Zuidwest Drenthe meer te betrekken bij eht gemeentelijk beleid op het gebied van economie, agro en duurzaamheid. Economie & Werk Leefbaarheid Sociaal beleid en onderwijs Economie & Werk Economie & Werk N N N N N

35 19 30-jun-16 Kadernota 2017 Het college wordt gevraagd om voor december 2016 een overzicht te maken van clubs die concreet aan de slag willen met kunstgras, met een financieel overzicht (per vereniging), gebaseerd op een bijdrage van maximaal 2/3 van de kosten door de gemeente jun-16 Kadernota 2017 Het college wordt gevraagd om de regierol te pakken en een toekomstvisie voor minimaal 5 jaar te ontwikkelen voor de bibliotheken in combinatie met dorpshuizen, scholen, stichting welzijn en andere belanghebbende partijen en deze toekomstvisie uiterlijk met de kadernota 2018 aan de raad voor te leggen. Sociaal beleid en onderwijs Sociaal beleid en onderwijs jun-16 Kadernota 2017 Het college wordt gevraagd om financieel inzicht te geven in de eigen bijdrage WMO, die onze gemeente heft en deze te vergelijk in een benchmark met andere gemeenten en onderzoek te doen naar de mogelijk effecten van de hoogte van de eigen bijdrage op het gebruik van zorg en het effect daarvan op zorg mijdend gedrag van de verschillende doelgroepen. Sociaal beleid en onderwijs Voor 1 december 2016 N N N

36 22 30-jun-16 Kadernota 2017 Het college wordt gevraagd om bij de Kadernota 2018 deze zo in te delen, dat de uitgaven per dorp inzichtelijk worden, alsook bij de Kadernota 2018 in beeld te brengen welke sructurele gelden er te vinden zijn om aan Initiatiefrijk De Wolden een vervolg te kunnen blijven geven. Dienstverlening jun-16 Kadernota 2017 Het college wordt gevraagd om Dienstverlening voor 2016 een bedrag van vanuit de Reserve investeringsprojecten toe te voegen aan het project Initiatiefrijk De Wolden en voor 2017 een bedrag van vanuit de Reserve Investeringsprojecten te oormerken voor Initiatiefrijk De Wolden. En de bedragen die in enig jaar niet worden benut, automatisch door te schuiven naar het volgende jaar jun-16 Kadernota 2017 Het college wordt gevraagd om Dienstverlening de gemeente-app zodanig uit te breiden dat deze actief berichten naar de gebruikers kan versturen, de zogenaamde pushberichten. Voorbeelden zijn het soort afvalcontainer dat aan de weg moet worden geplaatst, of informatie over een lokale inloopavond. N N N

37 Voorstel voor de Raad Datum raadsvergadering : 15 december 2016 Agendapuntnummer : XV, punt 5 Besluitnummer : 2234 Portefeuillehouder : Wethouder Jan ten Kate Aan de gemeenteraad Onderwerp: Discussienotitie Energieagenda Energie & Klimaat De Wolden Samenvatting: Ter voorbereiding op het Actieplan Klimaat & Energie is er een Energie-agenda (discussienotitie) opgesteld. In deze Energie-agenda staat een overzicht van de scenario s en acties waarvoor initiatieven, ideeën en draagvlak bestaat binnen de gemeente. Om te achterhalen wat er leeft in de gemeenschap zijn er in de periode juni-oktober 2016 vier actieve werkbijeenkomsten uitgevoerd over de thema s Wonen, Onderwijs & Sport, Ondernemers en de gemeente zelf (zie bijlage 2 Impressie werkbijeenkomsten Energieagenda). Er hebben circa 80 personen input geleverd voor deze Energieagenda. De ingrediënten uit de vier bijeenkomsten met stakeholders en onze eerdere ervaringen met beleid in de voorbije jaren zijn in vier scenario s geconcretiseerd. Deze vier routes geven aan wat er bij komt kijken om onze ambities te verwezenlijken. Het gekozen ambitieniveau heeft consequenties voor de noodzakelijke inspanningen en rollen. De routes laten zien wat de rol van de gemeente wordt en haar stakeholders en welke inzet daarvoor nodig is. De raad wordt gevraagd een keuze te maken uit de vier verschillende scenario s die benoemd zijn (voor omschrijving zie Kopje: ontwerpbesluit: toelichting en argumenten en het bijgevoegde Discussienotitie Energieagenda Klimaat & Energie). Fase van besluitvorming: Besluitvormend/bespreekpunten. Ontwerpbesluit: 1. Kennisnemen van Impressie werkbijeenkomsten Energieagenda Klimaat en Energie ; 2. Kennisnemen van discussienotitie Energieagenda klimaat & Energie ; 3. Keuze maken uit de verschillende scenario s die benoemd zijn in de Energieagenda. Inleiding en aanleiding: In- en aanleiding: In de raadsvergadering van 26 mei jl. is het projectplan Actieplan Klimaat & Energie besproken. Gemeente De Wolden heeft in de periode van gewerkt met het MilieuAmbitieplan. Veel acties en ambities uit dit plan zijn gerealiseerd. De gemeente heeft de wens om er met energie- en klimaatinitiatieven de komende periode nog een tandje bij te zetten. Er komt conform de wens van de raad - geen nieuw beleidsplan maar een actieplan , om samen met de inwoners praktische resultaten en een versnelling te behalen. Pagina 1 van 5

38 Problemen of vraagstukken: Beschrijving probleem: De gemeente De Wolden wil met de samenleving een Actieplan Klimaat en Energie opstellen. De gemeente vindt het stimuleren en faciliteren van burgerinitiatieven rond energiebesparing, energieopwekking en duurzaam leven belangrijk. Ter voorbereiding op het Actieplan wordt er een Energie-agenda opgesteld. In deze Energie-agenda staat een overzicht van de scenario s en acties waarvoor initiatieven, ideeën en draagvlak bestaat binnen de gemeente. Beoogd effect: De Energie-agenda is de basis voor het actieplan Klimaat en Energie. Het actieplan wordt opgesteld voor een periode van 5 jaar. Hiermee willen we de CO 2 -uitstoot verlagen en het verbruik van fossiele brandstof verminderen. Ontwerpbesluit: toelichting en argumentatie: Toelichting en argumenten ontwerpbesluit: Gemeente De Wolden vindt het belangrijk om met haar energieactiviteiten aan te sluiten op de mogelijkheden en kansen die de eigen inwoners zien en vindt de dialoog over prioriteiten daarbij belangrijk. Om te achterhalen wat er leeft in de gemeenschap zijn er in de periode juni-oktober 2016 vier actieve werkbijeenkomsten uitgevoerd (bijlage 2). Tijdens deze bijeenkomsten zijn ideeën opgehaald over het gewenste ambitieniveau, de mogelijke activiteiten, de eigen inzet van bewoners en bedrijven, de rol van de gemeente en de behoefte aan hulp of advies. De volgende groepen zijn per themabijeenkomst uitgenodigd: Wonen: Woningeigenaren, woningcorporatie, huurders, belangenverenigingen, ReestdalEnergie en vertegenwoordigers energiezuinige dorpen. Sport en Onderwijs: Sportverenigingen, schoolbestuurders, betrokkenen. Ondernemers: Ondernemers uit de regio. Gemeentelijke organisatie: medewerkers van samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen. Raadsleden waren uitgenodigd om mee te luisteren naar de ideeën die tijdens de bijeenkomsten zijn gedeeld. Zo n 80 inwoners en ondernemers hebben hun input geleverd voor de energie agenda. Ambitieniveau Actiegericht en realistisch zijn de kernwoorden die bij de ambitie van de gemeente passen. De deelnemers geven aan dat zij niet zozeer een hoog ambitieniveau verwachten van de gemeente maar vooral een realistisch ambitieniveau: Zet in op wat je waar kunt maken. De noodzaak om te besparen en verduurzamen wordt breed onderkend en is een belangrijke opgave voor de gemeente. Niet alleen in het kader van duurzaamheid, maar ook als het gaat om de betaalbaarheid van energie en voorzieningen op termijn. Samen optrekken met de Drentse Energiedeal, is voor vrijwel iedereen het beste uitgangspunt. Met deze Drentse Energiedeal wordt een stevige ambitie neergezet. Aanbevelingen uit de samenleving Uit de energiedialoog met de stakeholders komen vijf kernpunten naar voren. Die aandachtspunten geven aan wat volgens deze vertegenwoordigers uit de samenleving de belangrijkste opgaven zijn en in welke mate zij daarbij inzet van de gemeente verwachten. Het zijn de volgende vijf speerpunten, die centraal kunnen staan in de periode : 1. Uitnodigend zijn en ruimte geven aan innovatie 2. Voorbeeldfunctie van de gemeente Pagina 2 van 5

39 3. Verduurzamen van de bestaande woningvoorraad 4. Energiebesparing en opwekking in de openbare ruimte 5. Duurzame mobiliteit stimuleren Hieronder volgt een overzicht van de scenario s.. Deze vier routes geven aan wat er bij komt kijken om onze ambities te verwezenlijken. Naarmate het scenario groener kleurt is onze verwachting om de ambitie waar te maken groter en sluit deze beter aan bij de vraag uit de samenleving. Het laatste scenario, scenario 4, kan alleen in combinatie met de andere drie scenario s gekozen worden, en is een incidentele en extra versnelling. Het gekozen ambitieniveau heeft consequenties voor de noodzakelijke inspanningen en rollen De financiële consequenties zijn toegelicht bij kopje: Financiële effecten. Gevraagd wordt een keuze te maken uit de beschreven scenario s. Kanttekeningen: Niet van toepassing Alternatief beleid: Er zijn verschillende scenario s benoemd, gevraagd wordt een keuze te maken uit deze scenario s. Financiële effecten: De financiële effecten hangen af van het gekozen scenario. De afgelopen zes jaar is er ieder jaar incidenteel budget beschikbaar gesteld voor het Pagina 3 van 5

40 thema energie. Daardoor is een praktijk ontstaan waarin feitelijk structureel euro per jaar beschikbaar was, maar was de continuïteit niet gewaarborgd. Met het oog op de lange termijnopgave en ambities is het niet wenselijk om met incidentele budgetten te werken. Voortzetting van de huidige financiële basis onder het energiebeleid ligt daarom niet voor de hand. De raad heeft met een amendement bij de Kadernota 2015 gevraagd om in het Actieplan aan te geven hoeveel geld structureel nodig is voor de uitvoering van dit plan (en de raad heeft de intentie uitgesproken om structureel per jaar geld te gaan reserveren voor dit plan). De scenario s 2 en 3 gaan uit van structurele financiering van onze energieopgave. Het betekent dat we continuïteit kunnen brengen in de uitvoering. Scenario 2 en 3 wijken dus substantieel af van het 1 e scenario, dat slechts incidenteel budget beschikbaar stelt. In scenario 2 en 3 is meer geld en menskracht nodig om de juiste rollen in de samenleving te kunnen vervullen. Scenario 2 en 3 kunnen afzonderlijk van elkaar gekozen worden, afhankelijk van de ambities in rol en financiële capaciteit. Gelet op de opbrengst uit de energiedialoog ligt scenario 3 het meest voor de hand. Scenario 4 kan in combinatie met elk van de andere scenario s gekozen worden. Scenario 4 gaat er vanuit dat jaarlijks de mogelijkheid bestaat om vanuit de actualiteit en financiële ruimte een verrijkingsslag te maken. De benodigde financiële ruimte moet nog gevonden worden bij de Kadernota/begroting en er zal dan een besluit over het benodigde budget genomen moeten worden. Personele effecten: Zie financiële effecten. Juridische effecten: Niet van toepassing. Participatie- en communicatieparagraaf: (in te vullen aan de hand van de menukaart) In de periode juni-oktober 2016 zijn vier actieve werkbijeenkomsten uitgevoerd om input te geven voor de discussienotitie Energieagenda Klimaat & Energie. Tijdens deze bijeenkomsten zijn ideeën opgehaald (zie voor een impressie bijlage 2) Ongeveer 80 inwoners en ondernemers hebben hun input geleverd voor de Energieagenda. Een impressie van deze bijeenkomsten zal aan de deelnemers en andere belangstellenden bekend worden gemaakt. Daarnaast geven we de vervolgstappen aan (debat in de raad op 8 december en daarna opstellen Actieplan), zodat iedereen kan zien hoe de input is verwerkt. De Energieagenda Klimaat & Energie wordt ook in de communicatie vanuit de gemeente een speerpunt. In de looptijd van het actieplan ( ) zal dit thema vaak naar voren komen in de communicatie-uitingen van de gemeente. Fatale termijnen: Er zijn geen fatale termijnen van toepassing. Aanpak en uitvoering: Op basis van het gekozen scenario tijdens de raadsvergadering op 15 december wordt de energie-agenda door het college in concrete activiteiten en budget uitgewerkt in een Actieplan Klimaat & Energie. Dit Actieplan (inclusief financiële consequenties) wordt in maart 2017 behandeld in de raad (vaststelling). Pagina 4 van 5

41 Bijlagen: - Discussienotitie Energieagenda Klimaat & energie De Wolden; - Impressie werkbijeenkomsten Energieagenda Klimaat & Energie; - Samenvatting activiteiten en initiatieven MAP (alleen digitaal). Zuidwolde, 2 december 2016 Burgemeester en wethouders van De Wolden, secretaris Nanne Kramer burgemeester Roger de Groot Pagina 5 van 5

42 Ontwerp Nr. XV / 5 De raad van de gemeente DE WOLDEN; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 2 december 2016; Besluit: 1. Kennis te nemen van Impressie werkbijeenkomsten Energieagenda Klimaat en Energie ; 2. Kennis te nemen van de discussienotitie Energieagenda klimaat & Energie ; 3. Te kiezen voor scenario [ ] uit de energieagenda en deze te laten uitwerken door het college. Zuidwolde, 15 december De raad voornoemd, griffier, drs. I.J. Gehrke voorzitter, R.T. de Groot Pagina 1 van 1

43 Discussienotitie Energie-agenda gemeente De Wolden Scenario s voor energiebesparing, energieopwekking en verduurzaming in gemeente De Wolden actiegericht, realistisch en samen met de inwoners van de gemeente Noordtij, procesregie in economie en ruimte J. Jepma en I. Luijken November, 2016 Wirdumerdijk 13 C 8911 CB Leeuwarden

44 Aanleiding Gemeente De Wolden heeft in de periode van gewerkt met het MilieuAmbitieplan. Veel acties en ambities uit dit plan zijn gerealiseerd. De gemeente heeft de wens om er met energie- en klimaatinitiatieven de komende periode nog een tandje bij te zetten. Er komt geen nieuw beleidsplan maar een actieplan , om samen met de inwoners praktische resultaten en misschien zelfs versnelling te behalen. De gemeente De Wolden wil met de samenleving een Actieplan Klimaat en Energie opstellen. De gemeente vindt het stimuleren en faciliteren van burgerinitiatieven rond energiebesparing, energieopwekking en duurzaam leven belangrijk. Ter voorbereiding op het Actieplan wordt er een Energie-agenda opgesteld. In deze Energie-agenda staat een overzicht van de scenario s en acties waarvoor initiatieven, ideeën en draagvlak bestaat binnen de gemeente. De Energie-agenda is de basis voor het actieplan Klimaat en Energie. Het actieplan wordt opgesteld voor een periode van 5 jaar. Huidige situatie + huidig energieverbruik De gemeente De Wolden heeft in de periode van een grote hoeveelheid activiteiten en initiatieven ondersteund. In bijlage 1 is een beknopt overzicht van de activiteiten en initiatieven te vinden die in de periode van het MilieuAmbitieplan zijn gerealiseerd. Die veelheid aan activiteiten om energie te (helpen) besparen en duurzaam op te wekken, hebben tot veel enthousiasme en inzet geleid. Veel van die activiteiten zullen dan ook in de komende jaren worden voortgezet. Dat is ook nodig, om ambities op het brede terrein van duurzaamheid waar te kunnen maken. De gemeente De Wolden heeft samen met de provincie Drenthe haar handtekening gezet onder de Drentse Energiedeal, die er op gericht is dat in 2040 alle woningen energieneutraal zijn. Het overzicht hieronder geeft enig gevoel bij de omvang van de stap die we zullen moeten maken. De getallen (uit 2015) geven het energieverbruik van de huishoudens en bedrijven in gemeente De Wolden weer. verbruik gemeente Gemeentehuis verbruik woningen particulieren en 752 objecten kwh gasverbuik in m3 kwh opgewekt aantal kwh Verbruik en opwekken zakelijk/ bedrijven verbruik 3729 objecten kwh kwh opwekking 8 objecten kwh 2

45 Trias Energetica Om de ambities voor 2040 te realiseren maken we gebruik van de Trias Energetica als basisstrategie. Die strategie is onder te verdelen in de volgende drie stappen: 1. Besparen op energieverbruik 2. Energie opwekken met duurzame bronnen zoals zon en wind 3. Fossiele energiebronnen zo efficiënt mogelijk gebruiken De Trias Energetica maakt duidelijk dat er met energiebesparing enorm veel winst te behalen is. Dat betekent bijvoorbeeld investeren in de schil van woningen en energiezuinige apparaten en duurzame gedragsverandering stimuleren, door de eigen verantwoordelijkheid en mogelijkheden van mensen te benutten. Energiebeleid begint daarom in dialoog met de omgeving. Opbrengsten dialoog Gemeente De Wolden vind het belangrijk om met haar energieactiviteiten aan te sluiten op de mogelijkheden en kansen die de eigen inwoners zien en vindt de dialoog over prioriteiten daarbij belangrijk. Om te achterhalen wat er leeft in de gemeenschap zijn er in de periode juni-oktober 2016 vier actieve werkbijeenkomsten uitgevoerd (bijlage 2). Tijdens deze bijeenkomsten zijn ideeën opgehaald over het gewenste ambitieniveau, de mogelijke activiteiten, de eigen inzet van bewoners en bedrijven, de rol van de gemeente en de behoefte aan hulp of advies. De volgende groepen zijn per themabijeenkomst uitgenodigd: Wonen: Woningeigenaren, woningcorporatie, huurders, belangenverenigingen, ReestdalEnergie en vertegenwoordigers energiezuinige dorpen. Sport en Onderwijs: Sportverenigingen, schoolbestuurders, betrokkenen. Ondernemers: Ondernemers uit de regio. Gemeentelijke organisatie: medewerkers van samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen. Raadsleden waren uitgenodigd om mee te luisteren naar de ideeën die tijdens de bijeenkomsten zijn gedeeld. Zo n 80 personen hebben hun input geleverd voor de energie agenda. Ambitieniveau Actiegericht en realistisch zijn de kernwoorden die bij de ambitie van de gemeente passen. De deelnemers geven aan dat zij niet zozeer een hoog ambitieniveau verwachten van de gemeente maar vooral een realistisch ambitieniveau: Zet in op wat je waar kunt maken. De noodzaak om te besparen en verduurzamen wordt breed onderkend en is een belangrijke opgave voor de gemeente. Niet alleen in het kader van duurzaamheid, maar ook als het gaat om de betaalbaarheid van energie en voorzieningen op termijn. Samen optrekken met de Drentse Energiedeal, is voor vrijwel iedereen het beste uitgangspunt. Met deze Drentse Energiedeal wordt een stevige ambitie neergezet. De Drentse Energiedeal is in omvang en ambitie op dit provinciale niveau uniek, met partners die zowel de vraag als het aanbod op het gebied van energieneutraal wonen vertegenwoordigen, waaronder ook vertegenwoordigers van bewoners (huurders en particuliere woningeigenaren) in Drenthe. Met deze deal streven de partners er naar dat alle inwoners van Drenthe in 2040 energieneutraal wonen. Gemeente De Wolden kiest bewust voor de Drentse samenwerking wat betreft de opgave om energie te besparen en duurzame energie op te wekken voor wonen. De Wolden wil bewoners en ondernemers stimuleren om actief te participeren. Er is hiervoor een goede basis aanwezig, want 3

46 inwoners onderkennen hun eigen verantwoordelijkheid als burger, verenigingslid, schoolbestuur, woningverhuurder of ondernemer. De urgentie om tot actie over te gaan is voldoende aanwezig. Uitdagingen zijn er vooral in de bestaande bouw: het verduurzamen van de schil én zorgen dat er minder energie wordt verbruikt. Als verduurzamen en besparen zijn gerealiseerd komt ook duurzaam opwekken van de resterende energiebehoefte in beeld. Iedereen realiseert zich dat. Energiegebruik en beheerkosten van gebouwen (huizen, scholen, kantoren, verenigingsgebouwen) zijn nu nog vaak hoog. Mensen er bewust van maken dat zij er zelf voor kunnen zorgen dat de kosten omlaag gaan als zij investeren op energiebesparende en duurzame maatregelen, is misschien wel de belangrijkste opgave voor de gemeente in de komende jaren. We willen onze inzet zo concreet mogelijk maken door in euro s te laten zien wat er bespaard kan worden. Aanbevelingen uit de samenleving Uit de energiedialoog met de stakeholders komen vijf kernpunten naar voren. Die aandachtspunten geven aan wat volgens deze vertegenwoordigers uit de samenleving de belangrijkste opgaven zijn en in welke mate zij daarbij inzet van de gemeente verwachten. Het zijn de volgende vijf speerpunten, die centraal kunnen staan in de periode : 1. Uitnodigend zijn en ruimte geven aan innovatie 2. Voorbeeldfunctie van de gemeente 3. Verduurzamen van de bestaande woningvoorraad 4. Energiebesparing en opwekking in de openbare ruimte 5. Duurzame mobiliteit stimuleren Het motto van het college Loslaten en vertrouwen combineert goed met deze vijf speerpunten. De inwoners en bedrijven moeten er enthousiast en klaar voor zijn om tot actie(s) te komen en gezamenlijk met de gemeente de juiste momenten voor uitvoering kiezen. Dit willen wij als gemeente faciliteren. de boodschap is niet u moet, maar de mogelijkheden zijn er! We beschrijven vast wat mogelijkheden en keuzes die een plek kunnen krijgen in het actieplan. 1. Uitnodigend zijn en ruimte geven aan innovatie De gemeente in een regisserende rol is één van de meest gehoorde wensen. De volgende inzet combineert daarmee: We stellen een vast aanspreekpunt binnen de gemeente voor het energiedossier aan. De regisseur heeft een totaaloverzicht van alle energieprojecten en -initiatieven en regelingen. De regisseur kan partijen aan elkaar koppelen (vraag en aanbod) en samen optrekken stimuleren. Op deze manier ontzorgen we, onder andere door beschikbare kennis en ervaring te ontsluiten en gericht door te verwijzen. Bestaande regelgeving laten we niet belemmerend zijn voor het verkennen van kansen en innovaties. We geven ruimte aan het experiment en vernieuwende samenwerkingsvormen. We zorgen voor de beschikbaarheid van langdurige regelingen, zodat er continuïteit is in het actieprogramma. Denk aan investeringsregelingen, leningen, startkapitaal, het faciliteren van burgerinitiatieven. Er is niet zozeer behoefte aan subsidie voor de uitvoering van maatregelen, maar veel meer aan subsidie als aanjager of het faciliteren van bewonersinitiatieven. Ook moeten we bestaande regelingen bekend(er) maken onder de verschillende doelgroepen. Een revolverend fonds zou kansrijk kunnen zijn om duurzame energieactiviteiten te stimuleren. De middelen die in het revolverende fonds terugvloeien kunnen opnieuw worden ingezet om ambities te helpen realiseren. Mogelijk kunnen we als gemeente een plek of instrument faciliteren waar initiatiefnemers kennis kunnen delen. Door het delen van ervaringen en kennis komen nieuwe ideeën tot stand. We denken bijvoorbeeld aan een duurzaamheidssafari waarbij specifieke groepen 4

47 (zoals ondernemers of sportverenigingen) bij elkaar op bezoek gaan en met eigen ogen zien welke maatregelen men kan treffen, wat de ervaringen zijn, hoe men dat aanpakt en welke beschikbare regelingen er zijn. 2. Voorbeeldfunctie van de gemeente Bij zo n grote opgave als de energietransitie is het belangrijk om als overheid een voorbeeldfunctie te hebben. We zullen laten zien wat we als gemeente belangrijk vinden en de opgave die daarbij hoort in beeld brengen: waar staan we nu en waar willen we naartoe? Juist omdat de gemeente het dichtst bij de burgers staat is de boodschap We doen het samen! op z n plek. We geven als gemeente het goede voorbeeld door zelf zorgvuldig om te gaan met energie en het gebruik van fossiele brandstoffen te beperken ( energiezuinige gebouwen inclusief monitoring, zonnepanelen, gebruik duurzame brandstoffen wagenpark) Actief informatie geven via de website van de gemeente en de Wolder courant. Wat zijn lopende projecten, welke voorbeelden van succesvolle initiatieven zijn er? We gaan dat meer laten zien. Ook interactie hoort daarbij: kennis delen over de activiteiten van verenigingen, scholen en ondernemers om energie te besparen en op te wekken. Waar liepen ze tegenaan, wat brengt het op, wat maakte de inzet succesvol? Uit het bedrijfsleven uit De Wolden zullen we koplopers benutten. Ondernemers die al gestart zijn met de transitie naar een (meer) duurzame bedrijfsvoering. Ondernemers hebben aangegeven dat zij graag op bedrijfsbezoek gaan bij collega s om van elkaar te leren. Het faciliteren van het delen van ervaringen en het ontsluiten van kennis is een taak die bij de gemeente past, omdat ontwikkelingen zo snel gaan dat ze voor individuele ondernemers niet te volgen zijn. We overwegen om ambassadeurs (succesvolle initiatiefnemers) in te zetten voor het meekrijgen van buurtgenoten om woningeigenaren en/ of huurders te prikkelen om aan de slag te gaan en anderen daarover te informeren. Of we kiezen voor een energiecoach in de bestaande bouw, deze kan mensen bewust maken van hun mogelijkheden. We zullen in de voortrekkersrol ook de jeugd een goede plek geven. Er gebeurt al het nodige aan duurzaamheidseducatie in het onderwijs dat bijdraagt aan bewustwording, maar de jeugd heeft zelf ook goede ideeën voor succesvolle activiteiten. 3. De bestaande voorraad stimuleren om schil te verbeteren Vanuit de Trias Energetica strategie is het belangrijk om te beginnen met energie besparen en pas daarna te kijken naar duurzame energie opwekking. In de bestaande woningvoorraad, maar ook in andere gebouwen ligt een forse taak om energie te besparen. De schil aanpakken van de bestaande voorraad is voor De Wolden een maatregel die tot veel energiewinst kan leiden. Energiebesparing komt voor duurzame energieopwekking, het is belangrijk dat eigenaren zich daarvan bewust zijn. We willen als gemeente stimuleren dat bewoners, bedrijven, verenigingen een nulmeting bij hun gebouw uitvoeren. Met een nulmeting wordt in kaart gebracht wat het huidige energieverbruik is en wat je nodig hebt om dat naar beneden te krijgen. De energiescan kan hierin een nuttige rol vervullen. We gaan mensen in het beginstadium direct op de verschillende kansen en mogelijkheden voor energiebesparing en energieopwekking wijzen. Actiever de boer op gaan! We zorgen ervoor dat er tijdig informatie in de gemeentewinkel beschikbaar wordt gesteld. In de nieuwbouw is een hoog ambitieniveau mogelijk. Met bouwbedrijven en de woningcorporatie willen we de gewenste energieprestaties concretiseren. We zullen koppelkansen beter benutten. Als eigenaren van een groot gebouw hun asbest dak willen vervangen, dan zullen we de kansen beter benutten om er voor te zorgen dat er direct 5

48 zonnepanelen op geplaatst kunnen worden. Niet wachten maar actief aanpakken en succesvolle voorbeelden delen is het uitgangspunt. 4. Energie besparing en opwekking in de openbare ruimte PV wordt als zeer kansrijk gezien om duurzaam energie op te wekken in deze gemeente. Veel daken, ook die van eigen gebouwen zijn daarvoor geschikt en de methode van de postcoderoos maakt het ook mogelijk voor anderen om te investeren in zonne-energie. Door zonnepanelen te plaatsen op het gemeentehuis dragen we uit dat deze gemeente bewust kiest voor duurzaamheid. Dit geldt ook voor andere gemeentelijke gebouwen en verenigingsgebouwen. Met de zonnelening kunnen woningeigenaren van bestaande of nieuwbouw woningen worden gestimuleerd om zonnepanelen plaatsen. Kleine windmolens in het buitengebied zijn ook als kansrijk benoemd. Ze zijn landschappelijk goed in te passen en kunnen lokaal veel opleveren. Boerderijen zijn plekken waar al meer hightech activiteiten plaats vinden, deze plekken kunnen ook als opweklocaties dienen. Maak gebruik van de mogelijkheden voor opslag van energie op zo n plek. De openbare verlichting aanpakken. Gebruik LED en leg het slim aan met sensoren zodat je daar verlicht waar het nodig is. We laten zien wat we als gemeente in de openbare ruimte met zuinige verlichting al doen om zo anderen ook te stimuleren om ook voor LED te kiezen en bewegingssensoren te gebruiken. 5. Duurzame mobiliteit stimuleren Elektrische auto s en fietsen: we gaan ervoor zorgen dat er in de gemeente een netwerk van laadpunten voor elektrische fietsen en elektrische auto s wordt ontsloten. Maak met de laadpunten een combinatie door ze te voorzien van zonnepanelen. We liggen als gemeente in een toeristisch gebied en een fietsvriendelijke omgeving, draag hierin ook de ambitie uit. Deze inzet combineert met de aangenomen motie tijdens de begrotingsbehandeling van 5 november 2015, waarmee de raad heeft gevraagd om voldoende laadpunten in de gemeente De Wolden (inclusief bij het gemeentehuis). Met betrekking tot laadpalen gaan we actief informatie aan burgers, ondernemers en verenigingen geven hoe zij eenvoudig zelf een laadpaal aan kunnen vragen. We moeten het mogelijk maken dat zulke initiatieven zoveel mogelijk obstakelvrij te realiseren zijn. De veelheid aan (mogelijke) activiteiten onder de vijf speerpunten laat zien dat er volop kansrijke routes zijn om de gemeentelijke energieambities in de komende periode te helpen realiseren. Maar ongetwijfeld kan niet alles tegelijk en is het nodig om prioriteiten te stellen. De uitvoering van acties kost immers geld en lang niet alle investeringen kan of wil de gemeente voor eigen rekening nemen. De aanpak zal dus gefaseerd zijn, met een verdeling van verantwoordelijkheden over de stakeholders en het aanscherpen van keuzes in de tijd. Wat is de rol van de gemeente? En wat betekent dat voor de inzet van middelen en personeel? Wat betekent dit voor de inzet van de gemeente? De gemeente moet uiteraard voldoen aan wettelijk uitvoerende taken. Daar bovenop kunnen we nadenken over de vraag op welke manier we werk maken van een ambitieus energie uitvoeringsplan. De wettelijke taken zorgen onvoldoende voor snelheid in het stimuleren en faciliteren. Omdat De Wolden wel graag wil versnellen en een herkenbare rol in wil nemen, is de consequentie dat we een positie kiezen waarmee de gemeente met de samenleving, in een hoger tempo verduurzaamt. Er is dus een plus nodig op de inzet. De volgende rollen voor de gemeente zijn tijdens de werkbijeenkomsten aan bod gekomen: de regisseur, de aanjager, de facilitator, de deelnemer en uitvoerder. 6

49 Regisseur De regisseur verbindt partijen met elkaar. De regisseur neemt mensen mee op route en toont de verschillende mogelijkheden van energie besparen en energie opwekken. De regisseur ontzorgt en maakt mogelijk. De regisseur weet wat er speelt binnen het thema energie en klimaat en is goed op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen binnen en buiten de gemeente. Aanjager De aanjager enthousiasmeert partijen om hun eigen verantwoordelijkheid te nemen en daarmee snelheid te maken in de eigen verduurzamingsopgave. De aanjager geeft voorbeelden van goed lopende projecten in de hoop mensen en groepen te stimuleren om hierin te volgen. De aanjager zet vragen door naar personen en instanties om hiermee verder te gaan en benut koppelkansen. Facilitator De facilitator stelt mensen optimaal in staat om datgene te doen wat nodig is om succesvol te zijn. De facilitator biedt een podium aan verhalen en ervaringen van anderen en stelt mensen in staat om zelf dingen te doen. Dit kan met startkapitaal of denkkracht, zodat groepen of individuen zich kunnen richten op datgene waar zij zelf goed in zijn. Deelnemer De deelnemer participeert in projecten en initiatieven. Wil bijvoorbeeld een vereniging of school wat doen met energiebesparing, dan gaat de gemeente hier in mee. Willen ondernemers gezamenlijk of alleen een ambitie bereiken, dan beoordeelt de gemeente of ze kan participeren. De deelnemer zorgt ook voor schaalvoordeel, een zonneweide bij een industrieterrein. De deelnemer pakt het moment om in combinatie met anderen om succesvol te zijn. Uitvoerder De uitvoerder heeft een voorbeeldfunctie en zorgt ervoor dat het eigen beleid hierop wordt aangepast. Denk hierbij aan het verduurzamen van het eigen wagenpark, de openbare verlichting, het inzetten van zonne-energie. Ambtelijke capaciteit: externe oriëntatie Elk van deze vijf rollen draagt bij aan het realiseren van energieambities. De gemeente kan ze allemaal kiezen, maar zich ook concentreren op (een combinatie van) enkele. Combineren met deze rollen en de mogelijke activiteiten onder de speerpunten leidt tot vier mogelijke scenario s om in de komende jaren succesvol bezig te zijn met energie. De rollen vragen ook om specifieke kwaliteiten bij de ambtelijke capaciteit. De plus die nodig is op de inzet vraagt bij alle rollen in meer of mindere mate om een sterke externe oriëntatie van de medewerkers en de vaardigheid om partijen met elkaar te verbinden. 7

50 Scenario s De ingrediënten uit de vier bijeenkomsten met stakeholders en onze eerdere ervaringen met beleid in de voorbije jaren zijn in vier scenario s geconcretiseerd. Deze vier routes geven aan wat er bij komt kijken om onze ambities te verwezenlijken. Naarmate het scenario groener kleurt is onze verwachting om de ambitie waar te maken groter, en sluit deze beter aan bij de vraag uit de samenleving. Het laatste scenario, scenario 4, kan alleen in combinatie met de andere drie scenario s gekozen worden, en is een incidentele en extra versnelling. Het gekozen ambitieniveau heeft consequenties voor de noodzakelijke inspanningen en rollen. De routes laten zien wat de rol van de gemeente wordt en haar stakeholders en welke inzet daarvoor nodig is. De volgende vier scenario s zijn uitgewerkt: Introductie De afgelopen zes jaar is er ieder jaar incidenteel budget beschikbaar gesteld voor het thema energie. Daardoor is een praktijk ontstaan waarin feitelijk structureel euro per jaar beschikbaar was, maar was de continuïteit niet gewaarborgd. Met het oog op de lange termijnopgave en ambities is het niet wenselijk om met incidentele budgetten te werken. Voortzetting van de huidige financiële basis onder het energiebeleid ligt daarom niet voor de hand. De scenario s 2 en 3 gaan uit van structurele financiering van onze energieopgave. Het betekent dat we continuïteit kunnen brengen in de uitvoering. Scenario 2 en 3 wijken dus substantieel af van het 1 e scenario, dat slechts incidenteel budget beschikbaar stelt. In scenario 2 en 3 is meer geld en 8

51 menskracht nodig om de juiste rollen in de samenleving te kunnen vervullen. Scenario 2 en 3 kunnen afzonderlijk van elkaar gekozen worden, afhankelijk van de ambities in rol en financiële capaciteit. Gelet op de opbrengst uit de energiedialoog ligt scenario 3 het meest voor de hand. Scenario 4 kan in combinatie met elk van de andere scenario s gekozen worden. Scenario 4 gaat er vanuit dat jaarlijks de mogelijkheid bestaat om vanuit de actualiteit en financiële ruimte een verrijkingsslag te maken. Op basis van het gekozen scenario wordt de energie-agenda in concrete activiteiten en budget door het college uitgewerkt. Hieronder nog een korte toelichting op de inhoud van de vier afzonderlijke scenario s. Scenario 1 - Bestaand beleid De ambitie van de gemeente blijft in lijn met wat er de vorige jaren is gedaan. Geld is incidenteel beschikbaar. Het is aan de markt zelf om energiebesparende en opwekkende maatregelen te treffen. De gemeente heeft een zelfstandige uitvoeringstaak en stimuleert incidenteel initiatieven. Er wordt jaarlijks tot maximaal ,- incidenteel ingezet. Dit betekent dat er per jaar geprogrammeerd wordt en dat de uitvoering elk jaar stop gezet kan worden. Het is niet goed mogelijk om een lange termijn planning te maken of voor een langere periode zaken op te pakken. Scenario 2 Geld versnelt De gemeente zorgt voor financiële middelen en werkt samen in de Drentse Energiedeal. De bestaande subsidies en/of leningen worden voor een langere periode aangeboden om continuïteit te waarborgen en partijen stimuleren om aan de slag te gaan. De ambitie van de gemeente is om mensen in staat te stellen energie besparende maatregelen aan te schaffen of te investeren in het opwekken van energie. Dit geldt ook voor andere klimaat gerelateerde vragen. De gemeente faciliteert en de uitvoering ligt bij de vragende partij. Zij moeten zelf op zoek naar informatie. Belemmeringen wat betreft wet- en regelgeving worden door de gemeente zoveel mogelijk weggenomen. Er is jaarlijks structureel ,- beschikbaar, de continuïteit is hiermee gewaarborgd. Er kan voor een langere periode worden gepland, dit geeft ook gevoel voor continuïteit bij de doelgroepen. Scenario 3 De Energieke Samenleving De medewerker nieuwe stijl wordt geïntroduceerd. Er komt bij de gemeente een vast aanspreekpunt voor energie en er komt een vaste plek op de gemeentelijke website, waar men terecht kan voor vragen en informatie. De gemeentelijke medewerker regisseert als een soort accountmanager de klantvragen (zoals bijvoorbeeld een bedrijvencontactfunctionaris) en is zelf goed op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen. De regisseur is een gesprekspartner voor externen met vragen en ambities, maar heeft ook een belangrijke rol om intern tussen afdelingen en personen de noodzakelijke transitie op het gebied van energie te faciliteren. Voor deze regisseur worden 200 uren per jaar gereserveerd. De werkzaamheden worden mogelijk met inzet van een onafhankelijke externe partner uitgevoerd. Er is structureel ,- beschikbaar. 9

52 *Bij zowel scenario 2 als 3 wordt jaarlijks beschikbaar gesteld voor een zonnelening. (totaal is in deze periode beschikbaar om zonneleningen te verstrekken) ). De kosten (rentelast) zijn jaarlijks 1.500, dus in 2017 en max in Hiermee komen de kosten voor scenario 1 in 2017 op en in 2021 op In scenario 3 komen de totale kosten in 2017 op en in 2021 op De kosten voor de inzet van de beleidsmedewerker Milieu/duurzaamheid is opgenomen in de reguliere begroting, dit geldt voor alle scenario s. Scenario 4 De Versnellingsagenda In scenario vier is er ruimte om bij elke kadernota op versnellingen in te zetten, door acties te initiëren als zich kansrijke momenten voordoen en daarvoor extra middelen te reserveren. Als zich kansen voordoen waarop de gemeente aanhaakt, zorgt de versnellingsagenda ervoor dat er aanvullende ambities worden gerealiseerd. Dit geldt ook voor extra kansen die liggen bij de provincie (vanuit de Energiedeal) voor cofinanciering. De versnellingsagenda maakt het mogelijk dat sommige opgaven eerder in de tijd worden bereikt. Incidentele kosten om als plus in te zetten. Matrix scenario s Actie Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3 Scenario 4 INCIDENTEEL structureel structureel Incidenteel/jaarlijks bekijken Zonnelening (voor 2017 is budget 1.500, ,- p.m. Budget ,- + co prov. samen ,- beschikbaar Rentelast uitvoering van ,- beschikbaar gesteld, rentelast 1.500,- + uitvoeringskosten) (voorgaande jaren + max 7.500,- in 2021) (voorgaande jaren + max 7.500,- in 2021) 5.000, ,- Energiescans , ,- p.m. woningeigenaren 150 elk jaar 100 Energiescan bedrijven , ,- 250,- elk jaar 50 Subsidie ondersteuning , , ,- p.m. lokale initiatieven (voor 2017 laadpalen plaatsen) Rentelast , ,- p.m. duurzaamheidslening 1 miljoen Uitvoeringskosten 5.000, ,- p.m. duurzaamheidslening Voortzetten huidige subsidieregeling wonen ,- p.m. Inhuren projectmatige capaciteit 50 uur 5.000,- 200 uur ,- p.m. Totaal ,- (+ zonnelening 6.500,-) ,- ( ) ,- ( ) Afhankelijk van aanvullende keuzes 10

53 11

54 Impressie werkbijeenkomsten Energie-agenda Gemeente De Wolden juni-oktober 2016 Noordtij, procesregie in economie en ruimte J. Jepma en I. Luijken November, 2016 Wirdumerdijk 13 C 8911 CB Leeuwarden

55 Aanleiding Gemeente De Wolden heeft de afgelopen jaren ( ) gewerkt met het MilieuAmbitieplan. Het merendeel van de doelen hierin beschreven heeft de gemeente aangepakt en uitgevoerd. Voor de aankomende vijf jaar wil de gemeente niet een beleidsplan maken maar een actieplan. In dit actieplan staan de kernwoorden actiegericht, doen, en burgerparticipatie centraal. Om tot dit actieplan te komen heeft de gemeente samen met haar inwoners ideeën verzameld voor mogelijke acties om energie en klimaat acties. 4 actieve werkbijeenkomsten Er zijn in totaal vier actieve werkbijeenkomsten georganiseerd. De eerste bijeenkomst was een interne bijeenkomst voor medewerkers van de samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen. Daarna volgden drie externe bijeenkomsten met de volgende thema s : Wonen, Onderwijs en Sport en Ondernemers. Per sessie zijn specifieke doelgroepen uitgenodigd, is er een advertentie geplaatst in de lokale krant en de gemeente De Wolden heeft een nieuwsbericht geplaats op de website. Er zijn in totaal zo n 80 personen op de werkbijeenkomsten afgekomen. Geen hoge opkomst, maar inhoudelijk wel van hoge kwaliteit. De sfeer was bij alle vier de bijeenkomsten positief. Men wil graag meedenken over ingrediënten voor het actieplan. Eigen ervaringen rondom energie besparen en energie opwekken werden gedeeld. Waar liep men op tegen aan en op welke manier(en) heeft de gemeente hierin kunnen helpen of juist het minder makkelijk gemaakt. Ter introductie bij de sessie over Wonen en de sessie over Sport en Onderwijs is een spreker gevraagd om zijn ervaringen te delen omtrent energie besparen en /of energie opwekken. Een aantal keer werd na afloop van de bijeenkomst teruggekoppeld dat men met meer ideeën over energie besparen of opwekken weer huiswaarts keerde. Het feit dat men verschillende personen met diverse achtergronden over dit onderwerp kon spreken is als positief en leerzaam gezien. Er gebeurt al veel! De gemeente heeft een actief klimaat en energie beleid gevoerd. De deelnemers die naar de bijeenkomsten zijn gekomen hebben met veel voorbeelden laten zien dat zij ook actief aan de slag zijn. De weg naar de gemeente wordt al redelijk eenvoudig gevonden. De gemeente heeft de afgelopen jaren ingezet op onder andere de volgende activiteiten - het stimuleren van energiebesparing (SNN Subsidie) - het stimuleren van het plaatsen van zonnepanelen met de Zonnelening - De vier dorpen die op weg zijn naar energieneutraal (Ansen, Koekangerveld, Ruinerwold en de Wijk) - het energiezuiniger maken van een aantal gemeentelijke gebouwen impressie werkbijeenkomsten Energieagenda gemeente De Wolden 2

56 Ambitieniveau De deelnemers geven aan dat zij niet eens zozeer een hoger ambitieniveau verwachten van de gemeente maar wel een realistisch ambitieniveau. De deelnemers zien eerder veranderingen in de rol van de gemeente (regisseren, aanjagen) dan in de hoogte van de ambitie. Besparen en verduurzamen wordt breed onderkend en is een belangrijke opgave voor de gemeente. Ga hierin mee met de provinciale ambitie, de Drentse Energiedeal. De deal is in omvang en ambitie op dit provinciale niveau uniek, met partners die zowel de vraag als het aanbod op het gebied van energieneutraal wonen vertegenwoordigen, waaronder ook vertegenwoordigers van bewoners (huurders en particuliere woningeigenaren) in Drenthe. Met deze deal streven de partners er naar dat alle inwoners van Drenthe in 2040 energieneutraal wonen op te trekken. Volg het plan van de provincie wat betreft de opgave om energie te besparen en energie op te wekken. En zorg ervoor dat de gebruikers hierin gestimuleerd worden. Veel deelnemers geven aan dat zij ook zeker de eigen verantwoordelijkheid als burger, vereniging, school of ondernemers inzien. Uitdagingen liggen er onder andere in de bestaande bouw, het verduurzamen van de schil en zorgen dat er minder energie wordt verbruikt. Beheerkosten zijn nu nog hoog. Maak mensen bewust dat zij zelf ervoor kunnen zorgen om de kosten naar beneden te laten gaan door te investeren op energiebesparende maatregelen en energieopwekkende maatregelen. Maak het zo concreet mogelijk en laat in euro s zien wat er bespaard kan worden. Wat betekent dit voor de opgave? Alle ideeën en ingrediënten zijn verzameld en de volgende vijf focuspunten komen hieruit naar voren: Meer uitnodigen dan de rem zijn voor innovatie Visie Vorm een eigen visie als gemeente, zet in op een voorbeeldfunctie en een trekkersrol. Geef aan wat je als gemeente belangrijk vindt. Zet als gemeente een stip op de horizon en breng daarbij de opgave in beeld. De gemeente staat het dichtst bij de burgers, we doen het samen! Regierol Pak als gemeente de regierol en zorg voor één aanspreekpunt binnen de gemeente op dit thema. Houd vanuit de gemeente een totaaloverzicht van alle energie projecten en initiatieven /organisaties bij. Op deze manier kunnen partijen aan elkaar gekoppeld worden (vraag en aanbod) en samen optrekken, en haal je als gemeente een zorg weg. Faciliteer dat de beschikbare kennis op verschillende gebieden ingezet kan worden om goed door te wijzen naar de juiste partijen. Bijvoorbeeld fondsen die beschikbaar zijn, laten zien welke wegen er te bewandelen zijn. Het credo hoe werken we samen is belangrijker dan de ambitie. Een gemeente die met je meedenkt en ruimte geeft aan ideeën en innovaties. Regelingen Geopperd wordt om langdurige regelingen op te zetten, deze zorgen voor continuïteit. Denk aan investeringsregeling, leningen, startkapitaal, het faciliteren van burgerinitiatieven. Men heeft niet zozeer behoefte aan subsidie maar vooral aan startkapitaal om te kunnen beginnen. impressie werkbijeenkomsten Energieagenda gemeente De Wolden 3

57 - startkapitaal leveren aan verenigingen om een plan van aanpak te maken voor energie besparen en energie opwekken. Zodat ze daarna bv. organisaties kunnen inhuren om hen verder te helpen. - bestaande regelingen bekend(er) maken, zoals de oranje container voor verenigingen of de ondersteuning van lokale initiatieven vanuit de gemeente. Ook een revolving fund is genoemd om opgezet te worden, zodat eventuele (aflossingen van) leningen bijdragen aan nieuwe inkomsten die beschikbaar zijn voor investeringen in energieactiviteiten. Voorbeeldfunctie uitdragen als gemeente Zelf goede voorbeeld geven Geef als gemeente zelf het goede voorbeeld door energie te besparen, h et gebruik van fossiele brandstof te verminderen en duurzame energie te stimuleren (bijv zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen). Communiceren Ga als gemeente actief informatie verstekken via de website van de gemeente en in de Wolder Courant en andere media. Wat zijn lopende projecten, welke voorbeelden van initiatieven zijn er? Laat het zien! Wat doen verenigingen/scholen, waar liepen ze tegenaan, wat levert het op. Kennisdelen op dit thema wordt als zeer kansrijk en belangrijk gezien. Faciliteren Faciliteer als gemeente een plek of instrument waarbij verenigingen of andere partijen kennis kunnen delen, en nodig ze daar voor uit. Door het delen van ervaringen en kennis komen nieuwe ideeën tot stand. Geef tijdens dit soort bijeenkomsten aan welke regelingen er vanuit de gemeente zijn, vanuit de provincie en vanuit het rijk. Denk hierbij aan een duurzaamheidssafari waarbij specifieke groepen bij elkaar op bezoek gaan en met eigen ogen zien welke maatregelen men kan treffen, wat de ervaringen zijn en hoe men dat aanpakt. Bewust maken Stel ambassadeurs aan voor het meekrijgen van buurtgenoten om woningeigenaren en/ of huurders te prikkelen om aan de slag te gaan en andere daarover te informeren. Zet een energiecoach in voor bestaand bouw. Die kan mensen bewust maken van bespaarmogelijkheden. Oudere huiseigenaren attenderen op energie besparen d.m.v. huiskamergesprekken. Ouderen blijven langer thuis wonen maar zijn niet altijd in staat om buiten de deur informatie te halen. Neem hierin ook zeker de jeugd in mee. Begin op scholen met bewustwordingsacties. Zorg dat het op de agenda wordt gezet. Neem de kinderen bijvoorbeeld eens mee naar de afvalverwerkingsplaats en laat zien wat er met hun afval gedaan wordt, of laat ze bedenken op welke manieren ze zelf energie kunnen besparen en voer dat thuis uit. De bestaande woning/gebouwen voorraad stimuleren om schil te verbeteren Energie besparen Om energie te besparen bij gebouwen is het belangrijk om als eerste de schil aan te pakken, en combineer deze met andere besparende maatregelen. Daarna pas zonnepanelen plaatsen. Maak men bewust van deze volgorde om zo het beste resultaat te behalen. Voor grotere gebouwen is het interessant wanneer er een asbestplaten op liggen deze te verwijderen en direct daarop voort zonnepanelen te plaatsen. Energiebesparing impressie werkbijeenkomsten Energieagenda gemeente De Wolden 4

58 komt voor energieopwekking. Maak huiseigenaren bewust van besparing, tips van aannemers meegeven. Wat kan er allemaal en neem dat mee! Nulmeting / monitoring Stimuleer als gemeente dat bewoners, bedrijven, verenigingen een nulmeting bij het gebouw uitvoeren. Met een nulmeting wordt in kaart gebracht wat het huidige energieverbruik is en wat je nodig hebt om dat naar beneden te krijgen. Ook kan er een energiemonitor woningen worden geplaats voor de monitoring of een energieadviseur langs laten komen Voorstel Binnen 3 jaar weet elke bewoner welke energiemaatregelen er zijn en wat dat kan betekenen voor hun woning/bedrijf/vereniging. Maak daarvoor inzichtelijk wat het huidige verbruik is en welke maatregelen men daarvoor kan treffen om het verbruik of de kosten daarvan te verlagen. Geef inzicht in de financiële baten versus lasten. Wat kost het om van label G naar label A te gaan? Verbouw/ nieuwbouw Men verwacht een actievere rol van de gemeente bij de aanvraag verbouwing/nieuwbouw. Zorg dat je als gemeente bij deze aanvragen men kan wijzen op energiebesparing energieopwekking om dat mee te nemen in de aanvraag. Voor nieuwbouw verwacht men een hoog ambitieniveau wat betreft energiezuinig of energieneutraal. Energie besparing/ opwekking in de openbare ruimte Zon Pak wat betreft zonenergie het voortouw als gemeente. Plaats zonnepanelen op het gemeentehuis en draag daarmee uit dat je daar als gemeente bewust voor kiest. Dit geldt ook voor andere gemeentelijke gebouwen, maar ook verenigingsgebouwen. Met de zonnelening kunnen woningeigenaren bestaande of nieuwbouw, pv panelen plaatsen. Wind Ook werd er geopperd om te kijken naar het plaatsen van kleine windmolens gezamenlijk in het buitengebied, en daar ook gezamenlijk gebruik van maken. Boerderijen zijn plekken waar meer hightech activiteiten plaats vinden, deze plekken kunnen prima opweklocaties worden. Maak gebruik van opslag van energie op zo n plek. Verlichting Pak als gemeente de openbare verlichting aan, gebruik LED en leg het slim aan met sensoren. Stimuleer anderen om ook voor LED te kiezen en bewegingssensoren te gebruiken. Verkeer en vervoer inzetten Elektrische auto s en fietsen Zorg ervoor dat in de gemeente een laadpunten netwerk voor elektrische fietsen en elektrische auto s beschikbaar komt. Maak met de laadpunten een combinatie met zonnepanelen erop. De gemeente is een toeristisch gebied en een fietsvriendelijke gemeente, draag hierin ook de ambitie uit. Laadpunten impressie werkbijeenkomsten Energieagenda gemeente De Wolden 5

59 Geef met betrekking tot laadpalen informatie aan burgers / ondernemers/ verenigingen hoe zij makkelijk zelf een laadpaal aan kunnen vragen, en haal hierbij ook belemmeringen in wet en regelgeving zo veel mogelijk weg. Welke rol van de gemeente past hierbij Nadrukkelijk is door de deelnemers meegegeven dat het niet alleen gaat om subsidies, maar dat startkapitaal soms nodig is om te kunnen beginnen. Waar men vooral behoefte aan heeft is een persoon/plek waar alle informatie over deze onderwerpen - energie en klimaat- bij elkaar komen. Gevraagd wordt om vanuit de gemeente een aanspreekpunt te vormen die deze informatie kan verstrekken, goede voorbeelden kan tonen, burgers, ondernemers, verenigingen op sleeptouw kan meenemen en wijst op de beschikbare subsidies, financiële maatregelen. Een regisseursrol past hier bij. De regisseur brengt partijen bij elkaar en zorgt ervoor dat vraag en aanbod bij elkaar komen en kennis wordt gedeeld. impressie werkbijeenkomsten Energieagenda gemeente De Wolden 6

60 Bijlage 1 Activiteiten en initiatieven MilieuAmbitiePlan Noordtij, procesregie in economie en ruimte J. Jepma en I. Luijken November, 2016 Wirdumerdijk 13 C 8911 CB Leeuwarden

61 Deze bijlage is een samenvatting van de activiteiten en initiatieven uit het MilieuAmbitieplan Monitoring energie gemeentelijke gebouwen Sinds 2014 wordt het energieverbruik van het gemeentehuis, zwembaden De Slenken te de Wijk en De Waterlelie te Zuidwolde. Sporthallen De Slenken te de Wijk, De Marse te Ruinen, de Buddinghehof te Ruinerwold en Wessels Boer te Zuidwolde worden gemonitord. Ook de werkplaats van gemeentewerken te Ruinen wordt hierin meegenomen. De beheerders analyseren de gegevens en kunnen zien of in een periode extra veel energie gebruikt is, hierop kan direct actie worden ondernomen. Zonne-energie Zonnekaart: De Wolden heeft met de provincie een zonnekaart beschikbaar gesteld. Inwoners die willen weten of hun dak geschikt is voor zonnepanelen kunnen kijken op de zonnekaart ( De kaart geeft ook gelijk aan wat een dak aan energie kan opleveren en hoeveel geld het uiteindelijk opbrengt. Zon zoekt Drent: In 2015 en 2016 zijn er informatiebijeenkomsten in het gemeentehuis georganiseerd waar bezoekers informatie kregen over financiële regelingen en zonnepanelen. Alle woningeigenaren met een (zeer) geschikt dak voor zonnepanelen zijn hiervoor uitgenodigd. Tot op heden heeft de gemeente De Wolden nog geen zonnepanelen op haar gebouwen geplaatst. Dit heeft te maken met het feit dat gebouwen die onder de categorie grootverbruik vallen, financieel niet interessant zijn vanwege de energiebelasting, waardoor de terugverdientijd veel te lang is. Op dit moment wordt een haalbaarheidsstudie uitgevoerd voor het plaatsen van panelen op het gemeentehuis. Argumenten voor het plaatsen van zonnepanelen zijn: Lagere energiekosten op termijn, een duurzame uitstraling, verlaging van de CO2 uitstoot en de voorbeeldfunctie van de gemeente. In de begroting van 2017 is budget beschikbaar gesteld voor het plaatsen van zonnepanelen op het gemeentehuis. Leningen en subsidies Onderstaande regelingen zijn vanuit de gemeente ondersteund. De starterslening: Met de regeling duurzaamheidssubsidies voor starters, wil de gemeente starters stimuleren om hun eerste koophuis te isoleren of te investeren in energieopwekkende maatregelen zoals zonnepanelen. De zonnelening: Samen met de provincie Drenthe is in 2015 en 2016 een subsidiepot budget beschikbaar gesteld samengesteld om de aanschaf van zonnepanelen te stimuleren. De zonnelening is in 2016 volledig ingezet, voor 2017 wil de gemeente samen met de provincie deze zonnelening opnieuw beschikbaar stellen. Subsidieregeling energiebesparing. Deze regeling is volledig ingezet. Lokale en provinciale initiatieven De gemeente De Wolden ondersteunt lokale initiatieven op gebied van energiebesparing en/of het opwekken van duurzame energie. Ook sluit de gemeente zich aan bij initiatieven vanuit de provincie. Drent zit er warmpjes bij: Start van deze warmtetour was in oktober 2015 in Koekangerveld. In 2016 is er ook een bijeenkomst georganiseerd in Ruinerwold en Ansen. Drents energieloket: De gemeente participeert in het online Drents Energieloket. Op het Drents energieloket kunnen inwoners en ondernemers van de provincie informatie vinden over energie 2

62 besparen en energie opwekken. Op deze website is een eigen pagina voor gemeente De Wolden, maar als men specifieke informatie wil dan moet er contact worden opgenomen met de gemeente. Klimaatcontract. De gemeente De Wolden heeft met de provincie een klimaatcontract afgesloten. Hiermee zijn de volgende activiteiten bekostigd: aanschaf duurzame groengasauto s gemeente (4 stuks), een groengas tankstation (voor buitendienst), een onderzoek naar haalbaarheid regionale biovergister (Hooge Wold), het uitvoeren van energiebesparende maatregelen op 12 scholen en energiebesparing in de Hoofdstraat Zuidwolde (openbare verlichting). PDM container: Met de komst van de pdm-container in De Wolden voor het gescheiden inzamelen van plastic, metaal en drankkarton wordt ongeveer de helft van het verpakkingsmateriaal gescheiden ingezameld. Ondersteunen energie neutrale dorpen: De gemeente heeft het initiatief van SEN (Stichting Samen Energie Neutraal) ondersteund. De Stichting SEN heeft tot doel hele dorpen en wijken in het noorden van het land energieneutraal te maken. Dorpsbelangen uit Ruinerwold, Koekangerveld en Ansen hebben de ambitie uitgesproken energieneutraal te worden. De Wijk heeft aangegeven dit ook graag te willen. De gemeente ondersteunt dit initiatief. Vanuit de werkgroepen werd als aandachtspunt richting de gemeente meegegeven dat de toegankelijkheid en vindbaarheid van duurzaamheid en energiebesparing op de gemeentelijke website verbeterd kan worden. Bewust verlichten, regio Zwolle: De gemeente is aangesloten bij de regio Zwolle, er is deel genomen aan het thema Bewust verlichten. Hiervoor is ook subsidie ontvangen. Momenteel wordt door de gemeente uitgewerkt welke overige straten volledig over kunnen gaan op de avondschakeling. Nadat dit is uitgevoerd worden de ervaringen in beeld gebracht (monitoring). De werkwijze en uitkomsten van de ombouw in het dorp Ruinerwold worden benut om de overige dorpen in De Wolden aan te pakken. Biomassa de Wolden Het project Biomassa de Wolden bestond uit aantal onderdelen: 1. Onderzoek haalbaarheid houtinstallatie de Wijk 2. Onderzoek composteerterrein ombuigen naar een biomassa-verdeelstation 3. Aanpassen van bestekken 4. Aanpassen van beleid branden Het project biomassa wordt vervolgd (de houtinstallatie in De Wijk is inmiddels gerealiseerd). Er wordt verder onderzoek uitgevoerd of het gemeentelijk composteerterrein kan worden doorontwikkeld naar een biomassa-verdeelstation. Drents Energie en Klimaat Overleg (DEKO) in Overleg met Drentse gemeenten, provincie (en afhankelijk van onderwerp ook waterschap) informeren over projecten, ontwikkelingen e.d. Kijken waar we aan kunnen sluiten op elkaar, van elkaar leren e.d. Een van de zaken die hier mede uit voortkomt is het Drentsenergieloket. Alternatieve energie inpassen in landschap In 2015 is de Kadernotitie Alternatieve energiebronnen vastgesteld. Gewerkt wordt aan een beleidsnotitie voor het inpassen van alternatieve energie in het landschap. In 2016 is deze beleidsnotitie vastgesteld. Inkoop energie De gemeente maakte gedurende de hele periode gebruik van groene stroom. In 2015 is een contract afgesloten voor de periode waarin wordt ingezet op 100% duurzaam inkoop doelstelling, 3

63 door het vergroenen van elektriciteit middels GvO;s (Nederlandse wind en voor gas middels CO2 compensatiecertificaten (gecompenseerd fossiel gas). Uitvoeringsplan voor klimaatadaptatie opstellen Het klimaat verandert en gemeenten moeten de (lokale) gevolgen hiervan en mogelijke maatregelen in beeld brengen. De Wolden heeft de Adaptatie Scan uitgevoerd. Hierin zijn alle bekende effecten van klimaatverandering opgenomen. Het doel van de scan is te komen tot een breed gedragen maatregelenpakket voor lokale overheden, als basis voor een klimaatbestendige leefomgeving. Zo is in het Anserveld een klimaatbuffer gerealiseerd. In het gebied kan water worden geborgen dat wordt veroorzaakt door extreme buien. CO2scan vaststellen + projectenlijst/uitvoeren CO2 projecten In 2012/2013 is een CO2scan uitgevoerd voor gemeente De Wolden en is het rapport CO2scan en scenario s voor CO2reductie gemeente De Wolden opgesteld. De CO2scan is behandeld in de raad. Besloten is beschikbaar te stellen voor een vervolg op de subsidieregeling energie en voor een prijsvraag en inspelen op kansen die zich zouden voordoen in Prijsvraag Voor de prijsvraag Klimaat & energie was beschikbaar. De deelnemers aan de prijsvraag klimaat en energie hebben van de gemeente een cheque van 2.000,-- ontvangen. Met dit prijzengeld hebben ze de volgende acties uitgevoerd: -Dorpshuis Bastogne Stichting Dorpshuis Ansen heeft in het dorpshuis de halogeenspotjes vervangen door Ledverlichting. De werkgroep Duurzaam Ansen organiseerde een voorlichtingsavond over het belang van LED in huis en bedrijf. -Tennisclub Runa heeft zonnepanelen geplaatst op het clubhuis, een afvalmanager voor gescheiden afvalafvoer aangesteld en de verlichting in het clubhuis vervangen door energiezuinige verlichting. -Reestdal Energie heeft vanuit het door de ondernemersvereniging opgezette project Zuidwolde geeft groen Licht een Energiewinkel geopend in Zuidwolde. Doel was het bevorderen van bewustwording en stimuleren van energiebesparing, -Aanpassing Kerkzaal en kosterij werkgroep Kerk en Duurzaamheid Zuidwolde. De werkgroep Kerk en Duurzaamheid van de Ontmoetingskerk in Zuidwolde heeft gas bespaard door aanpassen van de kerkzaal en de kosterij. 4

64 Voorstel voor de Raad Datum raadsvergadering : 15 december 2016 Agendapuntnummer : XV, punt 6 Besluitnummer : 2240 Portefeuillehouder : Wethouder Mirjam Pauwels Aan de gemeenteraad Onderwerp: Herziening minimabeleid. Samenvatting: In De Wolden leven mensen met een zo laag inkomen dat er behoefte is aan materiëleen immateriële ondersteuning en er sprake is van schulden. Schulden belemmeren mensen om te participeren in de samenleving. Met ons minimabeleid willen we ervoor zorgen dat alle mensen in De Wolden mee kunnen doen aan activiteiten, sport, cultuur en in de samenleving staan. Onze bijzondere aandacht gaat uit naar de kwetsbaren en kinderen. We richten ons nadrukkelijk op deze doelgroepen. Dit komt terug in het minimabeleid. Fase van besluitvorming: Dit voorstel is bedoeld als besluitvormend agendapunt. Ontwerpbesluit: 1. De nota herijking minimabeleid en schuldhulpverlening vast te stellen. Inleiding en aanleiding: Inleiding: Het bureau KWIZ heeft onderzoek gedaan naar het gebruik van de minimaregelingen in De Wolden en naar de effecten ervan. Dit heeft zij gepresenteerd in het rapport Onderzoek minimabeleid 2015 gemeente De Wolden. Als gevolg hiervan ligt nu de nieuwe nota voor. Daarnaast is het college wettelijk verplicht op grond van de Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening (WGS) eens per 4 jaar een schuldhulpverleningsplan te presenteren. Deze is toegevoegd. Op 17 november 2016 heeft het raadsdebat plaatsgevonden. Dit debat heeft geleid tot enkele aanscherpingen van deze nota. Aanleiding: De raad heeft in 2014 het college verzocht om herijking van het minimabeleid en om daarbij te onderzoeken of alle regelingen teruggebracht kunnen worden tot één regeling. Met het nieuwe minimabeleid heeft het college zich beperkt tot drie doelgroepen zonder afbreuk te doen aan de huidige regelingen. We hopen hiermee de bekendheid te vergroten en het niet-gebruik terug te dringen. Problemen of vraagstukken: Beschrijving probleem: Het vorige minimabeleid betrof een lappendeken aan regelingen met elk zijn eigen aard en doel. Als gevolg hiervan bleven veel regelingen onbenut. Bovendien bestond er veel overlap. Pagina 1 van 2

65 Beoogd effect: Met het nieuwe minimabeleid kunnen we gerichter doelgroepen benaderen en hopen de bekendheid van de regelingen daardoor te vergroten. We hopen hiermee dat de regelingen daar worden gebruikt waar ze nodig zijn. Ontwerpbesluit: toelichting en argumentatie: Toelichting ontwerpbesluit: 1.1. Met dit nieuwe beleid hebben we een ruimhartig en sociaal minimabeleid waarbij we ons focussen op kinderen en kwetsbaren. Het huidige schuldhulpverleningsplan voldoet aan de voorwaarden, deze houden we in stand. Argumenten ontwerpbesluit: 1.1. We hopen hiermee een beter bereik te realiseren en niet-gebruik van de regelingen terug te dringen We voldoen hiermee aan de wettelijke verplichting op grond van de WGS om eens per vier jaar een schuldhulpverleningsplan te presenteren. Kanttekeningen: Er zijn geen kanttekeningen. Alternatief beleid: De raad kan besluiten om het minimabeleid en het schuldhulpverleningsplan niet aan te nemen. Dit betekent echter dat er een ander beleidsplan moet komen. Financiële effecten: De voorgestelde plannen kunnen worden gerealiseerd binnen de vastgestelde reguliere begroting. Personele effecten: Het nieuwe beleid kan worden opgevangen binnen de huidige bezetting. Juridische effecten: Er zijn geen juridische effecten. Participatie- en communicatieparagraaf: (in te vullen aan de hand van de menukaart) Communicatie vindt binnen de gebruikelijke kanalen plaats als website, nieuwsbrieven en De Wolder Courant. Fatale termijnen: Er zijn geen fatale termijnen. Aanpak en uitvoering: Na vaststelling kan het nieuwe beleid per 1 januari 2017 worden uitgevoerd. Aan de raad worden verordeningen voorgelegd ter aanpassing. Bijlagen: Nota herijking minimabeleid en schuldhulpverlening; Uitgaande brief College aan Cliëntenraad De Wolden d.d. 22 november Zuidwolde, 2 december 2016 Burgemeester en wethouders van De Wolden, secretaris Nanne Kramer burgemeester Roger de Groot Pagina 2 van 2

66 Ontwerp Nr. XV /6 De raad van de gemeente DE WOLDEN; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 2 december 2016; Besluit: De nota herijking minimabeleid en schuldhulpverlening vast te stellen. Zuidwolde, 15 december De raad voornoemd, griffier, drs. I.J. Gehrke voorzitter, R.T. de Groot Pagina 1 van 1

67 Wijzigingen nota herijking minimabeleid en schuldhulpverlening. Op donderdag 17 november heeft het raadsdebat plaatsgevonden over de nota herijking minimabeleid en schuldhulpverlening. Als gevolg van de opmerkingen in dit debat is de nota op een aantal punten aangepast. Hieronder de wijzigingen. Blz. 2 eerste alinea: Adviesraad Sociaal Beleid gemeente De Wolden veranderd in De Cliëntenraad Participatie en WSW De Wolden. Blz. 6 onderaan laatste zin: mogelijk toegevoegd. Blz. 9 vierde alinea toegevoegd: Onlangs is de Stichting Leergeld opgericht in de regio. Steeds meer kinderen kunnen om financiële redenen niet meedoen aan activiteiten die voor hun leeftijdsgenootjes heel normaal zijn. Zij staan vaak letterlijk aan de zijlijn. Stichting Leergeld wil deze kinderen mee laten doen. Stichting Leergeld biedt deze kinderen kansen om te kunnen deelnemen aan binnen- en buitenschoolse activiteiten. We gaan kijken of de Stichting Leergeld ook in onze gemeente actief kan worden. Blz. 19 drie laatste alinea s toegevoegd: We gaan kritisch kijken of onze brieven en formulieren begrijpelijk zijn voor onze doelgroep. We gaan daar waar mogelijk administraties ontsluiten om zo veel mogelijk ambtshalve vergoedingen te verstrekken. Flexwerkers, ZZP-ers, mensen met een deeltijd baan, mensen met variabele inkomsten kunnen ook gebruik maken van de minimaregelingen op voorwaarde dat zij aan de inkomenstoets voldoen. We willen hiermee voorkomen dat bovengenoemde groepen ontmoedigd raken als ze werk accepteren. In ons communicatieplan zullen we ook aandacht aan deze groepen besteden. Uitkeringsgerechtigden die vanuit de uitkering uitstromen naar werk en binnen drie maanden zich weer melden voor een uitkering kunnen via een verkorte aanvraagprocedure weer voor een uitkering in aanmerking komen. Blz. 22 in eerste aanbeveling toegevoegd: Flexwerkers, ZZP-ers, mensen met een deeltijd baan, mensen met variabele inkomsten kunnen ook gebruik maken van de minimaregelingen op voorwaarde dat zij aan de inkomenstoets voldoen. Mensen mogen niet de dupe worden van het feit dat zij werk aanvaarden, maar moeten daarin juist gestimuleerd worden. Blz. 23 toegevoegd: Aanpassingen en wijzigingen kunnen doorgevoerd worden per 1 januari 2017.

68 Nota Herijking minimabeleid en schuldhulpverlening De Wolden November

69 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1. Inleiding... 3 Hoofdstuk 2. Huidige regelingen Wettelijke regelingen Gemeentelijke regelingen... 5 Hoofdstuk 3. Waar willen we naar toe? Doelgroepen Kinderen Jeugdsport en Cultuurfonds Participatieregeling schoolgaande kinderen Chronisch zieken en gehandicapten Regeling meerkosten Collectieve zorgverzekering voor minima (CZM) Gebruikers van overige wettelijke regelingen Individuele inkomenstoeslag Individuele studietoeslag Bijzondere bijstand Sociaal participatiefonds...13 Hoofdstuk 4. Schuldhulpverlening Hoofdstuk 5. Communicatie Hoofdstuk 6. Aanbevelingen Inkomensgrenzen Doelgroepen Communicatieplan

70 Hoofdstuk 1. Inleiding Het gemeentebestuur van De Wolden hecht sinds jaar en dag aan een minimabeleid met aandacht voor de inwoners die het financieel moeilijk hebben. Het minimabeleid moet bijdragen aan toekomstperspectief en volwaardige leefsituatie van de inwoners en hen de kans bieden te participeren in de samenleving. Verder streeft het college er naar dat inwoners gezond zijn en sociaal en economisch zelfredzaam zijn. De Cliëntenraad Participatie en WSW De Wolden volgt de beleidsontwikkeling en de uitvoering van het minimabeleid op de voet. Om te komen tot een herijking van de minimaregelingen is aan het onderzoeksbureau KWIZ vooraf de opdracht gegeven om een onderzoek te doen naar de omvang van de doelgroep, het bereik van de regelingen en de maatschappelijke effecten. In deze nota ligt de focus vooral op de invoering van nieuwe maatregelen in het kader van het lokale minimabeleid. De bestaande minima- en participatieregelingen zijn hierbij tegen het licht gehouden. Deze vastgestelde lokale maatregelen vormen samen met de wettelijke regelingen sinds de invoering van de Participatiewet, een adequate basis voor mensen met een (langdurig) laag inkomen om volwaardig mee te kunnen doen in de samenleving. Om mee te doen is het natuurlijk belangrijk dat de basis op orde is. Maar alleen de basis op orde is vaak niet voldoende, daar is meer voor nodig. Met een inkomen op het sociaal minimum is er vrijwel geen financiële ruimte om volwaardig mee te kunnen doen. Daarom ondersteunen wij inwoners met ons minimabeleid. Door de invoering van de Participatiewet is een aantal uitgangspunten rondom categoriale bijzondere bijstand gewijzigd met als gevolg dat (extra) tegemoetkomingen zijn komen te vervallen. Voor de meest kwetsbaren blijven wij extra aandacht houden. Wij bedoelen hiermee gezinnen met kinderen, kwetsbare ouderen, personen met een chronische ziekte en/of handicap en ZZP-ers. Het stabiliseren van schuldenproblematiek is van belang om te kunnen blijven participeren in de maatschappij. Hiervoor bieden wij schuldhulpverlening. Schulden geven veel stress, met als gevolg dat dit ook weer van invloed is op andere levensdomeinen. Algemeen heeft de gemeente de zorgplicht de gehele leefsituatie en het toekomstperspectief van kwetsbare inwoners te verbeteren. Inwoners van de gemeenten moeten op de hoogte zijn van de ondersteunende maatregelen en gaan benutten. Vooral ZZP-ers en flexwerkers vinden het niet vanzelfsprekend een beroep te doen op regelingen, indien zij onder het minimum komen. Er worden dan ook communicatie-activiteiten ontwikkeld om adequate voorlichting te geven en het gebruik van de regelingen te bevorderen. Van de mensen die vanuit de bijstand werk vinden, geeft ruim 40 procent 1 aan er financieel niet op vooruit te gaan. Dit komt bijvoorbeeld omdat ze parttime werk vinden, ze nog schulden hebben, of omdat hun recht op een aanvullende uitkering vervalt. Ondanks deze armoedeval blijft men wel aan het werk. Een hoger inkomen is dus lang niet voor iedereen het belangrijkste argument om werk te accepteren. Belangrijke drijfveren komen voort uit iemands mate van zelfredzaamheid en sociale omstandigheden zoals opleidingsniveau. 1 Bron IWI 3

71 Het college heeft als uitgangspunt dat zij het belangrijk vindt dat mensen zelfredzaam zijn en participeren in de samenleving. Het college vindt het tevens belangrijk dat inwoners worden gestimuleerd om te werken daar waar het kan en daardoor niet aan de kant komen te staan. In het collegeprogramma is dit als volgt verwoord: De financiële zelfredzaamheid van onze inwoners willen we vergroten en we helpen hen zo actief mogelijk te worden op de arbeidsmarkt. Participatiewet Met de invoering van de Participatiewet per 2015 verandert er veel in bestaande regels en structuren van de Wet Werk en Bijstand en de Wajong. Die bestaande structuren mogen ons niet belemmeren bij het ontwikkelen en vormgeven van het beleid voor de toekomst. We zoeken praktische oplossingen die recht doen aan de ontplooiingsmogelijkheden van de mensen die onder de wet gaan vallen. De eigen verantwoordelijkheid is daarbij uitgangspunt. Het college is van mening dat met de voorgestelde (herijkte) maatregelen in deze notitie, aanvullend op de bestaande regelingen, voor de komende jaren opnieuw een evenwichtig en een overzichtelijker palet aan ondersteunende voorzieningen is ontwikkeld. Daarmee is een stevig fundament voor het minimabeleid gelegd. 4

72 Hoofdstuk 2. Huidige regelingen De gemeente De Wolden kent een breed palet aan minimaregelingen. Deze regelingen zijn onder te verdelen in wettelijke regelingen en gemeentelijke regelingen. De wettelijke regelingen moeten we uitvoeren, echter daarbinnen hebben we beleidsvrijheid Wettelijke regelingen Individuele inkomenstoeslag Individuele studietoeslag Bijzondere bijstand, waaronder regeling voor duurzame gebruiksgoederen: Kwijtschelding gemeentelijke belastingen Huurtoeslag Zorgtoeslag Bovenstaande regelingen zijn door de raad via een verordening vastgesteld. De huur- en de zorgtoeslag worden uitgevoerd door de belastingdienst en hebben we lokaal geen invloed op Gemeentelijke regelingen Sociaal participatiefonds Kinderen doen mee Participatieregeling schoolgaande kinderen Collectieve zorgverzekering PC regeling Meerkostenregeling Jeugdsport en cultuurfonds Sociaal bijdragefonds (noodfonds) Bovenstaande regelingen zijn door het college in beleidsregels en in sommige gevallen via de raad in een verordening vastgesteld. Zoals ook al in het rapport van KWIZ is aangegeven is er sprake van relatief veel cumulatief gebruik. Met andere woorden een uitkeringsgerechtigde kan soms gebruik maken van meerdere regelingen. 5

73 Hieronder enkele voorbeelden van cumulatief gebruik van regelingen: Voorbeeld 1: Theo 43 jaar en Marlies 36 jaar uit Zuidwolde hebben vier kinderen, Carmen 6 jaar, Ivo 10 jaar, Lisanne 13 jaar en Mathilde van 15 jaar. Theo is tijdens de middelbare school begonnen als automonteur in een grote garage tot de crisis toesloeg in Marlies heeft zich beziggehouden met de opvoeding van de kinderen. De autoverkoop stagneerde en uiteindelijk moest de garage sluiten in Na een periode WW te hebben ontvangen heeft Theo een uitkering aangevraagd bij het Werkplein. Hoe hij ook solliciteert, het lukt hem niet aan de slag te komen. Te oud en geen diploma s krijgt hij steeds te horen. Ze ontvangen nu een uitkering van 1.326,13 netto per maand. Theo gaat regelmatig s avonds biljarten, terwijl Marlies van een avondje bioscoop houdt. De kinderen zijn allen actief bij een sportvereniging. Ze doen daarom een beroep op het sociaal participatiefonds: 6 x 130,00 = 780, ,00 2 e termijn = 954,00 Theo heeft gehoord dat de kinderen ook een bijdrage kunnen krijgen van de gemeente in het kader van de regeling Kinderen Doen Mee omdat ze volop sporten: 4 x max. 350,00 = 1.400,00 Lisanne en Mathilde doen het heel goed op school. Ze hebben allebei het studieadvies VWO gekregen en het leren gaat ze gemakkelijk af. Ze krijgen een bijdrage op grond van de studiekosten regeling: 2 kinderen 160, ,00 = 482,00 (kinderen die voorgezet onderwijs volgen) Gebruikskosten PC (internet, inkt, papier etc.) 12 mnd x 28,00 pm = 336,00 Theo heeft inmiddels drie jaar een uitkering van het Werkplein. Omdat hij drie jaar van het sociaal minimum moet rond komen komt hij in aanmerking voor de individuele inkomenstoeslag: Individuele inkomenstoeslag = 555,83 + Totaal 3.727,83 De kinderen krijgen daarnaast een bijdrage van elk 250,00 omdat ze bij de sportclub aangesloten zijn. Dit bedrag wordt rechtstreeks aan de sportvereniging overgemaakt en krijgt Theo niet zelf. Hier worden onder andere de voetbalschoenen voor Ivo en de sportkleding van de meisjes aangeschaft. Conclusie: Theo en Marlies hebben omgerekend 1.636,78 per maand. 6

74 Voorbeeld 2: Abdel is een alleenstaande van 32 jaar en een aantal jaren geleden gevlucht voor het oorlogsgeweld uit zijn vaderland. Na veel omzwervingen is hij in Ruinen komen wonen nadat hij de Nederlandse nationaliteit heeft gekregen. Het lukt hem maar moeilijk om zich aan te passen en de arts heeft de diagnose gesteld dat Abdel getraumatiseerd is. Hij ontvangt een uitkering van 928,29 per maand. Abdel heeft een collectieve ziektekostenverzekering afgesloten via de gemeente vanwege zijn hoge zorgvraag. Het voordeel hiervan is dat hij zijn eigen risico gespreid kan betalen. Bijdrage gemeente in de CZM = 51,00 Vanwege het feit dat de diagnose bij Abdel is vastgesteld dat hij getraumatiseerd is doet hij een beroep op de regeling meerkosten. Deze regeling heeft de Wtcg en CER vervangen. Bijdrage meerkosten = 450,00 Om toch een beetje zinvol bezig te kunnen zijn heeft Abdel een volkstuintje gehuurd waar hij zijn hobby tuinieren en groenten verbouwen kan uitoefenen. Bijdrage sociaal Participatiefonds 130, ,00 = 350,00 Abdel zijn ouders wonen nog in zijn geboorteland en zijn te oud om te vluchten. Het gaat slecht met zijn moeder en het enige contact is via een oude laptop van vijf jaar. Deze begeeft het dan ook en Abdel is ten einde raad. Via het maatschappelijk werk hoort hij dat de gemeente een Computerregeling heeft van 1 x 5 jaar. Hij vraagt een nieuwe computer aan en is dolgelukkig dat zijn aanvraag wordt gehonoreerd. Computer/laptop 585,00 + printer 100,00 = 685,00 + Totaal 1536,00 Conclusie: Abdel heeft omgerekend 1.056,29 per maand. Het gezin in voorbeeld 1 heeft ook nog recht op kindgebonden budget van de belastingdienst. Bovendien bestaat in beide voorbeelden recht op huur- en zorgtoeslag van de belastingdienst en mogelijk kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen. 7

75 Hieronder twee voorbeelden van de doorwerking van de huurtoeslag op een (modaal) inkomen: Gezin met (één) modaal inkomen en twee kinderen 2 : Bruto inkomen basis Netto inkomen Huur/hypotheek Energie & water Lokale lasten Verzekeringen Telefoon, tv, internet Onderwijs Contributie/abo s Vervoer Kleding Inventaris & onderhoud Ziektekosten Vrijetijdsuitgaven Voeding Huishoudelijke uitgaven Totaal uitgaven Saldo Sociale participatie (264) (264) (264) Gezin met (één) modaal inkomen en twee kinderen op de sociale huurgrens 3 Bruto inkomen basis Netto inkomen Huur/hypotheek Energie & water Lokale lasten Verzekeringen Telefoon, tv, internet Onderwijs Contributie/abo s Vervoer Kleding Inventaris & onderhoud Ziektekosten Vrijetijdsuitgaven Voeding Huishoudelijke uitgaven Totaal uitgaven Saldo Sociale participatie (264) (264) (264) Bovenstaande tabellen laten zien dat naar mate het inkomen stijgt de huurtoeslag daalt. Dit is van invloed op het besteedbaar maandelijks inkomen. Sociale participatie 264,00 is volgens het Nibud de norm om volwaardig mee te kunnen doen in de maatschappij. 2 Bron: Nibud 3 Bron: Nibud 8

76 Hoofdstuk 3. Waar willen we naar toe? De gemeenteraad van de gemeente De Wolden nam op 6 november 2014 een motie aan waarin zij verzoekt te komen tot één integraal beleid waarbij alle regelingen voortaan onder één naam, het sociaal bijdragefonds, gebundeld worden. In deze motie refereert de raad aan het raadsbesluit van 26 juni 2014 waarin de raad het college oproept een sociaal noodfonds voor het sociaal domein in te stellen. Het huidig minimabeleid in de gemeente De Wolden bestaat uit een groot aantal regelingen met elk een specifiek karakter en doel. Het minimabeleid is voor het laatst in 2006 vastgesteld en is daarom nu aan een herijking toe. De minimaregelingen en de bijzondere bijstand zijn wel jaarlijks aangepast aan de actualiteit en de heersende weten regelgeving. In het rapport van KWIZ valt te lezen dat het merendeel van de regelingen goed worden benut en ze blijven dus van kracht in het nieuwe minimabeleid. We gaan wel zoveel mogelijk de minimaregelingen in doelgroepen onderbrengen om versnippering te voorkomen Doelgroepen Zoals in hoofdstuk 2 te lezen valt zijn er twaalf regelingen voor inwoners die het moeilijk hebben in de gemeente De Wolden. Elke regeling heeft zijn eigen karakter en doel. Op deze manier is er een lappendeken aan regelingen ontstaan. Om tot één integraal beleid waarbij alle regelingen onder één naam gebundeld kunnen worden te komen is momenteel een stap te ver. De wetgeving staat hier in de weg. Denk bijvoorbeeld aan de kwijtschelding gemeentelijke belastingen, deze valt onder een heel ander regime dan de Participatiewet. In het nieuwe minimabeleid vestigen we de aandacht op kwetsbare doelgroepen. De gemeente De Wolden kent een toelatingseis voor haar regelingen van 110% van het sociaal minimum Kinderen Maar liefst 1 op de 9 kinderen in Nederland groeit op in armoede. Voor kinderen kan dit betekenen dat er onvoldoende geld is voor voedsel, kleding of een verwarmd huis. Kinderen zijn een specifieke groep wier positie in de maatschappij in belangrijke mate afhangt van de positie van de ouder. Gebleken is dat kinderen die opgroeien in armoede negatieve gevolgen ondervinden in hun schoolcarrière, sociaal-emotionele ontwikkeling, gezondheid en dus in hun toekomstkansen. Circa een derde van de kinderen is geen lid van een vereniging of van clubs. Vaak beschikken deze kinderen niet over internet. Kinderen kunnen zelf niets doen aan de armoedesituatie, niet om deze te voorkomen, niet om deze op te lossen. Daarnaast zijn de gevolgen van armoede voor kinderen mogelijk ernstiger. Er kan sprake zijn van een littekeneffect : armoede en sociale uitsluiting in iemands jeugd kunnen ertoe leiden dat men minder onderwijs volgt, minder gezond is, bepaalde sociale codes en gedragingen niet leert, enzovoort. Dat kan op de lange termijn doorwerken in de kansen op de arbeidsmarkt, en, meer in het algemeen, in de manier waarop mensen zich als persoon en in hun sociale omgeving ontwikkelen. 9

77 Kinderen mogen niet de dupe worden van de financiële problemen van hun ouders. Kinderen moeten zich kunnen ontplooien, hun eigen mogelijkheden ontdekken en ontwikkelen en volop mee kunnen doen in de samenleving. Belangrijk is dat zij perspectief houden op een gelukkig leven. Elk kind moet niet alleen kunnen beschikken over voedsel, kleding en andere basisbehoeften, maar moet ook mee kunnen op schoolreis, lid van de bibliotheek kunnen worden en bijvoorbeeld wekelijks kunnen sporten of muziek maken. In De Wolden gaan we het kindpakket ontwikkelen. Kindpakketten worden verstrekt aan kinderen tussen de 4 en 18 jaar. De activiteiten uit het kindpakket komen rechtstreeks ten goede aan de kinderen en niet aan de ouders. Het pakket moet in ieder geval bestaan uit de absoluut noodzakelijke behoeften, aangevuld met zaken om mee te kunnen doen in de samenleving. Onlangs is de Stichting Leergeld opgericht in de regio. Steeds meer kinderen kunnen om financiële redenen niet meedoen aan activiteiten die voor hun leeftijdsgenootjes heel normaal zijn. Zij staan vaak letterlijk aan de zijlijn. Stichting Leergeld wil deze kinderen mee laten doen. Stichting Leergeld biedt deze kinderen kansen om te kunnen deelnemen aan binnen- en buitenschoolse activiteiten. We gaan kijken of de Stichting Leergeld ook in onze gemeente actief kan worden Jeugdsport en Cultuurfonds Het is belangrijk dat jongeren die opgroeien in arme gezinnen niet aan de kant komen te staan in de samenleving als het gaat om deelname aan sport en cultuur en daardoor een gezonde leefstijl ontwikkelen. Het is belangrijk dat de talenten worden ontdekt en benut. De raad van De Wolden heeft besloten om middelen vrij te maken voor het Jeugdsporten Cultuurfonds. Hierbij gaat het om een vergoeding in natura en wordt er geen financiële vergoeding gegeven aan de persoon zelf of aan de ouders. Lokale intermediairs helpen bij de aanvraag en het jeugdsport- en cultuurfonds verricht de administratieve afhandeling van de aanvragen. Voor kinderen betekent dit dat zij altijd kunnen sporten, al hebben de ouders een minimuminkomen. Het jeugdcultuurfonds stimuleert de persoonlijke ontwikkeling van kinderen door middel van actieve kunstbeoefening. Door de aansluiting bij het jeugdcultuurfonds wordt het voor kinderen van wie de ouders een inkomen op het minimum niveau hebben, mogelijk actief aan kunstbeoefening deel te nemen. De regeling Kinderen doen mee is van karakter en doel hetzelfde als dat van het Jeugdsport & Cultuurfonds. We onderzoeken of het mogelijk is Kinderen doen mee te laten integreren in het Jeugd sport en cultuurfonds Participatieregeling schoolgaande kinderen Met de Verordening participatie schoolgaande kinderen 2012 heeft de gemeenteraad een regeling vastgesteld voor inwoners met een laag inkomen, die kosten hebben in verband met het naar school gaan van hun kinderen. Hierdoor zien ouders zich vaak gesteld voor extra uitgaven, zoals schoolreisjes en schoolbenodigdheden. Omdat het niet wenselijk is dat kinderen de negatieve gevolgen van beperkte financiële middelen ondervinden, is deze regeling ingesteld om ouders/verzorgers extra te ondersteunen. Gezinnen die ten laste komende kinderen hebben in de leeftijd van 12 tot 18 jaar en, die het voortgezet of beroepsonderwijs bezoeken. Bij het vaststellen van de hoogte van de tegemoetkoming wordt onderscheid gemaakt tussen kinderen, die voor het eerst het voortgezet onderwijs bezoeken, kinderen die het voortgezet onderwijs al langer bezoeken en kinderen die naar het middelbaar of hoger onderwijs gaan. 10

78 Chronisch zieken en gehandicapten Sinds januari 2014 zijn de landelijke regelingen Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) en de Compensatie Eigen Risico (CER) opgeheven. Deze voorzieningen bestonden om de meerkosten van chronisch zieken en gehandicapten (deels) te compenseren. Per 2015 is het ook niet meer mogelijk om de categoriale bijzondere bijstand aan de chronisch zieken en gehandicapten in het minimabeleid te handhaven. Het gaat vanaf 1 januari 2015 om individueel maatwerk, waarbij gemeenten moeten zorgen dat inwoners met een chronische ziekte of handicap kunnen (blijven) participeren in de maatschappij. Gemeenten krijgen hiervoor structureel extra middelen. Ook hieraan ligt de gedachte ten grondslag dat onder de Wtcg en CER veel mensen een vergoeding ontvingen terwijl zij niet werkelijk meerkosten hadden Regeling meerkosten Leven met een ziekte of beperking brengt vaak extra kosten met zich mee. Meerkosten voor zorg, vervoer, hulpmiddelen, aanpassingen en voorzieningen. Meerkosten omdat het dagelijks leven duurder is dan voor andere mensen zonder beperking. In de gemeente De Wolden hebben we de regeling meerkosten onder de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) gebracht. Momenteel onderzoeken we de effecten van de regeling meerkosten. Binnen de huidige regeling is het mogelijk een vergoeding te krijgen voor zowel het eigen risico van de zorgverzekering als de eigen bijdrage Wmo. Dat voorkomt een stapeling van eigen bijdragen. Daarnaast onderzoeken we de effecten van de eigen bijdragen. Het kabinet heeft al aangekondigd dat de eigen bijdrage voor WMO-ondersteuning voor een aantal huishoudens wordt verlaagd. We verwachten eind 2016 dit onderzoek af te ronden en met voorstellen te komen Collectieve zorgverzekering voor minima (CZM) De gemeente De Wolden heeft sinds 1999/2000 een collectieve ziektekostenverzekering afgesloten met Zilveren Kruis. Dit is een regeling op grond van het minimabeleid. De minima in De Wolden kunnen zich via deze regeling goed verzekeren tegen ziektekosten. Deze collectieve ziektekostenverzekering wordt ingezet om inwoners in een kwetsbare positie laagdrempelig toegang te garanderen tot goede zorg en ondersteuning. De gemeentelijke collectiviteit heeft haar roots in het gemeentelijk armoedebeleid (bijzondere bijstand voor medische kosten) maar heeft zich inmiddels ontwikkeld tot een instrument dat het integrale sociale domein ondersteunt. De deelnemers hebben de keus uit drie verschillende polissen dit is afhankelijk van de zorgvraag. De goedkoopste polis heeft een minder uitgebreide dekking dan de duurste polis. De gemeente draagt maandelijks bij in de kosten van de premie. Het voordeel van de CZM is dat mensen hun eigen risico vooraf gespreid kunnen betalen. Bij geen zorgconsumptie wordt het eigen risico gerestitueerd Gebruikers van overige wettelijke regelingen Met de invoering van de Participatiewet per 1 januari 2015 heeft de wetgever, naast de collectieve zorgverzekering, nog twee categoriale regelingen in stand gelaten. De individuele inkomenstoeslag en de individuele studietoeslag. De gemeente moet beide regelingen uitvoeren en daarbinnen heeft zij beleidsvrijheid. Voor beide regelingen heeft de gemeenteraad van De Wolden in december 2014 een verordening vastgesteld. Daarnaast is er nog de bijzondere bijstand. Het college stelt jaarlijks de beleidsregels voor de bijzondere bijstand vast. 11

79 Individuele inkomenstoeslag De individuele inkomenstoeslag betreft een inkomensondersteunende maatregel die wettelijk gezien bij de bijzondere bijstand is ondergebracht. De individuele inkomenstoeslag heeft de langdurigheidstoeslag vervangen per 1 januari De gedachte achter deze toeslag is dat mensen die langdurig een inkomen op het sociaal minimum hebben, geen financiële ruimte hebben om te reserveren voor onverwachte uitgaven. De individuele inkomenstoeslag is dus niet gerelateerd aan bepaalde kosten en er mag geen uitzicht zijn op inkomensverbetering Individuele studietoeslag Voor iedereen is een diploma een goede toegang tot de arbeidsmarkt. Voor mensen met een arbeidshandicap geldt dit misschien wel nog sterker. Werkgevers zijn vaak huiverig om deze groep in dienst te nemen. Een afgeronde studie kan werkgevers over de drempel helpen, omdat het aantoont wat iemand in zijn mars heeft. Om deze groep studenten toch te stimuleren om een diploma te halen, is de individuele studietoeslag in de Participatiewet opgenomen per 1 januari Mensen met een arbeidshandicap hebben volgens de regering een extra steuntje in de rug nodig als het gaat om studeren. Voor hen is de drempel om te lenen een stuk hoger, omdat de kans op een baan later lager is. Een studieregeling stimuleert mensen om toch de stap te zetten om naar school te gaan of een studie te gaan volgen. Ook biedt het een financiële compensatie voor het feit dat het voor deze groep vaak moeilijk is om de studie te combineren met een bijbaan Bijzondere bijstand De bijstand is een sociaal vangnet en is opgebouwd uit algemene bijstand en bijzondere bijstand. De algemene bijstand voorziet in normale omstandigheden in de noodzakelijke kosten van het bestaan. Mensen die echter te maken krijgen met uit bijzondere omstandigheden voortvloeiende noodzakelijke kosten waarin de bijstand niet voorziet, kunnen onder voorwaarden recht hebben op bijzondere bijstand voor die kosten. Om de taak van bijstandsverlening doelmatig te kunnen uitvoeren en mede gelet op eenduidig en uniform beleid (rechtsgelijkheid en rechtszekerheid), heeft het college van De Wolden beleidsregels opgesteld. Dit zijn richtlijnen voor het recht op bijzondere bijstand van in bijzondere omstandigheden verkerende personen. De regels voor individuele bijzondere bijstand zijn vastgelegd in artikel 35 van de Participatiewet. Het verstrekken van individuele bijzondere bijstand is maatwerk. Wanneer een huishouden moet rondkomen van een minimum inkomen is het (noodzakelijk) vervangen van duurzame gebruiksgoederen zoals een wasmachine of een koelkast een financiële tegenvaller. Om te voorkomen dat dergelijke huishoudens in de financiële problemen terecht komen heeft het college de Richtlijn duurzame gebruiksgoederen vastgesteld. Als noodzakelijke duurzame gebruiksgoederen worden in deze regeling aangemerkt; wasmachine 10 jaar koelkast 10 jaar televisie 10 jaar gastoestel 10 jaar 12

80 De PC regeling (5 jaar) en het noodfonds kunnen hier ook aan worden toegevoegd. We onderzoeken of we aan kunnen sluiten bij de Stichting Urgente Noden (SUN). Dit noodhulpbureau is een zakelijke samenwerkingsorganisatie van gemeente, dienst/hulpverlening en donateurs c.q. maatschappelijke organisaties. Om aan de vereiste schaalgrootte te kunnen voldoen zullen we met andere (omliggende) gemeenten de handen in een moeten slaan. Op dit moment vinden verkenningen plaats Sociaal participatiefonds Deze regeling is bedoeld omdat de gemeente De Wolden vindt dat iedereen gebruik moet kunnen deelnemen aan sociaal culturele activiteiten en deel moet kunnen nemen aan het maatschappelijk verkeer. Uit het rapport van KWIZ blijkt dat het bereik van deze regeling zeer hoog is en dus als succesvol gezien mag worden. Deze regeling is voor iedereen en wordt daarom niet specifiek gekoppeld aan chronisch zieken, kinderen of aan de bijzondere bijstand. 13

81 Hoofdstuk 4. Schuldhulpverlening De wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) van 2012 stelt dat de gemeente elke vier jaar het beleid m.b.t. schuldhulpverlening moet (her)formuleren. Ons beleidsplan loopt tot en met Voor de komende vier jaar moet er dus een nieuw beleidsplan komen. Dat wordt in dit hoofdstuk nader uitgewerkt. De reden om het beleid schuldhulpverlening op te nemen in de beleidsnota minimabeleid is dat schuldhulpverlening een onlosmakelijk onderdeel is van het minimabeleid. Een onderdeel echter dat nu volop in de belangstelling staat en sterk in ontwikkeling is. Dat rechtvaardigt een uitgelichte positie in het totale beleid. Er gebeurt veel op het terrein van de schuldhulpverlening. In de afgelopen jaren zijn er meerdere onderzoeken gedaan en studies verschenen die ons veel (nieuw) inzicht geven in de complexe wereld van de problematische schulden en de daarop gerichte hulp. Er worden in diverse gemeenten experimenten uitgevoerd op grond van die onderzoeken en studies. Kortom, er is veel nieuws dat we kunnen betrekken bij ons beleid voor de komende periode. Het beleid voor de periode van 2012 tot en met 2016 blijkt goed te werken. De tussenevaluatie van 2015 bevestigt dit. Dit beleid vormt dan ook het uitgangspunt voor de komende periode. Wat goed is blijft. Wat nog kan worden verbeterd gaan we aan werken en mocht er iets zijn dat niet blijkt te werken dan wordt dat geschrapt. Omdat er op dit moment erg veel beweegt en gebeurt in de wereld van de schuldhulpverlening beperken wij ons nu tot de hoofdlijnen van het beleid, de beleidskaders. De nadere invulling en uitwerking ervan gebeurt in een jaarlijks werkplan. Op deze manier houden wij onze flexibiliteit om snel in te spelen op onverwachte ontwikkelingen en nieuwe inzichten. Schuldhulpverlening is een breed begrip. Om als gemeente je invulling hiervan te formuleren is het de moeite waard om de dynamiek van het hebben van problematische schulden en de hulp om daar vanaf te raken, in grote lijnen te schetsen. Je hebt aanzienlijke schulden je raakt achter met (af)betalingen De schuldeisers gaan aandringen (o.a. met incassobureaus) je gaat het ene gat met het andere vullen (irrationeel gedrag vertonen) HULP: Intake: je gaat hulp zoeken; afhankelijk van aard en omvang van de schulden: Ondersteuning door professionals Budgetbeheer (op diverse niveaus) minnelijke schikking of WSNP (sanering van de schulden) beschermingsbewind gedrag (verandering) ondersteuning door vrijwilligers budgetteren ( huishoudboekje ) gedrag ( maatje ) nazorg En soms is geen enkele hulp mogelijk (maar daar gaan we niet vanuit) Dit schema is slechts een globale weergave. In de dagelijkse praktijk komen allerlei variaties voor. 14

82 Het idee bestaat dat het vooral mensen met (zeer) lage inkomens zijn die in een problematische schuldensituatie terecht komen. Uit studie blijkt dat dat beeld steeds minder klopt. Er is (verhoudingsgewijs) een flinke verschuiving gaande in de richting van mensen met een zogeheten middeninkomen. Dat betekent in elk geval al dat het niet alleen mensen met een uitkering zijn die teveel schulden maken. Doordat de schuldhulpverlening een steeds groter bedrag uit de gemeentelijke financiën vergt is er in de laatste jaren en zeker sinds de invoering van de Wgs nadrukkelijk geprobeerd die beweging om te buigen. Daarbij zijn vooral de instrumenten van uitsluitingen en zelf-betalen toegepast. Er is niet voorzien dat daardoor een ongewenst effect zou optreden. De toevlucht tot het beschermingsbewind is groot nadat de rijksoverheid de mogelijkheid van het schuldenbewind heeft ingevoerd. Wat voor drempel een gemeente ook wil doorvoeren, het is belangrijk om oog te hebben voor de menselijke neiging om een achterdeurtje te zoeken. Breed moratorium. Naar verwachting gaat per 1 januari 2017 het breed moratorium in. Het doel ervan is dat mensen met grote schulden een half jaar de gelegenheid krijgen om hun financiële situatie te stabiliseren zodat daarna het oplossingstraject een grotere kans van slagen heeft. Deze ontwikkeling betekent dat de gemeente in haar schuldhulpverleningsbeleid daar op tijd op inspeelt. Stabiliseren is altijd erg belangrijk. Er is nu eenmaal tijd nodig om het proces van schuldsanering (minnelijk of via de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP)) op gang te krijgen. In die tijd kunnen de schulden verder oplopen. Door extra druk van schuldeisers kan het onmogelijk worden de financiële situatie van de hulpvrager stabiel te krijgen wat tot ernstige vertraging in het proces van oplossen leidt. Factoren die (kunnen) leiden tot problematische schulden. Mensen kunnen door veel oorzaken schulden maken die hen ver boven het hoofd groeien. Dat is lang niet altijd het gevolg van het beruchte gat in de hand. De tering naar de nering zetten is gemakkelijker gezegd dan gedaan. In bepaalde gevallen zijn er gebeurtenissen waarop men zelf helemaal geen invloed heeft. Deze kennis maakt dat schuldhulpverlening niet een puur technisch verhaal is of kan zijn. Om de slaagkans zo groot mogelijk te maken is individueel maatwerk nodig. Er zijn mensen die echt niet het vermogen hebben om verstandig met geld om te gaan. Zij zullen dat ondanks alle inzet van iedereen ook nooit kunnen leren. Onze maatschappij barst van de verleidingen. Het is niet zo eenvoudig om die altijd te weerstaan. Daardoor kopen mensen dingen die ze niet nodig hebben of die ze niet kunnen betalen. Afbetalingsregelingen en persoonlijke kredieten zijn eenvoudig te krijgen. In de preventieve sfeer valt op dit vlak resultaat te behalen. Wanneer iemand in financieel opzicht zorgeloos is opgegroeid kan het bij een flinke verandering van omstandigheden uit de hand gaan lopen. Aanpassen aan een situatie die je nooit hebt gekend is moeilijk. Levensgebeurtenissen zoals scheiding, overlijden van de partner etc. betekenen vaak een heel andere financiële situatie. Wanneer je alleen komt te staan en je je nooit met de financiële zaken hebt bezig gehouden dan kan het stevig uit de hand gaan lopen. In de financiële problemen zitten betekent erg veel. Niet alleen in praktisch opzicht maar ook in mentaal opzicht. Mensen schamen zich ervoor. In plaats van direct hulp in te roepen probeert men lang om het ene gat met het andere te vullen in de (ijdele) hoop dat het straks wel weer goed komt. Uit recente studies blijkt dat men gemiddeld 4 à 5 jaar doormoddert voordat er deskundige hulp wordt ingeroepen. Het is daarom van groot belang dat mensen met grote schulden zich vertrouwd voelen bij de persoon of organisatie waar ze naar toe gaan of die hen benadert (vroegsignalering). Hoe dichter die 15

83 bij hen staan hoe beter het verloopt. Het werk van vrijwilligersorganisaties in de eigen omgeving is van groot belang, zeker in relatief lichte omstandigheden. Speerpunten De visie van de gemeente op schuldhulpverlening is dat - door een goed sociaal beleid kwetsbare en financieel zwakkere inwoners worden ondersteund, waarbij maatwerk mogelijk is. - inwoners een eigen verantwoordelijkheid hebben voor hun (financiële) situatie en voor het regelen van verbetering hiervan. - de gemeente noodzakelijke ondersteuning regisseert en zorgt voor coördinatie hiervan. - een samenhangende en optimale dienstverlening wordt verleend. - preventie een speerpunt is bij schuldhulpverlening. - door voorlichting vooral bij jongeren het voorkomen van problematische schulden aandacht moet hebben. Op grond van de huidige omstandigheden en inzichten merken wij de volgende onderwerpen aan als speerpunten van ons schuldhulpverleningsbeleid. Op dit moment want, zoals al is opgemerkt, door de grote dynamiek op dit beleidsterrein kan gedurende de looptijd van dit beleidsplan de noodzaak ontstaan om de aandacht te verleggen. Met het jaarlijkse werkplan willen we in dit opzicht actueel blijven. Statushouders; we houden er rekening mee dat deze categorie inwoners in de komende periode aanzienlijk zal toenemen. Deze nieuwe inwoners zullen huisvestingskosten moeten maken. Daarvoor dient de gemeente hen een lening te verstrekken. Die onvermijdelijke schuld is een risicofactor. De betreffende inwoners komen in de regel uit een totaal andere maatschappij met een heel ander financieel stelsel. Zij kunnen daardoor snel in problemen raken. Bekend maken met het Nederlandse financiële stelsel is van wezenlijk belang. Mensen die plotseling worden geconfronteerd met een forse teruggang in inkomen; werkloos raken, overlijden van de partner, scheiding zijn voorbeelden van de meest voorkomende oorzaken. Het is van belang dat men direct bekend raakt met de mogelijkheden om hulp in te roepen, als men dat wenst. Kinderen en jongeren; zij hebben nog een heel leven voor zich. Het is van belang dat dat leven niet onder druk komt te staan van grote schulden. Door die druk te voorkomen (preventie) en waar nodig weg te nemen (hulp) kunnen zij zich volledig ontplooien en aan hun toekomst werken. het onderwijs zien wij als een belangrijke partner. Onlosmakelijk aan kinderen verbonden zijn de ouders. Met name bij eenoudergezinnen bestaat een flink risico om in een schuldensituatie terecht te komen. Jong volwassenen; jonge mensen in de leeftijd van 18, 19 jaar lopen een verhoogd risico. Zij zijn recent meerderjarig geworden en mogen nu zelfstandig verplichtingen aangaan. Dat is een omstandigheid waarmee zij doorgaans nog moeten leren omgaan. Recidivisten; dat mensen na verloop van tijd terugvallen in onverstandig financieel gedrag is vaker het gevolg van onvermogen dan van onwil. Recidivisten zonder meer uitsluiten van verdere hulp vinden wij dan ook niet de juiste weg. Volstaan met alleen een soortgelijk traject als eerder is doorlopen vinden wij evenmin juist. Als mensen door onvermogen terug vallen in hun oude gedrag dan is een goede begeleiding naar onze mening de aangewezen weg. Naast uiteraard een curatief traject. 16

84 Preventie; strikt genomen staat of valt alles met een goede preventie. Met goede preventieprogramma s die zijn toegesneden op afgebakende doelgroepen willen wij bij voorkeur onze inwoners helpen om niet in een situatie van onbeheersbare schulden terecht te komen. In de gevallen dat een hulptraject nodig is om weer uit zo n situatie te raken willen we met toegesneden voorzieningen bereiken dat men niet op enig moment terugvalt in een onbeheersbare schuldensituatie. Soms ligt een oorzaak van financiële problemen heel dicht bij. Als onbedoeld effect van onze eigen gemeentelijke regelgeving en procedures. Wij gaan onze regels en procedures beoordelen op onbedoelde effecten en ze waar dat kan aanpassen. Daar waar aanpassing niet mogelijk is gaan we ondersteuning initiëren voor de inwoners die hierin vast dreigen te lopen. Op het gebied van preventie is intussen ook landelijk al veel ontwikkeld. Daarvan gaan we gebruik maken wanneer dat past in onze doelen. Vertrouwde omgeving; ervoor uitkomen dat de schulden je boven het hoofd zijn gegroeid is geen sinecure. Gemiddeld komt men pas na 4 à 5 jaar hiermee naar buiten. In die tijd is het probleem alleen maar gegroeid, niet zelden tot onoplosbare omvang. Had men een paar jaar eerder hulp gevraagd dan was het probleem nog te overzien geweest en relatief eenvoudig op te lossen. Het is daarom zo belangrijk dat mensen met een schuldenprobleem daarmee terecht kunnen in een omgeving die hen vertrouwen geeft. Die omgeving wordt bepaald door zowel de plek waar men naar toe moet gaan als door de personen waarmee het eerste contact wordt gelegd. Wij gaan binnen onze mogelijkheden zorgen voor zo n omgeving. De reeds ingezette lijn zetten we voort, waaronder de samenwerking met maatschappelijke organisaties in de gemeente. Uitsluiting en drempels? Het is al betoogd dat wij ons terughoudend opstellen als het gaat om het uitsluiten van (verdere) hulp en het opwerpen van financiële drempels. Om te beginnen stelt de Wgs dat iedere inwoner recht heeft op schuldhulpverlening. Dat betekent niet dat de gemeente altijd alle gevraagde hulp moet leveren. Het betekent ook niet dat die hulp altijd kostenloos moet zijn. Het betekent wel dat de gemeente zeer zorgvuldig dient te zijn met uitsluitende voorwaarden en het opleggen van eigen bijdragen. Leidraad bij de beoordeling van een uitsluiting is de wil van de betreffende inwoner. Bij duidelijke onwil en bij frequent tegenwerkend gedrag wordt geen (verdere) hulp verleend. Wel wordt geprobeerd de betreffende persoon door te geleiden naar een organisatie die werkt aan gedragsverandering. Er kunnen namelijk factoren spelen die eerst opgelost moeten worden voordat er bij de persoon bereidheid ontstaat om daadwerkelijk aan de schuldenproblematiek te gaan werken. Recidive is op zich geen reden om hulp te weigeren. Als absolute voorwaarde stellen we dat er naast de schuldhulpverlening ook begeleiding gaat plaatsvinden. Leidraad bij de beoordeling of men een eigen bijdrage dient te betalen is het bedrag dat de persoon gedurende het schuldhulpverleningstraject werkelijk heeft te besteden. Bij relatief lichte en vaak langdurende voorzieningen zoals o.a. budgetbeheer (maar ook andere) is een eigen bijdrage gerechtvaardigd wanneer er niet (meer) sprake is van een onbeheersbare schuldensituatie. Wanneer zo n voorziening onderdeel is van een groter hulpverleningspakket wordt de voorziening gedurende de eerste 18 maanden om niet aangeboden. Wanneer er dan nog steeds sprake is van een zware schuldensituatie en de persoon nog steeds moeite heeft om zijn financiën op orde te houden wordt die periode 17

85 verlengd met maximaal 18 maanden. Daarna wordt een eigen bijdrage verlangd, waarbij we de actuele regelgeving binnen het minimabeleid hanteren bij het vaststellen van de hoogte daarvan. Door terughoudend te zijn met uitsluitingen en eigen bijdragen willen wij voorkomen dat mensen òf geen hulp krijgen en uiteindelijk in een onoplosbare situatie terecht komen met alle maatschappelijke kosten van dien, òf uitwijken naar schuldenbewind en de kosten daarvan op de bijzondere bijstand verhalen (bij onvoldoende inkomen en vermogen). In de jaarlijkse werkplannen wordt de aanpak nader vastgelegd. Daarbij handhaven wij hetgeen in de afgelopen beleidsperiode goed is gebleken. Uiteraard wordt steeds beoordeeld of methoden en voorzieningen ook in de huidige omstandigheden nog voldoen. Nieuwe inzichten en ontwikkelingen worden in de werkplannen zorgvuldig bekeken op bruikbaarheid en noodzaak. Zelfstandigen De Wgs en het gemeentelijk schuldhulpverleningsbeleid zijn bedoeld voor natuurlijke personen. Dat sluit ondernemingen uit. Daarvoor is het Bbz de geëigende voorziening. De ondernemer kan als de schulden in zijn privésfeer liggen wel een beroep doen op de schuldhulpverlening. Daarbij wordt dan een strikt onderscheid gemaakt tussen schulden die het gevolg zijn van de onderneming en schulden die privé zijn. We eisen niet bij voorbaat dat een zelfstandige, om privé voor schuldhulp in aanmerking te komen, de onderneming opgeeft wanneer die levensvatbaar is. Het in stand houden van de onderneming mag echter geen nadelig effect hebben op de oplossing van de persoonlijke schuldensituatie van de zelfstandige. Gezien de complexiteit van dit onderdeel onderzoeken we eerst de mogelijkheden en risico s voordat we de toelating van zelfstandigen tot de gemeentelijke schuldhulpverlening mogelijk maken. Raakvlakken met andere beleidsterreinen Schuldenproblematiek staat nooit op zichzelf. Er is altijd sprake van een oorzaak. Niet altijd wordt die oorzaak echter in verband gebracht met het schuldenprobleem van de persoon. Als de schuldenproblematiek niet op zichzelf staat kan er dus ook geen sprake zijn van een enkelvoudige oplossing. Dat betekent dat naast de directe aanpak van de schulden er nadrukkelijk aandacht moet zijn voor flankerende activiteiten. Ook gaan we bekijken of bepaalde voorzieningen die tot nu toe aan het terrein schuldhulpverlening worden toegerekend niet bij een passender beleidsterrein ondergebracht kunnen worden. Onderwijs; laaggeletterdheid is een belangrijke oorzaak van het ontstaan van schulden. Mensen weten de wegen naar inkomensvoorzieningen niet te vinden waardoor een onnodige inkomensachterstand ontstaat. Door het niet begrijpen van wat er in kleine lettertjes staat en in overeenkomsten gaat men verplichtingen aan die men niet aankan. Betalingsdeadlines worden niet herkend en daardoor overschreden met extra kosten als gevolg of erger. Jongeren hebben te maken met betalingsmethoden en-mogelijkheden waarmee hun ouders vaak niet goed bekend zijn. Contant geld verdwijnt steeds verder uit beeld; omgaan met geld heeft straks geen betekenis meer. In de plaats daarvan is omgaan met inkomsten en uitgaven waar het om draait. Scholen kunnen daar een belangrijke rol bij vervullen. Gemeentelijk beleid; we gaan bekijken in hoeverre de gemeentelijke regelgeving en procedures kunnen 18

86 leiden tot schuldenproblemen bij inwoners of die problemen verergeren. Zo n effect is immers nooit de bedoeling geweest. Wij geven ons zelf hiermee een opdracht die niet zo maar even gerealiseerd kan worden. Ook realiseren wij ons dat niet alles opgelost zal kunnen worden maar waar dat wel kan willen we dat ook doen. WMO; Op meerdere plaatsen in deze nota is betoogd dat begeleiding van inwoners van groot belang is. Wanneer die begeleiding strikt is gekoppeld aan een in tijd afgebakend traject, hoort dat expliciet tot het terrein van de schuldhulpverlening. Wanneer begeleiding echter langdurig of zelfs levenslang nodig is zou die begeleiding aan het domein van de zorg toegerekend moeten worden. Enkele voorbeelden (maar er zijn meer): o Gedragsverandering o Langdurige budgetteringsondersteuning aan mensen die niet de capaciteiten hebben om dat zelfstandig te doen o Bewindvoering (anders dan schuldenbewind). Partners Schuldhulpverlening en wat daar een verbinding mee heeft is een veelomvattend en complex terrein. De gemeente is er niet op ingericht om alles zelf uit te voeren. Verschillende voorzieningen zijn zeer specialistisch. De factor vertrouwdheid mag niet genegeerd worden. Daarom werken we samen met partnerpartijen. In deze beleidsnota worden de voorzieningen en speerpunten niet diep uitgewerkt. Dat gebeurt in de jaarlijkse werkplannen. De beleidsnota is kaderstellend. De gemeente heeft wettelijk de opdracht om de regie te voeren over de schuldhulpverlening. Daarin past het om in eigen beheer de intake uit te voeren of te laten uitvoeren. Daarmee wordt de verbinding met andere problemen en de daarbij horende hulpverlening mogelijk. Voor lichtere voorzieningen binnen de schuldhulpverlening komen de maatschappelijke organisaties in aanmerking; zowel het beroepsmatige welzijnswerk als de organisaties die alleen met vrijwilligers werken. Het spreekt vanzelf dat de gemeente deze organisaties daarbij faciliteert. Voor de zware vormen van schuldhulpverlening (met name budgetbeheer, sanering, wsnp, bewindvoering) komen de beroepsmatige organisaties in aanmerking. 19

87 Hoofdstuk 5. Communicatie De gemeente De Wolden kent een ruimhartig en sociaal minimabeleid. Met het nieuwe minimabeleid proberen we zoveel mogelijk versnippering van de regelingen te voorkomen en ons te richten op een drietal doelgroepen. Zonder regelingen in te leveren willen we hiermee overlap voorkomen Deze groepen zijn: Chronisch zieken en gehandicapten Kinderen kindpakket Gebruikers van wettelijke regelingen De minimaregelingen in De Wolden zijn er voor diverse doelgroepen. Door de crisis zijn ook doelgroepen getroffen die voorheen buiten schot bleven, zoals ZZP-ers. Elke groep heeft verschillende kenmerken en verdient een specifieke benadering. Binnen het gemeentelijke minimabeleid is een aanbod aan voorzieningen voorhanden om deze doelgroepen te ondersteunen. Maar wat is het bereik van deze regelingen? Uit het KWIZ rapport bleek dat bij sommige regelingen het bereik achterblijft. Het is daarom van belang dat de communicatie rondom de gemeentelijke regelingen voortdurende aandacht heeft. We vinden het belangrijk dat: Inwoners van de gemeenten op de hoogte zijn van de minimaregelingen en ze vooral ook benutten indien van toepassing; Communicatie acties zich richten op het vinden, bereiken en informeren van de relevante doelgroepen, gegroepeerd per voorziening of per cluster voorzieningen; Dat heldere en toegankelijke informatie wordt gefaciliteerd (bijv. bibliotheek, CJG enz.) loketten om de diverse doelgroepen op maat te voorzien van de juiste informatie en een lagere drempel naar de passende regelingen; Dat aanvragen, behandelen en afwikkelen van procedures makkelijker en eenvoudiger gemaakt worden. Beknopte doelstelling: het beter benutten van inkomensvoorzieningen en het beoogd percentage dat het gebruik van voorzieningen/informatie aanvraagt stijgt naar 75% gemiddeld, het liefst hoger ten opzichte van het huidige bekende bereik (KWIZ rapport). Vanaf eind 2016 zetten we actief in op communicatie rondom schuldhulpverlening. Hierbij steken we vooral in op preventie, bij zowel jong als oud. We zetten daar verschillende middelen en kanalen (online en offline) voor in. De toon en strategie van deze communicatie is vooral gericht op de mogelijkheden die een ieder heeft om zijn of haar probleem op te lossen of beter nog te voorkomen. We gaan kritisch kijken of onze brieven en formulieren begrijpelijk zijn voor onze doelgroep. We gaan daar waar mogelijk administraties ontsluiten om zo veel mogelijk ambtshalve vergoedingen te verstrekken. 20

88 Flexwerkers, ZZP-ers, mensen met een deeltijd baan, mensen met variabele inkomsten kunnen ook gebruik maken van de minimaregelingen op voorwaarde dat zij aan de inkomenstoets voldoen. We willen hiermee voorkomen dat bovengenoemde groepen ontmoedigd raken als ze werk accepteren. In ons communicatieplan zullen we ook aandacht aan deze groepen besteden. Uitkeringsgerechtigden die vanuit de uitkering uitstromen naar werk en binnen drie maanden zich weer melden voor een uitkering kunnen via een verkorte aanvraagprocedure weer voor een uitkering in aanmerking komen. 21

89 Hoofdstuk 6. Aanbevelingen 6.1. Inkomensgrenzen De gemeente De Wolden kent een ruimhartig en sociaal minimabeleid. De inkomensgrens in De Wolden om voor alle regelingen in aanmerking te komen is 110%. De bepaling van de hoogte van de inkomensgrenzen is lokaal beleid. De bandbreedte ligt in de regel tussen de 101% en de 130%. Daarboven wordt als inkomenssuppletie gezien en doorkruising van het rijksbeleid. Verruiming van de inkomensgrenzen van het minimabeleid zal de armoedeval niet volledig doen verdwijnen. Zie hiervoor ook het rapport van KWIZ. Uitgangspunt in De Wolden is participatie en werk. Afgezien van de financiële prikkel betekent werken een bijdrage leveren aan de maatschappij, je nuttig voelen, collega s hebben en waardering krijgen. Door de inkomensgrenzen op te rekken verdwijnen de prikkels om aan het werk te gaan. Uit de praktijk blijkt dat een aantal minima, die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt niet in aanmerking komen voor bepaalde regelingen, omdat ze vermogen hebben in het huis of onroerend goed. Voor deze groep laten we het vermogen buiten beschouwing wanneer ze er niet over kunnen beschikken. Aanbeveling We handhaven de inkomensgrens tot 110% behalve voor mensen die van de meerkostenregeling en collectieve zorgverzekering voor minima gebruik maken. Voor die regelingen wordt de inkomensgrens 120%. Deze groep heeft meestal geen zicht op inkomensverbetering en staat ver af van de arbeidsmarkt. De vermogenstoets voor mensen met een pensioengerechtigde leeftijd met een klein pensioen laten we vrij wanneer dit vermogen in onroerend goed zit Doelgroepen Het huidige minimabeleid bestaat uit een diversiteit aan regelingen. Om de bekendheid te vergroten en niet-gebruik terug te dringen richten we ons op drie doelgroepen. Zo is het makkelijker om de regelingen onder de aandacht te brengen. Chronisch zieken en gehandicapten. Bij deze groep is de afstand tot de arbeidsmarkt zodanig groot dat participeren vaak niet meer lukt. Zij kunnen gebruik maken van de regeling meerkosten en CZM. Kinderen. Kinderen mogen niet de dupe worden van de financiële problemen van hun ouders. Belangrijk is dat zij perspectief houden op een gelukkig leven. Elk kind moet niet alleen kunnen beschikken over voedsel, kleding en andere basisbehoeften, maar moet ook mee kunnen op schoolreis, lid van de bibliotheek kunnen worden en bijvoorbeeld wekelijks kunnen sporten of muziek maken. We gaan inzetten op het kindpakket. Voorbeelden van zaken die onder het kindpakket kunnen vallen zijn: huiswerkbegeleiding, zomer- en winterkledingvouchers, lidmaatschap bibliotheek, gratis 22

90 muziekles, sportkleding, computer en/of benodigdheden, lidmaatschap sportvereniging, huiswerkbegeleiding, kinderraad, gratis zwemlessen, en gratis openbaar vervoer. Een aantal van bovengenoemde acties hebben we al in De Wolden ingevoerd. Het college gaat zich de komende jaren inzetten om het kindpakket uit te breiden. Met de regelingen jeugdsport en cultuurfonds en participatie schoolgaande kinderen worden hebben we belangrijke regelingen om kinderen mee te laten doen aan tal van activiteiten. We onderzoeken of we de regeling kinderen doen mee onder kunnen brengen in de jeugdsport en cultuurfonds om overlap te voorkomen zodat we het budget kunnen verhogen. Gebruikers van overige wettelijke regelingen en bijzondere bijstand De regelingen individuele inkomens- en studietoeslag en de bijzondere bijstand worden hier ondergebracht. De PC regeling wordt hier aan toegevoegd. Het sociaal participatiefonds blijft een aparte regeling. Aanbeveling: De regelingen zijn te verschillend van doel en aard om te komen tot een uniforme regeling. We beperken ons tot drie doelgroepen waar we de regelingen onder brengen, zonder regelingen af te schaffen. Zo kunnen we gerichter doelgroepen benaderen. Flexwerkers, ZZP-ers, mensen met een deeltijd baan, mensen met variabele inkomsten kunnen ook gebruik maken van de minimaregelingen op voorwaarde dat zij aan de inkomenstoets voldoen. Mensen mogen niet de dupe worden van het feit dat zij werk aanvaarden, maar moeten daarin juist gestimuleerd worden. De PC regeling brengen we onder bij de bijzondere bijstand Communicatieplan Om niet-gebruik van de regelingen terug te dringen wordt een communicatie plan opgesteld. Hiermee zorgen we dat het bereik toeneemt en de vergoedingen daar terecht komen waar ze nodig zijn. In de gemeente De Wolden zijn diverse maatschappelijke en vrijwilligersorganisaties actief. Deze organisaties zorgen voor een waardevolle aanvulling op het gemeentelijk minimabeleid. Voorbeelden hiervan zijn de voedselbank, diaconieën en de Adviesraad. Ze zijn laagdrempelig en werken met vrijwilligers of ervaringsdeskundigen. We betrekken deze organisaties om de doelgroep in beeld te krijgen en om het niet-gebruik terug te dringen. Aanbeveling: We stellen een communicatieplan op om niet-gebruik terug te dringen en de doelgroep beter te bereiken. Uit het rapport van KWIZ blijkt dat het gebruik van een aantal regelingen achterblijft bij de omvang van de doelgroep. De gemeente heeft niet het monopolie wanneer het gaat om ondersteuning van de minima. In De Wolden zijn diverse maatschappelijke- en vrijwilligersorganisaties actief. We gaan nauw samenwerken met deze organisaties. 23

91 Ten slotte. Het college zal de beleidsregels aanpassen en aan de raad zullen de verordeningen worden voorgelegd ter wijziging dan wel intrekking. Aanpassingen en wijzigingen kunnen doorgevoerd worden per 1 januari

92 Cliëntenraad Participatie en WSW De Wolden p/a Marter TB KOEKANGE DATUM 22 november 2016 Antwoord gevraagde adviezen /D ONDERWERP ONS KENMERK *Z01450FBE62* Geachte heer Werkhoven, Op 14 november heeft uw raad een gevraagd advies ingediend over de Herijking Minimabeleid en Schuldhulpverlening. Allereerst danken wij u voor uw adviezen. U geeft aan in uw brief dat u in het voortraject niet tijdig bent gehoord. Het lopende veranderingstraject rond cliëntenparticipatie is hier debet aan. Wij hopen dit in de toekomst te voorkomen. In deze brief gaan we nader op uw adviezen in. Uw adviezen Advies 1) Tegemoetkoming in gemeentelijke belastingen voor minima Antwoord: De toetsingscriteria van kwijtschelding van gemeentelijke belastingen en heffingen vallen onder het regime van de belastingwetgeving. Voor huishoudens met een inkomen tot 100% van de bijstandsnorm en die verder voldoen aan de criteria in de Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990 bestaat de mogelijkheid tot kwijtschelding. Voldoet men niet aan de Uitvoeringsregeling dan is het college van mening dat de aanslag voor gemeentelijke belastingen en heffingen tot de algemene kosten van het bestaan horen en uit het inkomen dient te worden bestreden. Advies 2) Verbetering van de collectieve zorgverzekering Antwoord: De gemeente De Wolden heeft een contract afgesloten met ZilverenKruis betreffende de collectieve zorgverzekering. De verzekerde heeft de keus uit drie polissen afhankelijk van de zorgvraag van de verzekerde. Samen met onze regiogemeenten kijken wij elk jaar naar de zorgbehoefte van de minima en chronisch zieken en gehandicapten. Hierbij worden wij bijgestaan door adviesbureau BS&F, dat met alle zorgverzekeraars onderhandelt over de inhoud en premies van de aanvullende verzekeringen. Zij hebben ook afstemming met bv Ieder(in) PAGINA 1 VAN 3

93 PAGINA 2 VAN 3 /D (koepel van chronisch zieken organisaties) en de Sociale Alliantie (koepel van armoedeorganisaties) over pakketinhoud en de uitvoering door zorgverzekeraars. Uw advies in deze nemen wij ter harte. Advies 3) Verbetering van het informeren over individuele inkomenstoeslag Antwoord: In de nota geeft het college aan dat zij met een communicatieplan komt om niet-gebruik tegen te gaan en een groter bereik te realiseren. Ook de individuele inkomenstoeslag hoort hierbij. Advies 4) Voldoende aandacht voor werkende minima Antwoord: Ook werkende minima als ZZP-ers en uitkeringsgerechtigden met een deeltijdbaan en/of variabele inkomsten kunnen van de minimaregelingen gebruik maken als zij binnen de grens van 110% van het sociaal minimum blijven. In het communicatieplan zullen wij aandacht voor deze groepen hebben. Advies 5) Voldoende aandacht voor kinderen onder de minima Antwoord: Het college vindt het, net als uw raad, belangrijk dat kinderen gelijke kansen krijgen. Kinderen moeten kansrijk opgroeien onder goede omstandigheden. Met het kindpakket willen we voorkomen dat kinderen in armoede opgroeien. Het college verschilt overigens van mening met de ketenpartners dat elke scholier in aanmerking moet komen voor een computer. Wij richten ons liever, net als uw raad, op de kinderen uit minima gezinnen. Advies 6) Verruiming inkomensgrenzen van alle minimaregelingen naar 120% Wsm Antwoord: Het college vindt het belangrijk dat mensen zelfredzaam zijn en participeren in de samenleving. Dit is in het collegeprogramma opgenomen. Citaat uit dit programma: De financiële zelfredzaamheid van onze inwoners willen we vergroten en we helpen hen zo actief mogelijk te worden op de arbeidsmarkt. Met de herijking van de minimaregelingen heeft het college de regeling meerkosten en de collectieve zorgverzekering voor minima opgetrokken tot 120% van het sociaal minimum, omdat de gebruikers van deze regelingen een grotere afstand tot de arbeidsmarkt hebben en daardoor langdurig van een laag inkomen moeten rondkomen. Voor de overige regelingen blijft het college bij haar standpunt om 110% van het sociaal minimum te hanteren. Advies 7) Loslaten van vermogensgrenzen voor ouderen onder de minima Antwoord: Het college neemt uw advies over in deze en laat de vermogensgrenzen bij ouderen die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt vrij, op voorwaarde dat dit vermogen in onroerend goed zit.

94 PAGINA 3 VAN 3 /D Advies 8) Uitsluitend aanvullend karakter van een sociaal noodfonds Antwoord: De gemeente De Wolden heeft op dit moment een sociaal noodfonds dat ingezet wordt naast de minimaregelingen. Dit fonds is complementair aan de minimaregelingen. Wanneer alle mogelijkheden zijn uitgeput en er geen oplossing(en) voorhanden is/zijn kan men eventueel een beroep doen op dit noodfonds. In alle gevallen vindt maatwerk plaats. Vragen Heeft u nog vragen over deze brief? Dan kunt u contact opnemen met Herman Voss. Wilt u bij correspondentie altijd het kenmerk van deze brief vermelden? Met vriendelijke groet, namens burgemeester en wethouders, Secretaris, Nanne Kramer Burgemeester, Roger de Groot

95 Voorstel voor de Raad Datum raadsvergadering : 15 december 2016 Agendapuntnummer : XV, punt 7 Besluitnummer : 2250 Portefeuillehouder : Wethouder Jan van 't Zand Aan de gemeenteraad Onderwerp: Verzelfstandiging zwembaden De Slenken te de Wijk en De Waterlelie te Zuidwolde. Samenvatting: Tijdens de raadsvergadering d.d. 10 oktober 2013 heeft uw raad het college middels een motie verzocht om na te streven eind 2016 de bestuurlijke verantwoordelijkheid van de zwembaden in de Wijk en Zuidwolde aan een zelfstandige bestuurseenheid over te dragen. Om de in de motie gestelde opdracht te realiseren is de vraag uitgezet bij belangenvereniging de Wijk en dorpsbelangen Zuidwolde. Zowel Belangenvereniging de Wijk alsmede Dorpsbelangen Zuidwolde hebben vervolgens ieder een eigen werk-/ projectgroep gevormd, die de opdracht om te komen tot verzelfstandiging van zwembad De Slenken en zwembad De Waterlelie hebben uitgewerkt. De opgedane ervaringen/beleidsuitgangspunten bij de verzelfstandiging van het zwembad in Ruinen zijn meegenomen bij het proces om te komen tot verzelfstandiging van de zwembaden in de Wijk en Zuidwolde. Met zowel de belangenvereniging de Wijk als Dorpsbelangen Zuidwolde is een zeer intensief verzelfstandigingstraject doorlopen. Met een open en constructieve houding van alle partijen zijn de in dit raadsvoorstel beschreven uitgangspunten/voorwaarden overeengekomen om de verzelfstandiging te realiseren. De overeengekomen uitgangspunten worden gedragen door de beide belangenverenigingen. Beide werkgroepen hebben afzonderlijk van elkaar gedurende ruim een jaar ontzettend veel en gedegen werk verricht wat uiteindelijk tot een adviesrapport heeft geleid. Fase van besluitvorming: Besluitvormend. Ontwerpbesluit: 1. Zwembaden De Slenken en De Waterlelie per 1 januari 2017 te verzelfstandigen; 2. Ingaande 2017 een structureel jaarlijkse exploitatievergoeding van ,- voor zwembad De Slenken en voor zwembad De Waterlelie beschikbaar te stellen; 3. Een éénmalige investeringssubsidie van voor zowel zwembad De Slenken als voor zwembad De Waterlelie beschikbaar te stellen en te dekken uit de resterende middelen van de reserve investeringsprojecten dan wel de algemene reserve; 4. De boekwaarde van de over te dragen investeringen vervroegd af te schrijven. Dit totale bedrag van ten laste te brengen van de algemene reserve; 5. Financiële consequenties te verwerken in de 1 e bestuursrapportage 2017 en in de meerjarenbegroting Pagina 1 van 6

96 Inleiding en aanleiding: Inleiding: Tijdens de raadsvergadering d.d. 10 oktober 2013 heeft uw raad het college middels een motie verzocht om na te streven eind 2016 de bestuurlijke verantwoordelijkheid van de zwembaden in de Wijk en Zuidwolde aan een zelfstandige bestuurseenheid over te dragen en gelijktijdig met genoemde overdracht de jaarlijkse gemeentelijke bijdrage met euro te verlagen. Aanleiding: Na de bestuurlijke verzelfstandiging van zwembad Ruinen in 2014 heeft uw raad middels de hierboven genoemde motie het college verzocht om ook de bestuurlijke verantwoordelijkheid van de twee andere zwembaden (De Slenken en De Waterlelie) aan een zelfstandige bestuurseenheid over te dragen. Tijdens de raadsvergadering d.d. 30 januari 2014 hebben alle raadsfracties aangegeven voor instandhouding van de zwembaden in De Wolden te zijn. Problemen of vraagstukken: Beschrijving probleem: Doorlopen proces Om de in de motie gestelde opdracht te realiseren is de vraag uitgezet bij belangenvereniging de Wijk en dorpsbelangen Zuidwolde. Zowel Belangenvereniging de Wijk alsmede Dorpsbelangen Zuidwolde hebben vervolgens ieder een eigen werk-/ projectgroep gevormd, die de opdracht om te komen tot verzelfstandiging van zwembad De Slenken en zwembad De Waterlelie hebben uitgewerkt. Gedurende het doorlopen proces heeft er veelvuldig overleg tussen de werk-/ projectgroepen en gemeente plaatsgevonden. Uw raad is in oktober 2015 door de werkgroep verzelfstandiging zwembad De Slenken geïnformeerd over de stand van zaken betreffende de verzelfstandiging. In februari 2016 is uw raad door de projectgroep verzelfstandiging zwembad De Waterlelie bijgepraat betreffende de stand van zaken v.w.b. het verzelfstandigingsproces. De opgedane ervaringen/beleidsuitgangspunten bij de verzelfstandiging van het zwembad in Ruinen zijn meegenomen bij het proces om te komen tot verzelfstandiging van de zwembaden in de Wijk en Zuidwolde. Beide werkgroepen hebben afzonderlijk van elkaar gedurende ruim een jaar ontzettend veel en gedegen werk verricht wat uiteindelijk tot een adviesrapport heeft geleid. De adviesrapporten zijn door de werk-/projectgroepen opgeleverd aan de belangenvereniging van de Wijk en dorpsbelangen Zuidwolde. In april 2016 heeft de belangenvereniging de Wijk gezamenlijk met de werkgroep verzelfstandiging zwembad De Slenken haar adviesrapport aan het college aangeboden. Dorpsbelangen Zuidwolde heeft in juli 2016 het adviesrapport aan het college overhandigd. De Wijk In gezamenlijkheid (belangenvereniging de Wijk, werkgroep verzelfstandiging zwembad De Slenken en de gemeente) is op 13 juni 2016 overeenstemming bereikt over de precieze voorwaarden/uitgangspunten waaronder zwembad De Slenken per 1 januari 2017 wordt overgedragen aan een zelfstandige bestuurseenheid. Zuidwolde Op 4 november 2016 is met dorpsbelangen Zuidwolde overeenstemming bereikt over de voorwaarden/uitgangspunten waaronder zwembad De Waterlelie per 1 januari 2017 wordt overgedragen aan een zelfstandige bestuurseenheid. In de volgende paragraaf van dit raadsvoorstel staan de voorwaarden/uitgangspunten weergegeven. Pagina 2 van 6

97 Beoogd effect: Instandhouding van de openluchtzwembaden De Slenken en De Waterlelie. Ontwerpbesluit: toelichting en argumentatie: Toelichting ontwerpbesluit: Onderstaand zijn de overeengekomen uitgangspunten/voorwaarden betreffende verzelfstandiging van de zwembaden voor zowel de Wijk en Zuidwolde weergegeven. Hierbij is de systematiek, gehanteerd bij de verzelfstandiging van het zwembad in Ruinen, toegepast. Zwembad De Slenken; Jaarlijkse exploitatiebijdrage De op te richten stichting zwembad De Slenken ontvangt een jaarlijkse exploitatiebijdrage van Tevens ontvangt de stichting een eenmalige investeringssubsidie van De stichting zal de investeringssubsidie inzetten voor investeringen op het gebied van het aantrekkelijker maken van het zwembad, duurzaamheid en comfort. Onvoorziene onderhoudsposten Betreffende onvoorziene omstandigheden, met betrekking tot groot onderhoud waarvoor de stichting niet heeft kunnen sparen, kan de stichting gedurende de eerste 4 jaar een beroep doen op de gemeente. Na een periode van 2 jaar vindt een evaluatiemoment plaats van het gevoerde beleid. Onderhoudswerkzaamheden Op basis van het Planon onderhoudsprogramma (meerjarenonderhoudsplanning gehanteerd door de gemeente) en het Rader-adviesrapport (onderhoudsrapport opgesteld door een onafhankelijk extern adviesbureau in opdracht van de werkgroep) zijn de uit te voeren onderhoudswerkzaamheden in beeld gebracht. Afgesproken is dat de gemeente deze werkzaamheden ad voor haar rekening neemt. Hierdoor wordt het zwembad in goede staat van onderhoud overgedragen. Deze kosten komen ten laste van de bestaande voorziening onderhoud gemeentelijke gebouwen. Zwembad De Waterlelie; Jaarlijkse exploitatiebijdrage De op te richten stichting zwembad De Waterlelie ontvangt een jaarlijkse exploitatiebijdrage van Tevens ontvangt de stichting een eenmalige investeringssubsidie van Middels de investeringsbijdrage wordt de stichting in staat gesteld om investeringen te doen ten behoeve van vernieuwing en duurzaamheidsmaatregelen. Onvoorziene onderhoudsposten Betreffende onvoorziene omstandigheden, met betrekking tot groot onderhoud waarvoor de stichting niet heeft kunnen sparen, kan de stichting gedurende de eerste 4 jaar een beroep doen op de gemeente. Betreffende niet voorziene risico s (onvoorziene calamiteiten/risico s buiten het reguliere onderhoud) is de stichting verantwoordelijk maar aangegeven is dat de stichting in een dergelijk geval een beroep kan doen op de gemeente. In gezamenlijkheid wordt dan naar een passende oplossing gezocht. Onderhoudswerkzaamheden Op basis van het Rader-adviesrapport is het achterstallig onderhoud inzichtelijk in beeld gebracht. De gemeente is bereid om budget beschikbaar te stellen voor de onderdelen uit het Rader-adviesrapport die aangemerkt staan als onvoldoende, slecht en zeer slecht. Deze kosten van komen ten laste van de bestaande voorziening Pagina 3 van 6

98 onderhoud gemeentelijke gebouwen. Indien de bestaande voorziening onderhoud gebouwen niet toereikend is wordt voorgesteld om het restant uit de reserve investeringsprojecten te financieren. Op dit moment vindt een 4 jaarlijkse actualisatie plaats van de onderhoudsplanning van alle gemeentelijke gebouwen. Zodra deze actualisatie gereed is kan worden bepaald in hoeverre de jaarlijkse storting aangepast moet worden. Gedurende een looptijd van 3 jaar worden de onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd. Uitbetaling wordt in overleg met de stichting gekoppeld aan de in die periode uit te voeren werkzaamheden. Argumenten ontwerpbesluit: De in dit raadsvoorstel genoemde uitgangspunten zijn in samenspraak met de werk- /projectgroepen tot stand gekomen en kunnen rekenen op draagvlak. Zowel de belangenvereniging de Wijk alsmede dorpsbelangen Zuidwolde hebben aangegeven content te zijn betreffende de wijze waarop de zwembaden worden verzelfstandigd. De uitgangspunten vormen een solide basis om zwembad De Slenken en zwembad De Waterlelie op een realistische wijze te verzelfstandigingen. Met de jaarlijkse exploitatiebijdrage en de eenmalige investeringssubsidie worden de, nog op te richten zelfstandige bestuurseenheden, in staat gesteld om de zwembaden op een goede wijze te kunnen exploiteren. Kanttekeningen: Het toekennen van lagere exploitatiebijdragen is niet realistisch en gewenst. De toekomstige stichtingen hebben voor een levensvatbare exploitatie een reële jaarlijkse exploitatiebijdrage nodig. De gemeente is er niet bij gebaat dat de stichtingen in de nabije toekomst bij de gemeente een beroep doen op aanvullende financiële middelen omdat de exploitatiebijdrage te laag bleek te zijn. Alternatief beleid: Afwijken van de in dit raadsvoorstel genoemde uitgangspunten. De gesprekken over de verzelfstandiging zijn op dezelfde basis als verzelfstandiging zwembad Ruinen aangegaan met de betrokken stichtingen i.o. Met deze stichtingen zijn op basis van deze uitgangspunten afspraken gemaakt. De stichtingen mogen erop vertrouwen dat de gemeente niet terugkomt op deze uitgangspunten. Financiële effecten: De structurele financiële consequenties, als gevolg van de overeengekomen uitgangspunten/voorwaarden betreffende de wijze van verzelfstandigen van de beide zwembaden, staan in de tabel hieronder weergegeven. Voorgestelde jaarlijkse exploitatiebijdragen zwembaden De Slenken en De Waterlelie Beschikbaar binnen de begroting 2017: *exploitatieramingen beide zwembaden (hierin is de taakstelling van ,- verwerkt) *stelpost kapitaallasten zwembaden Tekort begroting Hierbij maken wij de kanttekening betreffende het berekende begrotingstekort 2017 dat gedurende de periode jaarlijks aanpassingen/bijstellingen hebben plaatsgevonden van de entreegelden ten opzichte van de primitieve begroting. Daarnaast was er jaarlijks sprake van een exploitatietekort gedurende de periode Wanneer je deze jaarlijkse aanpassingen/bijstelling en rekeningstekorten meeneemt, is dit het jaarlijkse effect (zie onderstaande tabel). Pagina 4 van 6

99 Structureel begrotingstekort *jaarlijkse bijstelling entreegelden (verschil begroting werkelijk gemiddeld ) *jaarlijks gemiddeld rekeningresultaat zwembaden (periode ) Totaal jaarlijkse aanpassingen/bijstellingen Verschil werkelijk resultaat vs. nieuwe begroting Dit is inclusief verwerking van de bezuinigingstaakstelling van Door ingaande 2017 de zwembaden te verzelfstandigen, doen deze niet begrote kosten van ,- zich niet meer voor gedurende het begrotingsjaar. Wanneer dit bedrag verrekend wordt met het structurele berekende begrotingstekort van blijft er een tekort over van inclusief de verwerking van de in de motie, d.d. 10 oktober 2013, genoemde taakstelling van voor beide zwembaden. Financieel vertrekpunt 2014 De gesprekken met beide stichtingen over de financiën zijn gebaseerd op de werkelijk gemiddelde kosten en opbrengsten over de periode 2011 t/m 2015, exclusief overhead en kapitaallasten. De kosten betreffende overhead blijven voor rekening van de gemeente en hebben onder andere betrekking op gemeentelijke huisvestingskosten en algemene toerekening van bedrijfs-/personele kosten. De overdracht van de bezittingen vindt om niet plaats. Dit betekent dat de boekwaarde van de over te dragen investeringen vervroegd afgeschreven moet worden. Voorgesteld wordt om dit totale bedrag van ten laste te brengen van de algemene reserve. Hiermee komen de jaarlijkse kapitaallasten van te vervallen. Dit is verwerkt in voorstaande tabel. De gemiddelde begrotingsraming over de periode wijkt substantieel af van de begrotingscijfers Dit komt onder andere doordat in de Begroting 2017 is geanticipeerd op de voorgenomen verzelfstandiging. Zo zijn er geen ramingen opgenomen voor de overhead en is de taakstelling van verwerkt. De kapitaallasten van de investeringen van de zwembaden zijn na de onderzoeksperiode fors gedaald doordat de afschrijvingstermijn afliep. De jaarlijkse werkelijke kosten weken deze jaren af van de oorspronkelijk begrote ramingen. In deze jaren was er, naast een bijstelling van de entreegelden, vaak sprake van een rekeningtekort voor beide baden. Deze jaarlijkse bijstellingen zijn na de verzelfstandiging niet meer aan de orde, doordat de bijdragen aan de stichtingen gebaseerd zijn op de werkelijke gerealiseerde kosten en opbrengsten. Dit was jaarlijks gemiddeld een totaalbedrag van De toekomstige onderhoudsinvesteringen (meerjarenondehoudsplanning) zijn in beeld gebracht en vormen op basis van een gemiddeld geïndexeerd bedrag een onderdeel van van de toe te kennen jaarlijkse exploitatiebijdrage voor beide zwembaden. Binnen de stelpost kapitaallasten is een bedrag beschikbaar voor toekomstige vervangingen voor de zwembaden. De beide baden krijgen een eenmalige investeringsbijdrage, waardoor deze stelpost van in 2017 kan vrijvallen. Voorgesteld wordt om de financiële consequenties te verwerken in de 1 e bestuursrapportage 2017 en in de meerjarenraming Pagina 5 van 6

100 Personele effecten: n.v.t. Juridische effecten: Zowel zwembad De Slenken alsmede zwembad De Waterlelie wordt in eigendom overgedragen aan een zelfstandige bestuurseenheid. In de overeenkomst tot overdracht van de opstallen wordt tevens een recht van opstal gevestigd. De gemeente behoudt het eigendom van de grond, de opstallen gaan over naar de zelfstandige bestuurseenheid. De opstallen gaan over om niet. De overdrachtskosten, waaronder te verstaan de eventueel verschuldigde overdrachtsbelasting, de notariële kosten en het kadastraal tarief zijn voor rekening van de gemeente. Participatie- en communicatieparagraaf: (in te vullen aan de hand van de menukaart) Met zowel de belangenvereniging de Wijk evenals Dorpsbelangen Zuidwolde is een zeer intensief verzelfstandigingstraject doorlopen. Met een open- en constructieve houding van alle partijen zijn de in dit raadsvoorstel beschreven uitgangspunten overeengekomen. De uitgangspunten worden gedragen door de beide belangenverenigingen. Fatale termijnen: 31 december Aanpak en uitvoering: Na instemming van uw raad worden de belangenverenigingen van de Wijk en Zuidwolde geïnformeerd over de uitkomst. In samenspraak met de belangenverenigingen worden de voorbereiding nader geconcretiseerd om ingaande januari 2017 de zwembaden te kunnen overdragen aan een zelfstandige bestuurseenheid. In mei 2017 zullen zwembad De Slenken en zwembad De Waterlelie, onder leiding en verantwoordelijkheid van de zelfstandige bestuurseenheden, de baden voor de eerste keer open stellen voor de inwoners van De Wolden e.o. Bijlagen: Adviesrapport verzelfstandiging zwembad De Waterlelie (alleen digitaal); Eindrapport verzelfstandiging zwembad De Slenken (alleen digitaal). Zuidwolde, 2 december 2016 Burgemeester en wethouders van De Wolden, secretaris Nanne Kramer burgemeester Roger de Groot Pagina 6 van 6

101 Ontwerp Nr. XV/7 De raad van de gemeente DE WOLDEN; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 2 december 2016; Besluit: 1. Zwembaden De Slenken en De Waterlelie per 1 januari 2017 te verzelfstandigen; 2. Ingaande 2017 een structureel jaarlijkse exploitatievergoeding van voor zwembad De Slenken en voor zwembad De Waterlelie beschikbaar te stellen; 3. Een éénmalige investeringssubsidie van voor zowel zwembad De Slenken als voor zwembad De Waterlelie beschikbaar te stellen en te dekken uit de resterende middelen van de reserve investeringsprojecten dan wel de algemene reserve; 4. De boekwaarde van de over te dragen investeringen vervroegd af te schrijven. Dit totale bedrag van ten laste te brengen van de algemene reserve; 5. Financiële consequenties te verwerken in de 1 e bestuursrapportage 2017 en in de meerjarenbegroting Zuidwolde 15 december 2016, De raad voornoemd, griffier, drs. I.J. Gehrke voorzitter, R.T. de Groot Pagina 1 van 1

102 Adviesrapport Verzelfstandiging zwembad De Waterlelie Projectgroep Verzelfstandiging zwembad De Waterlelie Juni 2016

103 Colofon Redactie: Projectgroep Verzelfstandiging zwembad De Waterlelie: Marco Lubberman (voorzitter), Margriet Kuiper (secretaris), Marja Holtmaat (penningmeester), Joke Kloeze, Bas Gruppen, Peter Weustink en Carmen Weiland. Advies en Ondersteuning: Albert Kreuze en Henk Gubler. 2

104 Inhoudsopgave Voorwoord 5 1. Totstandkoming van adviesrapport 1. Inleiding 6 2. Aanleiding 7 3. Werkwijze 8 2. Advies 9 3. Maatschappelijke en landelijke ontwikkelingen 3.1 Maatschappelijke ontwikkelingen Landelijke ontwikkelingen Ontwikkeling zwembaden Ontwikkeling zwembadbezoek Onderzoek 4.1 Enquête SWOT analyse Klantbordbijeenkomsten Zwembad De Waterlelie 5.1 Bezoekersaantallen Voorzieningen en faciliteiten Openingstijden Entree en abonnementen Tarieven Gebruikers zwembad 6.1 Recreatieve zwemmers Schoolzwemmen Zwemonderwijs Zwemverenigingen Nieuwe gebruikers en gebruiksmogelijkheden Personeel 7.1 Personeelsformatie Inzet personeel Accommodatie 8.1 Gebouwen Zwembaden en technische voorzieningen Recreatieve en horecavoorzieningen Terrein en groenvoorzieningen Energie 27 3

105 9. Beheer en onderhoud 9.1 Beheer en onderhoud Beheerplan Onderhoudsplan Technische inspectie Investeringsprogramma Financieel 10.1 Exploitatiecijfers zwembad De Waterlelie en begroting vanaf Specificatie bij de exploitatiecijfers en begroting vanaf Toelichting exploitatiecijfers en begroting zwembad de Waterlelie Bestuur, organisatie en eigendomsstructuur 11.1 Juridische structuur Bestuur Eigendomsstructuur Vrijwilligers Verzekeringen Promotie Route naar Bijlagen: A. Uitslag enquête B. Personeelsinzet C. Samenvattend overzicht openingsuren huidig en beoogd naar ureninzet en loonkosten D. Overzicht kosten onderhoud E. Rapport Technische inspectie 4

106 Voorwoord Op verzoek van het bestuur van Dorpsbelangen Zuidwolde is een onderzoek uitgevoerd door de projectgroep Verzelfstandiging zwembad De Waterlelie. De projectgroep is in mei 2015 gestart. De uitkomst van dit onderzoek heeft de projectgroep in dit rapport weergegeven. Tijdens het onderzoek hebben veel mensen een bijdrage geleverd aan de uitvoering van het onderzoek en de tot de totstandkoming van het adviesrapport. Daarvoor willen wij bedanken: De inwoners uit Zuidwolde en de omliggende dorpen voor het bijwonen van en hun inbreng tijdens de informatiebijeenkomsten en het invullen van de enquête. De leden van de klankbordgroep voor hun enthousiaste inbreng en feedback tijdens de klankbordbijeenkomsten. College van B en W gemeente De Wolden voor hun belangstelling, meedenken en faciliteren. De medewerkers van de gemeente De Wolden voor het aanleveren van de benodigde informatie. Bestuur Dorpsbelangen, voor het begeleiden en faciliteren van de projectgroep. De projectgroep uit De Wijk voor het delen van informatie en de samenwerking. De stichtingen en medewerkers van verzelfstandigde zwembaden voor hun adviezen en voorlichting. Projectgroep 5

107 1. Totstandkoming van adviesrapport 1.1 Inleiding Zuidwolde heeft ruim 50 jaar het openluchtzwembad De Waterlelie gelegen op het sportpark Woltingeslag. Een voorziening voor recreatief zwemmen, zwemonderwijs en de zwemsport. In de jaren 50 en 60 werd vanuit de overheid het belang en de bijdrage van zwemvoorzieningen voor de mensen en gemeenschap nadrukkelijk gezien, wat ook resulteerde in de bouw van zwembaden. In deze 50 jaar is het zwembad een belangrijke voorziening geweest voor de inwoners van Zuidwolde en omgeving. Een zwembad waar velen hebben leren zwemmen, tijdens hete zomers hun verkoeling hebben gevonden en de zwemsport hebben beoefend. Een zwembad in het dorp is meer dan alleen een zwembad voor zwemmen en verkoeling. Het is een ontmoetingsplek voor jong en oud. Een plek waar kinderen en jongeren, maar ook ouderen elkaar in de zomermaanden ontmoeten en recreëren. Het zwembad heeft een grote sociale betekenis voor jong en oud. Een verbindende factor binnen een gemeenschap. Een zwembad wordt dan ook gezien als belangrijk onderdeel van het gehele pakket aan sport- en maatschappelijke voorzieningen binnen een woonplaats. Het voorzieningenniveau is een belangrijk criterium voor de aantrekkelijkheid van een woonplaats, zowel voor bestaande bewoners als voor toekomstige bewoners. Het is voor velen mede bepalend voor de keuze van hun woonplaats. Een zwembad heeft dan ook een zeer wezenlijke functie en is een belangrijke waarde voor Zuidwolde en haar omgeving. Ook de overheid heeft enkele jaren geleden nog eens weer het belang van het zwemonderwijs onderkend en hierop in haar beleid aandacht besteed. Het belang van een zwemvoorziening wordt vanuit vele oogpunten gezien. Ook binnen de gemeenschap van Zuidwolde en omliggende dorpen. In De Dorpsvisie Zuidwolde van 2013 is het belang van het zwembad benoemd en zijn actiepunten opgenomen. 6

108 1.2 Aanleiding Aanleiding van het onderzoek tot verzelfstandiging van zwembad De Waterlelie is terug te herleiden naar een aantal ontwikkelingen. Rol gemeente Een aantal jaren geleden is een brede discussie binnen de gemeente en haar inwoners gevoerd over het gemeentelijk beleid op gebied van sport en welzijn. De gemeente, als initiatiefnemer, is hierin in gesprek geweest met inwoners, verenigingen en stichtingen over het belang, het niveau en de rol van maatschappelijke voorzieningen binnen de gemeente in de toekomst en de rol van de gemeente hierin. Dit heeft geleidt tot een nieuw vastgesteld gemeentelijk beleid voor de toekomst. Eén van de uitkomsten daarvan is dat de gemeente De Wolden het exploiteren van maatschappelijke voorzieningen primair niet meer tot haar taken ziet. Burgerparticipatie Vanuit de centrale overheid is de afgelopen jaren een brede maatschappelijke discussie gevoerd over en de betekenis van burgerparticipatie. Dit als reactie op de ontwikkeling en het beleid van de laatste decennia s gericht op Nederland als verzorgingsstaat. Eén van de uitkomsten daarin is het beleid van de overheid tot het stimuleren en bevorderen van het participeren van burgers op het gebied van maatschappelijke en sociale voorzieningen. Kostenontwikkeling en nieuw beleid De zwemvoorzieningen binnen gemeente De Wolden vormen een belangrijke kostenpost binnen haar begroting voor sport en welzijn. De kosten hiervan lieten jaarlijks een behoorlijke stijging zien. Daarnaast lieten de bezoekersaantallen een dalende tendens zien. De gemeente heeft deze ontwikkelingen geconstateerd en onderkent dat nieuw beleid noodzakelijk is voor de toekomst. De gemeente De Wolden ziet nadrukkelijk het belang in van de zwemvoorzieningen in haar gemeente. De Raad van de gemeente De Wolden heeft naar aanleiding van deze ontwikkelingen in een motie d.d. 10 oktober 2013 besloten om, in navolging van de privatisering van het zwembad in Ruinen, te komen tot een overdracht van de bestuurlijke verantwoordelijkheid aan een zelfstandige bestuurseenheid van de overige twee zwemvoorzieningen binnen de gemeente, te weten Zuidwolde en De Wijk. Zij wil deze voorzieningen binnen de beschikbare financiële kaders voor de langere termijn behouden, maar ziet daarin een noodzakelijke rol voor de lokale gemeenschappen. Zij heeft het verzoek gedaan aan het College om na te streven om de bestuursverantwoordelijkheid van de zwembaden over te dragen eind Hierbij is als financiële randvoorwaarde gesteld het verlagen van de gemeentelijke bijdrage voor de twee zwembaden met ,--. In dit kader heeft gemeente De Wolden Dorpsbelangen Zuidwolde en De Wijk verzocht om de mogelijkheden te onderzoeken tot verzelfstandiging van de beide afzonderlijke zwembaden per 1 januari Dorpsbelangen Zuidwolde heeft hiertoe een projectgroep opgezet om dit te onderzoeken voor het zwembad De Waterlelie, waarvan dit adviesrapport het eindresultaat is. 7

109 1.3 Werkwijze Dorpsbelangen Zuidwolde heeft in eerste instantie het initiatief genomen voor het organiseren van een tweetal informatieavonden voor de inwoners van Zuidwolde en de omliggende dorpen en het vormen van een projectgroep. Doel van de projectgroep is het uitvoeren van een onderzoek en het uitbrengen van een advies over de mogelijkheden tot het verzelfstandigen van het zwembad De Waterlelie, met als doel het behouden van het zwembad in Zuidwolde. De projectgroep heeft het onderzoek projectmatig aangepakt, waarbij de projectleden een eigen specifieke aandachtsgebied is toegewezen, passend bij hun affiniteit en (beroeps) expertise. Er is een route uitgestippeld om te komen tot een uiteindelijke adviesrapport. Daarin is een belangrijke rol weggelegd voor de klankbordgroep. De klankbordgroep is na de informatiebijeenkomsten gevormd door inwoners van Zuidwolde en de omliggende dorpen. Doel van de klankbordgroep was: meedenken, toetsen, oplossingen aandragen en kritisch zijn. De klankbordgroep is driemaal bijeen geweest. Daarnaast zijn er in de afgelopen periode een 3-tal bijeenkomsten geweest met de gemeente De Wolden, waaronder een bijeenkomst met het voltallig College van Burgemeester en Wethouders. Hierin is de voortgang besproken en zijn de bevindingen en ideeën met elkaar gedeeld. Een afvaardiging van Dorpsbelangen Zuidwolde is bij alle vergaderingen van de projectgroep aanwezig geweest. Daarnaast zijn een aantal gezamenlijke besprekingen geweest over de voortgang met het bestuur van Dorpsbelangen Zuidwolde. Het traject in fases: Oriëntatiefase In de oriëntatiefase heeft de initiatiefgroep een bezoek gebracht aan een aantal zwembaden die in de afgelopen jaren zijn verzelfstandigd. Daarnaast is overleg geweest met de projectgroep in De Wijk. Inventarisatiefase In deze fase is een enquête gehouden, een SWOT- analyse uitgevoerd, financiële informatie verzameld, en is advies ingewonnen over de rechtsvorm. Er is informatie over de accommodatie en specifiek de technische voorzieningen van het zwembad verzameld. Onderdeel hiervan is een technische inspectie van de gehele accommodatie door een extern adviesbureau. Analysefase De analyse heeft geleidt tot een lijst van aandachtspunten, wensen, plannen en begrotingen. Uitwerking De uitkomsten van de analyse zijn per onderdeel uitgewerkt in uitgangspunten, doelstellingen en begrotingen en een advies. Op hoofdlijnen is de technische inspectie en financiële begrotingen besproken met de gemeente. Afronding De conclusies (concept) zijn in een bijeenkomst met de klankbordgroep gepresenteerd. De bevindingen, analyses en uitwerkingen zijn verwerkt in dit eindrapport. 8

110 2. Advies Algemeen Er blijkt voldoende sociaal en maatschappelijk belang en draagvlak bij de inwoners van Zuidwolde en de omliggende dorpen om te komen tot een overdracht van de bestuurlijke verantwoordelijkheid van zwembad De Waterlelie naar de inwoners van Zuidwolde en omliggende dorpen. De trend van daling van (landelijke) bezoekersaantallen, de stijgende exploitatiekosten, de wet- en regelgeving en toenemende concurrentie van vrije tijdsmogelijkheden betekenen een behoorlijke uitdaging. Dit vraagt om een actieve opstelling van bestuurders en doelmatig beleid voor de toekomst. Er worden nadrukkelijk bedreigingen onderkent, als krimp van de bevolking (aantal kinderen), toenemende concurrentie (vrije tijdsbesteding, recreatieplassen). Maar zeker ook kansen en mogelijkheden gezien om het zwembad verder te versterken. Te denken valt aan verbetering uitstraling, andere doelgroepen, meerdere gebruiksmogelijkheden, versterking van het recreatieve karakter (speelvoorzieningen) en dagrecreatie. Hoewel in algemene zin de kwaliteit van het zwembad momenteel als redelijk wordt ervaren, zijn verbeteringen noodzakelijk ten opzichte van de huidige situatie. Gericht op het verbeteren van de huidige staat en kwaliteit van het zwembad, maar ook op verruiming van openingstijden, horecavoorziening, inzet van sociale media, PR en promotie, en inzet van personeel en vrijwilligers. Accommodatie en onderhoud Uitgangspunt voor het uitvoeren van het onderhoud incl. achterstallig onderhoud, zijn naast eigen bevindingen, de uitkomsten van onafhankelijke inspectie Rader rapport d.d. 14 maart De accommodatie vertoont op een groot aantal onderdelen achterstallig onderhoud. In totaal bedragen de kosten van uit te voeren onderhoud voor ,--. Om de continuïteit van het zwembad naar de toekomst te behouden is het uitvoeren van achterstallig onderhoud op korte termijn noodzakelijk. De benodigde middelen zoals opgenomen in het onafhankelijke inspectierapport Rader, zullen beschikbaar moeten worden gesteld door de gemeente. Uitgangspunt is dat het in de technische inspectie geconstateerd achterstallig onderhoud in een periode van 3 jaar moeten worden uitgevoerd. Het achterstallig onderhoud en de staat van het hoofdgebouw (bouwjaar 1964) is van dien aard dat een her (ver)bouw van het hoofdgebouw met entree en kleedruimten valt te adviseren. Hiermee worden de financiële middelen, verantwoord, doelmatig en toekomstgericht aangewend. Het advies is om een herinrichting en aanpassing van de entree met hoofdgebouw en kleedruimten. aan de huidige eisen en inzichten. Centraal staat het realiseren van een centrale entree (kassa), met aansluitend horeca en toezichtlocatie, her allocatie van kleedgelegenheid en het vervangen van zonnecollectoren. De aanpassingen leveren daardoor naast de verbetering van de uitstraling en kwaliteit, tevens voordelen in de bedrijfsvoering en in de exploitatie. In een afzonderlijk plan van aanpak zal dit, in samenspraak met gemeente, moeten worden uitgewerkt. Gezien de onderhoudsstaat, de defecte zonnecollectoren en potentiele exploitatie voordelen is een snelle uitvoering en realisatie voor start seizoen 2017, gewenst. Het jaarlijks opgenomen onderhoud incl. financiële projectie, in het Raderrapport, zal als basis leidend moeten zijn en worden opgenomen in het onderhoudsplan. Afwijkingen hierop zullen periodiek afgestemd moeten worden met de gemeente. Personeel Geadviseerd wordt om het huidige beleid op gebied van personeel voort te zetten en gebruik te maken van inleenkrachten via STK (Sporttechnisch Kader Drenthe). Daarbij wordt, gezien de huidige ervaringen en kennis geadviseerd, om te overwegen tot inleen (detachering) van een huidige medewerker van de gemeente van het bestaande team. Hierbij zal invulling moeten komen van de functie van een coördinerend teamleider. De inzet en roostering zal moeten worden aangepast aan de ruimere tijden en bezetting. 9

111 Vrijwilligers Voor een financieel gezonde exploitatie zal de inzet van vrijwilligers noodzakelijk zijn. Vrijwilligers worden ingezet bij de voorbereiding van het seizoen (schoonmaken, verkoop abonnementen, onderhoud), bij het winterklaar maken en tijdens het seizoen bij kaartverkoop aan de kassa en horeca. Financieel Om de exploitatie mogelijk te maken en continuïteit te waarborgen is een jaarlijkse bijdrage van de gemeente noodzakelijk ter grootte van ,--. Daarnaast zal de gemeente garant moeten staan voor mogelijke tekorten die niet zelfstandig kunnen worden opgevangen. De bijdrage zal i.v.m. inflatierisico jaarlijks dienen te worden geïndexeerd. Hiertoe kan worden uitgegaan van de door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) te publiceren (maand)indexcijfers zoals de consumentenprijsindex (CPI) reeks alle huishoudens of vergelijkbaar. De bijdrage zal moeten voorzien in de noodzakelijk beschikbare financiële middelen en aansluiten op de liquiditeitsbegroting. Bestuur en organisatie en eigendomsstructuur Geadviseerd wordt om de bestuursverantwoordelijkheid over te dragen aan een nieuw op te richten stichting. Het bestuur zal moeten worden ingevuld met bestuurders op basis van deskundigheid, professionaliteit en voldoende bestuurservaring. De organisatie zal verder ingevuld moeten worden met commissies die ieder een deel van het beleid kan voorbereiden en uitvoeren. Onderhoudscommissie, activiteitencommissie, sponsorcommissie etc. Verder kan de betrokkenheid bij het zwembad sterk worden vergroot door het oprichten van een klankbordgroep en een groep of vereniging Vrienden van de Waterlelie. Die groep kan optreden als support groep voor het stichtingsbestuur. In de eigendomsstructuur blijft de gemeente juridisch eigenaar van de ondergrond. De nieuw op te richten stichting krijgt het Recht van Opstal van de gebouwen, terrein en zwembaden. De nieuwe stichting beschikt niet over vermogen en liquide middelen. Met de exploitatie en bijdrage van de gemeente wordt ook niet voorzien in het creëren van weerstandsvermogen in de toekomst. Dit betekent dat niet voorziene risico s (calamiteitenrisico s) niet kunnen worden opgevangen. De gemeente dient verantwoordelijkheid te blijven dragen voor het niet-reguliere onderhoud en voor calamiteitenrisico s in de toekomst. Conclusie en advies: De initiatiefgroep adviseert Dorpsbelangen Zuidwolde te komen tot een verzelfstandiging van het zwembad De Waterlelie onder de volgende voorwaarden: - Overdracht bestuurdersverantwoordelijkheid aan een nieuw op te richten stichting. - Verkrijgen van Recht van Opstal van gebouwen en terreinen en zwembaden gedurende een periode van minimaal 15 jaar, met verlenging telkens van 5 jaren. - Een jaarlijkse exploitatiebijdrage van de gemeente groot ,00, jaarlijks te indexeren op basis van CPI, gedurende de looptijd van het Recht van Opstal. - Garantiestelling van de gemeente voor tekorten uit de exploitatie die niet opgevangen kunnen worden door de stichting. - Gemeente verantwoordelijk blijft voor het opvangen van niet voorziene risico s (calamiteitenrisico s), buiten het reguliere periodieke onderhoud. - Uitvoering van het achterstallig onderhoud begroot op ,00, o.b.v. het Rader rapport, binnen een periode van 3 jaar. Hierbij dient in samenspraak met gemeente de mogelijkheid van een herinrichting van het hoofdgebouw met kleedruimten binnen de beschikbare financiële middelen worden onderzocht. Een realisatie voor start seizoen 2017 is gewenst. - De overdracht plaatsvindt zonder behoud van rechten van derden uit hoofde van bestaande huur- of exploitatieovereenkomsten (huidige exploitant kiosk). 10

112 3. Maatschappelijke en landelijke ontwikkelingen 3.1 Maatschappelijke ontwikkelingen In Nederland worden we steeds ouder. Dit komt onder andere omdat er veel bereikt is op het gebied van veilig voedsel en drinkwater, veiligheid op de werkplek, in het verkeer, hygiëne en vaccinaties tegen infectie ziektes. Hoewel we een hoog peil hebben bereikt tegen bedreigingen van buitenaf, brengt de welvaart ook nieuwe problemen. We worden weliswaar steeds ouder maar tijdens het leven zijn steeds meer mensen chronisch ziek. Dat wordt mede veroorzaakt door een ongezonde leefstijl. De verwachting is dat het aantal mensen met diabetes in 2025 zal toenemen tot 1,3 miljoen. Deze toename is direct gekoppeld aan het feit dat het aantal volwassenen en vooral het aantal kinderen met overgewicht veel te hoog is. De overheid wil hier middels gezondheidsprogramma s verbetering in aanbrengen. Deze programma s werken het best als Rijk, gemeenten, scholen, zorgpartijen, bedrijven en sportverenigingen gaan samenwerken. Een goede gezondheid is zowel voor het individu als voor de maatschappij belangrijk. Een gezonde leefstijl is daarop van invloed en gezond bewegen, waaronder zwemmen is daarbij een voorwaarde. Hoewel gezondheid vaak als een belangrijk doel wordt genoemd bij sporten, zijn gezelligheid, plezier en toegankelijkheid een niet te onderschatten voorwaarde om het sporten ook over langere tijd vol te houden. Gezond bewegen wordt gefaciliteerd door in de nabije omgeving verschillende sportmogelijkheden aan te bieden. Regionaal In het beleid van gemeente De Wolden is de koppeling tussen bewegen en gezondheid duidelijk terug te zien. De gemeente zet veel in om sporten te stimuleren. Denk hierbij aan de campagne Jongeren op gezond gewicht (JOGG) en de vele activiteiten die door de sportfunctionarissen van de gemeente worden ontplooid. De gemeente ziet daarbij plezier beleven als primaire functie van sport en bewegen, met een duidelijke koppeling naar andere beleidsterreinen zoals de gezondheidszorg en de WMO. De gemeenteraad heeft dit omarmd door akkoord te gaan met de notitie Sportstimulering , een leven lang sporten. De kernboodschap van de gemeente hierin is dat voor iedere Woldenaar, ongeacht achtergrond, leeftijd, beperking en financiële achtergrond een passend sport en beweegaanbod in de buurt aanwezig is, dat bovendien veilig en toegankelijk is Landelijke Ontwikkeling zwembaden en zwembadbezoek Ontwikkeling zwembaden In 2012 waren er nog 700 openbaar toegankelijke zwembaden. Het aantal zwembaden daalde echter wel met 8% ten opzichte van In deze periode nam het aantal openluchtbaden af met 17% en het aantal combibaden met 23%. De afgelopen jaren is bij veel gemeenten een discussie gevoerd over het behoud en beheer van zwembaden. Het behoud van zwembaden als basisvoorziening is veelal het streven, waarbij als voorwaarde gesteld wordt dat het binnen het gemeentelijk budget moet passen of waarbij andere afspraken over de exploitatie gemaakt worden. Hierbij is ook veel aandacht voor mogelijkheden van privatisering. Het inschakelen van vrijwilligers voor beheer en onderhoud en/of initiatieven uit de burgers wordt als mogelijkheden gezien in sommige gevallen. Dit heeft ertoe geleidt dat het aantal zwembaden in handen van de gemeente is gedaald van 42% in 2000 naar 32% in

113 Tabel aantal zwembaden naar type en type exploitant type zwembad overdekt zwembad openluchtzwembad combi bad strand- of natuurbad totaal zwembaden type exploitant (%) gemeente particulier (Bron: Rapportage sport 2014 CBS) Ontwikkeling zwembadbezoek Landelijk is er een duidelijke trend van daling van het aantal bezoekers. Uit een rapport van CBS Rapportage sport 2014 blijkt dat deze trend in de periode 2003 en 2012 zich voordoet in alle drie typen zwembaden: overdekte, openlucht, en combibaden. In 2003 was het gemiddelde aantal bezoekers , in 2012 was dat aantal gedaald naar Voor openluchtzwembaden was het gemiddelde aantal bezoekers in en in bezoekers. Deze afname is niet alleen het resultaat van minder zwembaden, maar vooral ook van minder bezoekers per zwembad. Tabel Bezoeken aan zwembaden, totaal en naar type zwembad, totaal aantal bezoeken (in miljoenen) bezoeken per overdekt zwembad (x1000) bezoeken per openluchtzwembad (x1000) bezoeken per combi bad (x1000) totaal bezoeken per zwembad (x1000) *Excl. bezoeken aan strand- en natuurbaden (Bron: Rapportage sport 2014 CBS) 12

114 4. Onderzoek 4.1Enquête In de zomer van 2015 is er een enquête gehouden. De enquête is verspreid via sociale media, via de lokale winkels en het zwembad. Daarnaast is de enquête verspreid tijdens evenementen in het dorp. Uiteindelijk hebben 170 mensen de enquête ingevuld, waarvan 49 mannen en 121 vrouwen. Het merendeel (76%) kwam uit Zuidwolde. De belangrijkste uitkomsten van de enquête zullen hier beschreven worden, de gehele uitslag van de enquête is te vinden in de bijlage. Ongeveer de helft (49%) van de 170 mensen maakt vaak gebruik van het zwembad (1 tot 5 keer per week). Van het aantal mensen heeft 64% een seizoen abonnement en overweegt 68% een seizoen abonnement voor het seizoen van De toegangsprijs vindt 67% goed en 32% vindt deze te hoog. Van de geënquêteerden zegt 48% dat zij vaker willen komen als er een gereduceerd tarief komt. Bij flexibelere openingstijden wil zelfs 68% van de geënquêteerden vaker komen. De duikplanken, glijbaan, het diepe, ondiepe en peuterbad hebben een hoge waardering gekregen en worden dus gezien als goede voorzieningen. De kiosk werd laag gewaardeerd en wordt gezien als een slecht voorziening. Mensen plaatsten opmerkingen als is die er dan? of is bijna nooit open. Van de geënquêteerden geeft 25% van de respondenten geeft aan wel vrijwilligerswerk te willen doen en 21% wil dit wel doen ze met pensioen zijn of als de kinderen groter zijn. 4.2 SWOT-analyse Door middel van een SWOT analyse is een sterktezwakte analyse uitgevoerd en zijn kansen en bedreigingen in beeld gebracht. Sterke punten, maar ook zwakke punten kunnen de basis zijn voor kansen in de toekomst. Sterke punten kunnen worden benut. Zwakke punten moeten aandacht krijgen en kunnen worden omgezet in kansen. Bedreigingen zijn aspecten waar in de toekomst rekening mee moet worden gehouden en kunnen aanleiding zijn voor wijziging van beleid, maatregelen of nieuwe investeringen. 13

115 4.4. Klankbordbijeenkomsten Een aantal klankbordbijeenkomsten hebben bijgedragen aan de totstandkoming van dit rapport. In deze klankbordbijeenkomsten hebben we onze ideeën getoetst en hebben mensen ruimte gehad met eigen ideeën of oplossingen te komen. De reacties tijdens de klankbordbijeenkomsten en de feedback die daarbij gegeven werd, was voor ons van groot belang voor het advies. 14

116 5. Zwembad De Waterlelie 5.1 Bezoekersaantallen De bezoekers van het zwembad bestaan voornamelijk uit inwoners uit Zuidwolde, omliggende dorpen en uit Hoogeveen. Het afgelopen decennium zijn de bezoekersaantallen van het zwembad fors teruglopen. Van in de periode naar in Vanaf 2011 lijkt het aantal bezoekers zich te stabiliseren. Een reden voor de lagere bezoekersaantallen is niet direct aanwijsbaar. Deze dalende trend is ook duidelijk in de landelijke cijfers bij openluchtzwembaden (3.2.2). Toenemende concurrentie van zwemplassen, maar ook een andere vrijetijdsbesteding van jeugd en volwassen (internet/computer) zijn mogelijke oorzaken. Bij het schoolzwemmen wordt een licht dalende trend waargenomen. De bezoekers via de zwemvereniging blijven vrijwel op gelijk niveau. Grafiek Aantal bezoekers zwembad de Waterlelie Advies De huidige bezoekersaantallen dienen minimaal op het huidige niveau te blijven om in de toekomst een gezonde exploitatie te houden. Dit betekent ten opzichte van de landelijke trend van bezoekersaantallen dat het zwembad zich positief zal moeten onderscheiden. 15

117 5.2 Voorzieningen en faciliteiten Het zwembad beschikt over de volgende voorzieningen Een 50- meter bad met startblokken en twee duikplanken en een waterglijbaan Kleuterbad met enkele picknickbanken Peuterbad met enkele bankjes Tribune langs 50- meter bad Een zonne- en recreatieweide met volleybalveld en enkele speeltoestellen Een horecavoorziening in de vorm van een kiosk (mobiele unit) voor verkoop van snacks, ijs, drinken en snoep. De kiosk wordt reeds vele jaren door de gemeente verpacht. Er is een pachtovereenkomst voor onbepaalde tijd. Om bij een eventuele verzelfstandiging de mogelijkheid te hebben nieuw beleid vast te stellen en plannen door te voeren, is in 2015 is de pachtovereenkomst door de gemeente opgezegd. Advies Uit de enquête en uit de SWOT-analyse blijkt het voorzieningenniveau van het zwembad in algemene zin voldoende te zijn. De horecavoorziening ervaren de mensen echter als onvoldoende wat betreft openingstijden en uitstraling. Een horecavoorziening wordt wel als een belangrijk onderdeel gezien. Wij adviseren dan ook een voorziening te handhaven, maar deze te verbeteren om het zwembad aantrekkelijker te maken. Geadviseerd wordt om centraal een kiosk c.q. verkooppunt, eventueel in combinatie met de kassa, binnen het entreegebouw te realiseren met aansluitend een terras. Hiermee ontstaat één ruimte voor kassa, ontvangst- en informatiebalie en horecavoorziening. In de personeelsbezetting biedt dit voordelen. De horeca is gericht op koffie, thee, non-alcoholische dranken, snacks, ijs en snoep. 5.3 Openingstijden Huidige situatie: Het zwembad is geopend gedurende de maanden mei tot en met augustus. In 2015 was dit van 2 mei tot en met 5 september. Totaal is het bad 58 uur per week geopend. Het beleid is dat incidenteel bij slecht weer het zwembad gesloten wordt en bij mooi weer het bad op maandag tot met donderdag doorlopend geopend is. Mensen die willen zwemmen, worden geadviseerd te bellen met het zwembad. Wilt u wel gaan zwemmen? Neem dan contact op met het zwembad over de openingstijden, T. (0528) huidige openingstijden beoogde openingstijden maandag uur maandag uur dinsdag uur dinsdag uur uur woensdag uur woensdag uur donderdag uur donderdag uur uur vrijdag uur vrijdag uur zaterdag, zondag uur zaterdag, zondag uur en feestdagen en feestdagen 16

118 Advies Uit de SWOT- analyse zijn de openingstijden als een belangrijk punt benoemd. De huidige openingstijden en soms onduidelijkheid omtrent de openingstijden wordt als een zwak punt ervaren. Deze aspecten worden tevens als een kans gezien om het aantal bezoekers te verhogen. Wij komen tot het volgende advies: - Verruiming openingstijden met ca. 20 uren naar 78,5 uur per week. Hiermee willen wij bereiken dat in de weekenden en/of tijdens vakanties meer gezinnen het zwembad gaan bezoeken door het zwembad in de ochtenden geopend is, in plaats van te kiezen voor een alternatief als zwemplas of naburig zwembad. Met de verruiming in de avond hopen we meer recreatieve avondzwemmers te trekken, mensen die na hun werk nog even wat baantjes willen zwemmen. - Het bad doorlopend open te houden. Doordat het bad doorlopend geopend is, zijn meer mensen in de gelegenheid te zwemmen wanneer zij tijd hebben. - Betere communicatie en eenduidigheid over openingstijden. Er moet een platform komen waar mensen informatie kunnen vinden over de openingstijden en aanpassing van de openingstijden. (sociale media/internet/telefonisch). 5.3 Entree, abonnementen Huidige situatie Het aanbod van entreekaarten en abonnementen is zeer uitgebreid. Naast losse entreekaarten worden abonnementen (gezin, individueel) en tienbadenkaarten aangeboden. Het aanbod bestaat uit: Gezinsabonnement Supplementen behorende bij gezinsabonnement (basiskaart) voor echtgeno(o) te c.q. partner en elk kind beneden 18 jaar Individuele abonnement 10-baden kaart, geldig gedurende een zwemseizoen Losse entreekaart, eenmalig bezoek De verkoop van het aantal entreekaarten fluctueert jaarlijks sterk door de wisselende zomers. Bij de verkoop van abonnementen en entreekaartjes in de afgelopen 5 jaren blijkt het aantal abonnementen zich te stabiliseren. Uit informatie van de medewerkers blijkt dat goed weer in het voorseizoen de verkoop van abonnementen positief lijkt te beïnvloeden. Matig weer in het voorseizoen gevolgd door beter weer in het tweede deel van de zomer lijkt het aantal entreekaarten positief te beïnvloeden. Hierin is wel duidelijk een verschuiving waar te nemen van verkoop aan de kassa naar onlineverkoop via de site van de gemeente. Tabel Aantal entreekaarten, abonnementen, zwemleskaarten en diploma s Entreekaarten Gezinsabonnement* Supplement* Abonnement* badenkaart zwemleskaarten zwemdiploma *2011 en 2012 alleen aantal verkoop via kassa, online niet bekend. 17

119 Advies Om nieuwe doelgroepen te bereiken kunnen nieuwe vormen van abonnementen of kaarten worden aangeboden, tegen een gereduceerd tarief. We denken daarmee nieuwe bezoekers naar het zwembad te trekken. Voorgesteld wordt het aanbod uit te breiden met de volgende entreekaarten: Late spetter - kaart (zwemmen na uur) Lunch plons - kaart (zwemmen tussen ) Lunchplons; advies is deze aan te bieden bij bedrijven in De Wolden. In het kader van gezond personeel, bewegen en even weg van de werkplek. Late Spetter; door de verruiming van de openingstijden en het aanbod van een late spetter kaart denken we een nieuwe groep te kunnen aantrekken. De drempel voor het kopen van een abonnement via onlineverkoop moet zo laag mogelijk zijn. Hiervoor moet de toegankelijkheid en de gebruikersvriendelijkheid van het onlineverkoopsysteem (bestelling) verbeteren. Het huidige haal -beleid bij de bestelling van abonnementen, kan tevens worden omgezet in een breng -beleid. De mogelijkheid van een systeem met doorlopende abonnementhouders moet worden onderzocht. 5.4 Tarieven Jaarlijks worden de tarieven door de gemeente vastgesteld. Hierbij worden voor diverse leeftijdsgroepen afzonderlijke tarieven gehanteerd. De volgende leeftijdsgroepen worden gehanteerd: - kinderen tot en met 2 jaar, - kinderen tot 18 jaar, - ouderen 65 jaar en ouder. De leeftijd op de openingsdag (in 2015: 2 mei) is bepalend. Voor 2016 gelden de volgende tarieven: Voorverkoop Seizoenverkoop Basiskaart 110,50 130,25 Supplement abonnement 7,50 8,50 Individueel abonnement t/m 17 jaar en 65 jaar e.o. 49,30 58,60 Individueel abonnement 18 jaar en ouder 64,85 75,70 Tien baden kaarten 36,00 Entreekaartje 4,00 Kaart voor zwemles volledig seizoen (4x week) 173,25 Kaart voor zwemles volledig seizoen (2x week) 86,60 Kaart voor zwemles half seizoen (4x week) 86,60 Kaart voor zwemles half seizoen (2x week) 43,30 Inschrijfgeld zwemlessen 11,40 Kaartje voor 1 zwemles(excl. toegangskaartje 4,00 Schoolzwemmen per leerling per les 3,15 Op dit moment geven de abonnementen tevens recht van toegang tot de andere zwembaden in de gemeente De Wolden (Ruinen, De Wijk) Voor zwemlessen worden leskaarten aangeboden voor een heel seizoen (4 maanden) dan wel een half seizoen (2 maanden). Alleen in combinatie met een abonnement. 18

120 Kinderen tot de leeftijd van 2 jaar hebben, mits onder begeleiding, gratis toegang tot het zwembad. Zoekgeraakte abonnementen kunnen worden vervangen door een duplicaat in de vorm van een supplement abonnement waarvoor een bedrag van 8,50 verschuldigd is. Jaarlijks worden de tarieven veelal verhoogd met 2 tot 3 %. Zwemverenigingen De vergoeding voor het gebruik van het zwembad door een binnen de gemeentegrenzen gevestigde zwemvereniging bedraagt 20,50 per uur (excl. BTW). De vergoeding per baan bedraagt 2,95 per uur (excl. BTW) Verenigingen van buiten de gemeente De Wolden zijn een uurtarief verschuldigd van 47,50 (excl. b.t.w.). De vergoeding per baan bedraagt 6,80 per uur (excl. BTW). Advies Huidige beleid wordt als passend en duidelijk beoordeeld. Geadviseerd wordt huidige beleid te continueren. Geadviseerd wordt om de tarieven te laten aansluiten bij de overige 2 zwembaden in de gemeente (Ruinen en De Wijk). De nieuwe vormen Late spetterkaart en lunchplons aanbieden tegen een gereduceerd tarief. 19

121 6. Gebruikers zwembad De Waterlelie 6.1 Recreatiezwemmers Het zwembad kent vele groepen gebruikers. De grootste groep vormen de recreatieve gebruikers en dan met name de jeugd. Maar onder de recreatiezwemmers is ook een actieve ochtendgroep, bestaande veelal uit oudere volwassen. De landelijke trend is dat het bezoek aan zwembaden afneemt. Uit de cijfers van zwembad De Waterlelie lijkt dat na een daling het aantal bezoekers zich de laatste jaren stabiliseert. De groep ochtend zwemmers blijft elk jaar ongeveer gelijk. Advies De dalende trend die landelijk te zien is, is een belangrijk gegeven. Daarnaast is de komende jaren een krimp te verwachten van het aantal kinderen in de gemeente en zal vergrijzing van de samenleving doorgaan. Dit betekent dat extra aandacht besteedt moet worden aan het op peil houden van het aantal bezoekers. Belangrijkste voorwaarde is dat de binding met bestaande recreatieve zwemmers blijft behouden en verder wordt versterkt. Daarnaast is het werven van nieuwe gebruikers en nieuwe doelgroepen noodzakelijk. Hierbij zien wij de volgende kansen: Het ontwikkelen van het zwembad tot een zwem en recreatiepark voor de zomermaanden. Vergroting én versterking van de regiofunctie (o.a. Hoogeveen). Meer aandacht voor de doelgroep ouderen. Met de vergrijzing en het steeds fitter blijven van ouderen neemt deze doelgroep toe in omvang. Dit kan door: Een aantrekkelijk zwembad met de juiste uitstraling. Goede recreatie- en horecavoorzieningen. Programma met dag- en weekactiviteiten gericht op doelgroepen. (Aqua-fit, Aqua-bootcamp, Aqua-fysio) Vernieuwend zijn in ideeën. Personeel in de rol van activiteitenbegeleider en sport- en bewegingscoach. 6.2 Zwemonderwijs Gedurende het seizoen wordt zwemles gegeven door het toezichthoudende/zwem onderwijzend personeel van het zwembad. Twee keer per seizoen wordt daarbij ook de mogelijkheid gegeven om het zwemdiploma A en B te halen. Zwemclub De Watersnip verzorgt zwemlessen voor diploma C en zwemvaardigheidsdiploma s en brevetten reddend zwemmen. Advies Het zwemonderwijs is een belangrijke maatschappelijke voorziening en onderdeel van het zwembad. Voorzetting hiervan is noodzakelijk. Het promoten van het zwemonderwijs moet echter wel worden versterkt. Deze voorziening wordt nog te weinig actief gepromoot. Hierbij kan ook de regiofunctie versterkt worden. 20

122 6.3 Schoolzwemmen Scholen die De Waterlelie gebruiken voor schoolzwemmen: OBS Groene Hart, Zuidwolde CBS Heidevlinder, Zuidwolde CBS De Wegwijzer, Alteveer OBS De Bosrand, Kerkenveld OBS De Klimtoren, Drogteropslagen De groepen 3 t/m 6 van de scholen gaan 1x per week zwemmen gedurende de maanden mei, juni en juli (tot zomervakantie). In gemeente De Wolden is een werkgroep Schoolzwemmen actief. In deze werkgroep zitten twee schooldirecteuren, de beleidsmedewerker lokaal onderwijsbeleid en de coördinator sportaccommodaties. Voorafgaand aan het zwemseizoen worden wensen en verbeterpunten besproken. De verantwoordelijkheden en taken van de medewerkers van de zwembaden en de scholen zijn vastgelegd in een schoolzwemprotocol. De kosten voor het schoolzwemvervoer zijn voor rekening van de gemeente De Wolden. Advies Via de gemeente blijft het schoolzwemmen belangrijk voor het zwembad. Er zijn op dit moment geen signalen of aanwijzingen dat het huidige gemeentelijk en onderwijsbeleid omtrent schoolzwemmen zal worden gewijzigd. In dit advies gaan wij er dan ook van uit dat schoolzwemmen in deze vorm blijft bestaan. Geadviseerd wordt dat namens het zwembad iemand vertegenwoordigd is in de werkgroep (nu nog coördinator sportaccommodaties gemeente). Mogelijkheden van verruiming van schoolzwemmen met de oudere groepen van het basisonderwijs moeten actief worden onderzocht. Voorstel is wel om in overleg met de scholen te kijken of we de oudere groepen ook in bredere zin kunnen betrekken bij het zwembad. Schoolzwemmen is erg belangrijk voor het creëren en versterken van de binding van de jeugd bij het zwembad. Het biedt een uitstekende mogelijkheid voor het maken van promotie en het profileren van het zwembad. (sportfunctionarissen) 6.4 Zwemverenigingen Er zijn twee zwemverenigingen die gebruik maken van Zwembad de Waterlelie. Zwemvereniging de Watersnip Zwemvereniging Hoogeveen Advies Op de dinsdag avond is nog ruimte voor een externe vereniging om in Zwembad de Waterlelie te trainen. Actieve benadering hiervoor is wenselijk. 21

123 6.5 Nieuwe gebruikers en gebruiksmogelijkheden Advies Wedstrijdzwemmen Het unieke 50- meter bad moet meer op de kaart komen bij het wedstrijd zwemmen. Er kunnen meerdere verenigingen trainen in het bad en het advies luidt om te kijken of we niet meer belangrijke wedstrijden naar ons zwembad kunnen halen. Recreatieveld De samenwerking met sportverenigingen kunnen worden versterkt (denk aan volleybalvereniging(en), voetbalverenigingen, korfbalverenigingen, badmintonvereniging, gymvereniging). De mogelijkheden van het veld voor stimulering van de sport en beweging kunnen daarbij meer worden benut. Er is momenteel de beschikking over 1 volleybalveld. De gebruiksmogelijkheden van dit veld kan in samenwerking met de volleybalvereniging(en) verder worden onderzocht. Momenteel gaat de volleybalvereniging VCZ bijvoorbeeld naar Hoogeveen voor beachvolleybal. Er kunnen toernooien worden gehouden voor bepaalde doelgroepen (jeugd, buurtverenigingen, bedrijven). Voetvolley veld, badmintonveld en het plaatsen van korven (Beach korfbal) zijn opties die moeten worden onderzocht. Het gebruik zal kunnen worden uitgewerkt in een gezamenlijk plan. Hierbij kunnen de sportfunctionarissen van de gemeente worden betrokken. Verjaardagsfeestjes Het zwembad kan verjaardag arrangementen (incl. horeca- en activiteit) voor kinderen aanbieden. 22

124 7.Personeel 7.1 Samenstelling team Het zwembadpersoneel bestaat uit een team van acht medewerkers. Door gemeente de Wolden worden een vijftal medewerkers ingehuurd via Sporttechnisch Kader Drenthe (hierna: STK) en een drietal medewerkers staan bij de samenwerkingsorganisatie de Wolden- Hoogeveen op de loonlijst. Het team bestaat uit toezichthoudend/zwem onderwijzend personeel (aangegeven T/Z), kassa/toezichthoudend personeel (aangegeven als K/T) en een coördinator (sportaccommodaties). Het personeel wordt momenteel hiërarchisch aangestuurd door een coördinator sportaccommodaties van de gemeente. Praktisch gezien opereert het team dagelijks min of meer als een zelfsturend team. Met de verzelfstandiging komt de aansturing vanuit de gemeente te vervallen. Advies Het team zal een deel van de aansturing moeten opvangen (zelfsturend), een toezichthouder / zwemonderwijzer als teamleider of coördinator binnen de formatie wordt daarbij noodzakelijk. Daarbij zal het bestuur het beleidsmatige deel moeten overnemen. Een dagelijks bestuur of een bestuurslid met in zijn/haar portefeuille personeel (HR) zal hier ook een rol moeten hebben. Personeel dient te beschikken over de benodigde opleidingen en certificeringen om te voldoen aan de wet- en regelgeving. Er dient een personeelsplan aanwezig te zijn met functieomschrijvingen en een goede beschrijving van taken en verantwoordelijkheden. Tevens dient hierin te zijn opgenomen, werkinstructies, sleutelbeheer, BHV, opleidingen, certificeringen en permanente educatie. 7.2 Inzet personeel De medewerkers (twee uitgezonderd) worden in de huidige situatie vanaf begin april tot september ingezet voor een periode van 22 weken, vanaf de verkoop van abonnementen en het zwem klaar maken van het bad tot de afsluiting van het zwemseizoen. Doordeweeks zijn s ochtends en s middags drie medewerkers ingeroosterd en s avonds twee. De gemeente kiest uit veiligheidsoverwegingen ervoor om veelal (met uitzondering van woensdagmiddag) s middags drie medewerkers in te roosteren. Daarnaast worden eventueel extra klusjes uitgevoerd. Denk daarbij aan het bijhouden van het schilderwerk of het voorbereiden van de zwemlessen voor de volgende dag. In het weekend zijn twee medewerkers aan het werk in het zwembad. De medewerkers beginnen een half uur voordat het zwembad open gaat en werken ook een half uur door na sluitingstijd van het zwembad. Vrijwilliger Binnen het zwembad is één vrijwilliger actief die werkzaamheden voor de groenvoorziening uitvoert. Deze vrijwilliger ontvangt van de gemeente een vrijwilligersvergoeding en een bedrag voor zijn reiskosten. Advies Geadviseerd wordt vrijwilligers in te zetten voor het gereedmaken van het zwembad voor het seizoen en het winterklaar maken van het bad na het seizoen. Een medewerker met technische kennis van het bad en van de benodigde voorbereidende werkzaamheden, zal de vrijwilligers bijstaan en begeleiden. 23

125 Het gaat hier dan om werkzaamheden als het schoonmaken van het bad en onderhoud aan de recreatieweide en groenvoorziening en verkoop van abonnementen. Hierdoor starten de medewerkers een maand later met hun werkzaamheden (start openingsdag) en stoppen bij afsluiting van het seizoen. Op één medewerker na, die de vrijwilligers gaat bijstaan en bijsturen in de maand april en september. De uren die hiermee vrijkomen worden ingezet voor de verruiming van de openingstijden. In de geadviseerde inzet wordt een extra medewerker ingepland voor oproep. Door de verruiming van de openingstijden neemt de inzet van personeel met 621 uren toe. Met de vermindering van het aantal weken zal de inzet met 470 uren afnemen. Per saldo zal hierdoor het aantal uren aan inzet van personeel 151 stijgen. Voor de ochtend worden drie medewerkers ingeroosterd, i.v.m. schoolzwemmen en de zwemlessen. We gaan uit van een uitloop van schoolzwemmen op twee middagen tot uur. Ook hiervoor is standaard een derde medewerker ingepland. Voor de middagen is een derde medewerker op afroep beschikbaar, bij extra drukte door zonnig en warm weer. Eén medewerker begint een half uur voordat het zwembad open gaat. De overige medewerkers starten zodra het zwembad geopend is. Alle medewerkers werken door tot een half uur na sluitingstijd van het zwembad. Er wordt geadviseerd de huidige vrijwillige tuinman aan te houden. In onderstaande overzichten is de huidige en geadviseerde inzet van personeel weergegeven. dagdeel huidige bezetting beoogde bezetting ochtend 3 medewerkers 3 medewerkers middag 3 medewerkers 2 medewerkers (+ 1 afroep en 2 middagen tot uur 3 medewerkers i.v.m. schoolzwemmen avond 2 medewerkers 2 medewerkers weekend 2 medewerkers 2 medewerkers (+1 afroep) In bijlage B. en C. zijn overzichten opgenomen van de inzet van personeel in de huidige situatie en in beoogde situatie uitgewerkt in uren en per medewerker. 24

126 8. Accommodatie 8.1 Gebouwen Het zwembad is gebouwd in Sindsdien zijn enkele aanpassingen doorgevoerd. De oorspronkelijke toezichttoren is afgebroken en hiervoor is een nieuw toezichtruimte aan het bad geplaatst. Daarnaast is een peuterbad en glijbaan gerealiseerd en is een douchewand geplaatst. Het hoofdgebouw bestaat uit een toegangspoort met kassa en een klein kantoor. Aansluitend zitten de kleedkamers, voor dames en heen gescheiden. Ieder met individuele kleedruimten en met een tweetal afzonderlijke groepskleedruimtes. Bij de kleedkamers zit een klein toilet gebouw. Voor de kleedkamers staat nog een overkapping met kapstokken voor kleding. Binnen het hoofdgebouw zit een overdekte ruimte voor kapstokken en een verwarmde kleedkamer met aansluitend een bergruimte voor materialen. Daarnaast staat de mobiele kiosk, die eigendom is van de pachter. Afzonderlijk gesitueerd is de machinekamer en een gebouw voor de chemicaliën. In de machinekamer staat de gehele installatie voor het functioneren van het zwembad. Langs het zwembad staat het toezicht gebouw. Vanuit dit gebouw wordt toezicht gehouden op het zwembad. Hierin bevinden zich ook de kleedruimten van het personeel. Verder is er nog de douchewand met aan beide zijden een viertal douches voorzien van warmwater. Op de machinekamer en het hoofdgebouw zitten zonnecollectoren voor het verwarmen van het zwembadwater. De volgende punten zijn bij de eigen schouw geconstateerd. De kwaliteit van de gebouwen is redelijk. Op enkele plekken is houtrot geconstateerd. De kleedkamers ogen gedateerd en het metselwerk is op plaatsen slecht. De dakbedekking op de kleedkamers en entree is einde levensduur. De entree en het kantoor is netjes. Entree is gedateerd en niet praktisch en voldoet niet meer aan de huidige eisen. Van het toiletgebouw zijn enkele deuren verrot en dienen vervangen te worden. De machinekamer is netjes, alleen de vloer heeft een nieuwe coating nodig Het tegelwerk op de douchewand is slecht. Deze dient vervangen te worden. De toezichtruimte is in redelijke staat, vraagt enig onderhoud aan boeien. De constructie van de overkapping is goed, het dak bevat vermoedelijk asbest. De zonnecollectoren die op de gebouwen liggen t.b.v. het verwarmen van het zwembadwater zijn einde levensduur. Het rendement hiervan is nog slechts 10%. Advies Het hoofdgebouw met entree en kleedruimten oogt enigszins gedateerd en er is sprake van achterstallig onderhoud. Het is niet toekomstbestendig (nieuwe zwembadwet). Geadviseerd wordt een onderzoek te doen naar de mogelijkheden van een her (ver) bouw incl. herinrichting. 25

127 8.2 Zwembaden Op het terrein bevinden zich 3 baden, een 50-meter bad, het ondiepe kleuterbad en het peuterbad. Bij het 50-meter bad bevinden zich startblokken, hoge en lage duikplank en de glijbaan. In het peuterbad zitten verschillende speeltoestellen. Het 50-meter bad en het ondiepe kleuterbad is voorzien van een automatisch afdekkleed. De volgende punten zijn bij de eigen schouw geconstateerd. Het 50 meter bad is goed. Het ondiepe bad heeft in een hoek scheuren. Deze is al enkele malen hersteld. Dit zal nog een keer constructief moeten gebeuren om problemen in de toekomst te voorkomen. Het peuterbad vertoont lekkage en er zitten tegels los. Advies Het probleem in het peuterbad vraagt om herstel. Het probleem in ondiepe (kleuterbad) zal eveneens nog een keer moeten worden behandeld. 8.3 Technische voorzieningen In de machinekamer bevinden zich filters met pompen en voorfilters, inclusief regelinstallatie en bedien-pc. Aangebracht in Voor het verwarmen zijn twee CV installaties aanwezig met het bouwjaar Tevens een CV ketel met een boiler voor het warme douchewater (douchewand). De volgende punten zijn bij de eigen geconstateerd: De filterinstallatie is goed. De CV ketels zitten op 75% van hun levensduur. De regelkast is op dit moment prima, wel zal deze over enkele jaren vervangen moeten worden, omdat er veelal na 10 tot 12 jaar geen onderdelen meer te verkrijgen zijn. Advies Onderhoud is blijvend noodzakelijk en voor de regelkast zal het onderhoud voor de komende jaren nadrukkelijk in beeld moeten worden gebracht. 8.4 Terrein en groenvoorzieningen Het terrein is bestraat met 30 x 30 tegels en een klein deel met klinkers. Naast het 50-meter bad is een lage tribune, aangelegd met tegels. Onder de bestrating lopen verschillend pers- en zuigleidingen voor de baden, de aanvoerleiding voor de douchewand, riool en elektra leidingen. Tussen het recreatieveld (zonneweide) en het zwembad zijn een tweetal doorgangen gesitueerd, voorzien van een voetbad met douche (koud water). De voetenbaden worden niet meer gebruikt, de douches functioneren nog. Het terrein bevat een groot recreatieveld (zonneweide) met volleybalveld en speeltoestellen. Langs dit veld staan afscheidingen met verschillende soorten groen en een hekwerk. Het gehele terrein wordt door een 2-meter hoog hekwerk afgesloten. 26

128 De volgende punten zijn bij de eigen schouw geconstateerd: De algemene uitstraling van de bestrating is matig tot slecht. De bestrating langs het 50- meterbad en ondiepe bad is matig tot slecht. Zowel qua uitstraling als kwaliteit. Er zitten volop tegels los, staan scheef of sluiten niet netjes aan. Ook is een groot aantal tegels versleten. Dit geldt ook voor de tribune. Zeker voor kleine kinderen vormt dit een gevaar op vallen met verwondingen. De bestrating bij het peuterbad is iets nieuwer en beter van kwaliteit. De kwaliteit van de zonneweide is goed. Om dit netjes te houden is het een kwestie van regelmatig maaien en verzorgen. De overige beplanting is niet vriendelijk voor mensen in badkleding. Veelal stekelbosjes. Het houten hekwerk rondom het bad is zeer slecht. Veel palen zijn verrot. Advies De kwaliteit van bestrating is over het algemeen matig. Met name rondom 50 meter bad en tribune is vernieuwing nadrukkelijk gewenst. Groenvoorziening moet worden beoordeeld en eventueel aangepast. Het hekwerk bij het bad moet worden vervangen. 8.5 Energie De energiekosten zijn voor het zwembad een hoge kostenpost. Daarom is onderzocht wat de mogelijkheden zijn om de gaan werken met een (deels) eigen energieopwekking. Dit zou prima passen in het denken in duurzame energie. Het bestaande gebruik van zonnecollectoren voor het opwarmen van water heeft in het verleden een goede besparing opgeleverd. Wij hebben de gekeken naar de opwekking van energie vanuit windmolens en zonnepanelen. Beide zijn forse investeringen waarbinnen terugverdientijd lang is. Mede gezien de snelle ontwikkelingen op dit terrein is hierop investeren niet voor de hand liggend. Advies Om verantwoord met energie om te gaan moet gekeken worden naar de mogelijkheden om minder energie te gaan gebruiken. Dit zou kunnen door frequentie regelaars op de pompen te zetten. De inzet van en gebruik van zonnecollectoren dient zoveel mogelijk te worden benut. De huidige installatie heeft nog een rendement van ca 10%. 27

129 9 Beheer en onderhoud 9.1 Beheer en onderhoud Een zwembad is zeer onderhoudsgevoelig. In een korte periode van 4 maanden bezoeken momenteel mensen het zwembad. Het gebruik is daarmee intensief. Hygiëne en veiligheid zijn zeer belangrijk. Het reguliere onderhoud vraagt dan ook veel aandacht. Daarbij hebben de noodzakelijke technische voorzieningen technisch en economisch een beperkte levensduur. Ook wet- en regelgeving zorgt ervoor dat het beheer en onderhoud een zeer essentieel onderdeel uitmaakt van de exploitatie van het zwembad. Advies Een goed beheer en onderhoudsbeleid is noodzakelijk om continuïteit van het zwembad te waarborgen. Een specifieke onderhoudscommissie zal naast opstellen van dit beheer en onderhoudsplan verantwoordelijk moeten worden voor het beleid en voor coördinatie. Deskundigheid en professionaliteit is hierbij een vereiste. Het stichtingsbestuur blijft als eindverantwoordelijke toezicht houden op het beheer en onderhoud. 9.2 Beheerplan Voor het dagelijkse beheer wordt momenteel gewerkt volgens een beheerplan, gericht op hoge kwaliteit van hygiëne en veiligheid. Hierbij wordt dagelijks werkzaamheden uitgevoerd en toezicht (monitoring) uitgeoefend door het personeel op gebied van hygiëne (schoonmaak) en veiligheid (incl. sociale veiligheid), kwaliteit zwemwater, bewaking en veiligheid chemische middelen. Er wordt gewerkt met logboeken en werkinstructies. Advies Het huidige beheerplan dient te worden geïnventariseerd. Verbetermogelijkheden moeten worden onderzocht en zo mogelijk worden doorgevoerd. Een nieuwe zwembadwet is momenteel in voorbereiding. Het beheerplan zal jaarlijks moeten worden getoetst en moet worden aangepast aan nieuwe wetgeving en actuele maatschappelijke eisen. 9.3 Onderhoudsplan De gemeente heeft het onderhoud momenteel gebaseerd op het onderhoud programma Planon. In dit onderhoudsplan worden het noodzakelijk onderhoud in beeld gebracht voor de komende 30 jaar. Advies Voor een goed beheer en onderhoudsplan is een goede inventarisatie als start vereist en een langjarig onderhoudsplan noodzakelijk. Een tijdige jaarlijkse vaststelling van het uit te voeren onderhoud is noodzakelijk om continuïteit te waarborgen. Het huidige onderhoudsplan volgens Planon en/of Rader kan daarvoor worden gebruikt. 9.4 Technische inspectie Om een duidelijk beeld te krijgen van de staat van het zwembad heeft de projectgroep opdracht gegeven aan Technisch bureau Rader om een technische inspectie uit te voeren naar de staat van de accommodatie en zwembaden. De inspectie is uitgevoerd op 14 maart De uitkomsten van het technisch rapport maakt deel uit van dit adviesrapport. Het rapport is bijgevoegd als bijlage E. In totaal zijn 204 punten gecontroleerd en beoordeeld. De uitkomsten worden hier kort samengevat. In bijlage D. is een overzicht met de onderhoudskosten opgenomen t/m Uit het rapport blijkt dat het zwembad groot achterstallig onderhoud heeft. Dit achterstallig onderhoud is in de afgelopen jaren opgelopen door beperkt onderhoud uit te voeren. Het noodzakelijk doorvoeren van bezuinigings- en besparingsmogelijkheden binnen de gemeentelijke financiële huishouding 28

130 alsmede het ongewisse toekomstperspectief van het zwembad waren hiervoor de belangrijkste redenen. Het totaal achterstallig onderhoud wordt begroot op ,00. Hierbij wordt al het uit te voeren onderhoud in 2016 als achterstallig aangemerkt. Overzicht uitgevoerde inspectie gespecificeerd naar beoordeling. Groen is goed (1) en voldoende (2). Geel is matig (3) en onvoldoende (4), rood is slecht (5) en zeer slecht (6). Advies Het noodzakelijke achterstallige onderhoud (nr. 4, 5 en 6) zal op korte termijn moeten worden uitgevoerd, waarbij de gemeente de financiële middelen beschikbaar stelt. Binnen 3 jaren moet dit onderhoud worden uitgevoerd. Hiervoor zal in samenwerking met gemeente een plan van aanpak moeten worden uitgewerkt, incl. financiële onderbouwing. 9.5 Investeringsprogramma Op basis van de bovenstaande adviezen alsmede het uitgevoerde technische rapport komt de projectgroep komt zij tot het volgende investeringsprogramma. Accommodatie Uitgangspunt is dat het in de technische inspectie geconstateerd achterstallig onderhoud in een periode van 3 jaar moeten worden uitgevoerd. Het achterstallig onderhoud en de staat van het hoofdgebouw (bouwjaar 1964) is van dien aard dat een her (ver)bouw van het hoofdgebouw met entree en kleedruimten valt te adviseren. Het advies is een herinrichting en aanpassing van de accommodatie aan de huidige eisen en inzichten. Hiermee worden de financiële middelen, verantwoord, doelmatig en toekomstgericht aangewend. Er wordt een herinrichting geadviseerd van de entree met hoofdgebouw en kleedruimten. Centraal staat het realiseren van een nieuwe centrale entree (kassa), met aansluitend horeca en eventueel toezichtlocatie, her allocatie van kleedgelegenheid en het vervangen van zonnecollectoren. Naast een kostenbewuste uitvoering van onderhoud, zullen deze aanpassingen voordelen opleveren in de bedrijfsvoering en in de exploitatie. 29

131 In een afzonderlijk plan van aanpak moet, in samenspraak met gemeente, dit worden uitgewerkt, waarbij financiële onderbouwing moet aansluiten bij het inspectierapport (jaar 2016). Gezien de onderhoudsstaat, de defecte zonnecollectoren en potentiele exploitatie voordelen is een snelle uitvoering en realisatie voor start seizoen 2017 gewenst. De uitvoering zal in samenwerking met de gemeente kunnen plaatsvinden. De bestaande overkapping (incl. mogelijke asbesthoudende dakplaten) kan worden verwijderd e.e.a. in samenhang met de hiervoor genoemde herinrichting. Voor een sterke verbetering van de uitstraling van het zwembad zal de bestrating moeten worden vernieuwd en het bestaande houten hekwerk moeten verwijderd en/of worden vervangen. De bestaande beplanting rondom het peuterbad en tussen de zwembaden zal moeten worden vervangen door onderhoudsvriendelijke en kindvriendelijke aanplant. Recreatieve voorzieningen Voor het aantrekkelijker maken van het zwembad worden de volgende investeringen aanbevolen: Air trampoline (gerealiseerd) Familie waterglijbaan Speeltoestellen Uitbreiding voorzieningen recreatieveld Terrasmeubilair Hekwerk en bankjes 50-meter bad. Samengevat bestaat uit investeringsprogramma voor de komende 3 jaren uit de volgende investeringen: Accommodatie 2017 Herinrichting hoofdgebouw en realisatie centrale entree/horeca en toezichtlocatie Vervanging zonnecollectoren Verwijderen overkapping (incl. asbestsanering) 2018 Nieuwe bestrating rondom zwembad en van tribune. Verwijderen en vervanging houten hekwerk (tussen zwembad en recreatieveld) Verwijderen en vervanging beplanting peuterbad en tussen zwembaden Recreatieve en horecavoorzieningen 2017 Realiseren horecavoorziening met terras. Air Trampoline 2018 Onderhoud en herinrichting recreatieveld Uitbreiding volleybalveld met overige veldjes t.b.v. sportactiviteiten 2019/20 Familieglijbaan 30

132 10 Financieel 10.1 Exploitatiecijfers zwembad de Waterlelie vanaf en begroting vanaf 2017 begroting mutatie vanaf t.o.v. cijfers na normalisatie Entreegelden Overige (bestaande) opbrengsten Te genereren (nieuwe) opbrengsten Totaal Personeelskosten Kosten van beheer en huisvesting Verkoopkosten Algemene kosten Rentelasten Exploitatieresultaat exclusief kapitaal- lasten en doorberekening overhead Kapitaallasten Doorber. kosten Gemeente de Wolden Exploitatieresultaat/bijdrage Gemeente Toegepaste normalisatie op cijfers Totaal kosten volgens overzicht Gemeente exclusief kapitaallasten en doorberekende kosten Normalisatie lonen en salarissen betreft verhuizing medewerker naar een andere afdeling Normalisatie kosten inhuur STK betreft benaderde loonkosten o.b.v. de bezetting in 2015 Normalisatie kosten gasverbruik betreft verschuiving in jaren en onjuiste afrekening Normalisatie jaarlijks onderhoud gemiddeld jaarlijks onderhoud ex achterstallig Rader Advies Afronding

133 10.2 Specificatie bij de exploitatiecijfers begroting vanaf cijfers na normalisatie Opbrengsten 1 Entreegelden Overige bestaande opbrengsten Vergoeding gebruik sportaccommodatie Bijdragen sportactiviteiten Doorberekende kosten sportvoorzieningen Te genereren (nieuwe) opbrengsten Sponsoring en reclame Sponsoring in natura Opbrengsten fondsen tbv investeringen : pm 0 Opbrengst Kiosk Vrienden van de Waterlelie *) 0 *) bijdrage t.b.v. investeringen totaal Kosten 4 Personeelskosten Loonbetalingen huidig personeel Normalisatie loonbetaling huidig personeel Reiskosten wo-we Feestdagen gratificatie Inleenkrachten STK Drenthe Correctie opgaaf Gemeente d.d. 29 april Normalisatie STK / Leiding Reis en verblijfkosten Personeelsvereniging Afdelingsuitje Dienst en werkkleding en uitrusting Studiekosten Kosten vrijwilligers Overige personeelskosten

134 begroting vanaf cijfers na normalisatie Kosten van beheer en huisvesting Gas Gas; correctie en normalisatie kosten Electra Vaste lasten (ws en zuivering) Vaste lasten (Gemeentelijk) Waterverbruik Chemiecaliën Vuilafvoer Schoonmaakmiddelen Brand en stormverzekering Onderhoud terrein Onderhoud en klein materiaal Onderhoud gebouw (klein) Dotatie voorziening groot onderhoud Gem jaarlijks oh o.b.v. Rader Advies/normalisatie Herstel schade eigendommen Overige huisvestingskosten Verkoopkosten Reclame- advertentiekosten en promotie Kosten website en internet Overige verkoop- en promotiekosten Overige kosten Kantoorbenodigdheden Software licenties etc Porti Boeken tijdschriften Bloemen planten en bomen Onderhoud inventaris en meubilair Telefoon Contributies en lidmaatschappen Activiteitskosten sport en welzijn Accountantskosten AVB, bestuurders en rechtsbijstand Bestuurskosten Overige kosten

135 begroting vanaf cijfers na normalisatie Rentelasten Lening Gemeente de Wolden Bankkosten Overige rentelasten Rekening courant Kapitaallasten Afschrijving investeringen Investeringsbegroting *) jaar van aanschaf: Terrasmeubilair Kiosk verplaatsen naar de entree Hekwerk en bankjes langs het grote bad 70 m1 a Speel toestellen Schommel Air trampoline 9 * automatisering (hardware en implementatie) diversen jaarlijks familieglijbaan Totale investering tot en met Gemiddelde afschrijving per jaar o.b.v. gemiddelde levensduur van 7,5 jaar *) exclusief uit te voeren herstel en aanpassingen uit hoofde van achterstallig onderhoud 34

136 10.3 Toelichting exploitatie cijfers en begroting zwembad De Waterlelie Netto omzet 1. Entreegelden 1.1 Bestaande situatie/historische cijfers Uit de grafische weergave bij onderdeel 5.1 bezoekersaantallen blijkt dat in de periode vanaf 2002 tot en met 2014 sprake is van een dalende tendens. Het aantal recreatieve bezoekers is van nog ruim in 2003 gedaald naar bijna in De eerste doelstelling is om deze tendens te doorbreken door in de komende jaren ten minste een verdere daling van het aantal bezoekers te voorkomen. Het verloop van het aantal bezoekers in relatie tot de opbrengst entreegelden in de afgelopen 5 jaren is als volgt: Ontwikkeling aantal bezoekers en opbrengsten abonnementen en dagkaarten jaar: recreatief schoolzwemmen *) zwemclub *) totaal aantal bezoekers *) 2014 en 2015 geschat omzet entree (excl. 6 % BTW) in omzet entree per bezoeker in 1,84 1,85 1,72 1,76 1,95 Het aantal bezoekers kwam in de jaren 2011 t/m 2015 gemiddeld uit op bijna De omzet entreegelden bedroeg in diezelfde periode gemiddeld Hoewel er geen directe koppeling is tussen het aantal bezoekers en de omzet entreegelden i.v.m. abonnementen, bedraagt de bandbreedte van de gemiddelde opbrengst entreegelden per bezoeker tussen 1.72 en Met uitzondering van het (super)jaar 2010 is inmiddels sprake van een redelijk constant aantal bezoekers en omzet entreegelden in de afgelopen vijf jaar. Uiteraard spelen hier ook niet beïnvloedbare omstandigheden als het weer een belangrijke rol. Verdeling entreegelden o.b.v. aantallen abonnementen/kaarten gezinsabonnementen kassa gezinsabonnementen vvk supplementen kassa supplementen vvk individuele abonnementen kassa individuele abonnementen vvk abonnementen totaal dagkaarten badenkaart zwemlessen Af: omzetbelasting 6% Omzet "entreegelden" volgens exploitatie overzichten Gemeente Voordelig verschil

137 Uit bovenstaand overzicht blijkt een nagenoeg gelijkblijvende opbrengst uit abonnementen terwijl de opbrengst uit dagkaarten schommelt tussen de en Da tarieven voor de abonnementen zijn per 1 januari 2014 verhoogd met 1.3 tot 1.5 %. Er kan worden vastgesteld dat het aantal abonnementen in 2014 slechts beperkt is gedaald. Het tarief voor de dagkaarten en de 10-badenkaart is per 1 januari 2014 verhoogd met ruim 14.0%. Ten aanzien de verkochte dagkaarten en 10-badenkaarten in 2014 kan worden vastgesteld dat deze wel met 15 tot 19% zijn gedaald. 1.2 Uitkomsten enquête en SWOT analyse In de inventarisatiefase is een enquête afgenomen onder de jeugd en volwassenen in De Wolden. Daarnaast hebben we tijdens de klankbord metingen een SWOT analyse gedaan waaruit het volgende kant worden gemeld: Sterke punten: 50 meter bad, sociale binding, locatie, grote ligweide, voorziening in De Wolden, ook voor omliggende dorpen goed bereikbaar, ouderen in beweging, prijs/kwaliteit, Zwakke punten: Geringe openingstijden, geen duidelijke website, los kaartje duur, onaantrekkelijk, staat van onderhoud, koude kleedkamers, afgelegen peuterbad, geen koffie bij zwemlessen Kansen: Overdekt bad, meerdere tarieven, speeltuin jonge kinderen, ligstoelen, vernieuwing groen, sponsors in natura, horeca, terras, vrijwilligers, meer activiteiten, inspelen op de vergrijzing Bedreigingen: Zwembaden in andere plaatsen, contracten personeel, draagvlak vrijwilligers, zwemlessen binnenbaden, verzadiging van activiteiten, werkende ouders demografische ontwikkelingen waaronder de te verwachten daling van het aantal kinderen 4-12 jaar met circa 25% in de komende 10 jaar. We hebben deze punten meegenomen in ons advies. 1.3 Advies ten aanzien van organisatie en prijsstelling inzake entreegelden Organisatie van de abonnementen Abonnementenverkoop omvormen van vraaggericht naar aanbodgericht. Uitgangspunt nemen dat de abonnementhouder van 2016, behoudens opzegging (actie klant) ook weer automatisch abonnementhouder voor het nieuwe jaar (2017 enz.) wordt. Bij sportverenigingen werkt het ook op deze wijze, dus waarom niet bij de Waterlelie. Dit vergt uiteraard wel een adequate (abonnementen) ledenadministratie met duidelijke afspraken. Deze aanpassing heeft tot doel de opbrengst abonnementen de komende jaren minimaal op hetzelfde niveau te houden en zo mogelijk nog te verhogen. Prijsstelling inzake entreegelden Per 1 januari 2015 is geen prijsstijging doorgevoerd. Naar aanleiding van de uitkomsten van de enquête lijkt een relatief forse prijsverhoging niet de juiste weg om de opbrengsten te verhogen. Wel lijkt ons een normale trendmatige verhoging van de tarieven noodzakelijk i.v.m. de trendmatige stijging van de kosten. Bijzonder aandachtspunt daarbij is dat tot op heden de abonnementen uitwisselbaar zijn met de zwembaden in De Wijk en Ruinen. Ons advies is om deze uitwisselbaarheid ook in de toekomst te continueren. Mede om die reden adviseren wij om jaarlijks omtrent onder meer de tariefsaanpassing in overleg te treden met deze zwembadbesturen en de aanpassing van de tarieven waar mogelijk te harmoniseren. Op grond van het voorgaande adviseren wij het verhogen van de entreegelden meer te zoeken in de uitbreiding van het aantal bezoekers. 36

138 Aanpassingen die een verhoging van het aantal bezoekers en daarmee de entreegelden kunnen bewerkstelligen Uitbreiding openingstijden - langer open - geen sluiting tussen de middag - vroeger open in het weekend (het trekken van dagjesmensen ) Spaaractie bij de plaatselijke ondernemers voor seizoen 2017 Uitbreiding aantal bezoekers tijdens de daluren - late spetter kaart 20 (10x s avonds van tot uur; niet tijdens schoolvakanties en weekends) Aanbieden van een actief programma met georganiseerde activiteiten Aantrekkelijker maken van het zwembad o Kiosk, terras en stoelen o Nieuwe speeltoestellen o Aanpassen groenvoorziening o Nieuw hek rondom het bad (vervanging oud houten hek) o Nieuwe douchewand 2. Overige (bestaande) opbrengsten 2.1 Vergoeding gebruik zwemaccommodatie Zwemvereniging de Waterlelie en Zwemvereniging Hoogeveen maken gebruik van Zwembad de Waterlelie. Een sterk punt van Zwembad de Waterlelie is de afmeting van 50 meter. Op de dinsdagavond is er nog plaats voor een zwemvereniging van buitenaf. Daarnaast zijn er uiteraard ook mogelijkheden vóór zeven uur s morgens. Door middel van een meer actieve benadering hiervoor lijkt ons een verhoging van deze vergoeding met de helft haalbaar. 2.2 Doorberekende kosten sportvoorzieningen Dit betreft het schoolzwemmen. De lessen worden gegeven op 4 ochtenden aan 4 groepen per ochtend. De opbrengst bedroeg de afgelopen jaren gemiddeld per jaar. Dn vergoeding bedraagt vanaf (incl. 6% BTW) per leerling per les of gemiddeld lessen. Uitgaande van 11 lesweken betekent dit 460 leerlingen per week of gemiddeld 115 per ochtend of 29 per groep. Enerzijds wordt (landelijk) meer aandacht gevraagd voor het schoolzwemmen. Anderzijds is er sprake van vergrijzing. Mede op grond van het voorgaande zien wij niet direct mogelijkheden om deze opbrengst substantieel te verhogen. 3. Te genereren (nieuwe) opbrengsten 3.1 Sponsoring en reclame In de bestaande situatie genereert Zwembad de Waterlelie geen sponsor en/of reclamegelden. Wel wordt, zij het in beperkte mate, de plaatsing van reclameborden aan de zwemvereniging gegund. Er zijn meerdere mogelijkheden om de sponsorinkomsten uit te breiden. Uiteraard is nader overleg met de zwemvereniging omtrent de overname van de bestaande reclame-overeenkomsten dan wel samenwerking (instellen van een sponsorcommissie met verdeling van de opbrengsten) gewenst. Voor de plaatsing zien wij de volgende mogelijkheden - Sponsorborden plaatsen aan een ijzeren stellage aan de Oosterweg. - Sponsorborden plaatsen aan de tribunekant van het zwembad (overleg met de voetbalvereniging is wenselijk) In de begroting is uitgegaan van een uitbreiding met 20 reclameborden a 75 netto per jaar. 37

139 3.2 Sponsoring in natura Ons advies is om na de privatisering de (kosten) leveranciers te benaderen om hen te vragen op hun leveringen en/of diensten een korting/reductie te verlenen als sponsoring in natura. Denk daarbij aan een hovenier die het gras maait voor een gereduceerd tarief. Een schilder die de schilderwerkzaamheden verricht tegen een gereduceerd tarief of een klusjesman die zich een zaterdag beschikbaar stelt voor hand en span diensten. Een actieve sponsorcommissie zou hier bedrijven voor kunnen benaderen en dit goed in kaart brengen. Daarnaast zullen voor bepaalde werkzaamheden vrijwilligers worden ingeschakeld. Om deze potentiële besparingen zichtbaar te maken (en te houden) hebben wij deze in de begroting niet op de kosten in minderring gebracht doch als opbrengst gepresenteerd. In de begroting is uitgegaan van een te realiseren reductie/korting op de kosten van Opbrengsten fondsen Voor het realiseren van nieuwe voorzieningen of de renovatie van bestaande voorzieningen adviseren wij om aanvragen in te dienen bij fondsen zoals Jantje Beton, het Marius Tonckensfonds, Rabo Stimuleringsfonds etc. In combinatie met de in te stellen Vrienden van de Waterlelie (3.5) zou dit de financiering van de te realiseren voorziening. Omdat deze te bijdragen rechtstreeks betrekking hebben op de te realiseren voorzieningen is geen opbrengst uit die hoofde in de reguliere exploitatiebegroting opgenomen. 3.4 Kiosk en verhuur standplaats Uit de enquête en de SWOT analyse komt naar voren dat de exploitatie van de kiosk aanpassing behoeft. Met name de beperkte openingstijden worden als slecht/zwak ervaren. Gezien de beperkte omzetmogelijkheden zal een commerciële exploitatie van de kiosk niet, althans niet op duurzame wijze, mogelijk zijn. De kiosk dient daarom meer als een service product te worden gezien. Er is in de exploitatiebegroting evenwel geen (financiële) ruimte voor een professionele bemensing van de kiosk. Om vorenstaande reden adviseren wij daarom de kiosk te combineren met de entree zodat de toezichthouder tevens de kiosk kan bemensen. Naast koffie en thee zal een beperkt assortiment van (voor-)verpakte zaken als frisdrank, ijs, snoep en chips worden aangeboden. Voor drukkere tijdstippen wordt gezocht naar een aanvulling middels meerdere vrijwilligers die bereid zijn één of meerdere dagdelen voor de Waterlelie beschikbaar te zijn. In drukkere periodes (vakantie), op drukkere dagen en in het weekend kan worden gekeken naar de mogelijkheid van het kortstondig beschikbaar stellen van een standplaats. De invulling daarvan zou ook per week wisselend kunnen zijn, zoals een snackwagen op enkele dagen, een visboer, ambachtelijke ijs, broodjes kar, noem maar op. In de eerste plaats gericht op het bieden van meer service en vermaak en daarnaast het nog deels genereren van opbrengsten. Omdat geen omzetgegevens van de huidige kiosk beschikbaar zijn is sprake van een globale schatting; in de begroting is uitgegaan van een netto opbrengst uit de kiosk van De vergoeding voor de standplaats is begroot op 1.500, zodat de totale opbrengst wordt begroot op Vrienden van de Waterlelie Om geld te genereren voor enerzijds de realisatie van nieuwe voorzieningen en anderzijds voor het verzekeren van de toekomstige exploitatie stellen wij voor om een Vrienden van de Waterlelie te installeren. Ter bepaling van de gedachte: Bedrijven vrienden van de waterlelie; 100 euro per jaar doelstelling: 5 Vrienden van de waterlelie; 25 euro per jaar doelstelling: 40 Donateur van de waterlelie; 10 euro per jaar doelstelling: 300 Op basis van doelstelling is de totale jaarlijkse opbrengst begroot op

140 4. Personeelskosten jaar: begroot loonbetalingen huidig personeel inleenkrachten STK incl. leiding overige personeelskosten kosten vrijwilligers De loonbetalingen huidig personeel betreft een doorberekening door de Gemeente voor een tweetal (parttime) medewerkers. De verwachting is dat deze werkzaamheden/taken door vrijwilligers en een vrijwilligers bestuur kunnen worden ingevuld en de gepresenteerde lasten grotendeels kunnen vervallen. Wel dient er rekening te worden gehouden met een kostenbudget t.b.v. de vrijwilligers. Het voornemen bestaat om de openingstijden (belangrijk punt in de SWOT-analyse te verruimen. Rekening houdend met het deels vervallen van de hiervoor genoemde posten en de te verwachten stijging van de kosten inleenkracht (verruiming) openingstijden wordt verondersteld dat e.e.a. binnen een totaal budget van voor personeelskoten kan worden gerealiseerd. In de bijlagen is een gedetailleerde toelichting en berekening van de loonkosten mede in relatie tot de ruimere openingstijden opgenomen. 5. Kosten van beheer en huisvesting jaar: begroot Gas en elektra Water Chemicaliën Vaste lasten Onderhoud jaarlijks Overige kosten totaal exclusief onderhoud De kosten, exclusief onderhoud (klein, groot en reservering), bedragen gemiddeld afgerond Dit bedrag is exclusief het achterstallige onderhoud (jaar 2016) ad In de afgelopen vier jaar werd gemiddeld slechts aan onderhoud besteed waardoor achterstallig onderhoud is ontstaan. De cijfers over 2012 t/m 2015 zijn t.b.v. de vergelijking aangepast/genormaliseerd. In bijlage E. is een overzicht opgenomen met de kosten van het onderhoud volgens het inspectierapport Rader. 39

141 6. Verkoopkosten In de bestaande exploitatie zijn geen verkoopkosten opgenomen. De op te richten Stichting dient rekening te houden met kosten die in het verleden niet, dan wel onder doorbelasting overhead werden opgenomen. Hierbij valt te denken aan promotiekosten, kosten onderhoud website, kosten overige promotionele acties etc. 7. Overige kosten In de bestaande exploitatie zijn de overige kosten slechts beperkt opgenomen. De op te richten Stichting dient rekening te houden met kosten die in het verleden niet, dan wel onder doorbelasting overhead werden opgenomen. Onder meer dient rekening te worden gehouden met administratieve kosten, waaronder het verzorgen van de abonnementen en dagkaarten, bankkosten, accountantskosten, verzekeringen etc. 8. Rentelasten Dit betreffen uitsluitend bankkosten en kosten van betalingsverkeer Er is geen rekening gehouden met financieringslasten: investeringen zullen uit acties, giften en bijdragen en na verloop van tijd uit de lopende afschrijvingen worden betaald. 9. Kapitaalslasten (afschrijvingen) Voor de komende 7 a 8 jaar worden de investeringen in totaal begroot op Op basis van een veronderstelde gemiddelde levensduur van 7.5 jaar bedragen de afschrijvingslasten per jaar. 40

142 11 Bestuur, organisatie en eigendomsstructuur 11.1 Juridische structuur Voor de verzelfstandiging zal een nieuwe bestuurseenheid moeten worden opgericht. Er zijn drie mogelijkheden voor de juridische structuur: een coöperatie, een vereniging of een stichting. Bij de eerste twee vormen is er sprake van een vorm van lidmaatschap, waarbij de leden aansprakelijkheid hebben voor de vereniging. De continuïteit lijkt in deze structuur ook moeilijk te borgen. Dat lijkt voor een zwembad geen verstandige oplossing. Een stichting is een veel gebruikte rechtsvorm en als juridische structuur het meest geschikt. Een stichting heeft een bestuur dat alle verantwoordelijkheid als bestuurder draagt. Voor de oprichting van de stichting is een notariële akte vereist. Een nadeel bij de stichtingsvorm kan zijn dat het bestuur op afstand staat en voor de gebruikers van het zwembad en gemeenschap als het ware onzichtbaar is. Dat nadeel moet worden gecompenseerd door de toegang tot het stichtingsbestuur laagdrempelig te maken. Advies Geadviseerd wordt het zwembad onder te brengen in een nieuw op te richten stichting Bestuur Advies Voor een goed functionerend bestuur zijn de gewenste competenties noodzakelijk. De samenstelling van het bestuur van de stichting moet dan ook gebaseerd zijn op deskundigheid en professionaliteit, te bestuur uit 5-7 leden, waarvan 3 leden het dagelijks bestuur vormen. Deskundigheid op gebied van bestuur en organisatie, financiën, techniek, personeel (HR), marketing en promotie. Hiervoor zijn functieprofielen en een goede portefeuilleverdeling nodig. Het bestuur moet onder meer voldoen aan de volgende voorwaarden: Het bestuur kent de dorpsgemeenschap van Zuidwolde en omliggende dorpen Het bestuur is ondernemend, maatschappelijk betrokken en commercieel vaardig Het bestuur heeft visie op de toekomst van het zwembad in relatie tot maatschappelijke ontwikkelingen Het bestuur heeft een goede relatie met de gemeente en zoekt actief na samenwerking met andere verenigingen en organisaties De gebruikers van het zwembad moeten worden betrokken bij het beleid. Hiervoor kan een gebruikersgroep c.q. klankbordgroep worden opgericht. Periodieke vergaderingen met de gebruikers moet een garantie zijn voor de laagdrempeligheid. Verder kan de betrokkenheid bij het zwembad sterk worden vergroot door het oprichten van een groep of vereniging Vrienden van de Waterlelie. Die groep kan optreden als support groep voor het stichtingsbestuur en kan gevraagd en ongevraagd adviezen geven aan het bestuur Beheer en exploitatie Met de verzelfstandiging van het zwembad wordt het beheer en de exploitatie van het zwembad overgedragen aan de stichting. De gemeente zal zich financieel moeten verbinden aan een nieuwe opzet en aan de stichting om in de basis een verantwoorde exploitatie gebaseerd op continuïteit mogelijk te maken. Continuïteit is voor zowel de stichting en de gemeente hierbij van wezenlijk 41

143 belang. De jaarlijkse bijdrage van de gemeente is gemeenschapsgeld. De stichting en de gemeente zijn beiden ermee gediend dat continuïteit is geborgd. De nieuw op te richten stichting beschikt niet over vermogen en liquide middelen. De stichting heeft geen winstoogmerk. De uitgangpunten van de exploitatie zijn daar ook niet op gebaseerd. Van een voldoende solvabele onderneming met voldoende weerstandvermogen is nu een ook in de toekomst geen sprake. Dit betekent dat de stichting geen financiële risico s kan dragen. Advies Het exploitatierisico is een risico dat de stichting niet kan dragen. Dit kan betekenen dat bij een te ontstaan exploitatieverlies de stichting in liquiditeitsproblemen kan komen, hetgeen tot faillissement kan leiden. De gemeente zal daarom als belanghebbende dit risico moeten dragen. Zij zal zich garant moeten stellen voor het aanzuiveren van een eventueel exploitatietekort van de stichting gedurende de duur van de overeenkomst van beheer en exploitatie van het zwembad tussen de stichting en de gemeente. Daarbij zullen aanwezige exploitatieoverschotten uit de reguliere exploitatie uit eerdere jaren in eerste instantie moeten worden aangewend door de stichting. Dit zal duidelijk moeten worden vastgelegd in overeenkomsten. De stichting zal jaarlijks een volledige financiële verslaglegging ter inzage moeten verstrekken aan de gemeente Eigendomsstructuur De huidige exploitatie en eigendom van het zwembad is in handen van de gemeente. Uitgangspunt bij een verzelfstandiging is dat de gemeente juridisch eigenaar blijft van de ondergrond van het zwembad en het terrein. Een zwembad is een zeer kapitaalsintensieve onderneming met veel technische voorzieningen. Uitval of ondeugdelijk functioneren van installaties (tijdens een seizoen), maar ook calamiteiten die zich kunnen voordoen, zijn een fors risico en hebben financiële en operationele consequenties. Noodzakelijke (vervangings-) investeringen en eventuele (tijdelijke) sluiting tijdens een seizoen kan aan de orde zijn. Het afbakenen en afdekken van operationele risico s is bij een verzelfstandiging noodzakelijk. In dit verband onderscheiden wij voor de eigendomsstructuur en verzelfstandiging de volgende scenario s: 1. Volledige privatisering Volledige overdacht van de overdracht van de gebouwen, terrein en zwembaden, middels recht van opstal voor de stichting. De stichting neemt hierbij alle verantwoordelijkheid incl. bijbehorende risico s. 2. Gedeeltelijke privatisering (excl. zwembaden) Overdacht van de gebouwen en terrein, exclusief de zwembaden en technische voorzieningen, middels recht van opstal voor de stichting. Gemeente blijft eigenaar van de zwembaden en haar voorzieningen en bijbehorende installaties. Gemeente is hiermee verantwoordelijk voor onderhoud en beheer van dit deel. 3. Gedeeltelijke privatisering (excl. niet regulier onderhoud) Overdracht van de gebouwen, terrein, de zwembaden en technische voorzieningen, middels recht van opstal voor de stichting. Stichting is verantwoordelijk voor het reguliere, periodieke onderhoud en beheer van de zwembaden en gebouwen, volgens de lijst opgenomen in het onderhoudsplan Rader. 42

144 Gemeente is verantwoordelijk voor het tussentijds noodzakelijk onderhoud en herstel c.q. investeringen (ten gevolge van calamiteiten), niet behorende tot het reguliere periodieke onderhoud en beheer volgens Rader. Advies Het kapitaalsintensieve karakter van een zwembad tezamen met het ontbreken van weerstandvermogen en buffer aan liquide middelen van de stichting, maakt een afbakening van risico s noodzakelijk. Geadviseerd wordt daarom te komen tot een gedeeltelijke privatisering (scenario 3.), waarbij de gemeente verantwoordelijk blijft voor het niet reguliere onderhoud en voor calamiteitenrisico s. Om niet voorzien onderhoud en risico s te beperken is uitvoering van regulier onderhoud gewenst. Daartoe zal het regulier uit te voeren onderhoud jaarlijks op basis van het onderhoudsplan worden jaarlijks vastgelegd en uitgevoerd. Afwijkingen daarin worden met de gemeente afgestemd Vrijwilligers Naast betaalde professionele krachten, zoals toezichthoudend en zwem onderwijzend personeel moeten de vrijwilligers een wezenlijk onderdeel gaan vormen bij de organisatie, beheer en onderhoud van het zwembad. Advies De inzet van inzet vrijwilligers is noodzakelijk om de continuïteit van het zwembad te waarborgen. Voor een groot aantal werkzaamheden zal dan ook een beroep moeten worden gedaan op vrijwilligers. Vrijwilligers kunnen worden ingezet bij de organisatie, de verkoop en administratie van abonnementen, verkoop van entreekaarten bij de kassa, administratie, schoonmaak, het onderhoud van het terrein en het zwem klaar en winterklaar maken van het zwembad. Maar ook voor organiseren van activiteiten. Wanneer het zwembad is overgedragen aan de gemeenschap worden de werkzaamheden vaak niet meer als vrijwilligerswerk ervaren. De meesten zien dat dan als het werken in en voor het eigen bedrijf dat van ons allen is, waarvan iedereen profiteert en waar iedereen dus ook aan bijdraagt. De coördinatie van de inzet van de vrijwilligers is overigens een behoorlijke opdracht die niet onderschat mag worden. Hun bijdrage is een wezenlijk onderdeel waarop de exploitatie is gebaseerd en kritische succesfactor. Een vrijwilligerscommissie zal deze bijdrage moeten coördineren en mede het beleid hiervan mee helpen bepalen en moeten uitvoeren. Het vinden van vrijwilligers Vrijwilligers vinden begint bij het werven. Nodig potentiële vrijwilligers uit om een keer langs te komen en laat ze kennis maken met de organisatie. Zorg dat ze zich welkom voelen. Je kunt ze persoonlijk benaderen, maar ook via sociale media en de website. Bezoekers van het zwembad zijn een goede doelgroep. Het is belangrijk om te kijken naar de verschillende vrijwilligerstaken en daar gericht op te werven, flexibiliteit is hierbij noodzakelijk. Vraag ze wat ze leuk vinden om te doen en ook hoeveel tijd ze beschikbaar hebben. Maak goede afspraken. Het behouden van vrijwilligers. Heb je een vrijwilliger eenmaal gevonden dan is het zaak om te proberen die ook aan de organisatie te binden. Zorg dat een nieuweling zich vanaf het begin welkom voelt, geef een rondleiding en laat hem 43

145 of haar kennismaken met de andere vrijwilligers en de activiteiten die binnen het zwembad worden gedaan. Zorg voor een vaste contactpersoon aan wie vragen kunnen worden gesteld en vooral, zorg voor een goede begeleiding. Check regelmatig of deze tevreden zijn en waardeer de vrijwilligers. Dat kan zijn met een kleine attentie, maar vooral benoem het! Wanneer een vrijwilliger zich verder wil ontwikkelen moet die mogelijkheid worden geboden. Op die manier zijn ze breder inzetbaar. In het ideale geval scholen vrijwilligers zichzelf om ook toezicht te kunnen houden of zelfs om ook les te mogen geven. Het is van groot belang dat de groep vrijwilligers goed gemanaged wordt. Er kan ook gedacht worden aan een win-win situatie voor de gemeente, het zwembad en de betrokkene wanneer gebruik gemaakt kan worden van mensen die (tijdelijk) geen werk hebben. Werken in het zwembad zorgt voor ontwikkeling van vaardigheden en het opbouwen van een netwerk en werkritme. Ook kan het zwembad een prima werkplek zijn voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Denk daarbij aan groenonderhoud, schoonmaak of de functie van gastheer/vrouw Verzekeringen De gebruikelijke bedrijfsrisico s voor opstallen, aansprakelijkheid, personeel etc. dienen goed verzekerd te worden. Hiervoor is het noodzakelijk om de risico s in beeld te krijgen door inschakeling van deskundigen. De gemeente heeft op dit moment als exploitant de risico s verzekerd. De nieuwe organisatie zal deze verzekeringen moeten overnemen en toetsen. Wettelijke aansprakelijkheid De eigenaar van het zwembad, maar zeker ook diegene die het beheer en de exploitatie verzorgt kan aansprakelijk gesteld worden door derden voor de financiële gevolgen van materiële schade en/of letsel. De stichting is een rechtspersoon. Het is noodzakelijk dat de stichting een goede verzekering afsluit als dekking voor deze aansprakelijkheid. Bestuurdersaansprakelijkheid. Bestuurders van een stichting zijn in beginsel niet aansprakelijk voor de gedragingen van de stichting. Dat wordt anders indien er sprake is van wanbestuur. Aansprakelijkheid kan zowel bestaan ten opzichte van derden als ten opzichte van de stichting zelf. Voor de bestuurders dient een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering te worden afgesloten. Vrijwilligersverzekering. De gemeente de Wolden heeft een collectieve verzekering afgesloten voor vrijwilligers. Die verzekering dekt de risico s die vrijwilligers lopen bij de uitoefening van hun taken. Die verzekering dekt zowel het aansprakelijkheidsrisico, het ongevallen risico en de persoonlijke eigendommen van de vrijwilligers. Het is belangrijk dat de gemeente verklaart dat de vrijwilligers van het zwembad hier ook onder vallen. Advies De stichting dient zich te verzekeren voor alle gebruikelijke risico s en aansprakelijkheden. Daarbij is een rechtsbijstandsverzekering noodzakelijk voor eventuele juridische bijstand. De risico s moeten worden doorgelicht door een beroepsdeskundige en periodiek te worden beoordeeld. De verzekeringsportefeuille moet jaarlijks worden getoetst. 44

146 12 Promotie en sociale media Gezien de landelijke trend van steeds minder bezoekers is een goed promotieplan onontbeerlijk. Gemeente de Wolden heeft een facebook account voor alle zwembaden van gemeente De Wolden. Indien er een activiteit plaats vindt wordt middels dit sociale media aangegeven wat er te doen is. Daarnaast hangt er bij de entree van het zwembad een informatie bord waar diverse informatie is te vinden over het zwembad. Verder is er algemene informatie te vinden op de algemene site van de gemeente over het zwembad. Het zwembad kent vaste openingstijden, echter bij mooi en bij slecht weer worden de tijden aangepast. Dit werd niet gecommuniceerd via promotiekanalen. Er werd vaak gebeld door bezoekers over de eventuele gewijzigde tijden. Advies Uit zowel de SWOT- analyse als uit de enquête kwam duidelijk naar voren dat er weinig communicatie middelen zijn die eventuele wijzigingen of promoties kenbaar maken. Wenselijk is om dit uit te breiden dan wel te verbeteren. Denk aan een actief beheer van de facebook account van zwembad de Waterlelie. Daarnaast is het wenselijk dat er een dynamische website komt die regelmatig wordt bijgewerkt en waarop duidelijk een programma staat vermeld wat er het komend seizoen allemaal is te doen. Als de openingstijden worden aangepast moet dit direct zichtbaar zijn op de website. Eis voor de website is dus dat deze gebruiksvriendelijk is en in gebruik ook gemakkelijk is voor een medewerker van het zwembad (webmaster). Daarnaast is een actief activiteitenprogramma wenselijk. Het is noodzakelijk dat een afzonderlijke activiteitencommissie wordt gevormd, waarbij samenwerking met het zwembadpersoneel nodig is. Meer activiteiten in het bad zorgt voor meer binding. Wij denken dat het belangrijk is om elk seizoen te starten met een middag- en avondvullende activiteit. Een activiteit die aansluit bij alle doelgroepen (ouderen, sporters, jeugd en kinderen). Om dit jaar al op te starten is de projectgroep dit jaar al gestart met een aantal activiteiten: - Zwemloop 11 mei - Nieuwjaarsduik - 24-uurs marathon 2017 De dit voorjaar georganiseerde en gehouden zwemloop is een groot succes geweest. 45

147 13 Route naar 2017 De projectgroep heeft met dit rapport de uitkomsten en adviezen van haar onderzoek om te komen tot een verzelfstandiging van het zwembad in Zuidwolde weergegeven. Van het grootste belang is een sterk en permanent draagvlak van de bevolking. De medewerkers van het zwembad en zeker ook de vrijwilligers spelen daarbij een grote rol. Van dorpsbelangen wordt een stimulerende rol verwacht bij de verdere ontwikkelingen ten aanzien van het zwembad. Op korte termijn betekent dat het toetsen van het rapport, het aanbieden en het overleg met de gemeente en de vorming van een stichtingsbestuur. Advies Wij adviseren, om in samenwerking met dorpsbelangen, een stichting in oprichting op te richten die zorgt voor de continuïteit, planvorming, planuitwerking en realisatie van verzelfstandiging. Die organisatie moet breed zijn samengesteld en de volgende zaken uitwerken: Het oprichten van een stichting Het vormen van een stichtingsbestuur Te komen tot overeenstemming met de eigenaar van het zwembad, de gemeente, over de financiële bijdrage, uitvoering van achterstallig onderhoud c.q. herinrichting van het zwembad en voorwaarden. Het vormen van een organisatiestructuur en commissies Het maken van een bedrijfsplan Het maken van een beheer en onderhoudsplan Het maken van een personeelsplan 46

148 Zwembad De Slenken in De Wijk Samengesteld door werkgroep zwembad De Slenken Februari

149 Inhoud 1. Inleiding Advies Uitwerking advies Financieel uitgangspunt Zelfstandige bestuurseenheid Eigendom gebouwen en opstallen Personeel Openingstijden Financiën Specificatie onderhoud Toewerken naar Bijlage 1 Inventarisatie huidige situatie...10 Bijlage 2 Enquête...16 Bijlage 3 Verslagen gesprekken buurzwembaden...19 Bijlage 4 Rapport Raderadvies 2

150 1. Inleiding Nederland is een echt waterland. Aan de ene kant proberen we het water op afstand te houden, aan de andere kant genieten we ervan. Enerzijds in zee en aan open water, anderzijds in openlucht- en overdekte zwembaden. Zwembaden worden gezien als een vanzelfsprekende voorziening in gemeenten, ondanks dat ze vaak geen sluitende begroting hebben. De gemeenteraad van De Wolden heeft besloten dat de jaarlijkse kosten voor zwembad De Slenken met omlaag moeten. In veel gemeenten is al de omslag gemaakt naar exploitatie door een stichting. In De Wijk is vanuit de Belangenvereniging een werkgroep ingesteld die deze overdracht voorbereid heeft. Voorwaarden De gemeenteraad wil het bad onder voorwaarden openhouden: van de exploitatie af voor de langere termijn met hulp van de inwoners. De gemeenteraad heeft het college van B&W opgedragen: Ga in gesprek met de inwoners over het beheer en de exploitatie van de zwembaden Draag de verantwoordelijkheid uiterlijk per 31 december 2016 over aan de inwoners van De Wijk Werkgroep Via de Belangenvereniging De Wijk heeft de gemeente deze vraag uitgezet waarop een werkgroep gevormd is. In november 2014 is deze werkgroep Verzelfstandiging zwembad De Slenken van start gegaan. De groep bestaat Jan Boverhof, Jan Faber, Arnoud Gengler, Bouwina Harthoorn, Remko Hendriks en Bea van Oenen. Naast de werkgroep is een klankbordgroep gevormd, bestaande uit ongeveer tien mensen. Deze groep is regelmatig geconsulteerd; ook alle andere belangstellenden waren hierbij welkom. Werkwijze De werkgroep heeft eerst de huidige situatie van het zwembad in beeld gebracht: hoe wordt het zwembad bezocht, hoe is de staat van onderhoud, welke kosten worden gemaakt etc. Vervolgens is een plan van aanpak gemaakt voor de overgang van gemeentelijk naar zelfstandig zwembad. Om te komen tot een goede nulmeting, is door een externe partij, Raderadvies, een schouw gedaan van het zwembad. De gegevens van deze schouw zijn verwerkt in dit advies. Het rapport van Raderadvies is bijgevoegd. Opbouw van dit rapport In hoofdstuk 2 beginnen we met het advies. Dat onderbouwen we vervolgens met gegevens uit de inventarisatie, de financiën en de uitkomsten van een enquête onder de bevolking en gesprekken met andere zwembaden. 3

151 2. Advies Op basis van een inventarisatie, enquête onder inwoners en (markt)onderzoek adviseert de werkgroep de gemeente het volgende te besluiten. 1. De bestuurlijke verantwoordelijkheid voor zwembad De Slenken in De Wijk per 1 januari 2017 over te dragen aan de inwoners, georganiseerd in een zelfstandige bestuurseenheid. 2. De zelfstandige bestuurseenheid vanaf 2017 verantwoordelijk te maken voor instandhouding, onderhoud en exploitatie van het zwembad. 3. In 2016 onderhoud uit te voeren op basis van het planon onderhoudsprogramma en het onafhankelijke schouwrapport van Raderadvies. De kosten hiervoor worden geraamd op In paragraaf 3.7 is een specificatie van deze kosten opgenomen. 4. De zelfstandige bestuurseenheid jaarlijks, aan het begin van het jaar, een exploitatiebijdrage te verstrekken van Per 2017 het eigendom van de gebouwen en opstallen over te dragen aan de nieuw te vormen zelfstandige bestuurseenheid en middels erfpacht de grond beschikbaar te stellen aan de zelfstandige bestuurseenheid. In hoofdstuk 3 werken we dit advies uit. Kansen voor de nabije toekomst De opdracht van de gemeenteraad aan het college beperkte zich tot de verzelfstandiging van het zwembad. Als werkgroep hebben we deze vraag uitgewerkt. Tijdens ons onderzoek kwamen we tot het inzicht dat er ook mooie kansen liggen voor de verzelfstandiging van de sporthal, juist in samenwerking met het zwembad. Als vervolgstap zouden we graag aan de slag gaan met een onderzoek naar de haalbaarheid en eventuele uitvoering van verzelfstandiging van sporthal De Slenken. 4

152 3. Uitwerking advies 3.1 Financieel uitgangspunt Het zwembad kostte de gemeente in De gemeenteraad heeft in dat jaar besloten dat het zwembad per 2017 verzelfstandigd moet worden, wat moet leiden tot een jaarlijkse besparing van voor de gemeente. Dat betekent dat de gemeente jaarlijks maximaal bijdraagt aan de exploitatie door de zelfstandige bestuurseenheid. In dit hoofdstuk hebben wij beschreven hoe we vanuit dit gegeven denken te komen tot een gezonde exploitatie van het zwembad. We baseren ons hierbij op de inventarisatie van zwembad De Slenken (bijlage 1), de gehouden enquêtes (bijlage 2), gesprekken met zwembaden in de omgeving (bijlage 3) en op de onafhankelijke technische schouw (bijlage 4). 3.2 Zelfstandige bestuurseenheid De bestuursvorm die we kiezen is een stichting. 3.3 Eigendom gebouwen en opstallen De stichting wordt erfpachter. Zwembad De Slenken valt onder de beheersverordening De Wijk en heeft de bestemming Maatschappelijk. 3.4 Personeel Ook na verzelfstandiging heeft het zwembad professionele krachten nodig. We verwachten dat een (klein) deel van het werk overgenomen kan worden door vrijwilligers. De stichting wil in elk geval voor bestuurstaken, activiteiten, pr en werving, onderhoud terrein en verkoop in het zwembad vrijwilligers inzetten. We onderscheiden de volgende functies: Professionele kracht: o Taken: (school)zwemonderwijs geven, toezicht houden, alle overige voorkomende werkzaamheden, zoals schoonmaak en kwaliteitsmeting zwemwater, begeleiding stagiair o Eisen: diploma zwemonderwijzer, ALO of CIOS met aantekening zwemmen, EHBO Lifeguard o Taken: toezicht houden, alle overige voorkomende werkzaamheden, zoals schoonmaak en kwaliteitsmeting zwemwater o Eisen: opleiding lifeguard, Zwemmend Redden voor zwembaden, EHBO Vrijwilliger Stagiair We gaan uit van de volgende inzet: April en september (gebruiksklaar en winterklaar maken zwembad) Totaal 4,5 weken: 1 professionele kracht Mei tot en met augustus Continu aanwezig: 1 professionele kracht en 1 lifeguard, plus vrijwilliger of stagiair In piekperioden* 1 lifeguard erbij * We gaan ervan uit dat we 50 % piekuren en 50 % daluren hebben per jaar. 5

153 3.5 Openingstijden In het zwembad wordt vier dagen per week zwemles gegeven. Verder wordt het bad door zes basisscholen gebruikt voor schoolzwemmen. Ook in de toekomstige situatie zorgen we dat deze lessen door kunnen gaan. Er is veel kritiek op de huidige openingstijden; vooral het late tijdstip waarop het bad in de zomer s middags opengaat. Als een van de weinige baden in de omgeving is De Slenken erg vroeg open. Het totaal aantal uren dat het bad open is, is groot in vergelijking tot baden in de omgeving: uur. We gunnen de vroege zwemmers graag hun ochtendbaantjes. We streven ernaar het aantal openingsuren gelijk te houden en toch tegemoet te komen aan de geuite kritiek. Als uitgangspunt voor de berekening van de toekomstige exploitatie hebben we de openingstijden voorlopig vastgesteld. We maken onderscheid tussen voor- en naseizoen en hoogseizoen: Openingstijden voor- en naseizoen 10 weken Maandag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Dinsdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Woensdag 13:00 19:00 uur Donderdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Vrijdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Zaterdag 12:00 18:00 uur Zondag 12:00 18:00 uur Totaal 52 uur per week Openingstijden hoogseizoen 8 weken Maandag 6: uur Dinsdag 6:30 20:00 uur Woensdag 6:30 20:00 uur Donderdag 6: uur Vrijdag 6: uur Zaterdag 12:00 19:00 uur Zondag 12:00 19:00 uur Totaal 81,5 uur per week Het bad is hiermee uur open per jaar (52 x 10 weken) en (81,5 x 8 weken). Gedurende de zomervakantie is dat een significante verruiming ten opzichte van huidige openingstijden. 3.6 Financiën Bij de inschatting voor de exploitatie zijn we uitgegaan van de volgende uitgangspunten: De bezoekersaantallen nemen af. We nemen de huidige lage bezoekersaantallen als basis. Aantal uren geopend per jaar: Personeelsinzet zoals beschreven onder 3.4. Inflatie ten opzichte van 2014: 5%. Houtkachel blijft eigendom van de gemeente maar kosten voor levering energie aan zwembad worden doorbelast aan zwembad om de energiekosten voor gebruik gas te drukken. Tarief medewerkers: we rekenen met een gemiddeld tarief voor inhuur van 25 per uur voor professionele kracht en 15 per uur voor lifeguard. Uitgewerkt aan de hand van de inzet zoals beschreven in 3.4 betekent dat: Opstart- en afsluitweken: 1 professionele kracht 40 u/w, 25/uur x 4,5 weken = Laagseizoen: professionele kracht 52 u/w, 25/uur; lifeguard 52 u/w, 15/uur =

154 Hoogseizoen: 2 professionele krachten 81,5 uur, 50 /uur; lifeguard 81,5 uur, 15 /uur = Hieronder is de verwachte exploitatie voor 2017 uitgewerkt. Ter vergelijking zijn de bedragen uit de jaarrekening van 2014 in de laatste kolom toegevoegd. Uitgaven Medewerkers loonkosten Werkuitrusting medewerkers Activiteiten sport en welzijn Telefoon Wi-Fi Bestuur Communicatie en PR Contributies Bank Kantoorartikelen Accountant/notaris kosten Gemeentelijke belastingen Waterschapslasten Afvoer afval Gas Elektra Water Houtkachel Onbekend; ca Chemicaliën en waterkeuring Schoonmaakmiddelen Verzekeringen Herstel schade Klein onderhoud Voorziening onderhoud en vervanging * Onderhoud terrein Investering comfort/duurzaamheid/attractie Overig/onvoorziene kosten Overhead gemeente Kapitaallasten/afschrijving Totaal Inkomsten 28 Entree Vergoeding gebruik sportaccommodaties Doorberekening sportvoorziening Kiosk Inkomsten Totaal

155 * Onderbouwing voor dit bedrag: In het planon onderhoudsprogramma staan zijn volgende toekomstige kosten genoemd. Dit is inclusief groot onderhoud en vervanging installatie Gebaseerd op deze gegevens is per jaar nodig voor investeringen en onderhoud. 3.7 Specificatie onderhoud 2016 Op basis van het planon onderhoudsprogramma staan voor 2016 werkzaamheden gepland ten bedrage van Raderadvies adviseert op basis van de schouw om in 2016 meer werkzaamheden uit te voeren. De meest urgente van deze voorgestelde werkzaamheden met bijbehorende verwachte kosten zijn de volgende: Reparatie houten kozijnen Reparatie grondwaterpomp Vervangen tourniquet Vervangen vloerafwerking dilatatie Vervangen elektrische boiler Vervangen badafdekking Vervangen geluidsinstallatie

156 4. Toewerken naar 2017 Als de gemeente instemt met dit advies, overlegt de werkgroep zwembad met de Belangenvereniging over het vervolg. Een stappenplan hiervoor is uitgewerkt. Bestuur stichting De leden van de werkgroep hebben aangegeven zitting te willen nemen in het te vormen bestuur. 9

157 Bijlage 1 Inventarisatie huidige situatie In deze bijlage is beschreven hoe de zaken geregeld zijn rond eigendom en organisatie van het zwembad. Gebouw en opstallen Eigendom De gemeente De Wolden is eigenaar van het terrein en alle opstallen. Beheer door gemeente Bouwtechnische zaken (Groot) onderhoud Investeringen Kapitaallasten Kapitaallasten hebben betrekking op financiële verplichtingen die de gemeente is aangegaan voor vernieuwingen en vervangingen. Deze lasten zijn voor rekening van de eigenaar. Kiosk De catering is verpacht. De overeenkomst loopt van 1 mei tot 1 mei en er geldt een opzegtermijn van een jaar. De overeenkomst loopt af op 1 mei Personeel Inhuur De medewerkers van het zwembad zijn in tijdelijke dienst van Stichting Sport Technisch Kader (STK) Drenthe. Ze worden aangestuurd door een coördinator die in dienst van de gemeente is. Daarnaast is er nog een medewerker in dienst van de gemeente die hand- en spandiensten verricht bij opstart en afsluiten van het zwembad. De gemeente huurt de mensen in en bepaalt de salarissen. Het contract van de medewerkers loopt van 1 april tot half september. Opgebouwde verlofuren worden aan het einde van het seizoen uitbetaald. De einddatum is afhankelijk van het aantal gewerkte uren. Afhankelijk van het weer en activiteiten kunnen medewerkers meer of minder werken. De gemeente betaalt geen overuren uit. De volgende functies worden onderscheiden: Coördinator De coördinator is in dienst van de gemeente en niet continu aanwezig in het zwembad Toezicht- en zwemlesmedewerkers (3x 36 uur/week) Zwemles geven Toezicht houden Bewaken kwaliteit zwemwater Zwemlesmedewerkers (11 uur/week) Helpt bij zwemlessen Werken door de week een vroege of late dienst en geplande weekenddiensten Kassa- en toezichtmedewerkers (2 x 20 uur/week) Kassa Administratieve werkzaamheden Assisteren bij toezichthouden Werken alleen de middag en geplande weekeind diensten 10

158 De onderhoudsman (10 uur/week) Onderhoudt het terrein, de gebouwen en het technische gedeelte Regelmatige check machinepark in de periode dat het zwembad is gesloten De tuinman werkt meer uren dan waarvoor hij in dienst is; deze uren worden gezien als vrijwilligerswerk Totaal aantal uren per week: 169 (exclusief coördinator) Gebruik van het zwembad Openingstijden Maandag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Dinsdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Woensdag 6:30 10:00 uur 13:00 18:00 uur Donderdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Vrijdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Zaterdag 13:00 17:00 uur Zondag 13:00 17:00 uur Zwemlessen Werving De gemeente maakt gebruik van de gemeentelijke pagina s in de Wolder Courant. Verder is er een gezamenlijke Facebook pagina met zwembad De Waterlelie in Zuidwolde. Zwembond Het zwembad is aangesloten bij de bond KNZB. De bond verzorgt ook de diploma s. Zwemlessen Vier ochtenden per week worden zwemlessen van 25 minuten gegeven: op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag. 6:45 7:10 Diploma B (ma, do) en Diploma C (di, vr) 7:15 7:40 Diploma A 7:45 8:05 Diploma A Schoolzwemmen In De Wolden is een werkgroep Schoolzwemmen. In deze werkgroep zitten 2 schooldirecteuren, de beleidsmedewerker lokaal onderwijsbeleid en de coördinator sportaccommodaties. Voorafgaand aan het zwemseizoen worden wensen en verbeterpunten besproken. Er bestaat een schoolzwemprotocol; daarin staan de verantwoordelijkheden en taken beschreven van de medewerkers van de zwembaden en de scholen. Scholen die De Slenken gebruiken: CBS Arendsvleugel Ruinerwold OBS De Dissel Ruinerwold CBS Harm Vonckschool, Berghuizen CBS Johan Frisoschool, Koekange OBS Rozebottel, Koekange OBS De Horst, De Wijk Het schoolzwemmen wordt gegeven op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 8:30 tot 10:45 uur. Bij les en toezicht zijn 2 medewerkers en een leerkracht aanwezig, zoals in het schoolzwemprotocol is omschreven. 11

159 Ochtendzwemmers Veel mensen vinden het prettig om in de vroege ochtend te zwemmen. Een deel van het bad is tussen 6.30 en uur bestemd voor de ochtendzwemmers. Verhuur en gebruik door derden Er zijn twee zwemverenigingen die het bad huren: Zwemvereniging De Reestduikers op woensdag van uur tot uur Zwem- en waterpolovereniging De Reest een aantal weken op dinsdag- en vrijdagavond. Zwemvereniging De Reestduikers organiseert jaarlijks de nationale zwemvierdaagse in het zwembad. Bezoekersaantallen recreatief schoolzwemmen zwemclub totaal

160 Ondersteuning bedrijfsvoering door gemeente De gemeente ondersteunt de bedrijfsvoering als volgt: Coördinatie Personeelszaken Communicatie en PR Werving en verkoop abonnementen Verzekeringen Opleiding medewerkers Onderhoud en laten keuren speeltoestellen Contracten met derden Boekhouding Zwemlessen werving en administratie 13

161 Financiën Baten en Lasten zwembad De Slenken Inkomsten Entree Vergoeding gebruik sportaccommodaties Doorberekening sportvoorziening Totaal inkomsten De uitgaven zijn gesplitst in uitgaven die direct gerelateerd zijn aan het zwembad en uitgaven die door de gemeente als overhead worden toegekend aan het zwembad in De Wijk. Dit zijn algemene gemeentelijke kosten die op alle faciliteiten worden omgeslagen. Uitgaven Personeel Werkuitrusting personeel Telefoon kosten Activiteitenkosten sport & welzijn Kosten contributies etc Kantoorartikelen Belasting gemeente Waterschaps- en zuiveringslasten Afvoer vuil gem. gebouwen Gasverbruik Elektriciteitsverbruik Waterverbruik Chemicaliën en waterkeuring Schoonmaakmiddelen Brand- en stormverzekering Herstel schade Klein onderhoud gebouwen Klein onderhoud inventaris Voorziening groot onderhoud Onderhoud terreinen Totaal uitgaven

162 Gemeentelijke overhead die wordt omgeslagen op het zwembad en die dus voor de vereniging vervalt: Overhead gemeente Feestdagen gratificatie Reis en verblijfkosten Personeelsvereniging Afdeling PZ/Concern Afdeling financien Afdeling best. En man Ondersteuning Afdeling dienstverlening Afdeling ruimte Directie Administratie Automatisering Bureau- en schrijfbehoeften Portikosten Boeken tijdschriften OW BU marktconform OW BU overigen kosten Werkzaamheden Woldwerk Totaal overhead Investerings-/afschrijvingskosten voor de apparatuur die in 2010 is aangeschaft: Afschrijving/kapitaallasten Afschrijving apparatuur Dit leidt tot de volgende totaalbalans: Totaalbalans Inkomsten Exploitatiekosten Overhead gemeente Kapitaallasten/afschrijving Totaal resultaat

163 Bijlage 2 Enquête Onder inwoners is een enquête gehouden. De uitkomsten: De meeste mensen die de enquête invulden hebben een abonnement (78%). 45% van de respondenten geeft aan het zwembad wekelijks te bezoeken, 20% dagelijks. 50% geeft aan tijdens schoolvakanties ruimere openingstijden te willen, 30% wil het zwembad ook in september open houden. De voorzieningen worden gemiddeld met een voldoende tot goed beoordeeld. De helft van de respondenten geeft aan vrijwilligerswerk te willen doen. Schoolzwemmen en zwemlessen Schoolzwemmen en baantjeszwemmen zit elkaar soms in de weg. Zwemlessen promoten Turbolessen in de zomervakantie Zwemtraining voor volwasssen Leuk die springplanklessen, ook volwassenen enthousiasmeren Aanbod van zwemcursussen. Dit aanbod goed kenbaar maken, dus niet alleen via affiches bij het zwembad zelf. Lessen 'Meer bewegen voor Ouderen' gaan verzorgen en 'Aqua-aerobic' of 'Spinning' zodat er inkomsten kunnen worden gegenereerd en er andere doelgroepen worden aangesproken Zwemlessen in de middag Kaartverkoop en communicatie Voorverkoop gaat vaak mis, je krijgt dan geen verbinding, dus dit jaar ook geen voorverkoopkorting gehad. Reclame/kenbaar maken in het dorp en verre omgeving Goede communicatie als zwembad eerder dichtgaat als het slecht weer is. Eigen website zou handig zijn! Misschien ook in de wijk Oosterboer in Meppel flyeren (als dit nog niet gedaan word) omdat daar nog veel jonge gezinnen wonen die misschien niet weten hoe dichtbij het zwembad eigenlijk is. Straal trots uit dat we een mooi openbaar zwembad hebben. Betere kaartjescontrole, nu komen er veel mensen gratis binnen. Gratis wifi Een info bord waar de weersvoorspelling/weerbericht op staat. Personeel Er moet wel deskundig personeel rond het bad blijven! Oudere jeugd niet "bemoederen", ga er al badmeester en badjuffen vrolijk/vlot mee om. Organiseer spelletjes. Inzetten van jongere toezichthouders die affiniteit met zwemmen en sport hebben. Voorzieningen Kleedhokjes met deuren die je op slot kunt doen Schonere wc's Leuke glijbaan Beachvolleybalveld vernieuwen Kiosk naar voren halen Schilderwerk, het mag allemaal wel weer wat frisser Zwembad overdekken ook in winter open Meer speelattributen 16

164 Pannakooi Wifi Goedkopere snacks De horeca uitbreiden met een mooi terras waar ook fietsers gebruik van kunnen maken. Uitbreiding en modernisering toiletten, erbij douchehokjes en modernisering kleedkamers Glijbaan recreatiebad vervangen, deze is gevaarlijk Kluisjes Extra warme douche, afgeschermd Aantrekkelijk maken Het bad is slecht aangegeven, zowel de route ernaartoe als de entree. Entree is bepaald geen visitekaartje. Er zijn vast sportfunctionarissen en verenigingen die activiteiten kunnen en willen organiseren in/bij het zwembad. Denk aan kennis maken met duiksport, beachvolleybaltoernooi, beachvoetbal, spuitbal mmv de brandweer, etc. Zou een goedkope overkapping (serrestal idee) bijdragen aan langere openingstijden en lagere stookkosten in het seizoen? Aantrekkelijk maken voor kinderfeestjes. Beachvolleybaltoernooi bv ipv stratenvolleybal Bootcamp/triathlon Thema avonden met bv frietkar/ BBQ Langer open in het seizoen dus ook in september/oktober eventueel op beperkt aantal dagen/uren. Organiseer b.v. sporttoernooitjes in de omgeving. Vraag vrijwilligers van sportopleidingen. Maak afspraken met sportverenigingen uit de buurt, b.v. training. Arrangementen in samenwerking met campings. Ligbedjes verhuren Discozwemmen/midzomernachtzwemmen Barbecue op een mooie avond Sporten aanbieden ism sportverenigingen/sportschool Camperovernachtingsplaatsen bij zwembad maken Meer bieden op gebied van speelveld, combimogelijkheden met sporthal, dagrecreatiemogelijkheden; marketing richten op wijde regio ( Meppel, Koekange, Ruinerwold, IJhorst, Staphorst ) en meegaan met Marketing Drenthe/Recreatieschap Drenthe Financieel Instellen een vriendenclub van het zwembad, net als bijvoorbeeld vrienden van Apollo Enquête onder leerlingen basisschool De Horst Over het algemeen tevreden over het zwembad. Verbeterpunten: de kleedhokjes, de toiletten en douches (graag meer) Tips: Een glijbaan hoe hoger en bochtiger, hoe beter Ruimere openingstijden Meer waterspeelgoed Een pannakooi Boomhutten Meer speeltoestellen Binnenbad Kamperen bij het zwembad 17

165 Activiteiten Familieschommel Kiosk vaker open Golfslagbad en wildwaterbaan 18

166 Bijlage 3 Verslagen gesprekken buurzwembaden Verslag van het bezoek aan zwembad Balkbrug Betrokkenheid bij het bad van de bevolking is erg groot. 95% van de basisschoolkinderen hebben bijvoorbeeld een abonnement. Bad heeft jaarlijks tussen de en bezoekers. Dit bezoekersaantal is al jaren stabiel. Bad heeft twee vrijwilligers. Die zijn er als het bad open is vrijwel iedere dag te vinden. Ook in de winter helpen ze. Zij krijgen de maximale vrijwilligersvergoeding. Voor de rest kan een beroep doen op een groep vrijwilligers die wel willen helpen bij het organiseren van evenementen. Dit is de klankgroep voor het zwembad. Eén keer per jaar komt deze groep samen met het bestuur. Allerlei zaken worden dan besproken. Rest is allemaal in dienst van de stichting. Eén hoofdbadmeester die alles regelt, ook heel bekwaam is op technisch gebied. Hij is het hele jaar in dienst. Doet in de winter onderhoudswerkzaamheden. Ook de kassière is in dienst van de stichting. Is ook bevoegd op gebied van reanimatie en EHBO. De andere werknemers zijn allemaal voor de duur van het seizoen in dienst. De kiosk wordt door de kassière gedaan. Kiosk en kassa zitten dus in één ruimte. Als het heel druk is, wordt de kiosk door vrijwilligers gedaan. Men werkt niet samen met bedrijven in de buurt in die zin dat die bedrijven werkzaamheden voor een lagere prijs of gratis doen. Bestuur probeert wel zo veel mogelijk de plaatselijke bedrijven in te schakelen bij werkzaamheden. Bezuinigingen: zonnepanelen, aanboren bron (investering is er in 6 jaar uit), leidingen op het dak waar het water eerst kan opwarmen. Samenwerking met campings in de buurt. Deze hebben geen of alleen een klein badje. Vaste klanten hebben vaak een abonnement. Geen kortingen voor campinggasten. De campingbaas haalt wel in de voorverkoop een flink aantal abonnementen op en verkoopt die dan door. Men organiseert wel samen met de camping activiteiten bijvoorbeeld een Fun Run met bootcamp. De eerste keer was de organisatie in handen van een medewerker van het zwembad die voor zijn studie een opdracht moest uitvoeren. Er is een draaiboek beschikbaar. De camping mag ook activiteiten in het zwembad organiseren bijvoorbeeld spijkerbroekhangen. Activiteiten: dauwzwemmen met ontbijt, discozwemmen met onderwaterlampen, 4 (!) trimgroepen, survivalcursus voor kinderen met A en/of B-diploma, zwemlessen natuurlijk. baantjeszwemmers krijgen gratis koffie. Zwembad gaat om 9.00 open dus veel mensen die niet (meer) hoeven te werken. Zo langzamerhand is dit een vaste groep geworden. Vaak neemt iemand koffie mee en wat lekkers. Schoolzwemmen wordt daar georganiseerd. Het is geen echte training. Heeft een speelse opzet. De scholen mogen gratis zwemmen. Dit kost het bad niet zo veel, omdat de meeste kinderen toch al een abonnement hebben. Voorzieningen: mooi gebouw met betegelde badhokjes, douches, schapenhok met baby hoek. Tegels zijn achteraf nog behandeld om ze stroef te maken. Familieglijbaan in het familiebad. Dit is een groot succes. Buisglijbaan in het diepe bad. Aantrekkelijk peuterbad met mooie speelobjecten die allemaal kunnen spuiten. Speeltuin op zacht zand met in het midden een groot springkussen. Groot terras aan het gebouw waarin de douches enz. zitten. De baden liggen lager. In de hal, waar je binnenkomt een zithoek. Monitoren met het nieuws van Balkbrug en de sportverenigingen. Een monitor waarop precies het energieverbruik af te lezen is. Op het hele terrein is wifi Bad is het hele seizoen open van Zondag alleen de middag. Op woensdagochtend is het bad om 7.00 open en kun je er ook ontbijten. Bad heeft een facebookpagina. 19

167 Het Heuveltjebad is altijd al zelfstandig geweest. Was eerst een coöperatie en is nu een stichting. Eén van de bestuursleden werkt bij de gemeente. Dat werkt erg goed. Hij weet vaak direct wat er allemaal speelt en bij wie je moet zijn. Dwingeloo Stichting, bestuursleden geselecteerd met de juiste competenties, bestaande uit 5 personen, opgedeeld in Dagelijks Bestuur 3 personen en Algemeen Bestuur 5 personen. Wat wordt bij jullie door professionals gedaan en wat doen vrijwilligers allemaal? Financiën, bijhouden software, organisatie kiosk (inkoop, regelen vrijwilligers e.d.), internet en communicatie, organiseren kluswerkzaamheden, bedenken en organiseren activiteiten om bezoekers te trekken, coördinatie van het schoolzwemmen en de zwemlessen., techniek, assistentie van de badmeester (lifeguard) Het bestuur bestaat uit professionals, alles in eigen beheer, waarbij uitvoering voor groot gedeelte door vrijwilligers wordt gedaan. Zoals onderhoud / tuin, schoonmaken, schilderen, Kassa. Dagelijkse gang van zaken wordt door locatiecoördinator aangestuurd. In principe wordt er geen vergoeding gegeven, behalve in kiosk, die wordt bezet door jeugd, kosten ca. 3 euro per uur. Vaste vrijwilligers? Variabel systeem dat mensen kunnen intekenen op uren? Er is een groep van 40 vrijwilligers. Zwembadpersoneel wordt middels een contract gehuurd via STK, 3 FTE in totaal waarvan 1 als locatiecoördinator. Tarieven zijn bij STK op te vragen. Alle opstallen overgenomen voor 1 euro. Erfpacht wordt 1,11 euro voor betaald. Erfpacht contract voor 40 jaar, na 14 jaar een toetsing. Gemeente Westerveld heeft in samenspraak met Havelte een onafhankelijk onderzoek laten doen door sportfondsen bad, naar de staat van het onderhoud en de investeringen die nodig zijn in de komende jaren. Aan de hand van dit rapport is er met de gemeente een bedrag overeengekomen uitgesmeerd over 10 jaar. Elk jaar krijgt de gemeente een accountantsverklaring en jaarverslag, zodat ook de gemeente op de hoogte blijft. Krijgen jullie bijdrage van de gemeente? Hoeveel voor onderhoud? Ja bijdrage van de gemeente, ca euro per jaar. Werken jullie samen met ondernemers in het dorp? Ja, er wordt zoveel mogelijk met lokale ondernemers gewerkt, bij elke klus wordt eerst een lokaal bedrijf benaderd, of deze iets kan betekenen, en meestal lukt dat prima. Zeker omdat de ondernemers rechtstreeks met stichting zaken doen, dat ervaart men als prettiger dan met de gemeente. Hebben jullie een kiosk in eigen beheer? Kiosk in eigen beheer, in drukke tijd verzorgt door jeugd, ca 3 euro/uur, geen frituur, maar wel koffie, frisdranken, snoepgoed en ijsjes. Omzet ca euro per jaar Organiseren jullie extra activiteiten? Worden wel extra activiteiten georganiseerd, o.a. nacht discozwemmen, zwemvierdaagse, samenwerking met stichting survival Havelte. Hebben jullie bezuinigingen door kunnen voeren en zo ja, waarop? Grootste bezuiniging doorgevoerd op nieuwe hoog verbeterd rendement ketels en afdeklamellen op het zwembad. Hebben jullie goede tips voor de warmtevoorziening/energiebesparing? Onderzoek geweest naar alternatieve energievormen zoals, aardwarmte en houtsnipper kachels, maar zou voor Havelte geen besparing opleveren. Hebben jullie het bad extra aantrekkelijk gemaakt met allerlei voorzieningen? Bad is voorzien, van 2 duikplanken, grote glijbaan, beachvolleybalveld, springkussen, pannakooi, speeltoestellen voor de peutergroep, in speelgedeelte van zwembad gekleurd tegel motief waar gebruik van gemaakt wordt 20

168 met het spelenderwijs zwemles. Motto van het bestuur is om het zo simpel en gezellig mogelijk te houden. Nog andere goede tips? Als eerste de onderhandelingen met de gemeente goed voeren, altijd eigen expertise raadplegen bijvoorbeeld i.v.m. contracten (notaris), weten waar je over praat en vastlegt. Van tevoren vastleggen van afspraken zoals bouwleges bij een eventuele verbouwing, heeft Havelte veel geld gekost doordat deze niet afgesproken was en daardoor reguliere bouwleges moest betalen. (15000 voor verbetering zwembad) Er is bij de provincie iemand die veel over regelgeving weet van de zwembaden, wil ook altijd prima helpen. Ronald Knol van de WHvbZ. Ruinen Het bestuur/werkgroep Ruinen telt 10 mensen. Ieder heeft een eigen taak o.a. financiën, bijhouden software, organisatie kiosk (inkoop, regelen vrijwilligers e.d.), internet en communicatie, organiseren klussen, bedenken en organiseren activiteiten om bezoekers te trekken, coördinatie van het schoolzwemmen en de zwemlessen. Men doet alles zelf. Er zijn alleen twee badmeesters. Tijdens openingsuren is er altijd één aanwezig. Als het heel druk is komt er een toezichthouder bij. Je moet daarvoor een life guard opleiding van één dag doen. Badmeesters doen ook het technische gedeelte, maar ook iemand van de werkgroep kan het doen. In het weekend bemannen jongelui de kassa en de kiosk. Zij krijgen daar een uurvergoeding voor van 1.50 of 2.00 Genereren geld: Inschakelen ondernemers in het dorp. We gaan niet om geld schooien. We gaan iets doen waar jullie ook geld mee verdienen. De werkgroep heeft de druppelactie bedacht. Werkgroep zorgde voor kaarten en zegels. Ondernemers kochten die van de werkgroep Iedere ondernemer in Ruinen bedacht zijn eigen actie. De ene ondernemer gaf een druppelzegel bij aankoop van 10,00 euro; de andere bij een veel hoger bedrag. Vrienden van het zwembad; een vrijwillige bijdrage van inwoners voor het zwembad. Hier staat niets tegenover. 750 huishoudens doen hieraan mee met een bijdrage 2,00 tot 200,00 Kiosk: er was geen kiosk meer. De kiosk nu verkoopt drinken, koeken, snoepgoed en ijs. Hiervoor is geen horecavergunning nodig. Ook allerlei dingen die in een magnetron verwarmd worden kunnen verkocht worden. Er is wel een speciale kassa die heel gemakkelijk werkt voor mensen met weinig ervaring. Activiteiten om mensen naar het zwembad te lokken. Midzomernachtduiken, zwemvierdaagse, spelletjes middagen met activiteiten als over matten lopen, buikschuiven e.d. In totaal 6 activiteiten per seizoen. Bezuinigen door het aanschaffen van een warmtepomp In Ruinen hebben ze nu de kiosk bij de kassa. De vrijwilligers die de kassa doen, bemannen tegelijkertijd de kassa. Je hebt wel twee vrijwilligers tegelijkertijd nodig. Bij de kassa zit een bewegingsmelder. Op het terrein is gratis wifi. Ruinen is een stichting. Men heeft daar niet lang over nagedacht. Het was het advies van een organisatie van vrijwilligers. Er zijn ongeveer 70 vrijwilligers. Er is een rooster waarop je per periode in kunt willen per blok van twee uur wanneer je beschikbaar bent. Groot voordeel voor mensen dat je een korte tijd aanwezig bent op flexibele tijden. Twee mensen zijn op vrijwillige basis iedere woensdagmiddag aanwezig. Veel ondernemers doen ook wat. Voorbeelden: gras maaien, materiaal beschikbaar stellen: graszaad, mest, verf, gratis klussen doen. Dit gaat ook goed dankzij de inzet van de voorzitter die een zeer uitgebreid netwerk heeft. Eén keer per jaar organiseert men een gezellige avond voor de vrijwilligers. Tip van Ruinen: Probeer of de gemeente eigenaar kan blijven van het bad en de gebouwen. 21

169 Zwembad De Slenken in De Wijk Samengesteld door werkgroep zwembad De Slenken Februari

170 Inhoud 1. Inleiding Advies Uitwerking advies Financieel uitgangspunt Zelfstandige bestuurseenheid Eigendom gebouwen en opstallen Personeel Openingstijden Financiën Specificatie onderhoud Toewerken naar Bijlage 1 Inventarisatie huidige situatie...10 Bijlage 2 Enquête...16 Bijlage 3 Verslagen gesprekken buurzwembaden...19 Bijlage 4 Rapport Raderadvies 2

171 1. Inleiding Nederland is een echt waterland. Aan de ene kant proberen we het water op afstand te houden, aan de andere kant genieten we ervan. Enerzijds in zee en aan open water, anderzijds in openlucht- en overdekte zwembaden. Zwembaden worden gezien als een vanzelfsprekende voorziening in gemeenten, ondanks dat ze vaak geen sluitende begroting hebben. De gemeenteraad van De Wolden heeft besloten dat de jaarlijkse kosten voor zwembad De Slenken met omlaag moeten. In veel gemeenten is al de omslag gemaakt naar exploitatie door een stichting. In De Wijk is vanuit de Belangenvereniging een werkgroep ingesteld die deze overdracht voorbereid heeft. Voorwaarden De gemeenteraad wil het bad onder voorwaarden openhouden: van de exploitatie af voor de langere termijn met hulp van de inwoners. De gemeenteraad heeft het college van B&W opgedragen: Ga in gesprek met de inwoners over het beheer en de exploitatie van de zwembaden Draag de verantwoordelijkheid uiterlijk per 31 december 2016 over aan de inwoners van De Wijk Werkgroep Via de Belangenvereniging De Wijk heeft de gemeente deze vraag uitgezet waarop een werkgroep gevormd is. In november 2014 is deze werkgroep Verzelfstandiging zwembad De Slenken van start gegaan. De groep bestaat Jan Boverhof, Jan Faber, Arnoud Gengler, Bouwina Harthoorn, Remko Hendriks en Bea van Oenen. Naast de werkgroep is een klankbordgroep gevormd, bestaande uit ongeveer tien mensen. Deze groep is regelmatig geconsulteerd; ook alle andere belangstellenden waren hierbij welkom. Werkwijze De werkgroep heeft eerst de huidige situatie van het zwembad in beeld gebracht: hoe wordt het zwembad bezocht, hoe is de staat van onderhoud, welke kosten worden gemaakt etc. Vervolgens is een plan van aanpak gemaakt voor de overgang van gemeentelijk naar zelfstandig zwembad. Om te komen tot een goede nulmeting, is door een externe partij, Raderadvies, een schouw gedaan van het zwembad. De gegevens van deze schouw zijn verwerkt in dit advies. Het rapport van Raderadvies is bijgevoegd. Opbouw van dit rapport In hoofdstuk 2 beginnen we met het advies. Dat onderbouwen we vervolgens met gegevens uit de inventarisatie, de financiën en de uitkomsten van een enquête onder de bevolking en gesprekken met andere zwembaden. 3

172 2. Advies Op basis van een inventarisatie, enquête onder inwoners en (markt)onderzoek adviseert de werkgroep de gemeente het volgende te besluiten. 1. De bestuurlijke verantwoordelijkheid voor zwembad De Slenken in De Wijk per 1 januari 2017 over te dragen aan de inwoners, georganiseerd in een zelfstandige bestuurseenheid. 2. De zelfstandige bestuurseenheid vanaf 2017 verantwoordelijk te maken voor instandhouding, onderhoud en exploitatie van het zwembad. 3. In 2016 onderhoud uit te voeren op basis van het planon onderhoudsprogramma en het onafhankelijke schouwrapport van Raderadvies. De kosten hiervoor worden geraamd op In paragraaf 3.7 is een specificatie van deze kosten opgenomen. 4. De zelfstandige bestuurseenheid jaarlijks, aan het begin van het jaar, een exploitatiebijdrage te verstrekken van Per 2017 het eigendom van de gebouwen en opstallen over te dragen aan de nieuw te vormen zelfstandige bestuurseenheid en middels erfpacht de grond beschikbaar te stellen aan de zelfstandige bestuurseenheid. In hoofdstuk 3 werken we dit advies uit. Kansen voor de nabije toekomst De opdracht van de gemeenteraad aan het college beperkte zich tot de verzelfstandiging van het zwembad. Als werkgroep hebben we deze vraag uitgewerkt. Tijdens ons onderzoek kwamen we tot het inzicht dat er ook mooie kansen liggen voor de verzelfstandiging van de sporthal, juist in samenwerking met het zwembad. Als vervolgstap zouden we graag aan de slag gaan met een onderzoek naar de haalbaarheid en eventuele uitvoering van verzelfstandiging van sporthal De Slenken. 4

173 3. Uitwerking advies 3.1 Financieel uitgangspunt Het zwembad kostte de gemeente in De gemeenteraad heeft in dat jaar besloten dat het zwembad per 2017 verzelfstandigd moet worden, wat moet leiden tot een jaarlijkse besparing van voor de gemeente. Dat betekent dat de gemeente jaarlijks maximaal bijdraagt aan de exploitatie door de zelfstandige bestuurseenheid. In dit hoofdstuk hebben wij beschreven hoe we vanuit dit gegeven denken te komen tot een gezonde exploitatie van het zwembad. We baseren ons hierbij op de inventarisatie van zwembad De Slenken (bijlage 1), de gehouden enquêtes (bijlage 2), gesprekken met zwembaden in de omgeving (bijlage 3) en op de onafhankelijke technische schouw (bijlage 4). 3.2 Zelfstandige bestuurseenheid De bestuursvorm die we kiezen is een stichting. 3.3 Eigendom gebouwen en opstallen De stichting wordt erfpachter. Zwembad De Slenken valt onder de beheersverordening De Wijk en heeft de bestemming Maatschappelijk. 3.4 Personeel Ook na verzelfstandiging heeft het zwembad professionele krachten nodig. We verwachten dat een (klein) deel van het werk overgenomen kan worden door vrijwilligers. De stichting wil in elk geval voor bestuurstaken, activiteiten, pr en werving, onderhoud terrein en verkoop in het zwembad vrijwilligers inzetten. We onderscheiden de volgende functies: Professionele kracht: o Taken: (school)zwemonderwijs geven, toezicht houden, alle overige voorkomende werkzaamheden, zoals schoonmaak en kwaliteitsmeting zwemwater, begeleiding stagiair o Eisen: diploma zwemonderwijzer, ALO of CIOS met aantekening zwemmen, EHBO Lifeguard o Taken: toezicht houden, alle overige voorkomende werkzaamheden, zoals schoonmaak en kwaliteitsmeting zwemwater o Eisen: opleiding lifeguard, Zwemmend Redden voor zwembaden, EHBO Vrijwilliger Stagiair We gaan uit van de volgende inzet: April en september (gebruiksklaar en winterklaar maken zwembad) Totaal 4,5 weken: 1 professionele kracht Mei tot en met augustus Continu aanwezig: 1 professionele kracht en 1 lifeguard, plus vrijwilliger of stagiair In piekperioden* 1 lifeguard erbij * We gaan ervan uit dat we 50 % piekuren en 50 % daluren hebben per jaar. 5

174 3.5 Openingstijden In het zwembad wordt vier dagen per week zwemles gegeven. Verder wordt het bad door zes basisscholen gebruikt voor schoolzwemmen. Ook in de toekomstige situatie zorgen we dat deze lessen door kunnen gaan. Er is veel kritiek op de huidige openingstijden; vooral het late tijdstip waarop het bad in de zomer s middags opengaat. Als een van de weinige baden in de omgeving is De Slenken erg vroeg open. Het totaal aantal uren dat het bad open is, is groot in vergelijking tot baden in de omgeving: uur. We gunnen de vroege zwemmers graag hun ochtendbaantjes. We streven ernaar het aantal openingsuren gelijk te houden en toch tegemoet te komen aan de geuite kritiek. Als uitgangspunt voor de berekening van de toekomstige exploitatie hebben we de openingstijden voorlopig vastgesteld. We maken onderscheid tussen voor- en naseizoen en hoogseizoen: Openingstijden voor- en naseizoen 10 weken Maandag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Dinsdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Woensdag 13:00 19:00 uur Donderdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Vrijdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Zaterdag 12:00 18:00 uur Zondag 12:00 18:00 uur Totaal 52 uur per week Openingstijden hoogseizoen 8 weken Maandag 6: uur Dinsdag 6:30 20:00 uur Woensdag 6:30 20:00 uur Donderdag 6: uur Vrijdag 6: uur Zaterdag 12:00 19:00 uur Zondag 12:00 19:00 uur Totaal 81,5 uur per week Het bad is hiermee uur open per jaar (52 x 10 weken) en (81,5 x 8 weken). Gedurende de zomervakantie is dat een significante verruiming ten opzichte van huidige openingstijden. 3.6 Financiën Bij de inschatting voor de exploitatie zijn we uitgegaan van de volgende uitgangspunten: De bezoekersaantallen nemen af. We nemen de huidige lage bezoekersaantallen als basis. Aantal uren geopend per jaar: Personeelsinzet zoals beschreven onder 3.4. Inflatie ten opzichte van 2014: 5%. Houtkachel blijft eigendom van de gemeente maar kosten voor levering energie aan zwembad worden doorbelast aan zwembad om de energiekosten voor gebruik gas te drukken. Tarief medewerkers: we rekenen met een gemiddeld tarief voor inhuur van 25 per uur voor professionele kracht en 15 per uur voor lifeguard. Uitgewerkt aan de hand van de inzet zoals beschreven in 3.4 betekent dat: Opstart- en afsluitweken: 1 professionele kracht 40 u/w, 25/uur x 4,5 weken = Laagseizoen: professionele kracht 52 u/w, 25/uur; lifeguard 52 u/w, 15/uur =

175 Hoogseizoen: 2 professionele krachten 81,5 uur, 50 /uur; lifeguard 81,5 uur, 15 /uur = Hieronder is de verwachte exploitatie voor 2017 uitgewerkt. Ter vergelijking zijn de bedragen uit de jaarrekening van 2014 in de laatste kolom toegevoegd. Uitgaven Medewerkers loonkosten Werkuitrusting medewerkers Activiteiten sport en welzijn Telefoon Wi-Fi Bestuur Communicatie en PR Contributies Bank Kantoorartikelen Accountant/notaris kosten Gemeentelijke belastingen Waterschapslasten Afvoer afval Gas Elektra Water Houtkachel Onbekend; ca Chemicaliën en waterkeuring Schoonmaakmiddelen Verzekeringen Herstel schade Klein onderhoud Voorziening onderhoud en vervanging * Onderhoud terrein Investering comfort/duurzaamheid/attractie Overig/onvoorziene kosten Overhead gemeente Kapitaallasten/afschrijving Totaal Inkomsten 28 Entree Vergoeding gebruik sportaccommodaties Doorberekening sportvoorziening Kiosk Inkomsten Totaal

176 * Onderbouwing voor dit bedrag: In het planon onderhoudsprogramma staan zijn volgende toekomstige kosten genoemd. Dit is inclusief groot onderhoud en vervanging installatie Gebaseerd op deze gegevens is per jaar nodig voor investeringen en onderhoud. 3.7 Specificatie onderhoud 2016 Op basis van het planon onderhoudsprogramma staan voor 2016 werkzaamheden gepland ten bedrage van Raderadvies adviseert op basis van de schouw om in 2016 meer werkzaamheden uit te voeren. De meest urgente van deze voorgestelde werkzaamheden met bijbehorende verwachte kosten zijn de volgende: Reparatie houten kozijnen Reparatie grondwaterpomp Vervangen tourniquet Vervangen vloerafwerking dilatatie Vervangen elektrische boiler Vervangen badafdekking Vervangen geluidsinstallatie

177 4. Toewerken naar 2017 Als de gemeente instemt met dit advies, overlegt de werkgroep zwembad met de Belangenvereniging over het vervolg. Een stappenplan hiervoor is uitgewerkt. Bestuur stichting De leden van de werkgroep hebben aangegeven zitting te willen nemen in het te vormen bestuur. 9

178 Bijlage 1 Inventarisatie huidige situatie In deze bijlage is beschreven hoe de zaken geregeld zijn rond eigendom en organisatie van het zwembad. Gebouw en opstallen Eigendom De gemeente De Wolden is eigenaar van het terrein en alle opstallen. Beheer door gemeente Bouwtechnische zaken (Groot) onderhoud Investeringen Kapitaallasten Kapitaallasten hebben betrekking op financiële verplichtingen die de gemeente is aangegaan voor vernieuwingen en vervangingen. Deze lasten zijn voor rekening van de eigenaar. Kiosk De catering is verpacht. De overeenkomst loopt van 1 mei tot 1 mei en er geldt een opzegtermijn van een jaar. De overeenkomst loopt af op 1 mei Personeel Inhuur De medewerkers van het zwembad zijn in tijdelijke dienst van Stichting Sport Technisch Kader (STK) Drenthe. Ze worden aangestuurd door een coördinator die in dienst van de gemeente is. Daarnaast is er nog een medewerker in dienst van de gemeente die hand- en spandiensten verricht bij opstart en afsluiten van het zwembad. De gemeente huurt de mensen in en bepaalt de salarissen. Het contract van de medewerkers loopt van 1 april tot half september. Opgebouwde verlofuren worden aan het einde van het seizoen uitbetaald. De einddatum is afhankelijk van het aantal gewerkte uren. Afhankelijk van het weer en activiteiten kunnen medewerkers meer of minder werken. De gemeente betaalt geen overuren uit. De volgende functies worden onderscheiden: Coördinator De coördinator is in dienst van de gemeente en niet continu aanwezig in het zwembad Toezicht- en zwemlesmedewerkers (3x 36 uur/week) Zwemles geven Toezicht houden Bewaken kwaliteit zwemwater Zwemlesmedewerkers (11 uur/week) Helpt bij zwemlessen Werken door de week een vroege of late dienst en geplande weekenddiensten Kassa- en toezichtmedewerkers (2 x 20 uur/week) Kassa Administratieve werkzaamheden Assisteren bij toezichthouden Werken alleen de middag en geplande weekeind diensten 10

179 De onderhoudsman (10 uur/week) Onderhoudt het terrein, de gebouwen en het technische gedeelte Regelmatige check machinepark in de periode dat het zwembad is gesloten De tuinman werkt meer uren dan waarvoor hij in dienst is; deze uren worden gezien als vrijwilligerswerk Totaal aantal uren per week: 169 (exclusief coördinator) Gebruik van het zwembad Openingstijden Maandag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Dinsdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Woensdag 6:30 10:00 uur 13:00 18:00 uur Donderdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Vrijdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Zaterdag 13:00 17:00 uur Zondag 13:00 17:00 uur Zwemlessen Werving De gemeente maakt gebruik van de gemeentelijke pagina s in de Wolder Courant. Verder is er een gezamenlijke Facebook pagina met zwembad De Waterlelie in Zuidwolde. Zwembond Het zwembad is aangesloten bij de bond KNZB. De bond verzorgt ook de diploma s. Zwemlessen Vier ochtenden per week worden zwemlessen van 25 minuten gegeven: op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag. 6:45 7:10 Diploma B (ma, do) en Diploma C (di, vr) 7:15 7:40 Diploma A 7:45 8:05 Diploma A Schoolzwemmen In De Wolden is een werkgroep Schoolzwemmen. In deze werkgroep zitten 2 schooldirecteuren, de beleidsmedewerker lokaal onderwijsbeleid en de coördinator sportaccommodaties. Voorafgaand aan het zwemseizoen worden wensen en verbeterpunten besproken. Er bestaat een schoolzwemprotocol; daarin staan de verantwoordelijkheden en taken beschreven van de medewerkers van de zwembaden en de scholen. Scholen die De Slenken gebruiken: CBS Arendsvleugel Ruinerwold OBS De Dissel Ruinerwold CBS Harm Vonckschool, Berghuizen CBS Johan Frisoschool, Koekange OBS Rozebottel, Koekange OBS De Horst, De Wijk Het schoolzwemmen wordt gegeven op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 8:30 tot 10:45 uur. Bij les en toezicht zijn 2 medewerkers en een leerkracht aanwezig, zoals in het schoolzwemprotocol is omschreven. 11

180 Ochtendzwemmers Veel mensen vinden het prettig om in de vroege ochtend te zwemmen. Een deel van het bad is tussen 6.30 en uur bestemd voor de ochtendzwemmers. Verhuur en gebruik door derden Er zijn twee zwemverenigingen die het bad huren: Zwemvereniging De Reestduikers op woensdag van uur tot uur Zwem- en waterpolovereniging De Reest een aantal weken op dinsdag- en vrijdagavond. Zwemvereniging De Reestduikers organiseert jaarlijks de nationale zwemvierdaagse in het zwembad. Bezoekersaantallen recreatief schoolzwemmen zwemclub totaal

181 Ondersteuning bedrijfsvoering door gemeente De gemeente ondersteunt de bedrijfsvoering als volgt: Coördinatie Personeelszaken Communicatie en PR Werving en verkoop abonnementen Verzekeringen Opleiding medewerkers Onderhoud en laten keuren speeltoestellen Contracten met derden Boekhouding Zwemlessen werving en administratie 13

182 Financiën Baten en Lasten zwembad De Slenken Inkomsten Entree Vergoeding gebruik sportaccommodaties Doorberekening sportvoorziening Totaal inkomsten De uitgaven zijn gesplitst in uitgaven die direct gerelateerd zijn aan het zwembad en uitgaven die door de gemeente als overhead worden toegekend aan het zwembad in De Wijk. Dit zijn algemene gemeentelijke kosten die op alle faciliteiten worden omgeslagen. Uitgaven Personeel Werkuitrusting personeel Telefoon kosten Activiteitenkosten sport & welzijn Kosten contributies etc Kantoorartikelen Belasting gemeente Waterschaps- en zuiveringslasten Afvoer vuil gem. gebouwen Gasverbruik Elektriciteitsverbruik Waterverbruik Chemicaliën en waterkeuring Schoonmaakmiddelen Brand- en stormverzekering Herstel schade Klein onderhoud gebouwen Klein onderhoud inventaris Voorziening groot onderhoud Onderhoud terreinen Totaal uitgaven

183 Gemeentelijke overhead die wordt omgeslagen op het zwembad en die dus voor de vereniging vervalt: Overhead gemeente Feestdagen gratificatie Reis en verblijfkosten Personeelsvereniging Afdeling PZ/Concern Afdeling financien Afdeling best. En man Ondersteuning Afdeling dienstverlening Afdeling ruimte Directie Administratie Automatisering Bureau- en schrijfbehoeften Portikosten Boeken tijdschriften OW BU marktconform OW BU overigen kosten Werkzaamheden Woldwerk Totaal overhead Investerings-/afschrijvingskosten voor de apparatuur die in 2010 is aangeschaft: Afschrijving/kapitaallasten Afschrijving apparatuur Dit leidt tot de volgende totaalbalans: Totaalbalans Inkomsten Exploitatiekosten Overhead gemeente Kapitaallasten/afschrijving Totaal resultaat

184 Bijlage 2 Enquête Onder inwoners is een enquête gehouden. De uitkomsten: De meeste mensen die de enquête invulden hebben een abonnement (78%). 45% van de respondenten geeft aan het zwembad wekelijks te bezoeken, 20% dagelijks. 50% geeft aan tijdens schoolvakanties ruimere openingstijden te willen, 30% wil het zwembad ook in september open houden. De voorzieningen worden gemiddeld met een voldoende tot goed beoordeeld. De helft van de respondenten geeft aan vrijwilligerswerk te willen doen. Schoolzwemmen en zwemlessen Schoolzwemmen en baantjeszwemmen zit elkaar soms in de weg. Zwemlessen promoten Turbolessen in de zomervakantie Zwemtraining voor volwasssen Leuk die springplanklessen, ook volwassenen enthousiasmeren Aanbod van zwemcursussen. Dit aanbod goed kenbaar maken, dus niet alleen via affiches bij het zwembad zelf. Lessen 'Meer bewegen voor Ouderen' gaan verzorgen en 'Aqua-aerobic' of 'Spinning' zodat er inkomsten kunnen worden gegenereerd en er andere doelgroepen worden aangesproken Zwemlessen in de middag Kaartverkoop en communicatie Voorverkoop gaat vaak mis, je krijgt dan geen verbinding, dus dit jaar ook geen voorverkoopkorting gehad. Reclame/kenbaar maken in het dorp en verre omgeving Goede communicatie als zwembad eerder dichtgaat als het slecht weer is. Eigen website zou handig zijn! Misschien ook in de wijk Oosterboer in Meppel flyeren (als dit nog niet gedaan word) omdat daar nog veel jonge gezinnen wonen die misschien niet weten hoe dichtbij het zwembad eigenlijk is. Straal trots uit dat we een mooi openbaar zwembad hebben. Betere kaartjescontrole, nu komen er veel mensen gratis binnen. Gratis wifi Een info bord waar de weersvoorspelling/weerbericht op staat. Personeel Er moet wel deskundig personeel rond het bad blijven! Oudere jeugd niet "bemoederen", ga er al badmeester en badjuffen vrolijk/vlot mee om. Organiseer spelletjes. Inzetten van jongere toezichthouders die affiniteit met zwemmen en sport hebben. Voorzieningen Kleedhokjes met deuren die je op slot kunt doen Schonere wc's Leuke glijbaan Beachvolleybalveld vernieuwen Kiosk naar voren halen Schilderwerk, het mag allemaal wel weer wat frisser Zwembad overdekken ook in winter open Meer speelattributen 16

185 Pannakooi Wifi Goedkopere snacks De horeca uitbreiden met een mooi terras waar ook fietsers gebruik van kunnen maken. Uitbreiding en modernisering toiletten, erbij douchehokjes en modernisering kleedkamers Glijbaan recreatiebad vervangen, deze is gevaarlijk Kluisjes Extra warme douche, afgeschermd Aantrekkelijk maken Het bad is slecht aangegeven, zowel de route ernaartoe als de entree. Entree is bepaald geen visitekaartje. Er zijn vast sportfunctionarissen en verenigingen die activiteiten kunnen en willen organiseren in/bij het zwembad. Denk aan kennis maken met duiksport, beachvolleybaltoernooi, beachvoetbal, spuitbal mmv de brandweer, etc. Zou een goedkope overkapping (serrestal idee) bijdragen aan langere openingstijden en lagere stookkosten in het seizoen? Aantrekkelijk maken voor kinderfeestjes. Beachvolleybaltoernooi bv ipv stratenvolleybal Bootcamp/triathlon Thema avonden met bv frietkar/ BBQ Langer open in het seizoen dus ook in september/oktober eventueel op beperkt aantal dagen/uren. Organiseer b.v. sporttoernooitjes in de omgeving. Vraag vrijwilligers van sportopleidingen. Maak afspraken met sportverenigingen uit de buurt, b.v. training. Arrangementen in samenwerking met campings. Ligbedjes verhuren Discozwemmen/midzomernachtzwemmen Barbecue op een mooie avond Sporten aanbieden ism sportverenigingen/sportschool Camperovernachtingsplaatsen bij zwembad maken Meer bieden op gebied van speelveld, combimogelijkheden met sporthal, dagrecreatiemogelijkheden; marketing richten op wijde regio ( Meppel, Koekange, Ruinerwold, IJhorst, Staphorst ) en meegaan met Marketing Drenthe/Recreatieschap Drenthe Financieel Instellen een vriendenclub van het zwembad, net als bijvoorbeeld vrienden van Apollo Enquête onder leerlingen basisschool De Horst Over het algemeen tevreden over het zwembad. Verbeterpunten: de kleedhokjes, de toiletten en douches (graag meer) Tips: Een glijbaan hoe hoger en bochtiger, hoe beter Ruimere openingstijden Meer waterspeelgoed Een pannakooi Boomhutten Meer speeltoestellen Binnenbad Kamperen bij het zwembad 17

186 Activiteiten Familieschommel Kiosk vaker open Golfslagbad en wildwaterbaan 18

187 Bijlage 3 Verslagen gesprekken buurzwembaden Verslag van het bezoek aan zwembad Balkbrug Betrokkenheid bij het bad van de bevolking is erg groot. 95% van de basisschoolkinderen hebben bijvoorbeeld een abonnement. Bad heeft jaarlijks tussen de en bezoekers. Dit bezoekersaantal is al jaren stabiel. Bad heeft twee vrijwilligers. Die zijn er als het bad open is vrijwel iedere dag te vinden. Ook in de winter helpen ze. Zij krijgen de maximale vrijwilligersvergoeding. Voor de rest kan een beroep doen op een groep vrijwilligers die wel willen helpen bij het organiseren van evenementen. Dit is de klankgroep voor het zwembad. Eén keer per jaar komt deze groep samen met het bestuur. Allerlei zaken worden dan besproken. Rest is allemaal in dienst van de stichting. Eén hoofdbadmeester die alles regelt, ook heel bekwaam is op technisch gebied. Hij is het hele jaar in dienst. Doet in de winter onderhoudswerkzaamheden. Ook de kassière is in dienst van de stichting. Is ook bevoegd op gebied van reanimatie en EHBO. De andere werknemers zijn allemaal voor de duur van het seizoen in dienst. De kiosk wordt door de kassière gedaan. Kiosk en kassa zitten dus in één ruimte. Als het heel druk is, wordt de kiosk door vrijwilligers gedaan. Men werkt niet samen met bedrijven in de buurt in die zin dat die bedrijven werkzaamheden voor een lagere prijs of gratis doen. Bestuur probeert wel zo veel mogelijk de plaatselijke bedrijven in te schakelen bij werkzaamheden. Bezuinigingen: zonnepanelen, aanboren bron (investering is er in 6 jaar uit), leidingen op het dak waar het water eerst kan opwarmen. Samenwerking met campings in de buurt. Deze hebben geen of alleen een klein badje. Vaste klanten hebben vaak een abonnement. Geen kortingen voor campinggasten. De campingbaas haalt wel in de voorverkoop een flink aantal abonnementen op en verkoopt die dan door. Men organiseert wel samen met de camping activiteiten bijvoorbeeld een Fun Run met bootcamp. De eerste keer was de organisatie in handen van een medewerker van het zwembad die voor zijn studie een opdracht moest uitvoeren. Er is een draaiboek beschikbaar. De camping mag ook activiteiten in het zwembad organiseren bijvoorbeeld spijkerbroekhangen. Activiteiten: dauwzwemmen met ontbijt, discozwemmen met onderwaterlampen, 4 (!) trimgroepen, survivalcursus voor kinderen met A en/of B-diploma, zwemlessen natuurlijk. baantjeszwemmers krijgen gratis koffie. Zwembad gaat om 9.00 open dus veel mensen die niet (meer) hoeven te werken. Zo langzamerhand is dit een vaste groep geworden. Vaak neemt iemand koffie mee en wat lekkers. Schoolzwemmen wordt daar georganiseerd. Het is geen echte training. Heeft een speelse opzet. De scholen mogen gratis zwemmen. Dit kost het bad niet zo veel, omdat de meeste kinderen toch al een abonnement hebben. Voorzieningen: mooi gebouw met betegelde badhokjes, douches, schapenhok met baby hoek. Tegels zijn achteraf nog behandeld om ze stroef te maken. Familieglijbaan in het familiebad. Dit is een groot succes. Buisglijbaan in het diepe bad. Aantrekkelijk peuterbad met mooie speelobjecten die allemaal kunnen spuiten. Speeltuin op zacht zand met in het midden een groot springkussen. Groot terras aan het gebouw waarin de douches enz. zitten. De baden liggen lager. In de hal, waar je binnenkomt een zithoek. Monitoren met het nieuws van Balkbrug en de sportverenigingen. Een monitor waarop precies het energieverbruik af te lezen is. Op het hele terrein is wifi Bad is het hele seizoen open van Zondag alleen de middag. Op woensdagochtend is het bad om 7.00 open en kun je er ook ontbijten. Bad heeft een facebookpagina. 19

188 Het Heuveltjebad is altijd al zelfstandig geweest. Was eerst een coöperatie en is nu een stichting. Eén van de bestuursleden werkt bij de gemeente. Dat werkt erg goed. Hij weet vaak direct wat er allemaal speelt en bij wie je moet zijn. Dwingeloo Stichting, bestuursleden geselecteerd met de juiste competenties, bestaande uit 5 personen, opgedeeld in Dagelijks Bestuur 3 personen en Algemeen Bestuur 5 personen. Wat wordt bij jullie door professionals gedaan en wat doen vrijwilligers allemaal? Financiën, bijhouden software, organisatie kiosk (inkoop, regelen vrijwilligers e.d.), internet en communicatie, organiseren kluswerkzaamheden, bedenken en organiseren activiteiten om bezoekers te trekken, coördinatie van het schoolzwemmen en de zwemlessen., techniek, assistentie van de badmeester (lifeguard) Het bestuur bestaat uit professionals, alles in eigen beheer, waarbij uitvoering voor groot gedeelte door vrijwilligers wordt gedaan. Zoals onderhoud / tuin, schoonmaken, schilderen, Kassa. Dagelijkse gang van zaken wordt door locatiecoördinator aangestuurd. In principe wordt er geen vergoeding gegeven, behalve in kiosk, die wordt bezet door jeugd, kosten ca. 3 euro per uur. Vaste vrijwilligers? Variabel systeem dat mensen kunnen intekenen op uren? Er is een groep van 40 vrijwilligers. Zwembadpersoneel wordt middels een contract gehuurd via STK, 3 FTE in totaal waarvan 1 als locatiecoördinator. Tarieven zijn bij STK op te vragen. Alle opstallen overgenomen voor 1 euro. Erfpacht wordt 1,11 euro voor betaald. Erfpacht contract voor 40 jaar, na 14 jaar een toetsing. Gemeente Westerveld heeft in samenspraak met Havelte een onafhankelijk onderzoek laten doen door sportfondsen bad, naar de staat van het onderhoud en de investeringen die nodig zijn in de komende jaren. Aan de hand van dit rapport is er met de gemeente een bedrag overeengekomen uitgesmeerd over 10 jaar. Elk jaar krijgt de gemeente een accountantsverklaring en jaarverslag, zodat ook de gemeente op de hoogte blijft. Krijgen jullie bijdrage van de gemeente? Hoeveel voor onderhoud? Ja bijdrage van de gemeente, ca euro per jaar. Werken jullie samen met ondernemers in het dorp? Ja, er wordt zoveel mogelijk met lokale ondernemers gewerkt, bij elke klus wordt eerst een lokaal bedrijf benaderd, of deze iets kan betekenen, en meestal lukt dat prima. Zeker omdat de ondernemers rechtstreeks met stichting zaken doen, dat ervaart men als prettiger dan met de gemeente. Hebben jullie een kiosk in eigen beheer? Kiosk in eigen beheer, in drukke tijd verzorgt door jeugd, ca 3 euro/uur, geen frituur, maar wel koffie, frisdranken, snoepgoed en ijsjes. Omzet ca euro per jaar Organiseren jullie extra activiteiten? Worden wel extra activiteiten georganiseerd, o.a. nacht discozwemmen, zwemvierdaagse, samenwerking met stichting survival Havelte. Hebben jullie bezuinigingen door kunnen voeren en zo ja, waarop? Grootste bezuiniging doorgevoerd op nieuwe hoog verbeterd rendement ketels en afdeklamellen op het zwembad. Hebben jullie goede tips voor de warmtevoorziening/energiebesparing? Onderzoek geweest naar alternatieve energievormen zoals, aardwarmte en houtsnipper kachels, maar zou voor Havelte geen besparing opleveren. Hebben jullie het bad extra aantrekkelijk gemaakt met allerlei voorzieningen? Bad is voorzien, van 2 duikplanken, grote glijbaan, beachvolleybalveld, springkussen, pannakooi, speeltoestellen voor de peutergroep, in speelgedeelte van zwembad gekleurd tegel motief waar gebruik van gemaakt wordt 20

189 met het spelenderwijs zwemles. Motto van het bestuur is om het zo simpel en gezellig mogelijk te houden. Nog andere goede tips? Als eerste de onderhandelingen met de gemeente goed voeren, altijd eigen expertise raadplegen bijvoorbeeld i.v.m. contracten (notaris), weten waar je over praat en vastlegt. Van tevoren vastleggen van afspraken zoals bouwleges bij een eventuele verbouwing, heeft Havelte veel geld gekost doordat deze niet afgesproken was en daardoor reguliere bouwleges moest betalen. (15000 voor verbetering zwembad) Er is bij de provincie iemand die veel over regelgeving weet van de zwembaden, wil ook altijd prima helpen. Ronald Knol van de WHvbZ. Ruinen Het bestuur/werkgroep Ruinen telt 10 mensen. Ieder heeft een eigen taak o.a. financiën, bijhouden software, organisatie kiosk (inkoop, regelen vrijwilligers e.d.), internet en communicatie, organiseren klussen, bedenken en organiseren activiteiten om bezoekers te trekken, coördinatie van het schoolzwemmen en de zwemlessen. Men doet alles zelf. Er zijn alleen twee badmeesters. Tijdens openingsuren is er altijd één aanwezig. Als het heel druk is komt er een toezichthouder bij. Je moet daarvoor een life guard opleiding van één dag doen. Badmeesters doen ook het technische gedeelte, maar ook iemand van de werkgroep kan het doen. In het weekend bemannen jongelui de kassa en de kiosk. Zij krijgen daar een uurvergoeding voor van 1.50 of 2.00 Genereren geld: Inschakelen ondernemers in het dorp. We gaan niet om geld schooien. We gaan iets doen waar jullie ook geld mee verdienen. De werkgroep heeft de druppelactie bedacht. Werkgroep zorgde voor kaarten en zegels. Ondernemers kochten die van de werkgroep Iedere ondernemer in Ruinen bedacht zijn eigen actie. De ene ondernemer gaf een druppelzegel bij aankoop van 10,00 euro; de andere bij een veel hoger bedrag. Vrienden van het zwembad; een vrijwillige bijdrage van inwoners voor het zwembad. Hier staat niets tegenover. 750 huishoudens doen hieraan mee met een bijdrage 2,00 tot 200,00 Kiosk: er was geen kiosk meer. De kiosk nu verkoopt drinken, koeken, snoepgoed en ijs. Hiervoor is geen horecavergunning nodig. Ook allerlei dingen die in een magnetron verwarmd worden kunnen verkocht worden. Er is wel een speciale kassa die heel gemakkelijk werkt voor mensen met weinig ervaring. Activiteiten om mensen naar het zwembad te lokken. Midzomernachtduiken, zwemvierdaagse, spelletjes middagen met activiteiten als over matten lopen, buikschuiven e.d. In totaal 6 activiteiten per seizoen. Bezuinigen door het aanschaffen van een warmtepomp In Ruinen hebben ze nu de kiosk bij de kassa. De vrijwilligers die de kassa doen, bemannen tegelijkertijd de kassa. Je hebt wel twee vrijwilligers tegelijkertijd nodig. Bij de kassa zit een bewegingsmelder. Op het terrein is gratis wifi. Ruinen is een stichting. Men heeft daar niet lang over nagedacht. Het was het advies van een organisatie van vrijwilligers. Er zijn ongeveer 70 vrijwilligers. Er is een rooster waarop je per periode in kunt willen per blok van twee uur wanneer je beschikbaar bent. Groot voordeel voor mensen dat je een korte tijd aanwezig bent op flexibele tijden. Twee mensen zijn op vrijwillige basis iedere woensdagmiddag aanwezig. Veel ondernemers doen ook wat. Voorbeelden: gras maaien, materiaal beschikbaar stellen: graszaad, mest, verf, gratis klussen doen. Dit gaat ook goed dankzij de inzet van de voorzitter die een zeer uitgebreid netwerk heeft. Eén keer per jaar organiseert men een gezellige avond voor de vrijwilligers. Tip van Ruinen: Probeer of de gemeente eigenaar kan blijven van het bad en de gebouwen. 21

190 Zwembad De Slenken in De Wijk Samengesteld door werkgroep zwembad De Slenken Februari

191 Inhoud 1. Inleiding Advies Uitwerking advies Financieel uitgangspunt Zelfstandige bestuurseenheid Eigendom gebouwen en opstallen Personeel Openingstijden Financiën Specificatie onderhoud Toewerken naar Bijlage 1 Inventarisatie huidige situatie...10 Bijlage 2 Enquête...16 Bijlage 3 Verslagen gesprekken buurzwembaden...19 Bijlage 4 Rapport Raderadvies 2

192 1. Inleiding Nederland is een echt waterland. Aan de ene kant proberen we het water op afstand te houden, aan de andere kant genieten we ervan. Enerzijds in zee en aan open water, anderzijds in openlucht- en overdekte zwembaden. Zwembaden worden gezien als een vanzelfsprekende voorziening in gemeenten, ondanks dat ze vaak geen sluitende begroting hebben. De gemeenteraad van De Wolden heeft besloten dat de jaarlijkse kosten voor zwembad De Slenken met omlaag moeten. In veel gemeenten is al de omslag gemaakt naar exploitatie door een stichting. In De Wijk is vanuit de Belangenvereniging een werkgroep ingesteld die deze overdracht voorbereid heeft. Voorwaarden De gemeenteraad wil het bad onder voorwaarden openhouden: van de exploitatie af voor de langere termijn met hulp van de inwoners. De gemeenteraad heeft het college van B&W opgedragen: Ga in gesprek met de inwoners over het beheer en de exploitatie van de zwembaden Draag de verantwoordelijkheid uiterlijk per 31 december 2016 over aan de inwoners van De Wijk Werkgroep Via de Belangenvereniging De Wijk heeft de gemeente deze vraag uitgezet waarop een werkgroep gevormd is. In november 2014 is deze werkgroep Verzelfstandiging zwembad De Slenken van start gegaan. De groep bestaat Jan Boverhof, Jan Faber, Arnoud Gengler, Bouwina Harthoorn, Remko Hendriks en Bea van Oenen. Naast de werkgroep is een klankbordgroep gevormd, bestaande uit ongeveer tien mensen. Deze groep is regelmatig geconsulteerd; ook alle andere belangstellenden waren hierbij welkom. Werkwijze De werkgroep heeft eerst de huidige situatie van het zwembad in beeld gebracht: hoe wordt het zwembad bezocht, hoe is de staat van onderhoud, welke kosten worden gemaakt etc. Vervolgens is een plan van aanpak gemaakt voor de overgang van gemeentelijk naar zelfstandig zwembad. Om te komen tot een goede nulmeting, is door een externe partij, Raderadvies, een schouw gedaan van het zwembad. De gegevens van deze schouw zijn verwerkt in dit advies. Het rapport van Raderadvies is bijgevoegd. Opbouw van dit rapport In hoofdstuk 2 beginnen we met het advies. Dat onderbouwen we vervolgens met gegevens uit de inventarisatie, de financiën en de uitkomsten van een enquête onder de bevolking en gesprekken met andere zwembaden. 3

193 2. Advies Op basis van een inventarisatie, enquête onder inwoners en (markt)onderzoek adviseert de werkgroep de gemeente het volgende te besluiten. 1. De bestuurlijke verantwoordelijkheid voor zwembad De Slenken in De Wijk per 1 januari 2017 over te dragen aan de inwoners, georganiseerd in een zelfstandige bestuurseenheid. 2. De zelfstandige bestuurseenheid vanaf 2017 verantwoordelijk te maken voor instandhouding, onderhoud en exploitatie van het zwembad. 3. In 2016 onderhoud uit te voeren op basis van het planon onderhoudsprogramma en het onafhankelijke schouwrapport van Raderadvies. De kosten hiervoor worden geraamd op In paragraaf 3.7 is een specificatie van deze kosten opgenomen. 4. De zelfstandige bestuurseenheid jaarlijks, aan het begin van het jaar, een exploitatiebijdrage te verstrekken van Per 2017 het eigendom van de gebouwen en opstallen over te dragen aan de nieuw te vormen zelfstandige bestuurseenheid en middels erfpacht de grond beschikbaar te stellen aan de zelfstandige bestuurseenheid. In hoofdstuk 3 werken we dit advies uit. Kansen voor de nabije toekomst De opdracht van de gemeenteraad aan het college beperkte zich tot de verzelfstandiging van het zwembad. Als werkgroep hebben we deze vraag uitgewerkt. Tijdens ons onderzoek kwamen we tot het inzicht dat er ook mooie kansen liggen voor de verzelfstandiging van de sporthal, juist in samenwerking met het zwembad. Als vervolgstap zouden we graag aan de slag gaan met een onderzoek naar de haalbaarheid en eventuele uitvoering van verzelfstandiging van sporthal De Slenken. 4

194 3. Uitwerking advies 3.1 Financieel uitgangspunt Het zwembad kostte de gemeente in De gemeenteraad heeft in dat jaar besloten dat het zwembad per 2017 verzelfstandigd moet worden, wat moet leiden tot een jaarlijkse besparing van voor de gemeente. Dat betekent dat de gemeente jaarlijks maximaal bijdraagt aan de exploitatie door de zelfstandige bestuurseenheid. In dit hoofdstuk hebben wij beschreven hoe we vanuit dit gegeven denken te komen tot een gezonde exploitatie van het zwembad. We baseren ons hierbij op de inventarisatie van zwembad De Slenken (bijlage 1), de gehouden enquêtes (bijlage 2), gesprekken met zwembaden in de omgeving (bijlage 3) en op de onafhankelijke technische schouw (bijlage 4). 3.2 Zelfstandige bestuurseenheid De bestuursvorm die we kiezen is een stichting. 3.3 Eigendom gebouwen en opstallen De stichting wordt erfpachter. Zwembad De Slenken valt onder de beheersverordening De Wijk en heeft de bestemming Maatschappelijk. 3.4 Personeel Ook na verzelfstandiging heeft het zwembad professionele krachten nodig. We verwachten dat een (klein) deel van het werk overgenomen kan worden door vrijwilligers. De stichting wil in elk geval voor bestuurstaken, activiteiten, pr en werving, onderhoud terrein en verkoop in het zwembad vrijwilligers inzetten. We onderscheiden de volgende functies: Professionele kracht: o Taken: (school)zwemonderwijs geven, toezicht houden, alle overige voorkomende werkzaamheden, zoals schoonmaak en kwaliteitsmeting zwemwater, begeleiding stagiair o Eisen: diploma zwemonderwijzer, ALO of CIOS met aantekening zwemmen, EHBO Lifeguard o Taken: toezicht houden, alle overige voorkomende werkzaamheden, zoals schoonmaak en kwaliteitsmeting zwemwater o Eisen: opleiding lifeguard, Zwemmend Redden voor zwembaden, EHBO Vrijwilliger Stagiair We gaan uit van de volgende inzet: April en september (gebruiksklaar en winterklaar maken zwembad) Totaal 4,5 weken: 1 professionele kracht Mei tot en met augustus Continu aanwezig: 1 professionele kracht en 1 lifeguard, plus vrijwilliger of stagiair In piekperioden* 1 lifeguard erbij * We gaan ervan uit dat we 50 % piekuren en 50 % daluren hebben per jaar. 5

195 3.5 Openingstijden In het zwembad wordt vier dagen per week zwemles gegeven. Verder wordt het bad door zes basisscholen gebruikt voor schoolzwemmen. Ook in de toekomstige situatie zorgen we dat deze lessen door kunnen gaan. Er is veel kritiek op de huidige openingstijden; vooral het late tijdstip waarop het bad in de zomer s middags opengaat. Als een van de weinige baden in de omgeving is De Slenken erg vroeg open. Het totaal aantal uren dat het bad open is, is groot in vergelijking tot baden in de omgeving: uur. We gunnen de vroege zwemmers graag hun ochtendbaantjes. We streven ernaar het aantal openingsuren gelijk te houden en toch tegemoet te komen aan de geuite kritiek. Als uitgangspunt voor de berekening van de toekomstige exploitatie hebben we de openingstijden voorlopig vastgesteld. We maken onderscheid tussen voor- en naseizoen en hoogseizoen: Openingstijden voor- en naseizoen 10 weken Maandag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Dinsdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Woensdag 13:00 19:00 uur Donderdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Vrijdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Zaterdag 12:00 18:00 uur Zondag 12:00 18:00 uur Totaal 52 uur per week Openingstijden hoogseizoen 8 weken Maandag 6: uur Dinsdag 6:30 20:00 uur Woensdag 6:30 20:00 uur Donderdag 6: uur Vrijdag 6: uur Zaterdag 12:00 19:00 uur Zondag 12:00 19:00 uur Totaal 81,5 uur per week Het bad is hiermee uur open per jaar (52 x 10 weken) en (81,5 x 8 weken). Gedurende de zomervakantie is dat een significante verruiming ten opzichte van huidige openingstijden. 3.6 Financiën Bij de inschatting voor de exploitatie zijn we uitgegaan van de volgende uitgangspunten: De bezoekersaantallen nemen af. We nemen de huidige lage bezoekersaantallen als basis. Aantal uren geopend per jaar: Personeelsinzet zoals beschreven onder 3.4. Inflatie ten opzichte van 2014: 5%. Houtkachel blijft eigendom van de gemeente maar kosten voor levering energie aan zwembad worden doorbelast aan zwembad om de energiekosten voor gebruik gas te drukken. Tarief medewerkers: we rekenen met een gemiddeld tarief voor inhuur van 25 per uur voor professionele kracht en 15 per uur voor lifeguard. Uitgewerkt aan de hand van de inzet zoals beschreven in 3.4 betekent dat: Opstart- en afsluitweken: 1 professionele kracht 40 u/w, 25/uur x 4,5 weken = Laagseizoen: professionele kracht 52 u/w, 25/uur; lifeguard 52 u/w, 15/uur =

196 Hoogseizoen: 2 professionele krachten 81,5 uur, 50 /uur; lifeguard 81,5 uur, 15 /uur = Hieronder is de verwachte exploitatie voor 2017 uitgewerkt. Ter vergelijking zijn de bedragen uit de jaarrekening van 2014 in de laatste kolom toegevoegd. Uitgaven Medewerkers loonkosten Werkuitrusting medewerkers Activiteiten sport en welzijn Telefoon Wi-Fi Bestuur Communicatie en PR Contributies Bank Kantoorartikelen Accountant/notaris kosten Gemeentelijke belastingen Waterschapslasten Afvoer afval Gas Elektra Water Houtkachel Onbekend; ca Chemicaliën en waterkeuring Schoonmaakmiddelen Verzekeringen Herstel schade Klein onderhoud Voorziening onderhoud en vervanging * Onderhoud terrein Investering comfort/duurzaamheid/attractie Overig/onvoorziene kosten Overhead gemeente Kapitaallasten/afschrijving Totaal Inkomsten 28 Entree Vergoeding gebruik sportaccommodaties Doorberekening sportvoorziening Kiosk Inkomsten Totaal

197 * Onderbouwing voor dit bedrag: In het planon onderhoudsprogramma staan zijn volgende toekomstige kosten genoemd. Dit is inclusief groot onderhoud en vervanging installatie Gebaseerd op deze gegevens is per jaar nodig voor investeringen en onderhoud. 3.7 Specificatie onderhoud 2016 Op basis van het planon onderhoudsprogramma staan voor 2016 werkzaamheden gepland ten bedrage van Raderadvies adviseert op basis van de schouw om in 2016 meer werkzaamheden uit te voeren. De meest urgente van deze voorgestelde werkzaamheden met bijbehorende verwachte kosten zijn de volgende: Reparatie houten kozijnen Reparatie grondwaterpomp Vervangen tourniquet Vervangen vloerafwerking dilatatie Vervangen elektrische boiler Vervangen badafdekking Vervangen geluidsinstallatie

198 4. Toewerken naar 2017 Als de gemeente instemt met dit advies, overlegt de werkgroep zwembad met de Belangenvereniging over het vervolg. Een stappenplan hiervoor is uitgewerkt. Bestuur stichting De leden van de werkgroep hebben aangegeven zitting te willen nemen in het te vormen bestuur. 9

199 Bijlage 1 Inventarisatie huidige situatie In deze bijlage is beschreven hoe de zaken geregeld zijn rond eigendom en organisatie van het zwembad. Gebouw en opstallen Eigendom De gemeente De Wolden is eigenaar van het terrein en alle opstallen. Beheer door gemeente Bouwtechnische zaken (Groot) onderhoud Investeringen Kapitaallasten Kapitaallasten hebben betrekking op financiële verplichtingen die de gemeente is aangegaan voor vernieuwingen en vervangingen. Deze lasten zijn voor rekening van de eigenaar. Kiosk De catering is verpacht. De overeenkomst loopt van 1 mei tot 1 mei en er geldt een opzegtermijn van een jaar. De overeenkomst loopt af op 1 mei Personeel Inhuur De medewerkers van het zwembad zijn in tijdelijke dienst van Stichting Sport Technisch Kader (STK) Drenthe. Ze worden aangestuurd door een coördinator die in dienst van de gemeente is. Daarnaast is er nog een medewerker in dienst van de gemeente die hand- en spandiensten verricht bij opstart en afsluiten van het zwembad. De gemeente huurt de mensen in en bepaalt de salarissen. Het contract van de medewerkers loopt van 1 april tot half september. Opgebouwde verlofuren worden aan het einde van het seizoen uitbetaald. De einddatum is afhankelijk van het aantal gewerkte uren. Afhankelijk van het weer en activiteiten kunnen medewerkers meer of minder werken. De gemeente betaalt geen overuren uit. De volgende functies worden onderscheiden: Coördinator De coördinator is in dienst van de gemeente en niet continu aanwezig in het zwembad Toezicht- en zwemlesmedewerkers (3x 36 uur/week) Zwemles geven Toezicht houden Bewaken kwaliteit zwemwater Zwemlesmedewerkers (11 uur/week) Helpt bij zwemlessen Werken door de week een vroege of late dienst en geplande weekenddiensten Kassa- en toezichtmedewerkers (2 x 20 uur/week) Kassa Administratieve werkzaamheden Assisteren bij toezichthouden Werken alleen de middag en geplande weekeind diensten 10

200 De onderhoudsman (10 uur/week) Onderhoudt het terrein, de gebouwen en het technische gedeelte Regelmatige check machinepark in de periode dat het zwembad is gesloten De tuinman werkt meer uren dan waarvoor hij in dienst is; deze uren worden gezien als vrijwilligerswerk Totaal aantal uren per week: 169 (exclusief coördinator) Gebruik van het zwembad Openingstijden Maandag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Dinsdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Woensdag 6:30 10:00 uur 13:00 18:00 uur Donderdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Vrijdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Zaterdag 13:00 17:00 uur Zondag 13:00 17:00 uur Zwemlessen Werving De gemeente maakt gebruik van de gemeentelijke pagina s in de Wolder Courant. Verder is er een gezamenlijke Facebook pagina met zwembad De Waterlelie in Zuidwolde. Zwembond Het zwembad is aangesloten bij de bond KNZB. De bond verzorgt ook de diploma s. Zwemlessen Vier ochtenden per week worden zwemlessen van 25 minuten gegeven: op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag. 6:45 7:10 Diploma B (ma, do) en Diploma C (di, vr) 7:15 7:40 Diploma A 7:45 8:05 Diploma A Schoolzwemmen In De Wolden is een werkgroep Schoolzwemmen. In deze werkgroep zitten 2 schooldirecteuren, de beleidsmedewerker lokaal onderwijsbeleid en de coördinator sportaccommodaties. Voorafgaand aan het zwemseizoen worden wensen en verbeterpunten besproken. Er bestaat een schoolzwemprotocol; daarin staan de verantwoordelijkheden en taken beschreven van de medewerkers van de zwembaden en de scholen. Scholen die De Slenken gebruiken: CBS Arendsvleugel Ruinerwold OBS De Dissel Ruinerwold CBS Harm Vonckschool, Berghuizen CBS Johan Frisoschool, Koekange OBS Rozebottel, Koekange OBS De Horst, De Wijk Het schoolzwemmen wordt gegeven op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 8:30 tot 10:45 uur. Bij les en toezicht zijn 2 medewerkers en een leerkracht aanwezig, zoals in het schoolzwemprotocol is omschreven. 11

201 Ochtendzwemmers Veel mensen vinden het prettig om in de vroege ochtend te zwemmen. Een deel van het bad is tussen 6.30 en uur bestemd voor de ochtendzwemmers. Verhuur en gebruik door derden Er zijn twee zwemverenigingen die het bad huren: Zwemvereniging De Reestduikers op woensdag van uur tot uur Zwem- en waterpolovereniging De Reest een aantal weken op dinsdag- en vrijdagavond. Zwemvereniging De Reestduikers organiseert jaarlijks de nationale zwemvierdaagse in het zwembad. Bezoekersaantallen recreatief schoolzwemmen zwemclub totaal

202 Ondersteuning bedrijfsvoering door gemeente De gemeente ondersteunt de bedrijfsvoering als volgt: Coördinatie Personeelszaken Communicatie en PR Werving en verkoop abonnementen Verzekeringen Opleiding medewerkers Onderhoud en laten keuren speeltoestellen Contracten met derden Boekhouding Zwemlessen werving en administratie 13

203 Financiën Baten en Lasten zwembad De Slenken Inkomsten Entree Vergoeding gebruik sportaccommodaties Doorberekening sportvoorziening Totaal inkomsten De uitgaven zijn gesplitst in uitgaven die direct gerelateerd zijn aan het zwembad en uitgaven die door de gemeente als overhead worden toegekend aan het zwembad in De Wijk. Dit zijn algemene gemeentelijke kosten die op alle faciliteiten worden omgeslagen. Uitgaven Personeel Werkuitrusting personeel Telefoon kosten Activiteitenkosten sport & welzijn Kosten contributies etc Kantoorartikelen Belasting gemeente Waterschaps- en zuiveringslasten Afvoer vuil gem. gebouwen Gasverbruik Elektriciteitsverbruik Waterverbruik Chemicaliën en waterkeuring Schoonmaakmiddelen Brand- en stormverzekering Herstel schade Klein onderhoud gebouwen Klein onderhoud inventaris Voorziening groot onderhoud Onderhoud terreinen Totaal uitgaven

204 Gemeentelijke overhead die wordt omgeslagen op het zwembad en die dus voor de vereniging vervalt: Overhead gemeente Feestdagen gratificatie Reis en verblijfkosten Personeelsvereniging Afdeling PZ/Concern Afdeling financien Afdeling best. En man Ondersteuning Afdeling dienstverlening Afdeling ruimte Directie Administratie Automatisering Bureau- en schrijfbehoeften Portikosten Boeken tijdschriften OW BU marktconform OW BU overigen kosten Werkzaamheden Woldwerk Totaal overhead Investerings-/afschrijvingskosten voor de apparatuur die in 2010 is aangeschaft: Afschrijving/kapitaallasten Afschrijving apparatuur Dit leidt tot de volgende totaalbalans: Totaalbalans Inkomsten Exploitatiekosten Overhead gemeente Kapitaallasten/afschrijving Totaal resultaat

205 Bijlage 2 Enquête Onder inwoners is een enquête gehouden. De uitkomsten: De meeste mensen die de enquête invulden hebben een abonnement (78%). 45% van de respondenten geeft aan het zwembad wekelijks te bezoeken, 20% dagelijks. 50% geeft aan tijdens schoolvakanties ruimere openingstijden te willen, 30% wil het zwembad ook in september open houden. De voorzieningen worden gemiddeld met een voldoende tot goed beoordeeld. De helft van de respondenten geeft aan vrijwilligerswerk te willen doen. Schoolzwemmen en zwemlessen Schoolzwemmen en baantjeszwemmen zit elkaar soms in de weg. Zwemlessen promoten Turbolessen in de zomervakantie Zwemtraining voor volwasssen Leuk die springplanklessen, ook volwassenen enthousiasmeren Aanbod van zwemcursussen. Dit aanbod goed kenbaar maken, dus niet alleen via affiches bij het zwembad zelf. Lessen 'Meer bewegen voor Ouderen' gaan verzorgen en 'Aqua-aerobic' of 'Spinning' zodat er inkomsten kunnen worden gegenereerd en er andere doelgroepen worden aangesproken Zwemlessen in de middag Kaartverkoop en communicatie Voorverkoop gaat vaak mis, je krijgt dan geen verbinding, dus dit jaar ook geen voorverkoopkorting gehad. Reclame/kenbaar maken in het dorp en verre omgeving Goede communicatie als zwembad eerder dichtgaat als het slecht weer is. Eigen website zou handig zijn! Misschien ook in de wijk Oosterboer in Meppel flyeren (als dit nog niet gedaan word) omdat daar nog veel jonge gezinnen wonen die misschien niet weten hoe dichtbij het zwembad eigenlijk is. Straal trots uit dat we een mooi openbaar zwembad hebben. Betere kaartjescontrole, nu komen er veel mensen gratis binnen. Gratis wifi Een info bord waar de weersvoorspelling/weerbericht op staat. Personeel Er moet wel deskundig personeel rond het bad blijven! Oudere jeugd niet "bemoederen", ga er al badmeester en badjuffen vrolijk/vlot mee om. Organiseer spelletjes. Inzetten van jongere toezichthouders die affiniteit met zwemmen en sport hebben. Voorzieningen Kleedhokjes met deuren die je op slot kunt doen Schonere wc's Leuke glijbaan Beachvolleybalveld vernieuwen Kiosk naar voren halen Schilderwerk, het mag allemaal wel weer wat frisser Zwembad overdekken ook in winter open Meer speelattributen 16

206 Pannakooi Wifi Goedkopere snacks De horeca uitbreiden met een mooi terras waar ook fietsers gebruik van kunnen maken. Uitbreiding en modernisering toiletten, erbij douchehokjes en modernisering kleedkamers Glijbaan recreatiebad vervangen, deze is gevaarlijk Kluisjes Extra warme douche, afgeschermd Aantrekkelijk maken Het bad is slecht aangegeven, zowel de route ernaartoe als de entree. Entree is bepaald geen visitekaartje. Er zijn vast sportfunctionarissen en verenigingen die activiteiten kunnen en willen organiseren in/bij het zwembad. Denk aan kennis maken met duiksport, beachvolleybaltoernooi, beachvoetbal, spuitbal mmv de brandweer, etc. Zou een goedkope overkapping (serrestal idee) bijdragen aan langere openingstijden en lagere stookkosten in het seizoen? Aantrekkelijk maken voor kinderfeestjes. Beachvolleybaltoernooi bv ipv stratenvolleybal Bootcamp/triathlon Thema avonden met bv frietkar/ BBQ Langer open in het seizoen dus ook in september/oktober eventueel op beperkt aantal dagen/uren. Organiseer b.v. sporttoernooitjes in de omgeving. Vraag vrijwilligers van sportopleidingen. Maak afspraken met sportverenigingen uit de buurt, b.v. training. Arrangementen in samenwerking met campings. Ligbedjes verhuren Discozwemmen/midzomernachtzwemmen Barbecue op een mooie avond Sporten aanbieden ism sportverenigingen/sportschool Camperovernachtingsplaatsen bij zwembad maken Meer bieden op gebied van speelveld, combimogelijkheden met sporthal, dagrecreatiemogelijkheden; marketing richten op wijde regio ( Meppel, Koekange, Ruinerwold, IJhorst, Staphorst ) en meegaan met Marketing Drenthe/Recreatieschap Drenthe Financieel Instellen een vriendenclub van het zwembad, net als bijvoorbeeld vrienden van Apollo Enquête onder leerlingen basisschool De Horst Over het algemeen tevreden over het zwembad. Verbeterpunten: de kleedhokjes, de toiletten en douches (graag meer) Tips: Een glijbaan hoe hoger en bochtiger, hoe beter Ruimere openingstijden Meer waterspeelgoed Een pannakooi Boomhutten Meer speeltoestellen Binnenbad Kamperen bij het zwembad 17

207 Activiteiten Familieschommel Kiosk vaker open Golfslagbad en wildwaterbaan 18

208 Bijlage 3 Verslagen gesprekken buurzwembaden Verslag van het bezoek aan zwembad Balkbrug Betrokkenheid bij het bad van de bevolking is erg groot. 95% van de basisschoolkinderen hebben bijvoorbeeld een abonnement. Bad heeft jaarlijks tussen de en bezoekers. Dit bezoekersaantal is al jaren stabiel. Bad heeft twee vrijwilligers. Die zijn er als het bad open is vrijwel iedere dag te vinden. Ook in de winter helpen ze. Zij krijgen de maximale vrijwilligersvergoeding. Voor de rest kan een beroep doen op een groep vrijwilligers die wel willen helpen bij het organiseren van evenementen. Dit is de klankgroep voor het zwembad. Eén keer per jaar komt deze groep samen met het bestuur. Allerlei zaken worden dan besproken. Rest is allemaal in dienst van de stichting. Eén hoofdbadmeester die alles regelt, ook heel bekwaam is op technisch gebied. Hij is het hele jaar in dienst. Doet in de winter onderhoudswerkzaamheden. Ook de kassière is in dienst van de stichting. Is ook bevoegd op gebied van reanimatie en EHBO. De andere werknemers zijn allemaal voor de duur van het seizoen in dienst. De kiosk wordt door de kassière gedaan. Kiosk en kassa zitten dus in één ruimte. Als het heel druk is, wordt de kiosk door vrijwilligers gedaan. Men werkt niet samen met bedrijven in de buurt in die zin dat die bedrijven werkzaamheden voor een lagere prijs of gratis doen. Bestuur probeert wel zo veel mogelijk de plaatselijke bedrijven in te schakelen bij werkzaamheden. Bezuinigingen: zonnepanelen, aanboren bron (investering is er in 6 jaar uit), leidingen op het dak waar het water eerst kan opwarmen. Samenwerking met campings in de buurt. Deze hebben geen of alleen een klein badje. Vaste klanten hebben vaak een abonnement. Geen kortingen voor campinggasten. De campingbaas haalt wel in de voorverkoop een flink aantal abonnementen op en verkoopt die dan door. Men organiseert wel samen met de camping activiteiten bijvoorbeeld een Fun Run met bootcamp. De eerste keer was de organisatie in handen van een medewerker van het zwembad die voor zijn studie een opdracht moest uitvoeren. Er is een draaiboek beschikbaar. De camping mag ook activiteiten in het zwembad organiseren bijvoorbeeld spijkerbroekhangen. Activiteiten: dauwzwemmen met ontbijt, discozwemmen met onderwaterlampen, 4 (!) trimgroepen, survivalcursus voor kinderen met A en/of B-diploma, zwemlessen natuurlijk. baantjeszwemmers krijgen gratis koffie. Zwembad gaat om 9.00 open dus veel mensen die niet (meer) hoeven te werken. Zo langzamerhand is dit een vaste groep geworden. Vaak neemt iemand koffie mee en wat lekkers. Schoolzwemmen wordt daar georganiseerd. Het is geen echte training. Heeft een speelse opzet. De scholen mogen gratis zwemmen. Dit kost het bad niet zo veel, omdat de meeste kinderen toch al een abonnement hebben. Voorzieningen: mooi gebouw met betegelde badhokjes, douches, schapenhok met baby hoek. Tegels zijn achteraf nog behandeld om ze stroef te maken. Familieglijbaan in het familiebad. Dit is een groot succes. Buisglijbaan in het diepe bad. Aantrekkelijk peuterbad met mooie speelobjecten die allemaal kunnen spuiten. Speeltuin op zacht zand met in het midden een groot springkussen. Groot terras aan het gebouw waarin de douches enz. zitten. De baden liggen lager. In de hal, waar je binnenkomt een zithoek. Monitoren met het nieuws van Balkbrug en de sportverenigingen. Een monitor waarop precies het energieverbruik af te lezen is. Op het hele terrein is wifi Bad is het hele seizoen open van Zondag alleen de middag. Op woensdagochtend is het bad om 7.00 open en kun je er ook ontbijten. Bad heeft een facebookpagina. 19

209 Het Heuveltjebad is altijd al zelfstandig geweest. Was eerst een coöperatie en is nu een stichting. Eén van de bestuursleden werkt bij de gemeente. Dat werkt erg goed. Hij weet vaak direct wat er allemaal speelt en bij wie je moet zijn. Dwingeloo Stichting, bestuursleden geselecteerd met de juiste competenties, bestaande uit 5 personen, opgedeeld in Dagelijks Bestuur 3 personen en Algemeen Bestuur 5 personen. Wat wordt bij jullie door professionals gedaan en wat doen vrijwilligers allemaal? Financiën, bijhouden software, organisatie kiosk (inkoop, regelen vrijwilligers e.d.), internet en communicatie, organiseren kluswerkzaamheden, bedenken en organiseren activiteiten om bezoekers te trekken, coördinatie van het schoolzwemmen en de zwemlessen., techniek, assistentie van de badmeester (lifeguard) Het bestuur bestaat uit professionals, alles in eigen beheer, waarbij uitvoering voor groot gedeelte door vrijwilligers wordt gedaan. Zoals onderhoud / tuin, schoonmaken, schilderen, Kassa. Dagelijkse gang van zaken wordt door locatiecoördinator aangestuurd. In principe wordt er geen vergoeding gegeven, behalve in kiosk, die wordt bezet door jeugd, kosten ca. 3 euro per uur. Vaste vrijwilligers? Variabel systeem dat mensen kunnen intekenen op uren? Er is een groep van 40 vrijwilligers. Zwembadpersoneel wordt middels een contract gehuurd via STK, 3 FTE in totaal waarvan 1 als locatiecoördinator. Tarieven zijn bij STK op te vragen. Alle opstallen overgenomen voor 1 euro. Erfpacht wordt 1,11 euro voor betaald. Erfpacht contract voor 40 jaar, na 14 jaar een toetsing. Gemeente Westerveld heeft in samenspraak met Havelte een onafhankelijk onderzoek laten doen door sportfondsen bad, naar de staat van het onderhoud en de investeringen die nodig zijn in de komende jaren. Aan de hand van dit rapport is er met de gemeente een bedrag overeengekomen uitgesmeerd over 10 jaar. Elk jaar krijgt de gemeente een accountantsverklaring en jaarverslag, zodat ook de gemeente op de hoogte blijft. Krijgen jullie bijdrage van de gemeente? Hoeveel voor onderhoud? Ja bijdrage van de gemeente, ca euro per jaar. Werken jullie samen met ondernemers in het dorp? Ja, er wordt zoveel mogelijk met lokale ondernemers gewerkt, bij elke klus wordt eerst een lokaal bedrijf benaderd, of deze iets kan betekenen, en meestal lukt dat prima. Zeker omdat de ondernemers rechtstreeks met stichting zaken doen, dat ervaart men als prettiger dan met de gemeente. Hebben jullie een kiosk in eigen beheer? Kiosk in eigen beheer, in drukke tijd verzorgt door jeugd, ca 3 euro/uur, geen frituur, maar wel koffie, frisdranken, snoepgoed en ijsjes. Omzet ca euro per jaar Organiseren jullie extra activiteiten? Worden wel extra activiteiten georganiseerd, o.a. nacht discozwemmen, zwemvierdaagse, samenwerking met stichting survival Havelte. Hebben jullie bezuinigingen door kunnen voeren en zo ja, waarop? Grootste bezuiniging doorgevoerd op nieuwe hoog verbeterd rendement ketels en afdeklamellen op het zwembad. Hebben jullie goede tips voor de warmtevoorziening/energiebesparing? Onderzoek geweest naar alternatieve energievormen zoals, aardwarmte en houtsnipper kachels, maar zou voor Havelte geen besparing opleveren. Hebben jullie het bad extra aantrekkelijk gemaakt met allerlei voorzieningen? Bad is voorzien, van 2 duikplanken, grote glijbaan, beachvolleybalveld, springkussen, pannakooi, speeltoestellen voor de peutergroep, in speelgedeelte van zwembad gekleurd tegel motief waar gebruik van gemaakt wordt 20

210 met het spelenderwijs zwemles. Motto van het bestuur is om het zo simpel en gezellig mogelijk te houden. Nog andere goede tips? Als eerste de onderhandelingen met de gemeente goed voeren, altijd eigen expertise raadplegen bijvoorbeeld i.v.m. contracten (notaris), weten waar je over praat en vastlegt. Van tevoren vastleggen van afspraken zoals bouwleges bij een eventuele verbouwing, heeft Havelte veel geld gekost doordat deze niet afgesproken was en daardoor reguliere bouwleges moest betalen. (15000 voor verbetering zwembad) Er is bij de provincie iemand die veel over regelgeving weet van de zwembaden, wil ook altijd prima helpen. Ronald Knol van de WHvbZ. Ruinen Het bestuur/werkgroep Ruinen telt 10 mensen. Ieder heeft een eigen taak o.a. financiën, bijhouden software, organisatie kiosk (inkoop, regelen vrijwilligers e.d.), internet en communicatie, organiseren klussen, bedenken en organiseren activiteiten om bezoekers te trekken, coördinatie van het schoolzwemmen en de zwemlessen. Men doet alles zelf. Er zijn alleen twee badmeesters. Tijdens openingsuren is er altijd één aanwezig. Als het heel druk is komt er een toezichthouder bij. Je moet daarvoor een life guard opleiding van één dag doen. Badmeesters doen ook het technische gedeelte, maar ook iemand van de werkgroep kan het doen. In het weekend bemannen jongelui de kassa en de kiosk. Zij krijgen daar een uurvergoeding voor van 1.50 of 2.00 Genereren geld: Inschakelen ondernemers in het dorp. We gaan niet om geld schooien. We gaan iets doen waar jullie ook geld mee verdienen. De werkgroep heeft de druppelactie bedacht. Werkgroep zorgde voor kaarten en zegels. Ondernemers kochten die van de werkgroep Iedere ondernemer in Ruinen bedacht zijn eigen actie. De ene ondernemer gaf een druppelzegel bij aankoop van 10,00 euro; de andere bij een veel hoger bedrag. Vrienden van het zwembad; een vrijwillige bijdrage van inwoners voor het zwembad. Hier staat niets tegenover. 750 huishoudens doen hieraan mee met een bijdrage 2,00 tot 200,00 Kiosk: er was geen kiosk meer. De kiosk nu verkoopt drinken, koeken, snoepgoed en ijs. Hiervoor is geen horecavergunning nodig. Ook allerlei dingen die in een magnetron verwarmd worden kunnen verkocht worden. Er is wel een speciale kassa die heel gemakkelijk werkt voor mensen met weinig ervaring. Activiteiten om mensen naar het zwembad te lokken. Midzomernachtduiken, zwemvierdaagse, spelletjes middagen met activiteiten als over matten lopen, buikschuiven e.d. In totaal 6 activiteiten per seizoen. Bezuinigen door het aanschaffen van een warmtepomp In Ruinen hebben ze nu de kiosk bij de kassa. De vrijwilligers die de kassa doen, bemannen tegelijkertijd de kassa. Je hebt wel twee vrijwilligers tegelijkertijd nodig. Bij de kassa zit een bewegingsmelder. Op het terrein is gratis wifi. Ruinen is een stichting. Men heeft daar niet lang over nagedacht. Het was het advies van een organisatie van vrijwilligers. Er zijn ongeveer 70 vrijwilligers. Er is een rooster waarop je per periode in kunt willen per blok van twee uur wanneer je beschikbaar bent. Groot voordeel voor mensen dat je een korte tijd aanwezig bent op flexibele tijden. Twee mensen zijn op vrijwillige basis iedere woensdagmiddag aanwezig. Veel ondernemers doen ook wat. Voorbeelden: gras maaien, materiaal beschikbaar stellen: graszaad, mest, verf, gratis klussen doen. Dit gaat ook goed dankzij de inzet van de voorzitter die een zeer uitgebreid netwerk heeft. Eén keer per jaar organiseert men een gezellige avond voor de vrijwilligers. Tip van Ruinen: Probeer of de gemeente eigenaar kan blijven van het bad en de gebouwen. 21

211 Zwembad De Slenken in De Wijk Samengesteld door werkgroep zwembad De Slenken Februari

212 Inhoud 1. Inleiding Advies Uitwerking advies Financieel uitgangspunt Zelfstandige bestuurseenheid Eigendom gebouwen en opstallen Personeel Openingstijden Financiën Specificatie onderhoud Toewerken naar Bijlage 1 Inventarisatie huidige situatie...10 Bijlage 2 Enquête...16 Bijlage 3 Verslagen gesprekken buurzwembaden...19 Bijlage 4 Rapport Raderadvies 2

213 1. Inleiding Nederland is een echt waterland. Aan de ene kant proberen we het water op afstand te houden, aan de andere kant genieten we ervan. Enerzijds in zee en aan open water, anderzijds in openlucht- en overdekte zwembaden. Zwembaden worden gezien als een vanzelfsprekende voorziening in gemeenten, ondanks dat ze vaak geen sluitende begroting hebben. De gemeenteraad van De Wolden heeft besloten dat de jaarlijkse kosten voor zwembad De Slenken met omlaag moeten. In veel gemeenten is al de omslag gemaakt naar exploitatie door een stichting. In De Wijk is vanuit de Belangenvereniging een werkgroep ingesteld die deze overdracht voorbereid heeft. Voorwaarden De gemeenteraad wil het bad onder voorwaarden openhouden: van de exploitatie af voor de langere termijn met hulp van de inwoners. De gemeenteraad heeft het college van B&W opgedragen: Ga in gesprek met de inwoners over het beheer en de exploitatie van de zwembaden Draag de verantwoordelijkheid uiterlijk per 31 december 2016 over aan de inwoners van De Wijk Werkgroep Via de Belangenvereniging De Wijk heeft de gemeente deze vraag uitgezet waarop een werkgroep gevormd is. In november 2014 is deze werkgroep Verzelfstandiging zwembad De Slenken van start gegaan. De groep bestaat Jan Boverhof, Jan Faber, Arnoud Gengler, Bouwina Harthoorn, Remko Hendriks en Bea van Oenen. Naast de werkgroep is een klankbordgroep gevormd, bestaande uit ongeveer tien mensen. Deze groep is regelmatig geconsulteerd; ook alle andere belangstellenden waren hierbij welkom. Werkwijze De werkgroep heeft eerst de huidige situatie van het zwembad in beeld gebracht: hoe wordt het zwembad bezocht, hoe is de staat van onderhoud, welke kosten worden gemaakt etc. Vervolgens is een plan van aanpak gemaakt voor de overgang van gemeentelijk naar zelfstandig zwembad. Om te komen tot een goede nulmeting, is door een externe partij, Raderadvies, een schouw gedaan van het zwembad. De gegevens van deze schouw zijn verwerkt in dit advies. Het rapport van Raderadvies is bijgevoegd. Opbouw van dit rapport In hoofdstuk 2 beginnen we met het advies. Dat onderbouwen we vervolgens met gegevens uit de inventarisatie, de financiën en de uitkomsten van een enquête onder de bevolking en gesprekken met andere zwembaden. 3

214 2. Advies Op basis van een inventarisatie, enquête onder inwoners en (markt)onderzoek adviseert de werkgroep de gemeente het volgende te besluiten. 1. De bestuurlijke verantwoordelijkheid voor zwembad De Slenken in De Wijk per 1 januari 2017 over te dragen aan de inwoners, georganiseerd in een zelfstandige bestuurseenheid. 2. De zelfstandige bestuurseenheid vanaf 2017 verantwoordelijk te maken voor instandhouding, onderhoud en exploitatie van het zwembad. 3. In 2016 onderhoud uit te voeren op basis van het planon onderhoudsprogramma en het onafhankelijke schouwrapport van Raderadvies. De kosten hiervoor worden geraamd op In paragraaf 3.7 is een specificatie van deze kosten opgenomen. 4. De zelfstandige bestuurseenheid jaarlijks, aan het begin van het jaar, een exploitatiebijdrage te verstrekken van Per 2017 het eigendom van de gebouwen en opstallen over te dragen aan de nieuw te vormen zelfstandige bestuurseenheid en middels erfpacht de grond beschikbaar te stellen aan de zelfstandige bestuurseenheid. In hoofdstuk 3 werken we dit advies uit. Kansen voor de nabije toekomst De opdracht van de gemeenteraad aan het college beperkte zich tot de verzelfstandiging van het zwembad. Als werkgroep hebben we deze vraag uitgewerkt. Tijdens ons onderzoek kwamen we tot het inzicht dat er ook mooie kansen liggen voor de verzelfstandiging van de sporthal, juist in samenwerking met het zwembad. Als vervolgstap zouden we graag aan de slag gaan met een onderzoek naar de haalbaarheid en eventuele uitvoering van verzelfstandiging van sporthal De Slenken. 4

215 3. Uitwerking advies 3.1 Financieel uitgangspunt Het zwembad kostte de gemeente in De gemeenteraad heeft in dat jaar besloten dat het zwembad per 2017 verzelfstandigd moet worden, wat moet leiden tot een jaarlijkse besparing van voor de gemeente. Dat betekent dat de gemeente jaarlijks maximaal bijdraagt aan de exploitatie door de zelfstandige bestuurseenheid. In dit hoofdstuk hebben wij beschreven hoe we vanuit dit gegeven denken te komen tot een gezonde exploitatie van het zwembad. We baseren ons hierbij op de inventarisatie van zwembad De Slenken (bijlage 1), de gehouden enquêtes (bijlage 2), gesprekken met zwembaden in de omgeving (bijlage 3) en op de onafhankelijke technische schouw (bijlage 4). 3.2 Zelfstandige bestuurseenheid De bestuursvorm die we kiezen is een stichting. 3.3 Eigendom gebouwen en opstallen De stichting wordt erfpachter. Zwembad De Slenken valt onder de beheersverordening De Wijk en heeft de bestemming Maatschappelijk. 3.4 Personeel Ook na verzelfstandiging heeft het zwembad professionele krachten nodig. We verwachten dat een (klein) deel van het werk overgenomen kan worden door vrijwilligers. De stichting wil in elk geval voor bestuurstaken, activiteiten, pr en werving, onderhoud terrein en verkoop in het zwembad vrijwilligers inzetten. We onderscheiden de volgende functies: Professionele kracht: o Taken: (school)zwemonderwijs geven, toezicht houden, alle overige voorkomende werkzaamheden, zoals schoonmaak en kwaliteitsmeting zwemwater, begeleiding stagiair o Eisen: diploma zwemonderwijzer, ALO of CIOS met aantekening zwemmen, EHBO Lifeguard o Taken: toezicht houden, alle overige voorkomende werkzaamheden, zoals schoonmaak en kwaliteitsmeting zwemwater o Eisen: opleiding lifeguard, Zwemmend Redden voor zwembaden, EHBO Vrijwilliger Stagiair We gaan uit van de volgende inzet: April en september (gebruiksklaar en winterklaar maken zwembad) Totaal 4,5 weken: 1 professionele kracht Mei tot en met augustus Continu aanwezig: 1 professionele kracht en 1 lifeguard, plus vrijwilliger of stagiair In piekperioden* 1 lifeguard erbij * We gaan ervan uit dat we 50 % piekuren en 50 % daluren hebben per jaar. 5

216 3.5 Openingstijden In het zwembad wordt vier dagen per week zwemles gegeven. Verder wordt het bad door zes basisscholen gebruikt voor schoolzwemmen. Ook in de toekomstige situatie zorgen we dat deze lessen door kunnen gaan. Er is veel kritiek op de huidige openingstijden; vooral het late tijdstip waarop het bad in de zomer s middags opengaat. Als een van de weinige baden in de omgeving is De Slenken erg vroeg open. Het totaal aantal uren dat het bad open is, is groot in vergelijking tot baden in de omgeving: uur. We gunnen de vroege zwemmers graag hun ochtendbaantjes. We streven ernaar het aantal openingsuren gelijk te houden en toch tegemoet te komen aan de geuite kritiek. Als uitgangspunt voor de berekening van de toekomstige exploitatie hebben we de openingstijden voorlopig vastgesteld. We maken onderscheid tussen voor- en naseizoen en hoogseizoen: Openingstijden voor- en naseizoen 10 weken Maandag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Dinsdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Woensdag 13:00 19:00 uur Donderdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Vrijdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Zaterdag 12:00 18:00 uur Zondag 12:00 18:00 uur Totaal 52 uur per week Openingstijden hoogseizoen 8 weken Maandag 6: uur Dinsdag 6:30 20:00 uur Woensdag 6:30 20:00 uur Donderdag 6: uur Vrijdag 6: uur Zaterdag 12:00 19:00 uur Zondag 12:00 19:00 uur Totaal 81,5 uur per week Het bad is hiermee uur open per jaar (52 x 10 weken) en (81,5 x 8 weken). Gedurende de zomervakantie is dat een significante verruiming ten opzichte van huidige openingstijden. 3.6 Financiën Bij de inschatting voor de exploitatie zijn we uitgegaan van de volgende uitgangspunten: De bezoekersaantallen nemen af. We nemen de huidige lage bezoekersaantallen als basis. Aantal uren geopend per jaar: Personeelsinzet zoals beschreven onder 3.4. Inflatie ten opzichte van 2014: 5%. Houtkachel blijft eigendom van de gemeente maar kosten voor levering energie aan zwembad worden doorbelast aan zwembad om de energiekosten voor gebruik gas te drukken. Tarief medewerkers: we rekenen met een gemiddeld tarief voor inhuur van 25 per uur voor professionele kracht en 15 per uur voor lifeguard. Uitgewerkt aan de hand van de inzet zoals beschreven in 3.4 betekent dat: Opstart- en afsluitweken: 1 professionele kracht 40 u/w, 25/uur x 4,5 weken = Laagseizoen: professionele kracht 52 u/w, 25/uur; lifeguard 52 u/w, 15/uur =

217 Hoogseizoen: 2 professionele krachten 81,5 uur, 50 /uur; lifeguard 81,5 uur, 15 /uur = Hieronder is de verwachte exploitatie voor 2017 uitgewerkt. Ter vergelijking zijn de bedragen uit de jaarrekening van 2014 in de laatste kolom toegevoegd. Uitgaven Medewerkers loonkosten Werkuitrusting medewerkers Activiteiten sport en welzijn Telefoon Wi-Fi Bestuur Communicatie en PR Contributies Bank Kantoorartikelen Accountant/notaris kosten Gemeentelijke belastingen Waterschapslasten Afvoer afval Gas Elektra Water Houtkachel Onbekend; ca Chemicaliën en waterkeuring Schoonmaakmiddelen Verzekeringen Herstel schade Klein onderhoud Voorziening onderhoud en vervanging * Onderhoud terrein Investering comfort/duurzaamheid/attractie Overig/onvoorziene kosten Overhead gemeente Kapitaallasten/afschrijving Totaal Inkomsten 28 Entree Vergoeding gebruik sportaccommodaties Doorberekening sportvoorziening Kiosk Inkomsten Totaal

218 * Onderbouwing voor dit bedrag: In het planon onderhoudsprogramma staan zijn volgende toekomstige kosten genoemd. Dit is inclusief groot onderhoud en vervanging installatie Gebaseerd op deze gegevens is per jaar nodig voor investeringen en onderhoud. 3.7 Specificatie onderhoud 2016 Op basis van het planon onderhoudsprogramma staan voor 2016 werkzaamheden gepland ten bedrage van Raderadvies adviseert op basis van de schouw om in 2016 meer werkzaamheden uit te voeren. De meest urgente van deze voorgestelde werkzaamheden met bijbehorende verwachte kosten zijn de volgende: Reparatie houten kozijnen Reparatie grondwaterpomp Vervangen tourniquet Vervangen vloerafwerking dilatatie Vervangen elektrische boiler Vervangen badafdekking Vervangen geluidsinstallatie

219 4. Toewerken naar 2017 Als de gemeente instemt met dit advies, overlegt de werkgroep zwembad met de Belangenvereniging over het vervolg. Een stappenplan hiervoor is uitgewerkt. Bestuur stichting De leden van de werkgroep hebben aangegeven zitting te willen nemen in het te vormen bestuur. 9

220 Bijlage 1 Inventarisatie huidige situatie In deze bijlage is beschreven hoe de zaken geregeld zijn rond eigendom en organisatie van het zwembad. Gebouw en opstallen Eigendom De gemeente De Wolden is eigenaar van het terrein en alle opstallen. Beheer door gemeente Bouwtechnische zaken (Groot) onderhoud Investeringen Kapitaallasten Kapitaallasten hebben betrekking op financiële verplichtingen die de gemeente is aangegaan voor vernieuwingen en vervangingen. Deze lasten zijn voor rekening van de eigenaar. Kiosk De catering is verpacht. De overeenkomst loopt van 1 mei tot 1 mei en er geldt een opzegtermijn van een jaar. De overeenkomst loopt af op 1 mei Personeel Inhuur De medewerkers van het zwembad zijn in tijdelijke dienst van Stichting Sport Technisch Kader (STK) Drenthe. Ze worden aangestuurd door een coördinator die in dienst van de gemeente is. Daarnaast is er nog een medewerker in dienst van de gemeente die hand- en spandiensten verricht bij opstart en afsluiten van het zwembad. De gemeente huurt de mensen in en bepaalt de salarissen. Het contract van de medewerkers loopt van 1 april tot half september. Opgebouwde verlofuren worden aan het einde van het seizoen uitbetaald. De einddatum is afhankelijk van het aantal gewerkte uren. Afhankelijk van het weer en activiteiten kunnen medewerkers meer of minder werken. De gemeente betaalt geen overuren uit. De volgende functies worden onderscheiden: Coördinator De coördinator is in dienst van de gemeente en niet continu aanwezig in het zwembad Toezicht- en zwemlesmedewerkers (3x 36 uur/week) Zwemles geven Toezicht houden Bewaken kwaliteit zwemwater Zwemlesmedewerkers (11 uur/week) Helpt bij zwemlessen Werken door de week een vroege of late dienst en geplande weekenddiensten Kassa- en toezichtmedewerkers (2 x 20 uur/week) Kassa Administratieve werkzaamheden Assisteren bij toezichthouden Werken alleen de middag en geplande weekeind diensten 10

221 De onderhoudsman (10 uur/week) Onderhoudt het terrein, de gebouwen en het technische gedeelte Regelmatige check machinepark in de periode dat het zwembad is gesloten De tuinman werkt meer uren dan waarvoor hij in dienst is; deze uren worden gezien als vrijwilligerswerk Totaal aantal uren per week: 169 (exclusief coördinator) Gebruik van het zwembad Openingstijden Maandag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Dinsdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Woensdag 6:30 10:00 uur 13:00 18:00 uur Donderdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Vrijdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Zaterdag 13:00 17:00 uur Zondag 13:00 17:00 uur Zwemlessen Werving De gemeente maakt gebruik van de gemeentelijke pagina s in de Wolder Courant. Verder is er een gezamenlijke Facebook pagina met zwembad De Waterlelie in Zuidwolde. Zwembond Het zwembad is aangesloten bij de bond KNZB. De bond verzorgt ook de diploma s. Zwemlessen Vier ochtenden per week worden zwemlessen van 25 minuten gegeven: op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag. 6:45 7:10 Diploma B (ma, do) en Diploma C (di, vr) 7:15 7:40 Diploma A 7:45 8:05 Diploma A Schoolzwemmen In De Wolden is een werkgroep Schoolzwemmen. In deze werkgroep zitten 2 schooldirecteuren, de beleidsmedewerker lokaal onderwijsbeleid en de coördinator sportaccommodaties. Voorafgaand aan het zwemseizoen worden wensen en verbeterpunten besproken. Er bestaat een schoolzwemprotocol; daarin staan de verantwoordelijkheden en taken beschreven van de medewerkers van de zwembaden en de scholen. Scholen die De Slenken gebruiken: CBS Arendsvleugel Ruinerwold OBS De Dissel Ruinerwold CBS Harm Vonckschool, Berghuizen CBS Johan Frisoschool, Koekange OBS Rozebottel, Koekange OBS De Horst, De Wijk Het schoolzwemmen wordt gegeven op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 8:30 tot 10:45 uur. Bij les en toezicht zijn 2 medewerkers en een leerkracht aanwezig, zoals in het schoolzwemprotocol is omschreven. 11

222 Ochtendzwemmers Veel mensen vinden het prettig om in de vroege ochtend te zwemmen. Een deel van het bad is tussen 6.30 en uur bestemd voor de ochtendzwemmers. Verhuur en gebruik door derden Er zijn twee zwemverenigingen die het bad huren: Zwemvereniging De Reestduikers op woensdag van uur tot uur Zwem- en waterpolovereniging De Reest een aantal weken op dinsdag- en vrijdagavond. Zwemvereniging De Reestduikers organiseert jaarlijks de nationale zwemvierdaagse in het zwembad. Bezoekersaantallen recreatief schoolzwemmen zwemclub totaal

223 Ondersteuning bedrijfsvoering door gemeente De gemeente ondersteunt de bedrijfsvoering als volgt: Coördinatie Personeelszaken Communicatie en PR Werving en verkoop abonnementen Verzekeringen Opleiding medewerkers Onderhoud en laten keuren speeltoestellen Contracten met derden Boekhouding Zwemlessen werving en administratie 13

224 Financiën Baten en Lasten zwembad De Slenken Inkomsten Entree Vergoeding gebruik sportaccommodaties Doorberekening sportvoorziening Totaal inkomsten De uitgaven zijn gesplitst in uitgaven die direct gerelateerd zijn aan het zwembad en uitgaven die door de gemeente als overhead worden toegekend aan het zwembad in De Wijk. Dit zijn algemene gemeentelijke kosten die op alle faciliteiten worden omgeslagen. Uitgaven Personeel Werkuitrusting personeel Telefoon kosten Activiteitenkosten sport & welzijn Kosten contributies etc Kantoorartikelen Belasting gemeente Waterschaps- en zuiveringslasten Afvoer vuil gem. gebouwen Gasverbruik Elektriciteitsverbruik Waterverbruik Chemicaliën en waterkeuring Schoonmaakmiddelen Brand- en stormverzekering Herstel schade Klein onderhoud gebouwen Klein onderhoud inventaris Voorziening groot onderhoud Onderhoud terreinen Totaal uitgaven

225 Gemeentelijke overhead die wordt omgeslagen op het zwembad en die dus voor de vereniging vervalt: Overhead gemeente Feestdagen gratificatie Reis en verblijfkosten Personeelsvereniging Afdeling PZ/Concern Afdeling financien Afdeling best. En man Ondersteuning Afdeling dienstverlening Afdeling ruimte Directie Administratie Automatisering Bureau- en schrijfbehoeften Portikosten Boeken tijdschriften OW BU marktconform OW BU overigen kosten Werkzaamheden Woldwerk Totaal overhead Investerings-/afschrijvingskosten voor de apparatuur die in 2010 is aangeschaft: Afschrijving/kapitaallasten Afschrijving apparatuur Dit leidt tot de volgende totaalbalans: Totaalbalans Inkomsten Exploitatiekosten Overhead gemeente Kapitaallasten/afschrijving Totaal resultaat

226 Bijlage 2 Enquête Onder inwoners is een enquête gehouden. De uitkomsten: De meeste mensen die de enquête invulden hebben een abonnement (78%). 45% van de respondenten geeft aan het zwembad wekelijks te bezoeken, 20% dagelijks. 50% geeft aan tijdens schoolvakanties ruimere openingstijden te willen, 30% wil het zwembad ook in september open houden. De voorzieningen worden gemiddeld met een voldoende tot goed beoordeeld. De helft van de respondenten geeft aan vrijwilligerswerk te willen doen. Schoolzwemmen en zwemlessen Schoolzwemmen en baantjeszwemmen zit elkaar soms in de weg. Zwemlessen promoten Turbolessen in de zomervakantie Zwemtraining voor volwasssen Leuk die springplanklessen, ook volwassenen enthousiasmeren Aanbod van zwemcursussen. Dit aanbod goed kenbaar maken, dus niet alleen via affiches bij het zwembad zelf. Lessen 'Meer bewegen voor Ouderen' gaan verzorgen en 'Aqua-aerobic' of 'Spinning' zodat er inkomsten kunnen worden gegenereerd en er andere doelgroepen worden aangesproken Zwemlessen in de middag Kaartverkoop en communicatie Voorverkoop gaat vaak mis, je krijgt dan geen verbinding, dus dit jaar ook geen voorverkoopkorting gehad. Reclame/kenbaar maken in het dorp en verre omgeving Goede communicatie als zwembad eerder dichtgaat als het slecht weer is. Eigen website zou handig zijn! Misschien ook in de wijk Oosterboer in Meppel flyeren (als dit nog niet gedaan word) omdat daar nog veel jonge gezinnen wonen die misschien niet weten hoe dichtbij het zwembad eigenlijk is. Straal trots uit dat we een mooi openbaar zwembad hebben. Betere kaartjescontrole, nu komen er veel mensen gratis binnen. Gratis wifi Een info bord waar de weersvoorspelling/weerbericht op staat. Personeel Er moet wel deskundig personeel rond het bad blijven! Oudere jeugd niet "bemoederen", ga er al badmeester en badjuffen vrolijk/vlot mee om. Organiseer spelletjes. Inzetten van jongere toezichthouders die affiniteit met zwemmen en sport hebben. Voorzieningen Kleedhokjes met deuren die je op slot kunt doen Schonere wc's Leuke glijbaan Beachvolleybalveld vernieuwen Kiosk naar voren halen Schilderwerk, het mag allemaal wel weer wat frisser Zwembad overdekken ook in winter open Meer speelattributen 16

227 Pannakooi Wifi Goedkopere snacks De horeca uitbreiden met een mooi terras waar ook fietsers gebruik van kunnen maken. Uitbreiding en modernisering toiletten, erbij douchehokjes en modernisering kleedkamers Glijbaan recreatiebad vervangen, deze is gevaarlijk Kluisjes Extra warme douche, afgeschermd Aantrekkelijk maken Het bad is slecht aangegeven, zowel de route ernaartoe als de entree. Entree is bepaald geen visitekaartje. Er zijn vast sportfunctionarissen en verenigingen die activiteiten kunnen en willen organiseren in/bij het zwembad. Denk aan kennis maken met duiksport, beachvolleybaltoernooi, beachvoetbal, spuitbal mmv de brandweer, etc. Zou een goedkope overkapping (serrestal idee) bijdragen aan langere openingstijden en lagere stookkosten in het seizoen? Aantrekkelijk maken voor kinderfeestjes. Beachvolleybaltoernooi bv ipv stratenvolleybal Bootcamp/triathlon Thema avonden met bv frietkar/ BBQ Langer open in het seizoen dus ook in september/oktober eventueel op beperkt aantal dagen/uren. Organiseer b.v. sporttoernooitjes in de omgeving. Vraag vrijwilligers van sportopleidingen. Maak afspraken met sportverenigingen uit de buurt, b.v. training. Arrangementen in samenwerking met campings. Ligbedjes verhuren Discozwemmen/midzomernachtzwemmen Barbecue op een mooie avond Sporten aanbieden ism sportverenigingen/sportschool Camperovernachtingsplaatsen bij zwembad maken Meer bieden op gebied van speelveld, combimogelijkheden met sporthal, dagrecreatiemogelijkheden; marketing richten op wijde regio ( Meppel, Koekange, Ruinerwold, IJhorst, Staphorst ) en meegaan met Marketing Drenthe/Recreatieschap Drenthe Financieel Instellen een vriendenclub van het zwembad, net als bijvoorbeeld vrienden van Apollo Enquête onder leerlingen basisschool De Horst Over het algemeen tevreden over het zwembad. Verbeterpunten: de kleedhokjes, de toiletten en douches (graag meer) Tips: Een glijbaan hoe hoger en bochtiger, hoe beter Ruimere openingstijden Meer waterspeelgoed Een pannakooi Boomhutten Meer speeltoestellen Binnenbad Kamperen bij het zwembad 17

228 Activiteiten Familieschommel Kiosk vaker open Golfslagbad en wildwaterbaan 18

229 Bijlage 3 Verslagen gesprekken buurzwembaden Verslag van het bezoek aan zwembad Balkbrug Betrokkenheid bij het bad van de bevolking is erg groot. 95% van de basisschoolkinderen hebben bijvoorbeeld een abonnement. Bad heeft jaarlijks tussen de en bezoekers. Dit bezoekersaantal is al jaren stabiel. Bad heeft twee vrijwilligers. Die zijn er als het bad open is vrijwel iedere dag te vinden. Ook in de winter helpen ze. Zij krijgen de maximale vrijwilligersvergoeding. Voor de rest kan een beroep doen op een groep vrijwilligers die wel willen helpen bij het organiseren van evenementen. Dit is de klankgroep voor het zwembad. Eén keer per jaar komt deze groep samen met het bestuur. Allerlei zaken worden dan besproken. Rest is allemaal in dienst van de stichting. Eén hoofdbadmeester die alles regelt, ook heel bekwaam is op technisch gebied. Hij is het hele jaar in dienst. Doet in de winter onderhoudswerkzaamheden. Ook de kassière is in dienst van de stichting. Is ook bevoegd op gebied van reanimatie en EHBO. De andere werknemers zijn allemaal voor de duur van het seizoen in dienst. De kiosk wordt door de kassière gedaan. Kiosk en kassa zitten dus in één ruimte. Als het heel druk is, wordt de kiosk door vrijwilligers gedaan. Men werkt niet samen met bedrijven in de buurt in die zin dat die bedrijven werkzaamheden voor een lagere prijs of gratis doen. Bestuur probeert wel zo veel mogelijk de plaatselijke bedrijven in te schakelen bij werkzaamheden. Bezuinigingen: zonnepanelen, aanboren bron (investering is er in 6 jaar uit), leidingen op het dak waar het water eerst kan opwarmen. Samenwerking met campings in de buurt. Deze hebben geen of alleen een klein badje. Vaste klanten hebben vaak een abonnement. Geen kortingen voor campinggasten. De campingbaas haalt wel in de voorverkoop een flink aantal abonnementen op en verkoopt die dan door. Men organiseert wel samen met de camping activiteiten bijvoorbeeld een Fun Run met bootcamp. De eerste keer was de organisatie in handen van een medewerker van het zwembad die voor zijn studie een opdracht moest uitvoeren. Er is een draaiboek beschikbaar. De camping mag ook activiteiten in het zwembad organiseren bijvoorbeeld spijkerbroekhangen. Activiteiten: dauwzwemmen met ontbijt, discozwemmen met onderwaterlampen, 4 (!) trimgroepen, survivalcursus voor kinderen met A en/of B-diploma, zwemlessen natuurlijk. baantjeszwemmers krijgen gratis koffie. Zwembad gaat om 9.00 open dus veel mensen die niet (meer) hoeven te werken. Zo langzamerhand is dit een vaste groep geworden. Vaak neemt iemand koffie mee en wat lekkers. Schoolzwemmen wordt daar georganiseerd. Het is geen echte training. Heeft een speelse opzet. De scholen mogen gratis zwemmen. Dit kost het bad niet zo veel, omdat de meeste kinderen toch al een abonnement hebben. Voorzieningen: mooi gebouw met betegelde badhokjes, douches, schapenhok met baby hoek. Tegels zijn achteraf nog behandeld om ze stroef te maken. Familieglijbaan in het familiebad. Dit is een groot succes. Buisglijbaan in het diepe bad. Aantrekkelijk peuterbad met mooie speelobjecten die allemaal kunnen spuiten. Speeltuin op zacht zand met in het midden een groot springkussen. Groot terras aan het gebouw waarin de douches enz. zitten. De baden liggen lager. In de hal, waar je binnenkomt een zithoek. Monitoren met het nieuws van Balkbrug en de sportverenigingen. Een monitor waarop precies het energieverbruik af te lezen is. Op het hele terrein is wifi Bad is het hele seizoen open van Zondag alleen de middag. Op woensdagochtend is het bad om 7.00 open en kun je er ook ontbijten. Bad heeft een facebookpagina. 19

230 Het Heuveltjebad is altijd al zelfstandig geweest. Was eerst een coöperatie en is nu een stichting. Eén van de bestuursleden werkt bij de gemeente. Dat werkt erg goed. Hij weet vaak direct wat er allemaal speelt en bij wie je moet zijn. Dwingeloo Stichting, bestuursleden geselecteerd met de juiste competenties, bestaande uit 5 personen, opgedeeld in Dagelijks Bestuur 3 personen en Algemeen Bestuur 5 personen. Wat wordt bij jullie door professionals gedaan en wat doen vrijwilligers allemaal? Financiën, bijhouden software, organisatie kiosk (inkoop, regelen vrijwilligers e.d.), internet en communicatie, organiseren kluswerkzaamheden, bedenken en organiseren activiteiten om bezoekers te trekken, coördinatie van het schoolzwemmen en de zwemlessen., techniek, assistentie van de badmeester (lifeguard) Het bestuur bestaat uit professionals, alles in eigen beheer, waarbij uitvoering voor groot gedeelte door vrijwilligers wordt gedaan. Zoals onderhoud / tuin, schoonmaken, schilderen, Kassa. Dagelijkse gang van zaken wordt door locatiecoördinator aangestuurd. In principe wordt er geen vergoeding gegeven, behalve in kiosk, die wordt bezet door jeugd, kosten ca. 3 euro per uur. Vaste vrijwilligers? Variabel systeem dat mensen kunnen intekenen op uren? Er is een groep van 40 vrijwilligers. Zwembadpersoneel wordt middels een contract gehuurd via STK, 3 FTE in totaal waarvan 1 als locatiecoördinator. Tarieven zijn bij STK op te vragen. Alle opstallen overgenomen voor 1 euro. Erfpacht wordt 1,11 euro voor betaald. Erfpacht contract voor 40 jaar, na 14 jaar een toetsing. Gemeente Westerveld heeft in samenspraak met Havelte een onafhankelijk onderzoek laten doen door sportfondsen bad, naar de staat van het onderhoud en de investeringen die nodig zijn in de komende jaren. Aan de hand van dit rapport is er met de gemeente een bedrag overeengekomen uitgesmeerd over 10 jaar. Elk jaar krijgt de gemeente een accountantsverklaring en jaarverslag, zodat ook de gemeente op de hoogte blijft. Krijgen jullie bijdrage van de gemeente? Hoeveel voor onderhoud? Ja bijdrage van de gemeente, ca euro per jaar. Werken jullie samen met ondernemers in het dorp? Ja, er wordt zoveel mogelijk met lokale ondernemers gewerkt, bij elke klus wordt eerst een lokaal bedrijf benaderd, of deze iets kan betekenen, en meestal lukt dat prima. Zeker omdat de ondernemers rechtstreeks met stichting zaken doen, dat ervaart men als prettiger dan met de gemeente. Hebben jullie een kiosk in eigen beheer? Kiosk in eigen beheer, in drukke tijd verzorgt door jeugd, ca 3 euro/uur, geen frituur, maar wel koffie, frisdranken, snoepgoed en ijsjes. Omzet ca euro per jaar Organiseren jullie extra activiteiten? Worden wel extra activiteiten georganiseerd, o.a. nacht discozwemmen, zwemvierdaagse, samenwerking met stichting survival Havelte. Hebben jullie bezuinigingen door kunnen voeren en zo ja, waarop? Grootste bezuiniging doorgevoerd op nieuwe hoog verbeterd rendement ketels en afdeklamellen op het zwembad. Hebben jullie goede tips voor de warmtevoorziening/energiebesparing? Onderzoek geweest naar alternatieve energievormen zoals, aardwarmte en houtsnipper kachels, maar zou voor Havelte geen besparing opleveren. Hebben jullie het bad extra aantrekkelijk gemaakt met allerlei voorzieningen? Bad is voorzien, van 2 duikplanken, grote glijbaan, beachvolleybalveld, springkussen, pannakooi, speeltoestellen voor de peutergroep, in speelgedeelte van zwembad gekleurd tegel motief waar gebruik van gemaakt wordt 20

231 met het spelenderwijs zwemles. Motto van het bestuur is om het zo simpel en gezellig mogelijk te houden. Nog andere goede tips? Als eerste de onderhandelingen met de gemeente goed voeren, altijd eigen expertise raadplegen bijvoorbeeld i.v.m. contracten (notaris), weten waar je over praat en vastlegt. Van tevoren vastleggen van afspraken zoals bouwleges bij een eventuele verbouwing, heeft Havelte veel geld gekost doordat deze niet afgesproken was en daardoor reguliere bouwleges moest betalen. (15000 voor verbetering zwembad) Er is bij de provincie iemand die veel over regelgeving weet van de zwembaden, wil ook altijd prima helpen. Ronald Knol van de WHvbZ. Ruinen Het bestuur/werkgroep Ruinen telt 10 mensen. Ieder heeft een eigen taak o.a. financiën, bijhouden software, organisatie kiosk (inkoop, regelen vrijwilligers e.d.), internet en communicatie, organiseren klussen, bedenken en organiseren activiteiten om bezoekers te trekken, coördinatie van het schoolzwemmen en de zwemlessen. Men doet alles zelf. Er zijn alleen twee badmeesters. Tijdens openingsuren is er altijd één aanwezig. Als het heel druk is komt er een toezichthouder bij. Je moet daarvoor een life guard opleiding van één dag doen. Badmeesters doen ook het technische gedeelte, maar ook iemand van de werkgroep kan het doen. In het weekend bemannen jongelui de kassa en de kiosk. Zij krijgen daar een uurvergoeding voor van 1.50 of 2.00 Genereren geld: Inschakelen ondernemers in het dorp. We gaan niet om geld schooien. We gaan iets doen waar jullie ook geld mee verdienen. De werkgroep heeft de druppelactie bedacht. Werkgroep zorgde voor kaarten en zegels. Ondernemers kochten die van de werkgroep Iedere ondernemer in Ruinen bedacht zijn eigen actie. De ene ondernemer gaf een druppelzegel bij aankoop van 10,00 euro; de andere bij een veel hoger bedrag. Vrienden van het zwembad; een vrijwillige bijdrage van inwoners voor het zwembad. Hier staat niets tegenover. 750 huishoudens doen hieraan mee met een bijdrage 2,00 tot 200,00 Kiosk: er was geen kiosk meer. De kiosk nu verkoopt drinken, koeken, snoepgoed en ijs. Hiervoor is geen horecavergunning nodig. Ook allerlei dingen die in een magnetron verwarmd worden kunnen verkocht worden. Er is wel een speciale kassa die heel gemakkelijk werkt voor mensen met weinig ervaring. Activiteiten om mensen naar het zwembad te lokken. Midzomernachtduiken, zwemvierdaagse, spelletjes middagen met activiteiten als over matten lopen, buikschuiven e.d. In totaal 6 activiteiten per seizoen. Bezuinigen door het aanschaffen van een warmtepomp In Ruinen hebben ze nu de kiosk bij de kassa. De vrijwilligers die de kassa doen, bemannen tegelijkertijd de kassa. Je hebt wel twee vrijwilligers tegelijkertijd nodig. Bij de kassa zit een bewegingsmelder. Op het terrein is gratis wifi. Ruinen is een stichting. Men heeft daar niet lang over nagedacht. Het was het advies van een organisatie van vrijwilligers. Er zijn ongeveer 70 vrijwilligers. Er is een rooster waarop je per periode in kunt willen per blok van twee uur wanneer je beschikbaar bent. Groot voordeel voor mensen dat je een korte tijd aanwezig bent op flexibele tijden. Twee mensen zijn op vrijwillige basis iedere woensdagmiddag aanwezig. Veel ondernemers doen ook wat. Voorbeelden: gras maaien, materiaal beschikbaar stellen: graszaad, mest, verf, gratis klussen doen. Dit gaat ook goed dankzij de inzet van de voorzitter die een zeer uitgebreid netwerk heeft. Eén keer per jaar organiseert men een gezellige avond voor de vrijwilligers. Tip van Ruinen: Probeer of de gemeente eigenaar kan blijven van het bad en de gebouwen. 21

232 Zwembad De Slenken in De Wijk Samengesteld door werkgroep zwembad De Slenken Februari

233 Inhoud 1. Inleiding Advies Uitwerking advies Financieel uitgangspunt Zelfstandige bestuurseenheid Eigendom gebouwen en opstallen Personeel Openingstijden Financiën Specificatie onderhoud Toewerken naar Bijlage 1 Inventarisatie huidige situatie...10 Bijlage 2 Enquête...16 Bijlage 3 Verslagen gesprekken buurzwembaden...19 Bijlage 4 Rapport Raderadvies 2

234 1. Inleiding Nederland is een echt waterland. Aan de ene kant proberen we het water op afstand te houden, aan de andere kant genieten we ervan. Enerzijds in zee en aan open water, anderzijds in openlucht- en overdekte zwembaden. Zwembaden worden gezien als een vanzelfsprekende voorziening in gemeenten, ondanks dat ze vaak geen sluitende begroting hebben. De gemeenteraad van De Wolden heeft besloten dat de jaarlijkse kosten voor zwembad De Slenken met omlaag moeten. In veel gemeenten is al de omslag gemaakt naar exploitatie door een stichting. In De Wijk is vanuit de Belangenvereniging een werkgroep ingesteld die deze overdracht voorbereid heeft. Voorwaarden De gemeenteraad wil het bad onder voorwaarden openhouden: van de exploitatie af voor de langere termijn met hulp van de inwoners. De gemeenteraad heeft het college van B&W opgedragen: Ga in gesprek met de inwoners over het beheer en de exploitatie van de zwembaden Draag de verantwoordelijkheid uiterlijk per 31 december 2016 over aan de inwoners van De Wijk Werkgroep Via de Belangenvereniging De Wijk heeft de gemeente deze vraag uitgezet waarop een werkgroep gevormd is. In november 2014 is deze werkgroep Verzelfstandiging zwembad De Slenken van start gegaan. De groep bestaat Jan Boverhof, Jan Faber, Arnoud Gengler, Bouwina Harthoorn, Remko Hendriks en Bea van Oenen. Naast de werkgroep is een klankbordgroep gevormd, bestaande uit ongeveer tien mensen. Deze groep is regelmatig geconsulteerd; ook alle andere belangstellenden waren hierbij welkom. Werkwijze De werkgroep heeft eerst de huidige situatie van het zwembad in beeld gebracht: hoe wordt het zwembad bezocht, hoe is de staat van onderhoud, welke kosten worden gemaakt etc. Vervolgens is een plan van aanpak gemaakt voor de overgang van gemeentelijk naar zelfstandig zwembad. Om te komen tot een goede nulmeting, is door een externe partij, Raderadvies, een schouw gedaan van het zwembad. De gegevens van deze schouw zijn verwerkt in dit advies. Het rapport van Raderadvies is bijgevoegd. Opbouw van dit rapport In hoofdstuk 2 beginnen we met het advies. Dat onderbouwen we vervolgens met gegevens uit de inventarisatie, de financiën en de uitkomsten van een enquête onder de bevolking en gesprekken met andere zwembaden. 3

235 2. Advies Op basis van een inventarisatie, enquête onder inwoners en (markt)onderzoek adviseert de werkgroep de gemeente het volgende te besluiten. 1. De bestuurlijke verantwoordelijkheid voor zwembad De Slenken in De Wijk per 1 januari 2017 over te dragen aan de inwoners, georganiseerd in een zelfstandige bestuurseenheid. 2. De zelfstandige bestuurseenheid vanaf 2017 verantwoordelijk te maken voor instandhouding, onderhoud en exploitatie van het zwembad. 3. In 2016 onderhoud uit te voeren op basis van het planon onderhoudsprogramma en het onafhankelijke schouwrapport van Raderadvies. De kosten hiervoor worden geraamd op In paragraaf 3.7 is een specificatie van deze kosten opgenomen. 4. De zelfstandige bestuurseenheid jaarlijks, aan het begin van het jaar, een exploitatiebijdrage te verstrekken van Per 2017 het eigendom van de gebouwen en opstallen over te dragen aan de nieuw te vormen zelfstandige bestuurseenheid en middels erfpacht de grond beschikbaar te stellen aan de zelfstandige bestuurseenheid. In hoofdstuk 3 werken we dit advies uit. Kansen voor de nabije toekomst De opdracht van de gemeenteraad aan het college beperkte zich tot de verzelfstandiging van het zwembad. Als werkgroep hebben we deze vraag uitgewerkt. Tijdens ons onderzoek kwamen we tot het inzicht dat er ook mooie kansen liggen voor de verzelfstandiging van de sporthal, juist in samenwerking met het zwembad. Als vervolgstap zouden we graag aan de slag gaan met een onderzoek naar de haalbaarheid en eventuele uitvoering van verzelfstandiging van sporthal De Slenken. 4

236 3. Uitwerking advies 3.1 Financieel uitgangspunt Het zwembad kostte de gemeente in De gemeenteraad heeft in dat jaar besloten dat het zwembad per 2017 verzelfstandigd moet worden, wat moet leiden tot een jaarlijkse besparing van voor de gemeente. Dat betekent dat de gemeente jaarlijks maximaal bijdraagt aan de exploitatie door de zelfstandige bestuurseenheid. In dit hoofdstuk hebben wij beschreven hoe we vanuit dit gegeven denken te komen tot een gezonde exploitatie van het zwembad. We baseren ons hierbij op de inventarisatie van zwembad De Slenken (bijlage 1), de gehouden enquêtes (bijlage 2), gesprekken met zwembaden in de omgeving (bijlage 3) en op de onafhankelijke technische schouw (bijlage 4). 3.2 Zelfstandige bestuurseenheid De bestuursvorm die we kiezen is een stichting. 3.3 Eigendom gebouwen en opstallen De stichting wordt erfpachter. Zwembad De Slenken valt onder de beheersverordening De Wijk en heeft de bestemming Maatschappelijk. 3.4 Personeel Ook na verzelfstandiging heeft het zwembad professionele krachten nodig. We verwachten dat een (klein) deel van het werk overgenomen kan worden door vrijwilligers. De stichting wil in elk geval voor bestuurstaken, activiteiten, pr en werving, onderhoud terrein en verkoop in het zwembad vrijwilligers inzetten. We onderscheiden de volgende functies: Professionele kracht: o Taken: (school)zwemonderwijs geven, toezicht houden, alle overige voorkomende werkzaamheden, zoals schoonmaak en kwaliteitsmeting zwemwater, begeleiding stagiair o Eisen: diploma zwemonderwijzer, ALO of CIOS met aantekening zwemmen, EHBO Lifeguard o Taken: toezicht houden, alle overige voorkomende werkzaamheden, zoals schoonmaak en kwaliteitsmeting zwemwater o Eisen: opleiding lifeguard, Zwemmend Redden voor zwembaden, EHBO Vrijwilliger Stagiair We gaan uit van de volgende inzet: April en september (gebruiksklaar en winterklaar maken zwembad) Totaal 4,5 weken: 1 professionele kracht Mei tot en met augustus Continu aanwezig: 1 professionele kracht en 1 lifeguard, plus vrijwilliger of stagiair In piekperioden* 1 lifeguard erbij * We gaan ervan uit dat we 50 % piekuren en 50 % daluren hebben per jaar. 5

237 3.5 Openingstijden In het zwembad wordt vier dagen per week zwemles gegeven. Verder wordt het bad door zes basisscholen gebruikt voor schoolzwemmen. Ook in de toekomstige situatie zorgen we dat deze lessen door kunnen gaan. Er is veel kritiek op de huidige openingstijden; vooral het late tijdstip waarop het bad in de zomer s middags opengaat. Als een van de weinige baden in de omgeving is De Slenken erg vroeg open. Het totaal aantal uren dat het bad open is, is groot in vergelijking tot baden in de omgeving: uur. We gunnen de vroege zwemmers graag hun ochtendbaantjes. We streven ernaar het aantal openingsuren gelijk te houden en toch tegemoet te komen aan de geuite kritiek. Als uitgangspunt voor de berekening van de toekomstige exploitatie hebben we de openingstijden voorlopig vastgesteld. We maken onderscheid tussen voor- en naseizoen en hoogseizoen: Openingstijden voor- en naseizoen 10 weken Maandag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Dinsdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Woensdag 13:00 19:00 uur Donderdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Vrijdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Zaterdag 12:00 18:00 uur Zondag 12:00 18:00 uur Totaal 52 uur per week Openingstijden hoogseizoen 8 weken Maandag 6: uur Dinsdag 6:30 20:00 uur Woensdag 6:30 20:00 uur Donderdag 6: uur Vrijdag 6: uur Zaterdag 12:00 19:00 uur Zondag 12:00 19:00 uur Totaal 81,5 uur per week Het bad is hiermee uur open per jaar (52 x 10 weken) en (81,5 x 8 weken). Gedurende de zomervakantie is dat een significante verruiming ten opzichte van huidige openingstijden. 3.6 Financiën Bij de inschatting voor de exploitatie zijn we uitgegaan van de volgende uitgangspunten: De bezoekersaantallen nemen af. We nemen de huidige lage bezoekersaantallen als basis. Aantal uren geopend per jaar: Personeelsinzet zoals beschreven onder 3.4. Inflatie ten opzichte van 2014: 5%. Houtkachel blijft eigendom van de gemeente maar kosten voor levering energie aan zwembad worden doorbelast aan zwembad om de energiekosten voor gebruik gas te drukken. Tarief medewerkers: we rekenen met een gemiddeld tarief voor inhuur van 25 per uur voor professionele kracht en 15 per uur voor lifeguard. Uitgewerkt aan de hand van de inzet zoals beschreven in 3.4 betekent dat: Opstart- en afsluitweken: 1 professionele kracht 40 u/w, 25/uur x 4,5 weken = Laagseizoen: professionele kracht 52 u/w, 25/uur; lifeguard 52 u/w, 15/uur =

238 Hoogseizoen: 2 professionele krachten 81,5 uur, 50 /uur; lifeguard 81,5 uur, 15 /uur = Hieronder is de verwachte exploitatie voor 2017 uitgewerkt. Ter vergelijking zijn de bedragen uit de jaarrekening van 2014 in de laatste kolom toegevoegd. Uitgaven Medewerkers loonkosten Werkuitrusting medewerkers Activiteiten sport en welzijn Telefoon Wi-Fi Bestuur Communicatie en PR Contributies Bank Kantoorartikelen Accountant/notaris kosten Gemeentelijke belastingen Waterschapslasten Afvoer afval Gas Elektra Water Houtkachel Onbekend; ca Chemicaliën en waterkeuring Schoonmaakmiddelen Verzekeringen Herstel schade Klein onderhoud Voorziening onderhoud en vervanging * Onderhoud terrein Investering comfort/duurzaamheid/attractie Overig/onvoorziene kosten Overhead gemeente Kapitaallasten/afschrijving Totaal Inkomsten 28 Entree Vergoeding gebruik sportaccommodaties Doorberekening sportvoorziening Kiosk Inkomsten Totaal

239 * Onderbouwing voor dit bedrag: In het planon onderhoudsprogramma staan zijn volgende toekomstige kosten genoemd. Dit is inclusief groot onderhoud en vervanging installatie Gebaseerd op deze gegevens is per jaar nodig voor investeringen en onderhoud. 3.7 Specificatie onderhoud 2016 Op basis van het planon onderhoudsprogramma staan voor 2016 werkzaamheden gepland ten bedrage van Raderadvies adviseert op basis van de schouw om in 2016 meer werkzaamheden uit te voeren. De meest urgente van deze voorgestelde werkzaamheden met bijbehorende verwachte kosten zijn de volgende: Reparatie houten kozijnen Reparatie grondwaterpomp Vervangen tourniquet Vervangen vloerafwerking dilatatie Vervangen elektrische boiler Vervangen badafdekking Vervangen geluidsinstallatie

240 4. Toewerken naar 2017 Als de gemeente instemt met dit advies, overlegt de werkgroep zwembad met de Belangenvereniging over het vervolg. Een stappenplan hiervoor is uitgewerkt. Bestuur stichting De leden van de werkgroep hebben aangegeven zitting te willen nemen in het te vormen bestuur. 9

241 Bijlage 1 Inventarisatie huidige situatie In deze bijlage is beschreven hoe de zaken geregeld zijn rond eigendom en organisatie van het zwembad. Gebouw en opstallen Eigendom De gemeente De Wolden is eigenaar van het terrein en alle opstallen. Beheer door gemeente Bouwtechnische zaken (Groot) onderhoud Investeringen Kapitaallasten Kapitaallasten hebben betrekking op financiële verplichtingen die de gemeente is aangegaan voor vernieuwingen en vervangingen. Deze lasten zijn voor rekening van de eigenaar. Kiosk De catering is verpacht. De overeenkomst loopt van 1 mei tot 1 mei en er geldt een opzegtermijn van een jaar. De overeenkomst loopt af op 1 mei Personeel Inhuur De medewerkers van het zwembad zijn in tijdelijke dienst van Stichting Sport Technisch Kader (STK) Drenthe. Ze worden aangestuurd door een coördinator die in dienst van de gemeente is. Daarnaast is er nog een medewerker in dienst van de gemeente die hand- en spandiensten verricht bij opstart en afsluiten van het zwembad. De gemeente huurt de mensen in en bepaalt de salarissen. Het contract van de medewerkers loopt van 1 april tot half september. Opgebouwde verlofuren worden aan het einde van het seizoen uitbetaald. De einddatum is afhankelijk van het aantal gewerkte uren. Afhankelijk van het weer en activiteiten kunnen medewerkers meer of minder werken. De gemeente betaalt geen overuren uit. De volgende functies worden onderscheiden: Coördinator De coördinator is in dienst van de gemeente en niet continu aanwezig in het zwembad Toezicht- en zwemlesmedewerkers (3x 36 uur/week) Zwemles geven Toezicht houden Bewaken kwaliteit zwemwater Zwemlesmedewerkers (11 uur/week) Helpt bij zwemlessen Werken door de week een vroege of late dienst en geplande weekenddiensten Kassa- en toezichtmedewerkers (2 x 20 uur/week) Kassa Administratieve werkzaamheden Assisteren bij toezichthouden Werken alleen de middag en geplande weekeind diensten 10

242 De onderhoudsman (10 uur/week) Onderhoudt het terrein, de gebouwen en het technische gedeelte Regelmatige check machinepark in de periode dat het zwembad is gesloten De tuinman werkt meer uren dan waarvoor hij in dienst is; deze uren worden gezien als vrijwilligerswerk Totaal aantal uren per week: 169 (exclusief coördinator) Gebruik van het zwembad Openingstijden Maandag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Dinsdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Woensdag 6:30 10:00 uur 13:00 18:00 uur Donderdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Vrijdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Zaterdag 13:00 17:00 uur Zondag 13:00 17:00 uur Zwemlessen Werving De gemeente maakt gebruik van de gemeentelijke pagina s in de Wolder Courant. Verder is er een gezamenlijke Facebook pagina met zwembad De Waterlelie in Zuidwolde. Zwembond Het zwembad is aangesloten bij de bond KNZB. De bond verzorgt ook de diploma s. Zwemlessen Vier ochtenden per week worden zwemlessen van 25 minuten gegeven: op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag. 6:45 7:10 Diploma B (ma, do) en Diploma C (di, vr) 7:15 7:40 Diploma A 7:45 8:05 Diploma A Schoolzwemmen In De Wolden is een werkgroep Schoolzwemmen. In deze werkgroep zitten 2 schooldirecteuren, de beleidsmedewerker lokaal onderwijsbeleid en de coördinator sportaccommodaties. Voorafgaand aan het zwemseizoen worden wensen en verbeterpunten besproken. Er bestaat een schoolzwemprotocol; daarin staan de verantwoordelijkheden en taken beschreven van de medewerkers van de zwembaden en de scholen. Scholen die De Slenken gebruiken: CBS Arendsvleugel Ruinerwold OBS De Dissel Ruinerwold CBS Harm Vonckschool, Berghuizen CBS Johan Frisoschool, Koekange OBS Rozebottel, Koekange OBS De Horst, De Wijk Het schoolzwemmen wordt gegeven op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 8:30 tot 10:45 uur. Bij les en toezicht zijn 2 medewerkers en een leerkracht aanwezig, zoals in het schoolzwemprotocol is omschreven. 11

243 Ochtendzwemmers Veel mensen vinden het prettig om in de vroege ochtend te zwemmen. Een deel van het bad is tussen 6.30 en uur bestemd voor de ochtendzwemmers. Verhuur en gebruik door derden Er zijn twee zwemverenigingen die het bad huren: Zwemvereniging De Reestduikers op woensdag van uur tot uur Zwem- en waterpolovereniging De Reest een aantal weken op dinsdag- en vrijdagavond. Zwemvereniging De Reestduikers organiseert jaarlijks de nationale zwemvierdaagse in het zwembad. Bezoekersaantallen recreatief schoolzwemmen zwemclub totaal

244 Ondersteuning bedrijfsvoering door gemeente De gemeente ondersteunt de bedrijfsvoering als volgt: Coördinatie Personeelszaken Communicatie en PR Werving en verkoop abonnementen Verzekeringen Opleiding medewerkers Onderhoud en laten keuren speeltoestellen Contracten met derden Boekhouding Zwemlessen werving en administratie 13

245 Financiën Baten en Lasten zwembad De Slenken Inkomsten Entree Vergoeding gebruik sportaccommodaties Doorberekening sportvoorziening Totaal inkomsten De uitgaven zijn gesplitst in uitgaven die direct gerelateerd zijn aan het zwembad en uitgaven die door de gemeente als overhead worden toegekend aan het zwembad in De Wijk. Dit zijn algemene gemeentelijke kosten die op alle faciliteiten worden omgeslagen. Uitgaven Personeel Werkuitrusting personeel Telefoon kosten Activiteitenkosten sport & welzijn Kosten contributies etc Kantoorartikelen Belasting gemeente Waterschaps- en zuiveringslasten Afvoer vuil gem. gebouwen Gasverbruik Elektriciteitsverbruik Waterverbruik Chemicaliën en waterkeuring Schoonmaakmiddelen Brand- en stormverzekering Herstel schade Klein onderhoud gebouwen Klein onderhoud inventaris Voorziening groot onderhoud Onderhoud terreinen Totaal uitgaven

246 Gemeentelijke overhead die wordt omgeslagen op het zwembad en die dus voor de vereniging vervalt: Overhead gemeente Feestdagen gratificatie Reis en verblijfkosten Personeelsvereniging Afdeling PZ/Concern Afdeling financien Afdeling best. En man Ondersteuning Afdeling dienstverlening Afdeling ruimte Directie Administratie Automatisering Bureau- en schrijfbehoeften Portikosten Boeken tijdschriften OW BU marktconform OW BU overigen kosten Werkzaamheden Woldwerk Totaal overhead Investerings-/afschrijvingskosten voor de apparatuur die in 2010 is aangeschaft: Afschrijving/kapitaallasten Afschrijving apparatuur Dit leidt tot de volgende totaalbalans: Totaalbalans Inkomsten Exploitatiekosten Overhead gemeente Kapitaallasten/afschrijving Totaal resultaat

247 Bijlage 2 Enquête Onder inwoners is een enquête gehouden. De uitkomsten: De meeste mensen die de enquête invulden hebben een abonnement (78%). 45% van de respondenten geeft aan het zwembad wekelijks te bezoeken, 20% dagelijks. 50% geeft aan tijdens schoolvakanties ruimere openingstijden te willen, 30% wil het zwembad ook in september open houden. De voorzieningen worden gemiddeld met een voldoende tot goed beoordeeld. De helft van de respondenten geeft aan vrijwilligerswerk te willen doen. Schoolzwemmen en zwemlessen Schoolzwemmen en baantjeszwemmen zit elkaar soms in de weg. Zwemlessen promoten Turbolessen in de zomervakantie Zwemtraining voor volwasssen Leuk die springplanklessen, ook volwassenen enthousiasmeren Aanbod van zwemcursussen. Dit aanbod goed kenbaar maken, dus niet alleen via affiches bij het zwembad zelf. Lessen 'Meer bewegen voor Ouderen' gaan verzorgen en 'Aqua-aerobic' of 'Spinning' zodat er inkomsten kunnen worden gegenereerd en er andere doelgroepen worden aangesproken Zwemlessen in de middag Kaartverkoop en communicatie Voorverkoop gaat vaak mis, je krijgt dan geen verbinding, dus dit jaar ook geen voorverkoopkorting gehad. Reclame/kenbaar maken in het dorp en verre omgeving Goede communicatie als zwembad eerder dichtgaat als het slecht weer is. Eigen website zou handig zijn! Misschien ook in de wijk Oosterboer in Meppel flyeren (als dit nog niet gedaan word) omdat daar nog veel jonge gezinnen wonen die misschien niet weten hoe dichtbij het zwembad eigenlijk is. Straal trots uit dat we een mooi openbaar zwembad hebben. Betere kaartjescontrole, nu komen er veel mensen gratis binnen. Gratis wifi Een info bord waar de weersvoorspelling/weerbericht op staat. Personeel Er moet wel deskundig personeel rond het bad blijven! Oudere jeugd niet "bemoederen", ga er al badmeester en badjuffen vrolijk/vlot mee om. Organiseer spelletjes. Inzetten van jongere toezichthouders die affiniteit met zwemmen en sport hebben. Voorzieningen Kleedhokjes met deuren die je op slot kunt doen Schonere wc's Leuke glijbaan Beachvolleybalveld vernieuwen Kiosk naar voren halen Schilderwerk, het mag allemaal wel weer wat frisser Zwembad overdekken ook in winter open Meer speelattributen 16

248 Pannakooi Wifi Goedkopere snacks De horeca uitbreiden met een mooi terras waar ook fietsers gebruik van kunnen maken. Uitbreiding en modernisering toiletten, erbij douchehokjes en modernisering kleedkamers Glijbaan recreatiebad vervangen, deze is gevaarlijk Kluisjes Extra warme douche, afgeschermd Aantrekkelijk maken Het bad is slecht aangegeven, zowel de route ernaartoe als de entree. Entree is bepaald geen visitekaartje. Er zijn vast sportfunctionarissen en verenigingen die activiteiten kunnen en willen organiseren in/bij het zwembad. Denk aan kennis maken met duiksport, beachvolleybaltoernooi, beachvoetbal, spuitbal mmv de brandweer, etc. Zou een goedkope overkapping (serrestal idee) bijdragen aan langere openingstijden en lagere stookkosten in het seizoen? Aantrekkelijk maken voor kinderfeestjes. Beachvolleybaltoernooi bv ipv stratenvolleybal Bootcamp/triathlon Thema avonden met bv frietkar/ BBQ Langer open in het seizoen dus ook in september/oktober eventueel op beperkt aantal dagen/uren. Organiseer b.v. sporttoernooitjes in de omgeving. Vraag vrijwilligers van sportopleidingen. Maak afspraken met sportverenigingen uit de buurt, b.v. training. Arrangementen in samenwerking met campings. Ligbedjes verhuren Discozwemmen/midzomernachtzwemmen Barbecue op een mooie avond Sporten aanbieden ism sportverenigingen/sportschool Camperovernachtingsplaatsen bij zwembad maken Meer bieden op gebied van speelveld, combimogelijkheden met sporthal, dagrecreatiemogelijkheden; marketing richten op wijde regio ( Meppel, Koekange, Ruinerwold, IJhorst, Staphorst ) en meegaan met Marketing Drenthe/Recreatieschap Drenthe Financieel Instellen een vriendenclub van het zwembad, net als bijvoorbeeld vrienden van Apollo Enquête onder leerlingen basisschool De Horst Over het algemeen tevreden over het zwembad. Verbeterpunten: de kleedhokjes, de toiletten en douches (graag meer) Tips: Een glijbaan hoe hoger en bochtiger, hoe beter Ruimere openingstijden Meer waterspeelgoed Een pannakooi Boomhutten Meer speeltoestellen Binnenbad Kamperen bij het zwembad 17

249 Activiteiten Familieschommel Kiosk vaker open Golfslagbad en wildwaterbaan 18

250 Bijlage 3 Verslagen gesprekken buurzwembaden Verslag van het bezoek aan zwembad Balkbrug Betrokkenheid bij het bad van de bevolking is erg groot. 95% van de basisschoolkinderen hebben bijvoorbeeld een abonnement. Bad heeft jaarlijks tussen de en bezoekers. Dit bezoekersaantal is al jaren stabiel. Bad heeft twee vrijwilligers. Die zijn er als het bad open is vrijwel iedere dag te vinden. Ook in de winter helpen ze. Zij krijgen de maximale vrijwilligersvergoeding. Voor de rest kan een beroep doen op een groep vrijwilligers die wel willen helpen bij het organiseren van evenementen. Dit is de klankgroep voor het zwembad. Eén keer per jaar komt deze groep samen met het bestuur. Allerlei zaken worden dan besproken. Rest is allemaal in dienst van de stichting. Eén hoofdbadmeester die alles regelt, ook heel bekwaam is op technisch gebied. Hij is het hele jaar in dienst. Doet in de winter onderhoudswerkzaamheden. Ook de kassière is in dienst van de stichting. Is ook bevoegd op gebied van reanimatie en EHBO. De andere werknemers zijn allemaal voor de duur van het seizoen in dienst. De kiosk wordt door de kassière gedaan. Kiosk en kassa zitten dus in één ruimte. Als het heel druk is, wordt de kiosk door vrijwilligers gedaan. Men werkt niet samen met bedrijven in de buurt in die zin dat die bedrijven werkzaamheden voor een lagere prijs of gratis doen. Bestuur probeert wel zo veel mogelijk de plaatselijke bedrijven in te schakelen bij werkzaamheden. Bezuinigingen: zonnepanelen, aanboren bron (investering is er in 6 jaar uit), leidingen op het dak waar het water eerst kan opwarmen. Samenwerking met campings in de buurt. Deze hebben geen of alleen een klein badje. Vaste klanten hebben vaak een abonnement. Geen kortingen voor campinggasten. De campingbaas haalt wel in de voorverkoop een flink aantal abonnementen op en verkoopt die dan door. Men organiseert wel samen met de camping activiteiten bijvoorbeeld een Fun Run met bootcamp. De eerste keer was de organisatie in handen van een medewerker van het zwembad die voor zijn studie een opdracht moest uitvoeren. Er is een draaiboek beschikbaar. De camping mag ook activiteiten in het zwembad organiseren bijvoorbeeld spijkerbroekhangen. Activiteiten: dauwzwemmen met ontbijt, discozwemmen met onderwaterlampen, 4 (!) trimgroepen, survivalcursus voor kinderen met A en/of B-diploma, zwemlessen natuurlijk. baantjeszwemmers krijgen gratis koffie. Zwembad gaat om 9.00 open dus veel mensen die niet (meer) hoeven te werken. Zo langzamerhand is dit een vaste groep geworden. Vaak neemt iemand koffie mee en wat lekkers. Schoolzwemmen wordt daar georganiseerd. Het is geen echte training. Heeft een speelse opzet. De scholen mogen gratis zwemmen. Dit kost het bad niet zo veel, omdat de meeste kinderen toch al een abonnement hebben. Voorzieningen: mooi gebouw met betegelde badhokjes, douches, schapenhok met baby hoek. Tegels zijn achteraf nog behandeld om ze stroef te maken. Familieglijbaan in het familiebad. Dit is een groot succes. Buisglijbaan in het diepe bad. Aantrekkelijk peuterbad met mooie speelobjecten die allemaal kunnen spuiten. Speeltuin op zacht zand met in het midden een groot springkussen. Groot terras aan het gebouw waarin de douches enz. zitten. De baden liggen lager. In de hal, waar je binnenkomt een zithoek. Monitoren met het nieuws van Balkbrug en de sportverenigingen. Een monitor waarop precies het energieverbruik af te lezen is. Op het hele terrein is wifi Bad is het hele seizoen open van Zondag alleen de middag. Op woensdagochtend is het bad om 7.00 open en kun je er ook ontbijten. Bad heeft een facebookpagina. 19

251 Het Heuveltjebad is altijd al zelfstandig geweest. Was eerst een coöperatie en is nu een stichting. Eén van de bestuursleden werkt bij de gemeente. Dat werkt erg goed. Hij weet vaak direct wat er allemaal speelt en bij wie je moet zijn. Dwingeloo Stichting, bestuursleden geselecteerd met de juiste competenties, bestaande uit 5 personen, opgedeeld in Dagelijks Bestuur 3 personen en Algemeen Bestuur 5 personen. Wat wordt bij jullie door professionals gedaan en wat doen vrijwilligers allemaal? Financiën, bijhouden software, organisatie kiosk (inkoop, regelen vrijwilligers e.d.), internet en communicatie, organiseren kluswerkzaamheden, bedenken en organiseren activiteiten om bezoekers te trekken, coördinatie van het schoolzwemmen en de zwemlessen., techniek, assistentie van de badmeester (lifeguard) Het bestuur bestaat uit professionals, alles in eigen beheer, waarbij uitvoering voor groot gedeelte door vrijwilligers wordt gedaan. Zoals onderhoud / tuin, schoonmaken, schilderen, Kassa. Dagelijkse gang van zaken wordt door locatiecoördinator aangestuurd. In principe wordt er geen vergoeding gegeven, behalve in kiosk, die wordt bezet door jeugd, kosten ca. 3 euro per uur. Vaste vrijwilligers? Variabel systeem dat mensen kunnen intekenen op uren? Er is een groep van 40 vrijwilligers. Zwembadpersoneel wordt middels een contract gehuurd via STK, 3 FTE in totaal waarvan 1 als locatiecoördinator. Tarieven zijn bij STK op te vragen. Alle opstallen overgenomen voor 1 euro. Erfpacht wordt 1,11 euro voor betaald. Erfpacht contract voor 40 jaar, na 14 jaar een toetsing. Gemeente Westerveld heeft in samenspraak met Havelte een onafhankelijk onderzoek laten doen door sportfondsen bad, naar de staat van het onderhoud en de investeringen die nodig zijn in de komende jaren. Aan de hand van dit rapport is er met de gemeente een bedrag overeengekomen uitgesmeerd over 10 jaar. Elk jaar krijgt de gemeente een accountantsverklaring en jaarverslag, zodat ook de gemeente op de hoogte blijft. Krijgen jullie bijdrage van de gemeente? Hoeveel voor onderhoud? Ja bijdrage van de gemeente, ca euro per jaar. Werken jullie samen met ondernemers in het dorp? Ja, er wordt zoveel mogelijk met lokale ondernemers gewerkt, bij elke klus wordt eerst een lokaal bedrijf benaderd, of deze iets kan betekenen, en meestal lukt dat prima. Zeker omdat de ondernemers rechtstreeks met stichting zaken doen, dat ervaart men als prettiger dan met de gemeente. Hebben jullie een kiosk in eigen beheer? Kiosk in eigen beheer, in drukke tijd verzorgt door jeugd, ca 3 euro/uur, geen frituur, maar wel koffie, frisdranken, snoepgoed en ijsjes. Omzet ca euro per jaar Organiseren jullie extra activiteiten? Worden wel extra activiteiten georganiseerd, o.a. nacht discozwemmen, zwemvierdaagse, samenwerking met stichting survival Havelte. Hebben jullie bezuinigingen door kunnen voeren en zo ja, waarop? Grootste bezuiniging doorgevoerd op nieuwe hoog verbeterd rendement ketels en afdeklamellen op het zwembad. Hebben jullie goede tips voor de warmtevoorziening/energiebesparing? Onderzoek geweest naar alternatieve energievormen zoals, aardwarmte en houtsnipper kachels, maar zou voor Havelte geen besparing opleveren. Hebben jullie het bad extra aantrekkelijk gemaakt met allerlei voorzieningen? Bad is voorzien, van 2 duikplanken, grote glijbaan, beachvolleybalveld, springkussen, pannakooi, speeltoestellen voor de peutergroep, in speelgedeelte van zwembad gekleurd tegel motief waar gebruik van gemaakt wordt 20

252 met het spelenderwijs zwemles. Motto van het bestuur is om het zo simpel en gezellig mogelijk te houden. Nog andere goede tips? Als eerste de onderhandelingen met de gemeente goed voeren, altijd eigen expertise raadplegen bijvoorbeeld i.v.m. contracten (notaris), weten waar je over praat en vastlegt. Van tevoren vastleggen van afspraken zoals bouwleges bij een eventuele verbouwing, heeft Havelte veel geld gekost doordat deze niet afgesproken was en daardoor reguliere bouwleges moest betalen. (15000 voor verbetering zwembad) Er is bij de provincie iemand die veel over regelgeving weet van de zwembaden, wil ook altijd prima helpen. Ronald Knol van de WHvbZ. Ruinen Het bestuur/werkgroep Ruinen telt 10 mensen. Ieder heeft een eigen taak o.a. financiën, bijhouden software, organisatie kiosk (inkoop, regelen vrijwilligers e.d.), internet en communicatie, organiseren klussen, bedenken en organiseren activiteiten om bezoekers te trekken, coördinatie van het schoolzwemmen en de zwemlessen. Men doet alles zelf. Er zijn alleen twee badmeesters. Tijdens openingsuren is er altijd één aanwezig. Als het heel druk is komt er een toezichthouder bij. Je moet daarvoor een life guard opleiding van één dag doen. Badmeesters doen ook het technische gedeelte, maar ook iemand van de werkgroep kan het doen. In het weekend bemannen jongelui de kassa en de kiosk. Zij krijgen daar een uurvergoeding voor van 1.50 of 2.00 Genereren geld: Inschakelen ondernemers in het dorp. We gaan niet om geld schooien. We gaan iets doen waar jullie ook geld mee verdienen. De werkgroep heeft de druppelactie bedacht. Werkgroep zorgde voor kaarten en zegels. Ondernemers kochten die van de werkgroep Iedere ondernemer in Ruinen bedacht zijn eigen actie. De ene ondernemer gaf een druppelzegel bij aankoop van 10,00 euro; de andere bij een veel hoger bedrag. Vrienden van het zwembad; een vrijwillige bijdrage van inwoners voor het zwembad. Hier staat niets tegenover. 750 huishoudens doen hieraan mee met een bijdrage 2,00 tot 200,00 Kiosk: er was geen kiosk meer. De kiosk nu verkoopt drinken, koeken, snoepgoed en ijs. Hiervoor is geen horecavergunning nodig. Ook allerlei dingen die in een magnetron verwarmd worden kunnen verkocht worden. Er is wel een speciale kassa die heel gemakkelijk werkt voor mensen met weinig ervaring. Activiteiten om mensen naar het zwembad te lokken. Midzomernachtduiken, zwemvierdaagse, spelletjes middagen met activiteiten als over matten lopen, buikschuiven e.d. In totaal 6 activiteiten per seizoen. Bezuinigen door het aanschaffen van een warmtepomp In Ruinen hebben ze nu de kiosk bij de kassa. De vrijwilligers die de kassa doen, bemannen tegelijkertijd de kassa. Je hebt wel twee vrijwilligers tegelijkertijd nodig. Bij de kassa zit een bewegingsmelder. Op het terrein is gratis wifi. Ruinen is een stichting. Men heeft daar niet lang over nagedacht. Het was het advies van een organisatie van vrijwilligers. Er zijn ongeveer 70 vrijwilligers. Er is een rooster waarop je per periode in kunt willen per blok van twee uur wanneer je beschikbaar bent. Groot voordeel voor mensen dat je een korte tijd aanwezig bent op flexibele tijden. Twee mensen zijn op vrijwillige basis iedere woensdagmiddag aanwezig. Veel ondernemers doen ook wat. Voorbeelden: gras maaien, materiaal beschikbaar stellen: graszaad, mest, verf, gratis klussen doen. Dit gaat ook goed dankzij de inzet van de voorzitter die een zeer uitgebreid netwerk heeft. Eén keer per jaar organiseert men een gezellige avond voor de vrijwilligers. Tip van Ruinen: Probeer of de gemeente eigenaar kan blijven van het bad en de gebouwen. 21

253 Zwembad De Slenken in De Wijk Samengesteld door werkgroep zwembad De Slenken Februari

254 Inhoud 1. Inleiding Advies Uitwerking advies Financieel uitgangspunt Zelfstandige bestuurseenheid Eigendom gebouwen en opstallen Personeel Openingstijden Financiën Specificatie onderhoud Toewerken naar Bijlage 1 Inventarisatie huidige situatie...10 Bijlage 2 Enquête...16 Bijlage 3 Verslagen gesprekken buurzwembaden...19 Bijlage 4 Rapport Raderadvies 2

255 1. Inleiding Nederland is een echt waterland. Aan de ene kant proberen we het water op afstand te houden, aan de andere kant genieten we ervan. Enerzijds in zee en aan open water, anderzijds in openlucht- en overdekte zwembaden. Zwembaden worden gezien als een vanzelfsprekende voorziening in gemeenten, ondanks dat ze vaak geen sluitende begroting hebben. De gemeenteraad van De Wolden heeft besloten dat de jaarlijkse kosten voor zwembad De Slenken met omlaag moeten. In veel gemeenten is al de omslag gemaakt naar exploitatie door een stichting. In De Wijk is vanuit de Belangenvereniging een werkgroep ingesteld die deze overdracht voorbereid heeft. Voorwaarden De gemeenteraad wil het bad onder voorwaarden openhouden: van de exploitatie af voor de langere termijn met hulp van de inwoners. De gemeenteraad heeft het college van B&W opgedragen: Ga in gesprek met de inwoners over het beheer en de exploitatie van de zwembaden Draag de verantwoordelijkheid uiterlijk per 31 december 2016 over aan de inwoners van De Wijk Werkgroep Via de Belangenvereniging De Wijk heeft de gemeente deze vraag uitgezet waarop een werkgroep gevormd is. In november 2014 is deze werkgroep Verzelfstandiging zwembad De Slenken van start gegaan. De groep bestaat Jan Boverhof, Jan Faber, Arnoud Gengler, Bouwina Harthoorn, Remko Hendriks en Bea van Oenen. Naast de werkgroep is een klankbordgroep gevormd, bestaande uit ongeveer tien mensen. Deze groep is regelmatig geconsulteerd; ook alle andere belangstellenden waren hierbij welkom. Werkwijze De werkgroep heeft eerst de huidige situatie van het zwembad in beeld gebracht: hoe wordt het zwembad bezocht, hoe is de staat van onderhoud, welke kosten worden gemaakt etc. Vervolgens is een plan van aanpak gemaakt voor de overgang van gemeentelijk naar zelfstandig zwembad. Om te komen tot een goede nulmeting, is door een externe partij, Raderadvies, een schouw gedaan van het zwembad. De gegevens van deze schouw zijn verwerkt in dit advies. Het rapport van Raderadvies is bijgevoegd. Opbouw van dit rapport In hoofdstuk 2 beginnen we met het advies. Dat onderbouwen we vervolgens met gegevens uit de inventarisatie, de financiën en de uitkomsten van een enquête onder de bevolking en gesprekken met andere zwembaden. 3

256 2. Advies Op basis van een inventarisatie, enquête onder inwoners en (markt)onderzoek adviseert de werkgroep de gemeente het volgende te besluiten. 1. De bestuurlijke verantwoordelijkheid voor zwembad De Slenken in De Wijk per 1 januari 2017 over te dragen aan de inwoners, georganiseerd in een zelfstandige bestuurseenheid. 2. De zelfstandige bestuurseenheid vanaf 2017 verantwoordelijk te maken voor instandhouding, onderhoud en exploitatie van het zwembad. 3. In 2016 onderhoud uit te voeren op basis van het planon onderhoudsprogramma en het onafhankelijke schouwrapport van Raderadvies. De kosten hiervoor worden geraamd op In paragraaf 3.7 is een specificatie van deze kosten opgenomen. 4. De zelfstandige bestuurseenheid jaarlijks, aan het begin van het jaar, een exploitatiebijdrage te verstrekken van Per 2017 het eigendom van de gebouwen en opstallen over te dragen aan de nieuw te vormen zelfstandige bestuurseenheid en middels erfpacht de grond beschikbaar te stellen aan de zelfstandige bestuurseenheid. In hoofdstuk 3 werken we dit advies uit. Kansen voor de nabije toekomst De opdracht van de gemeenteraad aan het college beperkte zich tot de verzelfstandiging van het zwembad. Als werkgroep hebben we deze vraag uitgewerkt. Tijdens ons onderzoek kwamen we tot het inzicht dat er ook mooie kansen liggen voor de verzelfstandiging van de sporthal, juist in samenwerking met het zwembad. Als vervolgstap zouden we graag aan de slag gaan met een onderzoek naar de haalbaarheid en eventuele uitvoering van verzelfstandiging van sporthal De Slenken. 4

257 3. Uitwerking advies 3.1 Financieel uitgangspunt Het zwembad kostte de gemeente in De gemeenteraad heeft in dat jaar besloten dat het zwembad per 2017 verzelfstandigd moet worden, wat moet leiden tot een jaarlijkse besparing van voor de gemeente. Dat betekent dat de gemeente jaarlijks maximaal bijdraagt aan de exploitatie door de zelfstandige bestuurseenheid. In dit hoofdstuk hebben wij beschreven hoe we vanuit dit gegeven denken te komen tot een gezonde exploitatie van het zwembad. We baseren ons hierbij op de inventarisatie van zwembad De Slenken (bijlage 1), de gehouden enquêtes (bijlage 2), gesprekken met zwembaden in de omgeving (bijlage 3) en op de onafhankelijke technische schouw (bijlage 4). 3.2 Zelfstandige bestuurseenheid De bestuursvorm die we kiezen is een stichting. 3.3 Eigendom gebouwen en opstallen De stichting wordt erfpachter. Zwembad De Slenken valt onder de beheersverordening De Wijk en heeft de bestemming Maatschappelijk. 3.4 Personeel Ook na verzelfstandiging heeft het zwembad professionele krachten nodig. We verwachten dat een (klein) deel van het werk overgenomen kan worden door vrijwilligers. De stichting wil in elk geval voor bestuurstaken, activiteiten, pr en werving, onderhoud terrein en verkoop in het zwembad vrijwilligers inzetten. We onderscheiden de volgende functies: Professionele kracht: o Taken: (school)zwemonderwijs geven, toezicht houden, alle overige voorkomende werkzaamheden, zoals schoonmaak en kwaliteitsmeting zwemwater, begeleiding stagiair o Eisen: diploma zwemonderwijzer, ALO of CIOS met aantekening zwemmen, EHBO Lifeguard o Taken: toezicht houden, alle overige voorkomende werkzaamheden, zoals schoonmaak en kwaliteitsmeting zwemwater o Eisen: opleiding lifeguard, Zwemmend Redden voor zwembaden, EHBO Vrijwilliger Stagiair We gaan uit van de volgende inzet: April en september (gebruiksklaar en winterklaar maken zwembad) Totaal 4,5 weken: 1 professionele kracht Mei tot en met augustus Continu aanwezig: 1 professionele kracht en 1 lifeguard, plus vrijwilliger of stagiair In piekperioden* 1 lifeguard erbij * We gaan ervan uit dat we 50 % piekuren en 50 % daluren hebben per jaar. 5

258 3.5 Openingstijden In het zwembad wordt vier dagen per week zwemles gegeven. Verder wordt het bad door zes basisscholen gebruikt voor schoolzwemmen. Ook in de toekomstige situatie zorgen we dat deze lessen door kunnen gaan. Er is veel kritiek op de huidige openingstijden; vooral het late tijdstip waarop het bad in de zomer s middags opengaat. Als een van de weinige baden in de omgeving is De Slenken erg vroeg open. Het totaal aantal uren dat het bad open is, is groot in vergelijking tot baden in de omgeving: uur. We gunnen de vroege zwemmers graag hun ochtendbaantjes. We streven ernaar het aantal openingsuren gelijk te houden en toch tegemoet te komen aan de geuite kritiek. Als uitgangspunt voor de berekening van de toekomstige exploitatie hebben we de openingstijden voorlopig vastgesteld. We maken onderscheid tussen voor- en naseizoen en hoogseizoen: Openingstijden voor- en naseizoen 10 weken Maandag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Dinsdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Woensdag 13:00 19:00 uur Donderdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Vrijdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Zaterdag 12:00 18:00 uur Zondag 12:00 18:00 uur Totaal 52 uur per week Openingstijden hoogseizoen 8 weken Maandag 6: uur Dinsdag 6:30 20:00 uur Woensdag 6:30 20:00 uur Donderdag 6: uur Vrijdag 6: uur Zaterdag 12:00 19:00 uur Zondag 12:00 19:00 uur Totaal 81,5 uur per week Het bad is hiermee uur open per jaar (52 x 10 weken) en (81,5 x 8 weken). Gedurende de zomervakantie is dat een significante verruiming ten opzichte van huidige openingstijden. 3.6 Financiën Bij de inschatting voor de exploitatie zijn we uitgegaan van de volgende uitgangspunten: De bezoekersaantallen nemen af. We nemen de huidige lage bezoekersaantallen als basis. Aantal uren geopend per jaar: Personeelsinzet zoals beschreven onder 3.4. Inflatie ten opzichte van 2014: 5%. Houtkachel blijft eigendom van de gemeente maar kosten voor levering energie aan zwembad worden doorbelast aan zwembad om de energiekosten voor gebruik gas te drukken. Tarief medewerkers: we rekenen met een gemiddeld tarief voor inhuur van 25 per uur voor professionele kracht en 15 per uur voor lifeguard. Uitgewerkt aan de hand van de inzet zoals beschreven in 3.4 betekent dat: Opstart- en afsluitweken: 1 professionele kracht 40 u/w, 25/uur x 4,5 weken = Laagseizoen: professionele kracht 52 u/w, 25/uur; lifeguard 52 u/w, 15/uur =

259 Hoogseizoen: 2 professionele krachten 81,5 uur, 50 /uur; lifeguard 81,5 uur, 15 /uur = Hieronder is de verwachte exploitatie voor 2017 uitgewerkt. Ter vergelijking zijn de bedragen uit de jaarrekening van 2014 in de laatste kolom toegevoegd. Uitgaven Medewerkers loonkosten Werkuitrusting medewerkers Activiteiten sport en welzijn Telefoon Wi-Fi Bestuur Communicatie en PR Contributies Bank Kantoorartikelen Accountant/notaris kosten Gemeentelijke belastingen Waterschapslasten Afvoer afval Gas Elektra Water Houtkachel Onbekend; ca Chemicaliën en waterkeuring Schoonmaakmiddelen Verzekeringen Herstel schade Klein onderhoud Voorziening onderhoud en vervanging * Onderhoud terrein Investering comfort/duurzaamheid/attractie Overig/onvoorziene kosten Overhead gemeente Kapitaallasten/afschrijving Totaal Inkomsten 28 Entree Vergoeding gebruik sportaccommodaties Doorberekening sportvoorziening Kiosk Inkomsten Totaal

260 * Onderbouwing voor dit bedrag: In het planon onderhoudsprogramma staan zijn volgende toekomstige kosten genoemd. Dit is inclusief groot onderhoud en vervanging installatie Gebaseerd op deze gegevens is per jaar nodig voor investeringen en onderhoud. 3.7 Specificatie onderhoud 2016 Op basis van het planon onderhoudsprogramma staan voor 2016 werkzaamheden gepland ten bedrage van Raderadvies adviseert op basis van de schouw om in 2016 meer werkzaamheden uit te voeren. De meest urgente van deze voorgestelde werkzaamheden met bijbehorende verwachte kosten zijn de volgende: Reparatie houten kozijnen Reparatie grondwaterpomp Vervangen tourniquet Vervangen vloerafwerking dilatatie Vervangen elektrische boiler Vervangen badafdekking Vervangen geluidsinstallatie

261 4. Toewerken naar 2017 Als de gemeente instemt met dit advies, overlegt de werkgroep zwembad met de Belangenvereniging over het vervolg. Een stappenplan hiervoor is uitgewerkt. Bestuur stichting De leden van de werkgroep hebben aangegeven zitting te willen nemen in het te vormen bestuur. 9

262 Bijlage 1 Inventarisatie huidige situatie In deze bijlage is beschreven hoe de zaken geregeld zijn rond eigendom en organisatie van het zwembad. Gebouw en opstallen Eigendom De gemeente De Wolden is eigenaar van het terrein en alle opstallen. Beheer door gemeente Bouwtechnische zaken (Groot) onderhoud Investeringen Kapitaallasten Kapitaallasten hebben betrekking op financiële verplichtingen die de gemeente is aangegaan voor vernieuwingen en vervangingen. Deze lasten zijn voor rekening van de eigenaar. Kiosk De catering is verpacht. De overeenkomst loopt van 1 mei tot 1 mei en er geldt een opzegtermijn van een jaar. De overeenkomst loopt af op 1 mei Personeel Inhuur De medewerkers van het zwembad zijn in tijdelijke dienst van Stichting Sport Technisch Kader (STK) Drenthe. Ze worden aangestuurd door een coördinator die in dienst van de gemeente is. Daarnaast is er nog een medewerker in dienst van de gemeente die hand- en spandiensten verricht bij opstart en afsluiten van het zwembad. De gemeente huurt de mensen in en bepaalt de salarissen. Het contract van de medewerkers loopt van 1 april tot half september. Opgebouwde verlofuren worden aan het einde van het seizoen uitbetaald. De einddatum is afhankelijk van het aantal gewerkte uren. Afhankelijk van het weer en activiteiten kunnen medewerkers meer of minder werken. De gemeente betaalt geen overuren uit. De volgende functies worden onderscheiden: Coördinator De coördinator is in dienst van de gemeente en niet continu aanwezig in het zwembad Toezicht- en zwemlesmedewerkers (3x 36 uur/week) Zwemles geven Toezicht houden Bewaken kwaliteit zwemwater Zwemlesmedewerkers (11 uur/week) Helpt bij zwemlessen Werken door de week een vroege of late dienst en geplande weekenddiensten Kassa- en toezichtmedewerkers (2 x 20 uur/week) Kassa Administratieve werkzaamheden Assisteren bij toezichthouden Werken alleen de middag en geplande weekeind diensten 10

263 De onderhoudsman (10 uur/week) Onderhoudt het terrein, de gebouwen en het technische gedeelte Regelmatige check machinepark in de periode dat het zwembad is gesloten De tuinman werkt meer uren dan waarvoor hij in dienst is; deze uren worden gezien als vrijwilligerswerk Totaal aantal uren per week: 169 (exclusief coördinator) Gebruik van het zwembad Openingstijden Maandag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Dinsdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Woensdag 6:30 10:00 uur 13:00 18:00 uur Donderdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Vrijdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Zaterdag 13:00 17:00 uur Zondag 13:00 17:00 uur Zwemlessen Werving De gemeente maakt gebruik van de gemeentelijke pagina s in de Wolder Courant. Verder is er een gezamenlijke Facebook pagina met zwembad De Waterlelie in Zuidwolde. Zwembond Het zwembad is aangesloten bij de bond KNZB. De bond verzorgt ook de diploma s. Zwemlessen Vier ochtenden per week worden zwemlessen van 25 minuten gegeven: op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag. 6:45 7:10 Diploma B (ma, do) en Diploma C (di, vr) 7:15 7:40 Diploma A 7:45 8:05 Diploma A Schoolzwemmen In De Wolden is een werkgroep Schoolzwemmen. In deze werkgroep zitten 2 schooldirecteuren, de beleidsmedewerker lokaal onderwijsbeleid en de coördinator sportaccommodaties. Voorafgaand aan het zwemseizoen worden wensen en verbeterpunten besproken. Er bestaat een schoolzwemprotocol; daarin staan de verantwoordelijkheden en taken beschreven van de medewerkers van de zwembaden en de scholen. Scholen die De Slenken gebruiken: CBS Arendsvleugel Ruinerwold OBS De Dissel Ruinerwold CBS Harm Vonckschool, Berghuizen CBS Johan Frisoschool, Koekange OBS Rozebottel, Koekange OBS De Horst, De Wijk Het schoolzwemmen wordt gegeven op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 8:30 tot 10:45 uur. Bij les en toezicht zijn 2 medewerkers en een leerkracht aanwezig, zoals in het schoolzwemprotocol is omschreven. 11

264 Ochtendzwemmers Veel mensen vinden het prettig om in de vroege ochtend te zwemmen. Een deel van het bad is tussen 6.30 en uur bestemd voor de ochtendzwemmers. Verhuur en gebruik door derden Er zijn twee zwemverenigingen die het bad huren: Zwemvereniging De Reestduikers op woensdag van uur tot uur Zwem- en waterpolovereniging De Reest een aantal weken op dinsdag- en vrijdagavond. Zwemvereniging De Reestduikers organiseert jaarlijks de nationale zwemvierdaagse in het zwembad. Bezoekersaantallen recreatief schoolzwemmen zwemclub totaal

265 Ondersteuning bedrijfsvoering door gemeente De gemeente ondersteunt de bedrijfsvoering als volgt: Coördinatie Personeelszaken Communicatie en PR Werving en verkoop abonnementen Verzekeringen Opleiding medewerkers Onderhoud en laten keuren speeltoestellen Contracten met derden Boekhouding Zwemlessen werving en administratie 13

266 Financiën Baten en Lasten zwembad De Slenken Inkomsten Entree Vergoeding gebruik sportaccommodaties Doorberekening sportvoorziening Totaal inkomsten De uitgaven zijn gesplitst in uitgaven die direct gerelateerd zijn aan het zwembad en uitgaven die door de gemeente als overhead worden toegekend aan het zwembad in De Wijk. Dit zijn algemene gemeentelijke kosten die op alle faciliteiten worden omgeslagen. Uitgaven Personeel Werkuitrusting personeel Telefoon kosten Activiteitenkosten sport & welzijn Kosten contributies etc Kantoorartikelen Belasting gemeente Waterschaps- en zuiveringslasten Afvoer vuil gem. gebouwen Gasverbruik Elektriciteitsverbruik Waterverbruik Chemicaliën en waterkeuring Schoonmaakmiddelen Brand- en stormverzekering Herstel schade Klein onderhoud gebouwen Klein onderhoud inventaris Voorziening groot onderhoud Onderhoud terreinen Totaal uitgaven

267 Gemeentelijke overhead die wordt omgeslagen op het zwembad en die dus voor de vereniging vervalt: Overhead gemeente Feestdagen gratificatie Reis en verblijfkosten Personeelsvereniging Afdeling PZ/Concern Afdeling financien Afdeling best. En man Ondersteuning Afdeling dienstverlening Afdeling ruimte Directie Administratie Automatisering Bureau- en schrijfbehoeften Portikosten Boeken tijdschriften OW BU marktconform OW BU overigen kosten Werkzaamheden Woldwerk Totaal overhead Investerings-/afschrijvingskosten voor de apparatuur die in 2010 is aangeschaft: Afschrijving/kapitaallasten Afschrijving apparatuur Dit leidt tot de volgende totaalbalans: Totaalbalans Inkomsten Exploitatiekosten Overhead gemeente Kapitaallasten/afschrijving Totaal resultaat

268 Bijlage 2 Enquête Onder inwoners is een enquête gehouden. De uitkomsten: De meeste mensen die de enquête invulden hebben een abonnement (78%). 45% van de respondenten geeft aan het zwembad wekelijks te bezoeken, 20% dagelijks. 50% geeft aan tijdens schoolvakanties ruimere openingstijden te willen, 30% wil het zwembad ook in september open houden. De voorzieningen worden gemiddeld met een voldoende tot goed beoordeeld. De helft van de respondenten geeft aan vrijwilligerswerk te willen doen. Schoolzwemmen en zwemlessen Schoolzwemmen en baantjeszwemmen zit elkaar soms in de weg. Zwemlessen promoten Turbolessen in de zomervakantie Zwemtraining voor volwasssen Leuk die springplanklessen, ook volwassenen enthousiasmeren Aanbod van zwemcursussen. Dit aanbod goed kenbaar maken, dus niet alleen via affiches bij het zwembad zelf. Lessen 'Meer bewegen voor Ouderen' gaan verzorgen en 'Aqua-aerobic' of 'Spinning' zodat er inkomsten kunnen worden gegenereerd en er andere doelgroepen worden aangesproken Zwemlessen in de middag Kaartverkoop en communicatie Voorverkoop gaat vaak mis, je krijgt dan geen verbinding, dus dit jaar ook geen voorverkoopkorting gehad. Reclame/kenbaar maken in het dorp en verre omgeving Goede communicatie als zwembad eerder dichtgaat als het slecht weer is. Eigen website zou handig zijn! Misschien ook in de wijk Oosterboer in Meppel flyeren (als dit nog niet gedaan word) omdat daar nog veel jonge gezinnen wonen die misschien niet weten hoe dichtbij het zwembad eigenlijk is. Straal trots uit dat we een mooi openbaar zwembad hebben. Betere kaartjescontrole, nu komen er veel mensen gratis binnen. Gratis wifi Een info bord waar de weersvoorspelling/weerbericht op staat. Personeel Er moet wel deskundig personeel rond het bad blijven! Oudere jeugd niet "bemoederen", ga er al badmeester en badjuffen vrolijk/vlot mee om. Organiseer spelletjes. Inzetten van jongere toezichthouders die affiniteit met zwemmen en sport hebben. Voorzieningen Kleedhokjes met deuren die je op slot kunt doen Schonere wc's Leuke glijbaan Beachvolleybalveld vernieuwen Kiosk naar voren halen Schilderwerk, het mag allemaal wel weer wat frisser Zwembad overdekken ook in winter open Meer speelattributen 16

269 Pannakooi Wifi Goedkopere snacks De horeca uitbreiden met een mooi terras waar ook fietsers gebruik van kunnen maken. Uitbreiding en modernisering toiletten, erbij douchehokjes en modernisering kleedkamers Glijbaan recreatiebad vervangen, deze is gevaarlijk Kluisjes Extra warme douche, afgeschermd Aantrekkelijk maken Het bad is slecht aangegeven, zowel de route ernaartoe als de entree. Entree is bepaald geen visitekaartje. Er zijn vast sportfunctionarissen en verenigingen die activiteiten kunnen en willen organiseren in/bij het zwembad. Denk aan kennis maken met duiksport, beachvolleybaltoernooi, beachvoetbal, spuitbal mmv de brandweer, etc. Zou een goedkope overkapping (serrestal idee) bijdragen aan langere openingstijden en lagere stookkosten in het seizoen? Aantrekkelijk maken voor kinderfeestjes. Beachvolleybaltoernooi bv ipv stratenvolleybal Bootcamp/triathlon Thema avonden met bv frietkar/ BBQ Langer open in het seizoen dus ook in september/oktober eventueel op beperkt aantal dagen/uren. Organiseer b.v. sporttoernooitjes in de omgeving. Vraag vrijwilligers van sportopleidingen. Maak afspraken met sportverenigingen uit de buurt, b.v. training. Arrangementen in samenwerking met campings. Ligbedjes verhuren Discozwemmen/midzomernachtzwemmen Barbecue op een mooie avond Sporten aanbieden ism sportverenigingen/sportschool Camperovernachtingsplaatsen bij zwembad maken Meer bieden op gebied van speelveld, combimogelijkheden met sporthal, dagrecreatiemogelijkheden; marketing richten op wijde regio ( Meppel, Koekange, Ruinerwold, IJhorst, Staphorst ) en meegaan met Marketing Drenthe/Recreatieschap Drenthe Financieel Instellen een vriendenclub van het zwembad, net als bijvoorbeeld vrienden van Apollo Enquête onder leerlingen basisschool De Horst Over het algemeen tevreden over het zwembad. Verbeterpunten: de kleedhokjes, de toiletten en douches (graag meer) Tips: Een glijbaan hoe hoger en bochtiger, hoe beter Ruimere openingstijden Meer waterspeelgoed Een pannakooi Boomhutten Meer speeltoestellen Binnenbad Kamperen bij het zwembad 17

270 Activiteiten Familieschommel Kiosk vaker open Golfslagbad en wildwaterbaan 18

271 Bijlage 3 Verslagen gesprekken buurzwembaden Verslag van het bezoek aan zwembad Balkbrug Betrokkenheid bij het bad van de bevolking is erg groot. 95% van de basisschoolkinderen hebben bijvoorbeeld een abonnement. Bad heeft jaarlijks tussen de en bezoekers. Dit bezoekersaantal is al jaren stabiel. Bad heeft twee vrijwilligers. Die zijn er als het bad open is vrijwel iedere dag te vinden. Ook in de winter helpen ze. Zij krijgen de maximale vrijwilligersvergoeding. Voor de rest kan een beroep doen op een groep vrijwilligers die wel willen helpen bij het organiseren van evenementen. Dit is de klankgroep voor het zwembad. Eén keer per jaar komt deze groep samen met het bestuur. Allerlei zaken worden dan besproken. Rest is allemaal in dienst van de stichting. Eén hoofdbadmeester die alles regelt, ook heel bekwaam is op technisch gebied. Hij is het hele jaar in dienst. Doet in de winter onderhoudswerkzaamheden. Ook de kassière is in dienst van de stichting. Is ook bevoegd op gebied van reanimatie en EHBO. De andere werknemers zijn allemaal voor de duur van het seizoen in dienst. De kiosk wordt door de kassière gedaan. Kiosk en kassa zitten dus in één ruimte. Als het heel druk is, wordt de kiosk door vrijwilligers gedaan. Men werkt niet samen met bedrijven in de buurt in die zin dat die bedrijven werkzaamheden voor een lagere prijs of gratis doen. Bestuur probeert wel zo veel mogelijk de plaatselijke bedrijven in te schakelen bij werkzaamheden. Bezuinigingen: zonnepanelen, aanboren bron (investering is er in 6 jaar uit), leidingen op het dak waar het water eerst kan opwarmen. Samenwerking met campings in de buurt. Deze hebben geen of alleen een klein badje. Vaste klanten hebben vaak een abonnement. Geen kortingen voor campinggasten. De campingbaas haalt wel in de voorverkoop een flink aantal abonnementen op en verkoopt die dan door. Men organiseert wel samen met de camping activiteiten bijvoorbeeld een Fun Run met bootcamp. De eerste keer was de organisatie in handen van een medewerker van het zwembad die voor zijn studie een opdracht moest uitvoeren. Er is een draaiboek beschikbaar. De camping mag ook activiteiten in het zwembad organiseren bijvoorbeeld spijkerbroekhangen. Activiteiten: dauwzwemmen met ontbijt, discozwemmen met onderwaterlampen, 4 (!) trimgroepen, survivalcursus voor kinderen met A en/of B-diploma, zwemlessen natuurlijk. baantjeszwemmers krijgen gratis koffie. Zwembad gaat om 9.00 open dus veel mensen die niet (meer) hoeven te werken. Zo langzamerhand is dit een vaste groep geworden. Vaak neemt iemand koffie mee en wat lekkers. Schoolzwemmen wordt daar georganiseerd. Het is geen echte training. Heeft een speelse opzet. De scholen mogen gratis zwemmen. Dit kost het bad niet zo veel, omdat de meeste kinderen toch al een abonnement hebben. Voorzieningen: mooi gebouw met betegelde badhokjes, douches, schapenhok met baby hoek. Tegels zijn achteraf nog behandeld om ze stroef te maken. Familieglijbaan in het familiebad. Dit is een groot succes. Buisglijbaan in het diepe bad. Aantrekkelijk peuterbad met mooie speelobjecten die allemaal kunnen spuiten. Speeltuin op zacht zand met in het midden een groot springkussen. Groot terras aan het gebouw waarin de douches enz. zitten. De baden liggen lager. In de hal, waar je binnenkomt een zithoek. Monitoren met het nieuws van Balkbrug en de sportverenigingen. Een monitor waarop precies het energieverbruik af te lezen is. Op het hele terrein is wifi Bad is het hele seizoen open van Zondag alleen de middag. Op woensdagochtend is het bad om 7.00 open en kun je er ook ontbijten. Bad heeft een facebookpagina. 19

272 Het Heuveltjebad is altijd al zelfstandig geweest. Was eerst een coöperatie en is nu een stichting. Eén van de bestuursleden werkt bij de gemeente. Dat werkt erg goed. Hij weet vaak direct wat er allemaal speelt en bij wie je moet zijn. Dwingeloo Stichting, bestuursleden geselecteerd met de juiste competenties, bestaande uit 5 personen, opgedeeld in Dagelijks Bestuur 3 personen en Algemeen Bestuur 5 personen. Wat wordt bij jullie door professionals gedaan en wat doen vrijwilligers allemaal? Financiën, bijhouden software, organisatie kiosk (inkoop, regelen vrijwilligers e.d.), internet en communicatie, organiseren kluswerkzaamheden, bedenken en organiseren activiteiten om bezoekers te trekken, coördinatie van het schoolzwemmen en de zwemlessen., techniek, assistentie van de badmeester (lifeguard) Het bestuur bestaat uit professionals, alles in eigen beheer, waarbij uitvoering voor groot gedeelte door vrijwilligers wordt gedaan. Zoals onderhoud / tuin, schoonmaken, schilderen, Kassa. Dagelijkse gang van zaken wordt door locatiecoördinator aangestuurd. In principe wordt er geen vergoeding gegeven, behalve in kiosk, die wordt bezet door jeugd, kosten ca. 3 euro per uur. Vaste vrijwilligers? Variabel systeem dat mensen kunnen intekenen op uren? Er is een groep van 40 vrijwilligers. Zwembadpersoneel wordt middels een contract gehuurd via STK, 3 FTE in totaal waarvan 1 als locatiecoördinator. Tarieven zijn bij STK op te vragen. Alle opstallen overgenomen voor 1 euro. Erfpacht wordt 1,11 euro voor betaald. Erfpacht contract voor 40 jaar, na 14 jaar een toetsing. Gemeente Westerveld heeft in samenspraak met Havelte een onafhankelijk onderzoek laten doen door sportfondsen bad, naar de staat van het onderhoud en de investeringen die nodig zijn in de komende jaren. Aan de hand van dit rapport is er met de gemeente een bedrag overeengekomen uitgesmeerd over 10 jaar. Elk jaar krijgt de gemeente een accountantsverklaring en jaarverslag, zodat ook de gemeente op de hoogte blijft. Krijgen jullie bijdrage van de gemeente? Hoeveel voor onderhoud? Ja bijdrage van de gemeente, ca euro per jaar. Werken jullie samen met ondernemers in het dorp? Ja, er wordt zoveel mogelijk met lokale ondernemers gewerkt, bij elke klus wordt eerst een lokaal bedrijf benaderd, of deze iets kan betekenen, en meestal lukt dat prima. Zeker omdat de ondernemers rechtstreeks met stichting zaken doen, dat ervaart men als prettiger dan met de gemeente. Hebben jullie een kiosk in eigen beheer? Kiosk in eigen beheer, in drukke tijd verzorgt door jeugd, ca 3 euro/uur, geen frituur, maar wel koffie, frisdranken, snoepgoed en ijsjes. Omzet ca euro per jaar Organiseren jullie extra activiteiten? Worden wel extra activiteiten georganiseerd, o.a. nacht discozwemmen, zwemvierdaagse, samenwerking met stichting survival Havelte. Hebben jullie bezuinigingen door kunnen voeren en zo ja, waarop? Grootste bezuiniging doorgevoerd op nieuwe hoog verbeterd rendement ketels en afdeklamellen op het zwembad. Hebben jullie goede tips voor de warmtevoorziening/energiebesparing? Onderzoek geweest naar alternatieve energievormen zoals, aardwarmte en houtsnipper kachels, maar zou voor Havelte geen besparing opleveren. Hebben jullie het bad extra aantrekkelijk gemaakt met allerlei voorzieningen? Bad is voorzien, van 2 duikplanken, grote glijbaan, beachvolleybalveld, springkussen, pannakooi, speeltoestellen voor de peutergroep, in speelgedeelte van zwembad gekleurd tegel motief waar gebruik van gemaakt wordt 20

273 met het spelenderwijs zwemles. Motto van het bestuur is om het zo simpel en gezellig mogelijk te houden. Nog andere goede tips? Als eerste de onderhandelingen met de gemeente goed voeren, altijd eigen expertise raadplegen bijvoorbeeld i.v.m. contracten (notaris), weten waar je over praat en vastlegt. Van tevoren vastleggen van afspraken zoals bouwleges bij een eventuele verbouwing, heeft Havelte veel geld gekost doordat deze niet afgesproken was en daardoor reguliere bouwleges moest betalen. (15000 voor verbetering zwembad) Er is bij de provincie iemand die veel over regelgeving weet van de zwembaden, wil ook altijd prima helpen. Ronald Knol van de WHvbZ. Ruinen Het bestuur/werkgroep Ruinen telt 10 mensen. Ieder heeft een eigen taak o.a. financiën, bijhouden software, organisatie kiosk (inkoop, regelen vrijwilligers e.d.), internet en communicatie, organiseren klussen, bedenken en organiseren activiteiten om bezoekers te trekken, coördinatie van het schoolzwemmen en de zwemlessen. Men doet alles zelf. Er zijn alleen twee badmeesters. Tijdens openingsuren is er altijd één aanwezig. Als het heel druk is komt er een toezichthouder bij. Je moet daarvoor een life guard opleiding van één dag doen. Badmeesters doen ook het technische gedeelte, maar ook iemand van de werkgroep kan het doen. In het weekend bemannen jongelui de kassa en de kiosk. Zij krijgen daar een uurvergoeding voor van 1.50 of 2.00 Genereren geld: Inschakelen ondernemers in het dorp. We gaan niet om geld schooien. We gaan iets doen waar jullie ook geld mee verdienen. De werkgroep heeft de druppelactie bedacht. Werkgroep zorgde voor kaarten en zegels. Ondernemers kochten die van de werkgroep Iedere ondernemer in Ruinen bedacht zijn eigen actie. De ene ondernemer gaf een druppelzegel bij aankoop van 10,00 euro; de andere bij een veel hoger bedrag. Vrienden van het zwembad; een vrijwillige bijdrage van inwoners voor het zwembad. Hier staat niets tegenover. 750 huishoudens doen hieraan mee met een bijdrage 2,00 tot 200,00 Kiosk: er was geen kiosk meer. De kiosk nu verkoopt drinken, koeken, snoepgoed en ijs. Hiervoor is geen horecavergunning nodig. Ook allerlei dingen die in een magnetron verwarmd worden kunnen verkocht worden. Er is wel een speciale kassa die heel gemakkelijk werkt voor mensen met weinig ervaring. Activiteiten om mensen naar het zwembad te lokken. Midzomernachtduiken, zwemvierdaagse, spelletjes middagen met activiteiten als over matten lopen, buikschuiven e.d. In totaal 6 activiteiten per seizoen. Bezuinigen door het aanschaffen van een warmtepomp In Ruinen hebben ze nu de kiosk bij de kassa. De vrijwilligers die de kassa doen, bemannen tegelijkertijd de kassa. Je hebt wel twee vrijwilligers tegelijkertijd nodig. Bij de kassa zit een bewegingsmelder. Op het terrein is gratis wifi. Ruinen is een stichting. Men heeft daar niet lang over nagedacht. Het was het advies van een organisatie van vrijwilligers. Er zijn ongeveer 70 vrijwilligers. Er is een rooster waarop je per periode in kunt willen per blok van twee uur wanneer je beschikbaar bent. Groot voordeel voor mensen dat je een korte tijd aanwezig bent op flexibele tijden. Twee mensen zijn op vrijwillige basis iedere woensdagmiddag aanwezig. Veel ondernemers doen ook wat. Voorbeelden: gras maaien, materiaal beschikbaar stellen: graszaad, mest, verf, gratis klussen doen. Dit gaat ook goed dankzij de inzet van de voorzitter die een zeer uitgebreid netwerk heeft. Eén keer per jaar organiseert men een gezellige avond voor de vrijwilligers. Tip van Ruinen: Probeer of de gemeente eigenaar kan blijven van het bad en de gebouwen. 21

274 Zwembad De Slenken in De Wijk Samengesteld door werkgroep zwembad De Slenken Februari

275 Inhoud 1. Inleiding Advies Uitwerking advies Financieel uitgangspunt Zelfstandige bestuurseenheid Eigendom gebouwen en opstallen Personeel Openingstijden Financiën Specificatie onderhoud Toewerken naar Bijlage 1 Inventarisatie huidige situatie...10 Bijlage 2 Enquête...16 Bijlage 3 Verslagen gesprekken buurzwembaden...19 Bijlage 4 Rapport Raderadvies 2

276 1. Inleiding Nederland is een echt waterland. Aan de ene kant proberen we het water op afstand te houden, aan de andere kant genieten we ervan. Enerzijds in zee en aan open water, anderzijds in openlucht- en overdekte zwembaden. Zwembaden worden gezien als een vanzelfsprekende voorziening in gemeenten, ondanks dat ze vaak geen sluitende begroting hebben. De gemeenteraad van De Wolden heeft besloten dat de jaarlijkse kosten voor zwembad De Slenken met omlaag moeten. In veel gemeenten is al de omslag gemaakt naar exploitatie door een stichting. In De Wijk is vanuit de Belangenvereniging een werkgroep ingesteld die deze overdracht voorbereid heeft. Voorwaarden De gemeenteraad wil het bad onder voorwaarden openhouden: van de exploitatie af voor de langere termijn met hulp van de inwoners. De gemeenteraad heeft het college van B&W opgedragen: Ga in gesprek met de inwoners over het beheer en de exploitatie van de zwembaden Draag de verantwoordelijkheid uiterlijk per 31 december 2016 over aan de inwoners van De Wijk Werkgroep Via de Belangenvereniging De Wijk heeft de gemeente deze vraag uitgezet waarop een werkgroep gevormd is. In november 2014 is deze werkgroep Verzelfstandiging zwembad De Slenken van start gegaan. De groep bestaat Jan Boverhof, Jan Faber, Arnoud Gengler, Bouwina Harthoorn, Remko Hendriks en Bea van Oenen. Naast de werkgroep is een klankbordgroep gevormd, bestaande uit ongeveer tien mensen. Deze groep is regelmatig geconsulteerd; ook alle andere belangstellenden waren hierbij welkom. Werkwijze De werkgroep heeft eerst de huidige situatie van het zwembad in beeld gebracht: hoe wordt het zwembad bezocht, hoe is de staat van onderhoud, welke kosten worden gemaakt etc. Vervolgens is een plan van aanpak gemaakt voor de overgang van gemeentelijk naar zelfstandig zwembad. Om te komen tot een goede nulmeting, is door een externe partij, Raderadvies, een schouw gedaan van het zwembad. De gegevens van deze schouw zijn verwerkt in dit advies. Het rapport van Raderadvies is bijgevoegd. Opbouw van dit rapport In hoofdstuk 2 beginnen we met het advies. Dat onderbouwen we vervolgens met gegevens uit de inventarisatie, de financiën en de uitkomsten van een enquête onder de bevolking en gesprekken met andere zwembaden. 3

277 2. Advies Op basis van een inventarisatie, enquête onder inwoners en (markt)onderzoek adviseert de werkgroep de gemeente het volgende te besluiten. 1. De bestuurlijke verantwoordelijkheid voor zwembad De Slenken in De Wijk per 1 januari 2017 over te dragen aan de inwoners, georganiseerd in een zelfstandige bestuurseenheid. 2. De zelfstandige bestuurseenheid vanaf 2017 verantwoordelijk te maken voor instandhouding, onderhoud en exploitatie van het zwembad. 3. In 2016 onderhoud uit te voeren op basis van het planon onderhoudsprogramma en het onafhankelijke schouwrapport van Raderadvies. De kosten hiervoor worden geraamd op In paragraaf 3.7 is een specificatie van deze kosten opgenomen. 4. De zelfstandige bestuurseenheid jaarlijks, aan het begin van het jaar, een exploitatiebijdrage te verstrekken van Per 2017 het eigendom van de gebouwen en opstallen over te dragen aan de nieuw te vormen zelfstandige bestuurseenheid en middels erfpacht de grond beschikbaar te stellen aan de zelfstandige bestuurseenheid. In hoofdstuk 3 werken we dit advies uit. Kansen voor de nabije toekomst De opdracht van de gemeenteraad aan het college beperkte zich tot de verzelfstandiging van het zwembad. Als werkgroep hebben we deze vraag uitgewerkt. Tijdens ons onderzoek kwamen we tot het inzicht dat er ook mooie kansen liggen voor de verzelfstandiging van de sporthal, juist in samenwerking met het zwembad. Als vervolgstap zouden we graag aan de slag gaan met een onderzoek naar de haalbaarheid en eventuele uitvoering van verzelfstandiging van sporthal De Slenken. 4

278 3. Uitwerking advies 3.1 Financieel uitgangspunt Het zwembad kostte de gemeente in De gemeenteraad heeft in dat jaar besloten dat het zwembad per 2017 verzelfstandigd moet worden, wat moet leiden tot een jaarlijkse besparing van voor de gemeente. Dat betekent dat de gemeente jaarlijks maximaal bijdraagt aan de exploitatie door de zelfstandige bestuurseenheid. In dit hoofdstuk hebben wij beschreven hoe we vanuit dit gegeven denken te komen tot een gezonde exploitatie van het zwembad. We baseren ons hierbij op de inventarisatie van zwembad De Slenken (bijlage 1), de gehouden enquêtes (bijlage 2), gesprekken met zwembaden in de omgeving (bijlage 3) en op de onafhankelijke technische schouw (bijlage 4). 3.2 Zelfstandige bestuurseenheid De bestuursvorm die we kiezen is een stichting. 3.3 Eigendom gebouwen en opstallen De stichting wordt erfpachter. Zwembad De Slenken valt onder de beheersverordening De Wijk en heeft de bestemming Maatschappelijk. 3.4 Personeel Ook na verzelfstandiging heeft het zwembad professionele krachten nodig. We verwachten dat een (klein) deel van het werk overgenomen kan worden door vrijwilligers. De stichting wil in elk geval voor bestuurstaken, activiteiten, pr en werving, onderhoud terrein en verkoop in het zwembad vrijwilligers inzetten. We onderscheiden de volgende functies: Professionele kracht: o Taken: (school)zwemonderwijs geven, toezicht houden, alle overige voorkomende werkzaamheden, zoals schoonmaak en kwaliteitsmeting zwemwater, begeleiding stagiair o Eisen: diploma zwemonderwijzer, ALO of CIOS met aantekening zwemmen, EHBO Lifeguard o Taken: toezicht houden, alle overige voorkomende werkzaamheden, zoals schoonmaak en kwaliteitsmeting zwemwater o Eisen: opleiding lifeguard, Zwemmend Redden voor zwembaden, EHBO Vrijwilliger Stagiair We gaan uit van de volgende inzet: April en september (gebruiksklaar en winterklaar maken zwembad) Totaal 4,5 weken: 1 professionele kracht Mei tot en met augustus Continu aanwezig: 1 professionele kracht en 1 lifeguard, plus vrijwilliger of stagiair In piekperioden* 1 lifeguard erbij * We gaan ervan uit dat we 50 % piekuren en 50 % daluren hebben per jaar. 5

279 3.5 Openingstijden In het zwembad wordt vier dagen per week zwemles gegeven. Verder wordt het bad door zes basisscholen gebruikt voor schoolzwemmen. Ook in de toekomstige situatie zorgen we dat deze lessen door kunnen gaan. Er is veel kritiek op de huidige openingstijden; vooral het late tijdstip waarop het bad in de zomer s middags opengaat. Als een van de weinige baden in de omgeving is De Slenken erg vroeg open. Het totaal aantal uren dat het bad open is, is groot in vergelijking tot baden in de omgeving: uur. We gunnen de vroege zwemmers graag hun ochtendbaantjes. We streven ernaar het aantal openingsuren gelijk te houden en toch tegemoet te komen aan de geuite kritiek. Als uitgangspunt voor de berekening van de toekomstige exploitatie hebben we de openingstijden voorlopig vastgesteld. We maken onderscheid tussen voor- en naseizoen en hoogseizoen: Openingstijden voor- en naseizoen 10 weken Maandag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Dinsdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Woensdag 13:00 19:00 uur Donderdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Vrijdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Zaterdag 12:00 18:00 uur Zondag 12:00 18:00 uur Totaal 52 uur per week Openingstijden hoogseizoen 8 weken Maandag 6: uur Dinsdag 6:30 20:00 uur Woensdag 6:30 20:00 uur Donderdag 6: uur Vrijdag 6: uur Zaterdag 12:00 19:00 uur Zondag 12:00 19:00 uur Totaal 81,5 uur per week Het bad is hiermee uur open per jaar (52 x 10 weken) en (81,5 x 8 weken). Gedurende de zomervakantie is dat een significante verruiming ten opzichte van huidige openingstijden. 3.6 Financiën Bij de inschatting voor de exploitatie zijn we uitgegaan van de volgende uitgangspunten: De bezoekersaantallen nemen af. We nemen de huidige lage bezoekersaantallen als basis. Aantal uren geopend per jaar: Personeelsinzet zoals beschreven onder 3.4. Inflatie ten opzichte van 2014: 5%. Houtkachel blijft eigendom van de gemeente maar kosten voor levering energie aan zwembad worden doorbelast aan zwembad om de energiekosten voor gebruik gas te drukken. Tarief medewerkers: we rekenen met een gemiddeld tarief voor inhuur van 25 per uur voor professionele kracht en 15 per uur voor lifeguard. Uitgewerkt aan de hand van de inzet zoals beschreven in 3.4 betekent dat: Opstart- en afsluitweken: 1 professionele kracht 40 u/w, 25/uur x 4,5 weken = Laagseizoen: professionele kracht 52 u/w, 25/uur; lifeguard 52 u/w, 15/uur =

280 Hoogseizoen: 2 professionele krachten 81,5 uur, 50 /uur; lifeguard 81,5 uur, 15 /uur = Hieronder is de verwachte exploitatie voor 2017 uitgewerkt. Ter vergelijking zijn de bedragen uit de jaarrekening van 2014 in de laatste kolom toegevoegd. Uitgaven Medewerkers loonkosten Werkuitrusting medewerkers Activiteiten sport en welzijn Telefoon Wi-Fi Bestuur Communicatie en PR Contributies Bank Kantoorartikelen Accountant/notaris kosten Gemeentelijke belastingen Waterschapslasten Afvoer afval Gas Elektra Water Houtkachel Onbekend; ca Chemicaliën en waterkeuring Schoonmaakmiddelen Verzekeringen Herstel schade Klein onderhoud Voorziening onderhoud en vervanging * Onderhoud terrein Investering comfort/duurzaamheid/attractie Overig/onvoorziene kosten Overhead gemeente Kapitaallasten/afschrijving Totaal Inkomsten 28 Entree Vergoeding gebruik sportaccommodaties Doorberekening sportvoorziening Kiosk Inkomsten Totaal

281 * Onderbouwing voor dit bedrag: In het planon onderhoudsprogramma staan zijn volgende toekomstige kosten genoemd. Dit is inclusief groot onderhoud en vervanging installatie Gebaseerd op deze gegevens is per jaar nodig voor investeringen en onderhoud. 3.7 Specificatie onderhoud 2016 Op basis van het planon onderhoudsprogramma staan voor 2016 werkzaamheden gepland ten bedrage van Raderadvies adviseert op basis van de schouw om in 2016 meer werkzaamheden uit te voeren. De meest urgente van deze voorgestelde werkzaamheden met bijbehorende verwachte kosten zijn de volgende: Reparatie houten kozijnen Reparatie grondwaterpomp Vervangen tourniquet Vervangen vloerafwerking dilatatie Vervangen elektrische boiler Vervangen badafdekking Vervangen geluidsinstallatie

282 4. Toewerken naar 2017 Als de gemeente instemt met dit advies, overlegt de werkgroep zwembad met de Belangenvereniging over het vervolg. Een stappenplan hiervoor is uitgewerkt. Bestuur stichting De leden van de werkgroep hebben aangegeven zitting te willen nemen in het te vormen bestuur. 9

283 Bijlage 1 Inventarisatie huidige situatie In deze bijlage is beschreven hoe de zaken geregeld zijn rond eigendom en organisatie van het zwembad. Gebouw en opstallen Eigendom De gemeente De Wolden is eigenaar van het terrein en alle opstallen. Beheer door gemeente Bouwtechnische zaken (Groot) onderhoud Investeringen Kapitaallasten Kapitaallasten hebben betrekking op financiële verplichtingen die de gemeente is aangegaan voor vernieuwingen en vervangingen. Deze lasten zijn voor rekening van de eigenaar. Kiosk De catering is verpacht. De overeenkomst loopt van 1 mei tot 1 mei en er geldt een opzegtermijn van een jaar. De overeenkomst loopt af op 1 mei Personeel Inhuur De medewerkers van het zwembad zijn in tijdelijke dienst van Stichting Sport Technisch Kader (STK) Drenthe. Ze worden aangestuurd door een coördinator die in dienst van de gemeente is. Daarnaast is er nog een medewerker in dienst van de gemeente die hand- en spandiensten verricht bij opstart en afsluiten van het zwembad. De gemeente huurt de mensen in en bepaalt de salarissen. Het contract van de medewerkers loopt van 1 april tot half september. Opgebouwde verlofuren worden aan het einde van het seizoen uitbetaald. De einddatum is afhankelijk van het aantal gewerkte uren. Afhankelijk van het weer en activiteiten kunnen medewerkers meer of minder werken. De gemeente betaalt geen overuren uit. De volgende functies worden onderscheiden: Coördinator De coördinator is in dienst van de gemeente en niet continu aanwezig in het zwembad Toezicht- en zwemlesmedewerkers (3x 36 uur/week) Zwemles geven Toezicht houden Bewaken kwaliteit zwemwater Zwemlesmedewerkers (11 uur/week) Helpt bij zwemlessen Werken door de week een vroege of late dienst en geplande weekenddiensten Kassa- en toezichtmedewerkers (2 x 20 uur/week) Kassa Administratieve werkzaamheden Assisteren bij toezichthouden Werken alleen de middag en geplande weekeind diensten 10

284 De onderhoudsman (10 uur/week) Onderhoudt het terrein, de gebouwen en het technische gedeelte Regelmatige check machinepark in de periode dat het zwembad is gesloten De tuinman werkt meer uren dan waarvoor hij in dienst is; deze uren worden gezien als vrijwilligerswerk Totaal aantal uren per week: 169 (exclusief coördinator) Gebruik van het zwembad Openingstijden Maandag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Dinsdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Woensdag 6:30 10:00 uur 13:00 18:00 uur Donderdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Vrijdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Zaterdag 13:00 17:00 uur Zondag 13:00 17:00 uur Zwemlessen Werving De gemeente maakt gebruik van de gemeentelijke pagina s in de Wolder Courant. Verder is er een gezamenlijke Facebook pagina met zwembad De Waterlelie in Zuidwolde. Zwembond Het zwembad is aangesloten bij de bond KNZB. De bond verzorgt ook de diploma s. Zwemlessen Vier ochtenden per week worden zwemlessen van 25 minuten gegeven: op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag. 6:45 7:10 Diploma B (ma, do) en Diploma C (di, vr) 7:15 7:40 Diploma A 7:45 8:05 Diploma A Schoolzwemmen In De Wolden is een werkgroep Schoolzwemmen. In deze werkgroep zitten 2 schooldirecteuren, de beleidsmedewerker lokaal onderwijsbeleid en de coördinator sportaccommodaties. Voorafgaand aan het zwemseizoen worden wensen en verbeterpunten besproken. Er bestaat een schoolzwemprotocol; daarin staan de verantwoordelijkheden en taken beschreven van de medewerkers van de zwembaden en de scholen. Scholen die De Slenken gebruiken: CBS Arendsvleugel Ruinerwold OBS De Dissel Ruinerwold CBS Harm Vonckschool, Berghuizen CBS Johan Frisoschool, Koekange OBS Rozebottel, Koekange OBS De Horst, De Wijk Het schoolzwemmen wordt gegeven op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 8:30 tot 10:45 uur. Bij les en toezicht zijn 2 medewerkers en een leerkracht aanwezig, zoals in het schoolzwemprotocol is omschreven. 11

285 Ochtendzwemmers Veel mensen vinden het prettig om in de vroege ochtend te zwemmen. Een deel van het bad is tussen 6.30 en uur bestemd voor de ochtendzwemmers. Verhuur en gebruik door derden Er zijn twee zwemverenigingen die het bad huren: Zwemvereniging De Reestduikers op woensdag van uur tot uur Zwem- en waterpolovereniging De Reest een aantal weken op dinsdag- en vrijdagavond. Zwemvereniging De Reestduikers organiseert jaarlijks de nationale zwemvierdaagse in het zwembad. Bezoekersaantallen recreatief schoolzwemmen zwemclub totaal

286 Ondersteuning bedrijfsvoering door gemeente De gemeente ondersteunt de bedrijfsvoering als volgt: Coördinatie Personeelszaken Communicatie en PR Werving en verkoop abonnementen Verzekeringen Opleiding medewerkers Onderhoud en laten keuren speeltoestellen Contracten met derden Boekhouding Zwemlessen werving en administratie 13

287 Financiën Baten en Lasten zwembad De Slenken Inkomsten Entree Vergoeding gebruik sportaccommodaties Doorberekening sportvoorziening Totaal inkomsten De uitgaven zijn gesplitst in uitgaven die direct gerelateerd zijn aan het zwembad en uitgaven die door de gemeente als overhead worden toegekend aan het zwembad in De Wijk. Dit zijn algemene gemeentelijke kosten die op alle faciliteiten worden omgeslagen. Uitgaven Personeel Werkuitrusting personeel Telefoon kosten Activiteitenkosten sport & welzijn Kosten contributies etc Kantoorartikelen Belasting gemeente Waterschaps- en zuiveringslasten Afvoer vuil gem. gebouwen Gasverbruik Elektriciteitsverbruik Waterverbruik Chemicaliën en waterkeuring Schoonmaakmiddelen Brand- en stormverzekering Herstel schade Klein onderhoud gebouwen Klein onderhoud inventaris Voorziening groot onderhoud Onderhoud terreinen Totaal uitgaven

288 Gemeentelijke overhead die wordt omgeslagen op het zwembad en die dus voor de vereniging vervalt: Overhead gemeente Feestdagen gratificatie Reis en verblijfkosten Personeelsvereniging Afdeling PZ/Concern Afdeling financien Afdeling best. En man Ondersteuning Afdeling dienstverlening Afdeling ruimte Directie Administratie Automatisering Bureau- en schrijfbehoeften Portikosten Boeken tijdschriften OW BU marktconform OW BU overigen kosten Werkzaamheden Woldwerk Totaal overhead Investerings-/afschrijvingskosten voor de apparatuur die in 2010 is aangeschaft: Afschrijving/kapitaallasten Afschrijving apparatuur Dit leidt tot de volgende totaalbalans: Totaalbalans Inkomsten Exploitatiekosten Overhead gemeente Kapitaallasten/afschrijving Totaal resultaat

289 Bijlage 2 Enquête Onder inwoners is een enquête gehouden. De uitkomsten: De meeste mensen die de enquête invulden hebben een abonnement (78%). 45% van de respondenten geeft aan het zwembad wekelijks te bezoeken, 20% dagelijks. 50% geeft aan tijdens schoolvakanties ruimere openingstijden te willen, 30% wil het zwembad ook in september open houden. De voorzieningen worden gemiddeld met een voldoende tot goed beoordeeld. De helft van de respondenten geeft aan vrijwilligerswerk te willen doen. Schoolzwemmen en zwemlessen Schoolzwemmen en baantjeszwemmen zit elkaar soms in de weg. Zwemlessen promoten Turbolessen in de zomervakantie Zwemtraining voor volwasssen Leuk die springplanklessen, ook volwassenen enthousiasmeren Aanbod van zwemcursussen. Dit aanbod goed kenbaar maken, dus niet alleen via affiches bij het zwembad zelf. Lessen 'Meer bewegen voor Ouderen' gaan verzorgen en 'Aqua-aerobic' of 'Spinning' zodat er inkomsten kunnen worden gegenereerd en er andere doelgroepen worden aangesproken Zwemlessen in de middag Kaartverkoop en communicatie Voorverkoop gaat vaak mis, je krijgt dan geen verbinding, dus dit jaar ook geen voorverkoopkorting gehad. Reclame/kenbaar maken in het dorp en verre omgeving Goede communicatie als zwembad eerder dichtgaat als het slecht weer is. Eigen website zou handig zijn! Misschien ook in de wijk Oosterboer in Meppel flyeren (als dit nog niet gedaan word) omdat daar nog veel jonge gezinnen wonen die misschien niet weten hoe dichtbij het zwembad eigenlijk is. Straal trots uit dat we een mooi openbaar zwembad hebben. Betere kaartjescontrole, nu komen er veel mensen gratis binnen. Gratis wifi Een info bord waar de weersvoorspelling/weerbericht op staat. Personeel Er moet wel deskundig personeel rond het bad blijven! Oudere jeugd niet "bemoederen", ga er al badmeester en badjuffen vrolijk/vlot mee om. Organiseer spelletjes. Inzetten van jongere toezichthouders die affiniteit met zwemmen en sport hebben. Voorzieningen Kleedhokjes met deuren die je op slot kunt doen Schonere wc's Leuke glijbaan Beachvolleybalveld vernieuwen Kiosk naar voren halen Schilderwerk, het mag allemaal wel weer wat frisser Zwembad overdekken ook in winter open Meer speelattributen 16

290 Pannakooi Wifi Goedkopere snacks De horeca uitbreiden met een mooi terras waar ook fietsers gebruik van kunnen maken. Uitbreiding en modernisering toiletten, erbij douchehokjes en modernisering kleedkamers Glijbaan recreatiebad vervangen, deze is gevaarlijk Kluisjes Extra warme douche, afgeschermd Aantrekkelijk maken Het bad is slecht aangegeven, zowel de route ernaartoe als de entree. Entree is bepaald geen visitekaartje. Er zijn vast sportfunctionarissen en verenigingen die activiteiten kunnen en willen organiseren in/bij het zwembad. Denk aan kennis maken met duiksport, beachvolleybaltoernooi, beachvoetbal, spuitbal mmv de brandweer, etc. Zou een goedkope overkapping (serrestal idee) bijdragen aan langere openingstijden en lagere stookkosten in het seizoen? Aantrekkelijk maken voor kinderfeestjes. Beachvolleybaltoernooi bv ipv stratenvolleybal Bootcamp/triathlon Thema avonden met bv frietkar/ BBQ Langer open in het seizoen dus ook in september/oktober eventueel op beperkt aantal dagen/uren. Organiseer b.v. sporttoernooitjes in de omgeving. Vraag vrijwilligers van sportopleidingen. Maak afspraken met sportverenigingen uit de buurt, b.v. training. Arrangementen in samenwerking met campings. Ligbedjes verhuren Discozwemmen/midzomernachtzwemmen Barbecue op een mooie avond Sporten aanbieden ism sportverenigingen/sportschool Camperovernachtingsplaatsen bij zwembad maken Meer bieden op gebied van speelveld, combimogelijkheden met sporthal, dagrecreatiemogelijkheden; marketing richten op wijde regio ( Meppel, Koekange, Ruinerwold, IJhorst, Staphorst ) en meegaan met Marketing Drenthe/Recreatieschap Drenthe Financieel Instellen een vriendenclub van het zwembad, net als bijvoorbeeld vrienden van Apollo Enquête onder leerlingen basisschool De Horst Over het algemeen tevreden over het zwembad. Verbeterpunten: de kleedhokjes, de toiletten en douches (graag meer) Tips: Een glijbaan hoe hoger en bochtiger, hoe beter Ruimere openingstijden Meer waterspeelgoed Een pannakooi Boomhutten Meer speeltoestellen Binnenbad Kamperen bij het zwembad 17

291 Activiteiten Familieschommel Kiosk vaker open Golfslagbad en wildwaterbaan 18

292 Bijlage 3 Verslagen gesprekken buurzwembaden Verslag van het bezoek aan zwembad Balkbrug Betrokkenheid bij het bad van de bevolking is erg groot. 95% van de basisschoolkinderen hebben bijvoorbeeld een abonnement. Bad heeft jaarlijks tussen de en bezoekers. Dit bezoekersaantal is al jaren stabiel. Bad heeft twee vrijwilligers. Die zijn er als het bad open is vrijwel iedere dag te vinden. Ook in de winter helpen ze. Zij krijgen de maximale vrijwilligersvergoeding. Voor de rest kan een beroep doen op een groep vrijwilligers die wel willen helpen bij het organiseren van evenementen. Dit is de klankgroep voor het zwembad. Eén keer per jaar komt deze groep samen met het bestuur. Allerlei zaken worden dan besproken. Rest is allemaal in dienst van de stichting. Eén hoofdbadmeester die alles regelt, ook heel bekwaam is op technisch gebied. Hij is het hele jaar in dienst. Doet in de winter onderhoudswerkzaamheden. Ook de kassière is in dienst van de stichting. Is ook bevoegd op gebied van reanimatie en EHBO. De andere werknemers zijn allemaal voor de duur van het seizoen in dienst. De kiosk wordt door de kassière gedaan. Kiosk en kassa zitten dus in één ruimte. Als het heel druk is, wordt de kiosk door vrijwilligers gedaan. Men werkt niet samen met bedrijven in de buurt in die zin dat die bedrijven werkzaamheden voor een lagere prijs of gratis doen. Bestuur probeert wel zo veel mogelijk de plaatselijke bedrijven in te schakelen bij werkzaamheden. Bezuinigingen: zonnepanelen, aanboren bron (investering is er in 6 jaar uit), leidingen op het dak waar het water eerst kan opwarmen. Samenwerking met campings in de buurt. Deze hebben geen of alleen een klein badje. Vaste klanten hebben vaak een abonnement. Geen kortingen voor campinggasten. De campingbaas haalt wel in de voorverkoop een flink aantal abonnementen op en verkoopt die dan door. Men organiseert wel samen met de camping activiteiten bijvoorbeeld een Fun Run met bootcamp. De eerste keer was de organisatie in handen van een medewerker van het zwembad die voor zijn studie een opdracht moest uitvoeren. Er is een draaiboek beschikbaar. De camping mag ook activiteiten in het zwembad organiseren bijvoorbeeld spijkerbroekhangen. Activiteiten: dauwzwemmen met ontbijt, discozwemmen met onderwaterlampen, 4 (!) trimgroepen, survivalcursus voor kinderen met A en/of B-diploma, zwemlessen natuurlijk. baantjeszwemmers krijgen gratis koffie. Zwembad gaat om 9.00 open dus veel mensen die niet (meer) hoeven te werken. Zo langzamerhand is dit een vaste groep geworden. Vaak neemt iemand koffie mee en wat lekkers. Schoolzwemmen wordt daar georganiseerd. Het is geen echte training. Heeft een speelse opzet. De scholen mogen gratis zwemmen. Dit kost het bad niet zo veel, omdat de meeste kinderen toch al een abonnement hebben. Voorzieningen: mooi gebouw met betegelde badhokjes, douches, schapenhok met baby hoek. Tegels zijn achteraf nog behandeld om ze stroef te maken. Familieglijbaan in het familiebad. Dit is een groot succes. Buisglijbaan in het diepe bad. Aantrekkelijk peuterbad met mooie speelobjecten die allemaal kunnen spuiten. Speeltuin op zacht zand met in het midden een groot springkussen. Groot terras aan het gebouw waarin de douches enz. zitten. De baden liggen lager. In de hal, waar je binnenkomt een zithoek. Monitoren met het nieuws van Balkbrug en de sportverenigingen. Een monitor waarop precies het energieverbruik af te lezen is. Op het hele terrein is wifi Bad is het hele seizoen open van Zondag alleen de middag. Op woensdagochtend is het bad om 7.00 open en kun je er ook ontbijten. Bad heeft een facebookpagina. 19

293 Het Heuveltjebad is altijd al zelfstandig geweest. Was eerst een coöperatie en is nu een stichting. Eén van de bestuursleden werkt bij de gemeente. Dat werkt erg goed. Hij weet vaak direct wat er allemaal speelt en bij wie je moet zijn. Dwingeloo Stichting, bestuursleden geselecteerd met de juiste competenties, bestaande uit 5 personen, opgedeeld in Dagelijks Bestuur 3 personen en Algemeen Bestuur 5 personen. Wat wordt bij jullie door professionals gedaan en wat doen vrijwilligers allemaal? Financiën, bijhouden software, organisatie kiosk (inkoop, regelen vrijwilligers e.d.), internet en communicatie, organiseren kluswerkzaamheden, bedenken en organiseren activiteiten om bezoekers te trekken, coördinatie van het schoolzwemmen en de zwemlessen., techniek, assistentie van de badmeester (lifeguard) Het bestuur bestaat uit professionals, alles in eigen beheer, waarbij uitvoering voor groot gedeelte door vrijwilligers wordt gedaan. Zoals onderhoud / tuin, schoonmaken, schilderen, Kassa. Dagelijkse gang van zaken wordt door locatiecoördinator aangestuurd. In principe wordt er geen vergoeding gegeven, behalve in kiosk, die wordt bezet door jeugd, kosten ca. 3 euro per uur. Vaste vrijwilligers? Variabel systeem dat mensen kunnen intekenen op uren? Er is een groep van 40 vrijwilligers. Zwembadpersoneel wordt middels een contract gehuurd via STK, 3 FTE in totaal waarvan 1 als locatiecoördinator. Tarieven zijn bij STK op te vragen. Alle opstallen overgenomen voor 1 euro. Erfpacht wordt 1,11 euro voor betaald. Erfpacht contract voor 40 jaar, na 14 jaar een toetsing. Gemeente Westerveld heeft in samenspraak met Havelte een onafhankelijk onderzoek laten doen door sportfondsen bad, naar de staat van het onderhoud en de investeringen die nodig zijn in de komende jaren. Aan de hand van dit rapport is er met de gemeente een bedrag overeengekomen uitgesmeerd over 10 jaar. Elk jaar krijgt de gemeente een accountantsverklaring en jaarverslag, zodat ook de gemeente op de hoogte blijft. Krijgen jullie bijdrage van de gemeente? Hoeveel voor onderhoud? Ja bijdrage van de gemeente, ca euro per jaar. Werken jullie samen met ondernemers in het dorp? Ja, er wordt zoveel mogelijk met lokale ondernemers gewerkt, bij elke klus wordt eerst een lokaal bedrijf benaderd, of deze iets kan betekenen, en meestal lukt dat prima. Zeker omdat de ondernemers rechtstreeks met stichting zaken doen, dat ervaart men als prettiger dan met de gemeente. Hebben jullie een kiosk in eigen beheer? Kiosk in eigen beheer, in drukke tijd verzorgt door jeugd, ca 3 euro/uur, geen frituur, maar wel koffie, frisdranken, snoepgoed en ijsjes. Omzet ca euro per jaar Organiseren jullie extra activiteiten? Worden wel extra activiteiten georganiseerd, o.a. nacht discozwemmen, zwemvierdaagse, samenwerking met stichting survival Havelte. Hebben jullie bezuinigingen door kunnen voeren en zo ja, waarop? Grootste bezuiniging doorgevoerd op nieuwe hoog verbeterd rendement ketels en afdeklamellen op het zwembad. Hebben jullie goede tips voor de warmtevoorziening/energiebesparing? Onderzoek geweest naar alternatieve energievormen zoals, aardwarmte en houtsnipper kachels, maar zou voor Havelte geen besparing opleveren. Hebben jullie het bad extra aantrekkelijk gemaakt met allerlei voorzieningen? Bad is voorzien, van 2 duikplanken, grote glijbaan, beachvolleybalveld, springkussen, pannakooi, speeltoestellen voor de peutergroep, in speelgedeelte van zwembad gekleurd tegel motief waar gebruik van gemaakt wordt 20

294 met het spelenderwijs zwemles. Motto van het bestuur is om het zo simpel en gezellig mogelijk te houden. Nog andere goede tips? Als eerste de onderhandelingen met de gemeente goed voeren, altijd eigen expertise raadplegen bijvoorbeeld i.v.m. contracten (notaris), weten waar je over praat en vastlegt. Van tevoren vastleggen van afspraken zoals bouwleges bij een eventuele verbouwing, heeft Havelte veel geld gekost doordat deze niet afgesproken was en daardoor reguliere bouwleges moest betalen. (15000 voor verbetering zwembad) Er is bij de provincie iemand die veel over regelgeving weet van de zwembaden, wil ook altijd prima helpen. Ronald Knol van de WHvbZ. Ruinen Het bestuur/werkgroep Ruinen telt 10 mensen. Ieder heeft een eigen taak o.a. financiën, bijhouden software, organisatie kiosk (inkoop, regelen vrijwilligers e.d.), internet en communicatie, organiseren klussen, bedenken en organiseren activiteiten om bezoekers te trekken, coördinatie van het schoolzwemmen en de zwemlessen. Men doet alles zelf. Er zijn alleen twee badmeesters. Tijdens openingsuren is er altijd één aanwezig. Als het heel druk is komt er een toezichthouder bij. Je moet daarvoor een life guard opleiding van één dag doen. Badmeesters doen ook het technische gedeelte, maar ook iemand van de werkgroep kan het doen. In het weekend bemannen jongelui de kassa en de kiosk. Zij krijgen daar een uurvergoeding voor van 1.50 of 2.00 Genereren geld: Inschakelen ondernemers in het dorp. We gaan niet om geld schooien. We gaan iets doen waar jullie ook geld mee verdienen. De werkgroep heeft de druppelactie bedacht. Werkgroep zorgde voor kaarten en zegels. Ondernemers kochten die van de werkgroep Iedere ondernemer in Ruinen bedacht zijn eigen actie. De ene ondernemer gaf een druppelzegel bij aankoop van 10,00 euro; de andere bij een veel hoger bedrag. Vrienden van het zwembad; een vrijwillige bijdrage van inwoners voor het zwembad. Hier staat niets tegenover. 750 huishoudens doen hieraan mee met een bijdrage 2,00 tot 200,00 Kiosk: er was geen kiosk meer. De kiosk nu verkoopt drinken, koeken, snoepgoed en ijs. Hiervoor is geen horecavergunning nodig. Ook allerlei dingen die in een magnetron verwarmd worden kunnen verkocht worden. Er is wel een speciale kassa die heel gemakkelijk werkt voor mensen met weinig ervaring. Activiteiten om mensen naar het zwembad te lokken. Midzomernachtduiken, zwemvierdaagse, spelletjes middagen met activiteiten als over matten lopen, buikschuiven e.d. In totaal 6 activiteiten per seizoen. Bezuinigen door het aanschaffen van een warmtepomp In Ruinen hebben ze nu de kiosk bij de kassa. De vrijwilligers die de kassa doen, bemannen tegelijkertijd de kassa. Je hebt wel twee vrijwilligers tegelijkertijd nodig. Bij de kassa zit een bewegingsmelder. Op het terrein is gratis wifi. Ruinen is een stichting. Men heeft daar niet lang over nagedacht. Het was het advies van een organisatie van vrijwilligers. Er zijn ongeveer 70 vrijwilligers. Er is een rooster waarop je per periode in kunt willen per blok van twee uur wanneer je beschikbaar bent. Groot voordeel voor mensen dat je een korte tijd aanwezig bent op flexibele tijden. Twee mensen zijn op vrijwillige basis iedere woensdagmiddag aanwezig. Veel ondernemers doen ook wat. Voorbeelden: gras maaien, materiaal beschikbaar stellen: graszaad, mest, verf, gratis klussen doen. Dit gaat ook goed dankzij de inzet van de voorzitter die een zeer uitgebreid netwerk heeft. Eén keer per jaar organiseert men een gezellige avond voor de vrijwilligers. Tip van Ruinen: Probeer of de gemeente eigenaar kan blijven van het bad en de gebouwen. 21

295 Zwembad De Slenken in De Wijk Samengesteld door werkgroep zwembad De Slenken Februari

296 Inhoud 1. Inleiding Advies Uitwerking advies Financieel uitgangspunt Zelfstandige bestuurseenheid Eigendom gebouwen en opstallen Personeel Openingstijden Financiën Specificatie onderhoud Toewerken naar Bijlage 1 Inventarisatie huidige situatie...10 Bijlage 2 Enquête...16 Bijlage 3 Verslagen gesprekken buurzwembaden...19 Bijlage 4 Rapport Raderadvies 2

297 1. Inleiding Nederland is een echt waterland. Aan de ene kant proberen we het water op afstand te houden, aan de andere kant genieten we ervan. Enerzijds in zee en aan open water, anderzijds in openlucht- en overdekte zwembaden. Zwembaden worden gezien als een vanzelfsprekende voorziening in gemeenten, ondanks dat ze vaak geen sluitende begroting hebben. De gemeenteraad van De Wolden heeft besloten dat de jaarlijkse kosten voor zwembad De Slenken met omlaag moeten. In veel gemeenten is al de omslag gemaakt naar exploitatie door een stichting. In De Wijk is vanuit de Belangenvereniging een werkgroep ingesteld die deze overdracht voorbereid heeft. Voorwaarden De gemeenteraad wil het bad onder voorwaarden openhouden: van de exploitatie af voor de langere termijn met hulp van de inwoners. De gemeenteraad heeft het college van B&W opgedragen: Ga in gesprek met de inwoners over het beheer en de exploitatie van de zwembaden Draag de verantwoordelijkheid uiterlijk per 31 december 2016 over aan de inwoners van De Wijk Werkgroep Via de Belangenvereniging De Wijk heeft de gemeente deze vraag uitgezet waarop een werkgroep gevormd is. In november 2014 is deze werkgroep Verzelfstandiging zwembad De Slenken van start gegaan. De groep bestaat Jan Boverhof, Jan Faber, Arnoud Gengler, Bouwina Harthoorn, Remko Hendriks en Bea van Oenen. Naast de werkgroep is een klankbordgroep gevormd, bestaande uit ongeveer tien mensen. Deze groep is regelmatig geconsulteerd; ook alle andere belangstellenden waren hierbij welkom. Werkwijze De werkgroep heeft eerst de huidige situatie van het zwembad in beeld gebracht: hoe wordt het zwembad bezocht, hoe is de staat van onderhoud, welke kosten worden gemaakt etc. Vervolgens is een plan van aanpak gemaakt voor de overgang van gemeentelijk naar zelfstandig zwembad. Om te komen tot een goede nulmeting, is door een externe partij, Raderadvies, een schouw gedaan van het zwembad. De gegevens van deze schouw zijn verwerkt in dit advies. Het rapport van Raderadvies is bijgevoegd. Opbouw van dit rapport In hoofdstuk 2 beginnen we met het advies. Dat onderbouwen we vervolgens met gegevens uit de inventarisatie, de financiën en de uitkomsten van een enquête onder de bevolking en gesprekken met andere zwembaden. 3

298 2. Advies Op basis van een inventarisatie, enquête onder inwoners en (markt)onderzoek adviseert de werkgroep de gemeente het volgende te besluiten. 1. De bestuurlijke verantwoordelijkheid voor zwembad De Slenken in De Wijk per 1 januari 2017 over te dragen aan de inwoners, georganiseerd in een zelfstandige bestuurseenheid. 2. De zelfstandige bestuurseenheid vanaf 2017 verantwoordelijk te maken voor instandhouding, onderhoud en exploitatie van het zwembad. 3. In 2016 onderhoud uit te voeren op basis van het planon onderhoudsprogramma en het onafhankelijke schouwrapport van Raderadvies. De kosten hiervoor worden geraamd op In paragraaf 3.7 is een specificatie van deze kosten opgenomen. 4. De zelfstandige bestuurseenheid jaarlijks, aan het begin van het jaar, een exploitatiebijdrage te verstrekken van Per 2017 het eigendom van de gebouwen en opstallen over te dragen aan de nieuw te vormen zelfstandige bestuurseenheid en middels erfpacht de grond beschikbaar te stellen aan de zelfstandige bestuurseenheid. In hoofdstuk 3 werken we dit advies uit. Kansen voor de nabije toekomst De opdracht van de gemeenteraad aan het college beperkte zich tot de verzelfstandiging van het zwembad. Als werkgroep hebben we deze vraag uitgewerkt. Tijdens ons onderzoek kwamen we tot het inzicht dat er ook mooie kansen liggen voor de verzelfstandiging van de sporthal, juist in samenwerking met het zwembad. Als vervolgstap zouden we graag aan de slag gaan met een onderzoek naar de haalbaarheid en eventuele uitvoering van verzelfstandiging van sporthal De Slenken. 4

299 3. Uitwerking advies 3.1 Financieel uitgangspunt Het zwembad kostte de gemeente in De gemeenteraad heeft in dat jaar besloten dat het zwembad per 2017 verzelfstandigd moet worden, wat moet leiden tot een jaarlijkse besparing van voor de gemeente. Dat betekent dat de gemeente jaarlijks maximaal bijdraagt aan de exploitatie door de zelfstandige bestuurseenheid. In dit hoofdstuk hebben wij beschreven hoe we vanuit dit gegeven denken te komen tot een gezonde exploitatie van het zwembad. We baseren ons hierbij op de inventarisatie van zwembad De Slenken (bijlage 1), de gehouden enquêtes (bijlage 2), gesprekken met zwembaden in de omgeving (bijlage 3) en op de onafhankelijke technische schouw (bijlage 4). 3.2 Zelfstandige bestuurseenheid De bestuursvorm die we kiezen is een stichting. 3.3 Eigendom gebouwen en opstallen De stichting wordt erfpachter. Zwembad De Slenken valt onder de beheersverordening De Wijk en heeft de bestemming Maatschappelijk. 3.4 Personeel Ook na verzelfstandiging heeft het zwembad professionele krachten nodig. We verwachten dat een (klein) deel van het werk overgenomen kan worden door vrijwilligers. De stichting wil in elk geval voor bestuurstaken, activiteiten, pr en werving, onderhoud terrein en verkoop in het zwembad vrijwilligers inzetten. We onderscheiden de volgende functies: Professionele kracht: o Taken: (school)zwemonderwijs geven, toezicht houden, alle overige voorkomende werkzaamheden, zoals schoonmaak en kwaliteitsmeting zwemwater, begeleiding stagiair o Eisen: diploma zwemonderwijzer, ALO of CIOS met aantekening zwemmen, EHBO Lifeguard o Taken: toezicht houden, alle overige voorkomende werkzaamheden, zoals schoonmaak en kwaliteitsmeting zwemwater o Eisen: opleiding lifeguard, Zwemmend Redden voor zwembaden, EHBO Vrijwilliger Stagiair We gaan uit van de volgende inzet: April en september (gebruiksklaar en winterklaar maken zwembad) Totaal 4,5 weken: 1 professionele kracht Mei tot en met augustus Continu aanwezig: 1 professionele kracht en 1 lifeguard, plus vrijwilliger of stagiair In piekperioden* 1 lifeguard erbij * We gaan ervan uit dat we 50 % piekuren en 50 % daluren hebben per jaar. 5

300 3.5 Openingstijden In het zwembad wordt vier dagen per week zwemles gegeven. Verder wordt het bad door zes basisscholen gebruikt voor schoolzwemmen. Ook in de toekomstige situatie zorgen we dat deze lessen door kunnen gaan. Er is veel kritiek op de huidige openingstijden; vooral het late tijdstip waarop het bad in de zomer s middags opengaat. Als een van de weinige baden in de omgeving is De Slenken erg vroeg open. Het totaal aantal uren dat het bad open is, is groot in vergelijking tot baden in de omgeving: uur. We gunnen de vroege zwemmers graag hun ochtendbaantjes. We streven ernaar het aantal openingsuren gelijk te houden en toch tegemoet te komen aan de geuite kritiek. Als uitgangspunt voor de berekening van de toekomstige exploitatie hebben we de openingstijden voorlopig vastgesteld. We maken onderscheid tussen voor- en naseizoen en hoogseizoen: Openingstijden voor- en naseizoen 10 weken Maandag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Dinsdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Woensdag 13:00 19:00 uur Donderdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Vrijdag 6:30 10:30 uur 14:30 19:00 uur Zaterdag 12:00 18:00 uur Zondag 12:00 18:00 uur Totaal 52 uur per week Openingstijden hoogseizoen 8 weken Maandag 6: uur Dinsdag 6:30 20:00 uur Woensdag 6:30 20:00 uur Donderdag 6: uur Vrijdag 6: uur Zaterdag 12:00 19:00 uur Zondag 12:00 19:00 uur Totaal 81,5 uur per week Het bad is hiermee uur open per jaar (52 x 10 weken) en (81,5 x 8 weken). Gedurende de zomervakantie is dat een significante verruiming ten opzichte van huidige openingstijden. 3.6 Financiën Bij de inschatting voor de exploitatie zijn we uitgegaan van de volgende uitgangspunten: De bezoekersaantallen nemen af. We nemen de huidige lage bezoekersaantallen als basis. Aantal uren geopend per jaar: Personeelsinzet zoals beschreven onder 3.4. Inflatie ten opzichte van 2014: 5%. Houtkachel blijft eigendom van de gemeente maar kosten voor levering energie aan zwembad worden doorbelast aan zwembad om de energiekosten voor gebruik gas te drukken. Tarief medewerkers: we rekenen met een gemiddeld tarief voor inhuur van 25 per uur voor professionele kracht en 15 per uur voor lifeguard. Uitgewerkt aan de hand van de inzet zoals beschreven in 3.4 betekent dat: Opstart- en afsluitweken: 1 professionele kracht 40 u/w, 25/uur x 4,5 weken = Laagseizoen: professionele kracht 52 u/w, 25/uur; lifeguard 52 u/w, 15/uur =

301 Hoogseizoen: 2 professionele krachten 81,5 uur, 50 /uur; lifeguard 81,5 uur, 15 /uur = Hieronder is de verwachte exploitatie voor 2017 uitgewerkt. Ter vergelijking zijn de bedragen uit de jaarrekening van 2014 in de laatste kolom toegevoegd. Uitgaven Medewerkers loonkosten Werkuitrusting medewerkers Activiteiten sport en welzijn Telefoon Wi-Fi Bestuur Communicatie en PR Contributies Bank Kantoorartikelen Accountant/notaris kosten Gemeentelijke belastingen Waterschapslasten Afvoer afval Gas Elektra Water Houtkachel Onbekend; ca Chemicaliën en waterkeuring Schoonmaakmiddelen Verzekeringen Herstel schade Klein onderhoud Voorziening onderhoud en vervanging * Onderhoud terrein Investering comfort/duurzaamheid/attractie Overig/onvoorziene kosten Overhead gemeente Kapitaallasten/afschrijving Totaal Inkomsten 28 Entree Vergoeding gebruik sportaccommodaties Doorberekening sportvoorziening Kiosk Inkomsten Totaal

302 * Onderbouwing voor dit bedrag: In het planon onderhoudsprogramma staan zijn volgende toekomstige kosten genoemd. Dit is inclusief groot onderhoud en vervanging installatie Gebaseerd op deze gegevens is per jaar nodig voor investeringen en onderhoud. 3.7 Specificatie onderhoud 2016 Op basis van het planon onderhoudsprogramma staan voor 2016 werkzaamheden gepland ten bedrage van Raderadvies adviseert op basis van de schouw om in 2016 meer werkzaamheden uit te voeren. De meest urgente van deze voorgestelde werkzaamheden met bijbehorende verwachte kosten zijn de volgende: Reparatie houten kozijnen Reparatie grondwaterpomp Vervangen tourniquet Vervangen vloerafwerking dilatatie Vervangen elektrische boiler Vervangen badafdekking Vervangen geluidsinstallatie

303 4. Toewerken naar 2017 Als de gemeente instemt met dit advies, overlegt de werkgroep zwembad met de Belangenvereniging over het vervolg. Een stappenplan hiervoor is uitgewerkt. Bestuur stichting De leden van de werkgroep hebben aangegeven zitting te willen nemen in het te vormen bestuur. 9

304 Bijlage 1 Inventarisatie huidige situatie In deze bijlage is beschreven hoe de zaken geregeld zijn rond eigendom en organisatie van het zwembad. Gebouw en opstallen Eigendom De gemeente De Wolden is eigenaar van het terrein en alle opstallen. Beheer door gemeente Bouwtechnische zaken (Groot) onderhoud Investeringen Kapitaallasten Kapitaallasten hebben betrekking op financiële verplichtingen die de gemeente is aangegaan voor vernieuwingen en vervangingen. Deze lasten zijn voor rekening van de eigenaar. Kiosk De catering is verpacht. De overeenkomst loopt van 1 mei tot 1 mei en er geldt een opzegtermijn van een jaar. De overeenkomst loopt af op 1 mei Personeel Inhuur De medewerkers van het zwembad zijn in tijdelijke dienst van Stichting Sport Technisch Kader (STK) Drenthe. Ze worden aangestuurd door een coördinator die in dienst van de gemeente is. Daarnaast is er nog een medewerker in dienst van de gemeente die hand- en spandiensten verricht bij opstart en afsluiten van het zwembad. De gemeente huurt de mensen in en bepaalt de salarissen. Het contract van de medewerkers loopt van 1 april tot half september. Opgebouwde verlofuren worden aan het einde van het seizoen uitbetaald. De einddatum is afhankelijk van het aantal gewerkte uren. Afhankelijk van het weer en activiteiten kunnen medewerkers meer of minder werken. De gemeente betaalt geen overuren uit. De volgende functies worden onderscheiden: Coördinator De coördinator is in dienst van de gemeente en niet continu aanwezig in het zwembad Toezicht- en zwemlesmedewerkers (3x 36 uur/week) Zwemles geven Toezicht houden Bewaken kwaliteit zwemwater Zwemlesmedewerkers (11 uur/week) Helpt bij zwemlessen Werken door de week een vroege of late dienst en geplande weekenddiensten Kassa- en toezichtmedewerkers (2 x 20 uur/week) Kassa Administratieve werkzaamheden Assisteren bij toezichthouden Werken alleen de middag en geplande weekeind diensten 10

305 De onderhoudsman (10 uur/week) Onderhoudt het terrein, de gebouwen en het technische gedeelte Regelmatige check machinepark in de periode dat het zwembad is gesloten De tuinman werkt meer uren dan waarvoor hij in dienst is; deze uren worden gezien als vrijwilligerswerk Totaal aantal uren per week: 169 (exclusief coördinator) Gebruik van het zwembad Openingstijden Maandag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Dinsdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Woensdag 6:30 10:00 uur 13:00 18:00 uur Donderdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Vrijdag 6:30 11:00 uur 14:30 20:00 uur Zaterdag 13:00 17:00 uur Zondag 13:00 17:00 uur Zwemlessen Werving De gemeente maakt gebruik van de gemeentelijke pagina s in de Wolder Courant. Verder is er een gezamenlijke Facebook pagina met zwembad De Waterlelie in Zuidwolde. Zwembond Het zwembad is aangesloten bij de bond KNZB. De bond verzorgt ook de diploma s. Zwemlessen Vier ochtenden per week worden zwemlessen van 25 minuten gegeven: op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag. 6:45 7:10 Diploma B (ma, do) en Diploma C (di, vr) 7:15 7:40 Diploma A 7:45 8:05 Diploma A Schoolzwemmen In De Wolden is een werkgroep Schoolzwemmen. In deze werkgroep zitten 2 schooldirecteuren, de beleidsmedewerker lokaal onderwijsbeleid en de coördinator sportaccommodaties. Voorafgaand aan het zwemseizoen worden wensen en verbeterpunten besproken. Er bestaat een schoolzwemprotocol; daarin staan de verantwoordelijkheden en taken beschreven van de medewerkers van de zwembaden en de scholen. Scholen die De Slenken gebruiken: CBS Arendsvleugel Ruinerwold OBS De Dissel Ruinerwold CBS Harm Vonckschool, Berghuizen CBS Johan Frisoschool, Koekange OBS Rozebottel, Koekange OBS De Horst, De Wijk Het schoolzwemmen wordt gegeven op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 8:30 tot 10:45 uur. Bij les en toezicht zijn 2 medewerkers en een leerkracht aanwezig, zoals in het schoolzwemprotocol is omschreven. 11

306 Ochtendzwemmers Veel mensen vinden het prettig om in de vroege ochtend te zwemmen. Een deel van het bad is tussen 6.30 en uur bestemd voor de ochtendzwemmers. Verhuur en gebruik door derden Er zijn twee zwemverenigingen die het bad huren: Zwemvereniging De Reestduikers op woensdag van uur tot uur Zwem- en waterpolovereniging De Reest een aantal weken op dinsdag- en vrijdagavond. Zwemvereniging De Reestduikers organiseert jaarlijks de nationale zwemvierdaagse in het zwembad. Bezoekersaantallen recreatief schoolzwemmen zwemclub totaal

307 Ondersteuning bedrijfsvoering door gemeente De gemeente ondersteunt de bedrijfsvoering als volgt: Coördinatie Personeelszaken Communicatie en PR Werving en verkoop abonnementen Verzekeringen Opleiding medewerkers Onderhoud en laten keuren speeltoestellen Contracten met derden Boekhouding Zwemlessen werving en administratie 13

308 Financiën Baten en Lasten zwembad De Slenken Inkomsten Entree Vergoeding gebruik sportaccommodaties Doorberekening sportvoorziening Totaal inkomsten De uitgaven zijn gesplitst in uitgaven die direct gerelateerd zijn aan het zwembad en uitgaven die door de gemeente als overhead worden toegekend aan het zwembad in De Wijk. Dit zijn algemene gemeentelijke kosten die op alle faciliteiten worden omgeslagen. Uitgaven Personeel Werkuitrusting personeel Telefoon kosten Activiteitenkosten sport & welzijn Kosten contributies etc Kantoorartikelen Belasting gemeente Waterschaps- en zuiveringslasten Afvoer vuil gem. gebouwen Gasverbruik Elektriciteitsverbruik Waterverbruik Chemicaliën en waterkeuring Schoonmaakmiddelen Brand- en stormverzekering Herstel schade Klein onderhoud gebouwen Klein onderhoud inventaris Voorziening groot onderhoud Onderhoud terreinen Totaal uitgaven

309 Gemeentelijke overhead die wordt omgeslagen op het zwembad en die dus voor de vereniging vervalt: Overhead gemeente Feestdagen gratificatie Reis en verblijfkosten Personeelsvereniging Afdeling PZ/Concern Afdeling financien Afdeling best. En man Ondersteuning Afdeling dienstverlening Afdeling ruimte Directie Administratie Automatisering Bureau- en schrijfbehoeften Portikosten Boeken tijdschriften OW BU marktconform OW BU overigen kosten Werkzaamheden Woldwerk Totaal overhead Investerings-/afschrijvingskosten voor de apparatuur die in 2010 is aangeschaft: Afschrijving/kapitaallasten Afschrijving apparatuur Dit leidt tot de volgende totaalbalans: Totaalbalans Inkomsten Exploitatiekosten Overhead gemeente Kapitaallasten/afschrijving Totaal resultaat

310 Bijlage 2 Enquête Onder inwoners is een enquête gehouden. De uitkomsten: De meeste mensen die de enquête invulden hebben een abonnement (78%). 45% van de respondenten geeft aan het zwembad wekelijks te bezoeken, 20% dagelijks. 50% geeft aan tijdens schoolvakanties ruimere openingstijden te willen, 30% wil het zwembad ook in september open houden. De voorzieningen worden gemiddeld met een voldoende tot goed beoordeeld. De helft van de respondenten geeft aan vrijwilligerswerk te willen doen. Schoolzwemmen en zwemlessen Schoolzwemmen en baantjeszwemmen zit elkaar soms in de weg. Zwemlessen promoten Turbolessen in de zomervakantie Zwemtraining voor volwasssen Leuk die springplanklessen, ook volwassenen enthousiasmeren Aanbod van zwemcursussen. Dit aanbod goed kenbaar maken, dus niet alleen via affiches bij het zwembad zelf. Lessen 'Meer bewegen voor Ouderen' gaan verzorgen en 'Aqua-aerobic' of 'Spinning' zodat er inkomsten kunnen worden gegenereerd en er andere doelgroepen worden aangesproken Zwemlessen in de middag Kaartverkoop en communicatie Voorverkoop gaat vaak mis, je krijgt dan geen verbinding, dus dit jaar ook geen voorverkoopkorting gehad. Reclame/kenbaar maken in het dorp en verre omgeving Goede communicatie als zwembad eerder dichtgaat als het slecht weer is. Eigen website zou handig zijn! Misschien ook in de wijk Oosterboer in Meppel flyeren (als dit nog niet gedaan word) omdat daar nog veel jonge gezinnen wonen die misschien niet weten hoe dichtbij het zwembad eigenlijk is. Straal trots uit dat we een mooi openbaar zwembad hebben. Betere kaartjescontrole, nu komen er veel mensen gratis binnen. Gratis wifi Een info bord waar de weersvoorspelling/weerbericht op staat. Personeel Er moet wel deskundig personeel rond het bad blijven! Oudere jeugd niet "bemoederen", ga er al badmeester en badjuffen vrolijk/vlot mee om. Organiseer spelletjes. Inzetten van jongere toezichthouders die affiniteit met zwemmen en sport hebben. Voorzieningen Kleedhokjes met deuren die je op slot kunt doen Schonere wc's Leuke glijbaan Beachvolleybalveld vernieuwen Kiosk naar voren halen Schilderwerk, het mag allemaal wel weer wat frisser Zwembad overdekken ook in winter open Meer speelattributen 16

311 Pannakooi Wifi Goedkopere snacks De horeca uitbreiden met een mooi terras waar ook fietsers gebruik van kunnen maken. Uitbreiding en modernisering toiletten, erbij douchehokjes en modernisering kleedkamers Glijbaan recreatiebad vervangen, deze is gevaarlijk Kluisjes Extra warme douche, afgeschermd Aantrekkelijk maken Het bad is slecht aangegeven, zowel de route ernaartoe als de entree. Entree is bepaald geen visitekaartje. Er zijn vast sportfunctionarissen en verenigingen die activiteiten kunnen en willen organiseren in/bij het zwembad. Denk aan kennis maken met duiksport, beachvolleybaltoernooi, beachvoetbal, spuitbal mmv de brandweer, etc. Zou een goedkope overkapping (serrestal idee) bijdragen aan langere openingstijden en lagere stookkosten in het seizoen? Aantrekkelijk maken voor kinderfeestjes. Beachvolleybaltoernooi bv ipv stratenvolleybal Bootcamp/triathlon Thema avonden met bv frietkar/ BBQ Langer open in het seizoen dus ook in september/oktober eventueel op beperkt aantal dagen/uren. Organiseer b.v. sporttoernooitjes in de omgeving. Vraag vrijwilligers van sportopleidingen. Maak afspraken met sportverenigingen uit de buurt, b.v. training. Arrangementen in samenwerking met campings. Ligbedjes verhuren Discozwemmen/midzomernachtzwemmen Barbecue op een mooie avond Sporten aanbieden ism sportverenigingen/sportschool Camperovernachtingsplaatsen bij zwembad maken Meer bieden op gebied van speelveld, combimogelijkheden met sporthal, dagrecreatiemogelijkheden; marketing richten op wijde regio ( Meppel, Koekange, Ruinerwold, IJhorst, Staphorst ) en meegaan met Marketing Drenthe/Recreatieschap Drenthe Financieel Instellen een vriendenclub van het zwembad, net als bijvoorbeeld vrienden van Apollo Enquête onder leerlingen basisschool De Horst Over het algemeen tevreden over het zwembad. Verbeterpunten: de kleedhokjes, de toiletten en douches (graag meer) Tips: Een glijbaan hoe hoger en bochtiger, hoe beter Ruimere openingstijden Meer waterspeelgoed Een pannakooi Boomhutten Meer speeltoestellen Binnenbad Kamperen bij het zwembad 17

312 Activiteiten Familieschommel Kiosk vaker open Golfslagbad en wildwaterbaan 18

313 Bijlage 3 Verslagen gesprekken buurzwembaden Verslag van het bezoek aan zwembad Balkbrug Betrokkenheid bij het bad van de bevolking is erg groot. 95% van de basisschoolkinderen hebben bijvoorbeeld een abonnement. Bad heeft jaarlijks tussen de en bezoekers. Dit bezoekersaantal is al jaren stabiel. Bad heeft twee vrijwilligers. Die zijn er als het bad open is vrijwel iedere dag te vinden. Ook in de winter helpen ze. Zij krijgen de maximale vrijwilligersvergoeding. Voor de rest kan een beroep doen op een groep vrijwilligers die wel willen helpen bij het organiseren van evenementen. Dit is de klankgroep voor het zwembad. Eén keer per jaar komt deze groep samen met het bestuur. Allerlei zaken worden dan besproken. Rest is allemaal in dienst van de stichting. Eén hoofdbadmeester die alles regelt, ook heel bekwaam is op technisch gebied. Hij is het hele jaar in dienst. Doet in de winter onderhoudswerkzaamheden. Ook de kassière is in dienst van de stichting. Is ook bevoegd op gebied van reanimatie en EHBO. De andere werknemers zijn allemaal voor de duur van het seizoen in dienst. De kiosk wordt door de kassière gedaan. Kiosk en kassa zitten dus in één ruimte. Als het heel druk is, wordt de kiosk door vrijwilligers gedaan. Men werkt niet samen met bedrijven in de buurt in die zin dat die bedrijven werkzaamheden voor een lagere prijs of gratis doen. Bestuur probeert wel zo veel mogelijk de plaatselijke bedrijven in te schakelen bij werkzaamheden. Bezuinigingen: zonnepanelen, aanboren bron (investering is er in 6 jaar uit), leidingen op het dak waar het water eerst kan opwarmen. Samenwerking met campings in de buurt. Deze hebben geen of alleen een klein badje. Vaste klanten hebben vaak een abonnement. Geen kortingen voor campinggasten. De campingbaas haalt wel in de voorverkoop een flink aantal abonnementen op en verkoopt die dan door. Men organiseert wel samen met de camping activiteiten bijvoorbeeld een Fun Run met bootcamp. De eerste keer was de organisatie in handen van een medewerker van het zwembad die voor zijn studie een opdracht moest uitvoeren. Er is een draaiboek beschikbaar. De camping mag ook activiteiten in het zwembad organiseren bijvoorbeeld spijkerbroekhangen. Activiteiten: dauwzwemmen met ontbijt, discozwemmen met onderwaterlampen, 4 (!) trimgroepen, survivalcursus voor kinderen met A en/of B-diploma, zwemlessen natuurlijk. baantjeszwemmers krijgen gratis koffie. Zwembad gaat om 9.00 open dus veel mensen die niet (meer) hoeven te werken. Zo langzamerhand is dit een vaste groep geworden. Vaak neemt iemand koffie mee en wat lekkers. Schoolzwemmen wordt daar georganiseerd. Het is geen echte training. Heeft een speelse opzet. De scholen mogen gratis zwemmen. Dit kost het bad niet zo veel, omdat de meeste kinderen toch al een abonnement hebben. Voorzieningen: mooi gebouw met betegelde badhokjes, douches, schapenhok met baby hoek. Tegels zijn achteraf nog behandeld om ze stroef te maken. Familieglijbaan in het familiebad. Dit is een groot succes. Buisglijbaan in het diepe bad. Aantrekkelijk peuterbad met mooie speelobjecten die allemaal kunnen spuiten. Speeltuin op zacht zand met in het midden een groot springkussen. Groot terras aan het gebouw waarin de douches enz. zitten. De baden liggen lager. In de hal, waar je binnenkomt een zithoek. Monitoren met het nieuws van Balkbrug en de sportverenigingen. Een monitor waarop precies het energieverbruik af te lezen is. Op het hele terrein is wifi Bad is het hele seizoen open van Zondag alleen de middag. Op woensdagochtend is het bad om 7.00 open en kun je er ook ontbijten. Bad heeft een facebookpagina. 19

314 Het Heuveltjebad is altijd al zelfstandig geweest. Was eerst een coöperatie en is nu een stichting. Eén van de bestuursleden werkt bij de gemeente. Dat werkt erg goed. Hij weet vaak direct wat er allemaal speelt en bij wie je moet zijn. Dwingeloo Stichting, bestuursleden geselecteerd met de juiste competenties, bestaande uit 5 personen, opgedeeld in Dagelijks Bestuur 3 personen en Algemeen Bestuur 5 personen. Wat wordt bij jullie door professionals gedaan en wat doen vrijwilligers allemaal? Financiën, bijhouden software, organisatie kiosk (inkoop, regelen vrijwilligers e.d.), internet en communicatie, organiseren kluswerkzaamheden, bedenken en organiseren activiteiten om bezoekers te trekken, coördinatie van het schoolzwemmen en de zwemlessen., techniek, assistentie van de badmeester (lifeguard) Het bestuur bestaat uit professionals, alles in eigen beheer, waarbij uitvoering voor groot gedeelte door vrijwilligers wordt gedaan. Zoals onderhoud / tuin, schoonmaken, schilderen, Kassa. Dagelijkse gang van zaken wordt door locatiecoördinator aangestuurd. In principe wordt er geen vergoeding gegeven, behalve in kiosk, die wordt bezet door jeugd, kosten ca. 3 euro per uur. Vaste vrijwilligers? Variabel systeem dat mensen kunnen intekenen op uren? Er is een groep van 40 vrijwilligers. Zwembadpersoneel wordt middels een contract gehuurd via STK, 3 FTE in totaal waarvan 1 als locatiecoördinator. Tarieven zijn bij STK op te vragen. Alle opstallen overgenomen voor 1 euro. Erfpacht wordt 1,11 euro voor betaald. Erfpacht contract voor 40 jaar, na 14 jaar een toetsing. Gemeente Westerveld heeft in samenspraak met Havelte een onafhankelijk onderzoek laten doen door sportfondsen bad, naar de staat van het onderhoud en de investeringen die nodig zijn in de komende jaren. Aan de hand van dit rapport is er met de gemeente een bedrag overeengekomen uitgesmeerd over 10 jaar. Elk jaar krijgt de gemeente een accountantsverklaring en jaarverslag, zodat ook de gemeente op de hoogte blijft. Krijgen jullie bijdrage van de gemeente? Hoeveel voor onderhoud? Ja bijdrage van de gemeente, ca euro per jaar. Werken jullie samen met ondernemers in het dorp? Ja, er wordt zoveel mogelijk met lokale ondernemers gewerkt, bij elke klus wordt eerst een lokaal bedrijf benaderd, of deze iets kan betekenen, en meestal lukt dat prima. Zeker omdat de ondernemers rechtstreeks met stichting zaken doen, dat ervaart men als prettiger dan met de gemeente. Hebben jullie een kiosk in eigen beheer? Kiosk in eigen beheer, in drukke tijd verzorgt door jeugd, ca 3 euro/uur, geen frituur, maar wel koffie, frisdranken, snoepgoed en ijsjes. Omzet ca euro per jaar Organiseren jullie extra activiteiten? Worden wel extra activiteiten georganiseerd, o.a. nacht discozwemmen, zwemvierdaagse, samenwerking met stichting survival Havelte. Hebben jullie bezuinigingen door kunnen voeren en zo ja, waarop? Grootste bezuiniging doorgevoerd op nieuwe hoog verbeterd rendement ketels en afdeklamellen op het zwembad. Hebben jullie goede tips voor de warmtevoorziening/energiebesparing? Onderzoek geweest naar alternatieve energievormen zoals, aardwarmte en houtsnipper kachels, maar zou voor Havelte geen besparing opleveren. Hebben jullie het bad extra aantrekkelijk gemaakt met allerlei voorzieningen? Bad is voorzien, van 2 duikplanken, grote glijbaan, beachvolleybalveld, springkussen, pannakooi, speeltoestellen voor de peutergroep, in speelgedeelte van zwembad gekleurd tegel motief waar gebruik van gemaakt wordt 20

315 met het spelenderwijs zwemles. Motto van het bestuur is om het zo simpel en gezellig mogelijk te houden. Nog andere goede tips? Als eerste de onderhandelingen met de gemeente goed voeren, altijd eigen expertise raadplegen bijvoorbeeld i.v.m. contracten (notaris), weten waar je over praat en vastlegt. Van tevoren vastleggen van afspraken zoals bouwleges bij een eventuele verbouwing, heeft Havelte veel geld gekost doordat deze niet afgesproken was en daardoor reguliere bouwleges moest betalen. (15000 voor verbetering zwembad) Er is bij de provincie iemand die veel over regelgeving weet van de zwembaden, wil ook altijd prima helpen. Ronald Knol van de WHvbZ. Ruinen Het bestuur/werkgroep Ruinen telt 10 mensen. Ieder heeft een eigen taak o.a. financiën, bijhouden software, organisatie kiosk (inkoop, regelen vrijwilligers e.d.), internet en communicatie, organiseren klussen, bedenken en organiseren activiteiten om bezoekers te trekken, coördinatie van het schoolzwemmen en de zwemlessen. Men doet alles zelf. Er zijn alleen twee badmeesters. Tijdens openingsuren is er altijd één aanwezig. Als het heel druk is komt er een toezichthouder bij. Je moet daarvoor een life guard opleiding van één dag doen. Badmeesters doen ook het technische gedeelte, maar ook iemand van de werkgroep kan het doen. In het weekend bemannen jongelui de kassa en de kiosk. Zij krijgen daar een uurvergoeding voor van 1.50 of 2.00 Genereren geld: Inschakelen ondernemers in het dorp. We gaan niet om geld schooien. We gaan iets doen waar jullie ook geld mee verdienen. De werkgroep heeft de druppelactie bedacht. Werkgroep zorgde voor kaarten en zegels. Ondernemers kochten die van de werkgroep Iedere ondernemer in Ruinen bedacht zijn eigen actie. De ene ondernemer gaf een druppelzegel bij aankoop van 10,00 euro; de andere bij een veel hoger bedrag. Vrienden van het zwembad; een vrijwillige bijdrage van inwoners voor het zwembad. Hier staat niets tegenover. 750 huishoudens doen hieraan mee met een bijdrage 2,00 tot 200,00 Kiosk: er was geen kiosk meer. De kiosk nu verkoopt drinken, koeken, snoepgoed en ijs. Hiervoor is geen horecavergunning nodig. Ook allerlei dingen die in een magnetron verwarmd worden kunnen verkocht worden. Er is wel een speciale kassa die heel gemakkelijk werkt voor mensen met weinig ervaring. Activiteiten om mensen naar het zwembad te lokken. Midzomernachtduiken, zwemvierdaagse, spelletjes middagen met activiteiten als over matten lopen, buikschuiven e.d. In totaal 6 activiteiten per seizoen. Bezuinigen door het aanschaffen van een warmtepomp In Ruinen hebben ze nu de kiosk bij de kassa. De vrijwilligers die de kassa doen, bemannen tegelijkertijd de kassa. Je hebt wel twee vrijwilligers tegelijkertijd nodig. Bij de kassa zit een bewegingsmelder. Op het terrein is gratis wifi. Ruinen is een stichting. Men heeft daar niet lang over nagedacht. Het was het advies van een organisatie van vrijwilligers. Er zijn ongeveer 70 vrijwilligers. Er is een rooster waarop je per periode in kunt willen per blok van twee uur wanneer je beschikbaar bent. Groot voordeel voor mensen dat je een korte tijd aanwezig bent op flexibele tijden. Twee mensen zijn op vrijwillige basis iedere woensdagmiddag aanwezig. Veel ondernemers doen ook wat. Voorbeelden: gras maaien, materiaal beschikbaar stellen: graszaad, mest, verf, gratis klussen doen. Dit gaat ook goed dankzij de inzet van de voorzitter die een zeer uitgebreid netwerk heeft. Eén keer per jaar organiseert men een gezellige avond voor de vrijwilligers. Tip van Ruinen: Probeer of de gemeente eigenaar kan blijven van het bad en de gebouwen. 21

316 Voorstel voor de Raad Datum raadsvergadering : 15 december 2016 Agendapuntnummer : XV, punt 8 Besluitnummer : 2252 Portefeuillehouder : Wethouder Jan van 't Zand Aan de gemeenteraad Onderwerp: Vaststelling belastingverordeningen Samenvatting: De uitgangspunten uit de begroting, beleidsvoornemens 2017, en redactionele aanpassingen zijn vastgelegd in de diverse belastingverordeningen Deze dienen voor te zijn vastgesteld en gepubliceerd om heffing mogelijk te maken. Fase van besluitvorming: Het betreft het vastleggen van de besluitvorming, van de uitgangspunten uit de begroting 2017 en de diverse beleidsvoornemens, in de verordeningen gemeentelijke belastingen en rechten. Ontwerpbesluit: De verordeningen belastingen en rechten 2017 vaststellen. Inleiding en aanleiding: Inleiding: Op basis van de beleidsvoornemens in de vastgestelde begroting 2017, wetswijzigingen en redactionele aanpassingen, zijn de gemeentelijke belastingverordeningen aangepast Aanleiding: In de begroting 2017 zijn beleidsvoornemens met betrekking tot gemeentelijke belastingen en rechten opgenomen. Aanpassingen van wettelijke tarieven en redactionele wijzigingen moeten we vastleggen in de legestabel Problemen of vraagstukken: Beschrijving probleem: Om de diverse aangenomen voorstellen te realiseren, wijzigingen in wettelijke tarieven op te nemen en redactionele aanpassingen te doen, is het noodzakelijk deze te verwerken in de belastingverordeningen. Beoogd effect: Door de vaststelling van de belastingverordeningen leggen we de raadsbesluiten uit de begroting 2017 met betrekking tot gemeentelijke belastingen en rechten vast. Uw raad moet de verordeningen voorafgaand aan het belastingjaar 2017 vaststellen om de heffing zeker te stellen. Ontwerpbesluit: toelichting en argumentatie: In onderstaande verordeningen zijn aanpassingen verwerkt welke wij per verordening toelichten. De verordening Forensenbelasting is niet aangepast en blijft daarmee van kracht. De geraamde opbrengst 2017 bedraagt: Pagina 1 van 5

317 Argumenten voorgesteld besluit: 1. Onroerende-zaakbelastingen De tarieven voor de OZB zijn aangepast. De begrote OZB-opbrengst over 2017 is ten opzichte van 2016 verhoogd met 1,5% algemene prijsindex. In de programmabegroting is rekening gehouden met een extra verhoging van voor eigenaren van woningen (extra verhogen in combinatie met de verlaging van de afvalstoffenheffing). In de vergadering van 10 november 2016 is amendement 6.A.1.(schrappen extra OZB verhoging) aangenomen waardoor deze extra verhoging structureel is vervallen. Daarmee worden de OZB-tarieven als volgt: Eigenarendeel woningen 0,1172 % van de vastgestelde waarde. (voor 2016 was dit 0,1171%) Eigenarendeel niet-woning 0,1678 % van de vastgestelde waarde. (voor 2016 was dit 0,1549%) Gebruikersdeel niet-woning 0,1482 % van de vastgestelde waarde. (voor 2016 was dit 0,1362%) De geraamde opbrengst 2017 bedraagt daarna: Rioolheffing Het nieuwe watertakenplan Fluvius is eind 2015 door de raad vastgesteld. Op basis van dit plan was een verdere stijging van de rioolheffing in de komende jaren voorzien. Voor 2017 was dit eind vorig jaar al berekend op een bedrag van 12 (raad ) per huishouden. Op basis van de gewijzigde actuele kostenopzet (met inbegrip correcties zoals vermeld in de bestuursrapportage-ii 2016), inclusief de gevolgen van de herziening van het BBV, zijn de tarieven opnieuw berekend. Hiermee rekening houdend stellen we de volgende tarieven 2017 voor: Rioolheffing De Wolden 2016 De Wolden 2017 Eenpersoonshuishouden 192,84 207,36 Meerpersoonshuishouden 214,80 230,88 Panden hemelwaterafvoer 53,70 57,72 De geraamde opbrengst 2017 bedraagt: Afvalstoffenheffing De kosten van de afvalinzameling dekken we volledig uit de opbrengst van de afvalstoffenheffing. Er is sprake van een daling van de kosten van inzameling. Dit als gevolg van een nieuw verwerkingscontract en een verlaging in de toerekening van kapitaallasten. Daarnaast is rekening gehouden met de kosteloze verstrekking van een extra grijze container ingeval er sprake is van een bijzondere gezinssituatie. Verder is het aangenomen amendement 6.A.1.(extra GFT inzameling) meegenomen. De tarieven kunnen gelet op vorenstaande met ca. 9,5% dalen. Hiermee rekening houdend stellen we de volgende tarieven 2017 voor: Afvalstoffenheffing De Wolden 2016 De Wolden 2017 Eenpersoonshuishouden 160,44 145,08 Meerpersoonshuishouden 203,64 184,20 De geraamde opbrengst 2017 bedraagt daarna: Pagina 2 van 5

318 4. Graf en begraafrechten In de raadsvergadering van 25 april 2013 is besloten met ingang van 2014 alleen nog te indexeren met de CPI voor de gezinsconsumptie. Gelet hierop zijn de tarieven met 0,9% verhoogd. Hiermee rekening houdend stellen we de volgende tarieven 2017 voor: Graf- en begraafrecht De Wolden 2016 De Wolden 2017 Grafrecht 30 jaar Recht urnen nis 30 jaar Begraafrecht verlenging recht 10 jaar De geraamde opbrengst 2017 bedraagt: Toeristenbelasting In 2017 is het tarief voor de toeristenbelasting niet verhoogd. De tarieven zijn gehandhaafd op het niveau van Er heeft alleen een redactionele aanpassing plaatsgevonden met betrekking tot de vrijstelling voor kinderen met een leeftijd tot en met 12 jaar. De geraamde opbrengst toeristenbelasting 2017 is gebaseerd op het tarief van 1,10 per overnachting. Toeristenbelasting De Wolden 2016 De Wolden 2017 Per overnachting 1,10 1,10 Seizoenplaats 123,40 123,40 Voorseizoenplaats 77,00 77,00 Naseizoenplaats 66,00 66,00 De geraamde opbrengst 2017 bedraagt: Leges De algemene tarieven in de legesverordening zijn geïndexeerd met 3%. Wettelijke tarieven Niet alle wettelijke tarieven zijn op het moment van schrijven van dit voorstel bekend. Mochten deze alsnog wijzigen dan nemen we deze mee in de vast te stellen legestabel. Eventuele latere wijziging is mogelijk door een besluit van ons college op grond van artikel 10 van de legesverordening. Leges vervangende identiteitskaart Er is een wijziging van de Paspoortwet bij de Eerste Kamer in behandeling die erin voorziet dat reisdocumenten van personen aan wie een uitreisverbod is opgelegd van rechtswege vervallen. Deze personen kunnen een zogenaamde vervangende Nederlandse identiteitskaart aanvragen (Kamerstukken I 2015/2016, (R2065), nr. A). Het wetsvoorstel voorziet erin dat zolang gemeenten hiervoor geen tariefbepaling in hun legesverordening hebben staan, het tarief van de Nederlandse identiteitskaart met een geldigheidsduur van 5 jaar van overeenkomstige toepassing is. Omdat zowel in het Besluit paspoortgelden als de gemeentelijke legesverordeningen alleen leeftijdsafhankelijke tarieven staan (voor jonger dan 18 jaar of voor 18 jaar of ouder), is een bepaling in de gemeentelijke legesverordening opgenomen waardoor de bepalingen over de Nederlandse identiteitskaart voor personen jonger dan 18 jaar van overeenkomstige toepassing zijn. Pagina 3 van 5

319 Inwerkingtreding wet Natuurbescherming In de legesverordening is rekening gehouden met de mogelijke inwerkingtreding van de wet Natuurbescherming per Daarbij zijn de tarieven afgestemd op de kosten welke de provincie doorberekend aan de gemeente. Alternatief beleid: Verordeningen niet aanpassen. Hierdoor worden de in de begroting 2017 opgenomen beleidsuitgangspunten niet formeel vastgelegd, kan beleid niet worden uitgevoerd en worden noodzakelijke (wettelijke) aanpassingen niet geconcretiseerd. Financiële effecten: Door vaststelling van de verordeningen legt u de voornemens opgenomen in de begroting 2017 formeel vast en sluiten we aan bij het streven naar 100% kostendekking van de afvalstoffenheffing en rioolheffing. Personele effecten: N.v.t. Juridische effecten: Autonome bevoegdheid van uw raad (216 Gemeentewet) om belastingen in te stellen of af te schaffen. Tegen het vaststellen van belastingtarieven en rechten is geen bezwaar mogelijk. Participatie- en communicatieparagraaf: (in te vullen aan de hand van de menukaart) De begroting 2017 is op 10 november 2016 vastgesteld in uw openbare vergadering. Hierbij hebben inwoners de gelegenheid gehad in te spreken en hun mening kenbaar te maken. Fatale termijnen: De belastingverordeningen moeten voor het begin van het belastingjaar (2017) zijn vastgesteld en gepubliceerd. Publicatieplicht o.g.v. artikel 139 Gemeentewet De verordening is een algemeen verbindend voorschrift en moet daarom bekendgemaakt worden in het digitale gemeenteblad. Daarnaast plaatsen we ter informatie een kennisgeving in De Wolder Courant op Aanpak en uitvoering: Vaststelling in raadsvergadering van 15 december 2016; Publicatie op 21 december 2016; Inwerkingtreding 1 e dag na bekendmaking/publicatie; Ingang heffing: 1 januari Bijlagen: - Verordening Onroerende-zaakbelastingen 2017; - Verordening Rioolheffing 2017; - Tarieventabel rioolheffing 2017; - Verordening Afvalstoffenheffing 2017; - Tarieventabel afvalstoffenheffing 2017; - Verordening Graf- en begraafrecht 2017; - Tarieventabel graf- en begraafrecht 2017; - Verordening Toeristenbelasting 2017; - Verordening Leges 2017; - Tarieventabel legesverordening 2017; Pagina 4 van 5

320 Zuidwolde, 2 december 2016 Burgemeester en wethouders van De Wolden, secretaris Nanne Kramer burgemeester Roger de Groot Pagina 5 van 5

321 Ontwerp Nr. XV /8A De raad van de gemeente DE WOLDEN; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 2 december 2016; gelet op de artikelen 216, 219, 220 tot en met 220h van de Gemeentewet; Besluit: vast te stellen de volgende verordening: Verordening op de heffing en de invordering van onroerende-zaakbelastingen 2017 (Verordening onroerende-zaakbelastingen 2017) Artikel 1 Belastingplicht 1. Onder de naam 'onroerende-zaakbelastingen' worden ter zake van binnen de gemeente gelegen onroerende zaken twee directe belastingen geheven: a. een gebruikersbelasting van degene die bij het begin van het kalenderjaar een onroerende zaak die niet in hoofdzaak tot woning dient, al dan niet krachtens eigendom, bezit, beperkt recht of persoonlijk recht gebruikt, verder te noemen: gebruikersbelasting; b. een eigenarenbelasting van degene die bij het begin van het kalenderjaar van een onroerende zaak het genot heeft krachtens eigendom, bezit of beperkt recht, verder te noemen: eigenarenbelasting. 2. Bij de gebruikersbelasting wordt: a. gebruik door degene aan wie een deel van een onroerende zaak in gebruik is gegeven, aangemerkt als gebruik door degene die dat deel in gebruik heeft gegeven; degene die het deel in gebruik heeft gegeven, is bevoegd de belasting als zodanig te verhalen op degene aan wie dat deel in gebruik is gegeven; b. het ter beschikking stellen van een onroerende zaak voor volgtijdig gebruik aangemerkt als gebruik door degene die die onroerende zaak ter beschikking heeft gesteld; degene die de onroerende zaak ter beschikking heeft gesteld is bevoegd de belasting als zodanig te verhalen op degene aan wie die zaak ter beschikking is gesteld. 3. Met betrekking tot de eigenarenbelasting wordt als genothebbende krachtens eigendom, bezit of beperkt recht aangemerkt degene die bij het begin van het kalenderjaar als zodanig in de kadastrale registratie is vermeld, tenzij blijkt dat hij op dat tijdstip geen genothebbende krachtens eigendom, bezit of beperkt recht is. Artikel 2 Belastingobject 1. Als onroerende zaak wordt aangemerkt de onroerende zaak, bedoeld in hoofdstuk III van de Wet waardering onroerende zaken. Pagina 1 van 4

322 2. Een onroerende zaak dient in hoofdzaak tot woning indien de waarde die op grond van hoofdstuk IV van de Wet waardering onroerende zaken is vastgesteld voor die onroerende zaak in hoofdzaak kan worden toegerekend aan delen van die onroerende zaak die dienen tot woning dan wel volledig dienstbaar zijn aan woondoeleinden. Artikel 3 Maatstaf van heffing 1. De heffingsmaatstaf is de op de voet van hoofdstuk IV van de Wet waardering onroerende zaken voor de onroerende zaak vastgestelde waarde voor het kalenderjaar bedoeld in artikel Indien met betrekking tot een onroerende zaak geen waarde is vastgesteld op de voet van hoofdstuk IV van de Wet waardering onroerende zaken wordt de heffingsmaatstaf van die onroerende zaak bepaald met overeenkomstige toepassing van het bepaalde bij of krachtens de artikelen 17, 18 en 20, tweede lid, van de Wet waardering onroerende zaken. Artikel 4 Vrijstellingen 1. In afwijking in zoverre van artikel 3 wordt bij de bepaling van de heffingsmaatstaf buiten aanmerking gelaten, voor zover dit niet reeds is geschied bij de bepaling van de in dat artikel bedoelde waarde, de waarde van: a. ten behoeve van de land- of bosbouw bedrijfsmatig geëxploiteerde cultuurgrond, daaronder mede begrepen de open grond, alsmede de ondergrond van glasopstanden, die bedrijfsmatig aangewend wordt voor de kweek of teelt van gewassen, zonder daarbij de ondergrond als voedingsbodem te gebruiken; b. glasopstanden, die bedrijfsmatig worden aangewend voor de kweek of teelt van gewassen, voorzover de ondergrond daarvan bestaat uit de in onderdeel a bedoelde grond; c. onroerende zaken die in hoofdzaak zijn bestemd voor de openbare eredienst of voor het houden van openbare bezinningssamenkomsten van levensbeschouwelijke aard, een en ander met uitzondering van delen van zodanige onroerende zaken die dienen als woning; d. één of meer onroerende zaken die deel uitmaken van een op de voet van de Natuurschoonwet 1928 aangewezen landgoed dat voldoet aan de voorwaarden genoemd in artikel 8 van het Rangschikkingsbesluit Natuurschoonwet 1928, met uitzondering van de daarop voorkomende gebouwde eigendommen; e. natuurterreinen, waaronder mede worden verstaan duinen, heidevelden, zandverstuivingen, moerassen en plassen, die door rechtspersonen met volledige rechtsbevoegdheid welke zich uitsluitend of nagenoeg uitsluitend het behoud van natuurschoon ten doel stellen, beheerd worden; f. openbare land- en waterwegen en banen voor openbaar vervoer per rail, een en ander met inbegrip van kunstwerken; g. waterverdedigings- en waterbeheersingswerken die worden beheerd door organen, instellingen of diensten van publiekrechtelijke rechtspersonen, met uitzondering van de delen van zodanige werken die dienen als woning; h. werken die zijn bestemd voor de zuivering van riool- en ander afvalwater en die worden beheerd door organen, instellingen of diensten van publiekrechtelijke rechtspersonen, met uitzondering van de delen van zodanige werken die dienen als woning; i. werktuigen die van een onroerende zaak kunnen worden afgescheiden zonder dat beschadiging van betekenis aan die werktuigen wordt toegebracht en die niet op zichzelf als gebouwde eigendommen zijn aan te merken. Pagina 2 van 4

323 j. onroerende zaken voor zover die bestemd zijn te worden gebruikt voor de publieke dienst van de gemeente, met uitzondering van delen van zodanige onroerende zaken die bestemd zijn te worden gebruikt voor het geven van onderwijs; k. straatmeubilair, waaronder begrepen alle zodanige gebouwde eigendommen - niet zijnde gebouwen - welke zijn geplaatst ten gerieve of in het belang van het publiek, ten dienste van het verkeer of ter verfraaiing van de gemeente, zoals lichtmasten, verkeersinstallaties, standbeelden, monumenten, fonteinen, banken, abri's, hekken en palen; l. plantsoenen, parken en waterpartijen, die bij de gemeente in beheer zijn of waarvan de gemeente het genot heeft krachtens eigendom, bezit of beperkt recht, met uitzondering van delen van zodanige onroerende zaken die dienen als woning; m. begraafplaatsen, urnentuinen en crematoria, met uitzondering van delen van zodanige onroerende zaken die dienen als woning. 2. De vrijstelling met betrekking tot de in onderdeel j van het eerste lid bedoelde onroerende zaken voor de eigenarenbelasting geldt niet voor zover de gemeente van die zaken niet het genot heeft krachtens eigendom, bezit of beperkt recht. 3. In afwijking in zoverre van artikel 3 wordt bij de bepaling van de heffingsmaatstaf voor de gebruikersbelasting buiten aanmerking gelaten de waarde van gedeelten van de onroerende zaak die in hoofdzaak tot woning dienen dan wel in hoofdzaak dienstbaar zijn aan woondoeleinden. Artikel 5 Belastingtarieven 1. Het tarief van de belasting bedraagt een percentage van de heffingsmaatstaf. Het percentage bedraagt voor: a. de gebruikersbelasting 0,1482; b. de eigenarenbelasting 1. voor onroerende zaken die in hoofdzaak tot woning dienen 0,1172%; 2. voor onroerende zaken die niet in hoofdzaak tot woning dienen 0,1678% Artikel 6 Wijze van heffing De belastingen worden bij wege van aanslag geheven. Artikel 7 Termijnen van betaling 1. in afwijking van artikel 9, eerste lid van de Invorderingswet 1990 moeten de aanslagen worden betaald in twee termijnen waarvan de eerste vervalt op de laatste dag van de maand volgend op de maand die in de dagtekening van het aanslagbiljet is vermeld en de laatste termijn twee maanden en later. 2. In afwijking van het bepaalde in het eerste lid geldt dat, ingeval een machtiging is verleend tot automatische incasso en het totaalbedrag van de op één aanslagbiljet verenigde aanslag gemeentelijke heffingen, of wanneer het aanslagbiljet maar één aanslag bevat het bedrag daarvan minimaal 125,-- doch niet meer dan 1.800,-- bedraagt, de aanslagen moeten worden betaald in zoveel gelijke termijnen als er na de maand van de dagtekening van het aanslagbiljet nog maanden in het belastingjaar waarin de aanslagen worden opgelegd overblijven, met dien verstande dat het aantal termijnen ten minste 3 en ten hoogste 10 bedraagt. De eerste termijn vervalt op of omstreeks de vijfentwintigste dag van de maand volgende op de maand die in de dagtekening van het aanslagbiljet is vermeld en elk van de volgende termijnen telkens een maand later. Pagina 3 van 4

324 3. De in het tweede lid bedoelde machtiging tot automatische incasso wordt geacht niet te zijn verleend indien twee van de tien termijnen niet zijn betaald doordat automatische incasso van de betaalrekening van de belastingschuldige niet mogelijk blijkt dan wel binnen één maand na afschrijving zijn gestorneerd. Alsdan gelden de betaaltermijnen als bedoeld in het eerste lid. 4. Met betrekking tot een ingevolge artikel 2, tweede lid, onderdeel c, van de Invorderingswet 1990, met een belastingaanslag gelijkgestelde beschikking inzake een beschikking inzake een bestuurlijke boete zijn lid 1, 2 en 3 van overeenkomstige toepassing, voorzover deze gelijktijdig wordt opgelegd met de vaststelling van de aanslag. 5. De Algemene termijnenwet is niet van toepassing op de in de voorgaande leden gestelde termijnen. Artikel 8 Nadere regels door het college van burgemeester en wethouders Het college van burgemeester en wethouders kan nadere regels geven met betrekking tot de heffing en de invordering van de onroerende-zaakbelastingen. Artikel 9 Kwijtschelding Bij de invordering van de onroerende-zaakbelastingen eigenaren wordt geen kwijtschelding verleend. Artikel 10 Inwerkingtreding en citeertitel 1. De 'Verordening onroerende-zaakbelastingen 2016' van 10 december 2015, wordt ingetrokken met ingang van de in het derde lid genoemde datum van ingang van de heffing, met dien verstande dat zij van toepassing blijft op de belastbare feiten die zich voor die datum hebben voorgedaan. 2. Deze verordening treedt in werking met ingang van de eerste dag na die van de bekendmaking. 3. De datum van ingang van de heffing is 1 januari Deze verordening wordt aangehaald als 'Verordening onroerende-zaakbelastingen Zuidwolde, 15 december 2016 De raad voornoemd, griffier, drs. I.J. Gehrke voorzitter, R.T. de Groot Pagina 4 van 4

325 Ontwerp Nr. XV/8B De raad van de gemeente DE WOLDEN; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 2 december 2016; gelet op de artikelen 216 en 228a van de Gemeentewet; Besluit: vast te stellen de volgende verordening: Verordening op de heffing en invordering van rioolheffing 2017 (Verordening Rioolheffing 2017) Artikel 1 Begripsomschrijvingen Deze verordening verstaat onder: a. perceel: een roerende of onroerende zaak of een zelfstandig gedeelte daarvan; b. gemeentelijke riolering: een voorziening of combinatie van voorzieningen voor inzameling, verwerking, zuivering of transport van afvalwater, hemelwater of grondwater, in eigendom, in beheer of in onderhoud bij de gemeente; c. verbruiksperiode: de periode waarop de afrekening van het waterbedrijf betrekking heeft; d. water: huishoudelijk afvalwater, bedrijfsafvalwater, hemelwater, grondwater of oppervlaktewater. Artikel 2 Aard van de belasting Onder de naam rioolheffing wordt een directe belasting geheven ter bestrijding van de kosten die voor de gemeente verbonden zijn aan: a. de inzameling en het transport van huishoudelijk afvalwater en bedrijfsafvalwater, alsmede de zuivering van huishoudelijk afvalwater; en b. de inzameling van afvloeiend hemelwater en de verwerking van het ingezamelde hemelwater, alsmede het treffen van maatregelen teneinde structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken. Artikel 3 Belastbaar feit en belastingplicht 1. De belasting wordt geheven: van de gebruiker van een perceel van waaruit water direct of indirect op de gemeentelijke riolering wordt afgevoerd. Pagina 1 van 3

326 2. Als gebruiker wordt aangemerkt: a. degene die naar de omstandigheden beoordeeld het perceel al dan niet krachtens eigendom, bezit, beperkt recht of persoonlijk recht gebruikt; b. ingeval een gedeelte van een perceel niet een gedeelte als bedoeld in artikel 4 voor gebruik is afgestaan: degene die dat gedeelte voor gebruik heeft afgestaan. Artikel 4 Zelfstandige gedeelten Indien gedeelten van een in artikel 3 bedoeld perceel blijkens hun indeling bestemd zijn om als afzonderlijk geheel te worden gebruikt, wordt de belasting geheven ter zake van elk als zodanig bestemd gedeelte, met dien verstande dat indien twee of meer van die gedeelten tezamen als één geheel worden gebruikt, deze als één perceel worden aangemerkt. Artikel 5 Maatstaf van heffing en belastingtarief De belasting wordt geheven naar de maatstaven en de tarieven, opgenomen in de bij deze verordening behorende tarieventabel. Artikel 6 Belastingjaar Het belastingjaar is gelijk aan het kalenderjaar. Artikel 7 Wijze van heffing en termijn van betaling 1. De belastingen worden door middel van aanslag geheven. 2. in afwijking van artikel 9, eerste lid van de Invorderingswet 1990 moeten de aanslagen worden betaald in twee termijnen waarvan de eerste vervalt op de laatste dag van de maand volgend op de maand die in de dagtekening van het aanslagbiljet is vermeld en de laatste termijn twee maanden later. 3. In afwijking van het bepaalde in het tweede lid geldt dat, ingeval een machtiging is verleend tot automatische incasso en het totaalbedrag van de op één aanslagbiljet verenigde aanslag gemeentelijke heffingen, of wanneer het aanslagbiljet maar één aanslag bevat het bedrag daarvan minimaal 125,-- doch niet meer dan 1.800,-- bedraagt, de aanslagen moeten worden betaald in zoveel gelijke termijnen als er na de maand van de dagtekening van het aanslagbiljet nog maanden in het belastingjaar waarin de aanslagen worden opgelegd overblijven, met dien verstande dat het aantal termijnen ten minste 3 en ten hoogste 10 bedraagt. De eerste termijn vervalt op of omstreeks de vijfentwintigste dag van de maand volgende op de maand die in de dagtekening van het aanslagbiljet is vermeld en elk van de volgende termijnen telkens een maand later. 4. De in het derde lid bedoelde machtiging tot automatische incasso wordt geacht niet te zijn verleend indien twee van de tien termijnen niet zijn betaald doordat automatische incasso van de betaalrekening van de belastingschuldige niet mogelijk blijkt dan wel binnen één maand na afschrijving zijn gestorneerd. Alsdan gelden de betaaltermijnen als bedoeld in het tweede lid. 5. Met betrekking tot een ingevolge artikel 2, tweede lid, onderdeel c, van de Invorderingswet 1990, met een belastingaanslag gelijkgestelde beschikking Pagina 2 van 3

327 Inzake een beschikking inzake een bestuurlijke boete zijn lid 1, 2 en 3 van overeenkomstige toepassing, voorzover deze gelijktijdig wordt opgelegd met de vaststelling van de aanslag. 6. De Algemene termijnenwet is niet van toepassing op de in de voorgaande leden gestelde termijnen. Artikel 8 Ontstaan van de belastingschuld en heffing naar tijdsgelang 1. De belasting is verschuldigd bij het begin van het belastingjaar of, zo dit later is, bij de aanvang van de belastingplicht. 2. Indien de belastingplicht in de loop van het belastingjaar aanvangt, is de belasting bedoeld in hoofdstuk I van de tarieventabel verschuldigd voor zoveel twaalfde gedeelten van de voor dat jaar verschuldigde belasting als er in dat jaar, op het moment van de aanvang van de belastingplicht, nog volle kalendermaanden overblijven 3. Indien de belastingplicht in de loop van het belastingjaar eindigt, bestaat aanspraak op ontheffing voor zoveel twaalfde gedeelten van de voor dat jaar verschuldigde belasting als er in dat jaar, na het einde van de belastingplicht, nog volle kalendermaanden overblijven. 4. Het tweede en het derde lid zijn niet van toepassing indien de belastingplichtige binnen de gemeente verhuist en aldaar een ander perceel in gebruik neemt. Artikel 9 Nadere regels door het college van burgemeester en wethouders Het college van burgemeester en wethouders kan nadere regels geven met betrekking tot de heffing en de invordering van de rioolheffing. Artikel 10 Inwerkingtreding en citeertitel 1. De 'Verordening Rioolheffing 2016' van 10 december 2015, wordt ingetrokken met ingang van de in het derde lid genoemde datum van ingang van de heffing, met dien verstande dat zij van toepassing blijft op de belastbare feiten die zich voor die datum hebben voorgedaan. 2. Deze verordening treedt in werking met ingang van de eerste dag na die van de bekendmaking. 3. De datum van ingang van de heffing is 1 januari Deze verordening wordt aangehaald als 'Verordening rioolheffing 2017' Zuidwolde, 15 december 2016 De raad voornoemd, griffier, drs. I.J. Gehrke voorzitter, R.T. de Groot Pagina 3 van 3

328 Tarieventabel behorende bij de "Verordening Rioolheffing 2017". Hoofdstuk I Maatstaf van heffing 1. De belasting als bedoeld in artikel 2 van de verordening Rioolheffing, wordt geheven naar het aantal kubieke meters water dat vanuit het eigendom wordt afgevoerd. 2. Het aantal kubieke meters water wordt gesteld op het aantal kubieke meters water dat in de laatste aan het begin van het belastingjaar voorafgaande verbruiksperiode naar het eigendom is toegevoerd of is opgepompt. Ingeval de verbruiksperiode niet gelijk is aan een periode van een jaar, wordt de hoeveelheid water door herleiding naar tijdsgelang bepaald. Bij die herleiding wordt een gedeelte van een week voor een volle week gerekend. 3. Het aantal kubieke meters water als bedoeld in Hoofdstuk II van deze tabel, wordt voor de volgende categorieën eigendommen als volgt vastgesteld: a. voor alleen tot woonhuis dienende eigendommen welke worden bewoond door meer dan één persoon: 200m3 b. voor alleen tot woonhuis dienende eigendommen welke worden bewoond door één persoon of niet permanent mogen worden bewoond en worden gebruikt voor recreatieve doeleinden: 180m3 c. voor tot woonhuis dienende eigendommen welke worden bewoond door meer dan één persoon en tevens worden gebruikt ten behoeve van een bedrijf met een agrarische bestemming van waaruit water wordt geloosd: 400m3 d. voor tot woonhuis dienende eigendommen welke worden bewoond door één persoon en tevens worden gebruikt ten behoeve van een bedrijf met een agrarische bestemming van waaruit water wordt geloosd: 360m3 4. Ingeval gebruik wordt gemaakt van een pompinstallatie moet die pompinstallatie zijn voorzien van een: a. watermeter, waarvan de hoeveelheid opgepompt water kan worden afgelezen, of b. bedrijfsurenteller, waarvan het aantal uren dat een pompinstallatie met vaste capaciteit in bedrijf is geweest kan worden afgelezen. De eerste volzin is niet van toepassing indien vaststelling van de hoeveelheid opgepompt water geschiedt op grond van enige andere wettelijke bepaling. Hoofdstuk II Belastingtarieven 1. De belasting bedoeld in artikel 2 van de verordening Rioolheffing wordt: a voor alleen tot woonhuis dienende eigendommen, welke worden bewoond door meer dan één persoon waarvoor het waterverbruik is bepaald op 200m3, vastgesteld op 230,88 Pagina 1 van 2

329 b voor alleen tot woonhuis dienende eigendommen, welke worden bewoond door één persoon waarvoor het waterverbruik is bepaald op 180m3, of een pand welke niet permanent mag worden bewoond en wordt gebruikt voor recreatieve doeleinden, vastgesteld op 207,36 c voor tot woonhuis dienende eigendommen welke worden bewoond door meer dan één persoon en tevens worden gebruikt ten behoeve van een bedrijf met een agrarische bestemming waarvoor het waterverbruik is bepaald op 400m3, vastgesteld op 461,76 d voor tot woonhuis dienende eigendommen welke worden bewoond door één persoon en tevens worden gebruikt ten behoeve van een bedrijf met een agrarische bestemming waarvoor het waterverbruik is bepaald op 360m3, vastgesteld op 414,72 e. voor percelen die enkel een directe of indirecte aansluiting op de gemeentelijke riolering hebben voor de afvoer van hemel- of grondwater 57,72 Indien vanuit het bedrijfsgedeelte als bedoeld in sub c of d aantoonbaar geen water wordt afgevoerd door de gemeentelijke riolering, wordt het aantal kubieke meters water, afhankelijk van het aantal personen, op aanvraag vastgesteld overeenkomstig het gestelde in lid 1 sub a of b. 2. De belasting, bedoeld in artikel 2 van de verordening Rioolheffing, voor zover dit geheven wordt van andere eigendommen als bedoeld in Hoofdstuk II lid 1 van deze tabel, bedraagt per jaar: 115,44 voor iedere 100 m3 waterverbruik of gedeelte daarvan t/m 400 m3, en 113,00 voor iedere 100 m3 waterverbruik of gedeelte daarvan boven de 400 m3 t/m m3, en 88,00 voor iedere 100 m3 waterverbruik of gedeelte daarvan boven de m3 t/m m3, en 64,00 voor iedere 100 m3 waterverbruik of gedeelte daarvan boven de m3 t/m 7.500,-- m3, en 45,00 voor iedere 100 m3 waterverbruik of gedeelte daarvan boven de m3 t/m m3, en 29,00 voor iedere 100 m3 waterverbruik of gedeelte daarvan boven de m3 met dien verstande dat minimaal 230,88 en maximaal 8.484,76 verschuldigd is, waarbij de op voet van Hoofdstuk I lid 2 van deze tabel berekende hoeveelheid toegevoerd of opgepompt water wordt verminderd met de hoeveelheid water die aantoonbaar niet is afgevoerd. Behoort bij raadsbesluit van 15 december 2016, nummer 8 Zuidwolde, 15 december 2016 De raad voornoemd, griffier, drs. I.J. Gehrke 2

330 Ontwerp Nr. XV / 8C De raad van de gemeente DE WOLDEN; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 2 december 2016; gelet op de artikelen 216, 219 en 229, eerste lid, aanhef en onderdelen a en b, van de Gemeentewet en artikel van de Wet milieubeheer; Besluit: vast te stellen de volgende verordening: Verordening op de heffing en de invordering van afvalstoffenheffing 2017 (Verordening Afvalstoffenheffing 2017) Artikel 1 Aard van de belasting en belastbaar feit 1. Onder de naam 'afvalstoffenheffing' wordt een directe belasting geheven als bedoeld in artikel van de Wet milieubeheer (Stb. 1994, 80). 2. De afvalstoffenheffing als bedoeld in deze verordening en de daarbij behorende tarieventabel wordt naar afzonderlijke grondslagen geheven ter zake van het gebruik van een perceel ten aanzien waarvan krachtens de artikelen en van de Wet milieubeheer een verplichting tot het inzamelen van huishoudelijke afvalstoffen geldt. Artikel 2 Belastingplicht 1. De belasting wordt geheven van degene die in de gemeente naar de omstandigheden beoordeeld al dan niet krachtens eigendom, bezit, beperkt recht of persoonlijk recht gebruik maakt van een perceel ten aanzien waarvan ingevolge de artikelen en van de Wet milieubeheer een verplichting tot het inzamelen van huishoudelijke afvalstoffen geldt. 2. Voor de toepassing van deze verordening wordt verstaan onder gebruik maken : gebruik maken in de zin van artikel Wet milieubeheer. Artikel 3 Maatstaf van heffing en belastingtarief De belasting wordt geheven naar de maatstaven en de tarieven, opgenomen in de bij deze verordening behorende tarieventabel. Artikel 4 Belastingjaar Het belastingjaar is gelijk aan het kalenderjaar. Artikel 5 Wijze van heffing en termijnen van betaling 1. De belasting wordt door middel van aanslag geheven. a. De belasting bedoeld in hoofdstuk I van de tarieventabel wordt geheven bij wege van aanslag. Pagina 1 van 3

331 b. De belasting bedoeld in hoofdstuk II van de tarieventabel wordt geheven door middel van een mondelinge dan wel een gedagtekende schriftelijke kennisgeving. Het gevorderde bedrag wordt mondeling, dan wel door toezending of uitreiking van de schriftelijke kennisgeving aan de belastingschuldige bekendgemaakt. 2. In afwijking van artikel 9, eerste lid van de Invorderingswet 1990 moeten de aanslagen worden betaald in twee termijnen waarvan de eerste vervalt op de laatste dag van de maand volgend op de maand die in de dagtekening van het aanslagbiljet is vermeld en de laatste termijn twee maanden en later. 3. In afwijking van het bepaalde in het tweede lid geldt dat, ingeval een machtiging is verleend tot automatische incasso en het totaalbedrag van de op één aanslagbiljet verenigde aanslag gemeentelijke heffingen, of wanneer het aanslagbiljet maar één aanslag bevat het bedrag daarvan minimaal 125 doch niet meer dan bedraagt, de aanslagen moeten worden betaald in zoveel gelijke termijnen als er na de maand van de dagtekening van het aanslagbiljet nog maanden in het belastingjaar waarin de aanslagen worden opgelegd overblijven, met dien verstande dat het aantal termijnen ten minste 3 en ten hoogste 10 bedraagt. De eerste termijn vervalt op of omstreeks de vijfentwintigste dag van de maand volgende op de maand die in de dagtekening van het aanslagbiljet is vermeld en elk van de volgende termijnen telkens een maand later. 4. De in het derde lid bedoelde machtiging tot automatische incasso wordt geacht niet te zijn verleend indien twee van de tien termijnen niet zijn betaald doordat automatische incasso van de betaalrekening van de belastingschuldige niet mogelijk blijkt dan wel binnen één maand na afschrijving zijn gestorneerd. Alsdan gelden de betaaltermijnen als bedoeld in het tweede lid. 5. Met betrekking tot een ingevolge artikel 2, tweede lid, onderdeel c, van de Invorderingswet 1990, met een belastingaanslag gelijkgestelde beschikking inzake een beschikking inzake een bestuurlijke boete zijn lid 1, 2 en 3 van overeenkomstige toepassing, voorzover deze gelijktijdig wordt opgelegd met de vaststelling van de aanslag. 6. De Algemene termijnenwet is niet van toepassing op de in de voorgaande leden gestelde termijnen. 7. in afwijking van voorgaande leden wordt de belasting opgenomen in Hoofdstuk II van de tarieventabel geheven door middel van een gedagtekende bon, nota of ander schriftuur, waarop het verschuldigde bedrag wordt vermeld, welke direct moet worden voldaan. Artikel 6 Ontstaan van de belastingschuld en heffing naar tijdsgelang 1. De belasting bedoeld in hoofdstuk I van de tarieventabel is verschuldigd bij het begin van het belastingjaar of, zo dit later is, bij de aanvang van de belastingplicht. 2. Indien de belastingplicht in de loop van het belastingjaar aanvangt, is de belasting bedoeld in hoofdstuk I van de tarieventabel verschuldigd voor zoveel twaalfde gedeelten van de voor dat jaar verschuldigde belasting als er in dat jaar, op het moment van de aanvang van de belastingplicht, nog volle kalendermaanden overblijven. 3. Indien de belastingplicht in de loop van het belastingjaar eindigt, bestaat aanspraak op ontheffing voor zoveel twaalfde gedeelten van de voor dat jaar verschuldigde belasting als er in dat jaar, na het einde van de belastingplicht, nog volle kalendermaanden overblijven. 4. Het tweede en het derde lid zijn niet van toepassing indien de belastingplichtige binnen de gemeente verhuist en aldaar een ander perceel in gebruik neemt. 5. In afwijking van het bepaald in voorgaande leden is de belasting, bedoeld in hoofdstuk II van de tarieventabel, verschuldigd bij de aanvang van de dienstverlening. Pagina 2 van 3

332 Artikel 7 Kwijtschelding Bij de invordering van de afvalstoffenheffing wordt geen kwijtschelding verleend van de tarieven opgenomen in Hoofdstuk I onder 1.3 en Hoofdstuk II van de bij deze verordening behorende tarieventabel. Artikel 8 Nadere regels door het college van burgemeester en wethouders Het college van burgemeester en wethouders kan nadere regels geven met betrekking tot de heffing en de invordering van de reinigingsheffingen. Artikel 9 Inwerkingtreding en citeertitel 1. De 'Verordening afvalstoffenheffing 2016' van 10 december 2015, wordt ingetrokken met ingang van de in het derde lid genoemde datum van ingang van de heffing, met dien verstande dat zij van toepassing blijft op de belastbare feiten die zich voor die datum hebben voorgedaan. 2. Deze verordening treedt in werking met ingang van de eerste dag na die van bekendmaking. 3. De datum van ingang van de heffing is 1 januari Deze verordening wordt aangehaald als 'Verordening Afvalstoffenheffing 2017'. Zuidwolde, 15 december 2016 De raad voornoemd, griffier, voorzitter, drs. I.J. Gehrke R.T. de Groot Pagina 3 van 3

333 Tarieventabel behorende bij de "Verordening Afvalstoffenheffing 2017". Begripsomschrijving: Voor de toepassing van deze tarieventabel wordt verstaan onder: Door de gemeente op aanvraag verwijderd grof huishoudelijk afval: Het op aanvraag door de gemeente ophalen van meubelen en huisraad met uitzondering van huishoudelijke apparaten. Door de gemeente op aanvraag verwijderd grof tuinafval: Het op aanvraag door de gemeente ophalen van takken, blad, boomwortels en boomstammen gezaagd in handzame blokken. het achterlaten van huishoudelijke afvalstoffen op een daarvoor door de gemeente ter beschikking gestelde plaats: Het achterlaten op de milieustraat van schoon puin, afvalhout, gipsafval, landbouwfolie, dakleer, harde kunststoffen en restafval. Bijzondere gezinssituatie: Van een bijzondere gezinssituatie is sprake wanneer op een perceel: - een bewoner afhankelijk is van wegwerpluiers; - 5 of meer bewoners staan ingeschreven. Hoofdstuk I Maatstaven en jaarlijkse tarieven afvalstoffenheffing. Voor elk perceel stelt de gemeente een basisset containers ter beschikking (één grijze en één groene minicontainer of een verzamelcontainer). 1.1 De belasting bedraagt per perceel per belastingjaar 184,20 met dien verstande, dat voor een perceel dat door 1 persoon wordt bewoond en waarvoor alleen een basisset beschikbaar is gesteld de belasting op aanvraag van de gebruiker wordt vastgesteld op 145, voor een perceel, welke niet permanent mag worden bewoond en wordt gebruikt voor recreatieve doeleinden en waarvoor alleen een basisset beschikbaar is gesteld de belasting op aanvraag wordt vastgesteld op 145, Met in achtneming van het gestelde in 1.1 en 1.2 bedraagt de belasting voor elke extra gft-afvalcontainer die naast de in de aanhef van dit hoofdstuk genoemde basisset beschikbaar wordt gesteld, per perceel per belastingjaar 36, Met in achtneming van het gestelde in 1.1 en 1.2 bedraagt de belasting voor elke extra rest-afvalcontainer die naast de in de aanhef van dit hoofdstuk genoemde basisset beschikbaar wordt gesteld vanwege een bijzondere gezinssituatie, per perceel per belastingjaar 0,00 Pagina 1 van 2

334 Hoofdstuk II Maatstaven en overige tarieven afvalstoffenheffing. 2.1 Onverminderd het bepaalde in Hoofdstuk I bedraagt de belasting voor het door de gemeente op aanvraag verwijderen van grof huishoudelijk afval, per 2 m3 of gedeelte daarvan 50, Onverminderd het bepaalde in Hoofdstuk I bedraagt de belasting voor het door de gemeente op aanvraag verwijderen van grof tuinafval, per 2 m3 of gedeelte daarvan 25, Onverminderd het bepaalde in Hoofdstuk I bedraagt de belasting voor het achterlaten van huishoudelijke afvalstoffen op een daarvoor door de gemeente ter beschikking gestelde plaats: per 2 m3 of gedeelte daarvan 10, per m3 boven de 2m3 10,00 Zuidwolde, 15 december 2016 De raad voornoemd, griffier, drs. I.J. Gehrke Pagina 2 van 2

335 Ontwerp Nr. XV /8D De raad van de gemeente DE WOLDEN; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 2 december 2016; gelet op de artikelen 216, 219 en 229, eerste lid, aanhef en onderdelen a en b, van de Gemeentewet; Besluit: vast te stellen de volgende verordening: Verordening op de heffing en de invordering van graf- en begraafrechten (Verordening graf- en begraafrechten 2017). Artikel 1 Begripsomschrijvingen Deze verordening verstaat onder: a. begraafplaats: de begraafplaats(en) ; - begraafplaats te Zuidwolde; - begraafplaats te de Wijk; - begraafplaats te Ruinen; - begraafplaats te Echten - begraafplaats te Ruinerwold; b. eigen graf: een graf, grafkelder daaronder begrepen, waarvoor aan een natuurlijk of rechtspersoon het uitsluitend recht is verleend tot: - het doen begraven en begraven houden van lijken; - het doen bijzetten en bijgezet houden van asbussen met of zonder urnen; - het doen verstrooien van as; c. algemeen graf: een graf waarvoor geen uitsluitend recht is verleend; d. eigen urnengraf: een graf, grafkelder daaronder begrepen, waarvoor aan een natuurlijk of rechtspersoon het uitsluitend recht is verleend tot: - het doen bijzetten en bijgezet houden van asbussen met of zonder urnen; - het doen verstrooien van as; e. algemeen urnengraf:; een urnengraf waarvoor geen uitsluitend recht is verleend; f. eigen urnennis: een nis, waarvoor aan een natuurlijk of rechtspersoon het uitsluitend recht is verleend tot het doen bijzetten en bijgezet houden van asbussen met of zonder urnen; g. asbus: een bus ter berging van as van een overledene; h. urn: een voorwerp ter berging van één of meer asbussen; i. verstrooiingsplaats: een plaats waar as wordt verstrooid; j. grafbedekking: gedenkteken en/of grafbeplanting op een graf of gedenkplaats; k. gedenkplaats: een plaats ingericht om overledenen te gedenken; Pagina 1 van 3

336 l. rechthebbende: de rechthebbende op een eigen graf; m. lijk: het stoffelijk overschot van een overledene of doodgeborene; n. afdekplaat: plaat ter afdekking van een urnennis. Artikel 2 Belastbaar feit Op basis van deze verordening worden rechten geheven voor het gebruik van de begraafplaats en voor het door de gemeente verlenen van diensten in verband met de begraafplaats. Artikel 3 Belastingplicht De rechten worden geheven van degene op wiens aanvraag dan wel ten behoeve van wie de dienst wordt verricht of van degene die van de bezittingen, werken of inrichtingen gebruik maakt. Artikel 4 Maatstaf van heffing en belastingtarief 1. De rechten worden geheven naar de maatstaven en de tarieven, opgenomen in de bij deze verordening behorende tarieventabel. 2. Voor de berekening van de rechten wordt een gedeelte van een in de tarieventabel genoemde eenheid als een volle eenheid aangemerkt. Artikel 5 Belastingjaar Voor zover in de bij deze verordening behorende tabel rechten zijn opgenomen die per jaar worden geheven, is het belastingjaar gelijk aan het kalenderjaar. Artikel 6 Wijze van heffing De rechten worden geheven bij wege van aanslag of een gedagtekende kennisgeving, Waarop het gevorderde bedrag is vermeld. Artikel 7 Ontstaan van de belastingschuld De rechten zijn verschuldigd bij aanvang van de dienstverlening of bij de aanvraag van het gebruik van de bezittingen, werken of inrichtingen. Artikel 8 Termijn van betaling 1. In afwijking van artikel 9, eerste lid van de Invorderingswet 1990 moeten de aanslagen of kennisgevingen worden betaald binnen twee maanden na de dagtekening van het aanslagbiljet of de schriftelijke kennisgeving. 2. De Algemene termijnenwet is niet van toepassing op de in het eerste lid gestelde termijn. Artikel 9 Kwijtschelding Bij de invordering van de rechten wordt geen kwijtschelding verleend. Artikel 10 Nadere regels door het college van burgemeester en wethouders Het college van burgemeester en wethouders kan nadere regels geven met betrekking tot de heffing en de invordering van de rechten. Pagina 2 van 3

337 Artikel 11 Inwerkingtreding en citeertitel 1. De 'Verordening graf- en begraafrechten 2016 van 10 december 2015, wordt ingetrokken met ingang van de in het derde lid genoemde datum van ingang van de heffing, met dien verstande dat zij van toepassing blijft op de belastbare feiten die zich voor die datum hebben voorgedaan. 2. Deze verordening treedt in werking met ingang van de eerste dag na die van de bekendmaking. 3. De datum van ingang van de heffing is 1 januari Deze verordening wordt aangehaald als de 'Verordening graf- en begraafrechten 2017'. Zuidwolde, 15 december 2016 De raad voornoemd, griffier, voorzitter, drs. I.J. Gehrke R.T. de Groot Pagina 3 van 3

338 VERORDENING graf- en begraafrechten tarieventabel 2017 Tabel graf- en begraafrechten HOOFDSTUK 1 VERLENEN RECHTEN Voor het verlenen van het uitsluitend recht op een graf voor: 1.1 Volwassenen (> 12 jaar) één verdieping (20 jaar) één verdieping (30 jaar) verdiepingen (20 jaar) - (waar mogelijk) verdiepingen (30 jaar) - (waar mogelijk) Kinderen (< 12 jaar) een graf (30 jaar) een graf (50 jaar) Voor het verlenen van het uitsluitend recht op: 1.3 Urnen een urnennis (20 jaar) een urnennis (30 jaar) urnengraf (20 jaar) urnengraf (30 jaar) Voor het verlengen van het recht wordt geheven: 1.4 Verlenging met 10 jaar voor een recht op een graf een recht op een urnennis een recht op een urnengraf 616 HOOFDSTUK 2 BEGRAVEN 2.1 Het recht bedraagt voor het begraven binnen de gewone uren van een lijk van: een persoon van 12 jaar of ouder Gereserveerd een kind(< 12 jaar) buiten de normele tijden een toeslag boven de in 2.1.1, en genoemde tarieven Het recht bedraagt voor het afvoeren van vrijgekomen zand voorafgaand aan 202 de plechtigheid(ingeval dit technisch mogelijk is) HOOFDSTUK 3 BIJZETTEN VAN ASBUSSEN EN URNEN 3.1 Voor het bijzetten binnen de gewone uren van een asbus of urn wordt geheven: in een urnennis/kamer in een (urnen)graf buiten de normale tijden een toeslag boven de in 3.1.1, genoemde tarieven Het recht bedraagt voor de levering van een afdekplaat 124 Asverstrooiing 3.4 Het recht bedraagt voor het verstrooien van as door of van gemeentewege op een daartoe aangewezen verstrooiingsplaats 71

339 Tabel graf- en begraafrechten HOOFDSTUK 4 VERGUNNINGEN 4.1 Het tarief bedraagt voor het afgeven van een vergunning voor: grafbedekking(grafteken en/of beplanting) gedenkteken urnennis (incl. toezicht bij het aanbrengen) plaatsen kelder in een eigen graf plaatsen kelder in een eigen urnengraf Het tarief bedraagt voor het wijzigen of uitbreiden van een bestaande vergunning als bedoeld in 4.1 t/m 4.1.4, met het: aanbrengen van grind ( met banden) aanbrengen van beplanting ( met banden) aanbrengen van grind en beplanting ( met banden) plaatsen van een liggende en/of staande grafsteen 92 HOOFDSTUK 5 Inboeken en overboeken eigen graven en urnennissen 5.1 Voor het overboeken van eigen graven in het daartoe bestemd register wordt: per graf geheven Voor het overboeken van eigen urnengraven in het daartoe bestemd register wordt geheven Voor het overboeken van urnennissen/kamer in het daartoe bestemd register wordt geheven HOOFDSTUK 6 OPGRAVEN EN RUIMEN 6.1 Voor het opgraven van een stoffelijk overschot uit een grafruimte wordt geheven 6.2 Voor het na opgraven wederom begraven van het stoffelijk overschot in dezelfde grafruimte wordt geheven 6.3 Voor het na opgraving wederom begraven van het stoffelijk overschot in een andere grafruimte wordt geheven Voor het opgraven of verwijderen van een asbus wordt geheven: uit een urnengraf uit een urnennis Voor het ruimen van een graf op verzoek wordt geheven Behorende bij raadsbesluit van 15 december 2016, nr. De griffier,

340 Ontwerp Nr. XV /8E De raad van de gemeente DE WOLDEN; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 2 december 2016; gelet op de artikelen 216, 219 en 224 van de Gemeentewet; Besluit: vast te stellen de volgende verordening: Verordening op de heffing en invordering van toeristenbelasting 2017 (Verordening Toeristenbelasting 2017) Artikel 1 Begripsomschrijvingen Voor de toepassing van deze verordening wordt verstaan onder: a. vakantie-onderkomens: woningen en andere verblijven, niet-zijnde mobiele kampeeronderkomens of stacaravans, in hoofdzaak bestemd voor en gebezigd als verblijf voor vakantie- en andere recreatieve doeleinden; b. mobiele kampeeronderkomens: tenten, vouwwagens, kampeerauto's, toercaravans en soortgelijke onderkomens dan wel soortgelijke voertuigen welke bestemd zijn dan wel gebezigd worden als verblijf voor vakantie en andere recreatieve doeleinden; c. niet-beroepsmatig verhuurde ruimten: woningen en andere verblijven, of gedeelten daarvan, niet-zijnde mobiele kampeeronderkomens of stacaravans, welke niet in hoofdzaak bestemd zijn als verblijf voor vakantie en andere recreatieve doeleinden, doch wel in bepaalde perioden van het jaar voor die doeleinden worden verhuurd dan wel te huur aangeboden; d. vaste standplaats: een terrein of terreingedeelte dat bestemd is voor het gedurende een seizoen of een jaar plaatsen van een zelfde mobiel kampeeronderkomen of stacaravan. e. voorseizoenplaats: een terrein of terreingedeelte dat bestemd is voor het plaatsen van een zelfde kampeeronderkomen of stacaravan gedurende de weken 13 tot en met 27 van het belastingjaar; f. naseizoenplaats: een terrein of terreingedeelte dat bestemd is voor het plaatsen van een zelfde kampeeronderkomen of stacaravan gedurende de weken 33 tot en met 44 van het belastingjaar Artikel 2 Belastbaar feit Ter zake van het houden van verblijf met overnachten binnen de gemeente in hotels, pensions, vakantie-onderkomens, mobiele kampeeronderkomens, niet-beroepsmatig verhuurde ruimten, op vaste standplaatsen en voor- of naseizoenplaatsen tegen vergoeding in welke vorm dan ook door personen die niet als ingezetene met een adres in de gemeente in de basisregistratie personen zijn ingeschreven, wordt onder de naam 'toeristenbelasting' een directe belasting geheven. Pagina 1 van 4

341 Artikel 3 Belastingplicht 1. Belastingplichtig is degene die gelegenheid biedt tot verblijf als bedoeld in artikel 2 in hem ter beschikking staande ruimten dan wel op hem ter beschikking staande terreinen. 2. De belastingplichtige is bevoegd de belasting als zodanig te verhalen op degene, ter zake van wiens verblijf de belasting verschuldigd wordt. 3. Indien met toepassing van het eerste lid geen belastingplichtige is aan te wijzen, is belastingplichtig degene die overeenkomstig het bepaalde in artikel 2 verblijf houdt. Artikel 4 Vrijstellingen De belasting wordt niet geheven ter zake van het verblijf: 1. door degene, die: a. als verpleegde of verzorgde in een inrichting tot verpleging of verzorging van zieken, van gebrekkigen, van hulpbehoevenden of van ouden van dagen verblijft; b. verblijf houdt in een gemeubileerde woning indien hij ter zake van het verblijf in of het ter beschikking houden van die woning forensenbelasting is verschuldigd; 2. een leeftijd heeft tot en met twaalf jaar. 3. van een vreemdeling als bedoeld in artikel 29, eerste lid, van de Vreemdelingenwet 2000, die rechtmatig in Nederland verblijft in de zin van artikel 8, letters c, d, f, g, h, van voornoemde wet, en voorzover deze persoon verblijf houdt in een gelegenheid als bedoeld in artikel 2 van de Verordening, onder verantwoordelijkheid van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers. Artikel 5 Maatstaf van heffing De belasting wordt geheven naar het aantal overnachtingen. Artikel 6 Forfaitaire berekeningswijze van de maatstaf van heffing 1. Het aantal personen dat heeft overnacht, wordt met betrekking tot een: kampeeronderkomen op een vaste standplaats welke: -ten hoogste 7 maanden wordt gebruikt, bepaald op 2,2 -meer dan 7 doch ten hoogste 12 maanden wordt gebruikt, bepaald op 1,8 -als voorseizoenplaats wordt gebruikt, bepaald op 2 -als naseizoenplaats wordt gebruikt, bepaald op 2 2. Het aantal malen dat de in het eerste lid bedoelde personen is overnacht, wordt met betrekking tot een kampeeronderkomen op een vaste standplaats welke: -ten hoogste 7 maanden wordt gebruikt, bepaald op 51 -meer dan 7 doch ten hoogste 12 maanden wordt gebruikt, bepaald op 84,5 -als voorseizoenplaats wordt gebruikt, bepaald op 35 -als naseizoenplaats wordt gebruikt, bepaald op 30 Artikel 7 Opteren voor niet-forfaitaire maatstaf van heffing In afwijking van het bepaalde in artikel 6 wordt op een door de belastingplichtige bij de aangifte gedane aanvraag de maatstaf van heffing vastgesteld op het werkelijke aantal overnachtingen, indien blijkt dat dit aantal lager is dan het op grond van artikel 6 berekende aantal. Pagina 2 van 4

342 Artikel 8 Belastingtarief Het tarief bedraagt per overnachting 1,10. Artikel 9 Belastingjaar Het belastingjaar is gelijk aan het kalenderjaar. Artikel 10 Wijze van heffing De belasting wordt bij wege van aanslag geheven. Artikel 11 Aanslaggrens Belastingaanslagen van minder dan 10 worden niet opgelegd. Artikel 12 Voorlopige aanslag Na aanvang van het belastingjaar doch niet vóór 1 mei kan aan de belastingplichtige een voorlopige aanslag worden opgelegd tot ten hoogste 75% van het bedrag waarop de aanslag over dat jaar vermoedelijk zal worden vastgesteld. Artikel 13 Termijnen van betaling 1. Voorlopige aanslagen moeten in afwijking van artikel 9, eerste lid, van de invorderingswet 1990 worden betaald in twee termijnen waarvan de eerste vervalt op de laatste dag van de maand volgend op de maand die in de dagtekening van het aanslagbiljet is vermeld en de laatste termijn een maand later vervalt. 2. In afwijking van het bepaalde in het eerste lid geldt dat, ingeval een machtiging is verleend tot automatische incasso en het totaalbedrag van de op één aanslagbiljet verenigde aanslag gemeentelijke heffingen, of wanneer het aanslagbiljet maar één aanslag bevat het bedrag daarvan minimaal 125 doch niet meer dan bedraagt, de aanslagen moeten worden betaald in zoveel gelijke termijnen als er na de maand van de dagtekening van het aanslagbiljet nog maanden in het belastingjaar overblijven, met dien verstande dat het aantal termijnen ten minste 2 en ten hoogste 4 bedraagt. De eerste termijn vervalt op of omstreeks de vijfentwintigste dag van de maand volgende op de maand die in de dagtekening van het aanslagbiljet is vermeld en elk van de volgende termijnen telkens een maand later. 3. De in het tweede lid bedoelde machtiging tot automatische incasso wordt geacht niet te zijn verleend indien twee van de vier termijnen niet zijn betaald doordat automatische incasso van de betaalrekening van de belastingschuldige niet mogelijk blijkt dan wel binnen één maand na afschrijving zijn gestorneerd. Alsdan gelden de betaaltermijnen als bedoeld in het eerste lid. 4. Met betrekking tot een ingevolge artikel 2, tweede lid, oberdeel c, van de Invorderingswet 1990, met een belastingaanslag gelijkgestelde beschikking inzake een beschikking inzake een bestuurlijke boete zijn lid 1, 2 en 3 van overeenkomstige toepassing, voorzover deze gelijktijdig wordt opgelegd met de vaststelling van de aanslag. 5. Definitieve aanslagen moeten in afwijking van artikel 9, eerste lid, van de invorderingswet 1990, worden voldaan binnen een maand na dagtekening van het aanslagbiljet. Pagina 3 van 4

343 6. De Algemene termijnenwet is niet van toepassing op de in de voorgaande leden gestelde termijnen. Artikel 14 Kwijtschelding Bij de invordering van toeristenbelasting wordt geen kwijtschelding verleend. Artikel 15 Nadere regels door het college van burgemeester en wethouders Het college van burgemeester en wethouders kan nadere regels geven met betrekking tot de heffing en de invordering van de toeristenbelasting. Artikel 16 Aanmeldingsplicht De belastingplichtige bedoeld in artikel 3, eerste lid, is gehouden, voordat hij voor de eerste maal na het in werking treden van deze verordening gelegenheid tot overnachten verschaft, zulks schriftelijk te melden aan de door het college van burgemeester en wethouders aangewezen gemeenteambtenaren, bedoeld in artikel 231 tweede lid, onderdelen b en d, van de Gemeentewet. Artikel 17 Inwerkingtreding en citeertitel 1. De 'Verordening toeristenbelasting 2016 van 10 december 2015, wordt ingetrokken met ingang van de in het derde lid genoemde datum van ingang van de heffing, met dien verstande dat zij van toepassing blijft op de belastbare feiten die zich voor die datum hebben voorgedaan. 2. Deze verordening treedt in werking met ingang van de eerste dag na die van de bekendmaking. 3. De datum van ingang van de heffing is 1 januari Deze verordening wordt aangehaald als 'Verordening Toeristenbelasting 2017'. Zuidwolde, 15 december 2016 De raad voornoemd, griffier, drs. I.J. Gehrke voorzitter, R.T. de Groot Pagina 4 van 4

344 Ontwerp Nr. XV/8F De raad van de gemeente DE WOLDEN; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 2 december 2016; gelet op de artikelen 156, eerste en tweede lid, aanhef en onder h, en artikel 216 en 229, eerste lid, aanhef en onderdeel b, van de Gemeentewet, en de artikelen 2, tweede lid, en 7 van de Paspoortwet Besluit: vast te stellen de volgende verordening: Verordening op de heffing en de invordering van leges 2017 (Legesverordening 2017). Artikel 1 Begripsomschrijvingen Deze verordening verstaat onder: a. dag : de periode van uur tot uur, waarbij een gedeelte van een dag als een hele dag wordt aangemerkt; b. week : een aaneengesloten periode van zeven dagen; c. maand : het tijdvak dat loopt van n e dag in een kalendermaand tot en met de (n-1) e dag in de volgende kalendermaand; d. jaar : het tijdvak dat loopt van de n e dag in een kalenderjaar tot en met de (n-1) e dag in het volgende kalenderjaar; e. 'kalenderjaar': de periode van 1 januari tot en met 31 december. Artikel 2 Belastbaar feit 1. Onder de naam leges worden rechten geheven voor: a. het genot van door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten; b. het verrichten van handelingen ten behoeve van een aanvraag van een Nederlandse identiteitskaart of een reisdocument; een en ander zoals genoemd in deze verordening en de daarbij behorende tarieventabel. Artikel 3 Belastingplicht Belastingplichtig is de aanvrager van de dienst, de Nederlandse identiteitskaart of het reisdocument, dan wel degene ten behoeve van wie de dienst is verleend of de handelingen zijn verricht. Artikel 4 Vrijstellingen Leges worden niet geheven voor: a. diensten waarvan de kosten krachtens afdeling 6.4 van de Wet ruimtelijke ordening (grondexploitatie) zijn of worden verhaald; b. diensten met betrekking tot een aanvraag tot verlening of gehele of gedeeltelijke intrekking van een omgevingsvergunning of wijziging van voorschriften van een omgevingsvergunning, voor zover die aanvraag betrekking heeft op een activiteit met betrekking tot een inrichting als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder e, van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht; Pagina 1 van 4

345 c. het in behandeling nemen van een aanvraag tot verlening van een omgevingsvergunning als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onderdeel i, van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, voor zover het een activiteit betreft bedoeld in artikel 2.2a van het Besluit omgevingsrecht (omgevingsvergunning beperkte milieutoets); d. het in behandeling nemen van aanvragen van verklaringen omtrent inkomen en vermogen e. het in behandeling nemen van aanvragen tot afgifte van afdrukken van voorstellen, rapporten, adressen en andere stukken welke vanwege administratieve diensten van de gemeente worden vermenigvuldigd en aan de gemeenteraad worden overlegd, indien zij worden gevraagd door de publiciteitsmedia ten behoeve van nieuwsverspreiding. Artikel 5 Maatstaven van heffing en tarieven 1. De leges worden geheven naar de maatstaven en tarieven, opgenomen in de bij deze verordening behorende tarieventabel. 2. Voor de berekening van de leges wordt een gedeelte van een in de tarieventabel genoemde eenheid als een volle eenheid aangemerkt. Artikel 6 Wijze van heffing De leges worden geheven door middel van een mondelinge dan wel een gedagtekende schriftelijke kennisgeving, waaronder mede wordt begrepen een stempelafdruk, zegel, nota of andere schriftuur. Het gevorderde bedrag wordt mondeling, dan wel door toezending of uitreiking van de schriftelijke kennisgeving aan de belastingschuldige bekendgemaakt. Artikel 7 Termijnen van betaling 1. In afwijking van artikel 9, eerste lid, van de Invorderingswet 1990 moeten de leges worden betaald ingeval de kennisgeving als bedoeld in artikel 6: a. mondeling wordt gedaan, op het moment van het doen van de kennisgeving; b. schriftelijk wordt gedaan, op het moment van uitreiken van de kennisgeving, dan wel in geval van toezending daarvan, binnen 14 dagen na de dagtekening van de kennisgeving. 2. De Algemene termijnenwet is niet van toepassing op de in het eerste lid gestelde termijnen. Artikel 8 Kwijtschelding Bij de invordering van de leges wordt geen kwijtschelding verleend. Artikel 9 Vermindering of teruggaaf Gehele of gedeeltelijke vermindering of teruggaaf van leges voor een in de bij deze verordening behorende tarieventabel omschreven dienst wordt verleend overeenkomstig een met betrekking tot die dienst in die tarieventabel opgenomen bepaling. Artikel 10 Overdracht van bevoegdheden Het college is bevoegd tot het wijzigen van deze verordening, indien de wijzigingen: a. van zuiver redactionele aard zijn; b. een gevolg zijn van nieuwe of gewijzigde rijksregelgeving die in werking treedt binnen drie maanden na de officiële bekendmaking van de inwerkingtreding ervan in het Staatsblad of de Staatscourant en de volgende hoofdstukken of onderdelen van Titel 1 van de tarieventabel betreft: 1. onderdeel (akten burgerlijke stand); 2. hoofdstuk 2 (reisdocumenten); 3. hoofdstuk 3 (rijbewijzen); 4. hoofdstuk 6 (verstrekkingen op grond van de Wet bescherming persoonsgegevens); 5. onderdeel 1.9 1/ (verklaring omtrent het gedrag); 6. hoofdstuk 16 (kansspelen); Pagina 2 van 4

346 een en ander voor zover met deze wijzigingen niet reeds bij het vaststellen of latere wijziging van deze verordening bij raadsbesluit rekening is gehouden. Artikel 11 Nadere regels door het college van burgemeester en wethouders Het college van burgemeester en wethouders kan nadere regels geven met betrekking tot de heffing en de invordering van de leges. Artikel 12 Overgangsrecht en slotbepalingen 1. De Legesverordening 2016 van 10 december 2015, wordt ingetrokken met ingang van de in artikel 13, tweede lid, genoemde datum van ingang van de heffing, met dien verstande dat zij van toepassing blijft op de belastbare feiten die zich voor die datum hebben voorgedaan. 2. Indien de datum van inwerkingtreding van deze verordening ligt na de in artikel 13, tweede lid, opgenomen datum van ingang van de heffing, blijft de in het eerste lid genoemde verordening gelden voor de in de tussenliggende periode plaatsvindende belastbare feiten voor zover de heffing van de leges hiervoor in die periode plaatsvindt. 3. Indien het voorstel van Rijkswet tot wijziging van de Paspoortwet in verband met het van rechtswege laten vervallen van reisdocumenten van personen aan wie een uitreisverbod is opgelegd (Kamerstukken I 2015/2016, (R2065), nr. A), tot wet is of wordt verheven en artikel I van die wet in werking treedt, wordt in artikel 2, onder nummering van de bestaande tekst tot eerste lid, een tweede lid toegevoegd, luidende: 2. Hetgeen in deze verordening en de daarbij behorende tarieventabel is bepaald over een Nederlandse identiteitskaart voor een persoon die op het moment van de aanvraag de leeftijd van achttien jaar nog niet heeft bereikt, is van overeenkomstige toepassing op een vervangende Nederlandse identiteitskaart voor personen met een uitreisverbod, ongeacht de leeftijd van de betrokken persoon. 4. Indien artikel 10.8, onderdeel B, van de Wet natuurbescherming in werking treedt, worden de onderdelen en van de bij deze verordening behorende tarieventabel vervangen door: Projecten of handelingen in het kader van de Wet natuurbescherming (bescherming van een Natura 2000-gebied) Indien de aanvraag tot het verlenen van een omgevingsvergunning betrekking heeft op een project of het verrichten van een andere handeling als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder j, van de Wabo, bedraagt het tarief, onverminderd het bepaalde in de andere onderdelen van dit hoofdstuk indien tevens sprake is van de in die onderdelen bedoelde activiteiten: 934, Handelingen in het kader van de Wet natuurbescherming (bescherming van soorten) Indien de aanvraag tot het verlenen van een omgevingsvergunning betrekking heeft op het verrichten van een handeling als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder k, van de Wabo, bedraagt het tarief, onverminderd het bepaalde in de andere onderdelen van dit hoofdstuk indien tevens sprake is van de in die onderdelen bedoelde activiteiten: 1.728,00. De op grond van het vierde lid vervangen onderdelen blijven van toepassing op de belastbare feiten die zich voor de in artikel 13, derde lid, onder b, bedoelde datum van ingang van de heffing hebben voorgedaan Pagina 3 van 4

347 Artikel 13 Inwerkingtreding 1. Deze verordening treedt in werking met ingang van de eerste dag na die van de bekendmaking. 2. De datum van ingang van de heffing is 1 januari In afwijking van het tweede lid is de datum van ingang van de heffing van: a. artikel 12, derde lid, het tijdstip waarop het in dat lid genoemde wetsvoorstel tot wet is of wordt verheven en artikel I van die wet in werking treedt. b. artikel 12, vierde lid, het tijdstip waarop artikel 10.8, onderdeel B, van de Wet natuurbescherming in werking treedt. 4. Deze verordening wordt aangehaald als: Legesverordening Zuidwolde, 15 december 2016 De raad voornoemd, griffier, drs. I.J. Gehrke voorzitter, R.T. de Groot Pagina 4 van 4

348 Legesverordening tarieventabel 2017 Titel 1 Algemene dienstverlening art.nr tarieventabel legesverordening 2017 tarief 2017 Hoofdstuk 1 Burgerlijke stand Het tarief bedraagt voor de voltrekking van een huwelijk of registratie van een partnerschap, of omzetting van een partnerschap, met plechtigheid, buiten de in het "Reglement burgerlijke stand" bepaalde kosteloze tijdstippen, op: maandag, dinsdag, woensdag, donderdag, vrijdag of zaterdag 491,00 iedere dag: een toeslag op het in genoemde tarief: indien er sprake is van een buitengewoon tijdstip als bedoeld in het "Reglement burgerlijke stand" 92, Het tarief bedraagt voor het verstrekken van: een trouwboekje of partnerschapboekje 28, het beschikbaar stellen van een getuige bij een huwelijksvoltrekking, per getuige het verstrekken van een verklaring huwelijksbevoegdheid als opgenomen in het Legesbesluit akten burgerlijke stand* Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag tot het verstrekken van een stuk als bedoeld in artikel 2 van de Wet rechten burgerlijke stand (uittreksel burgerlijke stand) opgenomen in het Legesbesluit akten burgerlijke stand* 24,00 22,90 12,90 Hoofdstuk 2 Reisdocumenten en Nederlandse identiteitskaart 1.2 Het tarief bedraagt op basis van het 'Besluit Paspoortgelden' voor het verrichten van handelingen ten behoeve van een aanvraag: van een nationaal paspoort: voor een persoon die op het moment van de aanvraag 18 jaar of ouder is* voor een persoon die op het moment van de aanvraag de leeftijd van 18 jaar nog niet heeft bereikt* van een nationaal paspoort, een groter aantal bladzijden bevattende dan een nationaal paspoort als bedoeld in onderdeel (zakenpaspoort): voor een persoon die op het moment van de aanvraag 18 jaar of ouder is* voor een persoon die op het moment van de aanvraag de leeftijd van 18 jaar nog niet heeft bereikt* van een reisdocument ten behoeve van een persoon die op grond van de Wet betreffende de positie van Molukkers als Nederlander wordt behandeld (faciliteitenpaspoort): voor een persoon die op het moment van de aanvraag 18 jaar of ouder is* 64,75 51,45 64,75 51,45 64,75 Legestabel 2017 gemeente De Wolden

349 art.nr tarieventabel legesverordening 2017 tarief voor een persoon die op het moment van de aanvraag de leeftijd van 51,45 18 jaar nog niet heeft bereikt* van een reisdocument voor vluchtelingen of een reisdocument voor 51,45 vreemdelingen* van een Nederlandse identiteitskaart: voor een persoon die op het moment van de aanvraag 18 jaar of 50,65 ouder is* voor een persoon die op het moment van de aanvraag de leeftijd van 28,60 18 jaar nog niet heeft bereikt* voor een spoedlevering van de in de onderdelen tot en met 47, genoemde documenten, de in die onderdelen genoemde leges vermeerderd met een bedrag van* voor het thuisbezorgen van een document als genoemd in Hoofdstuk 5,00 2, op werkdagen(zodra deze voorziening mogelijk is) bij gelijktijdige bezorging van meerdere documenten wordt het in artikel genoemde tarief voor maximaal 2 documenten berekend. Hoofdstuk 3 Rijbewijzen Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag tot het afgeven, vernieuwen of omwisselen van een rijbewijs* Het tarief genoemd in onderdeel wordt bij een spoedlevering vermeerderd met* Hoofdstuk 4 Verstrekkingen uit de Gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens Voor de toepassing van dit hoofdstuk wordt onder één verstrekking verstaan één of meer gegevens omtrent één persoon waarvoor de basisregistratie personen moet worden geraadpleegd Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag tot het verstrekken van gegevens, per verstrekking (waaronder uittreksels BRP) 38,45 34,10 10,40 Hoofdstuk 5 Verstrekkingen uit het Kiezersregister 1.5 gereserveerd (n.v.t.) Hoofdstuk 6 Verstrekkingen op grond van Wet bescherming persoonsgegevens 1.6 gereserveerd (n.v.t.) Hoofdstuk 7 Bestuursstukken Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag tot het verstrekken van nota's/rapporten/stukken : pagina's 10, pagina's 20, pagina's 41, pagina's 55, pagina's 82, of meer pagina's 100, op electronische gegevensdrager, per 100 mb 30,25 Legestabel 2017 gemeente De Wolden

350 art.nr tarieventabel legesverordening 2017 tarief Hoofdstuk 8 Vastgoedinformatie Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag: tot informatieverstrekking uit de kadastrale registraties via kadaster online* tot informatieverstrekking uit de kadastrale kaart in de vorm van een bestand of een (grootformaat) plot, per besteedt kwartier of gedeelte hiervan tot herstel van, door de gemeente gemarkeerde kadastrale grenspunten in de vorm van buizen per besteedt kwartier, of gedeelte hiervan Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag om een huisnummerbeschikking, voor het eerste uur of gedeelte daarvan om een huisnummerbeschikking, indien de tijdsbesteding meer bedraagt dan een uur, per kwartier of gedeelte daarvan boven het in genoemde tarief Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag: het gemeentelijke beperkingenregister of de gemeentelijke beperkingenregistratie, dan wel tot het verstrekken van een aan die registratie ontleende verklaring, als bedoeld in artikel 9, eerste lid, van de Wet kenbaarheid publiekrechtelijke beperkingen* Het in behandeling nemen van een verzoek om toelichting op een inzage in de gemeentelijke Wkpb-administratie, per besteedt kwartier of gedeelte hiervan 14,80 24,70 49,40 99,00 24,70 14,80 24,70 Hoofdstuk 9 Overige publiekszaken (verklaringen/bewijzen/legalisatie) 1.9 Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag: tot het verkrijgen van een verklaring omtrent het gedrag-leges Gemeente * 7, tot het verkrijgen van een verklaring omtrent het gedrag-leges Rijk* 33, tot het verkrijgen van een bewijs van in leven zijn (attestatie de vita) 12,80 als opgenomen in het Legesbesluit akten burgerlijke stand* tot het verkrijgen van een legalisatie van een handtekening 5, Het tarief bedraagt voor het schriftelijk verstrekken van gegevens bedoeld in artikel 17, tweede lid, van het Besluit basisregistratie personen* 2,27 Hoofdstuk 10 Gemeentearchief Het tarief bedraagt voor het op verzoek (niet zijnde een WOB verzoek) doen van nasporingen in de in het gemeentearchief berustende stukken, voor ieder daaraan besteed kwartier, of gedeelte daarvan 24,70 Hoofdstuk 11 Huisvestingswet (gereserveerd) Legestabel 2017 gemeente De Wolden

351 art.nr tarieventabel legesverordening 2017 tarief Hoofdstuk 12 Leegstandwet 1.12 Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag: tot het verlenen van een vergunning tot tijdelijke verhuur van leegstaande woonruimte als bedoeld in artikel 15, eerste lid, van de Leegstandwet tot het verlengen van een vergunning tot tijdelijke verhuur van woonruimte als bedoeld in artikel 15, negende lid, van de Leegstandwet 51,20 25,55 Hoofdstuk 13 Gemeentegarantie (gereserveerd) Hoofdstuk 14 Marktstandplaatsen (gereserveerd) Hoofdstuk 15 Winkeltijdenwet 1.15 Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag: voor een ontheffing in het kader van de Winkeltijdenwet of het Vrijstellingenbesluit Winkeltijdenwet Hoofdstuk 16 Kansspelen Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag tot het verkrijgen van een aanwezigheidsvergunning als bedoeld in artikel 30b en 30c van de Wet op de kansspelen: voor één kansspelautomaat, welke vergunning geldt voor onbepaalde tijd* voor twee kansspelautomaten, welke vergunning geldt voor onbepaalde tijd* Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag tot het verkrijgen van een vergunning als bedoeld in artikel 3 van de Wet op de kansspelen (loterijvergunning) 21,50 226,50 362,50 21,50 Hoofdstuk 17 Kinderopvang(gereserveerd) Hoofdstuk 18 Telecommunicatie Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een melding in verband met het verkrijgen van instemming omtrent plaats, tijdstip en wijze van uitvoering van werkzaamheden als bedoeld in artikel 5.4, eerste lid, van de Telecommunicatiewet indien de melder verzoekt om een inhoudelijke afstemming bij de beoordeling van aanvragen als bedoeld in artikel 5.5 van de Telecommunicatiewet, wordt het tarief in verhoogd met 310,45 372,45 Hoofdstuk 19 Verkeer en vervoer 1.19 Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag: tot het verkrijgen van een gehandicaptenparkeerkaart als bedoeld in artikel 49 van het Besluit administratieve bepalingen inzake het wegverkeer (BABW) 44,55 Legestabel 2017 gemeente De Wolden

352 art.nr tarieventabel legesverordening 2017 tarief Hoofdstuk 20 Diversen Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag: tot verkrijgen Nederlanderschap-enkelv/standaard - leges 182,00 Gemeente.D* tot verkrijgen Nederlanderschap-enkelv/standaard - leges Rijk.D* 673, tot verkrijgen Nederlanderschap-enkelv/verlaagd - leges Gemeente.F* 182, tot verkrijgen Nederlanderschap-enkelv/verlaagd- leges Rijk.F* 454, tot verkrijgen Nederlanderschap-gez/standaard- leges Gemeente.E* 310, tot verkrijgen Nederlanderschap-gez/standaard- leges Rijk.E* 781, tot verkrijgen Nederlanderschap-gez/verlaagd - leges Gemeente.G* 310, tot verkrijgen Nederlanderschap-gez/verlaagd- leges Rijk.G* 563, tot medeverlening van het Nederlanderschap aan een minderjarige als 105,00 bedoeld in art 11, lid 1 RWN, per minderjarige(meenaturaliseren)- Leges Rijk.H* a tot medeverlening van het Nederlanderschap aan een minderjarige als 21,00 bedoeld in art 11, lid 1 RWN, per minderjarige(meenaturaliseren)- Leges Gemeente.H* Het tarief bedraagt voor: Het afleggen van een optie ter verkrijging van het Nederlanderschap 182,00 (enkelvoudig) A* Het afleggen van een optie ter verkrijging van het Nederlanderschap 310,00 (gemeenschappelijk)b* een verzoek tot medeopteren, per minderjarige. C* 21, Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag tot het verstrekken van: afschriften, scans, doorslagen of fotokopieën van stukken, voor zover daarvoor niet elders in deze tabel of in een andere wettelijke regeling een tarief is opgenomen: Op A4-formaat 0, Op A3-formaat 0, Op A2-formaat 9, Op A1-formaat 13, Op A0-formaat 13, Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag tot het verstrekken van een bouwvergunning(tot 100 A4 en 5 A0) op een digitaal medium: 50, Een beschikking op aanvraag, voor zover daarvoor niet elders in deze tabel of in een andere wettelijke regeling een tarief is opgenomen Het tarief bedraagt voor het op verzoek uitvoeren van werkzaamheden, per besteed kwartier, of gedeelte daarvan 21,50 24,70 Legestabel 2017 gemeente De Wolden

353 art.nr tarieventabel legesverordening 2017 tarief Titel 2 Dienstverlening vallend onder fysieke leefomgeving/omgevingsvergunning Hoofdstuk 1 Begripsomschrijvingen Voor de toepassing van deze titel wordt verstaan onder: Aanlegkosten: de aannemingssom exclusief omzetbelasting, bedoeld in paragraaf 1, eerste lid, van de Uniforme Administratieve Voorwaarden voor de uitvoering van werken 1989 (UAV), voor het uit te voeren werk, of voor zover deze ontbreekt, een raming van de aanlegkosten, de omzetbelasting niet inbegrepen. Indien de werken of werkzaamheden geheel of gedeeltelijk door zelfwerkzaamheid geschieden wordt in deze titel onder aanlegkosten verstaan: de prijs die aan een derde in het economisch verkeer zou moeten worden betaald voor de werken of werkzaamheden waarop de aanvraag betrekking heeft; Bouwkosten: de aannemingssom exclusief omzetbelasting, bedoeld in paragraaf 1, eerste lid, van de Uniforme Administratieve Voorwaarden voor de uitvoering van werken 1989 (UAV 1989), voor het uit te voeren werk, of voor zover deze ontbreekt een raming van de bouwkosten, exclusief omzetbelasting, bedoeld in het normblad NEN 2699, uitgave 2012, of zoals dit normblad laatstelijk is vervangen of gewijzigd. Indien het bouwen geheel of gedeeltelijk door zelfwerkzaamheid geschiedt wordt in deze titel onder bouwkosten verstaan: de prijs die aan een derde in het economisch verkeer zou moeten worden betaald voor het tot stand brengen van het bouwwerk waarop de aanvraag betrekking heeft; Wabo: Wet algemene bepalingen omgevingsrecht In deze titel voorkomende begrippen die in de Wabo zijn omschreven, hebben dezelfde betekenis als bij of krachtens de Wabo bedoeld In deze titel voorkomende begrippen die niet nader in de Wabo zijn omschreven en die betrekking hebben op activiteiten waarvoor het toetsingskader in een ander wettelijk voorschrift is uitgewerkt, hebben dezelfde betekenis als in dat wettelijk voorschrift bedoeld. Hoofdstuk 2 Vooroverleg/beoordeling conceptaanvraag 2.2 Het tarief voor het in behandeling nemen van een concept- aanvraag bedraagt 294,95 Hoofdstuk 3 Omgevingsvergunning 2.3 Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag om een omgevingsvergunning voor een project: de som van de verschuldigde leges voor de verschillende activiteiten of handelingen waaruit het project geheel of gedeeltelijk bestaat en waarop de aanvraag betrekking heeft en de verschuldigde leges voor de extra toetsen die in verband met de aanvraag moeten worden uitgevoerd, berekend naar de tarieven en overeenkomstig het bepaalde in dit hoofdstuk en hoofdstuk 4 van deze titel. In afwijking van de vorige volzin kan ook per activiteit, handeling of andere grondslag een legesbedrag worden gevorderd. Legestabel 2017 gemeente De Wolden

354 art.nr tarieventabel legesverordening 2017 tarief Bouwactiviteiten Indien de aanvraag om een omgevingsvergunning betrekking heeft op 234,30 een bouwactiviteit als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder a, van de Wabo, bedraagt het tarief,onverminderd het bepaalde in de andere onderdelen van dit hoofdstuk indien tevens sprake is van de in die onderdelen bedoelde activiteiten: 2,94% van de bouwkosten met een minimumbedrag van: Ingeval er sprake is van een verleende vergunning wordt het 89,50 overeenkomstig berekende bedrag, voor het vaststellen van de (status) aanvang van bouwwerkzaamheden, verhoogd met Ingeval er sprake is van een verleende vergunning wordt het 89,50 overeenkomstig berekende bedrag, voor het vaststellen van de (status) voltooiing van bouwwerkzaamheden, verhoogd met Het overeenkomstig berekende bedrag bedraagt maximaal Indien de aanvraag voor indiening is getoetst door een architect voorkomend op de lijst met toegelaten architecten, waarmee is voldaan aan de indieningsvereisten voor een balievergunning, bedraagt de korting op het overeenkomstig artikel berekende bedrag 10% Achteraf ingediende aanvraag Indien een aanvraag wordt ingediend na aanvang of gereedkomen van een activiteit wordt het onder geheven legesbedrag verhoogd met 70% Aanlegactiviteiten(het uitvoeren van een werk/werkzaamheden) Indien de aanvraag om een omgevingsvergunning betrekking heeft op een activiteit als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder b, van de Wabo, bedraagt het tarief, onverminderd het bepaalde in de andere onderdelen van dit hoofdstuk indien tevens sprake is van de in die onderdelen bedoelde activiteiten:: 116, Planologisch strijdig gebruik waarbij tevens sprake is van een bouwactiviteit Indien de aanvraag tot het verlenen van een omgevingsvergunning betrekking heeft op een activiteit als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder c, van de Wabo, en tevens sprake is van een bouwactiviteit als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder a, van de Wabo, bedraagt het tarief, onverminderd het bepaalde in onderdeel en en het bepaalde in de andere onderdelen van dit hoofdstuk indien tevens sprake is van de in die onderdelen bedoelde activiteiten: indien artikel 2.12, eerste lid, onder a, onder 1º, van de Wabo wordt toegepast (binnenplanse afwijking): indien artikel 2.12, eerste lid, onder a, onder 2º, van de Wabo wordt toegepast (buitenplanse kleine afwijking of tijdelijke afwijking): indien artikel 2.12, eerste lid, onder a, onder 3º, van de Wabo wordt toegepast (buitenplanse afwijking): indien artikel 2.12, tweede lid, van de Wabo wordt toegepast (tijdelijke afwijking): 217,70 217, ,25 217,70 Legestabel 2017 gemeente De Wolden

355 art.nr tarieventabel legesverordening 2017 tarief indien artikel 2.12, eerste lid, onder b, van de Wabo wordt toegepast 217,70 (afwijking van exploitatieplan): indien de aanvraag een project van provinciaal belang betreft, de 217,70 activiteit in strijd is met de regels die zijn gesteld krachtens artikel 4.1, derde lid, van de Wet ruimtelijke ordening en artikel 2.12, eerste lid, onder c, van de Wabo wordt toegepast (afwijking van provinciale regelgeving): indien de aanvraag een project van nationaal belang betreft, de 217,70 activiteit in strijd is met de regels die zijn gesteld krachtens artikel 4.3, derde lid, van de Wet ruimtelijke ordening en artikel 2.12, eerste lid, onder c, van de Wabo wordt toegepast (afwijking van nationale regelgeving): indien artikel 2.12, eerste lid, onder d, van de Wabo wordt toegepast (afwijking van voorbereidingsbesluit): 217, Planologisch strijdig gebruik waarbij geen sprake is van een bouwactiviteit Indien de aanvraag tot het verlenen van een omgevingsvergunning betrekking heeft op een activiteit als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder c, van de Wabo, en niet tevens sprake is van een bouwactiviteit als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder a, van de Wabo, bedraagt het tarief, onverminderd het bepaalde in de andere onderdelen van dit hoofdstuk indien tevens sprake is van de in die onderdelen bedoelde activiteiten: indien artikel 2.12, eerste lid, onder a, onder 1º, van de Wabo wordt toegepast (binnenplanse afwijking): indien artikel 2.12, eerste lid, onder a, onder 2º, van de Wabo wordt toegepast (buitenplanse kleine afwijking of tijdelijke afwijking): indien artikel 2.12, eerste lid, onder a, onder 3º, van de Wabo wordt toegepast (buitenplanse afwijking): indien artikel 2.12, tweede lid, van de Wabo wordt toegepast (tijdelijke afwijking) indien artikel 2.12, eerste lid, onder b, van de Wabo wordt toegepast (afwijking van exploitatieplan): indien de aanvraag een project van provinciaal belang betreft, de activiteit in strijd is met de regels die zijn gesteld krachtens artikel 4.1, derde lid, van de Wet ruimtelijke ordening en artikel 2.12, eerste lid, onder c, van de Wabo wordt toegepast (afwijking van provinciale regelgeving): indien de aanvraag een project van nationaal belang betreft, de activiteit in strijd is met de regels die zijn gesteld krachtens artikel 4.3, derde lid, van de Wet ruimtelijke ordening en artikel 2.12, eerste lid, onder c, van de Wabo wordt toegepast (afwijking van nationale regelgeving): indien artikel 2.12, eerste lid, onder d, van de Wabo wordt toegepast (afwijking van voorbereidingsbesluit): Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag van een ontheffing van het verbod tot wijziging van het gebruik van gronden of bouwwerken als bedoeld in artikel 3.7, vierde lid, van de Wet ruimtelijke ordening 217,70 217, ,25 217,70 217,70 217,70 217,70 217,70 116,35 Legestabel 2017 gemeente De Wolden

356 art.nr tarieventabel legesverordening 2017 tarief In gebruik nemen of gebruiken bouwwerken in relatie tot brandveiligheid Indien de aanvraag om een omgevingsvergunning betrekking heeft op 258,35 een activiteit als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder d, van de Wabo, bedraagt het tarief, onverminderd het bepaalde in de andere onderdelen van dit hoofdstuk indien tevens sprake is van de in die onderdelen bedoelde activiteiten:: vermeerderd met een toeslag voor het bouwwerk met een oppervlakte van: t/m 100m2 131, t/m 500m2 131, vermeerderd met een bedrag per m2, van 1, t/m 2.000m2 655, vermeerderd met een bedrag per m2, van 0, t/m 5.000m , vermeerderd met een bedrag per m2, van 0, t/m m , vermeerderd met een bedrag per m2, van 0, meer dan m , vermeerderd met een bedrag per m2, van 0, Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag van een vergunning met betrekking tot het brandveilig gebruik van een inrichting, als bedoeld in artikel 2, eerste lid, van de Brandbeveiligingsverordening, 10% van de op grond t/m verschuldigde leges Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een tijdelijke aanvraag om een omgevingsvergunning betrekking hebbende op een activiteit als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder d, van de Wabo, 10 % van de op grond van t/m verschuldigde leges Activiteiten met betrekking tot monumenten of beschermde stads- of dorpsgezichten Indien de aanvraag om een omgevingsvergunning betrekking heeft op een activiteit met betrekking tot een beschermd monument als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder f, van de Wabo, of op een activiteit als bedoeld in artikel 2.2, eerste lid, onder b, van de Wabo met betrekking tot een krachtens provinciale verordening aangewezen monument, waarvoor op grond van die provinciale verordening of een vergunning of ontheffing is vereist, bedraagt het tarief,onverminderd het bepaalde in de andere onderdelen van dit hoofdstuk indien tevens sprake is van de in die onderdelen bedoelde activiteiten: voor het verstoren, verplaatsen of in enig opzicht wijzigen van een monument: voor het herstellen, gebruiken of laten gebruiken van een monument 157,30 157,30 op een wijze waardoor het wordt ontsierd of in gevaar gebracht: Legestabel 2017 gemeente De Wolden

357 art.nr tarieventabel legesverordening 2017 tarief Indien de aanvraag om een omgevingsvergunning betrekking heeft op het slopen van een bouwwerk in een beschermd stads- of dorpsgezicht, bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder h, van de Wabo, op het slopen van een bouwwerk in een krachtens provinciale verordening aangewezen stads- of dorpsgezicht, bedoeld in artikel 2.2, eerste lid, onder c, van de Wabo, waarvoor op grond van die provinciale verordening een vergunning of ontheffing is vereist, bedraagt het tarief,onverminderd het bepaalde in de andere onderdelen van dit hoofdstuk indien tevens sprake is van de in die onderdelen bedoelde activiteiten: 128, Sloopactiviteiten anders dan bij monumenten of in beschermd stadsof dorpsgezicht Indien de aanvraag om een omgevingsvergunning betrekking heeft op het slopen van een bouwwerk bedraagt het tarief, onverminderd het bepaalde in de andere onderdelen van dit hoofdstuk indien tevens sprake is van de in die onderdelen bedoelde activiteiten: in gevallen waarin dat in een bestemmingsplan, beheersverordening of voorbereidingsbesluit is bepaald, bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder g, van de Wabo, of waarvoor op grond van een provinciale verordening een vergunning of ontheffing is vereist, bedoeld in artikel 2.2, eerste lid, aanhef en onder a, van de Wabo Ingeval er sprake is van een verleende vergunning wordt het overeenkomstig berekende bedrag, voor het vaststellen van de (status) aanvang van sloopwerkzaamheden, verhoogd met Ingeval er sprake is van een verleende vergunning wordt het overeenkomstig berekende bedrag, voor het vaststellen van de (status) voltooiing van sloopwerkzaamheden, verhoogd met Asbestinventarisatierapport Indien een asbestinventarisatierapport noodzakelijk is, wordt voor de beoordeling van dit rapport het onder genoemde tarief, verhoogd met Ingeval het onder genoemde rapport meer dan 1 adres betreft wordt het onder genoemde tarief, per adres, verhoogd met Indien een sloopveiligheidsplan noodzakelijk is, wordt voor de beoordeling van dit plan het onder genoemde tarief verhoogd met Ingeval het onder genoemde plan meer dan 1 adres betreft wordt het onder genoemde tarief, per adres, verhoogd met Aanleggen of veranderen weg Indien de aanvraag om een omgevingsvergunning betrekking heeft op het aanleggen van een weg of verandering brengen in de wijze van aanleg van een weg waarvoor op grond van een bepaling in een provinciale verordening of artikel 2.11 van de Algemene plaatselijke verordening een vergunning of ontheffing is vereist, als bedoeld in artikel 2.2, aanhef en eerste lid, onder d, van de Wabo, bedraagt het tarief, onverminderd het bepaalde in de andere onderdelen van dit hoofdstuk indien tevens sprake is van de in die onderdelen bedoelde activiteiten: 128,10 89,50 89,50 50,70 5,85 50,70 5,85 116,35 Legestabel 2017 gemeente De Wolden

358 art.nr tarieventabel legesverordening 2017 tarief Indien de aanvraag om een omgevingsvergunning betrekking heeft op het maken, hebben of veranderen van een uitweg of het gebruik daarvan te veranderen, waarvoor op grond van artikel 2.12 van de Algemene plaatselijke verordening een vergunning is vereist als bedoeld in artikel 2.2. eerste lid onder e van de Wabo, bedraagt het tarief 101, Kappen Indien de aanvraag om een omgevingsvergunning betrekking heeft op het vellen of doen vellen van houtopstand, waarvoor op grond van een bepaling in een provinciale verordening of artikel 4.11 van de Algemene plaatselijke verordening een vergunning of ontheffing is vereist, als bedoeld in artikel 2.2, eerste lid, aanhef en onder g, van de Wabo, bedraagt het tarief, onverminderd het bepaalde in de andere onderdelen van dit hoofdstuk indien tevens sprake is van de in die onderdelen bedoelde activiteiten: vervallen vervallen Projecten of handelingen in het kader van de Natuurbeschermingswet Indien de aanvraag om een omgevingsvergunning betrekking heeft op handelingen in een beschermd natuurgebied die schadelijk kunnen zijn voor het natuurschoon, de natuurwetenschappelijke betekenis of voor de dieren of planten, als bedoeld in artikel 16, eerste lid, van de Natuurbeschermingswet 1998 bedraagt het tarief, onverminderd het bepaalde in de andere onderdelen van dit hoofdstuk indien tevens sprake is van de in die onderdelen bedoelde activiteiten: Indien de aanvraag om een omgevingsvergunning betrekking heeft op het realiseren van projecten of andere handelingen met gevolgen voor habitats en soorten in een door de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit aangewezen gebied als bedoeld in artikel 19d, eerste lid, van de Natuurbeschermingswet 1998, bedraagt het tarief, onverminderd het bepaalde in de andere onderdelen van dit hoofdstuk indien tevens sprake is van de in die onderdelen bedoelde activiteiten: Handelingen in het kader van de Flora- en Faunawet Indien de aanvraag om een omgevingsvergunning betrekking heeft op een handeling waarvoor op grond van artikel 75, derde lid, van de Flora- en Faunawet ontheffing nodig is, bedraagt het tarief, onverminderd het bepaalde in de andere onderdelen van dit hoofdstuk indien tevens sprake is van de in die onderdelen bedoelde activiteiten: 107,40 253,25 253,25 253, Andere activiteiten Indien de aanvraag om een omgevingsvergunning betrekking heeft op het verrichten van een andere activiteit of handeling dan in de voorgaande onderdelen van dit hoofdstuk bedoeld en die activiteit of handeling: Legestabel 2017 gemeente De Wolden

359 art.nr tarieventabel legesverordening 2017 tarief behoort tot een bij algemene maatregel van bestuur aangewezen 253,25 categorie activiteiten die van invloed kunnen zijn op de fysieke leefomgeving, als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder i, van de Wabo, bedraagt het tarief, onverminderd het bepaalde in de andere onderdelen van dit hoofdstuk indien tevens sprake is van de in die onderdelen bedoelde activiteiten: behoort tot een bij provinciale verordening, gemeentelijke verordening of waterschapsverordening aangewezen categorie activiteiten die van invloed kunnen zijn op de fysieke leefomgeving, als bedoeld in artikel 2.2, tweede lid, van de Wabo, bedraagt het tarief, onverminderd het bepaalde in de andere onderdelen van dit hoofdstuk indien tevens sprake is van de in die onderdelen bedoelde activiteiten:: 101, als het een gemeentelijke verordening betreft: het bedrag dat op 101,25 grond van deze tarieventabel voor de betreffende vergunning of ontheffing verschuldigd is als de activiteit zou worden uitgevoerd zonder omgevingsvergunning. Als de activiteit in geen enkel geval kan worden uitgevoerd zonder omgevingsvergunning bedraagt het tarief, onverminderd het bepaalde in de andere onderdelen van dit hoofdstuk indien tevens sprake is van de in die onderdelen bedoelde activiteiten:: Omgevingsvergunning in twee fasen Indien de aanvraag om een omgevingsvergunning op verzoek in twee fasen plaatsvindt, als bedoeld in artikel 2.5, eerste lid, van de Wabo, bedraagt het tarief: voor het in behandeling nemen van de aanvraag voor een beschikking met betrekking tot de eerste fase: het bedrag dat voortvloeit uit toepassing van de tarieven in dit hoofdstuk voor de activiteiten waarop de aanvraag voor de eerste fase betrekking heeft voor het in behandeling nemen van de aanvraag voor een beschikking met betrekking tot de tweede fase: het bedrag dat voortvloeit uit toepassing van de tarieven in dit hoofdstuk voor de activiteiten waarop de aanvraag voor de tweede fase betrekking heeft Beoordeling bodemrapport Onverminderd het bepaalde in andere onderdelen van dit hoofdstuk bedraagt het tarief, indien krachtens wettelijk voorschrift voor de in dat onderdeel bedoelde aanvraag een bodemrapport wordt beoordeeld: voor de beoordeling van een milieukundig bodemrapport 72, voor de beoordeling van een archeologisch bodemrapport 49, Indien de resultaten ook digitaal conform SIKB 0101 zijn aangeleverd 25% geldt op het in genoemde tarief een korting van Voor de beoordeling van de resultaten van een historisch onderzoek 32,50 Legestabel 2017 gemeente De Wolden

360 art.nr tarieventabel legesverordening 2017 tarief Doorrekenen tarieven derden Onverminderd het bepaalde in andere onderdelen van dit hoofdstuk bedraagt het tarief, indien een daartoe bij algemene maatregel van bestuur, provinciale of gemeentelijke verordening aangewezen bestuursorgaan of andere (rijks)instantie advies moet uitbrengen over de aanvraag of het ontwerp van de beschikking op de aanvraag om een omgevingsvergunning als bedoeld in artikel 2.26, van de Wabo, het tarief welke door het betreffende aangewezen bestuursorgaan of andere instantie in rekening wordt gebracht. Welstand De tarieven die voorgaand onder hoofdstukken 1, 2 en 3 zijn genoemd worden verhoogd met de kosten voor een welstandsadvies, uitgebracht voor de specifieke activiteit of het project, verhoogd met 12% zijnde de kosten van het burgerlid dat namens de gemeente zitting heeft in de welstandscommissie. De advieskosten worden per activiteit en of project berekend, op basis van de opgegeven (bouw)kosten, waarbij ingeval de adviesaanvraag meerdere woningen betreft, de advieskosten per woning worden berekend. Etage- en galerijwoningen worden beschouwd als één blok. Het tarief wordt berekend naar de totale bouwsom van het bouwblok. Voor de toepassing van het vorenstaande wordt onder bouwsom verstaan een opgave van de aannemingssom - zoals bedoeld in Verklaring van geen bedenkingen Onverminderd het bepaalde in andere onderdelen van dit hoofdstuk bedraagt het tarief, indien een daartoe bij wet of algemene maatregel van bestuur aangewezen bestuursorgaan een verklaring van geen bedenkingen moet afgeven voordat de omgevingsvergunning kan worden verleend, als bedoeld in artikel 2.27, van de Wabo: indien de gemeenteraad een verklaring van geen bedenkingen moet afgeven indien een ander bestuursorgaan een verklaring van geen bedenkingen moet afgeven:het tarief welke door het betreffende aangewezen bestuursorgaan of andere instantie in rekening wordt gebracht 50,70 Hoofdstuk 4 Verhoging en vermindering Indien de aanvraag om een omgevingsvergunning zonder alle daarbij horende stukken is ingediend en de aanvraag bij de 1e indiening nietontvankelijk is en niet voldoet aan het vastgestelde toetsingsprotocol, wordt het legesbedrag van de som van de verschuldigde leges voor de verschillende activiteiten of handelingen waaruit het project geheel of gedeeltelijk bestaat en waarop de aanvraag betrekking heeft, verhoogd met: een percentage van 5% met een maximum van 2.940,40 Legestabel 2017 gemeente De Wolden

361 art.nr tarieventabel legesverordening 2017 tarief Indien de aanvraag om een omgevingsvergunning vooraf is gegaan door een conceptaanvraag en de aanvraag overeenkomt met de conceptaanvraag, bestaat aanspraak op vermindering van het legesbedrag van de som van de verschuldigde leges voor de verschillende activiteiten of handelingen waaruit het project geheel of gedeeltelijk bestaat en waarop de aanvraag betrekking heeft met het legesbedrag dat op basis van artikel 2.2 is bepaald voor het in behandeling nemen van de conceptaanvraag Indien de aanvraag om een omgevingsvergunning vooraf is gegaan 202,75 door een planologische principe uitspraak en de aanvraag overeenkomt met de principe uitspraak, bestaat aanspraak op vermindering van het legesbedrag van de som van de verschuldigde leges voor de verschillende activiteiten of handelingen waaruit het project geheel of gedeeltelijk bestaat en waarop de aanvraag betrekking heeft met Hoofdstuk 4 heeft geen betrekking op de artikelen , , , , en Hoofdstuk 5 Teruggaaf Teruggaaf als gevolg van intrekking aanvraag, buiten behandeling laten of weigering van een omgevingsvergunning met uitzondering van artikel 2.1, lid 1, onder e van de Wabo Wanneer een aanvrager zijn aanvraag om een omgevingsvergunning voor een activiteit of een project intrekt terwijl deze reeds in behandeling is genomen door de gemeente, bestaat aanspraak op teruggaaf van een deel van de leges, met dien verstande dat altijd het minimumbedrag verschuldigd blijft. De teruggaaf bedraagt: indien na het in behandeling nemen van een aanvraag tot het 25% verkrijgen van een omgevingsvergunning, doch voor het verlenen van de vergunning, deze aanvraag wordt ingetrokken van de op grond van die onderdelen voor de betreffende activiteit verschuldigde leges; indien de gevraagde vergunning wordt geweigerd 15% van de op grond van die onderdelen voor de betreffende activiteit verschuldigde leges; Indien besloten wordt de vergunningaanvraag op grond van artikel 70% 4:5 van de Algemene wet bestuursrecht niet te behandelen van de op grond van die onderdelen voor de betreffende activiteit verschuldigde leges Onder een weigering bedoeld in onderdeel wordt mede verstaan een vernietiging van de beschikking bij rechterlijke uitspraak Van de leges verschuldigd op grond van de onderdelen en wordt geen teruggaaf verleend Indien de houder van een omgevingsvergunning, het bij de vergunning meegestuurde formulier voor melding aanvang bouw/sloop retourneert voor aanvang van de werkzaamheden, bestaat aanspraak op vermindering van 89,50 Legestabel 2017 gemeente De Wolden

362 art.nr tarieventabel legesverordening 2017 tarief Indien de houder van een omgevingsvergunning, het bij de 89,50 vergunning meegestuurde formulier voor melding bouw/sloop gereed, uiterlijk binnen 4 weken na gereedkomen bouw/sloop retourneert, bestaat aanspraak op vermindering van De artikelen t/m zijn niet van toepassing op artikel , , , en Hoofdstuk 6 Intrekking omgevingsvergunning Gereserveerd Hoofdstuk 7 Wijziging omgevingsvergunning als gevolg van wijziging project 2.7 Indien een aanvraag tot verkrijging van een omgevingsvergunning betrekking heeft op het bouwen in afwijking van een eerder ingediend bouwplan, waarvoor reeds een vergunning is verleend, maar waarvan nog geen gebruik is gemaakt en deze is ingediend binnen 2 jaar na het onherroepelijk worden van het oorspronkelijke bouwplan, worden de voor de oorspronkelijke vergunning geheven leges verrekend met het bedrag dat verschuldigd is door toepassing van de tariefsberekening onder , met dien verstande dat altijd het minimale bedrag verschuldigd blijft. Het vorenstaande vindt geen toepassing als de afwijking zodanig is dat naar de omstandigheden beoordeeld van een nieuw bouwplan sprake is Indien een aanvraag tot verkrijging van een omgevingsvergunning een voortzetting is van een eerder ingediend bouwplan waarvoor de vergunning is geweigerd of ingetrokken of dat niet is behandeld, worden de voor de oorspronkelijke aanvraag tot verkrijging van een omgevingsvergunning 'activiteit bouwen' geheven leges verrekend met het bedrag dat verschuldigd is door toepassing van de tariefberekening onder , met dien verstande dat altijd het minimale bedrag verschuldigd blijft Indien een aanvraag tot verkrijging van een omgevingsvergunning (activiteiten genoemd in artikelen 2.1. en 2.2 van de Wabo muv activiteit bouw) betrekking heeft op een eerder ingediende aanvraag om omgevingsvergunning die is geweigerd of ingetrokken, en deze aanvraag binnen een jaar na deze aanvraag wordt ingediend, worden de leges geheel verrekend Het vorenstaande vindt geen toepassing als de afwijking zodanig is dat naar de omstandigheden beoordeeld van een nieuw bouwplan sprake is. Hoofdstuk 8 Bestemmingswijzigingen zonder activiteiten Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag tot het vaststellen van een bestemmingsplan als bedoeld in artikel 3.1, eerste lid, van de Wet ruimtelijke ordening Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag tot het vaststellen van een bestemmingsplan als bedoeld in en dit bestemmingsplan passend is binnen vastgestelde beleidsuitgangspunten (conform wijzigingsprocedures uit vml. bestemmingsplan Buitengebied De Wolden) 2.248,00 616,65 Legestabel 2017 gemeente De Wolden

363 art.nr tarieventabel legesverordening 2017 tarief Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een een 616,65 aanvraag tot het wijzigen van een bestemmingsplan als bedoeld in artikel 3.6, eerste lid, onder a en b, van de Wet ruimtelijke ordening Het tarief bedraagt voor in het behandeling nemen van een verzoek om een planologische principe-uitspraak 294,95 Hoofdstuk 9 (gereserveerd) Hoofdstuk 10 Overige 2.10 Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag tot het verstrekken van inlichtingen uit het bestemmingsplan en bodem- en milieuinformatie per verstrekking Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag tot het verstrekken van informatie uit het gemeentelijk bodeminformatiesysteem: per kwartier of gedeelte daarvan, op basis van het daarvoor beschikbaar gestelde formulier Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag om een andere, in deze titel niet benoemde beschikking wanneer een aanvraag omgevingsvergunning wordt ingediend en na beoordeling blijkt dat de gevraagde activiteit vergunningvrij kan worden uitgevoerd en de aanvraag daardoor niet verder wordt behandeld wordt voor deze aanvraag geen leges in rekening gebracht. Titel 3 Dienstverlening vallend onder Europese dienstenrichtlijn Hoofdstuk 1 Horeca Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag tot het verkrijgen van een vergunning op grond van artikel 3 van de Drank- en Horecawet Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een melding als bedoeld in artikel 30 van de Drank- en Horecawet Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag tot het verkrijgen van een ontheffing als bedoeld in artikel 35 van de Drank- en Horecawet Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een melding tot het opstellen of wijzigen van een aanhangsel bij de Drank- en Horecavergunning 103,80 24,70 101,45 189,85 63,30 75,95 63,30 Hoofdstuk 2 Organiseren evenementen of markten Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag om een vergunning voor het organiseren van een evenement als bedoeld artikel 2, eerste lid, van de Evenementenverordening, indien het betreft: een C-evenement 149, een A- of B-evenement 21,50 Legestabel 2017 gemeente De Wolden

364 art.nr tarieventabel legesverordening 2017 tarief Hoofdstuk 3 Seksbedrijven 3.3 Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag om: een exploitatievergunning of wijziging van een exploitatievergunning als bedoeld in artikel 3:4, eerste lid, van de Algemene plaatselijke verordening, anders dan een wijziging bedoeld in onderdeel 3.3.2: voor een seksinrichting 943, voor een escortbedrijf 652, wijziging van een exploitatievergunning in verband met uitsluitend een wijziging van het beheer in een seksinrichting of escortbedrijf, als bedoeld in artikel 3:15, tweede lid, van de Algemene plaatselijke verordening: voor een seksinrichting 82, voor een escortbedrijf 82,35 Hoofdstuk 4 Splitsingsvergunning woonruimte (gereserveerd) Hoofdstuk 5 Leefmilieuverordening (gereserveerd) Hoofdstuk 6 Brandbeveiligingsverordening 3.6 Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag 258,35 tot het verkrijgen van een gebruiksvergunning als bedoeld in in artikel van het Besluit brandveilig gebruik bouwwerken vermeerderd met een toeslag voor het bouwwerk met een oppervlakte van: t/m 100m2 131, t/m 500m2 131, vermeerderd met een bedrag per m2, van 1, t/m 2.000m2 655, vermeerderd met een bedrag per m2, van 0, t/m 5.000m , vermeerderd met een bedrag per m2, van 0, t/m m , vermeerderd met een bedrag per m2, van 0, meer dan m , vermeerderd met een bedrag per m2, van 0, Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag van een vergunning met betrekking tot het brandveilig gebruik van een inrichting, als bedoeld in artikel 2, eerste lid, van de Brandbeveiligingsverordening, 10% van de op grond 3.6 t/m verschuldigde leges Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een tijdelijke aanvraag van een gebruiksvergunning als bedoeld in artikel van het Besluit brandveilig gebruik bouwwerken, 10 % van de op grond van de op grond van 3.6 t/m verschuldigde leges Hoofdstuk 7 Standplaatsvergunningen 3.7 Het tarief bedraagt voor de afgifte van een standplaatsvergunning als bedoeld in Hoofdstuk 5, afdeling 4 van de Algemene Plaatselijke Verordening, voor 2 dagen of meer 98,35 Legestabel 2017 gemeente De Wolden

365 art.nr tarieventabel legesverordening 2017 tarief 3.8 Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag om een andere, in deze titel niet benoemde vergunning, ontheffing of andere beschikking 21,50 Behorende bij raadsbesluit van 15 december 2016, nr De griffier van De Wolden, * = wettelijk tarief of tarief derden Legestabel 2017 gemeente De Wolden

366 Voorstel voor de Raad Datum raadsvergadering : 15 december 2016 Agendapuntnummer : XV, punt 9 Besluitnummer : 2249 Portefeuillehouder : Wethouder Jan van 't Zand Aan de gemeenteraad Onderwerp: Diverse financiële bijstellingen 2016/2017. Samenvatting: In begroting 2016 zijn een aantal incidentele budgetten opgenomen. Enkele van deze budgetten zijn nog niet of niet geheel besteed. De besteding van deze budgetten is niet aan een kalenderjaar gebonden. Deze incidentele (restant) budgetten worden via de reserve overheveling budgetten overgeheveld naar In het kader van het vernieuwde BBV (Besluit Begroting en Verantwoording Gemeenten) wordt een andere opzet voorgesteld ter dekking van de investeringskredieten. Fase van besluitvorming: Besluitvormend. Voor uitlopende op de jaarrekening 2016 worden door middel van dit voorstel de budgetten op een rechtmatige wijze overgeheveld naar Dit mede in het kader van de voorschriften BBV en uw budgetrecht. De vorming van een reserve infrastructuur maakt onderdeel uit van de nieuwe voorschriften BBV. Ontwerpbesluit: 1. De daarvoor in de begroting 2016 voorkomende incidentele exploitatiebudgetten die nog niet of niet geheel zijn besteed, over te hevelen naar de begroting 2017, zijnde een bedrag van ,--; 2. Tot aanpassing van begrotingscijfers van de kapitaallasten 2016; 3. Tot overheveling van een deel van de reserve investeringsprojecten naar een nieuw te vormen dekkingsreserve infrastructuur. Inleiding en aanleiding: 1) Gebruikelijk is aan het eind van het jaar aandacht te besteden aan overheveling van incidentele budgetten die in 2016 niet of niet geheel zijn besteed. 2) Zoals in de bestuursrapportage-ii verwoord zijn bij de decemberbijstellingen ook de aanpassing van de kapitaallasten 2016 meegenomen. 3) In het kader van het vernieuwde BBV (Besluit Begroting en Verantwoording Gemeenten) wordt een andere opzet voorgesteld ter dekking van de investeringskredieten. Problemen of vraagstukken: 1) Het beoogd effect is om de exploitatiebudgetten die voor een bepaald doel beschikbaar zijn gesteld, alsnog beschikbaar te houden voor uitvoering in ) In het kader van de begrotingsrechtmatigheid zijn nu ook de aanpassingen van de kapitaallasten meegenomen. 3) Om te kunnen voldoen aan het gestelde in het vernieuwde BBV per 1 januari 2017 is het wenselijk een dekkingsreserve infrastructuur in te stellen. Pagina 1 van 3

367 Ontwerpbesluit: toelichting en argumentatie: Om in 2017 gebruik te kunnen maken van incidentele budgetten die in de begroting 2016 zijn genoemd is in het kader van het budgetrecht een raadsbesluit tot overheveling nodig. Uit oogpunt van rechtmatigheid moet dit voor het einde van 2016 plaatsvinden. In de bijlage bij het raadsbesluit is een overzicht opgenomen van de te overhevelen incidentele exploitatiebudgetten van 2016 naar De aanpassing van de kapitaallasten en enige administratieve en budgettair neutrale aanpassingen zijn nu meegenomen. De kapitaallasten worden positief bijgesteld met De wijzigingen van het BBV per 1 januari 2017 hebben gevolgen voor de activering van investeringen. Tot dusver werden de investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut veelal ineens afgeschreven door een aanwending vanuit de reserve investeringsprojecten. Ingaande 2017 is dit niet meer toegestaan en moeten deze investeringen, zoals wegen, centrumplannen e.d., worden geactiveerd. Er zijn echter investeringen, waarvan de voltooiing zal plaatsvinden na 1 januari Voor een specificatie wordt verwezen naar de bijlage. Volgens het wijzigingsbesluit BBV moet er voor deze investeringen een knip worden aangebracht, waarbij het deel van de investeringen dat in 2016 is gerealiseerd nog op de oude manier kan worden verwerkt en het deel van de investering dat in 2017 wordt gerealiseerd, moet worden geactiveerd. Ter opvang van de gevolgen van deze wijziging wordt voorgesteld om voor het deel van deze investeringen dat in 2017 wordt gerealiseerd een dekkingsreserve infrastructuur te vormen. Begroot is dat hiervoor een bedrag van benodigd is. Ter opvang van de kapitaallasten komt dan ingaande 2017 jaarlijks 1/20 deel van deze nieuw gevormde reserve ten gunste van de exploitatie. Het bedrag van wordt overgeboekt vanuit de reserve investeringsprojecten. In voorgaande jaren waren hier de benodigde middelen aan toegevoegd ter dekking van deze investeringen. In de aanbiedingsbrief bij de begroting 2017 is in de bijlage een specificatie opgenomen van de reserve investeringsprojecten. Bij de jaarrekening 2016 en de kadernota in het voorjaar van 2017 zullen we deze actualiseren in samenhang met de nieuw te vormen dekkingsreserve infrastructuur. Alternatief beleid: Het niet uitvoeren van de voorstellen tot overheveling van de budgetten betekent formeel dat pas bij de vaststelling van de jaarrekening eventueel alsnog een besluit bij de resultaatbestemming moet worden genomen. Dit lleidt tot vertraging en onrechtmatig handelen van de onderhanden zijnde werkzaamheden en activiteiten. Het achterwege laten van het vormen van een dekkingsreserve infrastructuur betekent een structureel nadeel voor de exploitatie van Financiële effecten: De budgetoverheveling van 2016 naar 2017 betreft een bedrag van Via een begrotingswijziging in 2016 worden de betreffende bedragen om administratief technische redenen in 2016 ten gunste van de reserve overheveling exploitatiebudgetten geboekt. In 2017 worden de dan te boeken lasten gedekt door de vrijval van deze bestemmingsreserve. Over deze twee jaar bezien is het budgettair neutraal. De bedragen per over te hevelen budget wordt bij het opstellen van de jaarrekening definitief bepaald. De insteek is om niet meer dan het resterend budget van 2016 over te hevelen naar Echter in de periode tussen de totstandkoming van dit raadsvoorstel en het einde van het jaar kunnen nog uitgaven ten laste van het restantbudget worden gedaan. Hierdoor kan het nu aangegeven over te hevelen budget mogelijk lager zijn. Pagina 2 van 3

368 Als bijlage is een overzicht opgenomen van de over te hevelen exploitatiebudgetten met toelichting. Het instellen van een dekkingsreserve infrastructuur is ter voorkoming van eventuele nadelige financiële effecten i.v.m. wijzigingen BBV. Personele effecten: n.v.t. Juridische effecten: De basis van dit raadsbesluit is de Financiële verordening gemeente De Wolden en het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Participatie- en communicatieparagraaf: n.v.t. Fatale termijnen: In verband met de financiële rechtmatigheid moet er uiterlijk in de raadsvergadering van december een besluit genomen worden. Aanpak en uitvoering: Er heeft afstemming plaatsgevonden met de budgethouders en de verantwoordelijke portefeuillehouders. Bijlagen: - Overzicht overheveling incidentele exploitatiebudgetten 2016 naar Zuidwolde, 2 december 2016 Burgemeester en wethouders van De Wolden, secretaris Nanne Kramer burgemeester Roger de Groot Pagina 3 van 3

369 Ontwerp Nr. XV / 9 De raad van de gemeente DE WOLDEN; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 2 december 2016; Besluit: - De daarvoor in de begroting 2016 voorkomende incidentele exploitatiebudgetten die nog niet of niet geheel zijn besteed, over te hevelen naar de begroting 2017, zijnde een bedrag van ,--; - Tot aanpassing van begrotingscijfers van de kapitaallasten 2016; - Tot overheveling van een deel van de reserve investeringsprojecten naar een nieuw te vormen dekkingsreserve infrastructuur. Zuidwolde, 15 december De raad voornoemd, griffier, drs. I.J. Gehrke voorzitter, R.T. de Groot Pagina 1 van 1

370 Bijlage Overzicht overheveling incidentele exploitatiebudgetten 2016 naar 2017: Omschrijving: Bedrag: Toelichting Programma 1 Leefbaarheid: Ombouw openbaar groen Uitvoeren milieuactiviteit: - agrariersworkshop Evaluatie Klimaat & energie Uitvoeren milieuactiviteit: - Ondersteuning lokale initiatieven Inventarisatie historische graven, opstellen ruimings- en ruimingsprotocol begraafplaatsen ,-- Van het in 2016 beschikbaar gestelde bedrag van voor de ombouw van het openbaar groen, moet nog voor een bedrag van uitgevoerd worden in ,-- Van het in 2016 beschikbaar gestelde bedrag van voor agrariersworkshops, moet nog voor een bedrag van uitgevoerd worden in Dit bedrag zal gebruikt worden om de scans van de bedrijven uit te voeren ,-- Van het in 2016 beschikbaar gestelde bedrag van voor de communicatie rondom het actieplan Energie & Klimaat, zal het gehele bedrag besteedt worden in 2017 voor de communicatie en het kennisdelen van de informatie ,-- Van het in 2016 beschikbaar gestelde bedrag van voor ondersteuning van lokale initiatieven, moet nog voor een bedrag van overgeheveld worden voor lopende projecten in ,-- De uitwerking van de inventarisatie van graven met een cultuurhistorische waarde en het opstellen van een ruimingsplan van vak K in Zuidwolde zal in 2017 plaatsvinden Actualisatie woonplan ,-- Het over te hevelen bedrag zal in 2017 gebruikt worden om verder invulling te de woningbouwontwikkelingen zodat er voor iedere bewoner een geschikte woning geboden kan worden. Programma 2 Economie en werk: Startnotitie detailhandel visie Gelden cultuurnota, cultureel platform Onderhoudsplan kunstwerken in de openbare ruimte ,-- In 2016 is een bedrag van ,-- beschikbaar gesteld. Doordat geen projectleider beschikbaar was in 2016, zullen de werkzaamheden voor het uitvoeren van de ondernemersagenda in 2017 plaatsvinden ,-- Het over te hevelen bedrag wordt ingezet tbv de culturele impuls in 2017 en worden ook ingezet tbv de culturele alliantie met de provincie In 2016 is een bedrag van 4.000,-- besteed. Voor de uitvoering van het achterstallig onderhoud kunstwerken in de openbare ruimte wordt het resterende bedrag overgeheveld naar Pagina 1 van 3

371 Aanpak en uitvoering Millenniumdoelen Digitalisering recreatieve routes t.b.v. de gebiedsmarketing Programma 3 Sociaal beleid en onderwijs: Voor- en vroegschoolse educatie Onderwijsbegeleiding Lokaal onderwijsnetwerk cultuuronderwijs Voor en vroegschoolse educatie - peuterspeelzalen Peuterspeelzalen Subsidie peuterspeelzaal Echten Combinatiefunctionarissen Culturele impuls de Wolden Project preventieve maatschappelijke opvang 5.000,-- Het over te hevelen bedrag, 5.000, zal worden in gezet voor doorontwikkeling van het platform in ,-- Het over te hevelen bedrag zal worden ingezet voor het versterken van een hoog recreatieniveau ,-- Het bedrag is bestemd voor het onderwijsachterstandbeleid vorm te geven. Naar aanleiding van het rapport van de onderwijsinspectie is door onderwijsbegeleidingsdienst Timpaan een analyse uitgevoerd. Hieruit is gebleken dat als gevolg van het faillissement van de Speelwerkgroep met name de ontwikkeling van VVEbeleid vertraging heeft opgelopen. In 2017 zal de inhaalslag worden afgerond ,-- De overheveling van deze middelen naar 2017 is bedoeld voor de culturele alliantie met de provincie in ,-- De Wet OKE (Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie) treedt miv in werking. Om aan de voorwaarden en de verdere harmonisatie van deze wet te kunnen voldoen wordt een bedrag van naar 2017 overgeheveld ,-- Als gevolg van nieuwe regelgeving is het mogelijk om de peuterspeelzalen langer open te houden dan was voorzien. Het over te hevelen bedrag zal worden gebruikt voor onder meer de nu nog incidentele kosten van de leiding en de huur van het gebouw als gevolg van het langer open blijven ,-- De incidentele subsidie aan de peuterspeelzaal Echten is verstrekt voor een langere periode, bijna 2 jaar. De eerste twee termijnen zijn uitbetaald. Het resterende bedrag moet naar 2017 worden overgeheveld ,-- Het nog niet benutte deel van de geoormerkte middelen sociale alliantie, zal worden ingezet voor de dekking van sportfunctionarissen en cultuurcoaches. Deze middelen zullen in 2017 worden ingezet De over te hevelen middelen, , zijn bestemd voor de Culturele Impuls die in 2017 gaat plaatsvinden. Vanaf 2017 worden deze middelen ok ingezet in de culturele alliantie met de provincie ,-- I.v.m. de nieuwe vorm van OGGZ (Openbaar Geestelijke Gezondheidszorg) is een herbezinning nodig over het aantal uren, Pagina 2 van 3

372 taken inhoud en posities van het OGGZ. Hiervoor zal het over te hevelen budget voor gebruikt worden. Programma 4 Dienstverlening: Project beter en concreter 4.485,-- Het resterend budget wordt overgeheveld naar Het is de bedoeling dat vanuit de visie en de kernwaarde meer zicht ontstaat op de activiteiten die we zoal doen, waardoor bijvoorbeeld één vergunning voor meerjarige activiteiten wordt verleend. Programma 5 Financiën en bedrijfsvoering: - Totaal: ,-- Pagina 3 van 3

373 Voorstel voor de Raad Datum raadsvergadering : 15 december 2016 Agendapuntnummer : XV, punt 10 Besluitnummer : 2243 Portefeuillehouder : Wethouder Jan van 't Zand Aan de gemeenteraad Onderwerp: Financiële Verordening gemeente De Wolden 2015 Samenvatting: Naar aanleiding van het verschijnen van de notitie grondexploitatie van de commissie besluit begroting en verantwoording (BBV) is artikel 5 van de verordening, dat betrekking heeft over de autorisatie begroting en investeringskredieten, aangepast. Het college is daardoor bevoegd om de voorbereidingskosten voor de bouwgrondexploitatie te activeren. Daarom wordt artikel 5 van de verordening, dat betrekking heeft over de autorisatie begroting en investeringskredieten, aangepast. Fase van besluitvorming: Besluitvormend. Ontwerpbesluit: Vaststellen verordening tot wijziging van de Financiële verordening gemeente De Wolden Inleiding en aanleiding: Inleiding: Naar aanleiding van het verschijnen van de notitie grondexploitatie van de commissie BBV is artikel 5 van de verordening, dat betrekking heeft over de autorisatie begroting en investeringskredieten, aangepast. Zodanig dat het college bevoegd is om de voorbereidingskosten voor de bouwgrondexploitatie te activeren. Aanleiding: In maart 2016 is de notitie grondexploitaties 2016 van de BBV verschenen. Hierin wordt de mogelijkheid geboden om voorbereidingskosten van grondexploitaties te activeren. Problemen of vraagstukken: Beschrijving probleem: Momenteel is het college niet bevoegd om over te gaan tot het activeren van de voorbereidingskosten bij bouwgrondexploitatie. Nu moet elke keer toestemming aan de Raad gevraagd worden. Beoogd effect: Zonder toestemming van de raad zelfstandig over te gaan tot activering van de voorbereidingskosten bij bouwgrondexploitatie. Ontwerpbesluit: toelichting en argumentatie: Toelichting ontwerpbesluit: het besluit tot wijziging leidt tot een rechtmatig en slagvaardig handelen op het gebied van de bouwgrondexploitatie. Pagina 1 van 2

374 Argumenten ontwerpbesluit: Met de wijziging van de verordening wordt de huidige uitvoering met terugwerkende kracht in overeenstemming gebracht met de verordening. Kanttekeningen: geen Alternatief beleid: Indien het college niet wordt gemandateerd om te besluiten over het al dan niet activeren van voorbereidingskosten van grondexploitaties, leidt dit tot langdurige procedures en minder slagvaardigheid. In het kader van de nieuwe voorschriften van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) dat met ingang van 2017 van toepassing is, zullen wij u op korte termijn een nieuw voorstel aanbieden. Financiële effecten: geen Personele effecten: geen Juridische effecten: rechtmatig handelen Participatie- en communicatieparagraaf: (in te vullen aan de hand van de menukaart) Fatale termijnen: De wijziging moet nog in 2016 worden vastgesteld. Aanpak en uitvoering: Bijlagen: - Geen. Zuidwolde, 2 december 2016 Burgemeester en wethouders van De Wolden, secretaris Nanne Kramer burgemeester Roger de Groot Pagina 2 van 2

375 Ontwerp Nr. XV / 10 De raad van de gemeente DE WOLDEN; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 2 december 2016; Besluit: vast te stellen de volgende wijziging van de "Financiële verordening gemeente De Wolden Artikel I Wijziging verordening De Financiële verordening gemeente De Wolden 2015 wordt als volgt gewijzigd: A Aan artikel 5 Autorisatie begroting en investeringskredieten wordt een vijfde lid toegevoegd dat luidt: 5. Het college is bevoegd de voorbereidingskosten bij bouwgrondexploitatie te activeren. Artikel II Inwerkingtreding Dit besluit treedt in werking op de dag na dit besluit en werkt terug tot en met 1 januari Zuidwolde, 15 december De raad voornoemd, griffier, drs. I.J. Gehrke voorzitter, R.T. de Groot Raadsbesluit vaststelling art. 212 verordeningpagina 1 van 1

376 Vergadering : 15 december 2016 Nummer : XV, 11 Onderwerp : Ingekomen stukken INGEKOMEN STUKKEN RAAD 15 DECEMBER 2016 a Sociaal Ombudsvrouw De Wolden Irma van Beek Rapportage Sociaal Ombudsvrouw De Wolden 2016 v.k.a. b College van B&W Gemeentelijke Monitor sociaal domein v.k.a. c College van B&W d College van B&W e Gemeente Cranendonck Brief Verzelfstandiging zwembad De Waterlelie Zuidwolde Stand van zaken verzelfstandiging van beheer van De Boerhoorn en de Havezathe Brief gemeente Cranendonck m.b.t. gratis VOG (Verklaring Omtrent Gedrag) voor vrijwilligers v.k.a. v.k.a. v.k.a. Zuidwolde, 2 december 2016 griffier, drs. I.J. Gehrke burgemeester, Roger de Groot Pagina 1 van 1

377 Aan de leden van de gemeenteraad van de gemeente De Wolden Zuidwolde, 1 november 2016 Geachte leden van de raad, Bijgaand treft u de voorlopige monitor over 2016, waarin ik u informeer over mijn bevindingen als Sociaal ombudsvrouw van uw gemeente in de eerste drie kwartalen van Eerder ontving u mijn rapportages over het eerste en tweede kwartaal. Ik heb er nu voor gekozen u niet opnieuw een afzonderlijke rapportage over het laatste kwartaal te sturen, maar mijn ervaringen in de drie voorbije kwartalen te bundelen om u op die manier een beter inzicht te geven in de 'rode draad'. Die rode draad loopt langs drie punten: 1) tekortschietende informatie/communicatie; 2) bejegening; 3) gebrek aan maatwerk. In mijn verslag informeer ik u er uitvoeriger over. Bij mijn aanstelling in 2015 kreeg ik van u de opdracht mee om signalen op te vangen uit de samenleving over de gevolgen van het (veranderende) beleid in het sociale domein en deze signalen door te geven aan de raad. Ik reken erop met mijn werk en dit verslag die opdracht naar behoren te hebben uitgevoerd. Persoonlijk ervaar ik mijn contacten met de burgers over het algemeen zeker als zinvol. Soms kan ik samen met de betrokken medewerkers van de gemeente bijdragen aan een concrete oplossing. Soms lukt dat niet omdat de kwestie niet binnen de geldende regelgeving is of lijkt op te lossen. Vooral die kwesties verdienen uw aandacht. Dat reden dat burgers met mij contact opnemen is meestal niet dat ze erop rekenen dat daarmee hun problemen opgelost worden. Wat wel in verreweg de meeste gevallen aan de orde is, is verbazing en onbegrip over de regels en/of hoe ze worden toegepast. Waar dat kan probeer ik onduidelijkheid weg te nemen, zonder daarbij uitspraken te doen over wat ík ervan vind. Want dat is niet mijn taak, maar de uwe. Waarbij ik ter afsluiting ook namens de mensen ik sprak de hoop uitspreek dat u met de informatie uit deze monitor actief het gesprek in uw gemeente zult aangaan. Zowel bestuurlijk als met de inwoners. Tevens dat de burgers hierdoor zicht krijgen op hoe u zich inzet om de uitvoering, voorzieningen en regelgevingen in het sociale domein zo optimaal mogelijk af te stemmen op de vraagstukken in uw gemeente. Met een vriendelijke groet, Irma van Beek, Sociaal Ombudsvrouw gemeente De Wolden

378 Sociaal ombudsvrouw De Wolden Voorlopige monitor 2016 Gebaseerd op de contacten in de eerste negen maanden van Inhoud Inleiding... 2 Contacten met individuele burgers... 3 Dertig contacten in Werkwijze... 3 Transparantie/begrijpelijkheid... 4 Financiële zorgen... 4 Afspraken, bejegening en flexibiliteit... 4 Geen oplossing mogelijk... 5 Onzekerheid en gebrek aan maatwerk... 5 Overige activiteiten... 6 Collegiale ombudscontacten... 6 Voorlichting... 6 Tot slot... 7 Bijlage Overzicht contacten januari oktober 2016 Sociaal ombudsvrouw De Wolden voorlopige monitor

379 Inleiding Voor u ligt de voorlopige monitor van 2016 van de Sociaal ombudsvrouw van de gemeente De Wolden. De functie van Sociaal ombudsvrouw is in mei 2015 door uw raad ingesteld, met als belangrijkste opdracht signalen op te vangen uit de samenleving over de gevolgen van het (veranderende) beleid in het sociale domein en deze signalen door te geven aan de raad. Dit mede in het licht van de in de kadernota Het sociale domein is onze gezamenlijk zorg (2014) geformuleerde ambitie dat 'niemand tussen wal en schip mag vallen'. Deze 'voorlopige monitor 2016' is een bundeling van mijn in april en juli aan uw raad gezonden verslagen over het eerste en tweede kwartaal, aangevuld met mijn ervaringen in het derde kwartaal van Een 'definitieve monitor 2016' ontvangt u in januari Omdat de bevindingen en vraagstukken in de eerste drie kwartalen in grote lijnen overeenkomen, heb ik gemeend er goed aan te doen nu reeds in deze voorlopige monitor 2016 de rode draad in de knelpunten, vraagstukken en signalen onder uw aandacht te brengen. In veel gevallen zijn knelpunten (mede) het gevolg van ontbreken van voorzieningen voor bijzondere vraagstukken, het tekortschieten van informatie en/of communicatie. Dit geldt bij de uitvoering van alle drie wetten. De Jeugdwet, Participatiewet en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Waar de inwoner het wenst probeer ik deze knelpunten en vraagstukken in de persoonlijke contacten met de vragenstellers en via overleg met de betrokken medewerkers van de gemeente weg te nemen en op te lossen. Dit lukt helaas niet altijd. Ik heb gemerkt dat inwoners die contact met mij zoeken in veel gevallen kunnen accepteren dat er voor hun probleem niet direct een concrete oplossing gevonden kan worden. Het is ook niet altijd zo dat ze dat verwachten. Een belangrijke reden dat ze in die situaties toch contact met mij zoeken is dat zij de 'haperingen en gebreken in het systeem' onder de aandacht willen brengen, in de hoop dat anderen in vergelijkbare situaties niet hetzelfde hoeven mee te maken. Ze hopen ook dat hun ervaringen en opmerkingen zullen bijdragen aan een meer passende uitvoering van de regelingen en voorzieningen in het Sociale Domein. oktober 2016 Irma van Beek Sociaal Ombudsvrouw De Wolden Sociaal ombudsvrouw De Wolden voorlopige monitor

380 Contacten met individuele burgers Dertig contacten in 2016 Bij dit verslag treft u een tabel met een samenvattend en geanonimiseerd overzicht van de kwesties die inwoners van De Wolden in het eerste tot het derde kwartaal van 2016 aan mij als sociaal ombudsvrouw voorlegden. In de tabel staat ook vermeld welke acties ik heb ondernomen richting de gemeente en wat het resultaat is geweest van mijn interventie. De vraagstukken zijn zeer divers. Overigens waren er niet alleen vragen, maar was er ook irritatie, onrust, het gevoel niet serieus genomen te worden en behoefte aan maatwerk. Hieronder informeer ik u nader over mijn werkwijze en probeer ik mijn waarnemingen te duiden. Kijken door de ogen van de burger In deze rapportage probeer ik mijn bevindingen in algemene zin te duiden en met u te delen. Individuele verhalen treft u hier niet aan. Dat neemt echter niet weg, dat individuele ervaringen met beleidsregels van veel betekenis kunnen zijn voor wie op zoek is naar hoe het beter kan, juist in het sociale domein waarin een centraal doel is 'dat niemand buiten de boot valt'. Dat is gebleken tijdens de bijeenkomsten Kijken door de ogen van de burger, waar veel raadsleden bij aanwezig waren. Om ook in dit verslag de persoonlijke ervaring te laten klinken, heb ik verspreid in de tekst citaten uit de door mij gevoerde gesprekken opgenomen. Werkwijze In de eerste negen maanden van 2016 heb ik contact gehad met dertig individuele burgers (individuen, echtparen, gezinnen). De contacten kwamen in de meeste gevallen tot stand via doorverwijzingen in het sociale netwerk, zorg- en hulpverleners en informatie op de website van de gemeente of de bewaarde folder. De vragenstellers zijn erg gevarieerd. Oud, jong en van middelbare leeftijd, man, vrouw, alleenstaanden of meerpersoons huishoudens. Met alle vragenstellers organiseer ik een persoonlijke ontmoeting, soms twee, vaak bij hen thuis. Aanvullend is er regelmatig telefonisch en/of via de mail contact. In de meeste gevallen leg ik ook contact met andere betrokken partijen, persoonlijk, via de mail of telefonisch. Soms wensen de vragenstellers een volstrekt vertrouwelijk contact. Het gebeurt ook dat de betrokkene zelf zodanig kwetsbaar is, dat ik samen met de betrokken hulp-of zorgverlener er voor kies om de contacten over de aanhangig gemaakte vraag via zijn/haar contactpersoon/begeleider te laten verlopen. De doorlooptijd, tot er helderheid is en de vraagsteller een antwoord heeft op zijn of haar vraag, is gemiddeld 2-4 weken maar soms veel langer en soms korter, in een enkel geval niet meer dan een dag. Ik heb zelf de hele site van gemeente afgezocht en kon geen antwoord vinden. Ik bel u nu en gelukkig neemt u op. (Vrouw in kwetsbare situatie die acuut hulp zocht) Bij kwesties waarin ik contact zoek met medewerkers van de gemeente, reageren deze meestal vrij snel en is er op korte termijn een afspraak mogelijk. Over het algemeen worden de zaken vlot uitgezocht, helderheid verschaft en oplossingen gevonden. Mijn kennis van het netwerk blijft groeien en blijkt erg waardevol. Het persoonlijk kennen Sociaal ombudsvrouw De Wolden voorlopige monitor

381 van medewerkers helpt om versnelling te geven aan afspraken en het zoeken van oplossingen. Hierdoor kan ik als sociaal ombudsvrouw vragenstellers vrij snel duidelijkheid geven. Ik vraag niet om geld, ik vraag om hulp. Mijn streven is, om zodra de situatie dit toelaat, het contact tussen inwoner en gemeente te herstellen of opnieuw te leggen en er zelf als bemiddelaar er tussenuit te stappen. Transparantie/begrijpelijkheid De meeste vragen betreffen onduidelijkheid over de regels, complexiteit van formulieren, en het uitblijven van helderheid over tegemoetkomingen die voorheen eenvoudig geregeld waren. De beschikbare informatie is vaak niet voldoende toegesneden op het kennisniveau en de specifieke vragen van de cliënt. Vaak ontbreekt er (op de website van de gemeente) voor de vraagstellers informatie waar zij in hun situatie behoefte aan hebben. Zoals: "waar moet ik nu met mijn vraag naar toe, Ik heb het idee dat ik van het kastje naar de muur wordt gestuurd, Ik weet niet meer waar ik moet aankloppen, ben de wanhoop nabij, Waarom duurt het allemaal zo lang, ik snap er niets meer van, is dit normaal? Omdat er zoveel verschillende en tegenstrijdige informatie door de verschillende mensen die bij de gemeente werken is gegeven, weten wij echt niet meer waar we aan toe zijn of wat waar is. Daarom bellen we u. Kunt u ons alsjeblieft helpen? We weten het niet meer. (Gezin met kinderen; specifieke vragen op meerdere levensterreinen) De regelingen worden niet door alle vraagstellers als helder ervaren. Een terugkerend voorbeeld hiervan is de regeling Tegemoetkoming meerkosten en het Mantelzorgcompliment. Daarnaast voorzien bestaande regelingen vaak niet in de vraag in een bijzondere situatie. Blijkbaar is er hier dus geen probleem en geen oplossing, waar moet ik nu heen? Ook de beschikkingen zijn voor sommige inwoners moeilijk te begrijpen en te bevatten. Soms is er een mantelzorger of begeleider die uitleg geeft, maar niet altijd. Vooral kwetsbare inwoners raken dan gemakkelijk het vertrouwen in de gemeente en de goede afloop kwijt. Het effect was in de betreffende situaties paniek en irritatie. Het is allemaal zo ingewikkeld in de formulieren dat ik er geloof ik maar mee ophoud om het aan te vragen. Ik word er gek van en kan er ook niet van slapen (Oudere alleenstaande man) Financiële zorgen Financiële zorgen spelen bij jong en oud, en doen zich voor bij alle regelingen (Participatiewet, Jeugdwet en Wmo). Mensen die al in financieel kwetsbare situatie zitten zijn bang het niet meer te kunnen redden. De stijging van de kosten van levensonderhoud, toenemende zorgkosten en bijvoorbeeld uitgaven die gedaan worden om naar werk te gaan, zorgen ervoor dat het financieel net niet meer gaat. 50 euro minder per maand, kan een fragiel evenwicht verstoren en leiden tot serieuze problemen, onzekerheid en angst op het verlies van autonomie. Ook als de uitkering niet steeds op dezelfde dag van de maand ontvangen wordt, geeft dat financiële onrust en problemen. Afspraken, bejegening en flexibiliteit In alle kwartalen spelen er kwesties die met bejegening te maken hebben. Dat je soms niet krijgt wat je het liefst wilt, kunnen mensen wel begrijpen. Belangrijk hierbij zijn heldere Sociaal ombudsvrouw De Wolden voorlopige monitor

382 richtlijnen/kaders en een correcte bejegening. Helaas schort het daar in de ogen van de vragenstellers nog wel eens aan. Ik vraag geen geld maar hulp!, Die Wmo-consulent liep al na tien minuten de deur uit, ik heb het wel gezien zei ze, het gaat nog best, ze had niet eens de tijd genomen om echt met me te praten. Afspraken worden niet altijd nagekomen, men voelt zich niet altijd serieus genomen, men mist (creatief) meedenken en maatwerk. Ik zoek werk en ben hopelijk tijdelijk afhankelijk van een uitkering maar voel me soms als crimineel behandeld. Zoveel achterdocht. Dacht je niet dat ik ook liever aan het werk was? Waarom begrijpen ze dat niet? (Werkzoekende man) Ze beloven van alles maar ze bellen niet terug op de afgesproken tijd. Ik vertrouw het niet meer. En in het gesprek beloven ze dat het goed komt en dan later sturen ze een brief dat het toch niet kan. Ik word er gek van. (Kwetsbare vrouw; Wmo begeleiding) Geen oplossing mogelijk Er speelden ook vraagstukken waar (nog) geen oplossing voor is. Soms omdat het vraagstuk zo nieuw is dat de bestaande wet- en regelgeving geen oplossingen biedt. Dan is het waardevol om budgettaire ruimte te hebben binnen de uitvoering van het Sociale Domein om uitzonderingen te maken op de bestaande regelingen en maatwerk te kunnen bieden. Dat iets niet kan dat snap ik wel hoor, maar als zo n mens dan meteen zegt: U moet maar verhuizen u ziet toch zelf wel dat u hier niet oud kan worden? We wonen hier al vijftig jaar en dat mag ik toch zeker zelf bepalen? (Ouder echtpaar; aanvraag Wmo) Onzekerheid en gebrek aan maatwerk Als we bovenstaande bevindingen samenvatten, dan passen de woorden 'onzekerheid' en ontoereikendheid. Onzekerheid over de inhoud van de regelingen, onzekerheid over de toepassing van regels in individuele gevallen en onzekerheid over het proces en de voortgang. Onzekerheid is belastend, zeker voor kwetsbare mensen. Ontoereikend' lijken de mogelijkheden die de regels bieden in bijzondere situaties. We zien dat burgers met een zorg- en/of hulpvraag die niet in een al van te voren bedacht vakje valt, tussen wal en schip geraken. Dat is een groot probleem. Zeker in het sociaal domein, waarin het juist de bedoeling is kwetsbare mensen in individuele situaties te ondersteunen en te voorkomen dat ze buiten de boot vallen. Als je kind een andere oplossing nodig heeft in het onderwijs dan standaard is bedacht en afgesproken door de gemeente, dan is er geen vergoeding voor bijvoorbeeld vervoer. Terwijl je als gezin wel die extra kosten hebt. Dat is niet eerlijk! (Gezin met zoon die andere basisschool beter past) Overige activiteiten Sociaal ombudsvrouw De Wolden voorlopige monitor

383 Collegiale ombudscontacten De afgelopen periode heb ik twee keer een overleg georganiseerd met de gemeentelijk ombudsman, Maas van Egdom. Hem was opgevallen dat in het sociale domein geen klachten ontvangt uit De Wolden, vermoedelijk omdat burgers met dergelijke klachten weten dat ze daarvoor bij mij terecht kunnen. Hij ontving wel klachten over de beschikkingen die worden afgegeven. Met de sociaal ombudsvrouwen in Meppel, Westerveld en Emmen heb ik regelmatig contact. Elk kwartaal hebben we een intervisieafspraak. Dit is erg plezierig en ondersteunend. Sommige vraagstukken zijn zo complex dat meedenken door een collega helpt. Tevens onderhoud ik contact met de sociaal ombudsvrouw uit Deventer. Zij loopt tegen dezelfde vraagstukken en kwesties aan als ik signaleer in De Wolden. De transitie blijkt en is niet eenvoudig. Na bijna twee jaar lopen veel gemeenten nog steeds tegen nieuwe vraagstukken en uitdagingen aan. De transformatie lijkt nog maar amper begonnen. Voorlichting Naast de werkzaamheden voortvloeiend uit de individuele contacten, verricht ik als sociaal ombudsvrouw meer algemene werkzaamheden op het gebied van voorlichting en de samenwerking met instanties, ook in de buurgemeenten. Ik voer gesprekken, bezoek bijeenkomsten en schrijf artikeltjes voor periodieken van diverse organisaties in De Wolden. Sociaal ombudsvrouw De Wolden voorlopige monitor

384 Tot slot Aan het eind van deze rapportage wil ik er nogmaals op wijzen dat deze is gebaseerd is op mijn contacten met dertig individuele vragenstellers in de eerste negen maanden van Het is dus geen (systematisch) onderzoek. Het zijn signalen uit de samenleving. Met de voorzichtigheid die geboden is, kunnen we uit de signalen uit deze periode afleiden dat meer mensen de weg naar de Sociaal ombudsvrouw weten te vinden, dat de problematiek die zij voorleggen complexer lijkt te worden, dat er vaker sprake is van financiële problemen en er niet altijd oplossingen voor het vraagstuk zijn. Net als in mijn rapportage over 2015 stel ik vast dat veel kwesties zijn terug te voeren op ontoereikende informatievoorziening, communicatie (waaronder bejegening) en vooral gebrek aan maatwerk. De aanbevelingen uit de rapportage over 2015 blijven ook nog steeds van kracht. Ze hebben geen idee wat het betekent afhankelijk te zijn van een uitkering. Een kleine verandering in de uitbetalingsdatum of het bedrag gooit in ons gezin alles overhoop. We houden het net drijvende. (Man met gezin; uitkeringsafhankelijk) Ik constateer dat de mensen die mij benaderen vooral problemen ervaren met de onzekerheid waarin zij verkeren en de ontoereikendheid van de oplossingen die vanuit de reguliere wet- en regelgeving geboden wordt. Ik realiseer mij dat gemeente niet alle onzekerheid kan wegnemen. In dergelijke situaties zijn correcte bejegening en zorgvuldige procedures extra van belang. Mogelijk kan er ook nog wat bereikt worden door nog meer oog te hebben voor de mens achter de vraag en vaker de ruimte te verkennen die er is buiten de gebaande paden; op zoek te gaan naar maatwerkoplossingen, en gebruik te maken van de ruimte die de regelingen bieden. Van de betrokkenen bij de gemeente vraagt dat creativiteit en (extra) energie, voor de betrokken burgers kan het echter wezenlijk verschil uitmaken. Ik begrijp niet waarom alles zo standaard gebeurt. Ik vraag niet om standaard, ik vraag om een oplossing voor mijn situatie en die is misschien wel goedkoper dan de standaard. Maar daar is helemaal geen ruimte voor in het gesprek lijkt het wel. (Oudere met vervoersvraag) Ik beveel aan om alle mogelijkheden te verkennen en de vragende burger in die verkenning goed te informeren, alvorens de beschikking af te geven. Zolang er nog geen formele beschikking is afgegeven, kan nog redelijk eenvoudig de geboden hulp of voorziening bijgestuurd worden en kan er maatwerk geboden worden. Zodra de beschikking er ligt, rest alleen een formele bezwaarprocedure. Dit ervaren mensen als een lastig, formeel en energievretend traject. Daar zien de meesten zo tegenop, dat ze er maar niet aan beginnen. Anders gezegd: met een beschikking sluiten we deuren die we misschien liever nog een tijdje open hadden willen houden. Sociaal ombudsvrouw De Wolden voorlopige monitor

385 Bijlage Overzicht contacten burgers sociaal ombudsvrouw gemeente De Wolden januari september 2016 Contact/ Vragensteller Januari maart 1. Via Wie Waar # 2. Via Wie Waar # 3. Via Wie Waar # 4. Via Wie Waar # 5. Via Wie Waar # 6. Via Wie netwerk vrouw Zuidwolde 2 netwerk man Zuidwolde 1 netwerk echtpaar Ruinen 3 buurtteam echtpaar; 40-50; zoon 11 Ruinerwold 2 vader ouder 30-40; zoon 20 Echten 8 website vrouw Thema Kwesties Acties ombudsvrouw richting gemeente WMO vervoer Participatiewet; uitkering Onheuse bejegening Communicatie niet helder Gebrek aan transparantie in regelgeving WMO Zorg en Wonen Onprettige bejegening Geen zicht op oplossingen Onduidelijke brieven WMO vervoer Leerlingenvervoer Participatiewet; uitkering en toeslagen WMO begeleiding Participatiewet; uitkering Niet begrijpen regeling Oneerlijkheid ervaren in mogelijkheden regeling Slecht afspraken nakomen Afspraken niet zorgvuldig nakomen Onheuse bejegening Slecht begrijpen brieven gemeente Informatie over regeling slecht vindbaar Overleg met betreffende consulent en teamleider wmo klacht over bejegening Informatie opgevraagd bij de ombudsman Overleg met afdeling WMO Overleg afdeling leerlingen vervoer Overleg afdeling W&I Overleg ombudsman en secretariaat ombudsman Resultaat/ verbeterpunten* Oplossing gevonden. Positief beschikt. VOA is betrokken. Informatie verstrekt, betrokkene kan verder. VOA heeft extra ondersteuning gegeven bij verheldering en zoeken oplossingsrichtingen. Duidelijkheid aan inwoner kunnen bieden. Verbeterpunten* voor communicatie. Medewerker buurtteam houdt contact. Helderheid en gehoord voelen. Oplossing op termijn gevonden en mogelijkheid tussentijdse oplossing. Begeleider en bewindvoerder zijn betrokken. Helderheid en mogelijke opties kunnen bieden. Bijlage Rapportage Sociaal Ombudsvrouw De Wolden Overzicht contacten januari oktober

386 Contact/ Vragensteller Thema Kwesties Acties ombudsvrouw richting gemeente Resultaat/ verbeterpunten* Waar # buiten gemeente (over-weegt hierheen te verhuizen) 3 Digitaal warboel ervaren Behoefte aan onafhankelijk meedenken Verbeterpunten voor toegankelijkheid informatie. 7. Via Wie Waar # website man Emmen 1 WMO zorg Bejegening Wil bezwaar indienen tegen herindicatie Overdracht naar sociaal ombudsvrouw Emmen Helderheid kunnen bieden en informatie gegeven. 8. Via Wie Waar # Via via gezin, kind 6 Zuidwolde 2 WMO vervoer Leerlingenvervoer speciaal onderwijs Mogelijkheden in specifieke tijdelijke situatie Overleg afdeling leerlingenvervoer Duidelijkheid gebracht. 9. Via Wie Waar # website gezin 4 kind. De Wijk 6 Participatiewet WMO Leerlingenvervoer Onprettige bejegening Onduidelijke afspraken. Niet nakomen afspraak. Lastige schriftelijke communicatie Overleg met Sociaal team W&I Afdeling leerlingenvervoer Beschikking is geregeld. Toeslagen zijn toegekend. Helderheid gegeven en verbeterpunten doorgegeven. 10. Via Wie Waar # website man Ruinen 5 Participatiewet; uitkering Onheuse bejegening Gebrek aan maatwerk Wantrouwen naar deskundigheid en zorgvuldigheid Onprettige communicatie Weer werk gevonden. Verbeterpunten doorgegeven. 11. Via Wie Waar # website vrouw Zuidwolde 2 WMO zorg Onduidelijkheid over financiële compensatie langdurig zieken Overleg met Henk Wind beleidsmedewerker wmo Info over regeling verstrekt. WTCG stand van zaken doorgegeven en wat te verwachten. 12. Via Wie Waar # buurvrouw vrouw 50-60, zoon Ansen 3 Participatiewet Paniek over veranderingen en verhoging (zorg)kosten en verlies financiële zelfstandigheid. Bezwaar ingediend Overleg Secretariaat ombudsman Helderheid over mogelijkheden en oplossingsrichtingen geboden. Bezwaar is ingetrokken. Bijlage Rapportage Sociaal Ombudsvrouw De Wolden Overzicht contacten januari oktober

387 13. Via Wie Waar # 14. Via Wie Waar # 15. Via Wie Waar # 16. Via Wie Waar # April-Juni 17. Via Wie Waar # Contact/ Vragensteller website vrouw Zuidwolde 4 netwerk vrouw Zuidwolde 5 website man Drogteropslagen 3 website man Zuidwolde 4 mantelzorger man Zuidwolde 3 Thema Kwesties Acties ombudsvrouw richting gemeente Participatiewet; uitkering WMO begeleiding Participatiewet WMO vervoer Participatiewet WMO voorzieningen en tegemoetkomingen Onprofessionele bejegening Onduidelijkheid over maatwerk en rechten en plichten. Niet nakomen afspraken Ingewikkelde schriftelijke communicatie en formulieren Geen maatwerk Bezwaar ingediend tegen beschikking Zoekt maatwerk en mogelijkheden bestaande regeling Onheuse bejegening; onprofessioneel. Geen maatwerk Bezwaar ingediend Transparantie formulieren Niet meer de weg weten in regelingen Overleg W&I Overleg afdelingen W&I en WMO Overleg afdeling W&I Oplossing gezocht samen met SWW en mantelzorger. Formulierenbrigade Resultaat/ verbeterpunten* Informatie kunnen geven die helderheid gaf. Verbeterpunten doorgegeven. Verbeterpunten doorgegeven. Alternatieve mogelijkheden zijn gezocht voor aanvullende mogelijkheden, financiën. Helderheid en mogelijkheden gegeven en mogelijkheden andere oplossingen. Verbeterpunten doorgegeven. Oplossing gevonden. Mantelzorger en vraagsteller zijn geholpen. SWW ingeschakeld. Verbeterpunt: communicatie 18. Via Wie Waar # netwerk echtpaar Ruinerwold 7 WMO voorzieningen Onprettige en prettige bejegening Vraag om voorziening die niet in standaard pakket zit; ontbreken van maatwerk Informatie opgevraagd bij afdeling WMO. Met consulent situatie besproken en overgedragen Informatie verstrekt, WMO consulent heeft verder opgepakt. Verbeterpunt: bejegening 19. Via Wie Waar # folder echtpaar Zuidwolde 2 WMO vervoer Onduidelijke informatie over regelingen en vergoedingen Overleg met afdeling WMO Informatie gegeven, verheldering en zoeken oplossingsrichtingen Verbeterpunt: informatievoorziening Bijlage Rapportage Sociaal Ombudsvrouw De Wolden Overzicht contacten januari oktober

388 20. Via Wie Waar # 21. Via Wie Waar # 22. Via Wie Waar # 23. Via Wie Waar # Contact/ Vragensteller Site gemeente vrouw Ruinen 4 Folder, site Echtpaar Ruinen 5 Buurtteam, Man Zuidwolde 5 SWW Echtpaar Zuidwolde 5 Thema Kwesties Acties ombudsvrouw richting gemeente Sociaal Team en crisis Onduidelijke informatie niet weten waar terecht met crisis situatie en zorg. Slecht bereikbaar WMO tegemoetkoming mantelzorgcompliment Participatiewet; WMO tegemoetkoming regeling meerkosten Onduidelijkheid en irritatie of en zo ja wanneer er dan duidelijkheid over mantelzorgcompliment 2015 en 2016 komt Oneerlijke beoordeling Behoefte aan onafhankelijk mee-denken Onheuse behandeling; als on eerlijk ervaren beoordeling Wil mogelijk bezwaar indienen tegen afwijzing Overleg afdelingen gemeenten Overleg afdeling WMO en SWW Resultaat/ verbeterpunten* Duidelijkheid kunnen bieden aan inwoner binnen halve dag. Verbeterpunt: bereikbaarheid. Helderheid en gehoord voelen. Duidelijkheid gegeven en termijn waarop informatie komt. Verbeterpunt: communicatie Overleg betrokken hulpverlener Helderheid en mogelijke opties kunnen bieden. Verbeterpunten: toegankelijkheid informatie. Overleg met VOA en SWW Helderheid kunnen bieden en informatie gegeven. Verbeterpunt: tegemoetkoming regeling meerkosten, communicatie Juli-September 24. Via Wie Waar # Zorgverlener man Ruinerwold 3 Participatie wet en Jeugdwet Positie gescheiden ouders, financiële vraagstukken, onrecht ongelijkwaardigheid onrecht en ongelijkwaardigheid bijdrage kosten Niet meer de weg weten in voorzieningen Oplossing gezocht samen met medewerker buurtteam, geattendeerd andere instanties Vraagsteller heeft andere informatie bron gevonden. Kan nu verder geholpen worden. Verbeterpunt: informatie 25. Via Wie Waar # folder echtpaar Zuidwolde 2 Mantelzorgcompliment Onduidelijkheid over wanneer meer duidelijkheid mantelzorgcompliment Informatie opgevraagd bij afdeling WMO. Informatie ontvangen stand van zaken via Henk Wind Informatie verstrekt Verbeterpunt: informatie 26. Via Wie Waar # Secretariaat ombudsman vrouw dochter PGB dochter Bewind voering Dreigende huisuitzetting paniek, schulden, bang voor uithuiszetting, verlies PGB Overleg met Sociaal Team Gerichte informatie gegeven, begeleiding is ingezet, situatie in beeld bij Sociaal Team. Verbeterpunt :informatie en Bijlage Rapportage Sociaal Ombudsvrouw De Wolden Overzicht contacten januari oktober

389 Contact/ Vragensteller Thema Kwesties Acties ombudsvrouw richting gemeente Resultaat/ verbeterpunten* Zuidwolde 6 afstemming 27. Via Wie Waar # Site gemeente gezin 3 kinderen Ruinen. 8 Passend onderwijs voor 2 de kind Onduidelijke informatie, geen oplossingen voor vraagstuk in reguliere beleid. Leuren met kind en het vraagstuk Geen passende ondersteuning Overleg afdelingen gemeenten, Hoofd van afdeling Vraagstuk is helder geworden. Oplossing wordt gezocht maar is nog niet gevonden. Verbeterpunt : informatie, in gesprek gaan om vraagstuk helder te krijgen, nakomen van afspraken en maatwerk. 28. Via Wie Waar # Via huisarts, folder vrouw Koekange 2 WMO voorzieningen Onzorgvuldige behandeling en bejegening. Overleg SWW Gehoord voelen en klacht kwijt. Voelt zich zeer onheus en onzorgvuldig bejegend. Verbeterpunt: communicatie 29. Via Wie Waar # Via bijeenkomst, Man De Wijk 1 Participatiewet; onregelmatige betaling uitkering kwetsbaar Gehoord voelen Verbeterpunten: helderheid en consequent uitvoeren. 30. Via Wie Waar # Raadslid Gezin kinderen N.B. 3 WMO voorzieningen Vraagstukken met zorg op maat en baby met grote zorgbehoefte onduidelijkheid over mogelijkheden en ingewikkelde formulieren. uitblijven reactie gemeente ontbreken maatwerk bij PGB Overleg met WMO Helderheid gegeven en informatie Verbeterpunten: Informatie, communicatie, en maatwerk # = aantal contacten vragensteller/ombudsvrouw * Met 'verbeterpunten' wordt gedoeld op de door de vraagsteller aangedragen en door de sociaal ombudsvrouw doorgegeven verbeterpunten (in beleid en uitvoering). Bijlage Rapportage Sociaal Ombudsvrouw De Wolden Overzicht contacten januari oktober

390 MONITOR SOCIAAL DOMEIN - KWALITATIEVE GEGEVENS 1. Aanleiding In de raadswerkgroep Sociaal Domein is besloten om de monitor sociaal domein ook te voorzien van kwalitatieve gegevens om daarmee een nog completer beeld te krijgen van het sociaal domein in De Wolden. Afgesproken is dat kwalitatieve gegevens voor de eerste keer bij de tweede bestuursrapportage 2016 worden gepresenteerd. 2. Aansluiting bij bestuursrapportage II In een memo van 14 oktober 2016 heeft wethouder Mirjam Pauwels aangegeven dat bij de bestuursrapportage het kwalitatieve deel nog ontbreekt, omdat de uitkomsten van het belangrijkste onderdeel daarvan het cliëntervaringsonderzoek (CEO) Wmo niet tijdig beschikbaar waren. Er is toen aangegeven dat de uitkomsten na verwerking op 16 november 2016 aan de orde kunnen komen in de vergadering van de raadswerkgroep Sociaal Domein. Het vervolg van deze notitie gaat over kwalitatieve informatie over het sociaal domein en sluit aan bij de kwantitatieve informatie zoals die als onderdeel van de bestuursrapportage II in de monitor sociaal domein is opgenomen. 3. Cliëntervaringsonderzoek (CEO) 2016 Wmo 3.1 Wettelijke verplichting Het onderzoeken hoe de clienten de kwaliteit van de maatschappelijke ondersteuning hebben ervaren is een wettelijke verplichting op grond van de Wmo 2015 (art ). Het clientervaringsonderzoek (CEO) moet jaarlijks gebeuren. De uitkomsten moeten voor 1 juli worden gepubliceerd en aan de minister van VWS worden verstrekt. In 2016 wordt voor de eerste keer een dergelijk onderzoek uitgevoerd en daarom is voor dit jaar de datum van 1 juli niet van toepassing. 3.2 Wat wordt aan clienten gevraagd? Met onder anderen betrokkenheid vanuit de VNG is op landelijk niveau bepaald dat het CEO in ieder geval 10 verplichte vragen omvat om bijvoorbeeld gemeenten onderling met elkaar te kunnen vergelijken. De 10 verplichte vragen gaan over: - Het contact met de gemeente; - De kwaliteit van de ondersteuning; - Wat heeft de ondersteuning opgeleverd (effect). Daarnaast kunnen gemeenten nog aanvullende vragen stellen. 3.3 Aanpak CEO - Drentse aanpak De 12 Drentse gemeenten hebben gekeken of het CEO gezamenlijk kan worden uitgevoerd. Het resultaat daarvan is dat CMO STAMM het onderzoek voor 11 van de 12 gemeenten (Westerveld heeft niet meegedaan) heeft uitgevoerd. De kosten van het onderzoek worden in 2016 gefinancierd door de provincie. De 11 samenwerkende gemeenten hebben besloten om naast de 10 verplichte vragen ook nog aanvullende vragen te stellen.