In een notendop. Trending van microbiologische monitoringsgegevens. EU GMP Annex 1 Manufacture of sterile medicinal product

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "In een notendop. Trending van microbiologische monitoringsgegevens. EU GMP Annex 1 Manufacture of sterile medicinal product"

Transcriptie

1 In een notendop Trending van microbiologische monitoringsgegevens Dr. Ir. Sander Rijnders, Improvendi BV/PharmSupport BV In een eerdere versie gepresenteerd op het GMP congres voor de (ziekenhuis)apotheek, distributeurs en kleine (farma) bedrijven 4 Vianen Trending van environmental monitoring data: een verwachting vanuit diverse regelgeving en richtlijnen Kritiek op huidige alert en actielimieten Een alternatief: USP Weinig tot geen houvast hoe te trenden Ideeën voor trending: Statistical Process control EU GMP Annex Manufacture of sterile medicinal product Trending wordt niet genoemd Limieten zijn aanbeveling en gemiddelde waarden Zelf alert en actielimieten vaststellen FDA Guidance for Industry Sterile Drug Products Produced by Aseptic Processing (4) Realistische kijk: beperkingen aan methoden Nadruk op trends, meerdere die elkaar aanvullen Niet middelen, elke meetwaarde evalueren Zowel korte als lange termijn trends bekijken Verschillende doorsnedes van de data

2 GMP Z3 Aseptische handelingen(ziekenhuisapotheken) Zelf alert en actielimieten vaststellen, plaatsgebonden Trending wordt genoemd en mogelijke trendkaart. In LNA procedures verder uitgewerkt VCCN Richtlijn Testen en classificeren van OK s en opdekruimten in rust Geen microbiologische testen/eisen tijdens validatie Microbiologische monitoring tijdens gebruik wordt aangeraden Geen standaard methoden voorgeschreven Geen formele eisen maar verbeterinstrument Monitoring i.c.m. observaties aanbevolen VCCN Richtlijn 8 in ontwikkeling over dit onderwerp Kritiek op huidige praktijk current EM criteria in the aseptic core is completely arbitrary and contrary to good science. Making critical decisions on the state of control of a facility based on numbers well into the noise range of the assay is unwise (Sutton) colonies have a lower limit of quantification of approximately colonies per plate. ( ) EM alert and action levels in the CFU range are therefore of questionable accuracy (Sutton) Microbiological monitoring of a clean room is technically a semiquantitative exercise. ( ) Treating differences that are within expected, and therefore, normal ranges as numerically different is not scientifically valid (USP ) Kritiek current EM criteria in the aseptic core is completely arbitrary and contrary to good science. Making critical decisions on the state of control of a facility based on numbers well into the noise range of the assay is unwise (Sutton) colonies have a lower limit of quantification of approximately colonies per plate. ( ) EM alert and action levels in the CFU range are therefore of questionable accuracy (Sutton) Microbiological monitoring of a clean room is technically a semiquantitative exercise. ( ) Treating differences that are within expected, and therefore, normal ranges as numerically different is not scientifically valid (USP ) Argumenten Gebrek aan accuraatheid en precisie Recovery: in lab <%, praktijk nog minder Je telt alleen die cellen die onder de testcondities een kolonie kunnen vormen Je telt cellen die goed gescheiden zijn op de plaat: één kolonie kan groeien uit cel of uit duizenden cellen Je telt alleen cellen die onbeschadigd zijn gebleven bij monstername (m.n. active air, contactafdrukken) Omstandigheden van monstername, groeimedia en incubatie variëren Mogelijkheid van vals positieven Verschillende sampling devices: gemeten aantal kan factor verschillen Limit of quantification vanaf 3 KVE (Sutton) Veel nulwaarden: aanname van statistisch normale verdeling klopt niet Hoe lager de KVE waarde, des te minder betrouwbaar Bij lage KVE waarden zeer groot aantal monsters nodig om verschillen aan te tonen

3 USP Microbiological control and monitoring of aseptic processing environments Aanbevolen actieniveaus USP Belangrijke verandering in het denken naar meer kwalitatieve trending Contamination recovery rate: frequentie waarmee contaminatie aangetroffen wordt (plaat bevat KVE of niet) Analyseer veranderingen in de contaminatiegraad om te detecteren of er een aanwijzing is voor veranderingen in de state of control In het midden gelaten hoe en over hoeveel metingen gemiddelde te bepalen (jammer!) Onderzoek significante excursies > KVE in klasse A Trending: pragmatische benadering Enkele rules of thumb die gebruikt worden: Meerdere samples met hetzelfde organisme op diverse lokaties op dezelfde dag of gedurende meerdere dagen Alert of action level overschrijdingen bij hermonstername Drie of meer action level overschrijdingen voor een test type op dezelfde dag Drie of meer action level overschrijdingen in een ruimte op verschillende dagen, ongeacht meetlokatie Control charts (Shewhart charts) Afkomstig uit SPC (Statistical Process Control) Wijdverbreide toepassing in industrie om kwaliteit en performance te monitoren Gericht op vaststellen van limieten op basis van historische procesgegevens Onderzoekt of proces statistisch onder controle is Limieten zijn alleen betrouwbaar als het proces onder controle is Bevat al allerlei testen om trends te ontdekken Nog weinig tot geen toepassing in microbiologische monitoring en trending. FDA Food heeft onderzoeksrapport over SPC in microbiologische monitoring. Ook toegepast en nuttig in monitoren van bijv. medicatiefouten Diverse beschikbare control charts Charts voor variable data (meetgegevens, bijv. aantal KVE) Charts voor attribute data (tellingen, bijv. plaat gecontamineerd ja/nee) Time weighted charts (zowel voor variable als attribute data) Moving Average CUSUM EWMA Rare event charts (attribute data) Veel verschillende control charts voor verschillende gegevens Je moet weten/analyseren welke statistische verdeling jouw dataset heeft, anders trek je mogelijk foute conclusies sed D Run chart sedimentatie klasse D 3 3 Number of runs about median: 24 Expected number of runs: 2, Longest run about median: 9 Approx P-Value for Clustering:,92 Approx P-Value for Mixtures:,88 Run Chart of sed D 3 3 Number of runs up or down: 3 Expected number of runs: 3, Longest run up or down: 3 Approx P-Value for Trends:,4 Approx P-Value for Oscillation:, Bij P waarden <. is er sprake van special cause variation. In dit geval dus niet, ook al denk je visueel misschien wel een patroon te zien

4 Individual Value Moving Range I MR chart sedimentatie klasse D I-MR Chart of sed D TEST. One point more than 3, standard deviations from center line. Test Failed at points: ; 3; 4; TEST 2. 9 points in a row on same side of center line. Test Failed at points: 39 TEST. 2 out of 3 points more than 2 standard deviations from center line (on one side of CL). Test Failed at points: 3; 4; ; TEST. 4 out of points more than standard deviation from center line (on one side of CL). Test Failed at points: ; 4 Proportion P chart van contamination recovery rate,,4,2,,8,,4,2, Tests performed with unequal sample sizes 2 P Chart of contaminated plates Data zijn gefingeerd Moving Average chart sedimentatie klasse D EWMA chart van sedimentatie klasse D 3 Moving Average Chart of sed D EWMA Chart of sed D Moving Average Alarm bij meting I MR gaf alarm bij meting EWMA Signaal bij meting 3, Sneller dan MA chart Cumulative Sum CUSUM chart sedimentatie klasse D CUSUM Chart of sed D 3 3 Signaal bij 3 e resultaat Zelfde als EWMA Reageert heftiger Detecteert ook een kleinere dalende trend. Rare event charts G chart Om gebeurtenissen te monitoren die niet vaak voorkomen Aantal dagen of aantal mogelijkheden tussen twee events meten i.p.v. proportie gebeurtenissen Is beter in tijdig detecteren van veranderingen in event rates dan bijv. P chart Goed toepasbaar in monitoring klasse A: event is het vinden van een waarde meer dan KVE (een contaminatie ) Alternatief voor de contamination recovery rate Vereist wel berekening van aantal monsters tussen twee contaminaties. Datums van contaminated plates kan ook.

5 9 G chart van handschoenafdrukken Number Between Events G Chart of Hand contaminated Event Probability =, Als contaminatie weinig voorkomt dan heb je weinig datapunten Trending met control charts Control charts verschillen in de gevoeligheid en snelheid waarmee ze veranderingen detecteren Control charts bieden interessante mogelijkheden voor trending van microbiologische data. EWMA en CUSUM zijn interessant voor snelle detectie. Valkuil: statistische assumpties moeten kloppen, anders kun je verkeerde conclusies trekken. Type I fout: concluderen dat proces out of control is terwijl het in control is Type II fout: concluderen dat proces in control is terwijl het out of control is Run chart en I MR chart zijn het veiligst wat dat betreft. Verdere ontwikkeling voor toepassing microbiologische monitoring is nodig Trending is een wetenschap en goede trending vereist gedegen statistische kennis

Consequenties van de veranderingen vanuit de ISO :2015 op het GMP monitoring systeem

Consequenties van de veranderingen vanuit de ISO :2015 op het GMP monitoring systeem Consequenties van de veranderingen vanuit de ISO 14644-1:2015 op het GMP monitoring systeem 1 ISO14644-Series Contaminant Air Cleanliness by. Surface Cleanliness by. Particles ACP: 14644-1 Air Cleanliness

Nadere informatie

Hoe wordt bij de productie van vaccins de kwaliteit van de productieomgeving gegarandeerd? Harry Thuis

Hoe wordt bij de productie van vaccins de kwaliteit van de productieomgeving gegarandeerd? Harry Thuis Hoe wordt bij de productie van vaccins de kwaliteit van de productieomgeving gegarandeerd? Harry Thuis 1 Science Park Bilthoven 2 Bilthoven Biologicals ± 1960 : Start rijksvaccinatieprogramma Vaccinontwikkeling

Nadere informatie

EWMA Control Charts in Statistical Process Monitoring I.M. Zwetsloot

EWMA Control Charts in Statistical Process Monitoring I.M. Zwetsloot EWMA Control Charts in Statistical Process Monitoring I.M. Zwetsloot EWMA Control Charts in Statistical Process Monitoring Inez M. Zwetsloot Samenvatting EWMA Regelkaarten in Statistische Procesmonitoring

Nadere informatie

3e Mirror meeting pren April :00 Session T, NVvA Symposium

3e Mirror meeting pren April :00 Session T, NVvA Symposium 3e Mirror meeting pren 689 13 April 2017 14:00 Session T, NVvA Symposium steps since April 2016 The enquiry (June to August 2016) performed by the national bodies. Resulting in 550 comments. Three/Four

Nadere informatie

Figure 1 Shares of Students in Basic, Middle, and Academic Track of Secondary School Academic Track Middle Track Basic Track 29 Figure 2 Number of Years Spent in School by Basic Track Students 9.5 Length

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Wieringa, J. E. (1999). Statistical process control for serially correlated data s.n.

Citation for published version (APA): Wieringa, J. E. (1999). Statistical process control for serially correlated data s.n. University of Groningen Statistical process control for serially correlated data Wieringa, Jakob IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite

Nadere informatie

Pilot vragenlijst communicatieve redzaamheid

Pilot vragenlijst communicatieve redzaamheid Pilot vragenlijst communicatieve redzaamheid Het instrument Communicatieve redzaamheid kan worden opgevat als een vermogen om wederkerig te communiceren met behulp van woorden, gebaren of symbolen. Communicatief

Nadere informatie

Evaluation of Measurement Uncertainty using Adaptive Monte Carlo Methods

Evaluation of Measurement Uncertainty using Adaptive Monte Carlo Methods Evaluation of Measurement Uncertainty using Adaptive Monte Carlo Methods Gerd Wübbeler, Peter M. Harris, Maurice G. Cox, Clemens Elster ) Physikalisch-Technische Bundesanstalt (PTB) ) National Physical

Nadere informatie

1. Shewartkaart. σ (sigma): de standaarddeviatie. In een shewartkaart komen de gemeten waarden en nog 5 extra lijnen :

1. Shewartkaart. σ (sigma): de standaarddeviatie. In een shewartkaart komen de gemeten waarden en nog 5 extra lijnen : Controlekaarten 1 1. Shewartkaart 1.1 Wat is een shewartkaart? Een shewartkaart is een controlekaart. Gecontroleerd wordt of meetwaarden niet te veel afwijken van de waarde die je verwacht. Oorzaken van

Nadere informatie

MONITORING LUCHTKWALITEIT OPERATIEKAMERS Een manier om gelijkwaardigheid aan te tonen Roberto Traversari, TNO ICB

MONITORING LUCHTKWALITEIT OPERATIEKAMERS Een manier om gelijkwaardigheid aan te tonen Roberto Traversari, TNO ICB MONITORING LUCHTKWALITEIT OPERATIEKAMERS Een manier om gelijkwaardigheid aan te tonen Roberto Traversari, TNO ICB DISCLOSURE SLIDE Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

15 e Nationale Cleanroomdag NORMEN

15 e Nationale Cleanroomdag NORMEN 15 e Nationale Cleanroomdag NORMEN Introductie Wat zijn normen? Wanneer komen we normen tegen? Welke normen worden gehanteerd? Alles op een rij Terug naar de werkvloer Inhoud 2 Introductie André van Tongeren

Nadere informatie

Inhoud. Data. Analyse van tijd tot event data: van Edward Kaplan & Paul Meier tot David Cox

Inhoud. Data. Analyse van tijd tot event data: van Edward Kaplan & Paul Meier tot David Cox van tijd tot event data: van Edward Kaplan & Paul Meier tot David Cox Bram Ramaekers Bianca de Greef KEMTA Masterclass Inhoud Data Kaplan-Meier curve Hazard rate Log-rank test Hazard ratio Cox regressie

Nadere informatie

Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010

Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010 Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010 Topics ANDA process for FDG User fees Contract manufacturing PETNET's perspective Colleagues Michael Nazerias Ken Breslow Ed

Nadere informatie

CLEANROOMVALIDATIE DOEL & METHODE. Alles wat bijdraagt of afbreuk zou kunnen doen aan de productkwaliteit of het proces.

CLEANROOMVALIDATIE DOEL & METHODE. Alles wat bijdraagt of afbreuk zou kunnen doen aan de productkwaliteit of het proces. CLEANROOMVALIDATIE ON SITE DOEL ISO 17025 & METHODE CLEANROOM VALIDATIE KALIBRATIE CONSULTANCY Validatie model Validatie Planning Validatie rapport URS Performance Qualificatie (PQ) Functioneel ontwerp

Nadere informatie

Classification of triangles

Classification of triangles Classification of triangles A triangle is a geometrical shape that is formed when 3 non-collinear points are joined. The joining line segments are the sides of the triangle. The angles in between the sides

Nadere informatie

Introductie in flowcharts

Introductie in flowcharts Introductie in flowcharts Flow Charts Een flow chart kan gebruikt worden om: Processen definieren en analyseren. Een beeld vormen van een proces voor analyse, discussie of communicatie. Het definieren,

Nadere informatie

Hoofdstuk 6 Gmp-z. PUOZ Labdag 22 november 2016 Gerhard Tijssen Ziekenhuisapotheker Albert Schweitzerziekenhuis

Hoofdstuk 6 Gmp-z. PUOZ Labdag 22 november 2016 Gerhard Tijssen Ziekenhuisapotheker Albert Schweitzerziekenhuis Hoofdstuk 6 Gmp-z PUOZ Labdag 22 november 2016 Gerhard Tijssen Ziekenhuisapotheker Albert Schweitzerziekenhuis 22 november 2016 Laboratorium en GMP-z hfdstuk 6 Puoz LABDAG 22 NOVEMBER 2016 Overzicht Hoofdstuk

Nadere informatie

3M CleanTrace ATP. Veenendaal, 31 maart 2017 Aldo de Ranitz

3M CleanTrace ATP. Veenendaal, 31 maart 2017 Aldo de Ranitz 3M CleanTrace ATP Veenendaal, 31 maart 2017 Aldo de Ranitz Stichting Trainingen Infectie Preventie Disclosure slide (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Alles wat bijdraagt of afbreuk zou kunnen doen aan de productkwaliteit of het proces CLEANROOMVALIDATIE DOEL & METHODE

Alles wat bijdraagt of afbreuk zou kunnen doen aan de productkwaliteit of het proces CLEANROOMVALIDATIE DOEL & METHODE CLEANROOMVALIDATIE ON SITE ISO 17025 DOEL & METHODE CLEANROOM VALIDATIE KALIBRATIE CONSULTANCY VALIDATIE MODEL VALIDATIE Planning Validatie rapport URS Performance Qualificatie (PQ) Functioneel ontwerp

Nadere informatie

Alles wat bijdraagt of afbreuk zou kunnen doen aan de productkwaliteit of het proces CLEANROOMVALIDATIE DOEL & METHODE

Alles wat bijdraagt of afbreuk zou kunnen doen aan de productkwaliteit of het proces CLEANROOMVALIDATIE DOEL & METHODE CLEANROOMVALIDATIE ON SITE ISO 17025 DOEL & METHODE CLEANROOM VALIDATIE KALIBRATIE CONSULTANCY VALIDATIE MODEL VALIDATIE Planning Validatie rapport URS Performance Qualificatie (PQ) Functioneel ontwerp

Nadere informatie

Les 1 Kwaliteitsbeheersing. Les 2 Kwaliteitsgegevens. Les 3 Introductie Statistiek. Les 4 Normale verdeling. Kwaliteit

Les 1 Kwaliteitsbeheersing. Les 2 Kwaliteitsgegevens. Les 3 Introductie Statistiek. Les 4 Normale verdeling. Kwaliteit Kwaliteit Les 1 Kwaliteitsbeheersing Introductie & Begrippen Monstername Les 2 Kwaliteitsgegevens Gegevens Verzamelen Gegevens Weergeven Les 3 Introductie Statistiek Statistische begrippen Statistische

Nadere informatie

6-SIGMA METRICS. Teaching old dogmas and learning new tricks. Douwe van Loon

6-SIGMA METRICS. Teaching old dogmas and learning new tricks. Douwe van Loon 6-SIGMA METRICS Teaching old dogmas and learning new tricks Douwe van Loon Na deze presentatie zou u kunnen weten: dat IQ controle meer is dan alleen de bewaking van de interne kwaliteit van onze analyses

Nadere informatie

Annual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels)

Annual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels) Staten-Generaal Annual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels) Subject: Sustainable Flemish SDI Nature: Mobilising, Steering Organisers:

Nadere informatie

Bacteriologische kwaliteit van gerookte zalm

Bacteriologische kwaliteit van gerookte zalm Bacteriologische kwaliteit van gerookte zalm H. van der Zee B. Wit E. de Boer KEURINGSDIENST VAN WAREN OOST AFDELING SIGNALERING SECTOR: LABORATORIUM Postbus 202 7200 AE Zutphen tel. 0575-588100 fax 0575-588200

Nadere informatie

Agenda: Rotary Industry Group

Agenda: Rotary Industry Group KiC MPI 21juni 2018 Rotary Industry Group Agenda: a) Korte introductie: wie zijn wij wat doen wij? b) Nieuwe ontwikkelingen binnen Rotary Industry Group c) Contactloze magnetische koppeling d) Business

Nadere informatie

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 22 februari 2013

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 22 februari 2013 FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Toets Inleiding Kansrekening 1 22 februari 2013 Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel

Nadere informatie

introductie Wilcoxon s rank sum toets Wilcoxon s signed rank toets introductie Wilcoxon s rank sum toets Wilcoxon s signed rank toets

introductie Wilcoxon s rank sum toets Wilcoxon s signed rank toets introductie Wilcoxon s rank sum toets Wilcoxon s signed rank toets toetsende statistiek week 1: kansen en random variabelen week : de steekproevenverdeling week 3: schatten en toetsen: de z-toets week : het toetsen van gemiddelden: de t-toets week 5: het toetsen van varianties:

Nadere informatie

Productiviteit en creativiteit in het werkproces

Productiviteit en creativiteit in het werkproces Productiviteit en creativiteit in het werkproces Wat is ons werk eigenlijk??! The final measure of the value of the research project is whether or not the findings are successfully implemented in the company.

Nadere informatie

Exact Periode 5.1. Rekenvaardigheid Controlekaarten

Exact Periode 5.1. Rekenvaardigheid Controlekaarten Exact Periode 5.1 Rekenvaardigheid Controlekaarten 1 Rekenvaardigheid Opfrissen - Gebruik rekenmachine - Significantie - Afronden - Wetenschappelijke notatie - Eenheden omrekenen 2 Rekenmachine Casio

Nadere informatie

Creatief onderzoekend leren

Creatief onderzoekend leren Creatief onderzoekend leren De onderwijskundige: Wouter van Joolingen Universiteit Twente GW/IST Het probleem Te weinig bèta's Te laag niveau? Leidt tot economische rampspoed. Hoe dan? Beta is spelen?

Nadere informatie

Residual Plot for Strength. predicted Strength

Residual Plot for Strength. predicted Strength Uitwerking tentamen DS mei 4 Opgave Een uitwerking geven is hier niet mogelijk. Het is van belang het iteratieve optimaliseringsproces goed uit te voeren (zie ook de PowerPoint sheets): screening design

Nadere informatie

HANDLEIDING - ACTIEVE MOTORKRAAN

HANDLEIDING - ACTIEVE MOTORKRAAN M A N U A L HANDLEIDING - ACTIEVE MOTORKRAAN MANUAL - ACTIVE MOTOR VALVE Model E710877 E710878 E710856 E710972 E710973 www.tasseron.nl Inhoud / Content NEDERLANDS Hoofdstuk Pagina NL 1 ALGEMEEN 2 NL 1.1

Nadere informatie

Workshop Microbiologie PUOZ LabDag 2016

Workshop Microbiologie PUOZ LabDag 2016 Workshop Microbiologie PUOZ LabDag 2016 Erik Wilms Claudia Wever Augustus 2016 Evaluatie Lab Dag 2015 wens voor microbiologie toepassing steriliteitstesten, kiemgetal bepalingen, plaatjes, wat doen, hoe

Nadere informatie

Correlatie = statistische samenhang Meest gebruikt = Spearman s rang correlatie Ordinaal geschaalde variabelen -1 <= r s <= +1 waarbij:

Correlatie = statistische samenhang Meest gebruikt = Spearman s rang correlatie Ordinaal geschaalde variabelen -1 <= r s <= +1 waarbij: Correlatie analyse Correlatie = statistische samenhang Meest gebruikt = Spearman s rang correlatie Ordinaal geschaalde variabelen -1

Nadere informatie

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking

Nadere informatie

Kalibratie en biologische ijking

Kalibratie en biologische ijking 6ste Coloquium VVLR 04, Grobbendonk Kalibratie en biologische ijking Dr. Herman Groepenhoff h.groepenhoff@vumc.nl Inleiding Inleiding Theorie / (ERS/ATS) richtlijnen Fysisch kalibreren / verifiëren Biologisch

Nadere informatie

Global TV Canada s Pulse 2011

Global TV Canada s Pulse 2011 Global TV Canada s Pulse 2011 Winnipeg Nobody s Unpredictable Methodology These are the findings of an Ipsos Reid poll conducted between August 26 to September 1, 2011 on behalf of Global Television. For

Nadere informatie

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children 1 Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working mothers with spouse and young children Verschil in stress en stressreactiviteit tussen hoogopgeleide thuisblijf-

Nadere informatie

BEGRIPPEN EN DEFINITIES SIX SIGMA

BEGRIPPEN EN DEFINITIES SIX SIGMA Gemiddelde X = ( χ + χ i + χ +... n ) / n S = 1 χ i X n 1 n Variantie ( ) Standaarddeviatie σ = S Mediaan Kwartielen i= 1 Middelste waarneming binnen het totaal van de waarnemingen Oneven aantal waarnemingen:

Nadere informatie

Milenko Pavičić. Pavičić Pharmaceutical Microbiology (PPM) V.O.F. GOP-Innovations

Milenko Pavičić. Pavičić Pharmaceutical Microbiology (PPM) V.O.F. GOP-Innovations Microbiologische monitoring: Kwaliteit inzichtelijk gemaakt NVFZ Symposium 5 november 2016 Pavičić Pharmaceutical Microbiology your Partner for Advice, Projects, Training and e-learning Milenko Pavičić

Nadere informatie

Vier voorbeelden van Fourier

Vier voorbeelden van Fourier Vier voorbeelden van Fourier Gjerrit Meinsma Mathematisch Café 1 Overzicht 1. Wereldkampioen matrix-vectorproduct 2. Fast Fourier Transform (FFT) 3. Voorbeelden: routers jpeg producten antialiasing Mathematisch

Nadere informatie

Microbiologische risico-analyse toegepast op de dagelijkse praktijk

Microbiologische risico-analyse toegepast op de dagelijkse praktijk Microbiologische risico-analyse toegepast op de dagelijkse praktijk Frits Boom Blankenberge, 1 februari 2014 Waarom risico analyse? Afweging risico en kosten Wel of geen winterbanden? Controle door 2 e

Nadere informatie

Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel

Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel Een onderzoek naar de invloed van cognitieve stijl, ziekte-inzicht, motivatie, IQ, opleiding,

Nadere informatie

How will be the journey from corrective maintenance to preventive or even predictive maintenance?

How will be the journey from corrective maintenance to preventive or even predictive maintenance? How will be the journey from corrective maintenance to preventive or even predictive maintenance? Corporate movie Bakker Repair.mp4 Ton Klinkenberg Managing Director ton.klinkenberg@bakker-repair.nl Introduction

Nadere informatie

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead 7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you

Nadere informatie

SPSS 15.0 in praktische stappen voor AGW-bachelors Uitwerkingen Stap 7: Oefenen I

SPSS 15.0 in praktische stappen voor AGW-bachelors Uitwerkingen Stap 7: Oefenen I SPSS 15.0 in praktische stappen voor AGW-bachelors Uitwerkingen Stap 7: Oefenen I Hieronder volgen de SPSS uitvoer en de antwoorden van de opgaven van Stap 7: Oefenen I. Daarnaast wordt bij elke opgave

Nadere informatie

VCCN Richtlijn 7. Methode voor testen en classificeren van OK s en Opdekruimten in rust. Ir. Frans Saurwalt Technisch Manager

VCCN Richtlijn 7. Methode voor testen en classificeren van OK s en Opdekruimten in rust. Ir. Frans Saurwalt Technisch Manager VCCN Richtlijn 7 Methode voor testen en classificeren van OK s en Opdekruimten in rust Ir. Frans Saurwalt Technisch Manager Relevante commissies Voorzitter Proj. Grp. 4 Gezondheidszorg RL7, RL8 Kernredactie

Nadere informatie

ExxonMobil. Analyser Wensen. Arno van Adrichem

ExxonMobil. Analyser Wensen. Arno van Adrichem Wensen Arno van Adrichem Opbouw Presentatie Waarom gebruiken we analysers Categorieën van analysers Validatie en calibratie Data acquisitie Data analyse Waarom gebruiken we analysers? Veiligheid, Gezondheid

Nadere informatie

Seksdrive, Stresscoping en Extrinsieke Ambitie : De Verschillen tussen Mannen en Vrouwen. Sexdrive, Stresscoping and Extrinsic Ambition :

Seksdrive, Stresscoping en Extrinsieke Ambitie : De Verschillen tussen Mannen en Vrouwen. Sexdrive, Stresscoping and Extrinsic Ambition : Seksdrive, Stresscoping en Extrinsieke Ambitie : De Verschillen tussen Mannen en Vrouwen Sexdrive, Stresscoping and Extrinsic Ambition : The Differences between Men and Women Karine Garcia Eerste begeleider:

Nadere informatie

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim The Relationship between Work Pressure, Mobbing at Work, Health Complaints and Absenteeism Agnes van der Schuur Eerste begeleider:

Nadere informatie

Exact Periode 9.1. Rekenvaardigheid Controlekaarten

Exact Periode 9.1. Rekenvaardigheid Controlekaarten Exact Periode 9.1 Rekenvaardigheid Controlekaarten Rekenvaardigheid Opfrissen - Gebruik rekenmachine - Significantie - Afronden - Wetenschappelijke notatie - Eenheden omrekenen Exact Periode 9.1 2 Rekenmachine

Nadere informatie

BE Nanoregistry Annual Public Report

BE Nanoregistry Annual Public Report 1 BE Nanoregistry Annual Public Report Carine Gorrebeeck FPS Health, Food Chain Safety & Environment 2 WHY? The objectives of the registry (a.o.): - Traceability: allow competent authorities to intervene

Nadere informatie

Opgave 2 Geef een korte uitleg van elk van de volgende concepten: De Yield-to-Maturity of a coupon bond.

Opgave 2 Geef een korte uitleg van elk van de volgende concepten: De Yield-to-Maturity of a coupon bond. Opgaven in Nederlands. Alle opgaven hebben gelijk gewicht. Opgave 1 Gegeven is een kasstroom x = (x 0, x 1,, x n ). Veronderstel dat de contante waarde van deze kasstroom gegeven wordt door P. De bijbehorende

Nadere informatie

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN STAFLEU

Nadere informatie

Blik van de IGJ op implementatie veiligheidskenmerken

Blik van de IGJ op implementatie veiligheidskenmerken Blik van de IGJ op implementatie veiligheidskenmerken Mieke van der Meulen BOGIN symposium - veiligheidskenmerken 2 Inhoud Fabrikanten Groothandels - risk based verificatie Aggregatie van codes Inrichting

Nadere informatie

WELKE RISICO S LOOPT U? - Relevante analyses helpen - November 17, 2015

WELKE RISICO S LOOPT U? - Relevante analyses helpen - November 17, 2015 WELKE RISICO S LOOPT U? - Relevante analyses helpen - November 17, 2015 Vion Food Vion Food Business units Pork Beef Foodservice Onze merken VION Food Eigen verantwoordelijkheid van Voedselproducenten

Nadere informatie

Zowel correlatie als regressie meten statistische samenhang Correlatie: geen oorzakelijk verband verondersteld: X Y

Zowel correlatie als regressie meten statistische samenhang Correlatie: geen oorzakelijk verband verondersteld: X Y 1 Regressie analyse Zowel correlatie als regressie meten statistische samenhang Correlatie: geen oorzakelijk verband verondersteld: X Y Regressie: wel een oorzakelijk verband verondersteld: X Y Voorbeeld

Nadere informatie

EXTERNE KWALITEITSCONTROLE VOOR POCT INR

EXTERNE KWALITEITSCONTROLE VOOR POCT INR EXTERNE KWALITEITSCONTROLE VOOR POCT INR Piet Meijer Stichting ECAT Management antistollingsbehandeling Smalle therapeutische ranges Thrombosis Bleeding Accurate INR metingen Hoe kunnen we de juistheid

Nadere informatie

CLEANROOMCONTAMINATIE IN RISICO-EVALUATIE ALS MOTOR VOOR TASTBARE EN REALISTISCHE KWALITEITSVERBETERING

CLEANROOMCONTAMINATIE IN RISICO-EVALUATIE ALS MOTOR VOOR TASTBARE EN REALISTISCHE KWALITEITSVERBETERING CLEANROOMCONTAMINATIE IN RISICO-EVALUATIE ALS MOTOR VOOR TASTBARE EN REALISTISCHE KWALITEITSVERBETERING Ing. J. Klykens QA Manager Cellen- Weefsel en Biobanken INHOUD & VORM Inhoud Cleanroom Methode voor

Nadere informatie

Tentamen T1 Chemische Analysemethoden 6 maart 2014

Tentamen T1 Chemische Analysemethoden 6 maart 2014 Tentamen T1 Chemische Analysemethoden 6 maart 2014 Naam: Student nummer: Geef uw antwoord op dit papier. U mag uw tekstboek, aantekeningen, liniaal en een rekenmachine gebruiken. 1) De stralingsdosis van

Nadere informatie

Landbouw Robots. farming innovators. Maart Jan Willem Rodenburg Manager Product Safety & Compliance

Landbouw Robots. farming innovators. Maart Jan Willem Rodenburg Manager Product Safety & Compliance Landbouw Robots Maart 2018 Jan Willem Rodenburg Manager Product Safety & Compliance farming innovators Landbouw robots - Voorbeelden Lely Robotics Robot definition ISO8373: Actuated mechanism programmable

Nadere informatie

Bareld Bruining ZIN & ONZIN VAN ON-LINE PROCESS ANALYZERS

Bareld Bruining ZIN & ONZIN VAN ON-LINE PROCESS ANALYZERS Bareld Bruining ZIN & ONZIN VAN ON-LINE PROCESS ANALYZERS AGENDA q Skilledin introductie q Zin & Onzin van On-line process analyzers q Samenvatting TRAIN TO RETAIN TRAIN TO RETAIN -TRAINING Development

Nadere informatie

Training statistiek NEN-689. Blok 2 Software voor: (1) Statistisch toetsen van werkplekmetingen (2) Boxplot voor rapport

Training statistiek NEN-689. Blok 2 Software voor: (1) Statistisch toetsen van werkplekmetingen (2) Boxplot voor rapport Training statistiek NEN-689 Blok 2 Software voor: (1) Statistisch toetsen van werkplekmetingen (2) Boxplot voor rapport 1 Eisen software voor statistische toetsing van meetseries 1. OEL-compliance test

Nadere informatie

Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women. Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere

Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women. Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere vrouwen: Onderzoek naar de relatie tussen angst, depressieve

Nadere informatie

Marine Biotoxins in Shellfish

Marine Biotoxins in Shellfish Marine Biotoxins in Shellfish Arjen Gerssen, Hester van den Top and Hans van Egmond Arjen.Gerssen@wur.nl Background Certain algae can produce toxins These algae can end up in filter feeding shellfish like

Nadere informatie

412151 140426 412151 140426 C TEBODIN 2007 Scenario Input Description [Maximum Values if weather occurs multiple times] Discharge Results Toxic Results Flammable Results General Radiation results Explosion

Nadere informatie

Twee en een half jaar Kwaliteitsmeting in de Fysiotherapie

Twee en een half jaar Kwaliteitsmeting in de Fysiotherapie Twee en een half jaar Kwaliteitsmeting in de Fysiotherapie Feiten en cijfers tot nu toe Managementsamenvatting Na twee en een half jaar kwaliteitsmetingen in de fysiotherapie is het een geschikt moment

Nadere informatie

Opdrachtgever: Hoogheemraadschap van Delfland

Opdrachtgever: Hoogheemraadschap van Delfland Opdrachtgever: Hoogheemraadschap van Delfland Projectnr: HHD015-001 Datum: 5 juli 2017 Opdrachtgever: Hoogheemraadschap van Delfland Projectnr: HHD015-001 Rapportnr: HHD015-FFDNA-Def01 Status: Definitief

Nadere informatie

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten?

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Does Gentle Teaching have Effect on Skills of Caregivers and Companionship and Anxiety

Nadere informatie

Torres et al. Supplementary Figure 1

Torres et al. Supplementary Figure 1 Torres et al. Supplementary Figure 1 A 9 tetrahydrocannabinol (THC) B Cannabidiol (CBD) C Temozolomide (TMZ) Supplementary Figure 1. Chemical structures of THC, CBD and TMZ. A 3 TMZ (μm) Torres et al.

Nadere informatie

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën The Relation between Personality, Education, Age, Sex and Short- and Long- Term Sexual

Nadere informatie

Wijzigingen EN ISO Versie 2016

Wijzigingen EN ISO Versie 2016 WELKOM Wijzigingen EN ISO 13849-1 Versie 2016 Ontwerp van een betrouwbaar veiligheidssysteem Pilz Belgium CVBA Trainingen Gent, Februari 2016 Onafhankelijk bedrijf in automatiseringstechniek complete oplossingen

Nadere informatie

Optimalisatie kaasbereiding via big data-analyse

Optimalisatie kaasbereiding via big data-analyse Optimalisatie kaasbereiding via big data-analyse Alex Hoekstra, Manager Quality & Development DOC Kaas Peter de Jong, Lector Zuivelprocestechnologie Van Hall Larenstein 1 december 2016 Outline 1. DOC Kaas

Nadere informatie

Deeltjesdepositie snelheid Sleutel tot contaminatiebeheersing

Deeltjesdepositie snelheid Sleutel tot contaminatiebeheersing Deeltjesdepositie snelheid Sleutel tot contaminatiebeheersing VCCN symposium 15 mei 2019 Koos Agricola Brookhuis Applied Data Intelligence Samenvatting In de lucht zitten deeltjes. Kleine deeltjes blijven

Nadere informatie

De relatie tussen intimiteit, aspecten van seksualiteit en hechtingsstijl in het dagelijks leven van heteroseksuele mannen en vrouwen.

De relatie tussen intimiteit, aspecten van seksualiteit en hechtingsstijl in het dagelijks leven van heteroseksuele mannen en vrouwen. De relatie tussen intimiteit, aspecten van seksualiteit en hechtingsstijl in het dagelijks leven van heteroseksuele mannen en vrouwen. The Relationship between Intimacy, Aspects of Sexuality and Attachment

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica. Tentamen Statistiek 2 voor TeMa (2S195) op dinsdag , uur.

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica. Tentamen Statistiek 2 voor TeMa (2S195) op dinsdag , uur. TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Tentamen Statistiek voor TeMa (S95) op dinsdag 3-03-00, 9- uur. Bij het tentamen mag gebruik worden gemaakt van een zakrekenmachine en

Nadere informatie

Luchtkwaliteit: een Europees perspectief

Luchtkwaliteit: een Europees perspectief Luchtkwaliteit: een Europees perspectief Conferentie Luchtkwaliteit Brussel, 5 december 2014 Dr Hans Bruyninckx Executive Director European Environment Agency EEA rapporten 2014 Luchtverontreiniging een

Nadere informatie

PosCon HM. Clever height measurement with 3D light section sensors.

PosCon HM. Clever height measurement with 3D light section sensors. PosCon HM Clever measurement with 3D light section sensors. A new dimension Measuring objects by means of statistical data PosCon HM is een unieke, compacte meet eenheid voor intelligente hoogtemetingen

Nadere informatie

Toetsende Statistiek, Week 2. Van Steekproef naar Populatie: De Steekproevenverdeling

Toetsende Statistiek, Week 2. Van Steekproef naar Populatie: De Steekproevenverdeling Toetsende Statistiek, Week 2. Van Steekproef naar Populatie: De Steekproevenverdeling Moore, McCabe & Craig: 3.3 Toward Statistical Inference From Probability to Inference 5.1 Sampling Distributions for

Nadere informatie

MONITOREN VAN MICROBIOLOGISCHE LUCHTKWALITEIT. Minisymposium VCCN Richtlijn 8 Roberto Traversari

MONITOREN VAN MICROBIOLOGISCHE LUCHTKWALITEIT. Minisymposium VCCN Richtlijn 8 Roberto Traversari MONITOREN VAN MICROBIOLOGISCHE LUCHTKWALITEIT Minisymposium VCCN Richtlijn 8 Roberto Traversari MONITOREN VAN MICROBIOLOGISCHE LUCHTKWALITEIT Achtergrond en onderzoek op basis van KVE s Ervaringen in Nederland

Nadere informatie

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering.

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering. De L.Net s88sd16-n wordt via één van de L.Net aansluitingen aangesloten op de LocoNet aansluiting van de centrale, bij een Intellibox of Twin-Center is dat de LocoNet-T aansluiting. L.Net s88sd16-n aansluitingen

Nadere informatie

Het blijkt dat dit eigenlijk alleen lukt met de exponentiële methode.

Het blijkt dat dit eigenlijk alleen lukt met de exponentiële methode. Verificatie Shen en Carpenter RDEC methodiek voor de karakterisering van asfaltvermoeiing; vergelijking van verschillende methoden voor het berekenen van de parameters. Jan Telman, Q-Consult Bedrijfskundig

Nadere informatie

liniled Cast Joint liniled Gietmof liniled Castjoint

liniled Cast Joint liniled Gietmof liniled Castjoint liniled Cast Joint liniled Gietmof liniled is een hoogwaardige, flexibele LED strip. Deze flexibiliteit zorgt voor een zeer brede toepasbaarheid. liniled kan zowel binnen als buiten in functionele en decoratieve

Nadere informatie

Hierbij is het steekproefgemiddelde x_gemiddeld= en de steekproefstandaardafwijking

Hierbij is het steekproefgemiddelde x_gemiddeld= en de steekproefstandaardafwijking Opdracht 9a ----------- t-procedures voor een enkelvoudige steekproef Voor de meting van de leesvaardigheid van kinderen wordt als toets de Degree of Reading Power (DRP) gebruikt. In een onderzoek onder

Nadere informatie

Teststrategie met behulp van heuristieken

Teststrategie met behulp van heuristieken Workshop TestNet Teststrategie met behulp van heuristieken www.improveqs.nl (info@improveqs.nl) Versie 2.0 1 Acknowledgements Met dank aan: Ruud Cox voor de vele discussies over dit onderwerp Fiona Charles

Nadere informatie

Creatief denken. 11 maart 2016

Creatief denken. 11 maart 2016 11 maart 2016 Rekenen-wiskunde en creatief denken SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling NRCD 11 maart 2016 Marc van Zanten, SLO & UU http://curriculumvandetoekomst.slo.nl/21e-eeuwse-vaardigheden/

Nadere informatie

c. Geef de een-factor ANOVA-tabel. Formuleer H_0 and H_a. Wat is je conclusie?

c. Geef de een-factor ANOVA-tabel. Formuleer H_0 and H_a. Wat is je conclusie? Opdracht 13a ------------ Een-factor ANOVA (ANOVA-tabel, Contrasten, Bonferroni) Bij een onderzoek naar de leesvaardigheid bij kinderen in de V.S. werden drie onderwijsmethoden met elkaar vergeleken. Verschillende

Nadere informatie

1148-CPR-20080603. SAFETY-PRODUCT nv Beverlosesteenweg 100 B-3580 BERINGEN EN 40-5:2002

1148-CPR-20080603. SAFETY-PRODUCT nv Beverlosesteenweg 100 B-3580 BERINGEN EN 40-5:2002 Keizerinlaan 66 B-1000 BRUSSEL Certificaat van prestatiebestendigheid 1148-CPR-20080603 Overeenkomstig de Verordening 305/2011/EU van het Europees Parlement en de Raad van 9 maart 2011 (de Bouwproductenverordening

Nadere informatie

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel

Nadere informatie

Stochastiek 2. Inleiding in the Mathematische Statistiek. staff.fnwi.uva.nl/j.h.vanzanten

Stochastiek 2. Inleiding in the Mathematische Statistiek. staff.fnwi.uva.nl/j.h.vanzanten Stochastiek 2 Inleiding in the Mathematische Statistiek staff.fnwi.uva.nl/j.h.vanzanten 1 / 12 H.1 Introductie 2 / 12 Wat is statistiek? - 2 Statistiek is de kunst van het (wiskundig) modelleren van situaties

Nadere informatie

CHROMA STANDAARDREEKS

CHROMA STANDAARDREEKS CHROMA STANDAARDREEKS Chroma-onderzoeken Een chroma geeft een beeld over de kwaliteit van bijvoorbeeld een bodem of compost. Een chroma bestaat uit 4 zones. Uit elke zone is een bepaald kwaliteitsaspect

Nadere informatie

Validatie van de Depressie lijst (DL) en de Geriatric Depression Scale (GDS-30) bij Verpleeghuisbewoners

Validatie van de Depressie lijst (DL) en de Geriatric Depression Scale (GDS-30) bij Verpleeghuisbewoners Validatie van de Depressie lijst (DL) en de Geriatric Depression Scale (GDS-30) bij Verpleeghuisbewoners van Somatische en Psychogeriatrische Afdelingen Validation of the Depression List (DL) and the Geriatric

Nadere informatie

Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial

Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial Ingrid Kramer ima.kramer@ggze.nl Van onderzoek naar de klinische praktijk PsyMate

Nadere informatie

toetsende statistiek deze week: wat hebben we al geleerd? Frank Busing, Universiteit Leiden

toetsende statistiek deze week: wat hebben we al geleerd? Frank Busing, Universiteit Leiden toetsende statistiek week 1: kansen en random variabelen week 2: de steekproevenverdeling week 3: schatten en toetsen: de z-toets week 4: het toetsen van gemiddelden: de t-toets Moore, McCabe, and Craig.

Nadere informatie

SURVEY MICROBIOLOGISCHE GESTELDHEID ONVERPAKTE GEROOKTE PALING

SURVEY MICROBIOLOGISCHE GESTELDHEID ONVERPAKTE GEROOKTE PALING SURVEY MICROBIOLOGISCHE GESTELDHEID ONVERPAKTE GEROOKTE PALING H. van der Zee E. de Boer K. M. Jonker B. Wit KEURINGSDIENST VAN WAREN OOST AFDELING SIGNALERING SECTOR: LABORATORIUM Postbus 202 7200 AE

Nadere informatie

Renal function? Landelijke standaardisatie nierfunctiemeting is nodig

Renal function? Landelijke standaardisatie nierfunctiemeting is nodig Renal function? Landelijke standaardisatie nierfunctiemeting is nodig Renal function = glomerular filtration rate (GFR) = volume of plasmawater that is filtrated per unit of time Prof.dr Jack F.M. Wetzels

Nadere informatie

AN URBAN PLAYGROUND AFSTUDEERPROJECT

AN URBAN PLAYGROUND AFSTUDEERPROJECT AN URBAN PLAYGROUND 2005 Het vraagstuk van de openbare ruimte in naoorlogse stadsuitbreidingen, in dit geval Van Eesteren s Amsterdam West, is speels benaderd door het opknippen van een traditioneel stadsplein

Nadere informatie

Beleggen in valuta. Erasmus Universiteit Rotterdam RiskTec Currency Management. dr Ronald Huisman.

Beleggen in valuta. Erasmus Universiteit Rotterdam RiskTec Currency Management. dr Ronald Huisman. Beleggen in valuta dr Ronald Huisman Erasmus Universiteit Rotterdam RiskTec Currency Management ronaldhuisman@risktec.nl Valutamarkten zijn voorspelbaar In een efficiënte markt - is alle informatie in

Nadere informatie

Survey on lending and current accounts for SMEs

Survey on lending and current accounts for SMEs Survey on lending and current accounts for SMEs April 014 GfK 014 Survey on lending and current accounts for SMEs April 014 1 Table of contents 1. Management Summary. Research design 3. Research findings

Nadere informatie

RESULTATEN KOTENQUÊTE

RESULTATEN KOTENQUÊTE RESULTATEN KOTENQUÊTE ACADEMIEJAAR 2005-2006 A. Algemeen De enquête werd afgenomen onder studenten van de UGent na de Paasvakantie van het academiejaar 2005-2006. Via de elektronische leeromgeving Minerva

Nadere informatie