+ 1 Joker: de ronde waarop de joker staat telt dubbel!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "+ 1 Joker: de ronde waarop de joker staat telt dubbel!"

Transcriptie

1 Koen van Gorp

2 De Rondes 1) Actua 2) Artist Impressions (Foto ronde) 3) Instrumenten 4) Geschiedenis van de Astronomie 5) Zonnestelsel 6) WGAS Kwam, Zag en... (Foto ronde) 7) Theorie 8) Deep Sky (Foto ronde) 9) Ruimtevaart + 1 Joker: de ronde waarop de joker staat telt dubbel!

3 WGAS Astrokwis

4 Actua 1) Iedereen kent Olympus Mons als hoogste berg in het zonnestelsel, maar recent werd er een berg gevonden die hem naar de kroon steekt: a) Big Heap op Mimas (tijdelijke naam) b) Boösaule Montes "South" op Io c) Mauna Loa (Hawaii) op Aarde d) Rheasilvia op Vesta

5 Actua 2) Wat is de massa/energie van het Higgs boson? a) 12.5 GeV b) 125 GeV c) 1.25 TeV d) 12.5 TeV

6 Actua 3) Wat is er bijzonder aan de komeet C/2013 A1 (Siding Spring)? a) Het is een doelwit voor een voorgestelde komeet interceptie missie. b) Hij bevindt zich eigenlijk in een baan rond Jupiter. c) Maakt in oktober 2014 een zeer dichte nadering tot Mars. d) Maakt in november 2015 een zeer dichte nadering tot Aarde met de mogelijkheid om hem overdag waar te nemen.

7 Actua 4) Wat is de nieuwste schatting voor de ouderdom van het universum op basis van data van de Planck missie? a) ± miljard jaar b) ± miljard jaar c) ± miljard jaar d) 7850 ± 2150 jaar

8 Actua 5) De airburst van een meteoor boven Chelyalbinsk, Siberie was de krachtigste sinds Tunguska. Hoeveel energie kwam er vrij bij deze explosie, die gelukkig grotendeels door de atmosfeer geabsorbeerd werd? a) ±5 kt TNT b) ±50 kt TNT c) ±500 kt TNT d) ±5MT TNT

9 Actua 6) AMS (Alpha Magnetic Spectrometer) kwan in het nieuws met aanwijzingen dat donkere materie bestaat. Waar bevindt AMS zich? a) Het is een van de LHC instrumenten in het CERN b) In een baan rond de aarde, op International Space Station c) In een baan rond de aarde, aan boord van de Fermi Gamma Ray Telescope d) In een baan rond L2, aan boord van Planck

10 Actua 7) Wetenschappers vonden sporen van een astronomische gebeurtenis in microscopische fossielen op de bodem van de oceaan. Wat bevond er zich in de fossielen? a) Radioactief koolstof (C14) geproduceerd door een nabije GRB jaar geleden. Om dit te produceren moest de GRB zich dichter dan 100 miljoen lichtjaar bevonden hebben. b) Iridium dat op aarde aangekomen is door de inslag van de meteoriet die de Barringer krater of Meteor Crater, vormde. c) Radioactief ijzer (Fe60) dat gevomd werd in een supernova op een afstand van 400 lichtjaar en 2 miljoen jaar geleden op Aarde belandde. d) Radioactief cobalt (Co60) gevormd door het Carrington Event, de krachtigste zonneflare ooit waargenomen, in De resulterende geomagnetische storm veroorzaakte brand in telegraaf stations en extreem poollicht tot in de Caraïbische Regio

11 Actua 8) Soms moet je gewoon geluk hebben: Astronomen planden een grote campagne met tientallen telescopen wereldwijd om 1 object in detail te bestuderen. Net toen de campagne begon ging het object in kwestie in uitbarsting. Over welk object gaat het? a) Blazar Markarian 421 b) Soft Gamma Repeater: SGR c) Komeet 17/P Holmes d) Rode reus V838 Monoceroritis

12 Actua 9) Rijke mensen hebben soms excentrieke hobbies. Wat deed Jeff Bezos, stichter en CEO van Amazon onlangs? a) Hij bouwde een diepzeeduikboot en dook naar de bodem van de Mariannatrog. b) Hij investeerde 10 miljard dollar om de eerste mens op Mars te worden. c) Hij kocht een van de overblijvende Space Shuttles in de hoop hem terug in gebruik te nemen en toeristen naar de ruimte te brengen. d) Hij viste oude onderdelen van het Apollo programma op uit de Atlantische oceaan in de hoop ze te restaureren.

13 Actua 10) Welke science fiction technologie kwam vorig jaar een stap dichterbij toen NASA bekend maakte dat de vereiste energie drastische teruggedrongen was? a) Een tijdsmachine b) Een warpdrive c) Een death star compleet met planeet vernietigende laser d) Een transporter (Beam me up, Scotty)

14 WGAS Astrokwis

15 Actua 1) Iedereen kent Olympus Mons als hoogste berg in het zonnestelsel, maar recent werd er een berg gevonden die hem naar de kroon steekt: a) Big Heap op Mimas (tijdelijke naam) b) Boösaule Montes "South" op Io c) Mauna Loa (Hawaii) op Aarde d) Rheasilvia op Vesta

16 Actua 2) Wat is de massa/energie van het Higgs boson? a) 12.5 GeV b) 125 GeV c) 1.25 TeV d) 12.5 TeV

17 Actua 3) Wat is er bijzonder aan de komeet C/2013 A1 (Siding Spring)? a) Het is een doelwit voor een voorgestelde komeet interceptie missie. b) Hij bevindt zich eigenlijk in een baan rond Jupiter. c) Maakt in oktober 2014 een zeer dichte nadering tot Mars. d) Maakt in november 2015 een zeer dichte nadering tot Aarde met de mogelijkheid om hem overdag waar te nemen.

18 Actua 4) Wat is de nieuwste schatting voor de ouderdom van het universum op basis van data van de Planck missie? a) ± miljard jaar b) ± miljard jaar c) ± miljard jaar d) 7850 ± 2150 jaar

19 Actua 5) De airburst van een meteoor boven Chelyalbinsk, Siberie was de krachtigste sinds Tunguska. Hoeveel energie kwam er vrij bij deze explosie, die gelukkig grotendeels door de atmosfeer geabsorbeerd werd? a) ±5 kt TNT b) ±50 kt TNT c) ±500 kt TNT d) ±5MT TNT

20 Actua 6) AMS (Alpha Magnetic Spectrometer) kwan in het nieuws met aanwijzingen dat donkere materie bestaat. Waar bevindt AMS zich? a) Het is een van de LHC instrumenten in het CERN b) In een baan rond de aarde, op International Space Station c) In een baan rond de aarde, aan boord van de Fermi Gamma Ray Telescope d) In een baan rond L2, aan boord van Planck

21 Actua 7) Wetenschappers vonden sporen van een astronomische gebeurtenis in microscopische fossielen op de bodem van de oceaan. Wat bevond er zich in de fossielen? a) Radioactief koolstof (C14) geproduceerd door een nabije GRB jaar geleden. Om dit te produceren moest de GRB zich dichter dan 100 miljoen lichtjaar bevonden hebben. b) Iridium dat op aarde aangekomen is door de inslag van de meteoriet die de Barringer krater of Meteor Crater, vormde. c) Radioactief ijzer (Fe60) dat gevomd werd in een supernova op een afstand van 400 lichtjaar en 2 miljoen jaar geleden op Aarde belandde. d) Radioactief cobalt (Co60) gevormd door het Carrington Event, de krachtigste zonneflare ooit waargenomen, in De resulterende geomagnetische storm veroorzaakte brand in telegraaf stations en extreem poollicht tot in de Caraïbische Regio

22 Actua 8) Soms moet je gewoon geluk hebben: Astronomen planden een grote campagne met tientallen telescopen wereldwijd om 1 object in detail te bestuderen. Net toen de campagne begon ging het object in kwestie in uitbarsting. Over welk object gaat het? a) Blazar Markarian 421 b) Soft Gamma Repeater: SGR c) Komeet 17/P Holmes d) Rode reus V838 Monoceroritis

23 Actua 9) Rijke mensen hebben soms excentrieke hobbies. Wat deed Jeff Bezos, stichter en CEO van Amazon onlangs? a) Hij bouwde een diepzeeduikboot en dook naar de bodem van de Mariannatrog. b) Hij investeerde 10 miljard dollar om de eerste mens op Mars te worden. c) Hij kocht een van de overblijvende Space Shuttles in de hoop hem terug in gebruik te nemen en toeristen naar de ruimte te brengen. d) Hij viste oude onderdelen van het Apollo programma op uit de Atlantische oceaan in de hoop ze te restaureren.

24 Actua 10) Welke science fiction technologie kwam vorig jaar een stap dichterbij toen NASA bekend maakte dat de vereiste energie drastische teruggedrongen was? a) Een tijdsmachine b) Een warpdrive c) Een death star compleet met planeet vernietigende laser d) Een transporter (Beam me up, Scotty)

25 WGAS Astrokwis

26 Artist Impressions 1) soort hemelobject?

27 Artist Impressions 2) twee soorten hemelobjecten?

28 Artist Impressions 3) naam ruimtesonde of hemelobject?

29 Artist Impressions 4) naam hemelobject?

30 Artist Impressions 5) twee soorten hemelobjecten?

31 Artist Impressions 6) naam of soort hemelobject?

32 Artist Impressions 7) naam ruimtesonde of hemelobject?

33 Artist Impressions 8) naam ruimtesonde of hemelobject?

34 Artist Impressions 9) soort hemelobject?

35 Artist Impressions 10) soort hemelobject?

36 WGAS Astrokwis

37 Artist Impressions 1) magnetar / pulsar / neutronenster

38 Artist Impressions 2) exoplaneet / ster (Fomalhaut)

39 Artist Impressions 3) Landing van Huygens op Titan

40 Artist Impressions 4) Cryovulcanisme op Triton

41 Artist Impressions 5) Witte dwerg die massa van een rode reus overneemt (Type Ia SN)

42 Artist Impressions 6) planetoïde Sedna

43 Artist Impressions 7) Curiosity met parachute (Mars)

44 Artist Impressions 8) Venus Express

45 Artist Impressions 9) Een bruine dwerg (met storm)

46 Artist Impressions 10) Een zwart gat

47 WGAS Astrokwis

48 Instrumenten 1) Wie vond het astrolabium uit? a) Archimedes b) Pythagoras c) Anaximander d) Hypatia

49 Instrumenten 2) Groot, groter, grootst... Hoe groot wordt de primaire spiegel van de E-ELT (European Extremly Large Telescope) die in de Atacama woestijn gebouwd zal worden? a) 25.4m b) 39.3m c) 42.0m d) 100m

50 Instrumenten 3) Over groot gesproken: De SKA (Square Kilometer Array) wordt echt gigantisch met een oppervlakte van 1 vierkante kilometer en een opening van 3000 kilometer. Waar zal hij gebouwd worden? a) Australie en China b) Zuid Afrika en Argentinie. c) Zuid Afrika en Australie. d) Australie en Argentinie.

51 Instrumenten 4) Iedereen kent het planisfeer: Het is een analoge computer die laat zien hoe de hemel eruit ziet op een bepaalde breedtegraad op een bepaald tijdstip. Wie maakte het eerste planisfeer in de westerse wereld? a) Mercator b) Jakob Bartsch c) Hans Memling d) Zacharias Janssen

52 Instrumenten 5) Erastosthenes was een bekende astronoom, wiskundige en nog veel meer. Welk instrument wordt aan hem toegeschreven? a) Het armilarium b) De zonnewijzer c) De sextant d) Het dioptra

53 Instrumenten 6) Het oog is een ongelooflijk gevoelig instrument dat ons toelaat zeer zwakke objecten te zien. Hoeveel fotonen van een lichtflits moeten het oog binnen gaan om deze betrouwbaar te kunnen waarnemen? a) 1 b) ±10 c) ±100 d) ±1000

54 Instrumenten 7) Welke vitamine speelt een grote rol bij de donkeradaptie van het oog? a) Vitamine A b) Vitamine B12 c) Vitamine C d) Vitamine D

55 Instrumenten 8) Met welk instrument werd aangetoond dat de lichtsnelheid in alle richtingen dezelfde is en dat de aether niet bestaat? a) De spectroscoop b) De radiotelescoop c) De Michelson-Morley interferometer d) De Holmdel Hoorn Antenne

56 Instrumenten 9) Wat is geen doel van het IceCube Neutrino Observatorium op Antarctica? a) Early warning systeem voor supernovae in onze galaxy. b) Neutrino oscillaties waarnemen. c) Zoeken naar puntbronnen van hoog energetische neutrino s. d) Rechtstreekse waarnemingen van donkere materie.

57 Instrumenten 10) Hoe werkt een telescoop die in the rontgen gebied waarneemt (zoals bvb XMM Newton en Chandra)? a) Het is een gewone spiegeltelescoop zoals een cassegrain, maar met platina-iridium coatings die rontgenstraling beter reflecteren dan aluminium of zilver. b) Het is een lenzenkijker, maar met metalen lenzen in plaats van glas, er bestaan geen spiegels die rontgenstraling weerkaatsen. c) Hij is opgebouwd een een set conische spiegels, zo kunnen rontgenstralen toch gereflecteerd worden. d) Het beeld wordt gefocust met een zeer krachtig magnetisch veld gegenereerd door supergeleidende magneten.

58 WGAS Astrokwis

59 Instrumenten 1) Wie vond het astrolabium uit? a) Archimedes b) Pythagoras c) Anaximander d) Hypatia

60 Instrumenten 2) Groot, groter, grootst... Hoe groot wordt de primaire spiegel van de E-ELT (European Extremly Large Telescope) die in de Atacama woestijn gebouwd zal worden? a) 25.4m b) 39.3m c) 42.0m d) 100m

61 Instrumenten 3) Over groot gesproken: De SKA (Square Kilometer Array) wordt echt gigantisch met een oppervlakte van 1 vierkante kilometer en een opening van 3000 kilometer. Waar zal hij gebouwd worden? a) Australie en China b) Zuid Afrika en Argentinie. c) Zuid Afrika en Australie. d) Australie en Argentinie.

62 Instrumenten 4) Iedereen kent het planisfeer: Het is een analoge computer die laat zien hoe de hemel eruit ziet op een bepaalde breedtegraad op een bepaald tijdstip. Wie maakte het eerste planisfeer in de westerse wereld? a) Mercator b) Jakob Bartsch c) Hans Memling d) Zacharias Janssen

63 Instrumenten 5) Erastosthenes was een bekende astronoom, wiskundige en nog veel meer. Welk instrument wordt aan hem toegeschreven? a) Het armilarium b) De zonnewijzer c) De sextant d) Het dioptra

64 Instrumenten 6) Het oog is een ongelooflijk gevoelig instrument dat ons toelaat zeer zwakke objecten te zien. Hoeveel fotonen van een lichtflits moeten het oog binnen gaan om deze betrouwbaar te kunnen waarnemen? a) 1 b) ±10 c) ±100 d) ±1000

65 Instrumenten 7) Welke vitamine speelt een grote rol bij de donkeradaptie van het oog? a) Vitamine A b) Vitamine B12 c) Vitamine C d) Vitamine D

66 Instrumenten 8) Met welk instrument werd aangetoond dat de lichtsnelheid in alle richtingen dezelfde is en dat de aether niet bestaat? a) De spectroscoop b) De radiotelescoop c) De Michelson-Morley interferometer d) De Holmdel Hoorn Antenne

67 Instrumenten 9) Wat is geen doel van het IceCube Neutrino Observatorium op Antarctica? a) Early warning systeem voor supernovae in onze galaxy. b) Neutrino oscillaties waarnemen. c) Zoeken naar puntbronnen van hoog energetische neutrino s. d) Rechtstreekse waarnemingen van donkere materie.

68 Instrumenten 10) Hoe werkt een telescoop die in the rontgen gebied waarneemt (zoals bvb XMM Newton en Chandra)? a) Het is een gewone spiegeltelescoop, meestal een cassegrain, maar met platina-iridium coatings die rontgenstraling beter reflecteren dan aluminium of zilver. b) Het is een lenzenkijker, maar met metalen lenzen in plaats van glas, er bestaan geen spiegels die rontgenstraling weerkaatsen. c) Hij is opgebouwd uit een set concentrisch geplaatste spiegels, zo kunnen rontgenstralen onder zeer kleine invalshoek toch gereflecteerd worden, dit is een Woltertelescoop. d) Het beeld wordt gefocust met een zeer krachtig magnetisch veld dat gegenereerd wordt door supergeleidende magneten.

69 WGAS Astrokwis

70 Geschiedenis van de Astronomie 1) De eerste astrofoto (een Daguerrotype van de Maan) John William Draper 2) De aarde beweegt om de zon (De revolutionibus orbium coelistium) Nicolas Copernicus 3) De uitvinding van de telescoop Hans Lippershey 4) De ontdekking van de expansie van het heelal Edwin Hubble 5) Het eerste ontwerp van een spiegeltelescoop Thomas Gregory

71 Geschiedenis van de Astronomie 6) Philosophiae Naturalis Principia Mathematica Isaac Newton 7) De ontdekking van Neptunus Urbain Le Verrier, John C. Adams en Johann G. Galle 8) De eerste afstandsbepaling tot een andere ster m.b.v parallaxmeting Friedrich Bessel 9) De ontdekking van Uranus William Herschel 10) Spectrale Classificatie van Sterren (Oh Be A Fine Girl, Kiss Me) Anne Jump Cannon

72 WGAS Astrokwis

73 Geschiedenis van de Astronomie 1) De eerste astrofoto (een Daguerrotype van de Maan) John William Draper 2) De aarde beweegt om de zon (De revolutionibus orbium coelistium) Nicolas Copernicus 3) De uitvinding van de telescoop Hans Lippershey 4) De ontdekking van de expansie van het heelal Edwin Hubble 5) Het eerste ontwerp van een spiegeltelescoop Thomas Gregory

74 Geschiedenis van de Astronomie 6) Philosophiae Naturalis Principia Mathematica Isaac Newton 7) De ontdekking van Neptunus Urbain Le Verrier, John C. Adams en Johann G. Galle 8) De eerste afstandsbepaling tot een andere ster m.b.v parallaxmeting Friedrich Bessel 9) De ontdekking van Uranus William Herschel 10) Spectrale Classificatie van Sterren (Oh Be A Fine Girl, Kiss Me) Anne Jump Cannon

75 WGAS Astrokwis

76 Zonnestelsel 1) Wat is het verst van de Zon verwijderde bekende natuurlijke object in het zonnestelsel? a) 2008 TC3 b) Komeet Halley c) Eris d) Sedna

77 Zonnestelsel 2) Wat is een syzygie? a) De hoek tussen twee objecten vanuit de aarde bekeken is 60 graden. b) De hoek tussen twee objecten vanuit de aarde bekeken is 120 graden. c) 3 objecten bevinden zich op de 3 hoeken van een gelijkzijdige driehoek. d) 3 objecten bevinden zich op 1 lijn.

78 Zonnestelsel 3) Hoeveel dwergplaneten zijn er momenteel erkend (door de IAU) in het zonnestelsel? a) 3 b) 5 c) 7 d) 11

79 Zonnestelsel 4) Makemake is genoemd naar? a) De Rapanui god van vruchtbaarheid en maker van de mens. b) De Inuit godin van de zee. c) De Tongva god van de schepping. d) De Hawaiaanse godin van de vruchtbaarheid.

80 Zonnestelsel 5) Omdat het zo spectaculair was, nog een vraagje over de inslag in Siberie. De planetoide die boven Chelyabinsk ontplofte was oorspronkelijk een Apollo planetoide. Wat is een Apollo planetoide? a) De baan ligt volledig binnen deze van de Aarde, de aphelium afstand is dus kleiner dan AU. b) De halve lange as van de baan is korter dan 1AU maar het aphelium is meer dan AU. c) De halve lange as van de baan is langer dan 1AU maar het perihelium is minder dan AU. d) De baan ligt volledig buiten deze van de Aarde, de perihelium afstand is meer dan AU

81 Zonnestelsel 6) Waarom vertoont Io zo n hoge vulkanische activiteit? a) Radioactief verval in zijn kern produceert enorme hoeveelheden energie die de temperatuur voldoende hoog houden voor vulcanisme. b) De zwaartekracht van Jupiter trekt de magma uit het binnenste van Io naar de oppervlakte. c) Io is gemaakt van bijna uitsluitend zwavelhoudende gesteenten met een laag smeltpunt zodat vulcanisme veel gemakkelijker voorkomt dan bvb op Aarde. d) De baan van Io wordt verstoord door de andere Galileische manen waardoor de zwaartekracht van Jupiter de maan vervormd en opwarmd.

82 Zonnestelsel 7) Ongeveer hoeveel Minor Planets zijn er momenteel bekend in het zonnestelsel (genummerde en ongenummerde)? a) b) c) d)

83 Zonnestelsel 8) Welke naam geeft men aan het punt op de baan waarbij de afstand tussen Saturnus en een satelliet het kleinst is? a) Perimelasme b) Perizene c) Periareion d) Perikrone

84 Zonnestelsel 9) Welke maan hoort niet thuis in het rijtje? a) Albiorix. b) Dactyl. c) Hydra. d) Dysnomia.

85 Zonnestelsel 10) Saturnus ringensysteem blijft verbazen. In 2009 ontdekte men met de Spitzer ruimtetelescoop de Phoebe ring. Moest de ring waarneembaar zijn vanop Aarde, hoe groot zou deze dan aan de hemel zijn? Saturnus is op zijn dichtste nadering ongeveer 21 boogseconden a) 1 boogminuut b) 10 boogminuten c) 1 graad d) 10 graden

86 WGAS Astrokwis

87 Zonnestelsel 1) Wat is het verst van de Zon verwijderde bekende natuurlijke object in het zonnestelsel? a) 2008 TC3 b) Komeet Halley c) Eris d) Sedna

88 Zonnestelsel 2) Wat is een syzygie? a) De hoek tussen twee objecten vanuit de aarde bekeken is 60 graden. b) De hoek tussen twee objecten vanuit de aarde bekeken is 120 graden. c) 3 objecten bevinden zich op de 3 hoeken van een gelijkzijdige driehoek. d) 3 objecten bevinden zich op 1 lijn.

89 Zonnestelsel 3) Hoeveel dwergplaneten zijn er momenteel erkend (door de IAU) in het zonnestelsel? a) 3 b) 5 (Ceres, Pluto, Makemake, Eris en Haumea) c) 7 d) 11

90 Zonnestelsel 4) Makemake is genoemd naar? a) De Rapanui god van vruchtbaarheid en maker van de mens. b) De Inuit godin van de zee. c) De Tongva god van de schepping. d) De Hawaiaanse godin van de vruchtbaarheid.

91 Zonnestelsel 5) Omdat het zo spectaculair was, nog een vraagje over de inslag in Siberie. De planetoide die boven Chelyabinsk ontplofte was oorspronkelijk een Apollo planetoide. Wat is een Apollo planetoide? a) De baan ligt volledig binnen deze van de Aarde, de aphelium afstand is dus kleiner dan AU. b) De halve lange as van de baan is korter dan 1AU maar het aphelium is meer dan AU. c) De halve lange as van de baan is langer dan 1AU maar het perihelium is minder dan AU. d) De baan ligt volledig buiten deze van de Aarde, de perihelium afstand is meer dan AU

92 Zonnestelsel 6) Waarom vertoont Io zo n hoge vulkanische activiteit? a) Radioactief verval in zijn kern produceert enorme hoeveelheden energie die de temperatuur voldoende hoog houden voor vulcanisme. b) De zwaartekracht van Jupiter trekt de magma uit het binnenste van Io naar de oppervlakte. c) Io is gemaakt van bijna uitsluitend zwavelhoudende gesteenten met een laag smeltpunt zodat vulcanisme veel gemakkelijker voorkomt dan bvb op Aarde. d) De baan van Io wordt verstoord door de andere Galileische manen waardoor de zwaartekracht van Jupiter de maan vervormd en opwarmd.

93 Zonnestelsel 7) Ongeveer hoeveel Minor Planets zijn er momenteel bekend in het zonnestelsel (genummerde en ongenummerde)? a) b) c) d)

94 Zonnestelsel 8) Welke naam geeft men aan het punt op de baan waarbij de afstand tussen Saturnus en een satelliet het kleinst is? a) Perimelasme b) Perizene c) Periareion d) Perikrone

95 Zonnestelsel 9) Welke maan hoort niet thuis in het rijtje? a) Albiorix (maan van Saturnus). b) Dactyl (maan van 243 Ida). c) Hydra (maan van Pluto). d) Dysnomia (maan van Eris).

96 Zonnestelsel 10) Saturnus ringensysteem blijft verbazen. In 2009 ontdekte men met de Spitzer ruimtetelescoop de Phoebe ring. Moest de ring waarneembaar zijn vanop Aarde, hoe groot zou deze dan aan de hemel zijn? Saturnus is op zijn dichtste nadering ongeveer 21 boogseconden a) 1 boogminuut b) 10 boogminuten c) 1 graad d) 10 graden

97 WGAS Astrokwis

98 WGAS Kwam, Zag en... Chris (Van Bael) Didier (Van Hellemont) Gert (Peeters) Koen (Van den Auwera) Paul A. (Aka) Paul S. (Schreurs) Peter (Van den Eynde) Steven (Van Camp) Sven (De Deyne) Yves (Van den Broeck)

99 WGAS Kwam, Zag en... 1) Chris / Didier / Gert / Koen / Paul A. / Paul S. / Peter / Steven / Sven / Yves

100 WGAS Kwam, Zag en... 2) Chris / Didier / Gert / Koen / Paul A. / Paul S. / Peter / Steven / Sven / Yves

101 WGAS Kwam, Zag en... 3) Chris / Didier / Gert / Koen / Paul A. / Paul S. / Peter / Steven / Sven / Yves

102 WGAS Kwam, Zag en... 4) Chris / Didier / Gert / Koen / Paul A. / Paul S. / Peter / Steven / Sven / Yves

103 WGAS Kwam, Zag en... 5) Chris / Didier / Gert / Koen / Paul A. / Paul S. / Peter / Steven / Sven / Yves

104 WGAS Kwam, Zag en... 6) Chris / Didier / Gert / Koen / Paul A. / Paul S. / Peter / Steven / Sven / Yves

105 WGAS Kwam, Zag en... 7) Chris / Didier / Gert / Koen / Paul A. / Paul S. / Peter / Steven / Sven / Yves

106 WGAS Kwam, Zag en... 8) Chris / Didier / Gert / Koen / Paul A. / Paul S. / Peter / Steven / Sven / Yves

107 WGAS Kwam, Zag en... 9) Chris / Didier / Gert / Koen / Paul A. / Paul S. / Peter / Steven / Sven / Yves

108 WGAS Kwam, Zag en... 10) Chris / Didier / Gert / Koen / Paul A. / Paul S. / Peter / Steven / Sven / Yves

109 WGAS Astrokwis

110 WGAS Kwam, Zag en... 1) Paul Schreurs

111 WGAS Kwam, Zag en... 2) Chris Van Bael

112 WGAS Kwam, Zag en... 3) Sven De Deyne

113 WGAS Kwam, Zag en... 4) Peter Van den Eynde

114 WGAS Kwam, Zag en... 5) Koen Van den Auwera

115 WGAS Kwam, Zag en... 6) Gert Peeters

116 WGAS Kwam, Zag en... 7) Didier Van Hellemont

117 WGAS Kwam, Zag en... 8) Steven Van Camp

118 WGAS Kwam, Zag en... 9) Yves Van den Broeck

119 WGAS Kwam, Zag en... 10) Paul Aka

120 WGAS Astrokwis

121 Theorie 1) Wat gebeurde er meteen na de Big Bang? a) Donkere materie creerde galaxies. b) Er werden mini zwarte gaten gevormd. c) De ruimte expandeerde extreem snel. d) Sterren en planeten ontstonden uit het afkoelende gas.

122 Theorie 2) Wat gebeurt er als de Zon plots zou ineenstorten tot een zwart gat? a) Niets, maar global warming wordt plots het minste van onze zorgen. b) Heel het zonnestelsel stort in het zwart gat. c) Alle planeten ontsnappen in de interstellaire ruimte. d) Enkel de binnenste planeten vallen op een spiraal in het zwarte gat, de rest blijft bestaan op een kleinere baan dan voordien.

123 Theorie 3) Waarom is de kosmische achtergrond straling zo koud? a) De golflengte van de straling is uitgerokken door de expansie van het heelal. b) Het gas dat de straling uitzond is ondertussen zo ver afgekoeld. c) Tussenliggende stofwolken lieten enkel de langste golflengten door waardoor die zo koud lijkt. d) Fotonen koelen langzaam maar zeker af wanneer ze door de ruimte reizen.

124 Theorie 4) Wat beschrijft de tweede wet van Kepler? a) Alle planeten bewegen zich in elliptische banen met de Zon in een van de brandpunten b) De omlooptijd van een planeet is rechtevenredig met de derde macht van haar gemiddelde afstand tot de Zon c) De snelheid van een planeet in haar baan verandert zodanig dat in gelijke tijdsintervallen de oppervlakte, bestreken door de verbindingslijn (voerstraal) tussen de zon en de planeet, gelijk is. d) De verandering van de beweging is rechtevenredig met de resulterende kracht en volgt de rechte lijn waarin de kracht werkt

125 Theorie 5) Hoeveel helderder is de Zon (Mv-26.74) dan het zwakste object dat de HST kan waarnemen (Mv31.5)? a) maal b) 2.51*58.24 maal c) 2.51^58.24 maal d) 2.51*10^58.24 maal

126 Theorie 6) Wat beeld het Hertzsprung Russell diagram uit? a) De locatie van alle sterren in het universum. b) De waarneembaarheid van een ster in functie van de afstand en kleur. c) De levensloop van een ster. d) De relatie tussen temperatuur en helderheid van sterren.

127 Theorie 7) De absolute helderheid van een ster geeft aan hoe helder de ster zou zijn op een afstand van... a) 10 parsec b) 1 parsec c) 1 lichtjaar d) 10 AU

128 Theorie 8) De juiste volgorde is? a) Moleculaire wolk - Protoster - Herbig-Haro object - Planetaire nevel b) Planetaire nevel - Moleculaire wolk - Protoster - Herbig-Haro object c) Protoster - Moleculaire wolk - Herbig-Haro object - Planetaire nevel d) Moleculaire wolk - Protoster - Planetaire nevel - Herbig-Haro object

129 Theorie 9) LHC kwam in opspraak omdat hij mogelijk de wereld ging vernietigen. Er waren een aantal scenarios die onderzocht zijn en allen bleken een verwaarloosbaar risico te vormen, welke was er geen van? a) Microscopische zwarte gaten zouden kunnen gevormd worden en naar het centrum van de Aarde zinken. Vandaar zouden ze uiteindelijk de hele Aarde opslokken. b) Er konden strangelets onstaan die mogelijk stabieler waren dan normale materie. Dit kon een kettingreactie veroorzaken die alle materie op aarde omzetten in strange materie. c) Een beamdump van de LHC, waarbij alle energetische deeltjes in de versneller gedumpt worden in een blok beton, kon een kortstondige kettingreactie van fusie opgang brengen. Het effect zou vergelijkbaar zijn met een inslag van een komeet van 10km doorsnede. d) Het vacuum van het universum is mogelijk niet het meest stabiele mogelijk vacuum. LHC kon lokaal bellen van een stabieler vacuum doen ontstaan die zich onmiddelijk tegen lichtsnelheid uitbreiden naar de rest van het universum.

130 Theorie 10) Het Oh-My-God particle is: a) Verzonnen. b) Het Higgs deeltje. c) Een supersymmertische tegenhanger van het Higgs boson. Om dit te vinden moeten we een deeltjesversneller bouwen die 100x krachtiger is dan de LHC. d) Een ultra energetische kosmische straal die in 1991 waargenomen werd.

131 WGAS Astrokwis

132 Theorie 1) Wat gebeurde er meteen na de Big Bang? a) Donkere materie creerde galaxies. b) Er werden mini zwarte gaten gevormd. c) De ruimte expandeerde extreem snel. d) Sterren en planeten ontstonden uit het afkoelende gas.

133 Theorie 2) Wat gebeurt er als de Zon plots zou ineenstorten tot een zwart gat? a) Niets, maar global warming wordt plots het minste van onze zorgen. b) Heel het zonnestelsel stort in het zwart gat. c) Alle planeten ontsnappen in de interstellaire ruimte. d) Enkel de binnenste planeten vallen op een spiraal in het zwarte gat, de rest blijft bestaan op een kleinere baan dan voordien.

134 Theorie 3) Waarom is de kosmische achtergrond straling zo koud? a) De golflengte van de straling is uitgerokken door de expansie van het heelal. b) Het gas dat de straling uitzond is ondertussen zo ver afgekoeld. c) Tussenliggende stofwolken lieten enkel de langste golflengten door waardoor die zo koud lijkt. d) Fotonen koelen langzaam maar zeker af wanneer ze door de ruimte reizen.

135 Theorie 4) Wat beschrijft de tweede wet van Kepler? a) Alle planeten bewegen zich in elliptische banen met de Zon in een van de brandpunten b) De omlooptijd van een planeet is rechtevenredig met de derde macht van haar gemiddelde afstand tot de Zon. c) De snelheid van een planeet in haar baan verandert zodanig dat in gelijke tijdsintervallen de oppervlakte, bestreken door de verbindingslijn (voerstraal) tussen de zon en de planeet, gelijk is. d) De verandering van de beweging is rechtevenredig met de resulterende kracht en volgt de rechte lijn waarin de kracht werkt.

136 Theorie 5) Hoeveel helderder is de Zon (Mv-26.74) dan het zwakste object dat de HST kan waarnemen (Mv31.5)? a) maal b) 2.51*58.24 maal c) 2.51^58.24 maal d) 2.51*10^58.24 maal

137 Theorie 6) Wat beeld het Hertzsprung Russell diagram uit? a) De locatie van alle sterren in het universum. b) De waarneembaarheid van een ster in functie van de afstand en kleur. c) De levensloop van een ster. d) De relatie tussen temperatuur en helderheid van sterren.

138 Theorie 7) De absolute helderheid van een ster geeft aan hoe helder de ster zou zijn op een afstand van... a) 10 parsec b) 1 parsec c) 1 lichtjaar d) 10 AU

139 Theorie 8) De juiste volgorde is? a) Moleculaire wolk - Protoster - Herbig-Haro object - Planetaire nevel b) Planetaire nevel - Moleculaire wolk - Protoster - Herbig-Haro object c) Protoster - Moleculaire wolk - Herbig-Haro object - Planetaire nevel d) Moleculaire wolk - Protoster - Planetaire nevel - Herbig-Haro object

140 Theorie 9) LHC kwam in opspraak omdat hij mogelijk de wereld ging vernietigen. Er waren een aantal scenarios die onderzocht zijn en allen bleken een verwaarloosbaar risico te vormen, welke was er geen van? a) Microscopische zwarte gaten zouden kunnen gevormd worden en naar het centrum van de Aarde zinken. Vandaar zouden ze uiteindelijk de hele Aarde opslokken. b) Er konden strangelets onstaan die mogelijk stabieler waren dan normale materie. Dit kon een kettingreactie veroorzaken die alle materie op aarde omzetten in strange materie. c) Een beamdump van de LHC, waarbij alle energetische deeltjes in de versneller gedumpt worden in een blok beton, kon een kortstondige kettingreactie van fusie opgang brengen. Het effect zou vergelijkbaar zijn met een inslag van een komeet van 10km doorsnede. d) Het vacuum van het universum is mogelijk niet het meest stabiele mogelijk vacuum. LHC kon lokaal bellen van een stabieler vacuum doen ontstaan die zich onmiddelijk tegen lichtsnelheid uitbreiden naar de rest van het universum.

141 Theorie 10) Het Oh-My-God particle is: a) Verzonnen. b) Het Higgs deeltje. c) Een supersymmertische tegenhanger van het Higgs boson. Om dit te vinden moeten we een deeltjesversneller bouwen die 100x krachtiger is dan de LHC. d) Een ultra energetische kosmische straal die in 1991 waargenomen werd.

142 WGAS Astrokwis

143 Deep Sky 1) Auriga IC405 Canes Venatici M63 Cepheus Sh2-155 Coma Berenices M64 Hydra M83 Monoceros NGC2264 Orion M78 Perseus NGC1499 Sculptor NGC253 Ursa Major M101

144 Deep Sky 2) Auriga IC405 Canes Venatici M63 Cepheus Sh2-155 Coma Berenices M64 Hydra M83 Monoceros NGC2264 Orion M78 Perseus NGC1499 Sculptor NGC253 Ursa Major M101

145 Deep Sky 3) Auriga IC405 Canes Venatici M63 Cepheus Sh2-155 Coma Berenices M64 Hydra M83 Monoceros NGC2264 Orion M78 Perseus NGC1499 Sculptor NGC253 Ursa Major M101

146 Deep Sky 4) Auriga IC405 Canes Venatici M63 Cepheus Sh2-155 Coma Berenices M64 Hydra M83 Monoceros NGC2264 Orion M78 Perseus NGC1499 Sculptor NGC253 Ursa Major M101

147 Deep Sky 5) Auriga IC405 Canes Venatici M63 Cepheus Sh2-155 Coma Berenices M64 Hydra M83 Monoceros NGC2264 Orion M78 Perseus NGC1499 Sculptor NGC253 Ursa Major M101

148 Deep Sky 6) Auriga IC405 Canes Venatici M63 Cepheus Sh2-155 Coma Berenices M64 Hydra M83 Monoceros NGC2264 Orion M78 Perseus NGC1499 Sculptor NGC253 Ursa Major M101

149 Deep Sky 7) Auriga IC405 Canes Venatici M63 Cepheus Sh2-155 Coma Berenices M64 Hydra M83 Monoceros NGC2264 Orion M78 Perseus NGC1499 Sculptor NGC253 Ursa Major M101

150 Deep Sky 8) Auriga IC405 Canes Venatici M63 Cepheus Sh2-155 Coma Berenices M64 Hydra M83 Monoceros NGC2264 Orion M78 Perseus NGC1499 Sculptor NGC253 Ursa Major M101

151 Deep Sky 9) Auriga IC405 Canes Venatici M63 Cepheus Sh2-155 Coma Berenices M64 Hydra M83 Monoceros NGC2264 Orion M78 Perseus NGC1499 Sculptor NGC253 Ursa Major M101

152 Deep Sky 10) Auriga IC405 Canes Venatici M63 Cepheus Sh2-155 Coma Berenices M64 Hydra M83 Monoceros NGC2264 Orion M78 Perseus NGC1499 Sculptor NGC253 Ursa Major M101

153 WGAS Astrokwis

154 Deep Sky 1) Auriga IC405

155 Deep Sky 2) Monoceros NGC2264

156 Deep Sky 3) Coma Berenices M64

157 Deep Sky 4) Cepheus Sh2-155

158 Deep Sky 5) Ursa Major M101

159 Deep Sky 6) Orion M78

160 Deep Sky 7) Hydra M83

161 Deep Sky 8) Canes Venatici M63

162 Deep Sky 9) Perseus NGC1499

163 Deep Sky 10) Sculptor NGC253

164 WGAS Astrokwis

165 Ruimtevaart 1) Officieel begon het ruimtevaart tijdperk met de lancering van Sputnik 1 in oktober 1957, maar mogelijk was het een ander voorwerp dat het eerste door de mens gemaakte object dat de Aarde verliet en mogelijk zelfs in een baan om de Zon terecht kwam? a) Een kanonskogel van Schwerer Gustav, een duits kanon in b) Een putdeksel. c) Een door de amerikanen aangepaste Duitse V2. d) Een kleine capsule aan boord van een Russische R-7 Semyorka raket, als voorbereiding van de lancering van Sputnik 1.

166 Ruimtevaart 2) Expedition... is nu aan boord van ISS. a) 32. b) 33. c) 34. d) 38.

167 Ruimtevaart 3) SpaceX maakt de Dragon capsule die het ISS kan bevoorraden. Wie stichtte Spacex? a) Paul Allen b) Jeff Bezos c) Elon Musk d) Robert Bigelow

168 Ruimtevaart 4) Wat zal de Gaia missie bestuderen? a) De Aarde b) De Melkweg c) Venus d) Europa (Jupiter)

169 Ruimtevaart 5) Welk Russisch bedrijf maakt de Soyuz capsules? a) Roskosmos b) S.P. Korolyov RSC Energia c) Mikoyan-and-Gurevich Design Bureau d) Krunishev State Research and Production Space Center

170 Ruimtevaart 6) De STEREO sondes bestuderen voornamelijk de Zon, maar wat hebben ze nog ondekt? a) Ze ontdekten 20 eclipserende dubbelsterren. b) Ze ontdekten 2 supernovas. c) Ze ontdekten 200 Near Earth Asteroiden. d) Ze ontdekten 1 Aardse Trojaan.

171 Ruimtevaart 7) Wat is de meest gebruikte raket ter wereld? a) Ariane IV b) Atlas c) Space Shuttle d) Soyuz-U

172 Ruimtevaart 8) Wat is de verste verwijderde sonde? a) Voyager 1 b) Voyager 2 c) Pioneer 10 d) Pioneer 11

173 Ruimtevaart 9) Het eerste dier in de ruimte was? a) Een fruitvliegje. b) Een muis. c) Een rhesusaapje. d) Een hond.

174 Ruimtevaart 10) Als je de totale afstand die alle ruimtetuigen hebben afgelegd optelt, kom je uit in welke grootteorde? a) ± 1 lichtdag b) ± 1 lichtweek c) ± 1 lichtmaand d) ± 1 lichtjaar

175 WGAS Astrokwis

176 Ruimtevaart 1) Officieel begon het ruimtevaart tijdperk met de lancering van Sputnik 1 in oktober 1957, maar mogelijk was het een ander voorwerp dat het eerste door de mens gemaakte object dat de Aarde verliet en mogelijk zelfs in een baan om de Zon terecht kwam? a) Een kanonskogel van Schwerer Gustav, een duits kanon in b) Een putdeksel (Amerikaanse nucleaire test in 1957) e.shtml a) Een door de amerikanen aangepaste Duitse V2. b) Een kleine capsule aan boord van een Russische R-7 Semyorka raket, als voorbereiding van de lancering van Sputnik 1.

177 Ruimtevaart 2) Expedition... is nu aan boord van ISS. a) 32. b) 33. c) 34. d) 38.

178 Ruimtevaart 3) SpaceX maakt de Dragon capsule die het ISS kan bevoorraden. Wie stichtte Spacex? a) Paul Allen b) Jeff Bezos c) Elon Musk d) Robert Bigelow

179 Ruimtevaart 4) Wat zal de Gaia missie bestuderen? a) De Aarde b) De Melkweg c) Venus d) Europa (Jupiter)

180 Ruimtevaart 5) Welk Russisch bedrijf maakt de Soyuz capsules? a) Roskosmos b) S.P. Korolyov RSC Energia c) Mikoyan-and-Gurevich Design Bureau d) Krunishev State Research and Production Space Center

181 Ruimtevaart 6) De STEREO sondes bestuderen voornamelijk de Zon, maar wat hebben ze nog ondekt? a) Ze ontdekten 20 eclipserende dubbelsterren. b) Ze ontdekten 2 supernovas. c) Ze ontdekten 200 Near Earth Asteroiden. d) Ze ontdekten 1 Aardse Trojaan.

182 Ruimtevaart 7) Wat is de meest gebruikte raket ter wereld? a) Ariane IV b) Atlas c) Space Shuttle d) Soyuz-U

183 Ruimtevaart 8) Wat is de verste verwijderde sonde? a) Voyager 1 b) Voyager 2 c) Pioneer 10 d) Pioneer 11

184 Ruimtevaart 9) Het eerste dier in de ruimte was? a) Een fruitvliegje. b) Een muis. c) Een rhesusaapje. d) Een hond.

185 Ruimtevaart 10) Als je de totale afstand die alle ruimtetuigen hebben afgelegd optelt, kom je uit in welke grootteorde? a) ± 1 lichtdag b) ± 1 lichtweek c) ± 1 lichtmaand d) ± 1 lichtjaar

186 En de winnaar is.

Basiscursus Sterrenkunde

Basiscursus Sterrenkunde Basiscursus Sterrenkunde Les 1 Sterrenwacht Tweelingen te Spijkenisse 24 April 2019 Inhoud van de cursus Inleiding Geschiedenis Afstanden in het heelal Het zonnestelsel Onze zon en andere sterren Sterrenstelsels

Nadere informatie

Werkstuk Nederlands De Ruimte werkstuk

Werkstuk Nederlands De Ruimte werkstuk Werkstuk Nederlands De Ruimte werkstuk Werkstuk door Denise 1472 woorden 24 maart 2019 0 keer beoordeeld Vak Nederlands Het zonnestelsel Inhoudsopgave Inleiding Onderzoeksvraag Het ontstaan Planeten De

Nadere informatie

De ruimte. Thema. Inhoud

De ruimte. Thema. Inhoud Thema De ruimte Inhoud 1. Het heelal 2. Het ontstaan van het heelal en het zonnestelsel 3. Sterren en sterrenstelsels 4. De zon 5. De planeten van ons zonnestelsel 6. De stand van de aarde de maan de zon

Nadere informatie

Werkstuk Natuurkunde Negen planeten

Werkstuk Natuurkunde Negen planeten Werkstuk Natuurkunde Negen planeten Werkstuk door een scholier 1608 woorden 3 januari 2005 5,7 93 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Planeten Ontstaan van het zonnestelsel Vlak na een explosie, de Big Bang

Nadere informatie

Planeten. Zweven in vaste banen om een ster heen. In ons zonnestelsel zweven acht planeten rond de zon. Maar wat maakt een planeet nou een planeet?

Planeten. Zweven in vaste banen om een ster heen. In ons zonnestelsel zweven acht planeten rond de zon. Maar wat maakt een planeet nou een planeet? Planeten Zweven in vaste banen om een ster heen In ons zonnestelsel zweven acht planeten rond de zon. Maar wat maakt een planeet nou een planeet? Een planeet: zweeft in een baan rond een ster; is zwaar

Nadere informatie

Sterren en sterevolutie Edwin Mathlener

Sterren en sterevolutie Edwin Mathlener Sterren en sterevolutie Edwin Mathlener Kosmische raadselen? Breng ze in voor de laatste les! Mail uw vragen naar info@edwinmathlener.nl, o.v.v. Sonnenborghcursus. Uw vragen komen dan terug in de laatste

Nadere informatie

6.1. Boekverslag door K woorden 22 mei keer beoordeeld

6.1. Boekverslag door K woorden 22 mei keer beoordeeld Boekverslag door K. 1555 woorden 22 mei 2002 6.1 301 keer beoordeeld Vak ANW 1. Inleiding Ik doe mijn werkstuk over ons zonnestelsel, omdat het me boeit wat er verder is dan onze aarde. Ook doe ik mijn

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW Planeten

Praktische opdracht ANW Planeten Praktische opdracht ANW Planeten Praktische-opdracht door een scholier 1867 woorden 7 juni 2004 7,5 58 keer beoordeeld Vak ANW Hoofdstuk 1: HOE ONTSTAAN PLANETEN? Het woord planeet komt van het Griekse

Nadere informatie

Hoe werkt een astronoom Achter de schermen van de sterrenkunde

Hoe werkt een astronoom Achter de schermen van de sterrenkunde Hoe werkt een astronoom Achter de schermen van de sterrenkunde Prof. Henny J.G.L.M. Lamers Astronomisch Instituut Universiteit van Amsterdam h.j.g.l.m.lamers@uu.nl www.hennylamers.nl Overveen 15 october

Nadere informatie

1. Het Heelal. De aarde lijkt groot, maar onze planeet is niet meer dan een stip in een onmetelijke ruimte.

1. Het Heelal. De aarde lijkt groot, maar onze planeet is niet meer dan een stip in een onmetelijke ruimte. De aarde 1. Het Heelal De aarde lijkt groot, maar onze planeet is niet meer dan een stip in een onmetelijke ruimte. De oerknal Wetenschappers denken dat er meer dan 15 miljoen jaar geleden een enorme ontploffing

Nadere informatie

Sterrenstof. OnzeWereld, Ons Heelal

Sterrenstof. OnzeWereld, Ons Heelal Sterrenstof OnzeWereld, Ons Heelal Mesopotamie: bestudering van de bewegingen aan het firmament vooral voor astrologie. Veel van de kennis, ook over bedekkingen (waaronder maans- en zonsverduisteringen)

Nadere informatie

Inleiding Astrofysica College 4 17 oktober

Inleiding Astrofysica College 4 17 oktober Inleiding Astrofysica College 4 17 oktober 2016 15.45 17.30 Ignas Snellen Ons Zonnestelsel Mercurius De rotsachtige planeten Iets groter dan onze Maan, hoge dichtheid! grote ijzerkern Elliptische baan!

Nadere informatie

T2b L1 De ruimte of het heelal Katern 1

T2b L1 De ruimte of het heelal Katern 1 Het heelal of de kosmos is de ruimte waarin de zon, de maan en de sterren zich bevinden. Het heelal bestaat uit een oneindig aantal hemellichamen waarvan er steeds nieuwe ontdekt worden. De hemellichamen

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 9.1 De hemel Wanneer s nachts naar een onbewolkte hemel wordt gekeken is het eerste wat opvalt de vele fonkelende sterren. Met wat geluk kan ook de melkweg worden gezien als een

Nadere informatie

Inleiding. Ik heb hiervoor gekozen omdat ik het heel interessant vind en ik had een onderwerp nodig.

Inleiding. Ik heb hiervoor gekozen omdat ik het heel interessant vind en ik had een onderwerp nodig. Het heelal Inleiding Ik heb hiervoor gekozen omdat ik het heel interessant vind en ik had een onderwerp nodig. Hoofdstukken Hoofdstuk 1 Het Heelal. blz. 3 Hoofdstuk 2 Het Zonnestelsel. blz. 4 Hoofdstuk

Nadere informatie

PLANETENSTELSELS IN ONZE MELKWEG. Opgaven

PLANETENSTELSELS IN ONZE MELKWEG. Opgaven VOLKSSTERRENWACHT BEISBROEK VZW Zeeweg 96, 8200 Brugge - Tel. 050 39 05 66 www.beisbroek.be - E-mail: info@beisbroek.be PLANETENSTELSELS IN ONZE MELKWEG Opgaven Frank Tamsin en Jelle Dhaene De ster HR

Nadere informatie

Sterren en sterevolutie Edwin Mathlener

Sterren en sterevolutie Edwin Mathlener Sterren en sterevolutie Edwin Mathlener 100 000 lichtjaar convectiezone stralingszone kern 15 miljoen graden fotosfeer 6000 graden Kernfusie protonprotoncyclus E=mc 2 Kernfusie CNO-cyclus Zichtbare

Nadere informatie

Ontdek de planeten van ons zonnestelsel. In 90 minuten door het helal. Tijdens een wandeling tussen Ehrenfriedensdorf en Drebach

Ontdek de planeten van ons zonnestelsel. In 90 minuten door het helal. Tijdens een wandeling tussen Ehrenfriedensdorf en Drebach Ontdek de planeten van ons zonnestelsel In 90 minuten door het helal Tijdens een wandeling tussen Ehrenfriedensdorf en Drebach Zonnestelsel Sonnensystem Het zonnestelsel bestaat uit de Zon en de hemellichamen

Nadere informatie

Cursus Inleiding in de Sterrenkunde

Cursus Inleiding in de Sterrenkunde Cursus Inleiding in de Sterrenkunde Sterrenbeelden naamgeving ca. 3000 v Chr. (Kreta) 48 klassieke sterrenbeelden, w.o. Dierenriem nu 88 officieel (door I.A.U.) met blote oog ca. 6000 sterren sternamen:

Nadere informatie

Clusters van sterrenstelsels

Clusters van sterrenstelsels Nederlandse samenvatting In dit proefschrift worden radiowaarnemingen en computer simulaties van samensmeltende clusters van sterrenstelsels besproken. Om dit beter te begrijpen wordt eerst uitgelegd wat

Nadere informatie

Ik doe mijn spreekbeurt over de ruimte omdat ik het een interessant onderwerp vind en ik er graag meer over wilde weten.

Ik doe mijn spreekbeurt over de ruimte omdat ik het een interessant onderwerp vind en ik er graag meer over wilde weten. Boekverslag door J. 1981 woorden 29 juli 2003 6.3 208 keer beoordeeld Vak Nederlands Ik doe mijn spreekbeurt over de ruimte omdat ik het een interessant onderwerp vind en ik er graag meer over wilde weten.

Nadere informatie

Spreekbeurt Aardrijkskunde Zonnestelsel

Spreekbeurt Aardrijkskunde Zonnestelsel Spreekbeurt Aardrijkskunde Zonnestelsel Spreekbeurt door een scholier 2417 woorden 16 december 2006 6,7 138 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Het zonnestelsel Inleiding Mijn spreekbeurt gaat over het

Nadere informatie

inhoud 1. Inleiding 2. Wat is een planeet 3. Soorten planeten 4. Het ontstaan van planeten 5. De planeten 1.Mercurius 2. Venus 3. De Aarde 4.

inhoud 1. Inleiding 2. Wat is een planeet 3. Soorten planeten 4. Het ontstaan van planeten 5. De planeten 1.Mercurius 2. Venus 3. De Aarde 4. Planeten inhoud 1. Inleiding 3 2. Wat is een planeet 4 3. Soorten planeten 5 4. Het ontstaan van planeten 6 5. De planeten 7 1.Mercurius 8 2. Venus 9 3. De Aarde 10 4. Mars 11 5. Jupiter 12 6. Saturnus

Nadere informatie

Samenvatting door D woorden 28 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde

Samenvatting door D woorden 28 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde Samenvatting door D. 1387 woorden 28 november 2016 0 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Kosmografie Onderzoeken van heelal basis wetenschap = fysica Hoofdstuk 1: Structuur van het heelal 1.1 Samenstelling

Nadere informatie

Sterrenstelsels en kosmologie

Sterrenstelsels en kosmologie Sterrenstelsels en kosmologie Inhoudsopgave Ons eigen melkwegstelsel De Lokale Groep Sterrenstelsels Structuur in het heelal Pauze De geschiedenis van het heelal Standaard big bang theorie De toekomst

Nadere informatie

Het draait allemaal om de Zon!

Het draait allemaal om de Zon! Het draait allemaal om de Zon! De zon: een doodgewone ster Henny J.G.L.M. Lamers Sterrenkundig Instituut Universiteit Utrecht lamers@astro.uu.nl astro.uu.nl Een reusachtige gloeiend hete gasbol De zon

Nadere informatie

Naam: Janette de Graaf. Groep: 7. Datum:Februari Het heelal.

Naam: Janette de Graaf. Groep: 7. Datum:Februari Het heelal. Naam: Janette de Graaf. Groep: 7. Datum:Februari 2017. Het heelal. Inhoudsopgaven. Hoofdstuk 1. Ons zonnestelsel. Blz 3 Hoofdstuk 2. De zon. Blz 4-5 Hoofdstuk 3. De maan. Blz 6 Hoofdstuk 4. Planeten. Blz

Nadere informatie

5.6. Boekverslag door K woorden 22 december keer beoordeeld

5.6. Boekverslag door K woorden 22 december keer beoordeeld Boekverslag door K. 1768 woorden 22 december 2011 5.6 56 keer beoordeeld Vak NLT 1. De straal van de aarde is 637800000 cm. Als deze afneemt tot 0.5 cm, dan is deze in verhouding 0.5/637800000 keer de

Nadere informatie

Ruud Visser Postdoc, Sterrewacht Leiden

Ruud Visser Postdoc, Sterrewacht Leiden Ruud Visser Postdoc, Sterrewacht Leiden 22 oktober 2010 STERREWACHT LEIDEN ASTROCHEMIEGROEP Prof. Ewine van Dishoeck Prof. Xander Tielens Prof. Harold Linnartz Dr. Michiel Hogerheijde 10 postdocs 12 promovendi

Nadere informatie

HOE VIND JE EXOPLANETEN?

HOE VIND JE EXOPLANETEN? LESBRIEF GEEF STERRENKUNDE DE RUIMTE! ZOEKTOCHT EXOPLANETEN Deze NOVAlab-oefening gaat over een van de manieren om planeten buiten ons zonnestelsel op te sporen. De oefening is geschikt voor de bovenbouw

Nadere informatie

Tuesday, November 22, 2016 Martijn Loots 1

Tuesday, November 22, 2016 Martijn Loots 1 Tuesday, November 22, 2016 Martijn Loots 1 Wat voor dwergen zijn er? Naar materie: o Normaal o Bijzonder Naar type: o Sterachtig o Planeetachtig Naar kleur: o Rood o Oranje o Geel o Groen o Blauw o Bruin

Nadere informatie

Wetenschappelijke Nascholing Deel 3: En wat met de overige 96%?

Wetenschappelijke Nascholing Deel 3: En wat met de overige 96%? Wetenschappelijke Nascholing Deel 3: En wat met de overige 96%? Dirk Ryckbosch Fysica en Sterrenkunde 23 oktober 2017 Dirk Ryckbosch (Fysica en Sterrenkunde) Elementaire Deeltjes 23 oktober 2017 1 / 27

Nadere informatie

Presentatie bij de cursusbrochure Sterrenkunde voor Jongeren

Presentatie bij de cursusbrochure Sterrenkunde voor Jongeren JongerenWerkGroep voor Sterrenkunde Presentatie bij de cursusbrochure Sterrenkunde voor Jongeren 1 Inhoud Wat is de JWG Sterren en dwaalsterren Alles draait! De zon en de maan Het zonnestelsel Buiten het

Nadere informatie

Mercurius Op bijna 58 miljoen kilometer afstand van de Zon staat Mercurius. Met de Zon vergeleken is het maar een kruimeltje. Hij staat op 57 miljoen

Mercurius Op bijna 58 miljoen kilometer afstand van de Zon staat Mercurius. Met de Zon vergeleken is het maar een kruimeltje. Hij staat op 57 miljoen Mercurius Op bijna 58 miljoen kilometer afstand van de Zon staat Mercurius. Met de Zon vergeleken is het maar een kruimeltje. Hij staat op 57 miljoen kilometer van de Zon en het is er dus gloeiendheet,

Nadere informatie

Gevaar uit de ruimte

Gevaar uit de ruimte Gevaar uit de ruimte Gevaar uit de ruimte Hoe veilig is het leven op Aarde Wat bedreigt ons Moeten wij ons zorgen maken Wat doen we er tegen Gevaar uit de ruimte Gevaren zijn tijdgebonden en zitten meestal

Nadere informatie

Avontuurlijke ruimtestages. 6 dagen / 5 nachten (van dag 1 om 17 u. tot en met dag 6 om 15 u.)

Avontuurlijke ruimtestages. 6 dagen / 5 nachten (van dag 1 om 17 u. tot en met dag 6 om 15 u.) Euro Space Center 15/12/2013 1/5 ACTIVITEITENPROGRAMMA Astronomiestage 6 dagen - 5 nachten Duur 6 dagen / 5 nachten (van dag 1 om 17 u. tot en met dag 6 om 15 u.) Timing n Dag 1 17.00 u : Aankomst / onthaal

Nadere informatie

Inleiding Astrofysica

Inleiding Astrofysica Inleiding Astrofysica Hoorcollege II 17 september 2018 Samenvatting hoorcollege I n Praktische aspecten: n aangemeld op Blackboard? n Overzicht van ontwikkelingen in de moderne sterrenkunde en de link

Nadere informatie

Sterrenstelsels. prof.dr. Paul Groot Afdeling Sterrenkunde, IMAPP Radboud Universiteit Nijmegen

Sterrenstelsels. prof.dr. Paul Groot Afdeling Sterrenkunde, IMAPP Radboud Universiteit Nijmegen Sterrenstelsels prof.dr. Paul Groot Afdeling Sterrenkunde, IMAPP Radboud Universiteit Nijmegen Sterrenstelsels Uur 1: Ons Melkwegstelsel Uur 2: Andere sterrenstelsels De Melkweg Galileo: Melkweg bestaat

Nadere informatie

Hoe meten we STERAFSTANDEN?

Hoe meten we STERAFSTANDEN? Hoe meten we STERAFSTANDEN? Frits de Mul voor Cosmos Sterrenwacht nov 2013 Na start loopt presentatie automatisch door 1 Hoe meten we STERAFSTANDEN? 1. Afstandsmaten in het heelal 2. Soorten sterren 3.

Nadere informatie

Aarde Onze Speciale Woonplaats

Aarde Onze Speciale Woonplaats Aarde Onze Speciale Woonplaats Wat Earth in space BEWOONBAARHEID voor intelligente wezens betreft is er geen betere planeet dan de AARDE! Wij leven op een doodgewoon rotsblok dat rond gaat om een middelmatige

Nadere informatie

Hoe meten we STERAFSTANDEN?

Hoe meten we STERAFSTANDEN? Hoe meten we STERAFSTANDEN? (soorten sterren en afstanden) Frits de Mul Jan. 2017 www.demul.net/frits 1 Hoe meten we STERAFSTANDEN? (soorten sterren en afstanden) 1. Afstandsmaten in het heelal 2. Soorten

Nadere informatie

Het eetbare zonnestelsel groep 5-7

Het eetbare zonnestelsel groep 5-7 Het eetbare zonnestelsel groep 5-7 Hoe groot is de aarde? En hoe groot is de zon in vergelijking met de aarde? Welke planeet staat het dichtst bij de zon en welke het verst weg? Deze les leren de leerlingen

Nadere informatie

RIETVELD-LYCEUM. les 3. dd. 20 NOVEMBER 2012 HET ZONNESTELSEL NU. de compononenten. V.s.w. Corona Borealis, Zevenaar

RIETVELD-LYCEUM. les 3. dd. 20 NOVEMBER 2012 HET ZONNESTELSEL NU. de compononenten. V.s.w. Corona Borealis, Zevenaar RIETVELD-LYCEUM les 3. dd. 20 NOVEMBER 2012 HET ZONNESTELSEL NU de compononenten V.s.w. Corona Borealis, Zevenaar de Zon KERNFUSIE: waterstof >> helium. t.g.v. de ZWAARTEKRACHT >> temperatuur inwendig

Nadere informatie

Zwarte gaten: klein, middel(?) en groot. Peter Jonker SRON, Radboud Universiteit Nijmegen & Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics E PA E N T Y

Zwarte gaten: klein, middel(?) en groot. Peter Jonker SRON, Radboud Universiteit Nijmegen & Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics E PA E N T Y I Zwarte gaten: klein, middel(?) en groot Peter Jonker SRON, Radboud Universiteit Nijmegen & Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics D RA M T R E PA DBO U D T E N UNI OF V E R AST I S RO T Y P NIJ

Nadere informatie

Antwoorden ANW Blok 4 Heelal

Antwoorden ANW Blok 4 Heelal Antwoorden ANW Blok 4 Heelal Antwoorden door een scholier 2235 woorden 20 maart 2007 5,9 9 keer beoordeeld Vak Methode ANW Scala Hoofdstuk 1 1) Bewegingen in ons zonnestelsel a. Lees de inleiding. Noem

Nadere informatie

WELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 7 september Ignas Snellen

WELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 7 september Ignas Snellen WELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 7 september 2015 13.45 15.30 Ignas Snellen Docent: Ignas Snellen Assistenten: Joris Witstok, Charlotte Brand, Niels Ligterink, Mieke Paalvast Doel, Inleiding Astrofysica:

Nadere informatie

Werkstuk ANW Ruimtevaart-projecten

Werkstuk ANW Ruimtevaart-projecten Werkstuk ANW Ruimtevaart-projecten Werkstuk door een scholier 1884 woorden 23 mei 2003 5,6 37 keer beoordeeld Vak ANW Welke belangrijke projecten heeft de NASA uitgevoerd? De NASA heeft al veel projecten

Nadere informatie

Practicum World Wide Telescope

Practicum World Wide Telescope Practicum World Wide Telescope Onderzoeksvraag Hoe kan ik het programma World Wide Telescope inzetten om meer inzicht te krijgen in deelvragen van de sterrenkunde. Inleiding World Wide Telescope is het

Nadere informatie

Inleiding Astrofysica College 4 12 oktober 2015 13.45 15.30. Ignas Snellen

Inleiding Astrofysica College 4 12 oktober 2015 13.45 15.30. Ignas Snellen Inleiding Astrofysica College 4 12 oktober 2015 13.45 15.30 Ignas Snellen Ons Zonnestelsel De Aarde als een planeet De rotsachtige planeten dubbelplaneet systeem (Aarde-Maan). Vloeibaar water! oceanen

Nadere informatie

Samenvatting ANW Hoofdstuk 6

Samenvatting ANW Hoofdstuk 6 Samenvatting ANW Hoofdstuk 6 Samenvatting door een scholier 1776 woorden 4 november 2006 6,4 15 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar H6 Het zonnestelsel H6.1 Dagen, maanden, jaren Rondom de zon in een

Nadere informatie

Determineren van gesteente

Determineren van gesteente Aarde Paragraaf 1 en atlasvaardigheden Determineren van gesteente Als je een gesteente bestudeert en daarna vaststelt wat de naam van het gesteente is, dan ben je aan het determineren. Je kunt gesteenten

Nadere informatie

Pandora's cluster, 2/12/2018. inhoud. Het vroege heelal. HOVO-Utrecht 9 februari HOVO-Utrecht 9 februari 2018

Pandora's cluster, 2/12/2018. inhoud. Het vroege heelal. HOVO-Utrecht 9 februari HOVO-Utrecht 9 februari 2018 2/12/2018 Evolutie van het vroege heelal: proces van samenklonteringen vanaf de gelijkmatige verdeling tot de huidige structuur: de vorming van clusters en superclusters in het kosmische web vanaf 10 miljard

Nadere informatie

De Fysica van Sterren. Instituut voor Sterrenkunde

De Fysica van Sterren. Instituut voor Sterrenkunde De Fysica van Sterren Overzicht Sterrenkunde en de universaliteit van de natuurwetten Astro-fysica: wat is een ster? De kosmische cyclus van ontstaan en vergaan De vragen over het heelal zijn ook vragen

Nadere informatie

sterrenbeeld orion Het Sterrenbeeld orion

sterrenbeeld orion Het Sterrenbeeld orion sterrenbeeld orion Het Sterrenbeeld orion In de winter staat het sterrenbeeld Orion prominent aan de zuidelijke hemel. Met het blote oog valt er al heel wat te zien aan Orion. In deze blog lopen we de

Nadere informatie

HERTENTAMEN PLANETENSTELSELS 13 JULI 2015,

HERTENTAMEN PLANETENSTELSELS 13 JULI 2015, HERTENTAMEN PLANETENSTELSELS 13 JULI 2015, 14.00-17.00 LEES ONDERSTAANDE GOED DOOR: DIT TENTAMEN OMVAT DRIE OPGAVES. OPGAVE 1: 3.5 PUNTEN OPGAVE 2: 2.5 PUNTEN OPGAVE 3: 2.0 PUNTEN HET EINDCIJFER OMVAT

Nadere informatie

Waarvan is het heelal gemaakt? Hoe is het allemaal begonnen?

Waarvan is het heelal gemaakt? Hoe is het allemaal begonnen? Waarvan is het heelal gemaakt? Hoe is het allemaal begonnen? We leven op aarde, een kleine blauwgroene planeet, de derde van de zon en één van de naar schatting 400 miljard sterren van de Melkweg, één

Nadere informatie

Higgs-deeltje. Peter Renaud Heideheeren. Inhoud

Higgs-deeltje. Peter Renaud Heideheeren. Inhoud Higgs-deeltje Peter Renaud Heideheeren Inhoud 1. Onze fysische werkelijkheid 2. Newton Einstein - Bohr 3. Kwantumveldentheorie 4. Higgs-deeltjes en Higgs-veld 3 oktober 2012 Heideheeren 2 1 Plato De dingen

Nadere informatie

Waarom zijn er seizoenen?

Waarom zijn er seizoenen? Waarom zijn er seizoenen? Waarom zijn er seizoen? Vorig weekeinde was het ineens zover. Volop zomer op zaterdag met ruim 24 graden en een zonnetje, de dag erna was het herfst met 15 graden en gemiezer.

Nadere informatie

TENTAMEN PLANETENSTELSELS 01 JUNI 2015,

TENTAMEN PLANETENSTELSELS 01 JUNI 2015, TENTAMEN PLANETENSTELSELS 01 JUNI 2015, 14.00-17.00 LEES ONDERSTAANDE GOED DOOR: DIT TENTAMEN OMVAT DRIE OPGAVES. OPGAVE 1: 3.0 PUNTEN OPGAVE 2: 3.0 PUNTEN OPGAVE 3: 2.0 PUNTEN HET EINDCIJFER OMVAT DE

Nadere informatie

HOVO cursus Kosmologie

HOVO cursus Kosmologie HOVO cursus Kosmologie Voorjaar 2011 prof.dr. Paul Groot dr. Gijs Nelemans Afdeling Sterrenkunde, Radboud Universiteit Nijmegen HOVO cursus Kosmologie Overzicht van de cursus: 17/1 Groot Historische inleiding

Nadere informatie

Big Bang ontstaan van het heelal

Big Bang ontstaan van het heelal Big Bang ontstaan van het heelal Alfred Driessen Amsterdam A.Driessen@utwente.nl 910-heelal.ppt slide 1 datum: 2 oktober 2009 A. Driessen@utwente.nl ESO's Very Large Telescope (VLT) 910-heelal.ppt slide

Nadere informatie

Wat weten we van ASTRONOMIE? Dr. Jonathan F. Henry

Wat weten we van ASTRONOMIE? Dr. Jonathan F. Henry Wat weten we van ASTRONOMIE? Dr. Jonathan F. Henry Wat weten we van ASTRONOMIE? Wetenschappelijk jeugdboek 1 Geactualiseerde eerste druk: 2008 Vertaling: stichting De Oude Wereld www.oude-wereld.nl Distributie:

Nadere informatie

Als je met je gezicht naar het zuiden gericht staat lijkt de hemel van links naar rechts te draaien, dit noemt men de dagelijkse beweging.

Als je met je gezicht naar het zuiden gericht staat lijkt de hemel van links naar rechts te draaien, dit noemt men de dagelijkse beweging. Samenvatting door een scholier 2951 woorden 14 november 2004 6,4 36 keer beoordeeld Vak Methode ANW ViaDELTA ALGEMENE NATUURWETENSCHAPPEN HOOFDSTUK 1 1.1 Vroeger dacht men dat de aarde het middelpunt van

Nadere informatie

Astronomische Technieken Hovo Cursus Prof.dr. Paul Groot (RU) Dr. Gijs Nelemans (RU)

Astronomische Technieken Hovo Cursus Prof.dr. Paul Groot (RU) Dr. Gijs Nelemans (RU) Astronomische Technieken Hovo Cursus 2010 Prof.dr. Paul Groot (RU) Dr. Gijs Nelemans (RU) Opbouw van de cursus 15/3: 22/3: 12/4: 19/4: 26/4: 3/5: - Berichten uit de ruimte - Ontvangers op Aarde Paul Groot

Nadere informatie

Noten schieten 9 april 2009

Noten schieten 9 april 2009 Noten schieten 9 april 2009 Project Circus groep 1 t/m 8 juni/juli 2007. Op dit moment zijn alle groepen bezig met het project Circus De groepen 1 en 2 maken alle artiesten die in het circus werken en

Nadere informatie

Werkblad. Ons zonnestelsel. Naam Ruimte-ontdekkingsreiziger. Zon en planeten Missie opdracht 1: Streep door wat niet goed is.

Werkblad. Ons zonnestelsel. Naam Ruimte-ontdekkingsreiziger. Zon en planeten Missie opdracht 1: Streep door wat niet goed is. pagina 1 Met Space Expo de ruimte in is een werkblad bestemd voor leerlingen uit de bovenbouw van het basisonderwijs en brugklassers. Door middel van vraag en opdracht verwerven de leerlingen zelfstandig

Nadere informatie

Gasplaneten, ijsdwergen en vuile sneeuwballen. Cursus inleiding sterrenkunde

Gasplaneten, ijsdwergen en vuile sneeuwballen. Cursus inleiding sterrenkunde Gasplaneten, ijsdwergen en vuile sneeuwballen Cursus inleiding sterrenkunde Lesrooster gewijzigd Onderwerpen van vanavond Ontdekkingen in ons zonnestelsel Telescoop Ruimtevaart Pluto Gasreuzen & ringen

Nadere informatie

Gravitatie en kosmologie

Gravitatie en kosmologie Gravitatie en kosmologie FEW cursus Jo van den Brand Sferische oplossingen: 10 november 2009 Ontsnappingssnelheid Mitchell (1787); Laplace (± 1800) Licht kan niet ontsnappen van een voldoend zwaar lichaam

Nadere informatie

Voorronde Nederlandse Sterrenkunde Olympiade 2014 30 april 2014

Voorronde Nederlandse Sterrenkunde Olympiade 2014 30 april 2014 Voorronde Nederlandse Sterrenkunde Olympiade 2014 30 april 2014 Leuk dat je meedoet aan de voorronde van de Nederlandse Sterrenkunde Olympiade 2014! Zoals je ongetwijfeld al zult weten dient deze ronde

Nadere informatie

Werkstuk ANW Zwarte gaten

Werkstuk ANW Zwarte gaten Werkstuk ANW Zwarte gaten Werkstuk door een scholier 2033 woorden 8 juni 2001 6,5 152 keer beoordeeld Vak ANW Wat is een zwart gat? Een object van een bepaalde massa, oefent aantrekkingskracht uit op een

Nadere informatie

100 miljard sterrenstelsels... ons zonnestelsel Planeten bij andere sterren. In een spiraal-arm van de Melkweg. De zon is maar een gewone ster...

100 miljard sterrenstelsels... ons zonnestelsel Planeten bij andere sterren. In een spiraal-arm van de Melkweg. De zon is maar een gewone ster... ons zonnestelsel Planeten bij andere sterren Binnenplaneten: relatief klein, rotsachtig hoge dichtheid (Mercurius, Venus, Aarde, Mars) Buitenplaneten: gasreuzen - lage dichtheid (Jupiter, Saturnus, Uranus,

Nadere informatie

Inleiding Astrofysica college 5

Inleiding Astrofysica college 5 Inleiding Astrofysica college 5 Methoden Afstanden tot de dichtstbijzijnde sterren zijn >100,000x groter dan tot planeten in ons zonnestelsel Stralen zelf nauwlijks licht uit à miljoenen/miljarden keren

Nadere informatie

Tweede Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld. Rond de Waterput donderdag 31 oktober 2013 Allan R. de Monchy

Tweede Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld. Rond de Waterput donderdag 31 oktober 2013 Allan R. de Monchy Tweede Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld Rond de Waterput donderdag 31 oktober 2013 Allan R. de Monchy Twee bijeenkomsten: Donderdag 17 oktober 2013: Historische ontwikkelingen van Astrologie.

Nadere informatie

1) Mercurius. 2) Zoek informatie over vallende sterren. Muurkrant opdracht in 2-tallen

1) Mercurius. 2) Zoek informatie over vallende sterren. Muurkrant opdracht in 2-tallen 1) Mercurius 2) Zoek informatie over vallende sterren. 1) De Zon. 1 Wat is de zon voor iets? 2 Hoe komt hij aan zijn naam? 3 Waar staat hij in het zonnestelsel? 4 Wat is de afstand tot de aarde? 5 Wat

Nadere informatie

Werkstuk ANW Supernova's

Werkstuk ANW Supernova's Werkstuk ANW Supernova's Werkstuk door een scholier 1622 woorden 18 oktober 2010 4,8 24 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding Ik heb het onderwerp supernova s gekozen omdat ik in dit onderwerp twee onderwerpen

Nadere informatie

1 Leerlingproject: Kosmische straling 28 februari 2002

1 Leerlingproject: Kosmische straling 28 februari 2002 1 Leerlingproject: Kosmische straling 28 februari 2002 1 Kosmische straling Onder kosmische straling verstaan we geladen deeltjes die vanuit de ruimte op de aarde terecht komen. Kosmische straling is onder

Nadere informatie

Hoofdstuk 8 Hemelmechanica. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal

Hoofdstuk 8 Hemelmechanica. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal Hoofdstuk 8 Hemelmechanica Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal 8.1 Gravitatie Geocentrisch wereldbeeld - Aarde middelpunt van heelal - Sterren bewegen om de aarde Heliocentrisch wereldbeeld

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Hoofdstuk 10 Nederlandse samenvatting Dit proefschrift gaat over dubbelsterren: twee sterren die als gevolg van de zwaartekracht om elkaar heen draaien. Deze systemen zijn van groot belang voor de sterrenkunde,

Nadere informatie

Samenvatting ANW Zonnestelsel en heelal

Samenvatting ANW Zonnestelsel en heelal Samenvatting ANW Zonnestelsel en heelal Samenvatting door een scholier 2056 woorden 15 mei 2011 4,6 4 keer beoordeeld Vak ANW Zon Een ster die licht uitzendt doordat er in het binnenste van de zon kernfusie

Nadere informatie

Hoofdstuk 8. Samenvatting. 8.1 Sterren en sterrenhopen

Hoofdstuk 8. Samenvatting. 8.1 Sterren en sterrenhopen Hoofdstuk 8 Samenvatting Een verlaten strand en een onbewolkte lucht, zoals op de voorkant van dit proefschrift, zijn ideaal om te genieten van de sterren: overdag van de Zon de dichtstbijzijnde ster en

Nadere informatie

De planeten. (veel informatie uit Calvin J. Hamilton s Views of the Solar System : http://solarviews.com)

De planeten. (veel informatie uit Calvin J. Hamilton s Views of the Solar System : http://solarviews.com) De planeten (veel informatie uit Calvin J. Hamilton s Views of the Solar System : http://solarviews.com) Algemeen 99.86% van de massa zit in de zon plat systeem, bijna alles draait tegen de klok (gezien

Nadere informatie

Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 7 + zonnestelsel en heelal

Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 7 + zonnestelsel en heelal Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 7 + zonnestelsel en heelal Samenvatting door C. 1741 woorden 24 juni 2016 1,4 1 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Nu voor straks Natuurkunde H7 + Zonnestelsel en

Nadere informatie

Introductie Ruimtemissie Rosetta

Introductie Ruimtemissie Rosetta Introductie Ruimtemissie Rosetta klas 1-2 Tien jaar kostte het ruimtesonde Rosetta om op de plaats van bestemming te komen: komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko: een reis van bijna 6,4 miljard kilometer. Rosetta

Nadere informatie

Uitwerking Opgave Zonnestelsel 2005/2006: 1. 1 Het Zonnestelsel en de Zon. 1.1 Het Barycentrum van het Zonnestelsel

Uitwerking Opgave Zonnestelsel 2005/2006: 1. 1 Het Zonnestelsel en de Zon. 1.1 Het Barycentrum van het Zonnestelsel Uitwerking Opgave Zonnestelsel 2005/2006: 1 1 Het Zonnestelsel en de Zon 1.1 Het Barycentrum van het Zonnestelsel Door haar grote massa domineert de Zon het Zonnestelsel. Echter, de planeten hebben een

Nadere informatie

Ruud Visser Postdoc, Sterrewacht Leiden

Ruud Visser Postdoc, Sterrewacht Leiden Ruud Visser Postdoc, Sterrewacht Leiden 30 oktober 2009 Sterrewacht Leiden Astrochemiegroep Prof. Ewine van Dishoeck Prof. Harold Linnartz Dr. Michiel Hogerheijde 5 postdocs 12 promovendi (aio s) Stervorming

Nadere informatie

HOVO cursus Kosmologie

HOVO cursus Kosmologie HOVO cursus Kosmologie Voorjaar 2011 prof.dr. Paul Groot dr. Gijs Nelemans Afdeling Sterrenkunde, Radboud Universiteit Nijmegen HOVO cursus Kosmologie Overzicht van de cursus: 17/1 24/1 31/1 7/2 14/2 21/2

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW De levensloop van een ster

Praktische opdracht ANW De levensloop van een ster Praktische opdracht ANW De levensloop van een ster Praktische-opdracht door een scholier 2522 woorden 18 maart 2003 7 90 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding Wij hebben er voor gekozen om ons werkstuk over

Nadere informatie

Projectboekje ruimte Oudste kleuters

Projectboekje ruimte Oudste kleuters Projectboekje ruimte Oudste kleuters 2016-2017 De zon (tekening: Lily Louise) De zon is eigenlijk een hele grote ster Het is er heel erg heet De zon is heel erg groot Alle planeten en sterren die rond

Nadere informatie

15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD

15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD 15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD 1 15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD 2 MENSEN WILLEN STRUCTUREN ZIEN 15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD 3 DE MENS BEGON TE BESCHRIJVEN WAT HIJ AAN DE HEMEL

Nadere informatie

PLANETEN- STELSELS. HC-1 Inleiding

PLANETEN- STELSELS. HC-1 Inleiding PLANETEN- STELSELS HC-1 Inleiding 1 EVEN VOORSTELLEN DOCENT: Prof. dr. Harold Linnartz / HL501 7 hoorcolleges / tentamens ASSISTENTEN: Jens Hoeijmakers / O-434 Ricardo Herbonet / HL-506 8 werkcolleges

Nadere informatie

dag en nacht Vragen behorende bij de clip dag en nacht op

dag en nacht Vragen behorende bij de clip dag en nacht op RUIMTE Naam: dag en nacht Vragen behorende bij de clip dag en nacht op www.schooltvbeeldbank.nl 1. Planeten Uit hoeveel planeten bestaat ons zonnestelsel? De aarde en dan nog.. planeten. (vul aantal in)

Nadere informatie

De zon heeft ongeveer 365 dagen (1 jaar) nodig om door alle sterrenbeelden heen te gaan. Deze sterrenbeelden worden ook wel de dierenriem genoemd.

De zon heeft ongeveer 365 dagen (1 jaar) nodig om door alle sterrenbeelden heen te gaan. Deze sterrenbeelden worden ook wel de dierenriem genoemd. Samenvatting door een scholier 4638 woorden 12 april 2001 6,7 115 keer beoordeeld Vak ANW Hoofdstuk 1 Een speurtocht in de ruimte Ik maak de samenvatting op mijn eigen methode, want ik meen dat die veel

Nadere informatie

8,3. Antwoorden door Dimitris 2178 woorden 15 december keer beoordeeld. Meten aan melkwegstelsels. Jim Blom en Dimitris Kariotis

8,3. Antwoorden door Dimitris 2178 woorden 15 december keer beoordeeld. Meten aan melkwegstelsels. Jim Blom en Dimitris Kariotis Antwoorden door Dimitris 2178 woorden 15 december 2017 8,3 6 keer beoordeeld Vak NLT Meten aan melkwegstelsels Jim Blom en Dimitris Kariotis NLT Periode 2 VWO 6 10-11-2017 1.1 De straal van de aarde is

Nadere informatie

HOE MAAK JE EEN BEWOONBARE PLANEET? Wat is nodig voor life as we know it?

HOE MAAK JE EEN BEWOONBARE PLANEET? Wat is nodig voor life as we know it? HOE MAAK JE EEN BEWOONBARE PLANEET? Wat is nodig voor life as we know it? Leidse Winterlezing 050217 Dr. Bernd Andeweg Aardwetenschappen VU Amsterdam Bernd.andeweg@vu.nl IETS SPECIAALS LEVEN Op Mars niet!

Nadere informatie

Blik op oneindig Sorry voor de gaten, daar horen plaatjes te zitten. Met google kun je deze makkelijk aanvullen. 3.1

Blik op oneindig Sorry voor de gaten, daar horen plaatjes te zitten. Met google kun je deze makkelijk aanvullen. 3.1 Samenvatting door een scholier 2291 woorden 19 januari 2010 4,6 42 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar Blik op oneindig Sorry voor de gaten, daar horen plaatjes te zitten. Met google kun je deze makkelijk

Nadere informatie

Ons Fysisch Wereldbeeld

Ons Fysisch Wereldbeeld Ons Fysisch Wereldbeeld Universiteit Utrecht Overzicht: De wetten van Kepler en Newton als illustratie: Natuurkunde is overal Ruimte en tijd Groot en klein Materie en kracht Natuurkunde en wiskunde: formules

Nadere informatie

De bouwstenen van het heelal Aart Heijboer

De bouwstenen van het heelal Aart Heijboer De bouwstenen van het heelal Aart Heijboer 13 Jan 2011, Andijk slides bekijken: www.nikhef.nl/~t61/outreach.shtml verdere vragen: aart.heijboer@nikhef.nl Het grootste foto toestel ter wereld Magneten

Nadere informatie

Samenvatting. Sterrenstelsels

Samenvatting. Sterrenstelsels Samenvatting Sterrenstelsels De Melkweg, waarin de Zon één van de circa 100 miljard sterren is, is slechts één van de vele sterrenstelsels in het Heelal. Sterrenstelsels, ook wel de bouwstenen van het

Nadere informatie

Afstanden in de astrofysica

Afstanden in de astrofysica Afstanden in de astrofysica Booggraden, boogminuten en boogseconden Een booggraad of kortweg graad is een veel gebruikte eenheid voor een hoek. Een booggraad is per definitie het 1/360-ste deel van een

Nadere informatie

De evolutie van het heelal

De evolutie van het heelal De evolutie van het heelal Hoe waar te nemen? FERMI (gamma array space telescope) op zoek naar de specifieke gamma straling van botsende WIMP s: Nog niets waargenomen. Met ondergrondse detectoren in de

Nadere informatie