Over de redactie. mee aan het opstellen van diverse richtlijnen voor lage-rugklachten.

Transcriptie

1 Over de redactie Raymond Ostelo (1968) is fysiotherapeut en klinisch epidemioloog. In 2002 promoveerde hij bij de capaciteitsgroep Epidemiologie van de Universiteit Maastricht op het proefschrift Rehabilitation following lumbar disc surgery.tijdens dit promotietraject was hij ook werkzaam aan de Hogeschool Zuyd, opleiding Fysiotherapie, waar hij onderwijs ontwikkelde en les gaf op het gebied van de onderzoeksmethodologie en evidence-based practice. Samen met Riekie de Vet en Arianne Verhagen vormde hij de redactie van de eerste druk van Onderwijs in wetenschap. Na zijn promotie was Ostelo twee jaar als postdoctoraal onderzoeker werkzaam bij het EMGO Instituut van het VU Medisch Centrum. Sinds 1 oktober 2004 is hij als lector Paramedische Zorg verbonden aan de Amsterdamse Hogeschool voor Paramedisch Opleidingen (AMPO). Hij combineert dit met zijn aanstelling als universitair docent aan het EMGO Instituut. Hij verricht en coördineert onderzoek op het gebied van de klinimetrie en het onderzoek naar de effectiviteit van paramedische behandelingen. Raymond Ostelo is (mede)auteur van meer dan zestig (inter)nationale peer reviewed publicaties, over onder meer methodologische onderwerpen, ontwikkeling en evaluatie van meetinstrumenten, effectiviteit van postoperatieve behandeling na lumbale herniaoperatie en gedragsmatige behandelingen van lage-rugklachten. Hij is copromoter van een promotieonderzoek naar de effectiviteit van de behandeling van nekklachten. Verder werkte hij mee aan het opstellen van diverse richtlijnen voor lage-rugklachten. Arianne Verhagen (1959) is fysiotherapeut, manueel therapeut en klinisch epidemioloog. In oktober 1999 behaalde ze haar doctorstitel aan de Universiteit Maastricht. Vanaf juni 1999 was ze werkzaam als postdoc en later als universitair docent van de afdeling Huisartsgeneeskunde op het Erasmus MC in Rotterdam. Hier coördineert ze onderzoek op het gebied van het bewegingsapparaat in de eerstelijnszorg, met name onderzoek op het gebied van nekklachten, whiplash, klachten van de arm, nek en schouder, en dergelijke. Verder houdt ze zich bezig met de ontwikkeling van methodologie van gerandomiseerd onderoek en systematische reviews. Tevens geeft ze les in onderzoeksmethodologie aan huisartsen in opleiding. Arianne Verhagen is sinds december 2004 voorzitter van de commissie Wetenschap & Scholing van de Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie. Tevens is ze (mede)auteur van ongeveer zestig internationale wetenschappelijke publicaties en meer dan vijftig Nederlandstalige publicaties. Ze heeft tot nu toe één promovendus begeleid. Riekie de Vet (1956) is klinisch epidemioloog. Ze begon haar wetenschappelijke carrière bij de capaciteitsgroep Epidemiologie van de Universiteit Maastricht ( ). Vanaf 2000werktzebijhetEMGOInstituutvanhet VU Medisch Centrum te Amsterdam, waar ze het onderzoeksprogramma Klachten aan het

2 Over de redactie 219 bewegingsapparaat coördineert. Ze was (en is) betrokken bij de opzet en uitvoering van een groot aantal gerandomiseerde onderzoeken op het gebied van klachten aan het bewegingsapparaat. Vanaf 2002 is ze hoogleraar in de Klinimetrie en ze richt haar onderzoek op de kwaliteit van metingen en meetinstrumenten. Verder is ze betrokken bij de (nadere) ontwikkeling van de methodologie van systematische reviews, gerandomiseerd onderzoek, prognostisch onderzoek en van systematische reviews naar de kwaliteit van meetinstrumenten. De Vet is (mede)auteur van meer dan 150 internationale wetenschappelijke publicaties en ze was (co)promotor van twaalf promovendi. Ze heeft ruime ervaring in het onderwijs en geeft met name onderwijs aan promovendi op het gebied van systematische reviews en klinimetrie. De Vet is voorzitter geweest van de Nederlandse Vereniging voor Epidemiologie ( ) en is momenteel Associate Editor van Quality of Life Research.

3 Register 262-tabel 151 achtergrondrisico 119 actieonderzoek 53 afhankelijke variabelen 46 agreement 143 alfa (a) 131 alternatieve hypothese 110, 130 Altman, Bland en 153 analyse, compliance only- 64, intention to treat- 214, meta- 204, multivariabele 127, 170, non-respons- 63, per protocol- 64, sensitiviteits- 201, univariabele 127, 170, van kwalitatief onderzoek 55 apparente validiteit 171 aselecte steekproef 60, 176 associatiematen 119 associatiemodellen 127 attributief risico 124 begripsvaliditeit 145 beloop, klinisch 164, natuurlijk 27, 41, 86, 130, 164 betrouwbaarheid 80, 143, 151, interbeoordelaars- 81, 143, intrabeoordelaars- 81, 143, longitudinale 86, test-hertest- 143 betrouwbaarheidsinterval 124, 134, 135, 207 bias 182, informatie- 183, 184, 213, publicatie- 208, selectie- 213 biologische variatie 86, 142 Bland en Altman 153 blinderen 182 blindering 28 blokrandomisatie 179 boxplot 142 capaciteitsvragen 97 carry-overeffect 191 case series 189 case-based practice 22 casestudy 189 centrale maten 107 Chi-kwadraattoets 114 Cochrane Collaboration 209 Cochrane Library 35, 44 cohort, dynamisch 165, prospectief 166, retrospectief 166, statisch 165 cohortonderzoek 38, 124, 166 compliance only-analyse 64 confounder 46 confounding 39, 125 consensus-based 25 consistentie 143 construct validity 145 constructvaliditeit 82 content validity 82 continue uitkomsten 120 continue uitkomstmaten 123 continue variabelen 78, 105, 151 controlegroep 27 controlled clinical trials 207 correlatiecoëfficiënt 152 criterion validity 145 criteriumvaliditeit 82 cross-overonderzoek 191 cumulatieve frequentie 107

4 Register 221 dataverzameling 47 deductie 33 definitieve vraagstelling 44 Delphi-criterialijst 206 diagnose 23, 81 diagnostische test 141, 149 dichotome uitkomsten 118 dichotome uitkomstmaten 123 discrete variabelen 78 document 54 doelmatigheid 196 doelmatigheidscyclus 196 doelpopulatie 60 draaiboek 47 drop-out(s) 48, 61 dynamisch cohort 165 economische evaluatie 196 effect, carry-over- 191, ruwe 127 effectbeoordelaar 28, 184 effectmaat 117, 120, 121, 122, 124 effectmodificatie 126 effectmodificatoren 46 effectschatter 134 etnografisch onderzoek 53 EuroQol 199 evaluatie, economische 196 evaluatieve meetinstrumenten 82, 85 evidence-based medicine 203, 209 evidence-based practice 22, 23, 34 evidence-based richtlijnen 25 exclusiecriteria 205 experiment, gerandomiseerd 41, 111 experimenteel, quasi- 189 experimenteel onderzoek 40 expert validity 82, 145 expositiemeting 39 externe validiteit 171 face validity 82, 145 factoren, prognostische 164 fenomenologisch onderzoek 51 focusgroepinterview 54 follow-up, loss to 61, 64, 214 follow-upmeting 39 fout, type I- 130 type II- 131, fouten, toevallige 80 frequentie, cumulatieve 107 frequentietabel 105 functionele performance 95 functionele status 95 funnelplot 208 geldigheid 24, 54, 56 gemiddelde 207 generaliseerbaarheid 23, 48, 61 generieke meetinstrumenten 198 gepaarde groepen 114 gepaarde t-toets 113 geprestratificeerde randomisatie 180 gerandomiseerd experiment 41, 111 gewogen kappa 151 gezondheidsindex 198 gouden standaard 81 grafische presentatie 105, 142 grafische weergave 200 grounded theory 53 handelingsonderzoek 53 hanteerbaarheid 83 Health Belief Model 66 health technology assessment 195 hermeneutisch onderzoek 52 heterogeniteit 208 humoraal-pathologische model 32, 34 hypothese 33, alternatieve 110, 130, nul- 110, 130 ICC, Intraclass Correlation Coefficient 152 incidentie 39 inclusiecriteria 205 inductie 33 informatiebias 183, 184, 213 informed consent 66, 71 Informed Decision-making Checklist 70 inhoudvaliditeit 82 intention to treat-analyse 214 interbeoordelaarsbetrouwbaarheid 81, 143 interne validiteit 48, 171, 206 interpretatieve stroming 51 intersubjectiviteit 56 intervalschaal 79, 104 interview 54, focusgroep- 54 intrabeoordelaarsbetrouwbaarheid 81, 143 Intraclass Correlation Coefficient (ICC) 152 kappa 144, gewogen 151 keywords 205 klinisch beloop 164 klinisch(e) relevant(ie) 29, 97, 132, 136 kosten 198 kosteneffectiviteitsonderzoek 197 kosteneffectiviteitsratio s 200

5 222 Onderwijs in wetenschap kritisch-emancipatorische stroming 51 kruistabel 151, 154 kwalitatief onderzoek, analyse 55 kwartiel 107 Lasagna, wet van 47 life event 51 literatuuronderzoek 204, systematisch 23 longitudinaal 82, onderzoek 60 longitudinaal onderzoek 63 longitudinale betrouwbaarheid 86 loss to follow-up 61, 64, 214 matching 39 maten, centrale 107, objectieve 83, spreiding 107, subjectieve 83 mediaan 207 medical technology assessment 195 Medline 44 meetinstrumenten, evaluatieve 82, 85, generieke 198 meetniveau 104 meetschalen 79 meta-analyse 23, 204 meten 78, patiëntspecifiek 89, 98 méthode numérique 34 methodologie, open 53 meting, expositie- 39, follow-up- 39 model, humoraal-pathologische 32, 34 modellen, associatie- 127, predictie- 127 modus 207 mogelijke overeenstemming 145 multivariabele analyse 127, 170 n=1-onderzoek 194 narrative review 204 natuurlijk beloop 27, 41, 86, 130, 164 natuurwetenschappelijke stroming 50 niet-experimenteel onderzoek 38 nominale schaal 79, 104 nominale variabelen 151 non-respons 61 non-responsanalyse 63 normale verdeling 108 nulhypothese 110, 130 number needed to treat 118, 136 objectieve maten 83 observatie 54, participerende 54 observationeel onderzoek 38, 165 onafhankelijke variabelen 46 onderzoek, cohort- 38, 166, cross-over- 191, etnografisch 53, experimenteel 40, fenomenologisch 51, handelings- of actie- 53, hermeneutisch 52, longitudinaal 60, 63, niet-experimenteel 38, observationeel 38, 165, patiëntcontrole- 40, pre-experimenteel 41, quasi-experimenteel 41 onderzoekspopulatie 45, 47, 156 onderzoeksvariabelen 46 ongepaarde groepen 114 ongepaarde t-toets 113 open methodologie 53 operationalisatie 46 opinion-based practice 23 ordinale schaal 79, 104 Oswestry vragenlijst 96 OT Seeker 44 overeenstemming 57, 144, 152, 153, mogelijke 145, toevallige 144, 150 paradox van Stein 35 participerende observatie 54 Patiënt Motivatie Classificatie 69 patiëntcontroleonderzoek 40 patiënteninstroom 47 patiëntenuitval 48 patiëntspecifiek meten 89, 98 Pearson Product Moment Correlation Coefficient 152 Pearsons r 152 PEDro 44 peer review 57 per protocol-analyse 64 percentiel 107 performance, functionele 95 PICO-systeem 44 placebo 28, 183 placebobehandeling 183

6 Register 223 power 131 practice, case-based 22, evidence-based 22, 23, 34, opinion-based 23 precisie 132, 135, 169, 215 predictiemodellen 127 pre-experimenteel onderzoek 41 presentatie, grafisch 105, grafische 142 prevalentie 39 prognose 163 prognostische factoren 164 proporties 113, 118 prospectief 39 prospectief cohort 166 publicatiebias 208 PubMed 44 puntschatting 206, 215 p-waarde 111, 124, 129, 134 quality-adjusted life years 198 quasi-experimenteel 189 quasi-experimenteel onderzoek 41 Quebec Back Pain Disability Questionnaire 96 randomisatie 28, blok- 179, geprestratificeerde 180 randomisatieprocedure 176 randomisatieschema 177, 179 randomised clinical trial (RCT) 41 randomiseren 175 ratioschaal 80, 104 regressielijn 125 reliability 81 responsiviteit 82, 85 retrospectief 40, 121 retrospectief cohort 166 review, narrative 204, systematische 204 richtlijnen, evidence-based 25 risico 118, attributief 124 risicoverschil 124, 125, 135 Roland Disability Questionnaire (RDQ) 95 ruis 80, 86 ruwe effect 127 schaal, interval- 79, 104, nominale 79, 104, ordinaal 104, ordinale 79, ratio- 80, 104 selectiebias 213 selectiecriteria 28, 177 selectieve uitval 61 sensitiviteit 145 sensitiviteitsanalyse 201 signaal 86 significantie, statistische 130, 131, 132 single case design 188 single case randomised clinical trial 191 specificiteit 145 spreidingsmaat 121, 142, 207 spreidingsmaten 107 staafdiagram 105 standaarddeviatie 87, 105, 107, 108, 112, 207 stappenplan 23, 43 statisch cohort 165 statistisch significant 111 statistisch toetsen 130 statistische pooling 204 statistische significantie 110, 130, 131, 132 status, functionele 95 steekproef, aselecte 60, 176 Stein, paradox van 35 stroming, interpretatieve 51, kritisch-emancipatorische 51, natuurwetenschappelijke 50 subgroepanalysen 35 subjectieve maten 83 systematisch literatuuronderzoek 23 systematische review 204 test, diagnostische 141, 149 test-hertestbetrouwbaarheid 143 toets, Chi-kwadraat- 114, gepaarde t- 113, ongepaarde t- 113, t- 113 toetsen, statistisch 130 toeval 27, 28, 41, 110 toevallige fouten 80 toevallige overeenstemming 144, 150 toevalsbevindingen 35 triangulatie 57 t-toets 113 type I-fout 130 type II-fout 131 uitkomsten, continue 120, dichotome 118

7 224 Onderwijs in wetenschap uitkomstmaten, continue 123, dichotome 123 uitval, selectieve 61 univariabele analyse 127, 170 validiteit 24, 81, 145, 153, apparente 171, begrips- 145, construct- 82, criterium- 82, externe 171, inhoud- 82, interne 48, 171, 206 validity, construct 145, content 82, expert 82, 145, face 82, 145 variabelen, afhankelijke 46, continue 105, 151, discrete 78, nominale 151, onafhankelijke 46, onderzoeks- 46 variatie, biologische 86, 142 verdeling, normale 108 verstorende factor 39 verzadiging 57 visuele analoge schaal 78, 90 voorlopige vraagstelling 43 voorspellende waarde 146 vraagstelling 27, definitieve 44, voorlopige 43 vragenlijst 54 waarde, voorspellende 146 wash-outperiode 191 wet van Lasagna 47 wetenschappelijke literatuur zoeken 24 zoeken, wetenschappelijke literatuur 24 zoekstrategie 204, 205