inhoudsopgave Provinciaal werkplan Cubiss Brabant ten behoeve van de Brabantse Netwerkbibliotheek 1. Samenvatting 2 2. Leeswijzer 3 3.

Transcriptie

1 inhoudsopgave Provinciaal werkplan Cubiss Brabant ten behoeve van de Brabantse Netwerkbibliotheek 1. Samenvatting 2 2. Leeswijzer 3 3. Inleiding 4 4. Perspectief op lange termijn Omgevingsanalyse Maatschappelijke ontwikkelingen Klanten en gebruikers Provinciaal beleid/provinciale doelstellingen Maatschappelijke effecten (outcome) Domein Taal & Media Domein Kennis & Informatie Domein Netwerk & Ondersteuning Succesbepalende factoren Bereik Projectbladen 16 1 Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de

2 1. samenvatting In opdracht van de provincie Noord-Brabant voert Cubiss een meerjarig beleidsplan uit. In 2013, het eerste jaar van de beleidsperiode , wordt een start gemaakt met het uitvoeren van een nieuw beleidsplan, Innovatie en Ondernemerschap - Meerjarenbeleidsplan Cubiss Brabant ten behoeve van de De 21 Brabantse basisbibliotheken vormen samen met Cubiss de Brabantse Netwerkbibliotheek (BNB). Cubiss is de uitvoerende organisatie binnen BNB en heeft een rechtstreekse subsidielijn met de provincie Noord-Brabant. Het voorliggende werkplan is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de Brabantse basisbibliotheken en is als zodanig ook het startschot van de beleidsperiode , waarin de beleidsvisie zoals verwoord in het plan Innovatie en Ondernemerschap wordt uitgevoerd. De hoofddoelstelling van de Brabantse Netwerkbibliotheek is het stimuleren van de Brabantse kennisinfrastructuur door vanuit de bibliotheekfunctie bij te dragen aan een goed ingerichte publieke informatievoorziening. Het werkplan 2013 sluit aan op de strategische beleidsdoelen van de provincie Noord-Brabant, zoals beschreven in de Agenda van Brabant (2010). Daarnaast is het provinciale sturingskader, in ontwikkeling onder de titel Startnotitie Innovatie in de publieke informatievoorziening, een belangrijke leidraad voor de beleidsontwikkeling van Cubiss. Het sturingskader geeft, naast mediawijsheid en content en de samenwerking daarin met andere partijen, prioriteit aan onderwerpen als de bovenlokale ondersteuning van de fysieke bibliotheek (collectiebeleid, logistiek), innovatie (het ontwikkelen en implementeren van innovatieve concepten (innovatie) en de zorg voor netwerk en allianties (netwerkbevordering) op basis van de lijnen zoals vastgesteld door het Interprovinciaal Overleg. De gekozen uitwerking van de provinciale basistaken aangevuld met mediawijsheid en content wordt ondersteund door Provinciale Staten van Noord-Brabant. In het meerjarenbeleidsplan staan de doelen en resultaten benoemd die Cubiss met en voor het netwerk zal realiseren vanuit de opdracht van de provincie Noord-Brabant. In het netwerk wordt ook samengewerkt buiten de kaders van de provinciale subsidie. Het werkplan 2013 kent negen grotere integrale projecten en één activiteit (Logistiek). In de projecten wordt de kennis van verschillende disciplines ingezet. Er wordt gebruik gemaakt van de kennis en expertise van zowel de Brabantse bibliotheken als Cubiss. 2 Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de

3 2. leeswijzer Het Provinciaal werkplan van Cubiss ten behoeve van de wordt toegelicht in de hoofdstukken 3, 4 en 5. Hoofdstuk 3 bevat een toelichting op het kader waarbinnen de activiteiten van Cubiss voor de BNB gepositioneerd zijn. De provinciale strategische doelen en de te realiseren maatschappelijke effecten uit de Startnotitie Innovatie in de publieke informatievoorziening maken hier deel van uit. Hoofdstuk 4 schetst een langetermijnperspectief voor Cubiss en haar activiteiten voor de BNB op basis van een beknopte analyse van de maatschappelijke ontwikkelingen en trends. Deze ontwikkelingen worden gerelateerd aan de gezamenlijk ontwikkelde domeinen en projecten en aan de stakeholders met en voor wie deze ontwikkeld worden. Ook wordt ingegaan op de maatschappelijke effecten die nagestreefd worden met de netwerkactiviteiten. Hoofdstuk 5 schetst het perspectief voor de korte termijn (2013), het eerste jaar van uitvoering van het driejarige programma, en bevat de beschrijvingen van de negen projecten en logistiek (als activiteit benoemd). 3 Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de

4 3. inleiding In opdracht van de provincie Noord-Brabant voert Cubiss voor de Brabantse Netwerkbibliotheek (BNB), het samenwerkingsverband van 21 basisbibliotheken en Cubiss, het beleidsplan voor de periode uit. Dit beleidsplan, getiteld Innovatie en Ondernemerschap - Meerjarenbeleidsplan Cubiss Brabant ten behoeve van de Brabantse Netwerkbibliotheek , beschrijft de doelstellingen, beoogde maatschappelijke effecten en de resultaten die Cubiss in samenwerking met de Brabantse basisbibliotheken wil behalen in de genoemde periode. De maatschappelijke effecten die met dit beleidsplan gerealiseerd worden, zijn gericht op de Brabantse burger. Een goed ingerichte informatievoorziening ondersteunt en versterkt degenen die er gebruik van maken, of er zelf een bijdrage aan leveren. De activiteiten van de BNB zijn vooral gericht op het vergroten van het kennis- en informatieniveau van de Brabantse burger, onder meer door het versterken van mediawijsheid 1 en mediavaardigheden. Het bibliotheeklandschap is fundamenteel veranderd. De bezoekers van de huidige fysieke en digitale bibliotheek zijn niet alleen consumenten maar ook beoordelaars, verrijkers en producenten van media en content. Ook andere partijen leveren, al dan niet in samenwerking met de BNB, een bijdrage aan het bewerkstelligen van de in dit beleidsplan genoemde maatschappelijke effecten. Het hoge tempo van de maatschappelijke ontwikkelingen die in de omgevingsanalyse in hoofdstuk 4 worden geschetst vragen om een in hoog tempo innoverend, ondernemend bibliotheeknetwerk dat de bibliotheekgebruiker van de toekomst centraal stelt. De BNB heeft deze ambitie en richt zich in het beleidsplan op de ontwikkeling van nieuwe concepten, producten en diensten. De bibliotheken delen hun kennis, versterken elkaar met ideeën, ervaringen en enthousiasme en versnellen zo op een interactieve manier de kennisontwikkeling. Cubiss ontwikkelt en realiseert het meerjarenbeleidsplan met en voor de 21 Brabantse bibliotheken. Samen vormen zij de Brabantse Netwerkbibliotheek. De BNB vormt een netwerk, dat op haar beurt weer relaties aangaat en samenwerkt met andere netwerken. Samenwerkingspartners zijn onder meer publieke informatievoorzieningen als het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC), Omroep Brabant en erfgoed-instellingen. Daarnaast is er samenwerking met Brabantse kennispartners, zoals het formele en informele onderwijs, en met leveranciers of medeontwikkelaars van Brabantse informatie, zoals heemkundekringen, archieven en musea. Zo n keten- en netwerksamenwerking is noodzakelijk om de beoogde maatschappelijke effecten te realiseren. Vruchtbaar samenwerken in allianties vergt een aanpassing van de eigen werkwijze en een antenne voor datgene wat actueel en kansrijk is. Daarbij vindt de BNB het essentieel dat externe partners de samenwerking met de Brabantse bibliotheken positief waarderen. De BNB maakt deel uit van een gelaagd bibliotheekstelsel. De bibliotheekactiviteiten zijn in een keten georganiseerd. De landelijke overheid is verantwoordelijk voor de landelijke stelseltaken en de ontwikkeling van de digitale bibliotheek. De provincie draagt verantwoordelijkheid voor de netwerktaken. De gemeente is vooral verantwoordelijk voor de fysieke bibliotheek. De BNB zoekt aansluiting bij landelijke en provinciale ontwikkelingen in de branche en werkt samen met relevante organisaties. Bij alle activiteiten wordt gekeken naar wat elders al ontwikkeld is. Daarbij is het uitgangspunt dat er voor de Brabantse bibliotheekgebruiker geen sprake is van een scheiding tussen de fysieke en de digitale collectie. In de dienstverlening op lokaal en regionaal niveau zal de integratie tussen digitaal en fysiek één van de belangrijkste aandachtspunten worden voor de komende tijd. 1 Mediawijsheid: het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld. 4 Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de

5 De provincie Noord-Brabant is, middels haar subsidie, opdrachtgever van Cubiss voor haar activiteiten betreffende de Brabantse bibliotheken. In lijn met de in het provinciale sturingskader (in ontwikkeling onder de titel Startnotitie Innovatie in de publieke informatievoorziening) geformuleerde provinciale ambities hebben mediawijsheid en content, al dan niet in samenwerking met andere partijen, een belangrijke plaats in dit beleidsplan. Het provinciale sturingskader 2 is een belangrijke leidraad in de beleidsontwikkeling van Cubiss. Het sturingskader geeft, naast mediawijsheid en content, prioriteit aan onderwerpen als de bovenlokale ondersteuning van de fysieke bibliotheek (collectiebeleid, logistiek), innovatie (het ontwikkelen en implementeren van innovatieve concepten) en netwerkbevordering (zorg voor netwerk en allianties) op basis van de lijnen zoals vastgesteld door het Interprovinciaal Overleg. De gekozen uitwerking van de provinciale basistaken aangevuld met mediawijsheid en content wordt ondersteund door Provinciale Staten van Noord-Brabant. In dit meerjarenbeleidsplan staan de doelen en resultaten benoemd die Cubiss met en voor het netwerk zal realiseren vanuit de opdracht van de provincie Noord-Brabant. In het netwerk wordt ook samengewerkt buiten de kaders van de provinciale subsidie. Het werkplan 2013 kent negen integrale projecten en één activiteit (Logistiek). In de projecten wordt de kennis van verschillende disciplines ingezet. Er wordt gebruik gemaakt van de kennis en expertise van zowel de Brabantse bibliotheken als Cubiss. 2 Besluitvorming over het sturingskader rond de publieke informatievoorziening heeft plaats in januari/februari Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de

6 4. perspectief op lange termijn 4.1. omgevingsanalyse Dit hoofdstuk bevat een kort overzicht van de maatschappelijke ontwikkelingen en de belangrijkste stakeholders en hun wensen. Voor het beleidsplan Innovatie en Ondernemerschap - Meerjarenbeleidsplan Cubiss Brabant ten behoeve van de is samen met de BNB een uitgebreide trendanalyse verricht, zijn er scenario s ontwikkeld en zijn er sleutelfiguren bevraagd. De resultaten daarvan zijn verzameld in de publicatie De bibliotheek op scherp. 3 Daarnaast is er in het kader van het BNB-project De bibliotheek van de 21e eeuw een uitgebreide multimediale trendanalyse gemaakt. 4 Landelijk is er een nieuwe branchestrategie van de Vereniging Openbare Bibliotheken, De bibliotheek levert waarde 5, verschenen evenals een meerjarenbeleidsplan van het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken. 6 De trends die al deze publicaties signaleren zijn op zichzelf niet nieuw, maar er kan zonder twijfel worden gesteld dat de Nederlandse bibliotheeksector steeds beter wordt in het duiden en vertalen van deze trends naar waarde toevoegende projecten. De belangrijkste punten uit de genoemde beleidsstukken zijn in lijn met de visie en het meerjarenbeleidsplan van de BNB maatschappelijke ontwikkelingen Hieronder volgt een selectie van de belangrijkste trends: Demografisch: Het aantal 65-plussers zal in Nederland toenemen van 2,6 miljoen in 2011 tot een hoogtepunt van 4,5 miljoen in De groep jongeren tot 19 jaar is in 2025 met 25% afgenomen. De basis voor onze economische ontwikkeling wordt daardoor smaller. Er wordt een tekort aan arbeidskrachten verwacht en de beroepsbevolking blijft de komende jaren dalen. Minder jongeren moeten de welvaart voor meer ouderen op peil houden. Investeren in jongeren en levenslange educatie is geboden! De verandering van de bevolkingssamenstelling draagt ook bij aan de krimp in plattelandsgebieden. De sociale cohesie staat daardoor onder druk. De bibliotheek is een plek waar kennis en informatie worden gefaciliteerd en gestimuleerd en waar verbinding tussen verschillende groepen gebruikers plaats heeft. Economisch: Het blijven(d) ontwikkelen en benutten van talent en potentieel is noodzakelijk voor versterking van de economische positie van Brabant. Er is sprake van een monetaire en economische crisis die grote financiële en psychologische impact heeft. We leven in een kennis- en informatiemaatschappij: de productiefactoren kennis en creativiteit zijn hierin belangrijker geworden dan de traditionele factoren arbeid en kapitaal. Naast talentontwikkeling gaat het ook om het ontsluiten van informatiedragers en het verbinden van content van verschillende instellingen. Brabant heeft als ambitie om een koppositie in Europa in te nemen op het gebied van kennis, om zodoende de economische vitaliteit van de regio verder te vergroten levert_waarde_-_juli_2012.pdf Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de

7 Sociaal: Actief burgerschap behelst het actief deelnemen aan wat er in de maatschappij gebeurt en verantwoordelijkheid nemen voor hoe die zich ontwikkelt. Het vereist van burgers dat ze competenties ontwikkelen om die verantwoordelijkheid te kunnen nemen en het vereist van instituties zoals bibliotheken dat zij burgers daartoe uitnodigen, ondersteunen en toerusten. Competentieontwikkeling en toerusting zijn twee pijlers in de bevordering van zelfredzaamheid en actief burgerschap. Hier is een rol voor de bibliotheek weggelegd vanuit een vernieuwde visie op de maatschappij en de bibliotheek van de 21e eeuw en de participerende burger (civil society 7 ). Mediawijsheid - het kritisch en actief hanteren van media - is dé nieuwe, sociale competentie van de 21e eeuw. Met de opkomst van tablets en smartphones is de medialisering van maatschappij en cultuur in een versnelling geraakt. Burgers moeten over de benodigde kennis, vaardigheden en mentaliteit beschikken om zich én als verantwoordelijke consument én als producent van informatie te ontwikkelen. Via de sociale media worden burgers prosumenten, consumenten die zelf actief bijdragen tot productontwikkeling. Samen beschikken ze over veel informatie die tot kennis te mobiliseren is. Zo leidt de wil van actieve consumenten om kennis te verspreiden bijvoorbeeld tot het ontstaan van communities die zich fysiek en online verzamelen rondom een thema. Bibliotheken in Brabant bieden onafhankelijke assistentie bij het vergaren van nieuwe informatievaardigheden. En niet alleen dat; zij willen en zullen een actieve rol spelen in het faciliteren en verbinden van kennis in lokale gemeenschappen. Daarbij gaan de ontwikkelingen rond de geboden diensten steeds sneller. Via internet is alles on demand beschikbaar. Het hoogtepunt in de levenscyclus van producten ligt in toenemende mate vóór het beschikbaar komen daarvan. De digitalisering en de daarmee toegenomen snelheid van het moderne leven vragen om aangepaste vormen van dienstverlening met een mix van oud en nieuw, van fysiek en digitaal. Naast de virtuele ontmoeting bestaat er in toenemende mate behoefte aan fysieke ontmoeting zoals ook aan onthaasting, duiding en zingeving. Men noemt dit ook wel high tech-high touch. De Brabantse bibliotheken leveren een belangrijke bijdrage aan dit proces, enerzijds door een toegenomen on-line toegankelijkheid van de collectie en anderzijds door het bieden van een laagdrempelige en waardenvrije toegang, zowel digitaal als fysiek. De hernieuwde focus op taal en lezen, veranderende leertheorieën en brede scholen hebben consequenties voor scholen, bibliotheken en hun samenwerking. Ook de bestrijding van laaggeletterdheid is een gedeeld, actueel maatschappelijk thema 8. Uit recent onderzoek blijkt dat 25% van de functioneel analfabeten de bibliotheek bezoekt 9. De complexe netwerksamenleving daagt uit tot kennisdelen, co-creatie en het aangaan van strategische allianties ten behoeve van ontwikkeling en innovatie. Zo is er bijvoorbeeld in de bibliotheeksector sprake van samenwerking tussen openbare en universitaire bibliotheken, publieke informatievoorzieningen, formeel en informeel onderwijs, culturele- en erfgoedinstellingen. Technisch: Door de digitalisering van informatie is er sprake van een verschuiving van de taken en de functies binnen de bibliotheeksector. De focus verschuift van collectie naar connectie. Het belang van het beschikken over eigen informatie(dragers) neemt af; het belang van het geven van toegang tot informatie en het bieden van context (verbindingen leggen tussen kennis- en informatielijnen) neemt toe. Er manifesteert zich een beeldcultuur zowel naast als geïntegreerd met de cultuur van het geschreven woord. Denk aan graphic novels en hybride boeken, maar ook aan de vele instructiefilms op bijvoorbeeld YouTube. Dit is van grote invloed op de manier waarop informatieoverdracht en de processen van informatieverwerking in het onderwijs en in bibliotheken plaatsvinden. De voormalige schaarste aan media is veranderd in een overvloed aan informatie. Er is een nieuwe behoefte ontstaan aan het verzamelen, selecteren en duiden van informatie door deze in een betekenisvolle context aan te bieden. Met de term content curation wordt de nieuwe taak van de bibliotheken op dit gebied aangeduid. Verder treden bibliotheken op als digitale intermediair ten behoeve van het onderwijs en diverse bevolkingsgroepen. 7 Civil Society: de burgermaatschappij of civil society of maatschappelijk middenveld kan bondig worden omschreven als het institutionele domein van vrijwillige associaties. Het is een aanduiding van organisaties of instituties buiten de sfeer van de overheid, de markt en de verbanden van familie en vrienden. Mensen maken er vrijwillig deel van uit. 8 Zie ook: Kenniseconomie Monitor Laaggeletterdheid in Nederland: resultaten van de Adult Literacy and Life Skills Survey (ALL)/ W. Houtkoop, Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de

8 Commerciële belangen spelen een steeds grotere rol op internet. De selecties van hits op zoekacties via Google zijn gepersonaliseerd. Ook een veelgebruikt platform als Facebook bevat steeds meer commerciële boodschappen. Eli Pariser waarschuwt voor een filterbubble, een ongevraagde vorm van censuur 10. Het beoordelen van de betrouwbaarheid van informatie op internet is problematisch; iedereen kan informatie op internet plaatsen. Technologische innovaties leiden tot nieuwe verschijningsvormen, zoals e-books, animatieboeken, luisterboeken in the cloud en Spotify-varianten voor boeken. Uitgeverijen en bibliotheken onderzoeken nieuwe modellen om e-books te verkopen en uit te lenen; de technologische ontwikkelingen lopen voor op het juridische kader (piraterij versus auteursrecht en leenrecht). Het regelen van licenties en het koppelen van databases is een gezamenlijk belang en draagt bij aan de ontwikkeling van de Brabantse burgers. De Plusbibliotheken Eindhoven - in de Brainport-regio - en Tilburg spelen hier met name een grote rol in. Politiek-bestuurlijke context: Voor de periode waren de verantwoordelijkheden voor het bibliotheekbeleid van de drie overheidslagen vastgelegd. De rol van de provincie was vooral het faciliteren van de verbinding in het netwerk en de advisering met betrekking tot de infrastructuur aan gemeenten. Het Ministerie van OCW wil per 1 januari 2014 een geactualiseerde bibliotheekwet invoeren. De bibliotheekwet zal moeten voorzien in de verankering van de digitale bibliotheek in infrastructuur (rijksoverheid) en content (VOB). De provincies krijgen vooral een taak in de fysieke infrastructuur. De startnotitie Innovatie van de publieke informatievoorziening sluit aan op deze ontwikkeling. Lokale bezuinigingen op het bibliotheekwerk leiden onder meer tot schaalvergroting en nieuw spreidingsbeleid. Er is een ontwikkeling naar sterkere centrumbibliotheken, servicepunten en bibliotheken op school. Bijna alle Brabantse bibliotheken worden de komende beleidsperiode geconfronteerd met zeer forse bezuinigingen klanten en gebruikers Op grond van onder meer de hierboven weergegeven omgevingsanalyse en de startnotitie voor het nieuwe sturingskader maken Cubiss en de Brabantse bibliotheken enkele fundamentele keuzes. Door middel van bovenlokale organisatie wordt kostenefficiëntie, kwaliteitsverbetering en innovatie mogelijk gemaakt. De focus ligt daarbij op drie domeinen: Taal & Media, Kennis & Informatie en Netwerk & Ondersteuning. Taal & Media Onder de noemer Taal & Media worden projecten ontwikkeld met en voor het onderwijs. Voorbeelden hiervan zijn een doorlopende lees- en leerlijn ten behoeve van kinderen van 0 tot 18 jaar en evaluatie, vernieuwing en uitbreiding van bestaande producten, zoals Voortouw en Rode Draad. Daarnaast zullen er nieuwe leesbevorderingsproducten 3.0 worden ontwikkeld en worden bestaande interactieve producten verzameld en beoordeeld. Hierbij wordt aangesloten bij de landelijke ontwikkeling van de Bibliotheek op school en de Brabantse doorontwikkeling en implementatie ervan. Onder de noemer Taal en media voor klanten van de bibliotheek worden vernieuwingen geïntroduceerd die zich richten op het op betekenisvolle wijze aanbieden van media en de contextualisering van informatie. Mediawijsheid staat hierbij centraal. Veranderend mediagebruik vraagt om nieuwe wijzen van communiceren en nieuwe competenties. Er worden concepten rond mediawijsheid ontwikkeld waarbij de nadruk ligt op nieuwe functies en de omgang met nieuwe media. Denk bijvoorbeeld aan de rol die gaming en social media spelen in kennisoverdracht. Er wordt experimenteerruimte gecreëerd in de vorm van werkateliers of proeftuinen. Het delen van kennis voor en door de medewerkers maakt deel uit van de projectlijn, evenals het aangaan van allianties. Daarnaast is er aandacht voor speciale groepen die op wat voor manier dan ook een ondersteuningsbehoefte hebben op het gebied van taal en media. Hierbij kan het zowel om laag- als hoogopgeleiden gaan. 10 De filterbubble is het fenomeen dat bedrijven zoals Facebook en Google op basis van persoonlijk surfgedrag bepalen wat iemand wél en niet in zoekresultaten te zien krijgt. Dit kan de burger onbewust beperken in de toegang tot nieuwe informatie en de blik op informatie verengen. Waar kranten bijvoorbeeld het nieuws selecteren en in een context plaatsen, is deze vorm van gepersonaliseerde selectie geautomatiseerd en sluit het daarmee een gelijke toegang tot informatie uit. Zie ook: 8 Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de

9 Kennis & Informatie In het domein Kennis & Informatie zorgen de Brabantse bibliotheken samen met onder meer het BHIC en Omroep Brabant voor de beschikbaarheid van publieke informatie en regionale content. Bovendien verrijken inwoners de Brabantse collectie vanuit eigen kennis en ervaring. De Brabantse bibliotheken zijn een intermediair tussen vraag en aanbod en facilitator en aanjager van kennisontwikkeling. Belangrijke projecten hierin zijn De Brabantse collecties en content waarbij multimediale, fysieke en digitale Brabantse collecties worden ontwikkeld. Daarbij is ook speciale aandacht voor specifiek Brabantse content, zowel op lokaal, regionaal als op provinciaal niveau. In de projectlijn De vraaggerichte bibliotheek delen de Brabantse bibliotheken de beschikbare informatie op actieve, wervende en klantvriendelijke wijze. Om het streven naar het 24/7 raadpleegbaar zijn van de collectie ook kwalitatief waar te kunnen maken, werken zij aan een gedeelde infrastructuur. Deze infrastructuur is nodig om innovatieve diensten met en voor klanten te ontwikkelen. De BNB onderzoekt aan welke digitale informatie behoefte is, hoe daaraan tegemoet kan worden gekomen en wat daarvan onder andere de logistieke consequenties zijn. Bijvoorbeeld door het ontwikkelen van diensten op het gebied van Brabantse e-books, streaming video of lokale widgets. Netwerk & Ondersteuning In het domein Netwerk & Ondersteuning ligt de nadruk op de herkenbaarheid van het netwerk voor Brabantse burgers en het doelmatig en hoogwaardig organiseren van de bovenlokale activiteiten die nodig zijn om de bibliotheekfunctie optimaal uit te voeren. Een goede ondersteuning van het netwerk is voorwaardelijk voor het functioneren van het Brabantse bibliotheeknetwerk in het algemeen en de effectieve en efficiënte realisatie van de maatschappelijke effecten die beoogd zijn in de domeinen Taal & Media en Kennis & Informatie in het bijzonder. Het domein Netwerk & Ondersteuning bevordert de ontwikkeling en realisatie van nieuwe bibliotheekconcepten en het genereren van een hoog serviceniveau. Belangrijke projectlijnen zijn de samenwerking en het stimuleren van innovatie en ondernemerschap. Logistiek Deze activiteit behelst de organisatie van een snelle levering van media door en aan bibliotheken; het betreft een interbibliothecaire activiteit, waarbij Cubiss zorg draagt voor het vervoer. De ontwikkelingen in de eerder genoemde domeinen stelt de logistieke functie wel voor nieuwe uitdagingen. De veranderingen in de spreiding van bibliotheken en een toename in de levering van fysieke media aan scholen vraagt om innovatie van de regionale en provinciale infrastructuur. Nieuwe logistieke modellen als antwoord op de behoefte van bibliotheken aan flexibel vervoer onder meer in het kader van nieuwe en innovatieve bibliotheekconcepten. De behoefte aan diensten en producten van de Brabantse bibliotheken wordt onder klanten en gebruikers van de Brabantse bibliotheken door Cubiss continu gemeten via klantonderzoeken en klantenpanels. Van de klantenpanels het betreft circa deelnemers is een benchmark beschikbaar. Uit de bevindingen blijkt dat men met name behoefte heeft aan gemaksdiensten (waaronder romanadvies en informatieve databanken), een actuele collectie, een verbeterde vindbaarheid van materialen en uitbreiding van inleverlocaties. De uitkomsten van de klantonderzoeken en de klantenpanels zijn doorvertaald in alle domeinen. Een belangrijke gebruikersgroep van de diensten en producten van de Brabantse bibliotheken zijn de instellingen op het terrein van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE) en het primair onderwijs (PO). Deze doelgroepen geven aan groot belang te hechten aan de taalontwikkeling van kinderen en een doorgaande leeslijn. Deze focus wordt ondersteund door de wet OKE en de wet Meijerink 11. De programmalijn Taal & Media voorziet in deze groeiende behoefte door projecten en activiteiten op het gebied van lezen en leesbevordering voor de doelgroepen 0-12 jaar. 11 De eerste wet onderschrijft het belang van de pedagogische functie ten behoeve van een talige omgeving bij de kinderopvang. De tweede ondersteunt de verbetering van het onderwijs met betrekking tot lezen en rekenen. Het onderwijs wenst onder meer ondersteuning bij de organisatie van een professionele materiële leeromgeving. 9 Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de

10 De behoefte van het voorgezet onderwijs (VO) wordt op provinciaal niveau gepeild door middel van focusgroepen. Het doel van het onderwijs is om zoveel mogelijk leerlingen, voorzien van startkwalificaties, uit te laten stromen. Naast de leesbevordering organiseert de bibliotheek in toenemende mate de (digitale) informatievoorziening voor het onderwijs. Een belangrijk doel van het VMBO is het verminderen van de uitstroom van laaggeletterden. De ROC s hebben behoefte aan deskundigheidsbevordering ten behoeve van hun docenten op het gebied van lees-, taal- en informatievaardigheden. De wensen van de gemeenten zijn voor veel bibliotheken leidend bij het maken van strategische keuzes. Deze wensen blijken in Brabant veelal overeen te komen. Een deel van de wensen vergt met name een lokale aanpak; dit geldt bijvoorbeeld bij de bevordering van de sociale cohesie. Veel gemeenten wensen een ondersteunende rol van bibliotheken ten behoeve van het onderwijs. Deze rol zal met name door bovenlokale samenwerking versterkt worden. Bibliotheken ondersteunen hun gemeenten ook bij de ontwikkeling van lokale digitale portals en de ontwikkeling van een sociale en culturele kaart. De rol van klantonderzoek Iedere Brabantse bibliotheek heeft in de beleidsperiode aan de hand van het klantenpanel en/of het modulair klantonderzoek gemeten in hoeverre haar klanten de dienstverlening waarderen. De resultaten van deze klantonderzoeken zijn op hoofdpunten als volgt: Het personeel wordt door de ruime meerderheid van de bibliotheekklanten zeer goed gewaardeerd. Nagenoeg iedereen vindt het personeel van de bibliotheek vriendelijk, deskundig, behulpzaam en gemakkelijk benaderbaar. Ook vindt de meerderheid dat het personeel actief betrokken is bij de klant en dat het personeel meedenkt. Gemiddeld wordt het personeel gewaardeerd met een 7,7. De onderzoeken tonen duidelijk aan dat er veel belang wordt gehecht aan het leesplezier en dat de klassieke bibliotheekmaterialen zoals romans en informatieve boeken nog steeds erg populair zijn. De klanten zijn in het algemeen positief over de collectie. Men kan (bijna) altijd wel een goed boek naar wens vinden in de bibliotheek. Desondanks geven veel leden aan dat de meest actuele boeken niet aanwezig zijn en dat boeken die ze zoeken of willen lezen vaak uitgeleend zijn. Gemiddeld beoordelen de klanten de collectie met een 7.5. Een goed georganiseerde digitale dienstverlening wordt erg op prijs gesteld door klanten. De bekendste en belangrijkst geachte digitale diensten van de bibliotheek zijn het online reserveren en verlengen van materialen. Romanadvies via de website van de bibliotheek en diverse online informatieve databanken worden eveneens positief beoordeeld. Hoewel het aanbod van e-books en een online platform om te kunnen discussiëren met andere lezers over boeken en/of thema s redelijk interessant gevonden wordt, is slechts een klein aantal hiervan op de hoogte. Naast de klantonderzoeken is er in 2012 een Brabant-breed afhakersonderzoek uitgevoerd. Veranderingen in de persoonlijke situatie (bijv. verhuizing, afronding studie etc.), het (te) hoge abonnementstarief en tijdgebrek om te lezen vormen de belangrijkste redenen waarom leden hun lidmaatschap opzeggen c.q. laten verlopen. Nieuw klantonderzoek 2013 Vanaf 2013 krijgen bibliotheken de keuze een klantonderzoek uit te laten voeren onder individuele (eindgebruikers) ofwel institutionele klanten (samenwerkingspartners en het onderwijs). Het doel van deze klantonderzoeken is meer inzicht verkrijgen in de wensen, behoeften en ervaringen van klanten en/of samenwerkingspartners ten aanzien van de bibliotheek, teneinde de dienstverlening optimaal af te stemmen op de klant. Onderwerpen die aan bod komen zijn: collectie, professionalisering, communicatie en het (verbrede) aanbod van voorzieningen, zoals de digitale dienstverlening. In onderzoek onder samenwerkingspartners wordt ingezoomd op de kwaliteit van de relatie: Hoe wordt de bibliotheek ervaren door haar samenwerkingspartners en wat verwachten beide partijen van elkaar? Om de onderzoeksvraag goed te beantwoorden wordt een keuze gemaakt tussen een kwantitatieve en een kwalitatieve onderzoeksmethode. Voorbeelden hiervan zijn digitale enquêtes, groepsgesprekken en deskresearch. Het Brabants bibliotheeknetwerk stelt zichzelf enerzijds ten doel om het tevredenheidscijfer van de individuele klanten (8), behaald in de beleidsperiode , te handhaven. Anderzijds wordt gemeten of een verbetering mogelijk en zichtbaar is in dienstverlening van de bibliotheek aan de institutionele klanten. Hiertoe wordt in 2013 een nulmeting gehouden. 10 Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de

11 4.2. Provinciaal beleid/provinciale doelstellingen De provincie verleent jaarlijks subsidie aan Cubiss voor het uitvoeren van het provinciale bibliotheek programma. Hiermee doet de provincie een strategische investering. Zij faciliteert Cubiss en de BNB als instrument om uitvoering te geven aan haar eigen beleidsdoelen, zoals geformuleerd in onder andere de Agenda van Brabant. De overkoepelende ambitie voor Brabant is tot de Europese top van (industriële) kennis- en innovatieregio s te behoren. Brabant wil een aantrekkelijke provincie blijven voor jongeren en migranten. De provincie wil de concurrentiekansen vergroten en economische groei bewerkstelligen. De invalshoek is met name economisch, gericht op zaken als vestigingscondities voor kennisintensieve bedrijven, schaalgrootte, innovatiekracht en talentenbinding. Aangezien talent de belangrijkste bouwsteen voor de toekomst is, moet er veel geïnvesteerd worden in het delen van kennis en het creëren van een leergierige cultuur. De technologische kennis moet slim worden ingezet voor maatschappelijk relevante doelen en innovaties op maatschappelijke terreinen. De provincie legt als gebiedsregisseur noodzakelijke verbindingen tussen het ruimtelijk-economische en het sociaalculturele. Cultuurhistorie en monumentenzorg zijn speerpunten voor de provincie op cultureel terrein. Het provinciale bibliotheekprogramma sluit aan bij de volgende strategische beleidsdoelen van de provincie Noord-Brabant: Het bevorderen van kenniseconomie en talentontwikkeling; Het bevorderen van maatschappelijke innovaties en sociale cohesie; Het stimuleren van netwerkende netwerken. Goed geïnformeerde burgers die actief participeren in de samenleving en in de kenniseconomie is het hogere doel dat provincie en BNB gezamenlijk nastreven. De BNB voert daartoe programma s uit waarbij efficiëntie, kwaliteit en innovatie voorop staan en die bijdragen aan de drie hierboven genoemde strategische beleidsdoelen van de provincie Noord-Brabant Maatschappelijke effecten (outcome) Zoals hierboven al gemeld is de hoofddoelstelling van de BNB het stimuleren van de Brabantse kennisinfrastructuur door vanuit de bibliotheekfunctie bij te dragen aan een goed ingerichte publieke informatievoorziening ten behoeve van de burger. Aan deze domeinen zijn een aantal maatschappelijk te bereiken effecten gekoppeld, die gerelateerd zijn aan de doelstellingen van de BNB: Domein Taal & Media: Bijdragen aan weerbare burgers die moderne communicatie doorgronden; Bijdragen aan taalvaardige burgers die actief aan de samenleving deelnemen; Bijdragen aan kundige en op de toekomst voorbereide kinderen en jongeren. Domein Kennis & Informatie: Onafhankelijke en laagdrempelige toegang borgen tot publieke informatie; Bijdragen aan ontwikkelde burgers; Laagdrempelige toegang bieden tot regionale content. Binnen Netwerk & Ondersteuning gebeurt datgene dat voorwaardelijk is om bovenstaande maatschappelijke effecten vanuit Taal & Media en Kennis & Informatie effectief en efficiënt te realiseren. 11 Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de

12 In het meerjarenbeleidsplan van de BNB, getiteld Innovatie en Ondernemerschap Meerjarenbeleidsplan Cubiss Brabant ten behoeve van de BNB , zijn de hiervoor beschreven drie domeinen geformuleerd waarbinnen de BNB haar plannen realiseert: Taal & Media, Kennis & Informatie en Netwerk & Ondersteuning. De driehoek in onderstaande figuur illustreert dat de BNB een focus legt op het integrale karakter van de diverse projecten die binnen de drie domeinen worden uitgevoerd. Taal & Media Kennis & Informatie Netwerk & Ondersteuning Domeinen Taal& Media Kennis& Informatie Netwerk & Ondersteuning Thema s Thema s gericht op diensten en producten die de bibliotheek levert aan het onderwijs (VVE, PO, VO) Thema s gericht op diensten en producten die de bibliotheek direct levert aan burgers, te weten media, informatie en kennis Thema s gericht op instandhouding en versterking van het BNB-netwerk onderling en met andere maatschappelijke organisaties ten behoeve van efficiëntie, innovatie en kwaliteitsverbetering Accenten Mediawijsheid Leesbevordering Laaggeletterdheid Cultuureducatie Productontwikkeling Nieuwe bibliotheekconcepten Collectiebeleid Brabantse collecties Doorontwikkeling uitleenfunctie Productontwikkeling Nieuwe bibliotheekconcepten Zorg voor het BNB-netwerk en andere netwerken Kennisdeling en ondersteuning Logistiek Productontwikkeling Nieuwe bibliotheekconcepten Alle projecten en activiteiten worden bovendien getoetst aan de volgende randvoorwaarden: Innovatief karakter; Ondernemerschap; Vraag- en klantgerichtheid; Kosteneffectiviteit en mogelijke standaardisatie; Samenwerking met partners; Zichtbaarheid en profilering; Aansluiting bij relevante ontwikkelingen en de actualiteit. 12 Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de

13 In de volgende paragraaf staat voor elk van deze drie domeinen steeds één centraal doel beschreven dat zich richt op een maatschappelijk effect. Per doel volgt een korte toelichting en een aanzet voor bruikbare indicatoren. Binnen elk domein zijn de bijbehorende projectlijnen uitgewerkt. Daarnaast is er binnen Netwerk & Ondersteuning één activiteitenlijn uitgewerkt. Per domein zijn er op hoofdlijnen indicatoren vastgesteld. Deze hebben met name betrekking op de kwaliteit van de dienstverlening van de Brabantse bibliotheken en Cubiss. Specifieke indicatoren over bijvoorbeeld het bereik van groepen worden in een later stadium in de projectbeschrijvingen opgenomen Domein Taal & Media Doel: Brabanders zijn vaardig met taal en media De Brabantse Netwerkbibliotheek richt zich op de ontwikkeling van de Brabantse burger op het gebied van taal en media, zodat hij of zij als weerbare burger moderne communicatie doorgrondt en actief kan deelnemen aan de samenleving. De inspanningen zijn zowel gericht op alle Brabanders als specifiek op de Brabantse jeugd. Bij de laatste groep wordt een bijdrage geleverd aan optimaal op de toekomst voorbereide kinderen en jongeren. De BNB kiest er voor om met name binnen de leeftijdscategorie 0-12 jaar een zo groot mogelijk bereik te hebben. Voor de leeftijdscategorie jaar wordt een specifiek aanbod ontwikkeld. Voor het bereiken van de doelstellingen werkt de BNB actief samen met lokale, bovenlokale en provinciale partners. Indicatoren In 2015 beoordelen de docenten in het (primair) onderwijs het media-aanbod van de bibliotheken als verrijkt in vergelijking met de huidige situatie (outcome). Vorderingen met betrekking tot de taalvaardigheid worden gemeten door de Monitor van de Bibliotheek op school; In 2015 werken de Brabantse basisbibliotheken op structurele basis samen met 90% van de scholen in het primair onderwijs; In 2015 is met 75% van de scholen in het voortgezet onderwijs in Brabant incidentele of projectmatige samenwerking; Alle bibliotheken binnen de BNB zijn tevreden tot zeer tevreden over de rol van Cubiss en de ontwikkelde producten en diensten op het domein Taal & Media. Projectlijnen a. Taal en media voor de bibliotheek en haar netwerkpartners voor jeugd en jongeren; b. Taal en media voor klanten van de bibliotheek; c. Taal en media voor (nieuwe) specifieke groepen Domein Kennis & Informatie Doel: Brabantse burgers zijn bedreven in het vinden en beoordelen van relevante kennis en informatie en zijn eveneens co-creators van deze kennis en informatie. De Brabantse bibliotheken zorgen samen met onder meer het BHIC en Omroep Brabant voor de beschikbaarheid van publieke informatie en regionale content. Bovendien verrijken inwoners de Brabantse collectie vanuit eigen kennis en ervaring. De Brabantse bibliotheken zijn hiervoor een intermediair tussen vraag en aanbod en facilitator en aanjager van kennisontwikkeling, individueel en in lokale gemeenschappen. 13 Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de

14 Indicatoren In 2015 heeft iedere Brabantse burger op gelijke wijze toegang tot de gedeelde content. Deze content wordt op diverse wijzen ontsloten. De gebruiker bepaalt welke toepassing via welk kanaal bij hem past; In 2015 is er een nieuwe regionale en provinciale infrastructuur ontwikkeld t.b.v. de Brabantse collectie die door alle Brabantse basisbibliotheken wordt gebruikt; In 2015 zijn minimaal 15 nieuwe partners betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe diensten m.b.t. de informatievoorziening; Alle bibliotheken binnen de BNB zijn tevreden tot zeer tevreden over de rol die Cubiss op zich neemt in het domein Kennis & Informatie. Projectlijnen d. De Brabantse collecties en content; e. De vraaggerichte bibliotheek; f. Plus-diensten; g. Themagerichte allianties Domein Netwerk & Ondersteuning Doel: Het Brabantse bibliotheekwerk is herkenbaar voor Brabantse burgers en is doelmatig en hoogwaardig georganiseerd. Een goede ondersteuning van het netwerk is voorwaardelijk voor het functioneren van het bibliotheeknetwerk in het algemeen en de effectieve en efficiënte realisatie van de maatschappelijke effecten die beoogd zijn in de domeinen Taal & Media en Kennis & Informatie. Het domein Netwerk & Ondersteuning bevordert de ontwikkeling en realisatie van nieuwe bibliotheekconcepten. Het bevordert tevens een hoog serviceniveau in bibliotheken door op provinciale schaal ontwikkel- en slagkracht te genereren. Indicatoren In 2015 is 25% van de bibliotheken in staat, al dan niet in samenwerking, om nieuwe bibliotheekconcepten neer te zetten die aansluiten bij de behoefte van de klant van de toekomst; In 2015 is het vermogen om te komen tot innovatieve en financieel duurzame producten, diensten en concepten van het Brabantse bibliotheeknetwerk aantoonbaar verbeterd; In 2015 is er met drie innovatieve bibliotheekconcepten, die dienen ter inspiratie, lering en enthousiasmering teneinde de innovatie en ondernemerschap te stimuleren, in de praktijk geëxperimenteerd. Alle Brabantse bibliotheken zijn tevreden tot zeer tevreden over de rol en dienstverlening van Cubiss in het domein Netwerk & Ondersteuning. Projectlijnen h. Samenwerking BNB netwerk; i. Stimuleren van innovatie en ondernemerschap; j. Logistiek, plus innovatie van de logistiek; k. Adviesdagen. 14 Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de

15 4.4. succesbepalende factoren Bij de projecten zijn succesbepalende factoren benoemd. Deze kunnen per project en per doelgroep variëren. Succesbepalende factoren zijn onder meer: de mate waarin de projectresultaten worden afgenomen of geïmplementeerd; de mate waarin de projectresultaten door de doelgroepen/afnemers worden gewaardeerd; de kwaliteit van de samenwerkingsrelaties. De succesbepalende factoren worden in de projectbladen nader uitgewerkt bereik Het bereik van de doelgroepen verschilt per project of activiteit. Op de verschillende projectbladen wordt aangegeven welke projectresultaten er opgeleverd worden en wat er wordt gemeten rondom het gebruik van de projectresultaten, rekening houdend met bovengenoemde succesbepalende factoren. In de overkoepelende domeinen zijn al een aantal belangrijke bereiksindicatoren opgenomen evenals indicatoren voor de tevredenheid en kwaliteit. 15 Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de

16 5. projectbladen In de projecbladen staan de projecten beschreven die Cubiss in het kader van dit werkplan uitvoert in samenwerking met de Brabantse bibliotheken. De projectbladen volgen het format zoals dat met de Provincie Noord-Brabant is afgestemd. Daarbij wordt steeds de volgende indeling gehanteerd: Periode 2013 Projectlijn Samenvatting project Doelstellingen Prestatie-indicatoren Resultaten Activiteiten Planning Klanttevredenheid Randvoorwaarden Risicoanalyse Toelichting Projectleider Cubiss Netwerkbegeleider Budget Titel Het project in één zin Welk doel dient het project? Welke variabelen worden er gebruikt om de prestatie te monitoren, zodat je kunt zien of er werkelijk een bijdrage wordt geleverd aan de gestelde doelen? Wat wordt er opgeleverd als het klaar is? Welke activiteiten leiden tot de op te leveren resultaten? Welke planning wordt aangehouden voor hoofdactiviteiten en mijlpalen? Hoe wordt de tevredenheid van klanten gemeten en wat zijn de doelstelling ten aanzien van de klanttevredenheidsscores? Welke randvoorwaarden stellen opdrachtgever of project(team) voor de realisatie van het project? Welke risico s vergen specifieke aandacht en welke voorzorgsmaatregelen worden genomen? Met welke andere projecten houdt het project verband? Naam projectleider vanuit Cubiss Naam netwerkbegeleider vanuit BNB Welk budget is met het project gemoeid? Alle projecten en activiteiten worden bovendien getoetst aan de volgende randvoorwaarden: Innovatief karakter; Ondernemerschap; Vraag- en klantgerichtheid; Kosteneffectiviteit en mogelijke standaardisatie; Samenwerking met partners; Zichtbaarheid en profilering; Aansluiting bij relevante ontwikkelingen en de actualiteit. De in de begroting en projectbladen genoemde budgetten per project zijn richtbudgetten. Onder invloed van de verdere uitwerking in de Project Start-up s (PSU s) kunnen hier mogelijk nog wijzigingen in optreden. 16 Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de

17 Periode 2013 Projectlijn Taal en media voor de bibliotheek en haar netwerkpartners voor jeugd en jongeren Samenvatting project Het project voorziet in innovatieve producten en diensten op het gebied van mediawijsheid, leesbevordering en literatuureducatie, waarmee aan een structurele samenwerking tussen de bibliotheek en haar netwerkpartners vorm en inhoud gegeven wordt. Doelstellingen In 2015 werkt 70% van de Brabantse bibliotheken samen met 80 % van de kinderdagverblijven en peuterspeelzalen op basis van een meerjarige overeenkomst; In 2015 werkt 60% van de Brabantse bibliotheken samen met 65 % van de scholen in het primair onderwijs op basis van een meerjarige overeenkomst. Bij de scholen die op basis van de landelijke aanpak de Bibliotheek op school samenwerken met de bibliotheek wordt: bij 40% van de leerlingen in het primair onderwijs een gelijkblijvende leesattitude gemeten door middel van Leesmonitor; de tendens is een dalende score op leesattitude; bij 35% van de leerlingen in groep 8 in het primair onderwijs het vereiste overgangsniveau voor het voortgezet onderwijs geconstateerd door middel van de meting in de Mediamonitor; In 2015 werkt 25% van de Brabantse bibliotheken samen met 25% van de scholen in het voortgezet onderwijs op basis van een meerjarige overeenkomst; In 2015 zijn er 5 samenwerkingsprojecten tot stand gekomen tussen Brabantse bibliotheken en onderwijsinstellingen als onder meer PABO, ROC, Fontys Fydes; In 2015 zijn er 5 samenwerkingsprojecten tot stand gekomen tussen Brabantse bibliotheken en organisaties zoals Brede Scholen, Centra voor Jeugd & Gezin, Mediawijzer.net, Stichting Mijn Kind Online. Prestatie-indicatoren In 2013: 40% van de Brabantse bibliotheken werkt met 20% van de voorschoolse instellingen samen in het kader van de landelijke aanpak van het leesbevorderingsprogramma BoekStart en BoekStart in de Kinderopvang; 40% van de Brabantse bibliotheken werkt met 25% van de scholen in het primair onderwijs samen in het kader van de landelijke aanpak de Bibliotheek op school; 20% van de Brabantse bibliotheken voert verkennende gesprekken met 5% van de scholen in het voortgezet onderwijs rondom de landelijke aanpak de Bibliotheek op school VO (Biebsearch); Er komt 1 samenwerkingsproject tot stand met initiële opleidingen (PABO, ROC); Er komt 1 samenwerkingsproject tot stand met organisaties als Brede Scholen, mediawijzer.net, Erfgoed Brabant. Resultaten Onderzoeksrapport naar behoefte en gebruik van productlijnen Rode Draad en Voortouw; Overzicht met nulmeting t.a.v. huidige samenwerking tussen bibliotheek en haar netwerkpartners; Overzicht van stand van zaken samenwerking tussen bibliotheek en haar netwerkpartners op 1 december 2013; 7 vernieuwende producten en diensten, passend binnen de landelijke programma s; 1 product of dienst in samenwerking met initiële opleidingen; 2 op de doelgroep afgestemde ingerichte Mediabars*; Plan van aanpak voor inzet Mediabar in landelijke programma s; Plan van aanpak multidisciplinair expertteam voor bibliotheken in Brabant; Kennisdeling: artikelen met betrekking tot visie en trends rondom de verschillende netwerkpartners, kennisbijeenkomsten. 17 Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de

18 *De Mediabar is een fysieke plek (vast of mobiel) in de bibliotheek die zichtbaar invulling geeft aan de mediawijsheidtaken voor de eindgebruikers. Bezoekers van bibliotheken maken op een informele en laagdrempelige manier kennis met verschillende nieuwe hardware. De verschillende projecten maken gebruik van dezelfde Mediabar. Activiteiten Onderzoek naar de gebruikersbehoefte (bibliotheek en eindgebruikers) met betrekking tot de productlijnen Rode Draad en Voortouw; Uitvoeren nulmeting stand van zaken samenwerkingsrelaties; Uitvoeren meting stand van zaken diverse samenwerkingsrelaties in december 2013; Productontwikkeling voor de verschillende netwerkpartners, gebruik makend van de expertise van deze netwerkpartners. Productontwikkeling is gerelateerd aan mediawijsheid, leesbevordering en literatuureducatie; Kennisdeling rondom de landelijke aanpakken en trends en ontwikkelingen bij de netwerkpartners; Begeleiden, ondersteunen, stimuleren en faciliteren van bibliotheken rondom implementatie van landelijke aanpakken; Inrichting pilotsituatie voor inzet Mediabar in combinatie met landelijke aanpakken; Onderzoek naar en inrichten van pilotsituatie voor multidisciplinair expertteam, gebruik makend van opgedane ervaringen in Planning Kwartaal 1: Onderzoek naar gebruikersbehoefte productaanbod mediawijsheid, leesbevordering en literatuureducatie; Nulmeting; Oriëntatie op inzet van Mediabar in combinatie met landelijke aanpakken; Onderzoek naar de inzet van een multidisciplinair expertteam; Kennisdelingsbijeenkomst (1x); Oriëntatie op samenwerkingsmogelijkheden met initiële opleidingen. Kwartaal 2: Vertaling van het onderzoek naar de gebruikersbehoefte met betrekking tot het productaanbod naar concrete ideeën voor nieuwe producten; Kennisdelingsbijeenkomst (2x); Aanvang productontwikkeling; Uitwerken plan van aanpak inzet multidisciplinair expertteam. Kwartaal 3: Productontwikkeling; Plan van aanpak inzet Mediabar; Inrichting multidisciplinair expertteam; Kennisdelingsbijeenkomst (1x). Kwartaal 4: Oplevering producten; Inrichting pilot inzet mediabars; Start pilot inzet multidisciplinair expertteam; Kennisdelingsbijeenkomst (2x). Continu: begeleiding, ondersteuning en facilitering van bibliotheken bij oriëntatie en implementatie van landelijke aanpakken. 18 Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de

19 Klanttevredenheid Er wordt een klantenpanel ingericht, bestaande uit 8 à 10 vertegenwoordigers uit Brabantse bibliotheken die gebruik maken van de producten en diensten die geleverd worden vanuit dit project. Dit klantenpanel beoordeelt de producten en diensten op inzetbaarheid bij de netwerkpartners met ten minste een 7,5. Randvoorwaarden Brabantse bibliotheken kiezen ervoor om te gaan werken met de landelijke aanpakken; Vanuit de landelijke aanpakken worden voldoende ondersteunende middelen ontwikkeld om de implementatie bij Brabantse bibliotheken en hun eindgebruikers mogelijk te maken; De bereidheid van bibliotheken om te investeren in voldoende expertise om de landelijke aanpakken te implementeren; Voldoende middelen bij bibliotheken om de aanpakken te borgen in het meerjarenbeleid; Brabantse bibliotheken nemen deel aan kennisbijeenkomsten over de landelijke aanpakken. Risicoanalyse Bezuinigingen bij netwerkpartners, waardoor zij niet meer investeren in de landelijke aanpakken. Indien deze bezuinigingen juist geïnterpreteerd worden, kunnen deze bezuinigingen ook juist kansen bieden voor bibliotheken. Hierover zullen zij vanuit het project geïnformeerd worden; Bibliotheken leggen de prioriteit niet bij de netwerkpartners. Vanuit het project worden bibliotheken gestimuleerd de prioriteit wel bij de netwerkpartners te leggen; Onvoldoende samenwerking tussen Brabantse bibliotheken om schaalgrootte m.b.t. collectievorming voor de netwerkpartners voor jeugd en jongeren te bewerkstelligen. Dit project draagt actief bij aan de invulling van het project Collectiebeleid; Vermindering van subsidies voor organisaties die verantwoordelijk zijn voor de landelijke aanpakken. Als deze signalen reëel worden, vindt herdefinitie van dit project plaats. Toelichting Er is een relatie met de volgende projecten: Taal en media voor klanten van de bibliotheek, met name wat betreft de inzet van de Mediabar. Taal en media voor (nieuwe) specifieke groepen, met name wat betreft de inzet van de Mediabar en wat betreft de kwetsbare leerlingen in het VMBO. Door Kunst van Lezen wordt in pilotvorm een aanpak ontwikkeld om deze doelgroepen beter te bedienen op het gebied van lezen, leesbevordering en mediawijsheid. Deze aanpak kan in een later stadium een plek krijgen in het Brabantse programma; De Brabantse collecties en content, voor wat betreft de vorming van één Brabantse collectie voor deze netwerkpartners en het eventueel opzetten van een depot conform de landelijke programma s; Themagerichte allianties, wat betreft de totstandkoming van de samenwerkingsprojecten met de overige netwerkpartners; Innovatie en ondernemerschap; Logistiek, wat betreft de logistieke bewegingen indien er een depot wordt opgezet voor de collectie van de netwerkpartners voor jeugd en jongeren. Projectleider Cubiss Angélique de Kort Netwerkbegeleider Moniek Wegman Budget ,- 19 Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de

20 Periode 2013 Projectlijn Taal en media voor klanten van de bibliotheek Samenvatting project Het project werkt concrete aanpakken voor mediawijsheid uit voor Brabantse bibliotheken, waarbij moderne media worden ingezet om de individuele gebruikers van de bibliotheek te bereiken. Doelstellingen Eind 2015 zet 50% van de Brabantse bibliotheken de producten, diensten en programma s vanuit dit project in in de eigen bibliotheek; Eind 2015 maakt 40% van de individuele bibliotheekgebruikers tussen 0 en 100 jaar van de deelnemende basisbibliotheken gebruik van de moderne mediadiensten die de bibliotheek aanbiedt. Prestatie-indicatoren Eind 2013 heeft 25% van de Brabantse bibliotheken moderne mediaproducten en -diensten ingezet in de eigen bibliotheek; Eind 2013 maakt 20% van de individuele bibliotheekgebruikers gebruik van de moderne mediaproducten en -diensten die de bibliotheek aanbiedt; Eind 2013 zijn 3 moderne mediaproducten of diensten opgeleverd die bibliotheken kunnen aanbieden aan eindgebruikers. Resultaten In 2013: 5 Mediabars* op maat voor de bibliotheken + 3 moderne mediaproducten en of diensten voor de eindgebruikers + professionalisering van bibliotheekmedewerkers ( 5 mediabars is realistisch als de 3 in 2012 op te starten projecten meegenomen worden); Start van 2 Mediaproeftuinen: 2 pilotprojecten met verschillende invullingen van de Mediaproeftuin; Inspiratiesessie van de Taal & Mediadomeinen voor de basisbibliotheken en kennisoverdracht. Eind 2015: zijn in 10 bibliotheken Mediabars gerealiseerd met moderne mediaproducten en of diensten; zijn in 2 bibliotheken Mediaproeftuinen gerealiseerd; zijn 9 moderne mediaproducten en of diensten beschikbaar voor de Brabantse bibliotheken; zijn 2 technologisch innovatieve producten beschikbaar voor de Brabantse bibliotheken. Activiteiten *De Mediabar is een fysieke plek (vast of mobiel) in de bibliotheek die zichtbaar invulling geeft aan de mediawijsheidtaken voor de eindgebruikers. Bezoekers van bibliotheken maken op een informele en laagdrempelige manier kennis met verschillende nieuwe hardware. De verschillende projecten maken gebruik van dezelfde Mediabar. Inventarisatie en onderzoeksfase: Inventarisatie van landelijke en overige beschikbare gegevens over Mediabar en Mediaproeftuin (Medialab) en technologische innovaties op het gebied van moderne media. Hieronder valt ook het resultaat vanuit het project Leven Lang Leren 2012 van BNB; Inventarisatie interesse en daadwerkelijke deelname van basisbibliotheken om in samenwerking dit project uit te voeren; Nulmeting stand van zaken binnen de deelnemende basisbibliotheken; Analyse van de diverse groepen eindgebruikers, selecteren en faseren. Daarbij wordt gebruik gemaakt van bestaande onderzoeken. Voor specifieke doelgroepen, onderwijs, jeugdorganisaties en overige netwerkpartners wordt dit opgepakt en gefinancierd vanuit de twee andere projectlijnen van Taal & Media; Onderzoeken van de mogelijke samenwerking met lokale culturele organisaties zoals erfgoed, heemkundekringen en musea en provinciale culturele organisaties zoals Omroep Brabant en BHIC en mogelijke andere partners op het gebied van mediawijsheid en moderne media. 20 Provinciaal werkplan Cubiss ten behoeve van de