Het draait allemaal om de Zon!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Het draait allemaal om de Zon!"

Transcriptie

1 Het draait allemaal om de Zon! De zon: een doodgewone ster Henny J.G.L.M. Lamers Sterrenkundig Instituut Universiteit Utrecht astro.uu.nl Een reusachtige gloeiend hete gasbol De zon Afstand: km = 8 lichtminuten Diameter: km Oppervlakte: 5700 graden Leeftijd: 4,6 miljard jaar! Het Zonnestelsel Watdraaiteromde zon? 1. Planeten Zon straalt als een lamp van Watt!! Mijn Vader At Maandag Jonge Spruitjes Uit Nijmegen mercurius venus aarde mars jupiter saturnus uranus neptunus Ken je de namen van de planeten? 1

2 Zon en planeten op schaal Zon Gegevens van planeten (vergeleken met de aarde) zons-afstand diameter massa manen Mercurius Venus Aarde Mars Jupiter Saturnus Uranus Neptunus Opgave: bedenk model op schaal Stel dat zon een diameter heeft van 10 cm Dan heeft de aarde een diameter van 1 mm Afstand Zon Aarde is dan 11 meter De oppervlakte temperatuur van planeten hoe dichter bij de zon: hoe heter Celsius Op die schaal: wat is de afstand en grootte van: Mercurius (dichtst bij de zon) Neptunus (verst van de zon) Jupiter (grootste planeet) Welk voorwerp zou je gebruiken voor de planeet? Levens-zone in ons zonnestelsel : alleen Aarde en Mars Mercurius heet en zonder dampkring Venus dik wolkendek en broeikas door CO 2 Lage zwaartekracht + Hoge temperatuur = Mercurius kan geen dampkring vasthouden! bergen onder het wolkendek (uit radar metingen) 2

3 Aarde net ver genoeg van de zon: water en leven! De aarde en de maan Maan en Aarde Mars de rode planeet Nieuwe maan eerste kwartier volle maan laatste kwartier Half zo groot als aarde Mars dor als een woestijn bedekt met heel dun laagje rood stof Mars er is heel vroeger wel water geweest op Mars, want we zien droge rivierbeddingen 3

4 Ijs in een diepe krater op Mars! Jupiter snel draaiende koude gasreus Stormen en cyclonen Ontdekt in 2005 door Mars Express (ESA) op de bodem van een krater van 35 km diameter en 2 km diepte Jupiter draait in 10 uur om zijn as! Saturnus eengasreusomgevendoor eenring van rotsblokken, gruis en ijsklonten Uranus en Neptunus twee koude gasreuzen de planeten van ons zonnestelsel De massa van de planeten Alles draait zelfde kant op in plat vlak Dichtbij de zon: rots-planeten (klein en licht) Ver van de zon: gas-planeten (groot en zwaar) 4

5 Sterren ontstaan uit gaswolken! Het ontstaan van de zon en van het planeten stelsel waterstof 70% helium 28% (rest) 2% vooral koolstof, stikstof zuurstof silicium het samentrekken van een langzaam draaiende gaswolk Als een gaswolk samentrekt gaat hij harder draaien en vormt een schijf Het ontstaan van sterren en W & T Academie, planeten 9 maart 2011 Vlakbij de zon ontstaan kleine rots planeten Ver van de zon ontstaan grote gas planeten rots of gas planeet? 1. Wolk bestond uit gas : waterstof (H) en helium (He), beetje koolstof (C), zuurstof (O), silicium (Si) H en O ijskorrels ; Si zandkorrels; Schijf: Gas + ijskorrels + zandkorreld 2. Vlakbij de zon : hoge temperatuur Gas wordt verhit en vliegt weg Blijft over: ijs, zand kleine rots planeet 3. Ver van de zon : lage temperatuur Gas wordt niet verhit en blijft hangen grote gas planeet Courtesy of D. Berry /STSCI AUL 5

6 Watdraaiteromde zon? 1. Planeten 2. Kometen Kometen: smerige sneeuwballen die te dicht bij de zon komen 29 maart 1997, komeet Hale-Bopp, Datacraft/age fotostock Watdraaiteromde zon? 1. Planeten 2. Kometen 3. Planetoiden = rotsblokken Planetoiden : grote rotsblokken moeilijk te ontdekken : heel zwak Courtesy of Yerkes Observatory Planetoiden Watdraaiteromde zon? 1. Planeten 2. Kometen 3. Planetoiden 4. meteoren of vallende sterren Planetoide (gefotografeerd door satelliet Galileo op weg naar Jupiter) : een steen van 19 km lengte Courtesy of Galileo Project/JPL/NASA 6

7 Meteoren of vallende sterren steentjes die op aarde vallen door wrijving wordt lucht verhit = lichtspoor Meteoren regen als aarde door een wolk gruis gaat. Galaxy Picture Library/Alamy Images Arizona krater ontstaan door meteoriet inslag jr geleden De grootst bekende meteoor krater: 180 km doorsnee voor de kust van Yucatan De grote Meteoor Krater in Arizona : 1.5 km breed, 180 m diep Metoriet was waarschijnlijk: 45 m groot en woog ton Ryan Tidwell, 65 miljoen jaar geleden sloeg hier een meteoriet van minstens 10 km grootte in. De resulterende stofwolk verduisterde de hele aarde voor lange tijd. Daardoor stierven de dinosauriers uit! Dinosaurussen stierven 65 miljoen jaar geleden uit doordat een heel grote meteoriet op aarde viel. Daardoor veranderde lange tijd het klimaat! Overzicht van zonnestelsel Van binnen naar buiten: - Zon - rots planeten (4) - planetoiden gordel - gas planeten (4) - Oortwolk met ijsklonten 7

8 The end! 1.De handout van deze lezing wordt op het web gezet. 2. Wilt U de powerpoint presentatie: stuur een naar Henny Lamers lamers@astro.uu.nl Meer informatie? Sterrenkunde op het web in Nederlands (van NOVA) (van Govert Schilling) (van Cosmos sterrenwacht) (algemene encyclopedie) Brochures van Henny Lamers ( 5) Lamers@astro.uu.nl De mens tussen de sterren ISBN Speuren naar leven in het heelal ISBN Henny Lamers, Zenit, sept 1999, p

KOMETEN! wat zijn het? waar komen kometen vandaan? en waar gaan ze naar toe? Henny Lamers Universiteit van Amsterdam h.j.g.l.m.lamers@uu.

KOMETEN! wat zijn het? waar komen kometen vandaan? en waar gaan ze naar toe? Henny Lamers Universiteit van Amsterdam h.j.g.l.m.lamers@uu. KOMETEN! wat zijn het? waar komen kometen vandaan? en waar gaan ze naar toe? Henny Lamers Universiteit van Amsterdam h.j.g.l.m.lamers@uu.nl ESERO 8 oct 2014 Komeet Hartley 2010 r Komeet ISON 2013 Komeet

Nadere informatie

Het eetbare zonnestelsel groep 5-7

Het eetbare zonnestelsel groep 5-7 Het eetbare zonnestelsel groep 5-7 Hoe groot is de aarde? En hoe groot is de zon in vergelijking met de aarde? Welke planeet staat het dichtst bij de zon en welke het verst weg? Deze les leren de leerlingen

Nadere informatie

Werkstuk Nederlands De Ruimte werkstuk

Werkstuk Nederlands De Ruimte werkstuk Werkstuk Nederlands De Ruimte werkstuk Werkstuk door Denise 1472 woorden 24 maart 2019 0 keer beoordeeld Vak Nederlands Het zonnestelsel Inhoudsopgave Inleiding Onderzoeksvraag Het ontstaan Planeten De

Nadere informatie

Basiscursus Sterrenkunde

Basiscursus Sterrenkunde Basiscursus Sterrenkunde Les 1 Sterrenwacht Tweelingen te Spijkenisse 24 April 2019 Inhoud van de cursus Inleiding Geschiedenis Afstanden in het heelal Het zonnestelsel Onze zon en andere sterren Sterrenstelsels

Nadere informatie

Naam: Janette de Graaf. Groep: 7. Datum:Februari Het heelal.

Naam: Janette de Graaf. Groep: 7. Datum:Februari Het heelal. Naam: Janette de Graaf. Groep: 7. Datum:Februari 2017. Het heelal. Inhoudsopgaven. Hoofdstuk 1. Ons zonnestelsel. Blz 3 Hoofdstuk 2. De zon. Blz 4-5 Hoofdstuk 3. De maan. Blz 6 Hoofdstuk 4. Planeten. Blz

Nadere informatie

Planeten. Zweven in vaste banen om een ster heen. In ons zonnestelsel zweven acht planeten rond de zon. Maar wat maakt een planeet nou een planeet?

Planeten. Zweven in vaste banen om een ster heen. In ons zonnestelsel zweven acht planeten rond de zon. Maar wat maakt een planeet nou een planeet? Planeten Zweven in vaste banen om een ster heen In ons zonnestelsel zweven acht planeten rond de zon. Maar wat maakt een planeet nou een planeet? Een planeet: zweeft in een baan rond een ster; is zwaar

Nadere informatie

RIETVELD-LYCEUM. les 3. dd. 20 NOVEMBER 2012 HET ZONNESTELSEL NU. de compononenten. V.s.w. Corona Borealis, Zevenaar

RIETVELD-LYCEUM. les 3. dd. 20 NOVEMBER 2012 HET ZONNESTELSEL NU. de compononenten. V.s.w. Corona Borealis, Zevenaar RIETVELD-LYCEUM les 3. dd. 20 NOVEMBER 2012 HET ZONNESTELSEL NU de compononenten V.s.w. Corona Borealis, Zevenaar de Zon KERNFUSIE: waterstof >> helium. t.g.v. de ZWAARTEKRACHT >> temperatuur inwendig

Nadere informatie

Spreekbeurt Aardrijkskunde Zonnestelsel

Spreekbeurt Aardrijkskunde Zonnestelsel Spreekbeurt Aardrijkskunde Zonnestelsel Spreekbeurt door een scholier 2417 woorden 16 december 2006 6,7 138 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Het zonnestelsel Inleiding Mijn spreekbeurt gaat over het

Nadere informatie

Werkstuk Natuurkunde Negen planeten

Werkstuk Natuurkunde Negen planeten Werkstuk Natuurkunde Negen planeten Werkstuk door een scholier 1608 woorden 3 januari 2005 5,7 93 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Planeten Ontstaan van het zonnestelsel Vlak na een explosie, de Big Bang

Nadere informatie

inhoud 1. Inleiding 2. Wat is een planeet 3. Soorten planeten 4. Het ontstaan van planeten 5. De planeten 1.Mercurius 2. Venus 3. De Aarde 4.

inhoud 1. Inleiding 2. Wat is een planeet 3. Soorten planeten 4. Het ontstaan van planeten 5. De planeten 1.Mercurius 2. Venus 3. De Aarde 4. Planeten inhoud 1. Inleiding 3 2. Wat is een planeet 4 3. Soorten planeten 5 4. Het ontstaan van planeten 6 5. De planeten 7 1.Mercurius 8 2. Venus 9 3. De Aarde 10 4. Mars 11 5. Jupiter 12 6. Saturnus

Nadere informatie

Basiscursus Sterrenkunde. Sterrenwacht Tweelingen, Spijkenisse 1 Mei 2019

Basiscursus Sterrenkunde. Sterrenwacht Tweelingen, Spijkenisse 1 Mei 2019 Basiscursus Sterrenkunde Sterrenwacht Tweelingen, Spijkenisse 1 Mei 2019 Deze les Zijn er nog na vorige keer nog vragen? Deze les: Planeten in het zonnestelsel Zonnestelsel - overzicht Mercurius Is de

Nadere informatie

Werkstuk ANW Zonnestelsel

Werkstuk ANW Zonnestelsel Werkstuk ANW Zonnestelsel Werkstuk door een scholier 2012 woorden 16 mei 2004 5,8 188 keer beoordeeld Vak ANW Het zonnestelsel Het zonnestelsel waar wij in leven, bestaat uit de zon met daarom heen cirkelende

Nadere informatie

De ruimte. Thema. Inhoud

De ruimte. Thema. Inhoud Thema De ruimte Inhoud 1. Het heelal 2. Het ontstaan van het heelal en het zonnestelsel 3. Sterren en sterrenstelsels 4. De zon 5. De planeten van ons zonnestelsel 6. De stand van de aarde de maan de zon

Nadere informatie

6.1. Boekverslag door K woorden 22 mei keer beoordeeld

6.1. Boekverslag door K woorden 22 mei keer beoordeeld Boekverslag door K. 1555 woorden 22 mei 2002 6.1 301 keer beoordeeld Vak ANW 1. Inleiding Ik doe mijn werkstuk over ons zonnestelsel, omdat het me boeit wat er verder is dan onze aarde. Ook doe ik mijn

Nadere informatie

Mercurius Op bijna 58 miljoen kilometer afstand van de Zon staat Mercurius. Met de Zon vergeleken is het maar een kruimeltje. Hij staat op 57 miljoen

Mercurius Op bijna 58 miljoen kilometer afstand van de Zon staat Mercurius. Met de Zon vergeleken is het maar een kruimeltje. Hij staat op 57 miljoen Mercurius Op bijna 58 miljoen kilometer afstand van de Zon staat Mercurius. Met de Zon vergeleken is het maar een kruimeltje. Hij staat op 57 miljoen kilometer van de Zon en het is er dus gloeiendheet,

Nadere informatie

Test je kennis! De heelalquiz

Test je kennis! De heelalquiz Test je kennis! heelalquiz Introductie les 3 Planeten, sterren, manen, de oerknal. Het zijn termen die leerlingen vast wel eens voorbij hebben horen komen. Maar wat weten de leerlingen eigenlijk al van

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW Planeten

Praktische opdracht ANW Planeten Praktische opdracht ANW Planeten Praktische-opdracht door een scholier 1867 woorden 7 juni 2004 7,5 58 keer beoordeeld Vak ANW Hoofdstuk 1: HOE ONTSTAAN PLANETEN? Het woord planeet komt van het Griekse

Nadere informatie

6,7. Werkstuk door een scholier 1875 woorden 10 april keer beoordeeld

6,7. Werkstuk door een scholier 1875 woorden 10 april keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1875 woorden 10 april 2002 6,7 70 keer beoordeeld Vak ANW Het zonnestelsel Ons zonnestelsel bestaat uit de zon met een aantal planeten, die in bijna cirkelvormige banen om de

Nadere informatie

Projectboekje ruimte Oudste kleuters

Projectboekje ruimte Oudste kleuters Projectboekje ruimte Oudste kleuters 2016-2017 De zon (tekening: Lily Louise) De zon is eigenlijk een hele grote ster Het is er heel erg heet De zon is heel erg groot Alle planeten en sterren die rond

Nadere informatie

Ontdek de planeten van ons zonnestelsel. In 90 minuten door het helal. Tijdens een wandeling tussen Ehrenfriedensdorf en Drebach

Ontdek de planeten van ons zonnestelsel. In 90 minuten door het helal. Tijdens een wandeling tussen Ehrenfriedensdorf en Drebach Ontdek de planeten van ons zonnestelsel In 90 minuten door het helal Tijdens een wandeling tussen Ehrenfriedensdorf en Drebach Zonnestelsel Sonnensystem Het zonnestelsel bestaat uit de Zon en de hemellichamen

Nadere informatie

ONTDEK HET PLANETARIUM! DE ANTWOORDEN GROEP 5-6

ONTDEK HET PLANETARIUM! DE ANTWOORDEN GROEP 5-6 ONTDEK HET PLANETARIUM! DE ANTWOORDEN GROEP 5-6 OPKAMER (12) Dit onderdeel past bij kerndoel 46, 52, 53 en 56. Het bed hier is heel kort. Eise zelf was 1 meter 74. Hoe moest hij dan slapen? Mensen sliepen

Nadere informatie

Determineren van gesteente

Determineren van gesteente Aarde Paragraaf 1 en atlasvaardigheden Determineren van gesteente Als je een gesteente bestudeert en daarna vaststelt wat de naam van het gesteente is, dan ben je aan het determineren. Je kunt gesteenten

Nadere informatie

Ik doe mijn spreekbeurt over de ruimte omdat ik het een interessant onderwerp vind en ik er graag meer over wilde weten.

Ik doe mijn spreekbeurt over de ruimte omdat ik het een interessant onderwerp vind en ik er graag meer over wilde weten. Boekverslag door J. 1981 woorden 29 juli 2003 6.3 208 keer beoordeeld Vak Nederlands Ik doe mijn spreekbeurt over de ruimte omdat ik het een interessant onderwerp vind en ik er graag meer over wilde weten.

Nadere informatie

Samenvatting ANW Hoofdstuk 6

Samenvatting ANW Hoofdstuk 6 Samenvatting ANW Hoofdstuk 6 Samenvatting door een scholier 1776 woorden 4 november 2006 6,4 15 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar H6 Het zonnestelsel H6.1 Dagen, maanden, jaren Rondom de zon in een

Nadere informatie

4 Het heelal 6. De zon. De aarde. Jupiter. De maan. Ons zonnestelsel. Mars. Mercurius Venus

4 Het heelal 6. De zon. De aarde. Jupiter. De maan. Ons zonnestelsel. Mars. Mercurius Venus Inhoud 4 Het heelal 6 De zon 10 8 De aarde De maan Jupiter 18 12 Ons zonnestelsel 14 15 16 Mars Mercurius Venus 22 Saturnus Verre planeten 24 Satellieten van het zonnestelsel 20 26 Planetoïden 27 Kometen

Nadere informatie

Leerkrachten handleiding werkboekje sterrenwacht Halley

Leerkrachten handleiding werkboekje sterrenwacht Halley Leerkrachten handleiding werkboekje sterrenwacht Halley Doel Kinderen van groep 7 bereiden zich voor op een bezoek aan sterrenwacht Halley in Heesch. Resultaat De voorkennis van de leerlingen is geactiveerd.

Nadere informatie

HOE VIND JE EXOPLANETEN?

HOE VIND JE EXOPLANETEN? LESBRIEF GEEF STERRENKUNDE DE RUIMTE! ZOEKTOCHT EXOPLANETEN Deze NOVAlab-oefening gaat over een van de manieren om planeten buiten ons zonnestelsel op te sporen. De oefening is geschikt voor de bovenbouw

Nadere informatie

ASTRO NA UTopia. deel 1 Ons zonnestelsel, een kleine stip in het heelal. Naam : Schooljaar : Groep :

ASTRO NA UTopia. deel 1 Ons zonnestelsel, een kleine stip in het heelal. Naam : Schooljaar : Groep : deel 1 Naam : Schooljaar : Groep : ONS ZONNESTELSEL, EEN KLEINE STIP IN HET HEELAL HEELAL HET ONTSTAAN VAN HET HEELAL Het heelal is enorm groot. Het omvat alles: de aarde, de zon, de maan, de planeten,

Nadere informatie

T2b L1 De ruimte of het heelal Katern 1

T2b L1 De ruimte of het heelal Katern 1 Het heelal of de kosmos is de ruimte waarin de zon, de maan en de sterren zich bevinden. Het heelal bestaat uit een oneindig aantal hemellichamen waarvan er steeds nieuwe ontdekt worden. De hemellichamen

Nadere informatie

Sterrenkunde. Materialen Karton Meetlat Passer Touw Potlood Schaar Lange stok

Sterrenkunde. Materialen Karton Meetlat Passer Touw Potlood Schaar Lange stok Pruiken en revoluties Groep 7 Handleiding voor de leerkracht Deze handleiding en de opdrachten zijn bedoeld als aanvulling op de geschiedenislessen over Pruiken en revoluties. De lesonderdelen beschreven

Nadere informatie

1. Het Heelal. De aarde lijkt groot, maar onze planeet is niet meer dan een stip in een onmetelijke ruimte.

1. Het Heelal. De aarde lijkt groot, maar onze planeet is niet meer dan een stip in een onmetelijke ruimte. De aarde 1. Het Heelal De aarde lijkt groot, maar onze planeet is niet meer dan een stip in een onmetelijke ruimte. De oerknal Wetenschappers denken dat er meer dan 15 miljoen jaar geleden een enorme ontploffing

Nadere informatie

1. De zon 3 2. De plaats van de zon 4 3. De geboorte van de zon 5 4. Kernfusie 6 5. Zonnevlekken 7 6. Zonnevlammen 8 7. De kracht van de zon 9 8.

1. De zon 3 2. De plaats van de zon 4 3. De geboorte van de zon 5 4. Kernfusie 6 5. Zonnevlekken 7 6. Zonnevlammen 8 7. De kracht van de zon 9 8. De zon inhoud 1. De zon 3 2. De plaats van de zon 4 3. De geboorte van de zon 5 4. Kernfusie 6 5. Zonnevlekken 7 6. Zonnevlammen 8 7. De kracht van de zon 9 8. Een zonsverduistering 10 9. Avondrood 11

Nadere informatie

Hé aardbewoner! 1 In een hoekje van het heelal. 4 In het spoor van het water. 2 Op het ritme van het zonnestelsel. 5 Onder een dun laagje lucht

Hé aardbewoner! 1 In een hoekje van het heelal. 4 In het spoor van het water. 2 Op het ritme van het zonnestelsel. 5 Onder een dun laagje lucht Hé aardbewoner! 1 In een hoekje van het heelal Het begon met een klontje 13 Op bezoek bij de buren 17 Zoek de verschillen 22 Lang leve de dampkring 24 Van plat naar rond 25 2 Op het ritme van het zonnestelsel

Nadere informatie

Inleiding Astrofysica College 4 17 oktober

Inleiding Astrofysica College 4 17 oktober Inleiding Astrofysica College 4 17 oktober 2016 15.45 17.30 Ignas Snellen Ons Zonnestelsel Mercurius De rotsachtige planeten Iets groter dan onze Maan, hoge dichtheid! grote ijzerkern Elliptische baan!

Nadere informatie

Werkblad. Ons zonnestelsel. Naam Ruimte-ontdekkingsreiziger. Zon en planeten Missie opdracht 1: Streep door wat niet goed is.

Werkblad. Ons zonnestelsel. Naam Ruimte-ontdekkingsreiziger. Zon en planeten Missie opdracht 1: Streep door wat niet goed is. pagina 1 Met Space Expo de ruimte in is een werkblad bestemd voor leerlingen uit de bovenbouw van het basisonderwijs en brugklassers. Door middel van vraag en opdracht verwerven de leerlingen zelfstandig

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde Meteorietinslagen

Werkstuk Aardrijkskunde Meteorietinslagen Werkstuk Aardrijkskunde Meteorietinslagen Werkstuk door een scholier 3345 woorden 11 januari 2005 6,1 62 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave. 2. Inleiding. 3. De vorming van het heelal. 4.

Nadere informatie

Gasplaneten, ijsdwergen en vuile sneeuwballen. Cursus inleiding sterrenkunde

Gasplaneten, ijsdwergen en vuile sneeuwballen. Cursus inleiding sterrenkunde Gasplaneten, ijsdwergen en vuile sneeuwballen Cursus inleiding sterrenkunde Lesrooster gewijzigd Onderwerpen van vanavond Ontdekkingen in ons zonnestelsel Telescoop Ruimtevaart Pluto Gasreuzen & ringen

Nadere informatie

1) Mercurius. 2) Zoek informatie over vallende sterren. Muurkrant opdracht in 2-tallen

1) Mercurius. 2) Zoek informatie over vallende sterren. Muurkrant opdracht in 2-tallen 1) Mercurius 2) Zoek informatie over vallende sterren. 1) De Zon. 1 Wat is de zon voor iets? 2 Hoe komt hij aan zijn naam? 3 Waar staat hij in het zonnestelsel? 4 Wat is de afstand tot de aarde? 5 Wat

Nadere informatie

Thema 5 Aarde in het heelal

Thema 5 Aarde in het heelal Naut samenvatting groep 6 Mijn Malmberg Thema 5 Aarde in het heelal Samenvatting Van binnen naar buiten De aarde is een grote bol van steen en ijzer. Deze bol heeft verschillende lagen. Binnenin de aarde

Nadere informatie

Presentatie bij de cursusbrochure Sterrenkunde voor Jongeren

Presentatie bij de cursusbrochure Sterrenkunde voor Jongeren JongerenWerkGroep voor Sterrenkunde Presentatie bij de cursusbrochure Sterrenkunde voor Jongeren 1 Inhoud Wat is de JWG Sterren en dwaalsterren Alles draait! De zon en de maan Het zonnestelsel Buiten het

Nadere informatie

Inleiding Astrofysica college 5

Inleiding Astrofysica college 5 Inleiding Astrofysica college 5 Methoden Afstanden tot de dichtstbijzijnde sterren zijn >100,000x groter dan tot planeten in ons zonnestelsel Stralen zelf nauwlijks licht uit à miljoenen/miljarden keren

Nadere informatie

dag en nacht Vragen behorende bij de clip dag en nacht op

dag en nacht Vragen behorende bij de clip dag en nacht op RUIMTE Naam: dag en nacht Vragen behorende bij de clip dag en nacht op www.schooltvbeeldbank.nl 1. Planeten Uit hoeveel planeten bestaat ons zonnestelsel? De aarde en dan nog.. planeten. (vul aantal in)

Nadere informatie

Inleiding Astrofysica College 5 17 oktober Ignas Snellen

Inleiding Astrofysica College 5 17 oktober Ignas Snellen Inleiding Astrofysica College 5 17 oktober 2014 13.45 15.30 Ignas Snellen Ons zonnestelsel Planetoiden, kometen en dwergplaneten Pluto en de Kuipergordel NASA s New Horizon Mission naar Pluto Ons zonnestelsel

Nadere informatie

Auditieve oefeningen bij het thema: de ruimte

Auditieve oefeningen bij het thema: de ruimte Auditieve oefeningen bij het thema: de ruimte Boek van de week: 1; Ik wil de maan 2; De ruimte 3; Papa pak je de maan voor mij 4; Aarde, zon en sterren Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen:

Nadere informatie

inh oud Mars 1. Ons zonnestelsel 2. De rode planeet 3. Mars en de aarde 4. Leven op Mars? 5. Mars en fantasie 6. Een kijkje op Mars 7.

inh oud Mars 1. Ons zonnestelsel 2. De rode planeet 3. Mars en de aarde 4. Leven op Mars? 5. Mars en fantasie 6. Een kijkje op Mars 7. Mars inhoud Mars 3 1. Ons zonnestelsel 4 2. De rode planeet 5 3. Mars en de aarde 6 4. Leven op Mars? 7 5. Mars en fantasie 8 6. Een kijkje op Mars 9 7. Onderzoek 11 8. Filmpje 13 Pluskaarten 14 Bronnen

Nadere informatie

Noten schieten 9 april 2009

Noten schieten 9 april 2009 Noten schieten 9 april 2009 Project Circus groep 1 t/m 8 juni/juli 2007. Op dit moment zijn alle groepen bezig met het project Circus De groepen 1 en 2 maken alle artiesten die in het circus werken en

Nadere informatie

Waarom zijn er seizoenen?

Waarom zijn er seizoenen? Waarom zijn er seizoenen? Waarom zijn er seizoen? Vorig weekeinde was het ineens zover. Volop zomer op zaterdag met ruim 24 graden en een zonnetje, de dag erna was het herfst met 15 graden en gemiezer.

Nadere informatie

Reis door het zonnestelsel

Reis door het zonnestelsel Reis door het zonnestelsel GROEP 5-6 41 50 minuten 1, 23 en 32 Zet voor de activiteit Planeten de planeten onder elkaar op het bord, zoals in de tabel. De leerling: weet dat de acht planeten verschillend

Nadere informatie

Het Heelal. N.G. Schultheiss

Het Heelal. N.G. Schultheiss 1 Het Heelal N.G. Schultheiss 1 Inleiding Deze module volgt op de module De hemel. Deze module wordt vervolgd met de module Meten met een Telescoop. Uiteindelijk kun je met de opgedane kennis een telescoop

Nadere informatie

5.6. Boekverslag door K woorden 22 december keer beoordeeld

5.6. Boekverslag door K woorden 22 december keer beoordeeld Boekverslag door K. 1768 woorden 22 december 2011 5.6 56 keer beoordeeld Vak NLT 1. De straal van de aarde is 637800000 cm. Als deze afneemt tot 0.5 cm, dan is deze in verhouding 0.5/637800000 keer de

Nadere informatie

Inhoud. DEEL 1. Klein en groot 8. DEEL 2. Heet en koud 36. DEEL 3. Dichtbij en ver weg 64

Inhoud. DEEL 1. Klein en groot 8. DEEL 2. Heet en koud 36. DEEL 3. Dichtbij en ver weg 64 DE KOSMOS en ik Dit boek is een uitgave van Fontaine Uitgevers BV, Hilversum, in samenwerking met NEMO Science Museum, Amsterdam www.fontaineuitgevers.nl www.nemosciencemuseum.nl Vormgeving: Annelies Dollekamp

Nadere informatie

inhoud 1. Inleiding 3 2. Wat is een maan? 4 3. Het ontstaan van de maan 4. De maan en de maanden 5. Kijken naar de maan 6. Landing op de maan

inhoud 1. Inleiding 3 2. Wat is een maan? 4 3. Het ontstaan van de maan 4. De maan en de maanden 5. Kijken naar de maan 6. Landing op de maan De maan inhoud 1. Inleiding 3 2. Wat is een maan? 4 3. Het ontstaan van de maan 5 4. De maan en de maanden 6 5. Kijken naar de maan 7 6. Landing op de maan 8 7. Het weer op de maan 9 8. Het maanlanschap

Nadere informatie

Verslag Module 3: Heelal

Verslag Module 3: Heelal Verslag Module 3: Heelal Door: Max van Mulken, Martijn Hendrickx, Camiel Koopmans & Bram Thomassen. Leraar: Dhr. Neiss Module: Heelal Datum: 04-11-2014 2 Inhoud Inleiding Pag. 3 Theoretisch Kader:...Pag.

Nadere informatie

oor mij begon dit boek toen de uitgever riep: Leuk idee! Wanneer kan het af zijn?

oor mij begon dit boek toen de uitgever riep: Leuk idee! Wanneer kan het af zijn? Het begin van dit boek 7 Het begin van het heelal 8 Het begin van het zonnestelsel 10 Het begin van de aarde 12 Het begin van de maan 14 Het begin van water 16 Het begin van bergen 18 Het begin van steen

Nadere informatie

Inleiding. Ik heb hiervoor gekozen omdat ik het heel interessant vind en ik had een onderwerp nodig.

Inleiding. Ik heb hiervoor gekozen omdat ik het heel interessant vind en ik had een onderwerp nodig. Het heelal Inleiding Ik heb hiervoor gekozen omdat ik het heel interessant vind en ik had een onderwerp nodig. Hoofdstukken Hoofdstuk 1 Het Heelal. blz. 3 Hoofdstuk 2 Het Zonnestelsel. blz. 4 Hoofdstuk

Nadere informatie

Auditieve oefeningen bij het thema: de ruimte

Auditieve oefeningen bij het thema: de ruimte Auditieve oefeningen bij het thema: de ruimte Boek van de week: 1; Een hapje maan 2; De ruimte 3; Papa pak je de maan voor mij 4; Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen: Wat staat er op

Nadere informatie

Opstel ANW Het zonnestelsel

Opstel ANW Het zonnestelsel Opstel ANW Het zonnestelsel Opstel door een scholier 1631 woorden 24 februari 2002 5,8 49 keer beoordeeld Vak ANW Het zonnestelsel Het zonnestelsel kwam voort uit een wolk van gas en stof. Er ontstaat

Nadere informatie

Reis naar andere hemellichamen

Reis naar andere hemellichamen Reis naar andere hemellichamen GROEP 5-6 44 80 minuten 1, 5, 6, 8, 23, 54 en 55 De leerling: weet welke planeten manen hebben weet welke planeten ringen hebben weet welke kleur de verschillende planeten

Nadere informatie

lende hemellichamen verschillende zijn qua temperatuur, zwaartekracht, atmosfeer en zuurstof andere hemellichamen anders uit zouden zien

lende hemellichamen verschillende zijn qua temperatuur, zwaartekracht, atmosfeer en zuurstof andere hemellichamen anders uit zouden zien Leven in de ruimte GROEP 5-6 59 80 minuten 1, 42, 46 en 54 De leerling: lende hemellichamen verschillende omstandigheden zijn qua temperatuur, zwaartekracht, atmosfeer en zuurstof andere hemellichamen

Nadere informatie

Hoe meten we STERAFSTANDEN?

Hoe meten we STERAFSTANDEN? Hoe meten we STERAFSTANDEN? Frits de Mul voor Cosmos Sterrenwacht nov 2013 Na start loopt presentatie automatisch door 1 Hoe meten we STERAFSTANDEN? 1. Afstandsmaten in het heelal 2. Soorten sterren 3.

Nadere informatie

dampkring voorstelt en een fles die een planeet zonder dampkring voorstelt

dampkring voorstelt en een fles die een planeet zonder dampkring voorstelt Het klimaat GROEP 7-8 67 15 minuten wachten De leerling: weet wat het broeikaseffect is weet wat de dampkring is ontdekt dat de dampkring heel dun is in vergelijking met de aarde kent zowel positieve als

Nadere informatie

De mooiste waarnemingen van de

De mooiste waarnemingen van de De mooiste waarnemingen van de Hubble Space Telescope Edwin Hubble 1889-1953 Prof. Henny J.G.L.M. Lamers Universiteit van Amsterdam h.j.g.l.m.lamers@uu.nl www.hennylamers.nl 1923 Ontdekte dat Andromeda

Nadere informatie

De mooiste waarnemingen van de

De mooiste waarnemingen van de De mooiste waarnemingen van de Hubble Space Telescope Edwin Hubble 1889-1953 Prof. Henny J.G.L.M. Lamers Universiteit van Amsterdam h.j.g.l.m.lamers@uu.nl www.hennylamers.nl 1923 Ontdekte dat Andromeda

Nadere informatie

Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 7 + zonnestelsel en heelal

Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 7 + zonnestelsel en heelal Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 7 + zonnestelsel en heelal Samenvatting door C. 1741 woorden 24 juni 2016 1,4 1 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Nu voor straks Natuurkunde H7 + Zonnestelsel en

Nadere informatie

Samenvatting ANW Zonnestelsel en heelal

Samenvatting ANW Zonnestelsel en heelal Samenvatting ANW Zonnestelsel en heelal Samenvatting door een scholier 2056 woorden 15 mei 2011 4,6 4 keer beoordeeld Vak ANW Zon Een ster die licht uitzendt doordat er in het binnenste van de zon kernfusie

Nadere informatie

Het zonnestelsel en atomen

Het zonnestelsel en atomen Het zonnestelsel en atomen Lieve mensen, ik heb u over de dampkring van de aarde verteld. Een dampkring die is opgebouwd uit verschillende lagen die men sferen noemt. Woorden als atmosfeer en stratosfeer

Nadere informatie

100 miljard sterrenstelsels... ons zonnestelsel Planeten bij andere sterren. In een spiraal-arm van de Melkweg. De zon is maar een gewone ster...

100 miljard sterrenstelsels... ons zonnestelsel Planeten bij andere sterren. In een spiraal-arm van de Melkweg. De zon is maar een gewone ster... ons zonnestelsel Planeten bij andere sterren Binnenplaneten: relatief klein, rotsachtig hoge dichtheid (Mercurius, Venus, Aarde, Mars) Buitenplaneten: gasreuzen - lage dichtheid (Jupiter, Saturnus, Uranus,

Nadere informatie

Werkbladen In de klas. Leven in het heelal. Naam. School. Klas 2 en 3 havo-vwo. Klas

Werkbladen In de klas. Leven in het heelal. Naam. School. Klas 2 en 3 havo-vwo. Klas Werkbladen In de klas Leven in het heelal Naam Klas 2 en 3 havo-vwo School Klas Leven in het heelal Het heelal lijkt groot en ver weg. Toch hoef je alleen maar op een heldere nacht naar boven te kijken

Nadere informatie

Reis door het zonnestelsel

Reis door het zonnestelsel Reis door het zonnestelsel GROEP 7-8 61 70 minuten 1, 23, 32 en 46 De leerling: weet dat de afstanden tussen de planeten heel groot zijn kan zich een voorstelling maken van de afstand van de aarde tot

Nadere informatie

Inleiding Astrofysica College 4 12 oktober 2015 13.45 15.30. Ignas Snellen

Inleiding Astrofysica College 4 12 oktober 2015 13.45 15.30. Ignas Snellen Inleiding Astrofysica College 4 12 oktober 2015 13.45 15.30 Ignas Snellen Ons Zonnestelsel De Aarde als een planeet De rotsachtige planeten dubbelplaneet systeem (Aarde-Maan). Vloeibaar water! oceanen

Nadere informatie

De mooiste waarnemingen van de

De mooiste waarnemingen van de De mooiste waarnemingen van de Hubble Space Telescope Prof. Henny J.G.L.M. Lamers Universiteit van Amsterdam h.j.g.l.m.lamers@uu.nl Edwin Hubble 1889-1953 1923 Ontdekte dat Andromeda nevel buiten ons melkweg

Nadere informatie

De Fysica van Sterren. Instituut voor Sterrenkunde

De Fysica van Sterren. Instituut voor Sterrenkunde De Fysica van Sterren Overzicht Sterrenkunde en de universaliteit van de natuurwetten Astro-fysica: wat is een ster? De kosmische cyclus van ontstaan en vergaan De vragen over het heelal zijn ook vragen

Nadere informatie

Als je met je gezicht naar het zuiden gericht staat lijkt de hemel van links naar rechts te draaien, dit noemt men de dagelijkse beweging.

Als je met je gezicht naar het zuiden gericht staat lijkt de hemel van links naar rechts te draaien, dit noemt men de dagelijkse beweging. Samenvatting door een scholier 2951 woorden 14 november 2004 6,4 36 keer beoordeeld Vak Methode ANW ViaDELTA ALGEMENE NATUURWETENSCHAPPEN HOOFDSTUK 1 1.1 Vroeger dacht men dat de aarde het middelpunt van

Nadere informatie

Het nieuwe heelal. de mooiste resultaten van de. Hubble Space Telescope. HST Copernicus, 21 febr 2013. Edwin Hubble. Edwin Hubble.

Het nieuwe heelal. de mooiste resultaten van de. Hubble Space Telescope. HST Copernicus, 21 febr 2013. Edwin Hubble. Edwin Hubble. Het nieuwe heelal de mooiste resultaten van de Hubble Space Telescope Edwin Hubble 1889-1953 Prof. Henny J.G.L.M. Lamers Universiteit van Amsterdam h.j.g.l.m.lamers@uu.nl 1923 Ontdekte dat Andromeda nevel

Nadere informatie

Webquest. Mathijs Verschoor. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Webquest. Mathijs Verschoor. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Mathijs Verschoor 07 March 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/71717 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

HOVO cursus Kosmologie

HOVO cursus Kosmologie HOVO cursus Kosmologie Voorjaar 2011 prof.dr. Paul Groot dr. Gijs Nelemans Afdeling Sterrenkunde, Radboud Universiteit Nijmegen HOVO cursus Kosmologie Overzicht van de cursus: 17/1 Groot Historische inleiding

Nadere informatie

Big Bang ontstaan van het heelal

Big Bang ontstaan van het heelal Big Bang ontstaan van het heelal Alfred Driessen Amsterdam A.Driessen@utwente.nl 910-heelal.ppt slide 1 datum: 2 oktober 2009 A. Driessen@utwente.nl ESO's Very Large Telescope (VLT) 910-heelal.ppt slide

Nadere informatie

6,1. Werkstuk door een scholier 3185 woorden 13 mei keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Inhoudsopgave

6,1. Werkstuk door een scholier 3185 woorden 13 mei keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Inhoudsopgave Werkstuk door een scholier 3185 woorden 13 mei 2004 6,1 174 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Waarom ik dit onderwerp heb gekozen. 3. Mensen die met Het Heelal te maken hadden.

Nadere informatie

8,3. Antwoorden door Dimitris 2178 woorden 15 december keer beoordeeld. Meten aan melkwegstelsels. Jim Blom en Dimitris Kariotis

8,3. Antwoorden door Dimitris 2178 woorden 15 december keer beoordeeld. Meten aan melkwegstelsels. Jim Blom en Dimitris Kariotis Antwoorden door Dimitris 2178 woorden 15 december 2017 8,3 6 keer beoordeeld Vak NLT Meten aan melkwegstelsels Jim Blom en Dimitris Kariotis NLT Periode 2 VWO 6 10-11-2017 1.1 De straal van de aarde is

Nadere informatie

ONTDEK HET PLANETARIUM! DE ANTWOORDEN GROEP 3-4

ONTDEK HET PLANETARIUM! DE ANTWOORDEN GROEP 3-4 ONTDEK HET PLANETARIUM! DE ANTWOORDEN GROEP 3-4 OPKAMER (12) Dit onderdeel past bij kerndoel 46. Gebruik deze foto om te bespreken dat de zon een ster is, net als alle andere sterren. De zon is heel dichtbij.

Nadere informatie

Jagen op kometen, gluren naar de maan

Jagen op kometen, gluren naar de maan 21 e eeuw Sterrenkunde Ruimte Groep 7-8 Sterrenkundig nieuws als inspiratiebron voor onderzoekend leren Jagen op kometen, gluren naar de maan Michaela onderzoekt dag, nacht en de schijngestalten van de

Nadere informatie

Opgave Zonnestelsel 2005/2006: 3

Opgave Zonnestelsel 2005/2006: 3 Opgave Zonnestelsel 25/26: 3 2.1 Samenstelling van de gasreuzen Het afleiden van de interne samenstelling van planeten gebeurt voornamelijk door te kijken naar de afwijkingen in de banen van satellieten

Nadere informatie

Basis Cursus Sterrenkunde. hoofdstuk 3 De planeten

Basis Cursus Sterrenkunde. hoofdstuk 3 De planeten Basis Cursus Sterrenkunde hoofdstuk 3 De planeten Nog even Kepler Eerste wet van Kepler: De planeten bewegen zich in ellipsbanen, met de zon in een van de brandpunten van de ellips. Tweede wet van Kepler

Nadere informatie

Werkstuk ANW Het heelal

Werkstuk ANW Het heelal Werkstuk ANW Het heelal Werkstuk door een scholier 1996 woorden 16 april 2002 6,1 39 keer beoordeeld Vak ANW Het heelal Als we de heldere hemel s nachts bekijken, lijkt ons het aantal sterren oneindig.

Nadere informatie

HOE MAAK JE EEN BEWOONBARE PLANEET? Wat is nodig voor life as we know it?

HOE MAAK JE EEN BEWOONBARE PLANEET? Wat is nodig voor life as we know it? HOE MAAK JE EEN BEWOONBARE PLANEET? Wat is nodig voor life as we know it? Leidse Winterlezing 050217 Dr. Bernd Andeweg Aardwetenschappen VU Amsterdam Bernd.andeweg@vu.nl IETS SPECIAALS LEVEN Op Mars niet!

Nadere informatie

HC-6 Kleine objecten in ons zonnestelsel

HC-6 Kleine objecten in ons zonnestelsel HC-6 Kleine objecten in ons zonnestelsel 1 VALLENDE STERREN, METEOREN METEOROÏDEN EN METEORIETEN Een vallende ster, ook wel meteoor genoemd, is een stofdeeltje een meteoroïde - dat bij het binnentreden

Nadere informatie

Werkstuk Natuurkunde Kometen

Werkstuk Natuurkunde Kometen Werkstuk Natuurkunde Kometen Werkstuk door een scholier 2371 woorden 21 mei 2001 6,9 147 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Inleiding Ik ben niet aan dit onderwerp gekomen omdat het mij leuk leek, of interessant

Nadere informatie

HOE MAAK JE EEN BEWOONBARE PLANEET? Wat is nodig voor life as we know it?

HOE MAAK JE EEN BEWOONBARE PLANEET? Wat is nodig voor life as we know it? HOE MAAK JE EEN BEWOONBARE PLANEET? Wat is nodig voor life as we know it? KNAG Onderwijsdag 071114 Dr. Bernd Andeweg Aardwetenschappen VU Amsterdam Bernd.andeweg@vu.nl IETS SPECIAALS LEVEN Op Mars niet!

Nadere informatie

Vrijdag 20 maart: Zonsverduistering! LESBRIEF. Hoi, ik ben Eduard Clips! Ga je met mij mee op avontuur?

Vrijdag 20 maart: Zonsverduistering! LESBRIEF. Hoi, ik ben Eduard Clips! Ga je met mij mee op avontuur? LESRIEF Hoi, ik ben Eduard lips! Ga je met mij mee op avontuur? Vrijdag 20 maart: Zonsverduistering! Geniet van de zonsverduistering: bescherm je ogen met een eclipsbril! arde Maan Op deze plek op aarde

Nadere informatie

LESBRIEF. Vrijdag 20 maart: Zonsverduistering! Geniet van de zonsverduistering: bescherm je ogen met een eclipsbril!

LESBRIEF. Vrijdag 20 maart: Zonsverduistering! Geniet van de zonsverduistering: bescherm je ogen met een eclipsbril! LESRIEF ard u d E ben et mij k i, i Ho je m r? a G! u lips p avontu o mee Vrijdag 20 maart: Zonsverduistering! Geniet van de zonsverduistering: bescherm je ogen met een eclipsbril! arde Maan Op deze plek

Nadere informatie

De zon heeft ongeveer 365 dagen (1 jaar) nodig om door alle sterrenbeelden heen te gaan. Deze sterrenbeelden worden ook wel de dierenriem genoemd.

De zon heeft ongeveer 365 dagen (1 jaar) nodig om door alle sterrenbeelden heen te gaan. Deze sterrenbeelden worden ook wel de dierenriem genoemd. Samenvatting door een scholier 4638 woorden 12 april 2001 6,7 115 keer beoordeeld Vak ANW Hoofdstuk 1 Een speurtocht in de ruimte Ik maak de samenvatting op mijn eigen methode, want ik meen dat die veel

Nadere informatie

Opgave Zonnestelsel 2005/2006: 7. 7 Het viriaal theorema en de Jeans Massa: Stervorming. 7.1 Het viriaal theorema

Opgave Zonnestelsel 2005/2006: 7. 7 Het viriaal theorema en de Jeans Massa: Stervorming. 7.1 Het viriaal theorema Opgave Zonnestelsel 005/006: 7 7 Het viriaal theorema en de Jeans Massa: Stervorming 7. Het viriaal theorema Het viriaal theorema is van groot belang binnen de sterrenkunde: bij stervorming, planeetvorming

Nadere informatie

De Pluraliteit der Werelden. Ons en andere planetenstelsels. Leuven,, 20 november 2006. Instituut voor Sterrenkunde

De Pluraliteit der Werelden. Ons en andere planetenstelsels. Leuven,, 20 november 2006. Instituut voor Sterrenkunde 1 De Pluraliteit der Werelden Ons en andere planetenstelsels Lessen voor de 21ste Eeuw Leuven,, 20 november 2006 2 Overzicht Het heelal in een notedop De universaliteit van de natuurwetten De verkenning

Nadere informatie

Volgens de meeste wetenschappers vond 13,7 miljard jaar geleden de big bang plaats en ontstond het universum.

Volgens de meeste wetenschappers vond 13,7 miljard jaar geleden de big bang plaats en ontstond het universum. Samenvatting door een scholier 1753 woorden 22 september 2017 5,7 3 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand AK SAMENVATTING. filmpjes om te kijken en leren, Cosmos a Spacetime Odyssey: Season

Nadere informatie

Van Astrofysica tot Kwantummechanica (Tekst gewijzigd en herzien, 22 december 2014)

Van Astrofysica tot Kwantummechanica (Tekst gewijzigd en herzien, 22 december 2014) Van Astrofysica tot Kwantummechanica (Tekst gewijzigd en herzien, 22 december 2014) Lieve mensen, ik heb u over de dampkring van de aarde verteld. Een dampkring die is opgebouwd uit verschillende lagen

Nadere informatie

Antwoorden ANW Blok 4 Heelal

Antwoorden ANW Blok 4 Heelal Antwoorden ANW Blok 4 Heelal Antwoorden door een scholier 2235 woorden 20 maart 2007 5,9 9 keer beoordeeld Vak Methode ANW Scala Hoofdstuk 1 1) Bewegingen in ons zonnestelsel a. Lees de inleiding. Noem

Nadere informatie

Jupiter? Net als de zon bestaat Jupiter voornamelijk uit de

Jupiter? Net als de zon bestaat Jupiter voornamelijk uit de Wat verbergt Dit portret troont de planeet Jupiter in echte kleuren. Het is een mozaïek, gebaseerd op opnamen die de Amerikaanse ruimtesonde Cassini eind 2000 heeft gemaakt, toen deze Jupiter op een afstand

Nadere informatie

Zeemanschap - de getijden. Om de werking van de getijden goed te verstaan kijken we even naar de hemel...

Zeemanschap - de getijden. Om de werking van de getijden goed te verstaan kijken we even naar de hemel... Een vleugje sterrenkunde als inleiding Om de werking van de getijden goed te verstaan kijken we even naar de hemel... Gezien vanaf de Aarde draaien alle hemellichamen in één dag van oost naar west. Als

Nadere informatie

SPECIAAL WEEKJOURNAAL: THEMAWEEK STERREN EN PLANETEN

SPECIAAL WEEKJOURNAAL: THEMAWEEK STERREN EN PLANETEN UITGAVE 17 NOVEMBER 2016 JAARGANG 19 NUMMER 06 THEMAWEEK EDITIE SPECIAAL WEEKJOURNAAL: THEMAWEEK STERREN EN PLANETEN Verslag van diverse groepen: GROEP 1-2 Wist u dat: (wij dit allemaal geleerd hebben

Nadere informatie

Flevo Rondstraler juni 2007

Flevo Rondstraler juni 2007 COLOFON VERON afdeling A 41 - IJsselmeerpolders (Flevoland) Bestuur Voorzitter Marcel Moerenhout PA3HEB 0320-245718 Vicevoorzitter Randall Tamminga PE1SDE 0320-280977 Secretaris Jan Zaaijer PE1ANL 0320-252018

Nadere informatie