Metacognitie in het onderwijs Focus & Flow
|
|
- Regina Geerts
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Metacognitie in het onderwijs Focus & Flow! Marcel V.J. Veenman Instituut voor Metacognitie Onderzoek Focus & Flow? Focus (aandacht) & Flow (betrokkenheid) worden vaak gezien als motivationele begrippen. Huidige motivatie-theorieën (Pintrich & Schunk, 2002) omvatten talloze componenten die met elkaar zijn verweven (=> spaghetti-modellen). Motivatie verklaart slechts 4% van de leerprestaties. Focus & Flow kunnen ook het resultaat zijn van effectieve zelfsturing of zelf-regulatie door de leerling middels metacognitieve vaardigheden. Metacognitie: wat is dat? Kennis en vaardigheden om het eigen denken en handelen te organiseren, sturen en controleren: - Oriëntatie & Taakanalyse (Wat is de aard van de taak? Wat wordt er van me verwacht?) - Voorkennis activeren (Wat weet ik al? 2x) - Doelen stellen (Wat moet ik bereiken?) - Plannen (Hoe ga ik de taak aanpakken?) - Plan systematisch uitvoeren (Stap-voor-stap) - Monitoren (Jezelf in de gaten houden) - Zelf-evaluatie (Heb ik mijn doel bereikt? 2x) - Reflectie (Recapitulatie en terugkijken) Cycli van metacognitieve vaardigheden bij taakuitvoering Voorbereiding: Taakoriëntatie Doelstellen Plannen genereren Uitvoering: Plan volgen Monitoring Zelf-evaluatie: Taakevaluatie Reflectie zelfcorrectie Zelf-instructies (Veenman, 2011, naar Nelson) Controle: zelf-instructies Meta-niveau: Programma van zelf-instructies Object-niveau: Implementatie van zelf-instructies Monitoring Metacognitie en leerprestatie Metacognitie bepaalt in hoge mate de leerprestatie (40%, Veenman, 2017), en is daarmee belangrijker dan intelligentie, voorkennis, studiemotivatie, sociaal-economische-status etc. van de leerling (Wang, Haertel, & Walberg, 1990). Postdictie: Metacognitie van eerstejaarsgeneeskundestudenten correleerde.54 (= 29%) met hun gemiddeld VWO-examencijfer (LUMC 2015). 1
2 Ontwikkeling: domein-specifieke vs. algemene metacognitieve vaardigheden Ontwikkeling: domein-specifieke vs. algemene metacognitieve vaardigheden tekst probleem oplossen inductief leren 8-12 jr. algemeen programma van zelfinstructies 14 jr. en ouder tekst probleem oplossen inductief leren 8-12 jr. algemeen programma van zelfinstructies 14 jr. en ouder Tot 12 jr. ontwikkelen metacognitieve vaardigheden zich op verschillende eilandjes van goedgelijkende taken en domeinen (Veenman & Spaans, 2005). Vanaf 14 jr. zijn metacognitieve vaardigheden taaken domeinoverstijgend van aard => algemeen repertoire (Van der Stel & Veenman, 2011). Sekseverschil: in deze overgang naar algemene metacognitieve vaardigheden lopen meisjes 1 jaar vooruit op jongens. Dus meisjes jr. en jongens jr. Jongens halen deze rijpingsachterstand echter later in => géén blijvend verschil (Veenman e.a., 2014). Intelligentie metacognitie (Veenman, 2008) Ca. 500 leerlingen/studenten van verschillende leeftijden met diverse taken in allerlei domeinen. Het Onderwijsbewijs-project naar hoogbegaafdheid en metacognitie: 82 geselecteerde Pre-University studenten (5-VWO) vs. 71 controle klasgenoten. IQ uniek = 10% Gedeeld = 22% Meta uniek = 18% Leerprestatie (50%) Pre-studenten > controle qua IQ, Metacognitie & Leerprestatie * Maar hoog IQ ( 130) vs. overigen (IQ < 130), geen verschil in metacognitie. Bij 45% van de hoog-iq groep was de metacognitie matig tot zwak. Conclusie: excelleren = IQ + Metacognitie ( + overige factoren als creativiteit en doorzettingsvermogen) Hoge intelligentie hoge metacognitie Verklaring: sommige hoog-intelligente leerlingen worden in het PO/VO onvoldoende uitgedaagd om metacognitieve vaardigheden te ontwikkelen. Homo-economicus: Als je het curriculum met gemak doorloopt, louter door je hoge intelligentie, waarom zou je dan metacognitieve vaardigheden ontwikkelen? Lagere intelligentie lage metacognitie Andere leerlingen compenseren voor hun relatief lagere intelligentie met goed ontwikkelde metacognitieve vaardigheden. Minder inteligente lln. met uitstekende metacognitieve vaardigheden kunnen het nog ver schoppen => Preuniversity college & Universiteit. Risico op studievertraging/uitval bij overgang PO-VO, VO3-4 en VO-HO. 2
3 Wat kan het onderwijs voor leerlingen betekenen? Meta -hoog Meta -laag IQ-hoog Slim & Metacognitief geordend => zeer goede leerprestaties. Slim, maar chaotisch => wisselende leerprestaties. X IQ-laag (rel.) Minder slim, maar Metacognitief geordend en gedisciplineerd => redelijke leerprestaties. Minder slim & chaotisch => zeer zwakke leerprestaties. Relevantie meten van metacognitie voorafgaand aan meta-instructie: meten = weten. 1) Het herkennen van lln. met zwakke meta s omdat zij moeten worden getraind! (Training van lln. met goede meta s kan zelfs verstorend werken.) 2) Vaststellen welke metacognitieve deficiënties wanneer optreden (profilering) => meta-instructie kan zich richten op remediatie van specifieke deficiënties. 3) Als pretest meting om vast te kunnen stellen of een training in beter metacognitief gedrag heeft geresulteerd (posttest). Meting van metacognitieve vaardigheid (Veenman, 2017, in druk) Géén vragenlijsten: wat leerlingen zelf rapporteren op vragenlijsten (bv. ILS) correspondeert niet of nauwelijks met wat zij daadwerkelijk doen tijdens de uitvoering van een leertaak => supermarkt (Nisbett & Wilson). Observeren van metacognitieve vaardigheid (Veenman, 2011) Dus observeren wat leerlingen daadwerkelijk doen tijdens de uitvoering van een leertaak (online). Je vraagt de leerling om een schooltaak hardop-denkend uit te voeren. Géén hulp geven, maar alleen nagaan welke metacognitieve activiteiten de leerling spontaan vertoont. Globaal vaststellen of leerling impulsief of juist bedachtzaam is (voorbereiding, uitvoering en evaluatie). Opdracht: observeren 1 Vraag: Een rechthoekig stuk weiland heeft een oppervlakte van 6750 m². Een boer wil er prikkeldraad omheen spannen. Langs één kant van het weiland loopt een sloot van 75 meter lang en 1½ meter diep. Daar is geen prikkeldraad nodig. Hoeveel meter prikkeldraad heeft de boer nodig als hij twee draden boven elkaar wil spannen? Protocol: (leest de vraag) Dan doe je 6750 : 75 = 90. Even controleren 90 x 75, ja dat klopt, is (maakt een schets) Eén kant is 90 en nog één van 90 en één van 75, daar loopt een slootje, dus daar is geen prikkeldraad nodig = = 255 meter. Hij wil 2 lagen, dan doe je keer 2 = 510 meter. Da s een halve kilometer ja, zou kunnen als twee draden hebt. Ok, dus 510 meter prikkeldraad. Observeren van metacognitie Voorbereiding (V): - Taakanalyse - Voorkennis activeren - Doelen stellen - Plannen Uitvoering (U): - Plan systematisch uitvoeren - Monitoren Evaluatie (Ev): - Zelf-evaluatie - Recapitulatie & reflectie Geef bij elke activiteit een + bij goede, en een bij slechte meta (dus ook als meta ontbreekt). 3
4 Observeren 1 Protocol: (leest de vraag V) Dan doe je (V = plan) 6750 : 75 = 90. Even controleren 90 x 75, ja dat klopt (U = monitoring), is (maakt een schets V) Eén kant is 90 en nog één van 90 en één van 75, daar loopt een slootje, dus daar is geen prikkeldraad nodig (V) (V = plan) = = 255 meter (U). Hij wil 2 lagen (V = plan), dan doe je keer 2 = 510 meter (U). Da s een halve kilometer (Ev = recapitulatie) ja, zou kunnen als twee draden hebt (Ev = check uitkomst). Ok, dus 510 meter prikkeldraad (Ev =conclusie). Opdracht: Observeren 2 Protocol: (leest de vraag tot 75 meter ) dus oppervlakte is 6750 gedeeld door 75 is eh dat gaat 9 keer is 90. Dus = is ehm 230, is 330 dan (leest verder) 1½ meter... Daar is geen prikkeldraad nodig. Dus 1½ er vanaf is 328½. (leest verder) Hoeveel meter twee draden. Dat is 2 keer eh 600, 640 eh 646 en dan 647. Dus 647 klaar. Hint: Kijk niet alleen naar welke meta s worden uitgevoerd, maar ook naar wat de ll. metacognitief gezien zou moeten hebben gedaan (maar toch niet doet). Observeren 2 Protocol: (leest de vraag tot 75 meter V- leest het gevraagde niet) dus oppervlakte is 6750 gedeeld door 75 is eh dat gaat 9 keer is 90. Dus = 165 (tot dusverre correct, maar moeizaam) + 75 (V- planningsfout) is ehm 230, is 330 dan (leest verder) 1½ meter... Daar is geen prikkeldraad nodig. Dus 1½ er vanaf is (V- maakt geen onderscheid in relevantie gegevens) 328½. (leest verder) Hoeveel meter twee draden. Dat is 2 keer eh 600, 640 eh 646 (U- onopgemerkte rekenfout) en dan 647. Dus 647 (U- antwoord mist eenheden) klaar. (Ev- geen evaluatie) Meting van metacognitieve vaardigheid (computerlogfiles) Voordeel: computertaak kan groepsgewijs worden afgenomen. Alle handelingen van de leerling in de leeromgeving worden naar een logfile weggeschreven (tracing), en direct geanalyseerd (zie ook g-study, Winne, 2014). Logfile-maten zijn gevalideerd (92% overeenkomstig met hardop-denk protocollen; Veenman et al, 2014a). Logfile-maten voorspellen leerprestaties (42%). Logfile-maten kunnenontwikkelingsverschillen over leeftijd in kaart brengen (Veenman et al, 2014b). Metacognitieve vaardigheden zijn trainbaar, mits... (Veenman, 2013) 1) Metacognitieve instructie moet worden geïntegreerd met een leertaak om succesvol te kunnen zijn (=> geen aparte studievaardigheidslessen). 2) Het nut van metacognitieve activiteiten moet expliciet worden uitgelegd om leerlingen ertoe te brengen de extra inspanning van die activiteiten te leveren: Waarom vertalen naar tijdwinst, minder fouten, betere prestaties. 3) Metacognitieve instructie moet over een langere periode worden gegeven om een (langdurig) effect te bewerkstelligen. WWW&H regel voor de instructie van metacognitie (Veenman, 1998, 2013) Welke metacognitieve activiteiten? Wanneer moeten die activiteiten worden toegepast? Waarom zijn die activiteiten noodzakelijk? Hoe moeten activiteiten worden uitgevoerd? 4
5 Individuele instructie: Stappenplan probleemoplossen (Wat & Wanneer) 1) Lees de opgave helemaal. Probeer in je eigen woorden te zeggen wat je te weten moet komen. 2) Welke getallen heb je nodig om dit probleem op te lossen? 3) Plan vooraf de stappen die je moet nemen om dit probleem op te lossen. 4) Ga bij elke stap na of de uitkomst van je berekeningen klopt. 5) Ga bij elke stap na of je vooruitgang boekt. 6) Kun je aan het eind een conclusie trekken als antwoord op de vraag? Individuele instructie: Stappenplan tekstbestuderen (Wat & Wanneer) 1) Lees de titel en probeer in je eigen woorden te zeggen wat je over dit onderwerp te weten moet komen. 2) Ga na wat je al over dit onderwerp weet. 3) Bedenk vooraf hoe je het lezen van de tekst gaat aanpakken: waarop ga je je aandacht richten? 4) Ga bij elke zin of alinea na of je begrijpt wat er staat. 5) Ga bij elke alinea na wat je nu meer weet over het onderwerp. 6) Maak aan het eind een samenvatting in eigen woorden: weet je nu voldoende over het onderwerp van de tekst? Instructiemethode stappenplan Modeling: stap voordoen met uitleg waarom => stap laten uitvoeren met ondersteuning => stap zelfstandig laten uitvoeren => stap oefenen. Principes modeling: - stappen één-voor-één aanbieden; - niet teveel stappen per sessie; - bij elke nieuwe sessie eerdere stappen kort herhalen - voldoende oefening door de leerling (inslijten). Klassikale instructie: de docent als rolmodel (Veenman, Haan, & Dignath, 2009) Geen instructie: niet zichtbaar/hoorbaar. Impliciete instructie: omdat docenten experts in hun vak zijn, passen zij zelf ook metacognitieve vaardigheden toe, maar ze wijzen leerlingen niet expliciet op waarom je dat moet doen. (vb. gemaakte fouten op het bord uitwissen). Expliciete instructie (< 3%): hierbij wordt bij elke metacognitieve vaardigheid expliciet aandacht besteed aan de WWW&H regel: ( Dit is plannen, dat doe je zo, en dat doe je hier omdat je dan ). Recapitulatie: Expliciete instructie 1) Laat je eigen meta s duidelijk zien in de les (stel jezelf als voorbeeld). 2) Ga na wat de aard en functie van de impliciete metacognitieve activiteit is. 3) Leg deze functie aan lln. uit in termen van Waarom zou je dit moeten doen? 4) Vertaal dit Waarom in hoe lln. hiervan zullen profiteren (tijdwinst, minder fouten, hogere cijfers). 5) Wees alert op metacognitieve opmerkingen van lln. in de klas (bv., Dat is handig om te doen ) => reageer met expliciete instructie voor de hele klas. Expliciete instructie: Suggesties Docenten moeten zich bewust worden van de metacognitieve vaardigheden die zij zelf toepassen; Zij moeten zich ook bewust worden van de vaardigheden die zij niet (hardop) toepassen; Docent als rolmodel: expliciete instructie van elke metacognitieve activiteit, vooral over het waarom van elke activiteit + concretisering; Monitoring en evaluatie verdienen meer aandacht; Wees alert op metacognitieve opmerkingen van leerlingen reageer daarop met expliciete instructie. 5
6 Beschikbaarheidsdeficiëntie vs. productiedeficiëntie (Veenman, 2013) Beschikbaarheidsdeficiëntie vs. productiedeficiëntie (Veenman, 2013) Beschikbaarheidsdeficiëntie: Vaardigheid ontbreekt geheel bij de leerling. Wat te doen: Vaardigheid moet van de grond af aan worden aangeleerd en getraind (bv. met stappenplan). Productiedeficiëntie: De leerling beschikt wel over de vaardigheid maar past deze niet toe (wegens gebrek aan motivatie, geen relevantie, of wél faalangst). Wat te doen: De leerling moet worden herinnerd aan het gebruik van de vaardigheid door hints of een geheugensteuntje (tijdens de taakuitvoering). Productie- vs. beschikbaarheidsdeficiënties Vraag: Hebben slimme leerlingen met zwak metacognitief gedrag nu last van: A) een productie-deficiëntie ( ze kunnen het wel, maar ze doen het niet ), of B) een beschikbaarheidsdeficiëntie ( ze kunnen het echt niet )? Metacognitieve instructies (hints): Vooraf werd een college aan pre-studenten in de instructiegroep gegeven over de aard en het nut van metacognitieve vaardigheden & metacognitieve instructies (hints) tijdens de taakuitvoering. Controle-groep kreeg college over een neutraal onderwerp & geen metacognitieve hints. Resultaat: Leerlingen profiteerden niet van metacognitieve hints, qua metacognitie en qua leerprestaties. Ook leerlingen met IQ 130 profiteerden niet van hints. Conclusie onderzoek naar metacognitieve deficiënties: Hoog-intelligente leerlingen met metacognitieve deficiënties lijden aan een beschikbaarheidsdeficiëntie. Er is dus doorgaans geen sprake van onwil of luiheid om metacognitieve vaardigheden toe te passen. Ze beheersen deze vaardigheden écht niet. Metacognitieve vaardigheden moeten volledig worden getraind volgens de eerder genoemde principes (WWW&H). In een notendop Begaafdheid kan worden opgevat als: Excelleren = hoog IQ + goede Metacognitie ( + overige factoren). Metacognitie-meting: observatie tijdens de taakuitvoering (géén vragenlijsten!) Metacognitieve instructie: expliciete instructie van WWW&H tijdens de taakuitvoering (ook klassikaal!). 45% van de hoog-intelligente leerlingen zijn metacognitief zwak vanwege beschikbaarheidsdeficiëntie (zij kunnen het écht niet) => instructie & training. 6
Hoogbegaafdheid en metacognitieve vaardigheden
Hoogbegaafdheid en metacognitieve vaardigheden Marcel V. J. Veenman Instituut voor Metacognitie Onderzoek mvjveenman@snelnet.net i M o Hoogbegaafdheid: intelligentie Intellectuele hoogbegaafdheid = potentieelmodel
Nadere informatieHoogbegaafdheid en metacognitieve vaardigheden
Hoogbegaafdheid en metacognitieve vaardigheden Hoogbegaafdheid (Terman, 1925) Intellectuele hoogbegaafdheid: IQ 130 Marcel V. J. Veenman Instituut voor Metacognitie Onderzoek mvjveenman@snelnet.net Hoogbegaafdheid
Nadere informatieBrein als gereedschapskist
Metacognitieve vaardigheden in Reken- en Wiskundeonderwijs SCOL Conferentie 6 november 2013 onderwijsadvies@manitavanderstel.nl www.manitavanderstel.nl Overzicht workshop Inleiding (wat is metacognitie;
Nadere informatieDe ontwikkeling van effectieve leerstrategieën en metacognitieve vaardigheden. Nieuwegein, 10 november 2015
De ontwikkeling van effectieve leerstrategieën en metacognitieve vaardigheden Nieuwegein, 10 november 2015 Geef leerlingen een stuur! Even kennismaken Lineke van Tricht ECHA specialist in gifted education
Nadere informatieHoogbegaafdheid en metacognitieve vaardigheden
Hoogbegaafdheid en metacognitieve vaardigheden Overzicht workshop Sted. Gymnasium Schiedam 20 januari 2015! Marcel V. J. Veenman Instituut voor Metacognitie Onderzoek mvjveenman@snelnet.net i M o Is er
Nadere informatieDenken (zeer) begaafde leerlingen aleer zij doende zijn, en al doende denken zij dan nog? Drs. Hanneke van Dasler
Denken (zeer) begaafde leerlingen aleer zij doende zijn, en al doende denken zij dan nog? Drs. Hanneke van Dasler Voorstellen? drs. Hanneke van Dasler Psycholoog Nip, Kind/Jeugd en therapeut ECHA Specialist
Nadere informatieVerslag symposium donderdag 7 juni
Verslag symposium donderdag 7 juni Als afsluiting van het project OnderwijsBewijs werd 7 juni jongstleden voor de PRE-mentoren van de deelnemende scholen en andere geïnteresseerden een symposium gehouden.
Nadere informatieLeerwerktaak: Verhaaltjessom oplossen aanleren
Leerwerktaak: oplossen aanleren Titel Gekoppeld aan beroepstaak OWE ILS-wi 614 Gekoppeld aan de volgende competenties(s) Niveau Geschikt voor de volgende vakken Ontwerper/ ontwerpgroep/ sectie/ school
Nadere informatieHoe een training in metacognitieve vaardigheden leerlingen en docenten helpt! Bijeenkomst 2
Hoe een training in metacognitieve vaardigheden leerlingen en docenten helpt! Bijeenkomst 2 Rodica Ernst-Militaru R.Ernst@udenscollege.nl Plonie Nijhof nyh@hermannwesselinkcollege.nl Deze bijeenkomst 14:00-15:15
Nadere informatieDonderdag 2 FEBRUARI 2017
Donderdag 2 FEBRUARI 2017 Opening en welkom door Mw. Peursum Presentatie (Hoog)begaafdheid door Mw. drs. Sonja de Vries-Smits ECHA-specialist in gifted education Pauze ontvangst uitslag Uitleg IST hoogbegaafdheid
Nadere informatieDE METADENKENDE LEERLING TRAINING DEEL 1 16 JUNI 2015 IMPROVE-METHODE VOOR HET VERBETEREN VAN DE METACOGNITIE BIJ LEERLINGEN
DE METADENKENDE LEERLING TRAINING DEEL 1 16 JUNI 2015 IMPROVE-METHODE VOOR HET VERBETEREN VAN DE METACOGNITIE BIJ LEERLINGEN Rodica Ernst-Militaru Udens College R.Ernst@udenscollege.nl Plonie Nijhof Hermann
Nadere informatieKarin Nijman & Inge Verstraete. CNV onderwijsthemadag Masterclass leerstrategieën
Karin Nijman & Inge Verstraete CNV onderwijsthemadag Masterclass leerstrategieën masterclass Deel I/ theorie De basis van leren (leren is-zintuigenkennishaakjes-wg-zelfregulatie & metacognitie) Regie
Nadere informatieZelfgestuurd leren met Acadin
Zelfgestuurd leren met Acadin 1. Wat is zelfgestuurd leren? Zelfgestuurd leren wordt opgevat als leren waarbij men zelfstandig en met zin voor verantwoordelijkheid de sturing voor de eigen leerprocessen
Nadere informatieProfessionalisering van leraren ter bevordering van zelfsturend leren van basisschoolleerlingen
Professionalisering van leraren ter bevordering van zelfsturend leren van basisschoolleerlingen Patrick Sins: Lectoraat Vernieuwingsonderwijs, Saxion Hogeschool; Thomas More Hogeschool Emmy Vrieling: Welten-instituut,
Nadere informatie8.45-9.00 opening in Nieuwe Aula (David Asser, Nico Louter) 9.00-11.00 lezing metacognitieve vaardigheden bij hb-leerlingen, Marcel Veenman
Inschrijving workshops studiedag BPS 30 september Op dinsdag 30 september hebben we een studiedag die gewijd is aan BPS en aangrenzende thema s. Het gaat een mooie dag worden met veel aansprekende lezingen
Nadere informatieZelfgestuurd leren kun je niet zelfgestuurd leren. Emmy Vrieling
Zelfgestuurd leren kun je niet zelfgestuurd leren Emmy Vrieling Overzicht presentatie Ø Waarom zelfgestuurd leren? Ø Wat is zelfgestuurd leren? Ø Instrumenten voor de praktijk Ø Aan de slag met modelleren
Nadere informatieZwakke rekenaars betrekken bij klassikale instructie
Zwakke rekenaars betrekken bij klassikale instructie 23 januari 2013 13.30 16.00 uur Berber Klein Orthopedagoog & docent speciale onderwijszorg Vrije Universiteit: faculteit psychologie en pedagogiek b.klein@vu.nl
Nadere informatieHOOGBEGAAFDHEID EN EXCELLENTIE
AANSLUITING PO-VO DIFFERENTIATIE HOOGBEGAAFDHEID EN EXCELLENTIE 22-4-2015 22-4-2015 (Hoog)begaafdheid en excellentie is een van de thema s waarop aansluiting tussen het PO en VO wordt gezocht. Dit document
Nadere informatieEffectieve strategieën voor zelfgereguleerd leren
Effectieve strategieën voor zelfgereguleerd leren NWO Onderzoek van Hester de Boer, Anouk S. Donker-Bergstra, Danny D.N.M. Kostons (2012, GION) Samengevat door Irma van der Neut (IVA Onderwijs) Zelf gereguleerd
Nadere informatieObservatieleidraad leertaak zelfregulerend leren
Observatieleidraad leertaak zelfregulerend leren Groepsnummer: Datum observatie: Tijdstip: van tot Naam leerling: Volgnummer leerling: Klas leerling: School leerling: Geslacht leerling: 1 Instructies Net
Nadere informatieDoesjka Nijdeken Trinitas College Heerhugowaard Woudschoten Chemie Conferentie 2011
Doesjka Nijdeken Trinitas College Heerhugowaard Woudschoten Chemie Conferentie 2011 Hoe je het onderbuikgevoel zichtbaar maakt voor leerlingen (en jezelf) Wat bedoel ik met determineren? Hoe doe je dat
Nadere informatieZelfgestuurd leren kun je niet zelfgestuurd leren. Emmy Vrieling
Zelfgestuurd leren kun je niet zelfgestuurd leren Emmy Vrieling Overzicht presentatie Wat is zelfgestuurd leren? Aanleiding Doelen Zeven ontwerpprincipes Diagnostisch instrument Interventies op basis van
Nadere informatieBrochure Begrijpend lezen VMBO 1
Brochure Begrijpend lezen VMBO 1 Brochure Begrijpend lezen VMBO 2 Inleiding Het belang van begrijpend lezen kan nauwelijks overschat worden. Het niveau van begrijpend lezen dat kinderen aan het einde van
Nadere informatieNieuw curriculumontwerp De nieuwe rol van de docent. Willy Reijrink Innovatiedocent Innoverend onderzoeken/ onderzoekend innoveren
Nieuw curriculumontwerp De nieuwe rol van de docent Willy Reijrink Innovatiedocent Innoverend onderzoeken/ onderzoekend innoveren Opleiding Mbo-Verpleegkundige Graafschap College Doetinchem w.reijrink@graafschapcollege.nl
Nadere informatieLESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen
LESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen Algemene gegevens Docent Evah den Boer School Helen Parkhurst Titel lessenserie Recensie schrijven CKV/NETL Klas (en niveau) 4 vwo Aantal leerlingen
Nadere informatieIs Montessorionderwijs al zelfregulerend onderwijs?
Is Montessorionderwijs al zelfregulerend onderwijs? Door Mariëlle van der Heijden, leerkracht Montessorischool Anne Frank Zelfregulerend leren is een veelgehoorde term binnen het onderwijs. Het betreft
Nadere informatieOpbrengsten van CNV thema onderwijsdag 20 april 2016 Masterclass leerstrategieën door Karin Nijman & Inge Verstraete
10 werkvormen om het denken te activeren Goede metacognitieve vaardigheden worden gezien als een voorspeller van succesvol leren. Door expliciet aandacht te besteden aan denkvaardigheden, stimuleer je
Nadere informatieChecklist Begrijpend lezen en woordenschat Curriculum Nederlands ? - + +
Checklist Begrijpend lezen en woordenschat Curriculum Nederlands? - + + De gebruikte methoden stellen duidelijke (toetsbare) doelen en leerlijnen voor begrijpend lezen. Zwakke lezers krijgen een aanvullend
Nadere informatieen 2 Brochure Begrijpend lezen VMBO 1
en 2 Brochure Begrijpend lezen VMBO 1 Brochure Begrijpend lezen VMBO 2 Inleiding Het belang van begrijpend lezen kan nauwelijks overschat worden. Het niveau van begrijpend lezen dat kinderen aan het einde
Nadere informatieDe BLIKSEM-aanpak. Willy van Elsäcker (HCO) & Maud van Druenen (Expertisecentrum Nederlands)
De BLIKSEM-aanpak Willy van Elsäcker (HCO) & Maud van Druenen (Expertisecentrum Nederlands) Aan de orde komt Waarom BLIKSEM en wat houdt het in? Wat zijn de resultaten na twee jaar onderzoek op 40 scholen?
Nadere informatieObservatie l gedrag leerlingen
Observatie l gedrag leerlingen Datum: 27 Maart Student: Carolien Kliffen Student nr.: 500617968 School: PCC Fabritiusstraat Klas: 1a1 Lesuur: 2 e, 4 e, 5 e, 6 e uur Inleiding Ik wil weten wat de invloed
Nadere informatieWat te doen met zwakke begrijpend lezers?
Wat te doen met zwakke begrijpend lezers? Cor Aarnoutse Wat doe je met kinderen die moeite hebben met begrijpend lezen? In dit artikel zullen we antwoord geven op deze vraag. Voor meer informatie verwijzen
Nadere informatieVoordoen (modelen, hardop denken)
week 11-12 maart 2012 - hardop-denktekst schrijven B Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet.
Nadere informatieD.1 Motiveren en inspireren van leerlingen
DIDACTISCHE BEKWAAMHEID D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leraar motiveert leerlingen om actief aan de slag te gaan. De leraar maakt doel en verwachting van de les duidelijk zorgt
Nadere informatieDECEMBER 2017 Lisa Jansen-Scheepers HET DRIESLAGMODEL
DECEMBER 2017 Lisa Jansen-Scheepers HET DRIESLAGMODEL Hoe het drieslagmodel kan worden ingezet ter ondersteuning van het getalbegrip in de realistische rekenles. Het belangrijkste doel van school is niet
Nadere informatieDIFFERENTIATIE op Leesontwikkeling Vaardigheden van de leerkracht
DIFFERENTIATIE op Leesontwikkeling Vaardigheden van de leerkracht Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl.
Nadere informatietalentstimuleren.nl CREATIEF DENKEN Ik kom met originele oplossingen en bedenk vernieuwende ideeën
Ik kom met originele oplossingen en bedenk vernieuwende ideeën Ik let op (onopvallende) details en voeg details toe aan eerdere ideeën Ik zie meerdere denkrichtingen en verander flexibel van denkrichting
Nadere informatieRichtlijn Het Activerende Directe Instructie Model
Richtlijn Het Activerende Directe Instructie Model Omschrijving Verwijzing naar Doelgroep Opsteller Intern document die uitleg geeft over het activerende directe instructiemodel. Vaardigheidsmeter Betrokken
Nadere informatieDe rol van de schoolleider bij het systematisch gebruiken van data voor onderwijsverbetering
De rol van de schoolleider bij het systematisch gebruiken van data voor onderwijsverbetering VO-congres, 29 maart 2018 Kim Schildkamp: k.schildkamp@utwente.nl Cindy Poortman: c.l.poortman@utwente.nl Programma
Nadere informatieOntwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO
Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO Student: Vincent van der Maaden, MSc Studentnummer: 5783070 Opleiding: Interfacultaire lerarenopleiding, UvA Vakgebied: Aardrijkskunde
Nadere informatiePlattegrond van de school Groep 5 rekenen 1
Plattegrond van de school Groep 5 rekenen 1 In de eerste les gaan de leerlingen de school opmeten om gegevens te verzamelen voor het maken van een plattegrond. In de tweede les gaan de leerlingen de plattegrond
Nadere informatieVoorbeeld lesbrief. Van je fouten leer je het meest! Lesduur 25 minuten
Voorbeeld lesbrief Van je fouten leer je het meest! Lesduur 25 minuten Voorbereiding De eerste klas heeft de opdracht gekregen om voor deze les een gemaakte toets van > mee te nemen. Deze toets
Nadere informatieLesontwerp 9. Examenvoorbereiding maatschappijwetenschappen
Lesontwerp 9. Examenvoorbereiding maatschappijwetenschappen Ontwikkelaar School Vak Groep Genre Gianna Troiani & Henri Boer Cartesius Lyceum, Amsterdam Maatschappijwetenschappen 5 havo/ 6 vwo argumenteren,
Nadere informatieDifferentiëren - Deel 1
Differentiëren - Deel 1 Even voorstellen Fanny Cattenstart Trainingen / lezingen / workshops Observaties en begeleiding Plusgroepen Advies aan organisaties Begeleiding ouders en kinderen Gratis webinars
Nadere informatieBEGELEIDING LEERLINGEN DYSCALCULIE EN ERNSTIGE REKENPROBLEMEN
BEGELEIDING LEERLINGEN DYSCALCULIE EN ERNSTIGE REKENPROBLEMEN Begeleiding van leerlingen met ernstige rekenproblemen en/of dyscalculie Definitie van dyscalculie Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt
Nadere informatieADL-vaardigheidstraining geven
OPDRACHTFORMULIER Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van vaardigheid en noteer vragen en opdrachten. Bespreek deze samen met medestudenten of je docent. 2 Bestudeer de theorie. 3 Beantwoord
Nadere informatieDe overgang po vo. Hoe bepalen wat een leerling kan? Trudie Schils Universiteit Maastricht
De overgang po vo Hoe bepalen wat een leerling kan? Trudie Schils Universiteit Maastricht Kansenongelijkheid bij overgang po vo % 60 50 40 30 20 Laag opgeleide ouders (geen startkwalificatie) Gemiddeld
Nadere informatieInstapmodule ter voorbereiding op het werken met Nieuwsrekenen
Instapmodule Instapmodule ter voorbereiding op het werken met Nieuwsrekenen september 2013 www.nieuwsbegrip.nl Inleiding De instapmodule is bedoeld als voorbereiding op het werken met Nieuwsrekenen. Het
Nadere informatieHet meten van regula e-ac viteiten van docenten
Samenvatting 142 Samenvatting Leerlingen van nu zullen hun werk in steeds veranderende omstandigheden gaan doen, met daarbij horende eisen van werkgevers. Het onderwijs kan daarom niet voorbijgaan aan
Nadere informatiePraktijkvoorbeeld Plusklas Bijzonder begaafd
Praktijkvoorbeeld Plusklas Bijzonder begaafd Patricia Versnel, leerkracht/onderwijsdesign Fenna Smit, psycholoog/onderzoeker 1. Inleiding 2. Aanleiding Programma 3. Opzet van het onderwijsprogramma 4.
Nadere informatieConferentie Lesson Study 8 mei 2018 Utrecht Madeleine Vreeburg. Kijken naar leerlingen: moeilijker dan je denkt
Conferentie Lesson Study 8 mei 2018 Utrecht Madeleine Vreeburg Kijken naar leerlingen: moeilijker dan je denkt INHOUD WORKSHOP Tekst van de website Het observeren van leerlingen is nog niet zo makkelijk:
Nadere informatieLerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn Stageopdracht Effectief leren
Lerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn 2015-2016 Stageopdracht Effectief leren 1 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Werken aan competenties... 3 Praktijkopdracht Effectief leren... 3 Bijlage 1: Beoordelingsformulier...
Nadere informatieInstapmodule ter voorbereiding op. Instapmodule. het werken met Nieuwsrekenen
Instapmodule ter voorbereiding op Instapmodule het werken met Nieuwsrekenen maart 2013 www.nieuwsrekenen.nl 2 Inleiding De instapmodule is bedoeld als voorbereiding op het werken met Nieuwsrekenen. Het
Nadere informatieMOTIVATIE INTRODUCTIE
BINNENSTEBUITEN 12 MAART 2015, BÈTAPARTNERS Al meer dan 16 jaar een autoriteit op het gebied van jongerencultuur Jaarlijks contact met duizenden jongeren Research, trends, campagnes, lezingen, trainingen
Nadere informatieBart Voshol Diana Zwart E-REKENEN IN DE BBL
Bart Voshol Diana Zwart E-REKENEN IN DE BBL ACHTERGROND Binnen de onderwijspraktijk ervaren rekendocenten in het MBO een handelingsverlegenheid. Zij ondervinden problemen in het afstemmen van hun didactiek
Nadere informatieDenken om te leren Een praktische aanpak voor leraren om evalueren om te leren te integreren in het dagelijkse onderwijs.
Denken om te leren Een praktische aanpak voor leraren om evalueren om te leren te integreren in het dagelijkse onderwijs. boekjenro.indd 1 19-10-16 09:44 Wat is evalueren om te leren? Evalueren om te leren
Nadere informatieHet Socratisch Gesprek als methode voor kritisch denken
Ontwerponderzoek Paper 2 Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Links Bibliografische referentie I.F. Hazewindus, drs. Filosofie Het Socratisch Gesprek als methode voor
Nadere informatieVRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT
VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN CHRISTEL WOLTERINCK C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL CHRISTEL C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL
Nadere informatieMijn kind heeft een LVB
Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar
Nadere informatieVervolgcursus Proeftuin Rekenen Derde bijeenkomst woensdag 2 maart 2016 vincent jonker & monica wijers
Vervolgcursus Proeftuin Rekenen Derde bijeenkomst woensdag 2 maart 2016 vincent jonker & monica wijers Programma 1. Terugblik/huiswerk 2. Domein Verhoudingen 3. Huiswerk Deel 1 HUISWERK algemeen Mooie
Nadere informatieACTIVERENDE WERKVORMEN. Pedagogische dag COLOMAplus Johan Fouquaert
ACTIVERENDE WERKVORMEN Pedagogische dag COLOMAplus 2013-03-01 LEERPLANREALISATIE Het handboek. is de bijbel voor vele leraars ik krijg mijn handboek niet uit Nochtans. Activerend onderwijs Wat? Ll verwerkt
Nadere informatieSamenvatting van Resultaat met rekenen. Bakker, Gerrits en Theil, CPS, 2012
Samenvatting van Resultaat met rekenen Bakker, Gerrits en Theil, CPS, 2012 Lesvoorbereiding en evaluatie 1. Bepaal lesdoel en onderwijsbehoefte leerling(en) (wat hebben de leerlingen nodig om op de leerlijn
Nadere informatieInhoud. Voorwoord... 10
Voorwoord................................................................... 10 Hoofdstuk 1 Wat weten we over leren? Wat is het nut van verrijking?.....................................................................
Nadere informatieAdaptief onderwijs met ICT Alumni dag Inge Molenaar Universiteit van Amsterdam
Adaptief onderwijs met ICT Alumni dag 2009 Inge Molenaar Universiteit van Amsterdam Introductie Voorstellen Wie zijn jullie? Doen jullie wat met E-learning? Adaptieve ondersteuning Adaptief onderwijs materiaal
Nadere informatieWorkshop voorbereiden Authentieke instructiemodel
Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Uitleg Start De workshop start met een echte, herkenbare en uitdagende situatie. (v.b. het is een probleem, een prestatie, het heeft
Nadere informatieDrs. J. van der Span Dr. Q. Elvira. Van M&O naar Bedrijfseconomie
Drs. J. van der Span Dr. Q. Elvira Van M&O naar Bedrijfseconomie De meerwaarde van het nieuwe programma? De wereld om ons heen wordt steeds complexer Financiele kwesties worden steeds lastiger De kleine
Nadere informatieInstructie taakspecifieke vragenlijst + observatie
Instructie taakspecifieke vragenlijst + observatie In tegenstelling tot de eerste vragenlijst is het doel van de taakspecifieke vragenlijst niet om over verschillende leersituaties heen het zelfregulerend
Nadere informatieAnalyse rekenalgebraïsche. vaardigheden in de onderbouw van het havo/vwo. ReAL Leerlijnen van rekenen naar algebra
Analyse rekenalgebraïsche vaardigheden in de onderbouw van het havo/vwo. ReAL Leerlijnen van rekenen naar algebra SLO nationaal expertisecentrum voor leerplanontwikkeling Wiskunde in de onderbouw van het
Nadere informatieBBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 7 Persoonlijke ontwikkeling Studievaardigheden
BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 7 Inleiding en leerdoelen Leren en studeren is een belangrijk onderdeel in je opleiding tot verpleegkundige. Om beter te leren studeren is het belangrijk niet
Nadere informatieSlimmer bewegen. Zelfregulatie in de gymles
Slimmer bewegen Zelfregulatie in de gymles Landelijk studiedag vo 20 januari 2016 Ger van Mossel (g.vanmossel@slo.nl) & Eric Swinkels (e.swinkels@slo.nl) 1 Bronnen en materialen Artikel: Bruijn, A. de
Nadere informatieThema: Wat gebeurt er in 2014? Handleiding en opgaven niveau AA. Opgave 1: Samen
Handleiding en opgaven niveau AA Thema: Wat gebeurt er in 2014? Een uitgebreide uitgeschreven aanpak vindt u in de Instapmodules: www.nieuwsbegrip.nl Download & prints Instapmodules Nieuwsrekenen. Benodigd
Nadere informatieRubrics vaardigheden
Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden In het leerlab 2020 hebben 7 vernieuwingsscholen vier rubrics ontwikkeld om de persoonlijke groei van leerlingen in kaart te brengen. Deze rubrics zijn vaardigheden
Nadere informatieZelfregulerend leren in het lager onderwijs Betreft: leerlingresultaten
Feedbackrapport Zelfregulerend leren in het lager onderwijs Betreft: leerlingresultaten Onderzoeksgroep Taal, leren, innoveren Onderzoeksgroep Beleid en leiderschap in onderwijs Vakgroep Onderwijskunde
Nadere informatieRubrics vaardigheden
Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden In het leerlab 2020 hebben 7 vernieuwingsscholen vier rubrics ontwikkeld om de persoonlijke groei van leerlingen in kaart te brengen. Deze rubrics zijn vaardigheden
Nadere informatieActualisering leerplan eerste graad - Deel getallenleer: vraagstukken Bijlage p. 1. Bijlagen
Bijlage p. 1 Bijlagen Bijlage p. 2 Bijlage 1 Domeinoverschrijdende doelen - Leerplan BaO (p. 83-85) 5.2 Doelen en leerinhouden 5.2.1 Wiskundige problemen leren oplossen DO1 Een algemene strategie voor
Nadere informatieVervolgcursus Rekenen Vijfde bijeenkomst dinsdag 29 mei 2012 vincent jonker
Vervolgcursus Rekenen Vijfde bijeenkomst dinsdag 29 mei 2012 vincent jonker Programma 1. Terugblik/Huiswerk 2. Domein Verbanden 3. Differentiatie 4. Nazorg Deel 1 HUISWERK Huiswerk - 1 Zoek een verband
Nadere informatieWat is slim? Nederlands vwo 2018-I. Tekst 4
Tekst 4 Wat is slim? (1) Bij mijn overburen werd een steiger gebouwd door een stel sterke mannen. Ze riepen elkaar toe in een mengsel van Nederlands en Pools. Ik 5 stelde me voor dat ik een van hen zou
Nadere informatie1 De leraar creëert een veilig pedagogisch klimaat
KIJKWIJZER PEDAGOGISCH-DIDACTISCH HANDELEN IN DE KLAS School : Vakgebied : Leerkracht : Datum : Groep : Observant : 1 De leraar creëert een veilig pedagogisch klimaat (SBL competenties 1 en 2) 1.1* is
Nadere informatieThema: Wereldwijd internet via ballonnen
Thema: Wereldwijd internet via ballonnen Handleiding en opgaven niveau A2 Een uitgebreide uitgeschreven aanpak vindt u in de Instapmodules (zie www.nieuwsrekenen.nl bij Basismateriaal ). Benodigd materiaal
Nadere informatie1 Download: Beertjesaanpak Stippestappen Stop-denk-doe Methode
Beertjesaanpak Stippestappen Stop-denk-doe Methode De beertjesaanpak begeleiding van kinderen met werkhoudingsproblemen (Bron: Kinderen met Aandachts- en werkhoudingsproblemen van Kaat Timmermans) Voor
Nadere informatieDatum: Aantal leerlingen: 14 Tijd: 08:55 09:40 Klas: B1B
Lesvoorbereiding Zakelijke gegevens Naam student: Kyra Stevens Stageschool: Candea College Iselinge klas: VR4A Mentor/mentrix: Peter Heldoorn & Jan Stevens Datum: 28-01-2015 Aantal leerlingen: 14 Tijd:
Nadere informatieAandachtspunt
FEEDBACK VOOR DE LEERLING Plannen en organiseren Planmatig werken Ik werk chaotisch en heb geen aandacht voor plan en schema. Ik kan geen prioriteiten stellen. Ik werk ordelijk, maar vergeet daarbij het
Nadere informatieSamenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht
Samenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht Dit proefschrift beschrijft onderzoek naar metacognitieve vaardigheden van leerlingen
Nadere informatieTAAL EN LEESMETHODEN Begrijpend Lezen Goed Gelezen
TAAL EN LEESMETHODEN Begrijpend Lezen Goed Gelezen Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze methode zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek implementatiekoffer
Nadere informatieVerbaliseren Om het denkproces bewust te kunnen sturen (Bron: Kinderen met Aandachts- en werkhoudings -
Concentratie- aanpak (o.a. zelfinstructiemethode & tijdsteekproef) De beertjesaanpak begeleiding van kinderen met werkhoudingsproblemen 2 Verbaliseren Om het denkproces bewust te kunnen sturen (Bron: Kinderen
Nadere informatieDInsdag 6 januari 2015
DInsdag 6 januari 2015 Opening en welkom door Dhr. Willemsen Presentatie (Hoog)begaafdheid door Mw. S.C. de Vries-Smits ECHA-specialist in gifted education Pauze ontvangst uitslag Uitleg IST Plusonderwijs
Nadere informatieChristel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente)
Vragenlijst formatief toetsen - Docent Deze vragenlijst is ontwikkeld door de Universiteit Twente op basis van bestaande vragenlijsten* en heeft als doel te onderzoeken in welke mate de docenten en leerlingen
Nadere informatieEen uitgebreide uitgeschreven aanpak vindt u in de Instapmodules: Download & prints Instapmodules Nieuwsrekenen.
Handleiding en opgaven niveau AA Thema: Eurovisie Songfestival Een uitgebreide uitgeschreven aanpak vindt u in de Instapmodules: www.nieuwsbegrip.nl Download & prints Instapmodules Nieuwsrekenen. Benodigd
Nadere informatieGenoeg ruimte? In de methodes
Genoeg ruimte? Het berekenen van de oppervlakte van rechthoekige figuren komt in alle methoden voor. Vaak staat in de tekening aangegeven wat de te gebruiken eenheid is, bijvoorbeeld een vierkante meter.
Nadere informatieBijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1
Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1 Bijlage 1: Het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs: Stadium van het instructie model Oriëntatiefase
Nadere informatieThema: Sinterklaas. Handleiding en opgaven niveau A1. Opgave 1: Samen
Handleiding en opgaven niveau A1 Thema: Sinterklaas Dit jaar is het Stappenplan (zie pag. 5) iets veranderd. Er is een Stap 4 toegevoegd: Ik controleer of mijn antwoord kan kloppen. Ook noteren de leerlingen
Nadere informatieUit De Ophaalbrug, werkmateriaal bij de overstap basisonderwijs voortgezet onderwijs, sept. 2003
Uit De Ophaalbrug, werkmateriaal bij de overstap basisonderwijs voortgezet onderwijs, sept. 2003 REKENEN-WISKUNDE VERSLAG Samenstelling De BOVO-kwaliteitsgroep rekenen-wiskunde bestond uit: Sira Kamermans,
Nadere informatieHieronder zie je hoe dat gaat. Opgave 3. Tel het aantal routes in de volgende onvolledige roosters van linksboven naar rechtsonder.
Groepsopdracht 1: Volledige en onvolledige roosters Voor een volledig rooster kun je de driehoek van Pascal gebruiken om te weten te komen hoeveel routes er van A naar B zijn. Bij onvolledige roosters
Nadere informatieAangaan. Feedback kan maken maar ook breken
Op basis van wetenschappelijk onderzoek is psychologe Carol Dweck tot het inzicht gekomen dat niet iemands IQ, vaardigheden en talenten bepalend zijn voor succesvol leven, maar vooral de waarmee mensen
Nadere informatie