INTERNATIONALE FISCALITEIT IN ESSENTIE

Transcriptie

1 INTERNATIONALE FISCALITEIT IN ESSENTIE

2

3 IN ESSENTIE INTERNATIONALE FISCALITEIT IN ESSENTIE Tweede editie ANNE VANMAERCKE GEERT WITTEMANS Antwerpen Cambridge

4 Internationale fiscaliteit in essentie, tweede editie Anne Vanmaercke en Geert Wittemans 2012 Antwerpen Cambridge Omslagfoto: istockphoto.com/maria Toutoudaki ISBN D/2012/7849/51 NUR 163 Alle rechten voorbehouden. Behoudens uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van de uitgever.

5 VOORWOORD De auteurs zijn momenteel lector aan een hogeschool. Beiden deden in hun vakgebied meer dan een decennium praktijkervaring op, respectievelijk bij internationale (audit)bedrijven en bij de fiscale administratie. Anne Vanmaercke doceert Fiscaal recht aan de Katholieke Hogeschool Zuidwest-Vlaanderen te Kortrijk en is IAB erkend. Geert Wittemans is docent en coördinator Fiscale Wetenschappen aan de Internationale Hogeschool Groep T te Leuven en is FSMA erkend. De auteurs zagen zich in hun lesopdracht geconfronteerd met de uitdaging om de complexe materie die Internationaal Fiscaal Recht is, verstaanbaar te maken voor studenten accountancy-fiscaliteit. Dit handboek is dan ook enkel bedoeld als een eerste kennismaking met de materie en heeft dan ook helemaal niet de ambitie volledig te zijn, noch fiscaal de kleinste uitzonderingen te bespreken. Deze tweede editie van het handboek werd bijgewerkt tot na de dubbele overwinning door Tom Boonen begin april 2012 in zowel de Ronde van Vlaanderen alsook Parijs- Roubaix, aangezien de populairste Vlaamse wielrenner naderhand in zijn zelf geschreven column in de krant liet weten definitief terug te komen uit Monaco. Bijgevolg dient er tegen de derde editie een ander populair rolmodel gezocht te worden. Tegelijk werd er in deze tweede editie een volledig nieuw hoofdstuk toegevoegd over internationale fiscale concurrentie tussen landen, met een uitdrukkelijke opportuniteit voor aanwending als fiscaal optimale reisgids. Anne Vanmaercke en Geert Wittemans 11 april 2012 v

6

7 INHOUD Voorwoord v HOOFDSTUK 1 ALGEMENE INLEIDING Oorzaak van internationale dubbele belasting Remediëring van dubbele belasting door het Belgische interne recht Juridische versus economische dubbele belasting Twee keer belasting betalen in de praktijk Bronnen van internationaal fiscaal recht Nationale en internationale bronnen Begrip inwoner Keuze van de minst belaste weg Rechtspersoon en inwonerschap Doelstellingen van een dubbelbelastingverdrag Gevolg van het dubbelbelastingverdrag Maatregelen ter voorkoming van dubbele belasting Vrijstellingsmethode Vrijstelling zonder progressievoorbehoud Vrijstelling met progressievoorbehoud Verrekeningsmethode Onbeperkte verrekeningsmethode Beperkte verrekeningsmethode Het OESO-Modelverdrag Principes m.b.t. de toepassing van dubbelbelastingverdragen HOOFDSTUK 2 HET MODEL DBV IN VOGELVLUCHT Voor wie, voor wat en begrippen (artt. 1, 2 en 3) Het inwonerschap (art. 4) De vaste inrichting (art. 5) Toekennen van de heffingsbevoegdheid vii

8 Internationale fiscaliteit in essentie 3.2. Materiële vaste inrichting Personele vaste inrichting E-commerce Speciale gevallen Onroerende inkomsten (art. 6) Winsten (art. 7) Winsten uit de exploitatie van schepen of luchtvaartuigen in internationaal verkeer (art. 8) Afhankelijke ondernemingen (art. 9) Artikel OESO-richtlijn inzake de verrekenprijzen Transactiemethodes CUP-methode Resale price-methode Cost plus-methode Transactionele winstmethodes Transactionele nettomargemethode Profit split-methode Conclusie Dividenden (art. 10) Interesten (art. 11) Royalty s (art. 12) Meerwaarden (art. 13) Inkomsten van een vrijberoeper (art. 14) Bezoldigingen van een werknemer (art. 15) Principe Uitzonderingen De 183 dagenregel Scheeps- en luchtvaartuigpersoneel Grensarbeidersregeling Internationale chauffeurs Tantièmes (art. 16) Inkomsten van artiesten en sportbeoefenaars (art. 17) Pensioenen (art. 18) Overheidsbezoldigingen en -pensioenen (art. 19) Inkomsten van studenten en leraren (art. 20) Het restartikel (art. 21) Vermogensbelasting (art. 22) Voorkoming van dubbele belasting (art. 23) viii

9 Inhoud Vrijstellingsmethode Verrekeningsmethode Basisberekening Beperking in functie van de schuldgraad Beperking in functie van de bezitsduur van de goederen of kapitalen Non-discriminatiebepaling (art. 24) De procedure voor onderling overleg (art. 25) Uitwisseling van inlichtingen (art. 26) Diplomaten, territoriale bepalingen, inwerkingtreding en einde (artt. 27, 28, 29 en 30) HOOFDSTUK 3 EUROPESE FISCALE REGELGEVING Institutioneel kader Het EG-Verdrag Vrij verkeer van werknemers (art. 48 van het Verdrag) Vrijheid van vestiging (art. 52 van het Verdrag) Vrij verkeer van diensten (art. 49 van het Verdrag) Vrij verkeer van kapitaal (art. 56 van het Verdrag) Positieve integratie Het Europees Arbitrageverdrag Fiscale richtlijnen Bijstandsrichtlijn Fusierichtlijn Moeder-dochterrichtlijn Uitgaande dividenden: Moeder-dochterrichtlijn Inkomende dividenden: DBI-aftrek Interest- en royaltyrichtlijn Spaarrichtlijn Historiek Inhoud Toepassingsgebied Richtlijn Administratieve Samenwerking ix

10 Internationale fiscaliteit in essentie HOOFDSTUK 4 INTERNATIONALE TAKSPLANNING Doelstelling van internationale taksplanning Instrumenten van internationale taksplanning Algemeen Salary split Omleiding van inkomsten (tax treaty shopping) Base company De transformatie van inkomsten Delokalisatie van inkomsten/uitstel van belastingen Delokalisatie van kosten Repatriëring van inkomsten Specifiek voor taksplanning vanuit België Stelsel van de buitenlandse kaderleden Belastingvrije onkostenvergoeding Beschouwd als niet-inwoner Technische nota omtrent bijzonder aanslagstelsel voor sommige buitenlandse kaderleden ABOS-circulaire Maatregelen ter vermijding van misbruik van verdragen Middelen van de Belgische fiscus ter bestrijding van internationale belastingontwijking Algemene antimisbruikbepaling (art. 344, 1 WIB92) Specifieke maatregelen HOOFDSTUK 5 DOCHTERVENNOOTSCHAP OF VASTE INRICHTING? Pro vaste inrichting Pro dochtervennootschap Vaste inrichting of niet? HOOFDSTUK 6 INTERNATIONALE FISCALE CONCURRENTIE Taxing Wages Remind Smithers to organise passport, private jet, yacht, Overbrenging zetel naar buitenland x

11 Inhoud HOOFDSTUK 7 SOCIALE ZEKERHEID IN INTERNATIONAAL VERBAND Overzicht van de toewijzingsregels Tewerkstelling in België Werknemers en zelfstandigen binnen de Europese Economische Ruimte Werknemers Deels tewerkstelling in werkstaat verschillend van de woonplaatsstaat van de werknemer Geen tewerkstelling in de woonplaatsstaat Voor één werkgever of meerdere werkgevers gevestigd in dezelfde lidstaat verschillend van de woonplaatsstaat van de werknemer Voor meer dan één werkgever, gevestigd in verschillende lidstaten verschillend van de woonplaatsstaat van de werknemer Zelfstandigen Deels activiteit in werkstaat verschillend van de woonplaatsstaat van de zelfstandige Geen activiteit op grondgebied van woonplaatsstaat verschillend van de lidstaat waar grootste gedeelte van de activiteit wordt verricht Werken in meerdere lidstaten als werknemer en als zelfstandige Diplomatiek en consulair personeel Werknemers en zelfstandigen buiten de Europese Economische Ruimte Buiten de EER naar land met socialezekerheidsverdrag Buiten de EER naar land zonder socialezekerheidsverdrag HOOFDSTUK 8 ENKELE BASISPRINCIPES I.V.M. BNI Algemeen Soorten niet-inwoners Gewone niet-inwoner Niet-inwoner met tehuis Gelijkgestelde niet-inwoner Een bevoorrechte niet-inwoner zonder tehuis Regulariseerbaar of niet xi

12 Internationale fiscaliteit in essentie Bijlagen Bijlage 1 Landen met een aanzienlijk gunstiger belastingregime in het kader van DBI Bijlage 2 Landen waarvan de vennootschappen niet belast worden of aan een lage belasting onderworpen zijn (de belastingparadijzen ) Bijlage 3 Grijze lijst van belastingparadijzen volgens de OESO Bijlage 4 Officieuze bijgewerkte grijze lijst van belastingparadijzen volgens de OESO Bijlage 5 Richtlijn betreffende wederzijdse bijstand (21 april 2004) Bijlage 6 Fusierichtlijn Bijlage 7 Moeder-dochterrichtlijn (22 december 2003) Bijlage 8 Interest- en royaltyrichtlijn (3 juni 2003) Bijlage 9 Spaarrichtlijn (3 juni 2003) Bijlage 10 Richtlijn Bijstand Invordering Schuldvorderingen Bijlage 11 Richtlijn Administratieve Samenwerking Bijlage 12 Lijst van landen waarmee België een dubbelbelastingverdrag heeft gesloten Bijlage 13 Vergelijkende tabel van fiscale druk op arbeid xii