Introductie Parallel Rekenen en Domein Decompositie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Introductie Parallel Rekenen en Domein Decompositie"

Transcriptie

1 Introductie Parallel Rekenen en Domein Decompositie Cursus Domein Decompositie en Parallel Rekenen in SIMONA Module 1. Edwin Vollebregt, VORtech Computing

2 Inhoud Waarom parallel rekenen? Geschiedenis parallel rekenen Wat is domein decompositie? Waarom domein decompositie? Geschiedenis par+dd in SIMONA

3 Waarom parallel rekenen? Parallel rekenen is het gebruik van meerdere computers/processoren tegelijkertijd voor een enkele rekentaak Teras SARA 1024 processoren, 1 TB geheugen

4 Waarom parallel rekenen? Rekensnelheid: vele handen maken licht werk De totale inspanning vermindert niet (meestal zelfs minder efficiënt met meer handen ) De handen moeten ieder voor zich wel voldoende kracht meebrengen Hoeveelheid geheugen: samen zijn we sterk

5 Geschiedenis parallel rekenen Al vroeg in 20e eeuw onderzocht zaal met rekenaars voor weersvoorspelling (Richardson, 1922) rekenapparaat met gelijktijdig werkende componenten (V. Bush, 1920) Opkomst vector-computers in 70-er jaren Cray, Cyber, Fujitsu, Nec Opmars massaal parallel rekenen in 80-er jaren ncube, CM-2, CM-5, transputers, ipsc, Paragon

6 Geschiedenis parallel rekenen Begin jaren 90: vectorcomputers veruit het snelst vectorcomputers worden enigszins parallel helder programmeermodel veel verschillende massaal parallelle computers, architecturen diverse programmeermodellen message passing is lastig

7 Geschiedenis parallel rekenen Halverwege jaren 90: snelle toename rekenkracht microprocessoren doorbraak PVM: krachtig platformonafhankelijk message passing programmeermodel geschikt voor kleinere/onregelmatigere problemen dan vectorisatie bereikbaar voor kleinere beurzen

8 Huidige status parallel rekenen Supercomputers zijn parallelle computers Netwerken ordes sneller dan voorheen the Grid, ambient computing Wereldstandaarden in programmeerstijlen data parallel: Fortran95 (HPF) shared memory: OpenMP message passing: MPI

9 Aandachtspunten par.rekenen Het werk moet worden verdeeld extra programmeerwerk er moet voldoende werk zijn om te verdelen Er ontstaan afhankelijkheden volgorde-eisen, eerst fundering dan muren afstemming, synchronisatie, communicatie Keuze par.computer, programmeertaal performance-aspecten

10 Wat is domein decompositie? Domein decompositie is het opdelen van het interessegebied in meerdere domeinen Domein == ruimtelijk gebied Meestal in combinatie met het gebruiken van meerdere gekoppelde simulatie-modellen

11 Waarom domein decompositie? Implementatieniveau: opdelen rekenwerk t.b.v. parallel rekenen Numerieke niveau: mechanisme voor creëren slimme wiskundige oplostechnieken Gebruikersniveau: modelleerflexibiliteit en performance

12 Waarom domein decompositie? Combineren verschillende simulatiemodellen en/of roosterfijnheden alleen hoge resolutie waar dat nodig is minder restricties aan gestructureerd rooster gemakkelijker nesten van modellen alleen zout-berekening waar dat relevant is, Modelleerflexibiliteit en performance

13 Geschiedenis par+dd in SIMONA : onderzoek TU Delft naar parallel rekenen 1996: test-versie parallel TRIWAQ in SIMONA 1997: testen RIJMAMO processoren : ontwikkeling parallel WAQUA 1999: gebruik parallel WAQUA voor Maas-model, parallel TRIWAQ voor Nautilus 1999: test-versie DDVERT: verticale verfijning

14 Geschiedenis par+dd in SIMONA 2000: opname parallel rekenen in SIMONA B+O 2000: gebruik DDVERT voor Zeedelta 2001: test-versie DDHOR: horizontale verfijning 2001: opname DDVERT in SIMONA B+O 2001: gebruik DDVERT voor Afsluitdijk 2002: opname DDHOR in SIMONA B+O : verdere ontwikkeling DD-functionaliteit

15

16 Resumé WAQUA/TRIWAQ Cursus Domein Decompositie en Parallel Rekenen in SIMONA Module 1. Edwin Vollebregt, VORtech Computing

17 Inhoud Toepassingsgebied WAQUA/TRIWAQ Simulatiemodel, numerieke technieken (Infra-)Structuur SIMONA Workflow gebruik WAQUA/TRIWAQ

18 Toepassingsgebied WAQUA/- TRIWAQ Simulatie van waterbeweging en waterkwaliteit in rivieren, estuaria en kustwateren Beheer, beleid en onderzoek operationeel gebruik stormvloed, havens plannen dijkhoogtes, randvoorwaardenboek, 2e Maasvlakte ecologie Noordzee

19 Toepassingsgebied WAQUA/- TRIWAQ 2D (WAQUA) en 3D (TRIWAQ) stromingsvergelijkingen met ondiepwater-benadering Gericht op beheersgebieden van de Rijkswaterstaat Allerlei voorzieningen voor praktische toepassingen: droogvallen/onderlopen, sluizen,

20 Gebiedsschematisatie

21 Ondiepwatervergelijkingen massabalans, continuïteitsvergelijking ζ ( HU ) ( HV ) + + = t x y impulsbalans, impulsvergelijkingen U ζ + g +... = f t x 0

22 Numerieke formuleringen Kromlijnig rooster ( boundary fitted ) Verticaal: flexibele laagverdeling (gedeeltelijk ademend rooster) Discretisatie met eindige differentie methode Tijdsintegratie met ADI-methode Gericht op robuustheid en nauwkeurigheid

23 Numerieke formuleringen Fysische processen/voorzieningen: verhang, bodemwrijving, advectie dichtheidseffecten, wind randvoorwaarden open/gesloten randen droogvallen en onderlopen kunstwerken: sluizen, overlaten

24 Numerieke formuleringen De simulatie is opgedeeld in tijdstappen Iedere tijdstap bestaat uit fases die volgen uit het ADI-schema In de fases worden verschillende stelsels vergelijkingen opgelost (iteratieve solvers) Per roostercel wordt een waterstand berekend en 3 #lagen snelheden

25 (Infra-)Structuur SIMONA Omgeving voor het bouwen van simulatie-programmatuur Standaard functionaliteiten: keyword-gebaseerde invoerfiles memory management uniforme gegevensopslag, archivering Eén moederversie, centraal beheer en onderhoud

26 Structuur SIMONA applicaties gebruikers modellen systeem

27 Workflow gebruik WAQUA/- TRIWAQ Bepalen interessegebied, relevante fysische grootheden en processen Opzetten gebiedsschematisatie: ligging open randen keuze resolutie, genereren rekenrooster invullen fys.parameters, lozingen, sluizen, overlaten, randvoorwaarden, pre-processing

28 Workflow gebruik WAQUA/- TRIWAQ Beoordelen schematisatie m.b.t. metingen, afregelen waterstanden, stroomsnelheden, zoutindringing aanpassen bodemruwheid, diepte, geometrie, randvoorwaarden processing, postprocessing

29 Workflow gebruik WAQUA/- TRIWAQ Gebruiken van schematisatie voor verwachtingen, effect ingrepen,

30

31 Achtergronden van parallel rekenen Cursus Domein Decompositie en Parallel Rekenen in SIMONA Module 1. Mark Roest, VORtech Computing

32 Inhoud Parallelle computers en clusters Performancematen Programmeermodellen Globaal ontwerp parallel WAQUA/TRIWAQ Performance aspecten Nauwkeurigheidsaspecten Herstructurering van sequentieel WAQUA

33 Parallelle computers en clusters Parallelle computer meerdere processoren (CPU s) in een enkel systeem shared memory architectuur distributed memory architectuur distributed shared memory architectuur

34 Parallelle computers en clusters Cluster, netwerk van werkstations meerdere computers verbonden door een netwerk Distributed memory architectuur Beowulf cluster: gebouwd uit standaard PChardware Cluster van parallelle computers Hybride architectuur

35 Shared memory architectuur

36 Distributed memory architectuur

37 Afwegingen type parallelle computer Shared memory architectuur gemakkelijkste te programmeren moeilijk te bouwen duur, weinig schaalbaar Distributed shared memory schaalbaar, maar soms meer programmeerwerk nodig voor goede performance Distributed memory architectuur goedkoper, maar altijd meer programmeerwerk Beowulf cluster goedkoopst, merk je in schaalbaarheid

38 Performance maten I Speedup T 1 = tijd op 1 processor T p = tijd op p processoren S( p) = T T > 1 in geval van versnelling Lineaire speedup: S(p)=p (of αp) Superlineaire speedup: S(p)>p 1 p

39 Performance maten II Efficiëntie E( p) = S( p) p (S(p) = speedup, p = aantal processoren) Schaalbaarheid: E(p) min of meer constant voor grote p

40 Performance maten III Wet van Amdahl f = fractie parallelle berekening f T p (1 ) 1 Tp = + f T1 p S( p) = f + (1 f) p

41 Performance maten III

42 Performance maten IV Tijd voor uitwisselen van L bytes: T comm = T startup + L/B + T sync T startup = latency ( μsec) B = bandbreedte ( Mb/sec) T sync = synchronisatietijd

43 Performance maten V Contentie = strijd om beperkte hardware resources memory contentie netwerk contentie (latency en bandbreedte) I/O contentie Load balance = de mate waarin alle processoren evenveel werk doen bepaalt de synchronisatietijd

44 Programmeermodellen I Data-parallel REAL,DIMENSION(10)::x,y x=x+y Compiler verdeelt het werk en kan daarbij optimaal profiteren van kennis van de computerhardware Relatief eenvoudig te programmeren Maar: Performance vaak slecht

45 Programmeermodellen II Shared memory programmeren Uitbreiding van data-parallel programmeren Extra programmeerconstructies OpenMP voor globale data-items, synchroniseren Programmeur verdeelt het werk moeilijker te programmeren Maar: Meer controle over performance

46 Programmeermodellen III SPMD, message passing Programma wordt meerdere keren opgestart, steeds met andere invoer data Communicatie via bijvoorbeeld PVM of MPI Programmeur moet data verdelen en communicatie invoegen relatief lastig Maar Blijkt vaak nodig voor goede performance en schaalbaarheid

47 Programmeermodellen IV Functioneel parallel Meerdere programma s (processen) of threads met elk een eigen functie Voorbeelden: Master-slave programma s Pipelines Hardware-matig het soort parallellisme waar vectorcomputers gebruik van maakten

48 Globaal ontwerp Parallel WAQUA

49 COPPRE/Partitoner Bepaalt opdeling van het rekenrooster Automatische methoden (STRIP, ORB) of Op basis van extern gespecificeerde opdeling VISIPART / extern pakket Creëert SDS-files per deel Op basis van een file waarin de LDS beschreven staat

50 VISIPART Hulpmiddel voor het maken van roosteropdelingen Verfijnen partitie m.b.v. gemeten run-tijden Extra functionaliteit t.b.v. DDVERT

51 COEXEC/Master Leest een configuratiefile Start de WAQUA processen Verzamelt message-uitvoer van de processen en schrijft deze voorzien van een label naar een enkele file Ondersteunt bij communicatie problemen Breekt processen af bij echte problemen

52 COCLIB Een bibliotheek van communicatie routines Routines zijn gericht op de numeriek wiskundige programmeur Slechts één operatie voor uitwisselen tussenresultaten over deeldomein randen: de update operatie of cocupd

53 COPPOS Verzamelt resultaten uit SDS-files van de deeldomeinen tot één SDS-file voor het hele domein Gebruikt tabellen van COPPRE

54 Performance Aspecten I T = T + T p calc, p comm, p T = max T ( p') calc, p p' calc α = synchronisatie overhead β = numerieke overhead p max ( ') p' Tcalc( p') T p' calc p T1 = T ( ') p' calc p T 1 p T1 = α β p

55 Performance Aspecten II Numerieke overhead Meer iteraties nodig voor een parallelle iteratieve solver (β > 1) Sneller rekenen door cache-effecten (β < 1) Synchronisatie overhead Minimaal (α =1) werklast gelijkmatig gebalanceerd Langzaamste bepaalt tempo van hele groep

56 Cache-effecten Verbinding CPU-cache is sneller dan CPU-main mem. I.g.v. cache-miss wel hele cache-line tegelijk van main mem. naar cache Kleinere roosters benutten cache-geheugen beter hogere rekensnelheid

57 Performance Aspecten III T comm = T startup + L/B per boodschap Te minimaliseren door 1) Zo min mogelijk boodschappen te sturen Via numeriek algoritme, verschillende boodschappen combineren tot een enkele Via aantal buren per subdomein 2) De omvang van de boodschappen klein te houden Via zo kort mogelijke subdomeinranden

58 Nauwkeurigheidsaspecten I Precies zelfde discretisaties in parallelle runs als in sequentiële simulaties Toch enige verschillen: Numerieke resultaten verschillen voor sequentiële run oudere versie WQ/TRW parallelle run sequentiële run

59 Nauwkeurigheidsaspecten II Herstructurering ten behoeve van parallellisatie Iets gewijzigde implementatie van droogval-controle Viscositeitskruistermen verwijderd Verschillen tussen niet-parallelle runs met WAQUA-versies voor/na introductie parallel rekenen (eind 2000)

60 Nauwkeurigheidsaspecten III Andere iteratieve procedures in parallelle dan in sequentiële runs Verschillen te verminderen door groot aantal iteraties te gebruiken Andere afrondfouten in parallelle dan in sequentiële runs Gevoelige modellen Net wel/net niet droogvallen Optreden van gelaagdheid

61 Herstructurering WAQUA I Herstructering van programmatuur nodig om Aantal berekeningen dat gelijktijdig uitgevoerd kan worden te verhogen Aantal communicaties dat nodig is te verlagen

62 Herstructurering WAQUA II voor rij =1,norows - doe droogval/onderloop controles - bepaal coefficienten impuls/continuiteitsvgl - los stelsel op met iteratieve methode en droogvalcontroles voor rij =1,norows - doe droogval/onderloop controles communicatie voor rij =1,norows - bepaal coefficienten impuls/continuiteitsvgl communicatie voor rij =1,norows - los stelsel op met iteratieve methode en droogvalcontroles

63 Herstructurering WAQUA III Optie om stopcriterium voor de continuïteitsvergelijking te baseren op waterstanden i.p.v. stroomsnelheden Viscositeitskruistermen zijn optioneel Kleine verbeteringen Opslaan van roostertransformatiecoëfficienten Aparte loops voor wind- en dichtheidsberekeningen

64 Achtergronden van domein decompositie Cursus Domein Decompositie en Parallel Rekenen in SIMONA Module 1. Bas van t Hof, VORtech Computing

65 Inhoud Historische achtergrond van domein decompositie Ontwikkeling domein decompositie in SIMONA Interpolaties in COCLIB, COPPOS, WAQPRE Matchen van roosters Nauwkeurigheidsaspecten

66 Historische achtergrond: doelen Γ 2 Γ 1 Ω 1 Ω 12 Ω 2 Ω 1 Γ Ω 2 Schwarz: existentiebewijzen Techniek voor parallellisatie Rekenen met gestructureerde roosters Koppelen van verschillende modellen

67 Historische achtergrond Γ 2 Γ 1 Ω 1 Ω 12 Ω 2 Ω 1 Γ Ω 2 Met/zonder overlap (Iteratieve) oplosmethoden Dirichlet/Dirichlet, Dirichlet/Neumann, Schur-complement Grofroostercorrecties

68 Domein decompositie in SIMONA DDVERT verticale verfijning verschillend aantal lagen per deeldomein alleen relevant voor TRIWAQ een enkel horizontaal rooster simulatieinvoerfile DDHOR horizontale verfijning zowel voor WAQUA als TRIWAQ verschillende horizontale roosters, aparte simulatie-invoerfiles

69 Toekomst: variatie fysische proces-modellen k-ε turbulentie en/of transport en/of hydrostatische aanname alleen in sommige deeldomeinen k-ε, zouttransport, tstep = 5 min k-ε, zouttransport, tstep =1 min k-ε, zouttransport, tstep = 0.5 min Algebraisch turb, zout constant, tstep = 1 min tijdstapkoppeling, WAQUA aan TRIWAQ, x- aan y-roosterlijnen

70 Toekomst: koppeling tussen verschillende modules Koppeling van WAQUA/TRIWAQ met Morfologie Slib Ecologie Golven Kalman-filter Op basis van zelfde technieken als voor parallel rekenen en domein decompositie Binnen kader van OMS

71 Systeem-overzicht DDVERT

72 Systeem-overzicht DDVERT

73 DDVERT: laagverdelingen

74 Strategie domein decompositie Gebruikelijk vanuit wiskunde: Toevoegen van koppelingsvergelijkingen Vaak lagere orde discretisaties nabij subdomeinranden Strategie in WAQUA/TRIWAQ: Toevoegen guard band van 3 rijen dik Toepassen volledige discretisatie-stencils Op basis van geïnterpoleerde waardes

75 Strategie domein decompositie Voor- en nadelen: minder verstoringen t.o.v. enkel domein berekeningen koppelingsvergelijkingen impliciet in gebruikte interpolatie-formules geen last van in rekenhart per subdomein minder directe controle over Numerieke aspecten zijn nog niet grondig onderzocht

76 Verticale interpolaties k, eps u, v qx, qy

77 Systeem-overzicht DDHOR

78 Systeem-overzicht DDHOR

79 Horizontale interpolaties

80 Matchen van roosters

81 Variabele verfijningsfactoren

82 Nummering van roosterlijnen

83 Nauwkeurigheidsaspecten Nauwkeurigheid blijkt nauwelijks te lijden onder verfijningen (geen reflecties) Oplossingen lijken lokaal sterk op oplossingen met uniform rooster

84 Nauwkeurigheidsaspecten

85 Toepassing(en) van parallel rekenen en domein decompositie Cursus Domein Decompositie en Parallel Rekenen in SIMONA Module 1. Edwin Vollebregt, VORtech Computing

86 Inhoud Gebruik van parallel rekenen voor het Maas-model Gebruik van domein decompositie met verticale verfijning voor het Zeedeltamodel Werkplan voor gebruik van domein decompositie met horizontale verfijning

87 Parallel rekenen voor het Maasmodel Maas-model: van Eijsden (km 2) tot Keizersveer (km 247) Ontwikkeld o.a. t.b.v. randvoorwaardenboek 2001, door RIZA-Arnhem Afregeling bodemruwheden door HKVlijn in water op supercomputer Unite Toegepast voor bepalen effectiviteit van ingrepen voor de Maaswerken

88 Omvang van het Maas-model Rooster: 107 x 4182 punten, waarvan zo n punten actief zijn (47%) Simulatieduur: dagen voor een hoogwatergolf. Opstarten, aanloop-periode, looptijd golf door model Tijdstap: 12 of 15 seconden, stappen/simulatie Orde 4 biljoen berekeningen/simulatie

89 Afregelen van het Maas-model De ruwheden van het model zijn afgeregeld met een automatische procedure Simulatie verschil t.o.v. metingen (waterstanden, debieten) aanpassing ruwheden nieuwe simulatie Orde 50 iteraties Op een Unix werkstation zonder parallel rekenen: orde 200 dagen (niveau 1999)

90 Supercomputer UNITE van SARA SGI Origin2000 machine, 128 processoren, virtueel shared memory Goede performance per processor en krachtig communicatie-netwerk begin 1999 geïnstalleerd bij SARA porten parallel WAQUA/TRIWAQ tijdelijk lastig, net als gebruik wachtrij-systeem

91 Parallelle performance voor het Maas-model Speedup 22 op 16 prc van 200 dgn naar 10 efficiency 1,4: cache effecten

92 Niet-exclusief gebruik processoren UNITE verzint zelf op welke processor rekenprocessen draaien Wachten op communicatie trekt processen van andere gebruikers aan! Vgl. vergadering: als er een even weg moet, moet iedereen daarop wachten gebruik poll i.p.v. sleep, maar dan slechts 1 proces/processor te gebruiken

93 Effect van ingrepen de Maaswerken Deltawet Grote Rivieren: treffen van maatregelen opdat de overstromingskans langs de grote rivieren < 1/250 p.jaar wordt

94 Effect van ingrepen - Maaswerken Voorgestelde aanpassingen: verhogen kades, verbreden/verdiepen zomer/winterbed, aanleggen retentiegebieden, Effectbepaling m.b.v. WAQUA-model van de Maas Sinds 1999 zo n 450 simulaties uitgevoerd

95 Aandachtspunten parallel rekenen Performance afhankelijk van grootte van schematisatie limiet aan aantal nuttige processoren hoger voor TRIWAQ dan voor WAQUA afhankelijk van type parallelle computer, m.n. communicatie-snelheid: latency, bandbreedte doorlooptijd in relatie tot pre-/postprocessing en wachttijd bekijken

96 Aandachtspunten parallel rekenen Vaak duurder (in geld) om parallel te rekenen dan sequentieel efficiency meestal < 1 liever meerdere sommen tegelijkertijd dan iedere som parallel door cache-effecten soms ook efficiency > 1

97 Aandachtspunten parallel rekenen Parallel rekenen is moeilijker dan sequentieel rekenen optimale performance vereist een goed gebalanceerde partitie, handmatig verfijnd supercomputers gebruiken vaak een wachtrij-systeem, Linux clusters: nodes selecteren sommige parallelle computers: slechts 1 rekenproces per processor te gebruiken

98 Domein decompositie voor het Zeedelta model Hollandse kust Noordelijk Delta Bekken Hagestein Tiel Haringvliet sluizen Lith

99 Zeedelta-model Ontwikkeld in project Nautilus voor verschillende doeleinden: Operationele voorspelling (HMR) Beleidsondersteuning Planvorming Bijvoorbeeld project de Kier, alternatief beheer Haringvlietsluizen

100 Zeedelta model Rooster van 470 x 1538 punten, waarvan actief (22%) Simulatieperiode dagen, tijdstap 30 sec ( stappen) 3D-effecten in kustzone: zouttransport, gelaagdheid, k-e turbulentie-model 2DH dieptegemiddelde berekening in rivierengedeelte (TRIWAQ 1 laag)

101 Laagverdeling Zeedelta-model 4 lagen 4 lagen 10 lagen 1 laag 7 lagen

102 Laagverdeling Zeedelta-model

103 Combinatie met parallel rekenen De deeldomeinen waarin verschillende roosters worden gebruikt mogen ieder worden opgedeeld in stukken doelstelling: gelijkmatige verdeling van rekenwerk zo klein mogelijke grootste rekentijd per subdomein Zeedelta op TERAS-machine: 4 minuten rekentijd per uur simulatie

104 Voordelen verticale verfijning Hogere performance/nauwkeurigheid uitsparen rekentijd in gebieden waar minder lagen nodig zijn Gebruiken van speciale WAQUAfunctionaliteit in rivierdelen: overlaten, alleen toegestaan igv 1 laag Nikuradse ruwheidsberekening, randvoorwaarde met automatische debietverdeling

105 Voordelen verticale verfijning Combinatie van verschillende ruwheidsformuleringen Manning in kustgebied, White-Colebrook in rivieren Minder numerieke problemen in rivieren zouttransport bij sterke bodemgradiënten Minder num.problemen bij open randen randvoorwaarden verkregen uit grover model: opdrukken met zelfde aantal lagen

106 Aandachtspunten verticale verfijning Onderscheid doelstellingen DDVERT en parallel rekenen Roosteropdeling afhankelijk v/d fysica en interesse gebruiker door deskundige gebruiker op te geven subdomeinranden uit de buurt van grote gradiënten uit de buurt van open randen en speciale constructies

107 Aandachtspunten verticale verfijning Uitbreidingen simulatie-invoerfile m.b.t. laagafhankelijke informatie per subdomein aparte include-files Let op fysische parameters met name diffusie-coëfficiënt groter in modellen met minder lagen Let op uitvoer SDS-file geïnterpoleerd naar hoogste aantal lagen/ grootste resolutie

108 Aandachtspunten verticale verfijning Combinatie DDVERT + parallel vereist extra inspanning verdelen processoren over gebieden met verschillend aantal lagen handmatig balanceren roosteropdeling rekentijd moeilijker te voorspellen op basis van aantal roosterpunten

109 Werkplan verticale verfijning Ontwikkel schematisaties in eerste instantie met weinig lagen, zonder verfijning minder complex, sneller rekenen/testen Ontwerp geschikte roosteropdeling en laagverdeling per deeldomein primair op basis van fysica/interesse

110 Werkplan verticale verfijning Implementeer de gekozen opdeling houd direct rekening met parallel rekenen: nummering deeldomeinen, naamgeving include-files Afregelen model met verfijning vergelijking met sommen zonder verfijning is niet altijd mogelijk en ook niet altijd relevant, representatie fysische processen afhankelijk #lagen

111 Domein decompositie met horizontale verfijning Verschillende soorten toepassingen 1) on-line koppeling van bestaande schematisaties, i.p.v. nesten 2) lokaal verfijnen van gebied met speciale interesse 3) roosters maken die anders niet kunnen

112 Modellentrein

113 On-line koppeling + Hogere nauwkeurigheid in het detailmodel werkt door in het globale model + De randvoorwaarden voor het detail model worden automatisch aangepast t.o.v. ingrepen - Extra rekenwerk t.o.v. off-line nesten - Geen Kalman-filtering van randvoorwaarden voor detail-model

114 Verfijnen speciaal interessegebied Selecteren gebied uit bestaande schematisatie Genereren 2/3/4 keer fijner rooster On-line koppeling, geen gedoe om goede randvoorwaarden te genereren Eenvoudig een stuk uitschakelen uit bestaande schematisatie

115 Roosters die anders niet kunnen Vermijden knikken en oprekking Vermijden doorlopende roosterlijnen

116 Aandachtspunten horizontale verfijning Meerdere simulatie-invoerfiles voor aparte roosters Roosters moeten op elkaar zijn afgestemd van te voren goed overdenken/ontwerpen Aparte siminp-files kunnen afzonderlijk worden ontwikkeld pas later stukken inactief maken/verfijnen

117 Aandachtspunten horizontale verfijning Aparte uitvoer SDS-files per rooster nog weinig voorzieningen voor samen visualiseren hoeveelheid uitvoer per rooster apart te configureren Enkele variaties in proces-formulering te gebruiken (ruwheid, ) andere instellingen moet gelijk zijn voor alle roosters (tijdstap, wel/geen transport)

118 Aandachtspunten horizontale verfijning Combinatie met parallel rekenen per rooster roosteropdeling opgeven voor inactieve stuk en voor parallel rekenen aan te maken met VISIPART balanceren werklast enigszins omslachtig: meerdere opdelingen samen op sommige machines is maar 1 rekenproces per processor toegestaan

Introductie Domein Decompositie en Parallel Rekenen in SIMONA Cursusboek Module 1

Introductie Domein Decompositie en Parallel Rekenen in SIMONA Cursusboek Module 1 Introductie Domein Decompositie en Parallel Rekenen in SIMONA Cursusboek Module 1 Introductie Domein Decompositie en Parallel Rekenen in SIMONA Cursusboek Module 1 Version : 1.0, oktober 2002 Maintenance

Nadere informatie

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Verwerking van diagonale overlaten in WAQUA. BvtH/M08.079. Onderwerp. Documentinformatie

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Verwerking van diagonale overlaten in WAQUA. BvtH/M08.079. Onderwerp. Documentinformatie Experts in Technisch Rekenwerk Postbus 260 2600 AG DELFT MEMO Datum Auteur(s) Onderwerp BvtH/M08.079 24-nov-2008 Bas van 't Hof Verwerking van diagonale overlaten in WAQUA tel. 015-285 0125 fax. 015-285

Nadere informatie

HANDS-ON TRAINING DOMEIN DECOMPOSITIE Cursusboek Module 2

HANDS-ON TRAINING DOMEIN DECOMPOSITIE Cursusboek Module 2 HANDS-ON TRAINING DOMEIN DECOMPOSITIE Cursusboek Module 2 HANDS-ON TRAINING DOMEIN DECOMPOSITIE Cursusboek Module 2 Version : 1.0, oktober 2002 Maintenance : see www.helpdeskwater.nl/waqua Copyright :

Nadere informatie

Programmeren aan Parallel WAQUA/TRIWAQ Cursusboek Module 3

Programmeren aan Parallel WAQUA/TRIWAQ Cursusboek Module 3 Programmeren aan Parallel WAQUA/TRIWAQ Cursusboek Module 3 Programmeren aan Parallel WAQUA/TRIWAQ Cursusboek Module 3 Version : 1.0, oktober 2002 Maintenance : see www.helpdeskwater.nl/waqua Copyright

Nadere informatie

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Onderzoek van cache-eecten in de performance van Waqua/Triwaq

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Onderzoek van cache-eecten in de performance van Waqua/Triwaq Experts in Technisch Rekenwerk MEMO EV/M08.093 Datum 30 december 2008 Auteur(s) Onderwerp Edwin Vollebregt Postbus 260 2600 AG DELFT tel. 015-285 0125 fax. 015-285 0126 vortech@vortech.nl Onderzoek van

Nadere informatie

Detailontwerp van de Domein Decompositie in WAQUA en TRIWAQ. Technisch Rapport TR01-06 versie 2.6 (1 april 2015)

Detailontwerp van de Domein Decompositie in WAQUA en TRIWAQ. Technisch Rapport TR01-06 versie 2.6 (1 april 2015) Experts in Technisch Rekenwerk Postbus 260 2600 AG DELFT tel. 015-285 0125 fax. 015-285 0126 vortech@vortech.nl Detailontwerp van de Domein Decompositie in WAQUA en TRIWAQ Technisch Rapport TR01-06 versie

Nadere informatie

Detailontwerp van de Domein Decompositie in WAQUA en TRIWAQ. Technisch Rapport TR01-06 versie 2.6 (4 april 2014)

Detailontwerp van de Domein Decompositie in WAQUA en TRIWAQ. Technisch Rapport TR01-06 versie 2.6 (4 april 2014) Experts in Technisch Rekenwerk Postbus 260 2600 AG DELFT tel. 015-285 0125 fax. 015-285 0126 vortech@vortech.nl Detailontwerp van de Domein Decompositie in WAQUA en TRIWAQ Technisch Rapport TR01-06 versie

Nadere informatie

Ontwikkeling van een nieuwe generatie WAQUA-RMM model

Ontwikkeling van een nieuwe generatie WAQUA-RMM model Ontwikkeling van een nieuwe generatie WAQUA-RMM model Firmijn Zijl (Deltares) Simona Gebruikersdag 2010 RMM modelontwikkeling (achtergrond) Ontwikkeling van een hydrodynamisch model voor het Noordelijk

Nadere informatie

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Onderzoek van testresultaten over de uniformering van Waqua en Triwaq

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Onderzoek van testresultaten over de uniformering van Waqua en Triwaq Experts in Technisch Rekenwerk MEMO EV/M08.013 Datum 11 februari 2008 Auteur(s) Onderwerp dr.ir. E.A.H. Vollebregt Postbus 260 2600 AG DELFT tel. 015-285 0125 fax. 015-285 0126 vortech@vortech.nl Onderzoek

Nadere informatie

Visie op de BasisSoftware. Next Generation Hydro-Software. SIMONA gebruikersdag 9 november 2010

Visie op de BasisSoftware. Next Generation Hydro-Software. SIMONA gebruikersdag 9 november 2010 Visie op de BasisSoftware Next Generation Hydro-Software 9 november 2010 Voor vandaag Inleiding Next Generation Hydro-Software Doelstelling De basis: Delta Shell FLOW3D flexible mesh Fasering / producten

Nadere informatie

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Ontwerp en prototyping van 3D overlaten in TRIWAQ. EV/M07.077 Datum 2 januari 2008

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Ontwerp en prototyping van 3D overlaten in TRIWAQ. EV/M07.077 Datum 2 januari 2008 Experts in Technisch Rekenwerk MEMO EV/M7.77 Datum 2 januari 28 Auteur(s) Onderwerp dr.ir. E.A.H. Vollebregt Postbus 26 26 AG DELFT tel. 15-285 5 fax. 15-285 6 vortech@vortech.nl Ontwerp en prototyping

Nadere informatie

Improving parallelism for the. NEMO ocean model. Hind Shouli. NEMO ocean model

Improving parallelism for the. NEMO ocean model. Hind Shouli. NEMO ocean model Improving parallelism for the Hind Shouli 1 Inhoud Inleiding Probleem Numerieke methoden Testresultaten Conclusie 2 Inleiding SARA (Amsterdam) biedt onderzoekers in Nederland ondersteuning bij onder andere

Nadere informatie

Memo. 1 Inleiding. 2 Testopstelling. 2.1 Simona. 2.2 Configuratie

Memo. 1 Inleiding. 2 Testopstelling. 2.1 Simona. 2.2 Configuratie Memo Aan : M. Elorche / E. Spee Van : M. Wakker / P. van den Bosch Paraaf : Onderwerp : Testen Uniformering Waqua / Triwaq Datum : 28 september 2007 Kopie(en) : Projectnummer : A1681.37 1 Inleiding Medio

Nadere informatie

Cloud Computing: Met HPC in de wolken Ron Trompert

Cloud Computing: Met HPC in de wolken Ron Trompert Cloud Computing: Met HPC in de wolken Ron Trompert Wat is Cloud computing Voorbeelden Cloud Soorten Cloud SaaS (Software as a Service) Software die als een dienst wordt aangeboden, bijv. google calendar,

Nadere informatie

Nieuwsbrief KPP Hydraulica Programmatuur RWS

Nieuwsbrief KPP Hydraulica Programmatuur RWS Nieuwsbrief 2017-01 KPP Hydraulica Programmatuur RWS KPP Hydraulica Programmatuur In het project KPP Hydraulica Programmatuur voert Deltares activiteiten uit voor de hydraulische programmatuur die in de

Nadere informatie

Simona2011-RC: 64-bit Linux

Simona2011-RC: 64-bit Linux Simona2011-RC: 64-bit Linux Simona2011-RC Belangrijkste wijzigingen in Simona2011-RC Netcdf in waqwnd Barriersturing over domeingrenzen Visipart geschikt voor DDHOR Nieuw platform: linux64 met openmpi

Nadere informatie

Nieuwsbrief KPP Hydraulica Programmatuur RWS

Nieuwsbrief KPP Hydraulica Programmatuur RWS Nieuwsbrief 2017-02 KPP Hydraulica Programmatuur RWS KPP Hydraulica Programmatuur In het project KPP Hydraulica Programmatuur voert Deltares activiteiten uit voor de hydraulische programmatuur die in de

Nadere informatie

Centrale begrippen hoofdstuk 3. Waarom multiprogramming? Vandaag. processen proces state: running, ready, blocked,... Vragen??

Centrale begrippen hoofdstuk 3. Waarom multiprogramming? Vandaag. processen proces state: running, ready, blocked,... Vragen?? Vragen?? Vandaag Hoofdstuk 4: threads (tentamenstof : 4.1 t/m 4.2) Kleine Opgaven 4.1 (niet alleen ja of nee, ook waarom!) en 4.4 inleveren maandag Centrale begrippen hoofdstuk 3 processen proces state:

Nadere informatie

VORtech Computing Memo EV/M versie 0.9, 17 november

VORtech Computing Memo EV/M versie 0.9, 17 november Experts in Technisch Rekenwerk MEMO EV/M06.074 Datum 17 november 2006 Auteur(s) Onderwerp Edwin Vollebregt Postbus 260 2600 AG DELFT tel. 015-285 0125 fax. 015-285 0126 vortech@vortech.nl Voortgang uniformering

Nadere informatie

Operationele verwachtingen voor de Rijn- en Maas Monding met FEWS RMM

Operationele verwachtingen voor de Rijn- en Maas Monding met FEWS RMM Operationele verwachtingen voor de Rijn- en Maas Monding met FEWS RMM Chris Slegt (HMCN) en Daniel Twigt (Deltares) Nederlandse FEWS gebruikersdagen, Delft, 16 juni 2011 1 VMGR Sobek HMCN maakt met de

Nadere informatie

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Testen met Zeedelta-model t.b.v. fase 4 uniformering WAQUA/TRIWAQ

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Testen met Zeedelta-model t.b.v. fase 4 uniformering WAQUA/TRIWAQ Experts in Technisch Rekenwerk MEMO EV/M6.57 Datum 27 september 26 Auteur(s) Onderwerp Documentinformatie Edwin Vollebregt Postbus 26 26 AG DELFT tel. 15-285 125 fax. 15-285 126 vortech@vortech.nl Testen

Nadere informatie

Reproductie nauwkeurigheid Zeedelta v7 Fase 2: lage afvoer augustus 1998. Werkdocument: RIKZ/OS/2001.124X

Reproductie nauwkeurigheid Zeedelta v7 Fase 2: lage afvoer augustus 1998. Werkdocument: RIKZ/OS/2001.124X Reproductie nauwkeurigheid Zeedelta v7 Fase 2: lage afvoer augustus 1998 Project: NAUTILUS Werkdocument: RIKZ/OS/2001.124X Ministerie van Verkeer en Waterstaat In opdracht van: Directie Noordzee Directie

Nadere informatie

Simona software ontwikkelingen Erik de Goede

Simona software ontwikkelingen Erik de Goede Simona software ontwikkelingen Erik de Goede Simona-Baseline gebruikersmiddag 13 juni 2012 Delft Software Dagen Inhoudsopgave Wat is Simona? Simona B&O projectteam Simona ontwikkelingen sinds Deltares

Nadere informatie

COSTA. OpenDA/COSTA voor operationele modellen en kalibratie rivier toepassingen. Nils van Velzen. Simona gebruikersdag Oktober 2009. www.costapse.

COSTA. OpenDA/COSTA voor operationele modellen en kalibratie rivier toepassingen. Nils van Velzen. Simona gebruikersdag Oktober 2009. www.costapse. www.costapse.org OpenDA/COSTA voor operationele modellen en kalibratie rivier toepassingen Nils van Velzen Simona gebruikersdag Oktober 2009 www.costapse.org Overzicht Data assimilatie en model kalibratie

Nadere informatie

RELEASE NOTES UPDATE RELEASE SIMONA0612 (december 2006)

RELEASE NOTES UPDATE RELEASE SIMONA0612 (december 2006) RELEASE NOTES UPDATE RELEASE SIMONA0612 (december 2006) RIJKSWATERSTAAT RIKZ Inhoud Inhoud... 2 1. Inleiding... 3 2. Informatie voor gebruikers... 3 2.1 Niet-hydrostatisch rekenen in TRIWAQ... 3 2.2 Horizontaal

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting (Dutch summary)

Nederlandse samenvatting (Dutch summary) Nederlandse samenvatting (Dutch summary) Ditproefschriftpresenteerteen raamwerk voorhetontwikkelenvanparallellestreaming applicaties voor heterogene architecturen met meerdere rekeneenheden op een chip.

Nadere informatie

Cover Page. Author: Vu, Van Thieu Title: Opportunities for performance optimization of applications through code generation Issue Date:

Cover Page. Author: Vu, Van Thieu Title: Opportunities for performance optimization of applications through code generation Issue Date: Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/18622 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Vu, Van Thieu Title: Opportunities for performance optimization of applications

Nadere informatie

Optimale koppeling in domein-decompositieberekeningen

Optimale koppeling in domein-decompositieberekeningen Experts in Technisch Rekenwerk Postbus 26 26 AG DELFT MEMO BvtH/M7.47 Datum 5 juli 28 Auteur(s) Onderwerp Bas van 't Hof Optimale koppeling in domein-decompositieberekeningen tel. 5-285 25 fax. 5-285 26

Nadere informatie

Applicatie Zwemveiligheid Operationele voorspellingen ter ondersteuning van veilig recreëren rondom de zandmotor

Applicatie Zwemveiligheid Operationele voorspellingen ter ondersteuning van veilig recreëren rondom de zandmotor Applicatie Zwemveiligheid Operationele voorspellingen ter ondersteuning van veilig recreëren rondom de zandmotor Roderik Hoekstra (Harbour, Coastal and Offshore Engineering, Deltares) Bas Stengs (Marine

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28464 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Jeroen Bédorf Title: The gravitational billion body problem / Het miljard deeltjes

Nadere informatie

november 2018 Nieuwsbrief KPP-project Hydraulica Programmatuur

november 2018 Nieuwsbrief KPP-project Hydraulica Programmatuur november 2018 Nieuwsbrief KPP-project Hydraulica Programmatuur Een belangrijk deel van het budget is besteed aan regulier beheer en onderhoud van deze softwaresystemen inclusief het uitbrengen van releases.

Nadere informatie

Geheugenbeheer. ICT Infrastructuren 2 december 2013

Geheugenbeheer. ICT Infrastructuren 2 december 2013 Geheugenbeheer ICT Infrastructuren 2 december 2013 Doelen van geheugenbeheer Reloca>e (flexibel gebruik van geheugen) Bescherming Gedeeld/gemeenschappelijk geheugen Logische indeling van procesonderdelen

Nadere informatie

High Performance Computing

High Performance Computing High Performance Computing Kristian Rietveld (krietvel@liacs.nl, kamer 138) Groep Computer Systems High-Performance Computing Optimizing compilers (generieke codes, maar ook specifieke rekenkernels). Parallel

Nadere informatie

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Verschillen tussen simulaties van het Markermeer met globale wind en met SVWP

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Verschillen tussen simulaties van het Markermeer met globale wind en met SVWP Experts in Technisch Rekenwerk MEMO EV/M4.82 Datum 26 augustus 24 Auteur(s) Onderwerp Edwin Vollebregt Postbus 26 26 AG DELFT tel. 15-285 125 fax. 15-285 126 vortech@vortech.nl Verschillen tussen simulaties

Nadere informatie

Nieuwe formuleringen voor barriers en overlaten

Nieuwe formuleringen voor barriers en overlaten Nieuwe formuleringen voor barriers en overlaten SIMONA gebruikersdag, 6 oktober 2009 Erik de Goede Inhoud Belangrijkste ontwikkelingen overlaten/barriers in 2008+2009: Verbeterd barrierdiagram Overlaten

Nadere informatie

Herconfigureerbare Hardware in Ieders Bereik

Herconfigureerbare Hardware in Ieders Bereik Herconfigureerbare Hardware in Ieders Bereik Prof. Dirk Stroobandt Universiteit Gent Vakgroep ELIS Onderzoeksgroep PARIS http://www.elis.ugent.be/~dstr/ Overzicht Nood aan digitale verwerking van gegevens

Nadere informatie

MODFLOW 6 Ontwikkelingen

MODFLOW 6 Ontwikkelingen MODFLOW 6 Ontwikkelingen Jarno Verkaik met bijdrage van Peter Vermeulen Inhoud Over MODFLOW 6 Deltares Strategisch Onderzoek (2014-2017) Lopende ontwikkelingen Mijn toekomstvisie Inleiding MODFLOW 6 Deltares

Nadere informatie

Het computationeel denken van een informaticus Maarten van Steen Center for Telematics and Information Technology (CTIT)

Het computationeel denken van een informaticus Maarten van Steen Center for Telematics and Information Technology (CTIT) Het computationeel denken van een informaticus Maarten van Steen Center for Telematics and Information Technology (CTIT) 2-2-2015 1 Computationeel denken vanuit Informatica Jeannette Wing President s Professor

Nadere informatie

1 Aanvulling cosy deeltijd

1 Aanvulling cosy deeltijd 1 Aanvulling cosy deeltijd 1.1 Multiprocessor versus multicomputer Het kenmerk van een multiprocessor is dat meer CPU hetzelfde geheugen delen. Voordeel van deze aanpak is het relatief eenvoudige programmeermodel.

Nadere informatie

CFD simulaties voor kostenbesparing in uw datacenter: Hoe werkt het, en wat levert het op? Eric Terry - Actiflow

CFD simulaties voor kostenbesparing in uw datacenter: Hoe werkt het, en wat levert het op? Eric Terry - Actiflow CFD simulaties voor kostenbesparing in uw datacenter: Hoe werkt het, en wat levert het op? Eric Terry - Actiflow Introductie Actiflow Advies- en ontwerpbureau gespecialiseerd in stromingsleer Spin-off

Nadere informatie

Wat is OpenFOAM? OpenFOAM 1 is sterk in opkomst als een gratis. en serieus alternatief voor dure commerciële

Wat is OpenFOAM? OpenFOAM 1 is sterk in opkomst als een gratis. en serieus alternatief voor dure commerciële OpenFOAM 1 is sterk in opkomst als een gratis Wat is OpenFOAM? en serieus alternatief voor dure commerciële CFD pakketten. Het heeft grote voordelen ten opzichte van bestaande pakketten en daarmee is het

Nadere informatie

Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer. Rapport MS2000+.97.09. Meetstrategie 2000+

Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer. Rapport MS2000+.97.09. Meetstrategie 2000+ Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer Rapport MS2000+.97.09 Meetstrategie 2000+ Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer Een advies over de technische haalbaarheid Rapport MS2000+.97.09

Nadere informatie

- Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving. Factsheet omgaan met rekentijden Ringtoets

- Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving. Factsheet omgaan met rekentijden Ringtoets Zuiderwagenplein 2 8224 AD LELYSTAD Postbus 2232 3500 GE UTRECHT T 088 7973701 www.rijkswaterstaat.nl Factsheet omgaan met rekentijden Ringtoets Bijlage(n) V1.0: 1 maart 2017 V1.1: 3 april 2017: update

Nadere informatie

RELEASE NOTES MAJOR RELEASE SIMONA2009 (november 2009)

RELEASE NOTES MAJOR RELEASE SIMONA2009 (november 2009) RELEASE NOTES MAJOR RELEASE SIMONA2009 (november 2009) RIJKSWATERSTAAT Inhoud Inhoud... 2 1. Inleiding... 3 2. Informatie voor gebruikers... 3 2.1 Meenemen van getij-opwekkende krachten in de berekening...

Nadere informatie

Problemen herformuleren Leerlingen drukken de probleemstelling uit in eigen woorden.

Problemen herformuleren Leerlingen drukken de probleemstelling uit in eigen woorden. ACTIVITEITEN NAAM activiteit Leeftijdsgroep Markeer de optie. Tijdsduur: Vaardigheden computationeel denken Markeer de opties. Programmeren met Scratch 1 graad secundair onderwijs (12 14 jaar) > project

Nadere informatie

Uitgangspunten WTI2017

Uitgangspunten WTI2017 Uitgangspunten WTI2017 Han Knoeff en Hans de Waal (redactie) Robert Slomp inhoudsopgave Doel van het document Rol toetsing bij borging water veiligheid Randvoorwaarden Functioneel ontwerp instrumentarium

Nadere informatie

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Voortgangsverslag over fase 2 van het droogvalproject. EV/M Datum 31 augustus 2004

VORtech Computing. Experts in Technisch Rekenwerk MEMO. Voortgangsverslag over fase 2 van het droogvalproject. EV/M Datum 31 augustus 2004 Experts in Technisch Rekenwerk MEMO EV/M04.079 Datum 31 augustus 2004 Auteur(s) Onderwerp Edwin Vollebregt Postbus 260 2600 AG DELFT tel. 015-285 0125 fax. 015-285 0126 vortech@vortech.nl Voortgangsverslag

Nadere informatie

Samenvatting. Stromingsleer. Turbulentie

Samenvatting. Stromingsleer. Turbulentie Samenvatting Stromingsleer Reeds in 1822 en 1845 werden door Navier en Stokes de vergelijkingen geformuleerd waaraan stroming van vloeistoffen en gassen voldoet. Deze vergelijkingen, die de Navier- Stokes

Nadere informatie

Simona gebruikersmiddag. Huib Tanis (Awista)

Simona gebruikersmiddag. Huib Tanis (Awista) Simona gebruikersmiddag Huib Tanis (Awista) Simona2014 major release Performance op Rijkswaterstaat rekencomputers Simona2014 release Upgrade compiler verschillen door afronding wijziging in uitvoer (bijv.

Nadere informatie

Modellering van de sluis Implementatie van een vernieuwde 3D sluisformulering in TRIWAQ voor gedeeltelijk geopende sluizen

Modellering van de sluis Implementatie van een vernieuwde 3D sluisformulering in TRIWAQ voor gedeeltelijk geopende sluizen Modellering van de sluis Implementatie van een vernieuwde 3D sluisformulering in TRIWAQ voor gedeeltelijk geopende sluizen Project: NAUTILUS Werkdocument: RIKZ/OS/2.6X Ministerie van Verkeer en Waterstaat

Nadere informatie

High Performance Computing

High Performance Computing High Performance Computing Kristian Rietveld (krietvel@liacs.nl, kamer 138) Groep Computer Systems - Embedded systems - Specifieke software mappen op specfieke hardware. - Hardware synthesis. - Real-time

Nadere informatie

Tim Mallezie Architectuur van besturingssystemen: Vraag A2.

Tim Mallezie Architectuur van besturingssystemen: Vraag A2. Procesbeheer: kenmerken van moderne besturingssystemen. 1. Bespreek de (drie) meest typische kenmerken van moderne besturingssystemen. 2. In hoeverre beantwoorden UNIX, Linux en Windows NT hieraan? Geef

Nadere informatie

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0) Onderwerp SWAN_Eems-Dollard_j12_v01 metadata Waterkwaliteitsmodelschematisatie

Kenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0) Onderwerp SWAN_Eems-Dollard_j12_v01 metadata Waterkwaliteitsmodelschematisatie Memo Aan LS Van Bas van Maren Kenmerk Doorkiesnummer +31 (0)88 33 58 365 Aantal pagina's 5 E-mail bas.vanmaren @deltares.nl Onderwerp SWAN_Eems-Dollard_j12_v01 metadata Waterkwaliteitsmodelschematisatie

Nadere informatie

Hoe zet u virtualisatie slim in bij forensische onderzoeksomgevingen?

Hoe zet u virtualisatie slim in bij forensische onderzoeksomgevingen? Hoe zet u virtualisatie slim in bij forensische onderzoeksomgevingen? ir. Ronald van Vugt ronald@netwell.eu Aanleiding Deze presentatie is ontstaan naar aanleiding van een nieuw architectuur ontwerp voor

Nadere informatie

Parallellisatie van COMFLO met OpenMP

Parallellisatie van COMFLO met OpenMP Parallellisatie van COMFLO met OpenMP Matthew van der Zwan Bachelorscriptie Technische Wiskunde / Informatica Mei 2009 Parallellisatie van COMFLO met OpenMP Samenvatting De hedendaagse computers krijgen

Nadere informatie

RAM optimaliseren: Cacheman

RAM optimaliseren: Cacheman RAM optimaliseren: Cacheman Windows beheert het geheugen op haar eigen manier, zonder dat u daar in principe veel invloed op heeft. Het programma Cacheman van Outertech kan daar verandering in brengen.

Nadere informatie

Hoe belangrijk is lineaire algebra voor akoestiek en omgekeerd?

Hoe belangrijk is lineaire algebra voor akoestiek en omgekeerd? Hoe belangrijk is lineaire algebra voor akoestiek en omgekeerd? 9 februari 2007 Overzicht 1 Situering 2 Numerieke simulatie 3 Gedempt massa-veersysteem 4 Numerieke simulaties voor trillingen 5 Versnellingstechnieken

Nadere informatie

Kockengen? Rekenen maar! Inundatiemodellering met D-HYDRO

Kockengen? Rekenen maar! Inundatiemodellering met D-HYDRO Wateroverlast Kockengen 28 juli 2014 Verslag bijeenkomst link Playlist presentaties - link 22 november 2016 Presentatie met powerpoint (gekoppeld aan de video (ipdf) P01 Opening ipdf P02 3Di P03 HEC-RAS

Nadere informatie

CPU scheduling : introductie

CPU scheduling : introductie CPU scheduling : introductie CPU scheduling nodig bij multiprogrammering doel: een zo hoog mogelijke CPU-bezetting, bij tevreden gebruikers proces bestaat uit afwisselend CPU-bursts en I/O-bursts lengte

Nadere informatie

Validatie van simulatiemethode in Open FOAM

Validatie van simulatiemethode in Open FOAM Validatie van simulatiemethode in Open FOAM Samenvatting Dit verslag gaat over of een simulatie uitgevoerd in Open FOAM voldoende nauwkeurigheid bied en tevens uitvoerbaar is op een gewone computer. Er

Nadere informatie

Multi-core systemen. door Alexander Melchior

Multi-core systemen. door Alexander Melchior Multi-core systemen Multi-cpu & Multi-core Multi cpu & Multi core door Alexander Melchior Toevoeging aan GDP Overdragen Capita Selecta Waarom? Een stukje geschiedenis 2005: Introductie eerste consumenten

Nadere informatie

Geheugenbeheer. ICT Infrastructuren. hoofdstukken 7 en 8.1

Geheugenbeheer. ICT Infrastructuren. hoofdstukken 7 en 8.1 Geheugenbeheer ICT Infrastructuren hoofdstukken 7 en 8.1 Eenvoudig geheugenbeheer OS gebruikt een klein stukje geheugen rest is voor gewone processen OS vrij 0 1000 Eenvoudig geheugenbeheer OS gebruikt

Nadere informatie

IN1805 I Operating System Concepten

IN1805 I Operating System Concepten IN1805 I Operating System Concepten Hoofdstuk 12: Mass-storage structure 9-1 Secondary storage (1) voornamelijk disks kleinst leesbare eenheid: sector plaats van een sector volledig bepaald door: drive

Nadere informatie

Hardware-software Co-design

Hardware-software Co-design Jan Genoe KHLim Versie: maandag 10 juli 2000 Pagina 1 Wat is HW/SW Co-design Traditioneel design: De verdeling tussen de HW en de SW gebeurt bij het begin en beiden worden onafhankelijk ontwikkeld Verweven

Nadere informatie

Voorbeelden generieke inrichting Digikoppeling

Voorbeelden generieke inrichting Digikoppeling Voorbeelden generieke inrichting Versie 1.1 Datum 19/12/2014 Status Definitief Colofon Logius Servicecentrum: Postbus 96810 2509 JE Den Haag t. 0900 555 4555 (10 ct p/m) e. servicecentrum@logius.nl Documentbeheer

Nadere informatie

STORAGE AUTOMATION IT MANAGEMENT & OPTIMIZATION DATAGROEI DE BAAS MET EXTREEM BEHEERGEMAK DOOR AUTOMATISERING EN VIRTUALISATIE

STORAGE AUTOMATION IT MANAGEMENT & OPTIMIZATION DATAGROEI DE BAAS MET EXTREEM BEHEERGEMAK DOOR AUTOMATISERING EN VIRTUALISATIE IT MANAGEMENT & OPTIMIZATION STORAGE AUTOMATION DATAGROEI DE BAAS MET EXTREEM BEHEERGEMAK DOOR AUTOMATISERING EN VIRTUALISATIE EEN EFFECTIEVE EN KOSTENEFFICIËNTE OPLOSSING VOOR DATAGROEI De druk op systeembeheerders

Nadere informatie

ViSoft Premium. Nieuw in Update 2011-2 1 NIEUWE FUNCTIES. worden dan automatisch alle profielen vervangen en in 3D getoond.

ViSoft Premium. Nieuw in Update 2011-2 1 NIEUWE FUNCTIES. worden dan automatisch alle profielen vervangen en in 3D getoond. ViSoft Premium Nieuw in Update 2011-2 1 NIEUWE FUNCTIES 1.1 SCHLÜTER PROFIEL-VARIATIES worden dan automatisch alle profielen vervangen en in 3D getoond. De verbeterde manier om profielen te selecteren

Nadere informatie

Overzicht. omvangrijk en complex onderwerp behandeling hier heel algemeen en voor kwalitatief begrip

Overzicht. omvangrijk en complex onderwerp behandeling hier heel algemeen en voor kwalitatief begrip Golven Overzicht Golven 1. Golfparameters 2. Processen 3. SWAN 4. Voorbeeld: ruimtelijke variatie 5. Voorlandmodule 6. PC-Overslag 7. Voorbeeld: golfoverslag met en zonder dammen omvangrijk en complex

Nadere informatie

informatica. hardware. overzicht. moederbord CPU RAM GPU architectuur (vwo)

informatica. hardware. overzicht. moederbord CPU RAM GPU architectuur (vwo) informatica hardware overzicht moederbord CPU RAM GPU architectuur (vwo) 1 moederbord basis van de computer componenten & aansluitingen chipset Northbridge (snel) Southbridge ("traag") bussen FSB/HTB moederbord

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Memory management Assembler programmering

Computerarchitectuur en netwerken. Memory management Assembler programmering Computerarchitectuur en netwerken 2 Memory management Assembler programmering Lennart Herlaar 10 september 2018 Inhoud 1 Protectie: Hoe het O.S. programma s tegen elkaar kan beschermen modes memory management

Nadere informatie

EIGENSCHAPPEN CONVERGED HARDWARE

EIGENSCHAPPEN CONVERGED HARDWARE EIGENSCHAPPEN CONVERGED HARDWARE Eigenschappen Converged Hardware 1 van 8 Document Informatie Versie Datum Omschrijving Auteur(s) 0.1 29-09-2015 Draft Remco Nijkamp 0.2 29-09-2015 Volgende Versie opgesteld

Nadere informatie

DYNAMIC INFRASTRUCTURE Helping build a smarter planet

DYNAMIC INFRASTRUCTURE Helping build a smarter planet Ronald.geuze@nl.ibm.com, Ronald.vanteeffelen@nl.ibm.com Consolidatie en Virtualisatie van Intel en UNIX platformen de praktijk 18/03/2009 DYNAMIC INFRASTRUCTURE Helping build a smarter planet 2009 IBM

Nadere informatie

Nationaal modelinstrumentarium voor integraal waterbeheer. Jan van Bakel Alterra

Nationaal modelinstrumentarium voor integraal waterbeheer. Jan van Bakel Alterra Nationaal modelinstrumentarium voor integraal waterbeheer Jan van Bakel Alterra Inhoud Inleiding Enige historische achtergronden Modellering hydrologie op nationale schaal Vervolg Advies aan OWO Relaties

Nadere informatie

Hydraulische analyse schuren van de stadsgrachten. Inleiding. Gegevens

Hydraulische analyse schuren van de stadsgrachten. Inleiding. Gegevens Hydraulische analyse schuren van de stadsgrachten Inleiding Het doorspoelen van de grachten in Gouda, zoals dat tot in de jaren 50 gebruikelijk was, zal een kortstondig effect hebben op de waterstand en

Nadere informatie

RELEASE NOTES UPDATE RELEASE SIMONA0712 (december 2007)

RELEASE NOTES UPDATE RELEASE SIMONA0712 (december 2007) RELEASE NOTES UPDATE RELEASE SIMONA0712 (december 2007) RIJKSWATERSTAAT RIKZ Inhoud Inhoud... 2 1. Inleiding... 3 2. Informatie voor gebruikers... 3 2.1 Grootschalige vernieuwing van het temperatuurmodel

Nadere informatie

SIMONA Update (5) Q2 2007

SIMONA Update (5) Q2 2007 SIMONA Update (5) Q2 2007 Onderwerpen van deze Simona nieuwsbrief: - Meldingen vanuit Simona-B&O - Major Release Simona2007-01 - Update release Simona0709 - Uniformering Waqua/Triwaq afgerond! - Bericht

Nadere informatie

De digitale windtunnel

De digitale windtunnel De digitale windtunnel CFD modellen. Erik den Tonkelaar(DGMR), Hannes Sanders(ARCADIS) De digitale windtunnel In deze presentatie: CFD in het algemeen Onderzoek WinMiskan in kader van COB Voor- en nadelen

Nadere informatie

Simona B&O. Release Notes Export2003-02

Simona B&O. Release Notes Export2003-02 Release Notes Export2003-02 Samengesteld door Herman Hanzon In opdracht van RIKZ Datum 5 december 2003 Versie 1.0 MX. Systems Patrijsweg 32 2289 EX Rijswijk Nederland Tel.: 31(0)70-3073737 Fax: 31(0)70-3073700

Nadere informatie

Waarmaken van Leibniz s droom

Waarmaken van Leibniz s droom Waarmaken van Leibniz s droom Artificiële intelligentie Communicatie & internet Operating system Economie Computatietheorie & Software Efficiënt productieproces Hardware architectuur Electronica: relais

Nadere informatie

DUTCH CONTINENTAL SHELF MODEL (DCSMv6) & DUTCH CONTINENTAL SHELF - Zuidelijk Noordzee MODEL (DCSMv6-ZUNOv4)

DUTCH CONTINENTAL SHELF MODEL (DCSMv6) & DUTCH CONTINENTAL SHELF - Zuidelijk Noordzee MODEL (DCSMv6-ZUNOv4) 1 MODELBESCHRIJVING VERSIE DUTCH CONTINENTAL SHELF MODEL (DCSMv6) & DUTCH CONTINENTAL SHELF - Zuidelijk Noordzee MODEL (DCSMv6-ZUNOv4) 5 e generatie schematisaties SOFTWARE 2016 SIMONA Release 2014, Linux,

Nadere informatie

Syllabus RANDVOORWAARDEN IN WAQUA EN TRIWAQ

Syllabus RANDVOORWAARDEN IN WAQUA EN TRIWAQ Syllabus RANDVOORWAARDEN IN WAQUA EN TRIWAQ Syllabus Randvoorwaarden in WAQUA en TRIWAQ Version: : 111 Authors : Jan van Kester, Guus Stelling, Arnout Bijlsma, Theo van der Kaaij Copyright : Ministry

Nadere informatie

Computerarchitectuur. Terugblik / discussie / oefenopgaven

Computerarchitectuur. Terugblik / discussie / oefenopgaven Computerarchitectuur Terugblik / discussie / oefenopgaven Kristian Rietveld http://ca.liacs.nl/ Trends & Performance Voorkennis We bouwden een 4-bit microprocessor bij Digitale Technieken. Bij computerarchitectuur

Nadere informatie

Dijkversterking Durgerdam

Dijkversterking Durgerdam Dijkversterking Durgerdam (capita selecta) Richard Jorissen Inhoud Bodemdaling, zetting en klink (BZK) Opwaaiing en golfcondities Overslagdebieten Kleine bijstelling bouwstenen IJdoornpolder Gebiedsontwerp

Nadere informatie

Hydraulische beoordeling nieuwe waterkering Alexander, Roermond. WAQUA-simulaties ten behoeve van Waterwetaanvraag

Hydraulische beoordeling nieuwe waterkering Alexander, Roermond. WAQUA-simulaties ten behoeve van Waterwetaanvraag nieuwe waterkering Alexander, Roermond WAQUA-simulaties ten behoeve van Waterwetaanvraag i Datum 17 maart 2014 Status Concept, versie 0.2 Project P0056.9 Naam Paraaf Datum Auteur Drs. R.C. Agtersloot 17-03-2014

Nadere informatie

Tips & Tricks: Tip van de maand januari 2009

Tips & Tricks: Tip van de maand januari 2009 Tips & Tricks: Tip van de maand januari 2009 Project Management met Teamcenter 2007 Door: Ramon van Raak Beheert u complexe projecten dan weet u als geen ander dat de projectvoorbereiding de basis legt

Nadere informatie

Introductie. NAV performance. Derk Jan Oelemans. Manager Development, BI en E-Business Qurius Business Solutions

Introductie. NAV performance. Derk Jan Oelemans. Manager Development, BI en E-Business Qurius Business Solutions Introductie Microsoft Global Partner of the Year 2007 NAV performance Manager, BI en E-Business Qurius Business Solutions Performance domeinen Functionele alternatieven Datamodel wijzigingen standaard

Nadere informatie

Releasenotes. Doorgevoerde wijzigingen per 4 oktober 2014 Beroeps Praktijk Overeenkomst 10903 Fout herstellen op de POK alfa

Releasenotes. Doorgevoerde wijzigingen per 4 oktober 2014 Beroeps Praktijk Overeenkomst 10903 Fout herstellen op de POK alfa Beroeps Praktijk Overeenkomst 10903 Fout herstellen op de POK alfa 10850 waarde "00" in check in de peoplecode toegevoegd Koppeling Bedrijfs Applicaties Onderwijsovereenkomst 10806 Veld geboorteplaats

Nadere informatie

Automatisering van de calibratie van WAQUA riviermodellen

Automatisering van de calibratie van WAQUA riviermodellen Experts in Technisch Rekenwerk MEMO EV/M04.101 Datum 1 november 2006 Auteur(s) Onderwerp Documentinformatie E.A.H. Vollebregt, C. van Velzen Automatisering van de calibratie van WAQUA riviermodellen Postbus

Nadere informatie

HPC CLOUD INTRODUCTIE. Jan$Bot,$SURFsara$ 15$oktober$2015$

HPC CLOUD INTRODUCTIE. Jan$Bot,$SURFsara$ 15$oktober$2015$ HPC CLOUD INTRODUCTIE Jan$Bot,$SURFsara$ 15$oktober$2015$ Iets over jullie Doel van vandaag Introductie van het nieuwe HPC Cloud Kweken van een gezamelijk vocabulaire [S4R] Gelegenheid tot netwerken De

Nadere informatie

Prestatie-analyse van zone-picking systemen

Prestatie-analyse van zone-picking systemen Prestatie-analyse van zone-picking systemen Ivo Adan, Jelmer van der Gaast, René de Koster, Jacques Resing Donderdag 11 oktober Zone-picking systemen 2/38 Populair order-picking systeem Magazijn verdeeld

Nadere informatie

Roosterschematisatie Zuidwestelijke Delta. Deel 1: Grevelingen, Volkerak-Zoommeer, Schelde Rijnkanaal, Oosterschelde, Veerse Meer

Roosterschematisatie Zuidwestelijke Delta. Deel 1: Grevelingen, Volkerak-Zoommeer, Schelde Rijnkanaal, Oosterschelde, Veerse Meer Roosterschematisatie Zuidwestelijke Delta Deel 1: Grevelingen, Volkerak-Zoommeer, Schelde Rijnkanaal, Oosterschelde, Veerse Meer Roosterschematisatie Zuidwestelijke Delta Deel 1: Grevelingen, Volkerak-Zoommeer,

Nadere informatie

OpenText RightFax. Intuitive Business Intelligence. Whitepaper. BI/Dashboard oplossing voor OpenText RightFax

OpenText RightFax. Intuitive Business Intelligence. Whitepaper. BI/Dashboard oplossing voor OpenText RightFax OpenText RightFax Intuitive Business Intelligence Whitepaper BI/Dashboard oplossing voor OpenText RightFax Beschrijving van de oplossing, functionaliteit & implementatie Inhoud 1 Introductie 2 Kenmerken

Nadere informatie

Beschrijving toolset Netwerk/Protocol/Applicatie test Datum 11 januari 2012 Auteur Louis de Wolff Versie 1.0

Beschrijving toolset Netwerk/Protocol/Applicatie test Datum 11 januari 2012 Auteur Louis de Wolff Versie 1.0 Beschrijving toolset Netwerk/Protocol/Applicatie test Datum 11 januari 2012 Auteur Louis de Wolff Versie 1.0 Netwerk evaluatie tools Inleiding In een pakket geschakelde netwerk gebeurt de communicatie

Nadere informatie

Computerarchitectuur. H&P Ch 5. Thread-Level Parallelism

Computerarchitectuur. H&P Ch 5. Thread-Level Parallelism Computerarchitectuur H&P Ch 5. Thread-Level Parallelism Kristian Rietveld http://ca.liacs.nl/ Thread-Level Parallelism In het geval van thread-level parallelism (TLP) gaan we uit van meerdere threads.

Nadere informatie

Uitwerking oefententamen Computerarchitectuur December 2016

Uitwerking oefententamen Computerarchitectuur December 2016 Uitwerking oefententamen Computerarchitectuur December 2016 I.a. De overall CPI kan worden berekend met de formule n IC i CPI Instruction count CPI i voor de ratio vullen we telkens de geven frequentie

Nadere informatie

Strategie Applicatie integratie Open.Amsterdam project. versie 1.0 juni 2008

Strategie Applicatie integratie Open.Amsterdam project. versie 1.0 juni 2008 Strategie Applicatie integratie Open.Amsterdam project versie 1.0 juni 2008 Document informatie Versiebeheer Versie Datum Auteur Activiteiten 1.0 juni 2008 drs. E. Willemsen Initiële opzet Archivering

Nadere informatie

XAMPP Web Development omgeving opzetten onder Windows.

XAMPP Web Development omgeving opzetten onder Windows. XAMPP Web Development omgeving opzetten onder Windows. Inhoudsopgave 1. Lees dit eerst... 2 2. Inleiding... 2 1 Xampp downloaden... 2 2 Installatie Xampp 1.7.4 op externe harddisk... 3 3 XAMPP herconfiguren...

Nadere informatie

Aanslibbing Deurganckdok. Numerieke modelsimulaties met Slib3D

Aanslibbing Deurganckdok. Numerieke modelsimulaties met Slib3D Aanslibbing Deurganckdok Numerieke modelsimulaties met Slib3D Inhoud Beschrijving Slib3D Calibratie hydrodynamica en sediment transport Effect dokconfiguratie op aanslibbing Effect CDW op aanslibbing Belangrijkste

Nadere informatie

Portability, Interoperability of toch maar Connectivity Portability, Interoperability of toch maar Connectivity.

Portability, Interoperability of toch maar Connectivity Portability, Interoperability of toch maar Connectivity. Portability, Interoperability of toch 1 Even Voorstellen Diploma s: 1980 Bachelor of Science Civil Engineering (Cairo, Egypte) 1986 Doctoraal in Geodesie (TU Delft, Nederland) Enige Automatiseringservaring:

Nadere informatie

Project Management (H 9.8 + H 22 op CD-ROM)

Project Management (H 9.8 + H 22 op CD-ROM) Project Management (H 9.8 + H 22 op CD-ROM) CPM (Critical Path Method) Activiteiten met afhankelijkheden en vaste duur zijn gegeven. CPM bepaalt de minimale doorlooptijd van het project. PERT (Program

Nadere informatie