HOOFDSTUK 2 Het oprichten van de BV

Transcriptie

1 HOOFDSTUK 2 Het oprichten van de BV Als een ondernemer zijn ondernemingsactiviteiten binnen een BV wil drijven, zal eerst een keuze gemaakt moeten worden hoe de structuur van de BV er uit zal zien. Als deze bekend is dan kan de onderneming worden opgericht. Een BV is een zelfstandige rechtspersoon. De eigenaren van de BV zijn de aandeelhouders. Het bestuur is het hoogste leidinggevende orgaan van de BV. Het bestuur wordt aangesteld door de aandeelhouders. Dit wordt bepaald in de algemene vergadering van aandeelhouders (AVA). De taken van het bestuur zijn onder andere: het vastleggen van het beleid van de BV; toezien of het beleid goed wordt uitgevoerd; het aanstellen van de directie. Het bestuur legt verantwoording af aan de aandeelhouders in de AVA. De directeur van de onderneming zal de dagelijkse leiding van de BV hebben. Deze is verantwoordelijk voor de dagelijkse activiteiten van de onderneming. Bij kleine ondernemingen is de aandeelhouder, de voorzitter van het bestuur en de directeur vaak eenzelfde persoon. Deze noemt men dan de directeurgrootaandeelhouder (dga). Bij het oprichten van een BV zal eerst geïnventariseerd worden hoe de structuur van de toekomstige BV eruit ziet. Hierna kan met via de wettelijke vereisten een BV of meerdere BV s oprichten. Deze vereisten zijn: het opstellen van statuten; ontvangen van een verklaring van geen bezwaar; inschrijving in het Handelsregister. Totdat deze zaken geregeld zijn kunnen de rechtshandelingen al via een BV in oprichting plaatsvinden. 15

2 2.1 Hoofdstuk 2 Het oprichten van de BV Actuele ontwikkelingen Er is een wetsvoorstel ingediend om het oprichten van een BV makkelijker te maken. Hierin wordt de eis voor een minimumkapitaal van afgeschaft. Ondernemers kunnen in de nieuwe wet zelf kiezen welk kapitaal zij inbrengen in de BV. Een bankverklaring is dan niet meer mogelijk. Tevens wordt in het wetsvoorstel een ruimere mogelijkheid geboden om in de statuten af te wijken van wettelijke bepalingen, zoals bijvoorbeeld om meer besluitvorming buiten de algemene vergadering van aandeelhouders te laten vallen. Het oprichten van een BV kan nu al vrij snel gebeuren, maar indien het wetsvoorstel aangenomen wordt kan dit in de toekomst nog makkelijker en sneller. Wanneer dit wetsvoorstel in werking treedt, is nog niet duidelijk. 2.1 Holdingstructuur Een ondernemer kan er voor kiezen één enkele BV op te richten. Er kan ook gekozen worden voor het opzetten van meerdere BV s. Zo kan een ondernemer in verschillende BV s de eventuele verschillende ondernemingsactiviteiten onderbrengen. Ook kan dan het opbouwen van vermogen, denk hierbij aan overwinsten, pensioenvoorzieningen en onroerend goed, in een andere BV worden opgebouwd dan de BV waarin de werkelijke bedrijfsactiviteiten zitten. Dit betekent dat vermogen uit de risicosfeer van de bedrijfsactiviteiten wordt gehaald. Dit kan door middel van het opzetten van een holdingstructuur. Dit is een structuur die bestaat uit één hoofd-bv, de holding, en meerdere werk-bv s. De particulier, vaak een dga, bezit de aandelen van de holding-bv. De holding-bv bezit vervolgens de aandelen van de werk-bv. In de werk-bv worden de bedrijfsactiviteiten uitgevoerd. Het risico van de totale onderneming wordt hierdoor verdeeld over de verschillende BV s. Annet heeft een restaurant en cateringbedrijf. Annet heeft er voor gekozen de risico s van beide ondernemingen te willen splitsen en heeft hiervoor twee werkmaatschappijen opgericht. Aangezien zij ook een pand bezit waarin zowel het restaurant als de keuken van de catering is gevestigd, heeft ze er voor gekozen het pand als afzonderlijk vermogen in haar holding op te nemen. Tevens bouwt ze in haar holding pensioen op. De holdingstructuur zit er nu als volgt uit (figuur 2.1): 16

3 Hoofdstuk 2 Het oprichten van de BV 2.1 Figuur 2.1: Holdingstructuur met twee werkmaatschappijen Als blijkt dat de cateringactiviteiten toch niet zo lopen als Annet had gehoopt, kan zij zonder de activiteiten van het restaurant te hoeven veranderen de catering staken. Bij faillissement van bijvoorbeeld de catering zullen de schuldeisers zich alleen kunnen verhalen op het vermogen van Catering Annet BV. Bij een holdingstructuur zal de dga vaak in dienst zijn van de holding en daar zijn salaris van ontvangen. De werk-bv s zullen de holding voor de geleverde werkzaamheden van de dga een vergoeding geven; deze wordt management fee genoemd. Als er na de management fee, overige kosten en vennootschapsbelasting, nog winst in de werk-bv over is, dan kan de BV deze winst via dividend aan de holding uitkeren. Dit kan vaak zonder belastingbetaling middels de deelnemingsvrijstelling. Deze zal in paragraaf 3.10 uitgebreid aan bod komen. Op deze manier zal de werk-bv geen onnodig hoge reserves opbouwen die bij een eventueel faillissement in gevaar zouden komen. De reserves worden nu in de holding opgebouwd los van de bedrijfsactiviteiten. Elke opgerichte werk-bv zal wel via de officiële weg opgericht moeten worden. Ook zal elke BV een jaarrekening moeten presenteren en vennootschapsbelasting moeten betalen. Binnen de holding kan al dan niet gewenst gekozen worden voor een fiscale eenheid, wat als voordeel onder andere een flexibele verliesverrekening met zich meebrengt. De voorwaarden en overige consequenties van de fiscale eenheid worden in paragraaf 3.13 besproken. Als er sprake is van een fiscale eenheid zal de BV ook een geconsolideerde balans moeten opmaken. Een geconsolideerde jaarrekening geeft een jaarlijks overzicht van de financiële 17

4 2.2 Hoofdstuk 2 Het oprichten van de BV situatie van de fiscale eenheid. Deze wordt opgesteld door de moeder- of holding-bv van de totale eenheid. Alle ondernemingen die tot een fiscale eenheid behoren moeten in deze jaarrekening worden opgenomen. Dit alles brengt toch extra kosten en administratieve werkzaamheden met zich mee. Het is dan goed per situatie af te wegen hoeveel BV s er nodig zijn. 2.2 BV in oprichting Indien de ondernemer besluit zijn bedrijfsactiviteiten via een BV uit te voeren, zal hij de procedure voor het oprichten van een BV moeten starten. Tot die tijd hoeft de ondernemer natuurlijk niet stil te zitten en kan hij middels de BV in oprichting (i.o.) al rechtshandelingen namens deze BV i.o. verrichten. Voor deze rechtshandelingen is de ondernemer of oprichter van de BV i.o. nog wel persoonlijk aansprakelijk. Deze aansprakelijkheid blijft tot het moment dat de nieuwe BV definitief is opgericht en deze BV de rechtshandelingen van de BV i.o. ook bekrachtigt. Dit kan via een afzonderlijke akte van bekrachtiging waar het bestuur van de nieuwe BV voor zal tekenen. Doet het bestuur van de BV dit niet, dan zal de ondernemer ook na de definitieve oprichting hoofdelijk aansprakelijk blijven voor de handelingen die hij namens de BV i.o. heeft verricht. Jaap is voornemens een onderneming in de vorm van een BV te beginnen. Zijn activiteiten in deze BV zullen voornamelijk bestaan uit het bouwen en beheren van websites. Aangezien Jaap niet kan wachten besluit hij middels zijn BV i.o. alvast enkele high-techcomputers aan te schaffen. Hiervoor leent hij een bedrag van Ondanks dat Jaap dit namens zijn BV i.o. doet is hij nu hoofdelijk aansprakelijk voor deze schuld. Na een jaar blijken de zaken nog niet zo goed te lopen en gaat de BV failliet. Indien Jaap als bestuurder van de BV de rechtshandelingen namens de BV i.o. heeft bekrachtigd, zal Jaap bij faillissement niet persoonlijk aangesproken kunnen worden. Heeft hij dit niet gedaan, dan zal ook nu nog de schuldeiser de restschuld bij Jaap op zijn persoonlijke vermogen kunnen verhalen. In de periode dat men voor de BV i.o. werkt is er geen sprake van een dienstbetrekking. Men kan wel een vergoeding ontvangen van de BV i.o., maar deze wordt dan belast als resultaat uit overige werkzaamheid. Men kan over deze periode ook geen pensioenrechten opbouwen. 18

5 Hoofdstuk 2 Het oprichten van de BV De statuten van de BV De statuten van een BV worden door de notaris vastgesteld. In deze (notariële) akte zal opgenomen worden: het doel van de onderneming; het geplaatste aandelenkapitaal en het gestorte aandelenkapitaal en de manier waarop deze storting plaatstvindt; de benoeming van de eerste bestuurders; de bevoegdheden; de winstverdeling Het doel van de onderneming In de statuten van de BV zal het doel van de onderneming omschreven moeten worden. Deze doelomschrijving bepaalt waar een BV voor kan worden gebruikt. Het doel moet helder en in duidelijke bewoordingen in de statuten worden opgenomen. Het bestuur zal zijn handelingen moeten richten op het verwezenlijken van het omschreven doel. Gebeurt dit niet, dan kan er sprake zijn van doeloverschrijding. Doeloverschrijding kan voorkomen als het statutaire doel niet wordt gevolgd, maar ook als de handeling economisch niet bijdraagt aan het halen van het doel. Hierbij kan een aangegane rechtshandeling door de BV worden vernietigd. Een onderneming, Groot Bakkerij BV heeft als doel het bakken en verkopen van broden aan de detailhandel. De onderneming heeft drie bestuursleden. Een van de bestuursleden heeft geld nodig voor de verbouwing van zijn privéwoning. Hij besluit hiervoor een lening bij de bank aan te gaan met als zekerheid de deegmenger van de bakkerij. Deze zekerheidsstelling strookt niet met het doel van de BV en kan door de BV ongedaan gemaakt worden. Ook de bank had dit kunnen weten en zal bij eventuele problemen zich niet kunnen verhalen op de gestelde zekerheid Het aandelenkapitaal De hoogte van het maatschappelijk aandelenkapitaal moet in de statuten van de BV opgenomen worden. Het maatschappelijk kapitaal is het maximumbedrag waarvoor aandelen tegen nominale waarde mogen worden uitgegeven. Bij daadwerkelijke oprichting zal volgens de wet een vijfde van het maatschappelijk 19

6 2.3 Hoofdstuk 2 Het oprichten van de BV kapitaal minimaal geplaatst moeten worden. Wil de BV het maatschappelijk aandelenkapitaal later verhogen dan zullen er nieuwe statuten opgemaakt moeten worden. In de statuten zal ook het aantal aandelen waaruit dit maatschappelijk kapitaal bestaat worden opgenomen, alsmede welke soorten aandelen er worden uitgegeven. Omdat de BV een besloten vennootschap is zullen er blokkeringsregelingen, waarin bepaald wordt hoe de aandelen overgedragen kunnen worden, opgenomen worden. Blokkeringsregelingen worden opgenomen om te voorkomen dat aandelen makkelijk in handen komen van ongewenste belanghebbenden. In de blokkeringsregelingen worden regels rondom het te koop aanbieden van de aandelen geregeld. Er kan bij overdracht van de aandelen geregeld worden aan wie de aandelen bij voorrang aangeboden moeten worden. Vaak wordt hierin opgenomen dat de andere aandeelhouders het eerste recht op koop hebben. De prijsbepaling kan hierbij dan voor problemen zorgen, daarom worden in de blokkeringsregelingen ook vaak uitgebreide procedures opgesteld tot het bepalen van de koopprijs van die aandelen. Hierin kunnen zelf betalingscondities, zoals de mogelijkheid tot uitgestelde betaling, opgenomen worden. Er kunnen regelingen specifiek voor verkoop van aandelen en voor overgang van de aandelen bij overlijden opgesteld worden. Naast de aanbiedingsregeling kan er ook een goedkeuringsregeling opgenomen worden. Dit betekent dat een specifiek orgaan goedkeuring moet geven voor de overdracht van de aandelen. Hierdoor kan voorkomen worden dat kleine aandeelhouders hun belangen aan een willekeurig iemand verkopen zonder goedkeuring van de grootste aandeelhouders. Naast het in de statuten vermelde maximumbedrag van het aandelenkapitaal zal bij de uiteindelijke oprichting een kapitaal daadwerkelijk aan aandeelhouders uitgegeven worden, het geplaatste aandelenkapitaal. Het totaal aan waarde dat vervolgens op het geplaatste aandelenkapitaal in de onderneming gestort wordt is het gestorte aandelenkapitaal. Is het geplaatste aandelenkapitaal nog niet volledig volgestort, dan heeft de BV het recht deze aandelen terug te halen. Hoe dit in de BV geregeld is zal in de oprichtingsakte opgenomen zijn. Bij de oprichting van een BV zal er onder andere het volgende opgenomen kunnen worden: Meubelmakerij van Hout BV, te Maastricht heeft een maatschappelijk aandelenkapitaal van , bestaande uit 500 aandelen nominaal Van dit kapitaal is werkelijk geplaatst 200 stuks aan de heer P.L.A. van Hout. De heer Van Hout heeft op dit moment 20

7 Hoofdstuk 2 Het oprichten van de BV 2.3 nog maar beschikbaar en stort dit bedrag in de BV. Als de BV later extra geld nodig heeft voor nieuwe investeringen kan de BV alsnog van de heer Van Hout opeisen. Mocht de BV nog verder doorgroeien, dan zal deze nog 300 nieuwe aandelen, zonder aanpassing van de statuten, kunnen plaatsten. Een aandeelhouder kan tot het maximum van zijn geplaatste aandelenkapitaal aangesproken worden. Indien dit geplaatste vermogen nog niet helemaal is volgestort en de BV failliet gaat, kan de curator de aandeelhouders vragen hun geplaatste aandelenkapitaal alsnog vol te storten. Minimumkapitaalseis In de wet is een minimumeis voor het maatschappelijk en geplaatst aandelenkapitaal opgenomen. De BV dient een minimaal maatschappelijk, geplaatst en volgestort aandelenkapitaal te bezitten van Indien niet aan deze voorwaarde is voldaan, zijn de bestuurders hoofdelijk aansprakelijk voor de handelingen van de BV. Om te kunnen aantonen dat aan deze eis voldaan is, wordt de storting van het minimale kapitaal geregeld door een bankverklaring. Bij de bank zal een rekening op naam van de BV in oprichting worden geopend. Op deze rekening zal een kapitaal van gestort moeten worden, dat tot het moment van oprichting bij notaris op deze rekening moet staan. De bank zal nu een verklaring opstellen waarin is opgenomen dat dit bedrag bij oprichting van de BV ook daadwerkelijk op de rekening stond en beschikbaar is voor de BV. Na oprichting kan de BV dit geld gaan gebruiken of weer terugstorten aan de aandeelhouders, die daarmee een schuld aan de BV krijgen. Een hoger aandelenkapitaal dan dit minimum is natuurlijk ook mogelijk. Er is op dit moment een wetsvoorstel ingediend om deze minimumkapitaaleis te laten vervallen. Soorten aandelen Een BV kan verschillende soorten aandelen uitgeven. De reden hiervoor kan zijn dat de ene aandeelhouder meer stemrecht wil hebben dan een ander. Indien een aandeelhouder zich juist niet met het beleid wil of mag bemoeien kan er ook minder stemrecht gegeven worden. Om dit beperkte stemrecht te compenseren kan dit aandeel een voorkeursrecht op de winstverdeling krijgen. Een gewoon aandeel is een aandeel met stemrecht in een onderneming en geeft een recht op de winst van de onderneming, dividend, en een stemrecht bij de aandeelhoudersvergadering. Een preferent aandeel geeft de aandeelhouder een voorrecht in de winstverdeling en een voorrang op de verdeling van het overgebleven vermogen bij 21

8 2.3 Hoofdstuk 2 Het oprichten van de BV faillissement. Het voorrecht in de winst wordt vaak vastgelegd door deze aandeelhouders een vast percentage van de nominale waarde van het aandeel te geven. De overige winst gaat naar de gewone aandeelhouders. Hiervoor zal de preferente aandeelhouder vaak een stukje stemrecht willen weggeven. Indien er geen winst is, zullen zowel de gewone aandeelhouders als de preferente aandeelhouders geen dividend ontvangen. Cumulatief preferente aandelen werken hetzelfde als de preferente aandelen en hebben aanvullend een inhaalrecht op het dividend. Als de BV in een jaar verlies maakt zullen de aandeelhouders geen dividend uitgekeerd krijgen. Wordt er in de latere jaren weer winst gemaakt, dan kunnen de cumulatief preferente aandelen hun gemiste winst van de vorige jaren eerst op de winst verhalen. De andere aandeelhouders zullen daarna hun winst van dit jaar pas kunnen ontvangen. Een prioriteitsaandeel geeft de aandeelhouder meer stemrecht in de aandeelhoudersvergadering dan de gewone aandeelhouders. Dit recht kan betrekking hebben op alle beslissingen, maar kan zich ook beperkt richten op een recht tot het doen van een bindende voordracht voor het benoemen van de leden van de raad van bestuur. Vaak worden de prioriteitsaandelen uitgegeven aan de bestuurders van de BV. Naast aandelen kan een belang in een BV ook verkregen worden door de uitgifte van certificaten. Een reden tot het uitgeven van certificaten is dat het volgens de wet niet mogelijk is gewone aandelen uit te geven zonder stemrecht. Bij een certificaat is het gewone aandeel in handen van een stichting administratiekantoor. De stichting behartigt de belangen van alle certificaathouders. Op deze manier kan toch economisch een aandeel zonder stemrecht bereikt worden. Familie de Vries-van Deursen heeft een grote kledingzaak. Zij overweegt de onderneming onder te brengen in een BV. Ook de kinderen, Roel en Peter, en hun partners, Anne en Lieke, wil men hierbij betrekken. Zij hebben de volgende wensen: de ouders houden het meeste stemrecht tot het benoemen van het bestuur. De kinderen krijgen de meeste winstgerechtigdheid in het kader van vermogensoverdracht. En hun partners krijgen gewone aandelen zonder stemrecht. Zij kunnen de aandelen nu als volgt verdelen: De heer en mevrouw de Vries-van Deursen krijgen prioriteitsaandelen. Roel en Peter krijgen preferente aandelen. Anne en Lieke krijgen certificaten. 22

9 Hoofdstuk 2 Het oprichten van de BV Bevoegdheden Een BV heeft altijd aandeelhouders en een bestuur, vaak directie genoemd. Indien wenselijk kan er ook nog een raad van commissarissen en vergadering van bijzondere aandeelhouders zijn, maar dit is niet verplicht. De aandeelhouders komen samen in de vergadering van aandeelhouders en hebben daar zeggenschap over de onderneming. De wet geeft de vergadering van aandeelhouders een aantal bevoegdheden zoals beslissen over uitgifte van aandelen, benoeming, schorsing of ontslag van het bestuur en statutenwijzigingen. Ook kan in de statuten een specifieke bevoegdheid aan de aandeelhouders worden gegeven, zoals goedkeuren van belangrijke rechtshandelingen die het bestuur aan wil gaan die veel risico of verandering in de organisatie met zich meebrengen. Denk hier bijvoorbeeld aan het aangaan van grote leningen of het kopen van gebouwen. Deze regel heeft alleen een interne werking. Mocht het bestuur dus zonder toestemming een handeling doen waarvoor het wel toestemming nodig had, is de aangegane overeenkomst toch rechtsgeldig. Bij eventuele schade van de BV bij deze overeenkomst kan de BV deze schade verhalen op de bestuurder. Zoals eerder al in hoofdstuk 1 besproken, zal de bestuurder in dit geval ook persoonlijk aangesproken kunnen worden voor de geleden schade. Dit kan op basis van zijn bestuurdersaansprakelijkheid. Het bestuur, ook directie genoemd, kan uit een of meer personen bestaan. Bij oprichtingen zullen de eerste bestuurders in de akte van oprichting worden benoemd. Daarna zal dit gebeuren in de vergadering van aandeelhouders. Als het bestuur niet functioneert, kan het geschorst of ontslagen worden door de aandeelhouders, via de algemene vergadering van aandeelhouders. Om te voorkomen dat de vennootschap in zo n geval zonder leiding komt te zitten en dus onbestuurbaar wordt, is in de statuten een regeling opgenomen over de manier waarop in zo n geval gehandeld moet worden. Hierbij kan gedacht worden aan het aanstellen van een voorlopig bestuur van de vennootschap. Het bestuur heeft de dagelijkse leiding in handen en mag namens de BV rechtshandelingen aangaan. Als het bestuur uit meerdere personen bestaat kan iedere persoon dit afzonderlijk doen. Er kan uitdrukkelijk overeengekomen worden dat voor bepaalde handelingen het gehele bestuur moet tekenen. Als dit specifiek is geregistreerd bij de Kamer van Koophandel zal dit ook een externe werking hebben en zal de aangegane rechtshandeling ongedaan gemaakt kunnen worden. Ook hier kan men denken aan handelingen zoals het aangaan van financieringen en het kopen van onroerend goed. 23

10 2.3 Hoofdstuk 2 Het oprichten van de BV Winstverdeling Als er resultaat behaald is zal aan het einde van het boekjaar bepaald moeten worden hoe dit resultaat wordt verdeeld. Bij een BV zullen de aandeelhouders in de algemene vergadering van aandeelhouders een besluit nemen over de verdeling van het resultaat. Als er sprake is van winst, dan kan deze worden toegevoegd aan de reserves van de onderneming. Het eigen vermogen van de BV bestaat dan uit het geplaatste aandelenkapitaal en een winstreserve. De aandeelhouders hebben nu geen direct rendement op hun aandelen. Toch kan dit gunstig zijn voor de aandeelhouders aangezien de winst kan zorgen voor het groeien van de onderneming. Deze groei kan in de toekomst leiden tot een nog grotere winst in de onderneming. De aandeelhouders kunnen ook voor het in contanten uitkeren van de winst kiezen. Deze uitkering wordt ook wel dividend genoemd. Een winstverdeling kan ook in de vorm van het uitgeven van bonusaandelen. Hoeveel winst een aandeelhouder krijgt zal vaak afhankelijk zijn van het aantal aandelen dat hij bezit en het soort aandelen dat hij bezit. Per soort aandeel kan een andere verdeling worden opgenomen. Aandelen van eenzelfde soort kunnen bij de verdeling niet verschillend behandeld worden. Hoeveel rechten een soort aandeel heeft op een uitkering van de winst zal in de statuten bepaald worden. Snel Transport BV heeft een winst gemaakt na belastingen van Snel Transport BV heeft een nominaal geplaatst en volgestort aandelenkapitaal van verdeeld over vier aandeelhouders. Frans en Jan bezitten ieder 30% van de aandelen middels preferente aandelen. Peter en Koen bezitten ieder 20% van het aandelenkapitaal middels gewone aandelen. In de statuten is bepaald dat de preferente aandelen minimaal 8% over hun nominale aandelenkapitaal van de winst uitgekeerd krijgen. In de aandeelhoudersvergadering wordt de volgende winstverdeling bepaald: de eerste van de winst wordt in contanten uitgekeerd, het overige wordt gereserveerd. De winstverdeling van de totale winst is nu als volgt: Preferente aandeelhouders volgens statuten (ieder 30% %) Preferente en gewone aandeelhouders volgens verdeling ( ) Naar winstreserve

11 Hoofdstuk 2 Het oprichten van de BV 2.5 Frans en Jan hebben nu ieder ( 2400 plus 30% van ) ontvangen. Peter en Koen hebben nu ieder (20% van ) ontvangen. Heeft de onderneming een verlies gemaakt, dan kan dit verlies in mindering worden gebracht op de aanwezige reserves in de onderneming. Mocht dit niet mogelijk zijn, dan kan het zijn dat het verlies opgelost moet worden door het aantrekken van extra kapitaal. Dit extra kapitaal kan verkregen worden door het uitgeven van extra aandelen die de nieuwe aandeelhouders of bestaande aandeelhouders kunnen kopen. De totale onderneming wordt dan door meer aandeelhouders gedeeld, waardoor de waarde per aandeel lager zal zijn. 2.4 Verklaring van geen bezwaar Voor oprichting van de BV is een ministeriële verklaring van geen bezwaar een wettelijke vereiste. Ook voor het wijzigen van de statuten of het omzetten van het ene type rechtspersoon in een ander type zal zo n verklaring vereist zijn. Een aanvraag voor de verklaring van geen bezwaar zal via de notaris ingediend worden bij het Ministerie van Justitie. De notaris zal naast de concept-oprichtingsakte ook de gegevens van de oprichters, aandeelhouders en bestuurders toesturen naar het ministerie. Hierbij zal hij een verklaring toevoegen waarin staat dat hij zelf geen bezwaren heeft kunnen constateren. Het Ministerie van Justitie zal een antecedentenonderzoek uitvoeren. Hierin worden alle bij de oprichting van de BV betrokken personen, de aandeelhouders en bestuurders, onderzocht of ze betrokken zijn geweest bij faillissementen, fraude of andere delicten. Het onderzoek richt zich met name op de laatste acht jaren. Als blijkt dat dit het geval is en er een kans bestaat dat de BV gebruikt zal worden voor ongeoorloofde doeleinden, zal er geen verklaring worden afgegeven. Ook indien blijkt dat het doel van de BV zal leiden tot benadeling van mogelijke schuldeisers zal er geen verklaring worden afgegeven. Na afgeven van de verklaring van geen bezwaar kan de akte van oprichting daadwerkelijk bij de notaris getekend worden. Dit moet binnen drie maanden na afgifte van de verklaring. 2.5 Inschrijving in het Handelsregister Nadat de BV bij de notaris is opgericht, moet deze ingeschreven worden bij de Kamer van Koophandel. Dit om handelspartners van de BV inzicht te verschaffen in wie er bevoegd is deze rechtspersoon te vertegenwoordigen. Tot het moment 25

12 2.6 Hoofdstuk 2 Het oprichten van de BV dat dit is gebeurd zullen de bestuurders hoofdelijk aansprakelijk blijven voor alle rechtshandelingen van de BV. 2.6 Omzetting van een eenmanszaak in een BV Indien een ondernemer zijn onderneming in de vorm van eenmanszaak heeft en besluit zijn ondernemingsvorm te wijzigen naar een BV zal hij deze kunnen omzetten. Hij kan er dan voor kiezen zijn gehele onderneming of een gedeelte van de onderneming onder te brengen in een BV. De overgang van de eenmanszaak naar BV kan fiscaal op verschillende manieren worden geregeld. Dit zijn: met fiscale afrekening (ruisend); zonder fiscale afrekening (geruisloos) Ruisende omzetting Bij ruisende omzetting van een eenmanszaak naar een BV zal de eenmanszaak tegen de werkelijke waarde omgezet worden in de BV. De werkelijke waarde van de eenmanszaak is vaak niet op de balans af te lezen omdat de balans op boekwaarde is opgesteld. De activa (gebouwen, inventaris, debiteuren) en passiva (lange en korte schulden) zullen individueel bekeken moeten worden en op werkelijke waarde gesteld worden. Indien de werkelijke waarde hoger is dan de boekwaarde ontstaat er een stille reserve. Ook zal de goodwill in de onderneming bepaald moeten worden. Goodwill is de prijs die een koper voor de onderneming zou betalen om de onderneming over te nemen bovenop de werkelijke waarde van de activa minus de passiva. Aangezien bij de omzetting in een BV geen daadwerkelijke koper aanwezig is, zal het bepalen van de goodwill door de ondernemer zelf moeten gebeuren. Deze waarde kan tot discussies met de Belastingdienst leiden omdat een lagere goodwill een lagere belaste winst betekent voor de ondernemer en dus minder belasting genereert. De Belastingdienst wil echter een zo reëel mogelijke goodwill om een reële belastingheffing te kunnen krijgen. Als het bepalen van de goodwill tot discussie leidt is het aan te bevelen de bepaalde goodwill ter goedkeuring aan de inspecteur van de Belastingdienst voor te leggen. Suzanne (40 jaar) heeft een boekenwinkel. Ze besluit haar eenmanszaak om te zetten naar een BV. Op de balans staat het winkelpand voor , inventaris voor en een kassaldo van Suzanne 26

13 Hoofdstuk 2 Het oprichten van de BV 2.6 heeft een langlopende schuld bij de bank van Suzanne heeft inmiddels een FOR van Suzanne denkt dat haar activa een werkelijke economische waarde hebben van (pand is en de inventaris ). Aangezien ze nogal een bekende winkel in de omgeving is, schat ze haar de werkelijke totale verkoopprijs voor haar totale onderneming in op Er zit derhalve een stille reserve van ( ) in de onderneming. De goodwill is ( ( )). Als de stille reserve en de goodwill zijn bepaald, zal de eenmanszaak tegen die waarde gestaakt kunnen worden. Bij de ruisende omzetting zal over deze reserves en goodwill afgerekend moeten worden. Naast de stille reserve en de goodwill zal ook de fiscale oudedagsreserve (FOR) vrijvallen. De FOR is een fiscale voorziening die binnen een eenmanszaak gevormd wordt door een percentage van de winst opzij te zetten en daarmee belastinguitstel over het desbetreffende bedrag te krijgen. Bij beëindiging van de onderneming, ook door omzetting in een BV, moet over de opgebouwde FOR alsnog belasting betaald worden. Ook de overige aanwezige reserves, zoals een kostenegalisatiereserve en een herinvesteringsreserve, zullen bij de omzetting vrijvallen en daarover zal afgerekend moeten worden. Ook over een eventueel genoten desinvesteringsvrijsteling moet nog worden afgerekend. De totale stakingswinst kan nu als volgt worden berekend: Werkelijke waarde van de activa minus passiva Boekwaarde van de activa minus passiva Totale stille reserve aanwezig in de onderneming Goodwill Vrijval FOR Vrijval kostenegalisatiereserve Vrijval herinvesteringsreserve Desinvesteringsvrijstelling Totale stakingswinst Bij de ruisende omzetting kan de ondernemer wel gebruikmaken van de stakingsfaciliteiten in de inkomstenbelasting in box 1. Zo kan de ondernemer gebruikmaken van de stakingsaftrek. De stakingsaftrek is een vast bedrag dat van 27

14 2.6 Hoofdstuk 2 Het oprichten van de BV de stakingswinst mag worden afgetrokken. Deze bedraagt 3630 en kan door de ondernemer maar één keer in zijn leven worden benut. Terug naar Suzanne uit het vorige voorbeeld. Suzanne heeft nooit eerder een onderneming gestaakt. De stakingswinst voor Suzanne kan als volgt worden berekend: Stille reserve Goodwill FOR Stakingsaftrek Totale belaste stakingswinst Naast deze stakingsaftrek kan de ondernemer een lijfrente bedingen voor zijn FOR en de stakingswinst. De lijfrente zal nu of in de toekomst zorgen voor periodieke uitkeringen die voor extra inkomen kunnen zorgen. De FOR kan volledig in een lijfrente gestort worden. De stakingslijfrente is aan een maximum gebonden. Het bedrag dat aan stakingslijfrente bedongen kan worden is afhankelijk van de leeftijd van de ondernemer en van de gekozen uitkeringsvormen van de lijfrente. Naar keuze kan de ondernemer de periodieke uitkeringen direct in laten gaan of de uitkeringen uitstellen tot een later tijdstip. De volgende maxima zijn van toepassing: Maximaal mogelijke stakingslijfrente (2009) Leeftijd en situatie ondernemer en keuze uitkeringsvorm Ouder dan 60 jaar of Meer dan 45% arbeidsongeschikt en direct ingaande lijfrente of Overlijden en direct ingaande lijfrente Tussen de 50 en 60 jaar of Alle overige gevallen bij een direct ingaande lijfrente Alle overige gevallen Maximum lijfrente De genoemde bedragen moeten wel verminderd worden met: de stand van de FOR bij aanvang van het kalenderjaar; 28

15 Hoofdstuk 2 Het oprichten van de BV 2.6 alle eerder op basis van jaarruimte en reserveringsruimte op het belastbare inkomen in mindering gebrachte lijfrentepremies; de in voorgaande jaren op basis van vrijval van de FOR reeds gestorte lijfrente; de waarde ten tijde van staken van de aanspraken van de verplicht gestelde beroeps- en bedrijfspensioenregelingen; alle eerder als stakingslijfrente gestorte bedragen. De gestorte lijfrente kan bedongen worden bij een professionele verzekeraar. Voor deze afstorting zal de onderneming het totale bedrag beschikbaar moeten hebben. Aangezien bij omzetting in een BV geen daadwerkelijke koopprijs betaald zal worden, zullen de liquide middelen hiervoor niet altijd aanwezig zijn. De onderneming heeft ook de mogelijkheid om de lijfrente te bedingen bij de nieuwe BV. Hierdoor hoeft het bedrag niet werkelijk afgestort te worden en wordt alleen de lijfrenteverplichting bij de BV op de balans opgenomen. Suzanne besluit voor haar FOR en stakingswinst de maximale lijfrente te bedingen bij haar eigen nieuwe BV. Suzanne heeft nooit eerder lijfrentepremies gestort en heeft geen verplichte beroepspensioenregeling. Suzanne kan voor haar FOR een lijfrente bedingen van Voor een lijfrente van de stakingswinst zal ze naar de maximale bedragen in de wet moeten kijken. Aangezien zij nog geen 50 is, zal ze maximaal ( ) bij een direct ingaande lijfrente of ( ) bij een uitgestelde lijfrente kunnen bedingen. Natuurlijk nooit meer dan haar werkelijk behaalde stakingswinst exclusief de FOR (voor stakingsaftrek) van Suzanne zal bij de omzetting waarschijnlijk kiezen voor een uitgestelde lijfrente. Suzanne kan nu in het kader van haar omzetting een totale lijfrente bij haar nieuwe BV bedingen van voor de FOR en voor de overige stakingswinst. In totaal dus Suzanne kan haar volledige stakingswinst in een lijfrente storten en hoeft hierover nu geen belasting in box 1 te betalen. Na het afwikkelen van de staking van de eenmanszaak kan de balans van de BV worden opgesteld tegen de werkelijke waarde van de onderneming. Het voordeel hiervan is dat de BV nu kan afschrijven over de werkelijke, vaak hogere, waarde van de activa en over de goodwill. Bij een ruisende omzetting kan 29

16 2.6 Hoofdstuk 2 Het oprichten van de BV worden volstaan met het minimaal uit te geven aandelenkapitaal van Het restant (in deze casus ) kan in rekening courant worden verrekend. Een ruisende omzetting van de BV kan, indien gemeld aan de Belastingdienst, met terugwerkende kracht van drie maanden plaatsvinden. Veel ondernemingen zullen per kalenderjaar een omzetting wensen. Vindt melding van de omzetting plaats voor 1 april van dat jaar, dan kan de ruisende omzetting met terugwerkende kracht vanaf 1 januari worden uitgevoerd. Suzanne besluit haar totale stakingswinst om te zetten in een lijfrente bij haar BV en te volstaan met het minimaal uit te geven aandelenkapitaal van De beginbalans van de BV bij ruisende omzetting zal er nu als volgt uitzien (bedragen in euro's): BV Suzanne Pand Goodwill Inventaris Bank Aandelenkapitaal Lijfrente Suzanne r/c Suzanne Bank Geruisloze omzetting Omdat er bij omzetting van de eenmanszaak naar een BV geen daadwerkelijke verkoop en dus ook geen daadwerkelijke staking zal plaatsvinden, zou het logisch zijn om de onderneming tegen dezelfde waarde voort te zetten. Dit kan door middel van de geruisloze omzetting. Bij de geruisloze omzetting wordt de eenmanszaak tegen boekwaarde in de BV ingebracht. Het kapitaal van de BV moet wel in dezelfde verhouding en in dezelfde handen komen als bij de eenmanszaak. De stille reserves, goodwill, herwaarderingsreserves, kostenegalisatiereserve en desinvesteringsreserve zullen niet vrijvallen of bijgeteld hoeven te worden. De eenmanszaak wordt niet officieel gestaakt. De fiscale ouderdagsreserve zal wel vrijvallen, aangezien dit een faciliteit is die alleen door een IB-onderneming genoten kan worden. De fiscale oudedagsreserve kan dus niet door de BV worden overgenomen. Er kan wel een stakingslijfrente worden bedongen bij de nieuwe BV voor deze 30