Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer. Rapport MS Meetstrategie 2000+
|
|
- Emmanuel Smit
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer Rapport MS Meetstrategie 2000+
2 Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer Een advies over de technische haalbaarheid Rapport MS Prof. A.W. Heemink datum versie 1.0 Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat Meetstrategie in samenwerking met SIMONA
3 Colofon Uitgave : Programmabureau Meetstrategie Rijkswaterstaat Rijksinstituut voor Kust en Zee/RIKZ Postbus EX Den Haag Telefoon: Telefax: p.a.blokland@rikz.rws.minvenw.nl Omslag : Gerard Bik, BNO Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer 3
4 Inhoudsopgave Voorwoord 5 1. Inleiding Achtergrond Uitgangspunten Leeswijzer 7 2. Data model integratie Basis principes Technieken Inleiding De adjoint methode Kalman filtering Voor- en nadelen Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer Inleiding Een implementatie op basis van de adjoint methode Een implementatie op basis van Kalman filtering Risico's Naar een operationeel zoutmonitoringssysteem 16 Referentie 18 Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer 4
5 Voorwoord Zoutbeheersing is een belangrijke taak voor Directie IJsselmeergebied van Rijkswaterstaat. Was dit na de afsluiting van de Zuiderzee met name gericht op het monitoren van het proces van zout naar zoet water, in de jaren zeventig en tachtig was de aandacht vooral gericht op de effecten van de lozingen door de kalimijnen in Noord-Frankrijk. Ook in de jaren negentig heeft het zoutgehalte van het IJsselmeer in de (politieke) belangstelling gestaan. Een wijziging in het bemalingsregime in de Flevopolders, met een verhoging van de zoutbelasting in het IJsselmeer tot gevolg, stuitte op bezwaren vanuit de drinkwatervoorziening. Het monitoren van zout heeft ook zo zijn ontwikkeling gehad. Eerst waren daar de bekende zouttochten. In een week tijd werd het IJsselmeergebied zigzaggend bemonsterd. Vanuit kostenoverwegingen is men daarna overgegaan op een meetprogramma, waarbij op een groot aantal plaatsen aan de oever van het meergebied handmatig monsters werden genomen. Door de technologische mogelijkheden staat nu het automatiseren van het meetnet op de rol. Een gevolg van deze ontwikkeling lijkt dat de informatiedichtheid is afgenomen. Op basis van de zouttochten werd vroeger een zogenaamde ruimtelijk isohaline plaat gemaakt. Door over te gaan op puntmetingen (aan de randen van het gebied) is het maken van deze ruimtelijk beelden schijnbaar verloren gegaan. Wellicht is deze informatievorm ook niet meer gewenst. Technologisch is hier echter geen beperking voor. Met de komst van krachtige computers en steeds beter wordende simulatie modellen kan het ruimtelijk isohaline beeld gereconstrueerd worden. Het gebruik van modellen is bij de natte waterstaat dagelijkse praktijk geworden. Ook het gebruik ervan in monitoringkaders kent enkele belangrijke toepassingen op het gebied van veiligheid en scheepvaartbegeleiding. Technologische ontwikkelingen rond het thema dataassimilatie, het integreren van meetgegevens met modellen, geven mogelijkheden tot verdere innovatie in de meetsector en in het bijzonder ten aanzien van zoutbeheersing. Hiervoor is nodig de beschikbaarheid van (reken)modellen die gebruiksklaar zijn (operationeel) en zich bewezen hebben (proven technology). Innovatie van de meetsector is de missie van het programma Meetstrategie Het operationaliseren van (reken)modellen is het doel van het SIMONA-project. Aan prof. A.W. Heemink van de Technische Universiteit te Delft, deskundige op het gebied van data-assimilatie en met ruime ervaring in de RWS-praktijk, is een technisch advies gevraagd over mogelijkheden en risico s van data-assimilatie voor het zoutbeheer in het IJsselmeergebied, uitgaande van proven technology. In dit rapport vindt u zijn antwoord. Hoewel het advies zich richt op de situatie bij Directie IJsselmeergebied, denken wij dat het gebruik van data- Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer 5
6 assimilatietechnieken voor waterkwaliteitsbeheer voor meerdere beheersdirecties interessant kan zijn. P.A. Blokland J. v.d. Linden Programmabureau Meetstrategie Projectgroep SIMONA Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer 6
7 1. Inleiding 1.1. Achtergrond Bij Directie IJsselmeergebied van de Rijkswaterstaat wordt op het ogenblik een meetnetinfrastructuur opgebouwd ten behoeve van het monitoren van de zoutconcentratie in het IJsselmeer. Metingen alleen geven echter geen compleet ruimtelijk en temporeel beeld van de zoutconcentratie. Bovendien is het niet goed mogelijk om uitsluitend op basis van de meetgegevens nauwkeurige voorspellingen te berekenen. Daarom zal in dit advies worden besproken in hoeverre het mogelijk is modellen in te zetten bij het monitoren en voorspellen van de zoutconcentratie in het IJsselmeer. Modellen leveren immers informatie over de concentratie die voldoet aan elementaire natuurwetten als de wet van behoud van massa. Modelinformatie is daarmee ruimtelijk en temporeel consistent en complementair aan de beschikbare meetinformatie. Daarnaast is het mogelijk om met een model het proces op on-line basis te voorspellen Uitgangspunten Voor het zinvol integreren van data en modellen, ook wel data assimilatie genoemd, is het van belang dat er goede modellen beschikbaar zien die ook daadwerkelijk in staat zijn het ruimtelijke beeld van de zoutconcentratie te reconstrueren. Een uitgangspunt van dit advies is dan ook dat het bestaande WAQUA zoutmodel voor het IJsselmeergebied hieraan voldoet en inzetbaar is (Oosterberg, 1993). Daarnaast wordt er bij dit advies van uit gegaan dat er gebruik zal worden gemaakt van de bestaande RWS programmatuur en dat eventuele aanpassingen van de programmatuur in het SIMONA systeem van RWS zullen worden geimplementeerd. Ten slotte worden er in dit advies alleen technieken in beschouwing genomen die hun waarde inmiddels hebben bewezen (proven technology) Leeswijzer In dit advies wordt eerst in sectie 2 een kort overzicht gegeven over de basis principes van data model integratie en over de verschillende technieken voor het integreren van data en modelresultaten. Vervolgens worden er in sectie 3 twee mogelijke implementaties van een monitoringssysteem op basis van data model integratie besproken. Hierbij worden voor- en nadelen en de risico's geinventariseerd. Ten slotte wordt in sectie 4 een route voorgesteld om te komen tot een operationeel monitoringssysteem ten behoeve van de zoutconcentratie in het IJsselmeer. Als in dit advies over een model wordt gesproken dan is dit een gebiedsmodel: Een modelconcept waarvan algemeen bruikbare software beschikbaar is (in dit geval een transport Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer 7
8 model) en dat is toegepast op een bepaald gebied (het IJsselmeer). Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer 8
9 2. Data model integratie 2.1. Basis principes Bij het toepassen van data model integratie wordt een afweging gemaakt tussen twee soorten informatie die van een proces beschikbaar zijn: Modelinformatie en meetinformatie. Metingen worden gebruikt om modelfouten te corrigeren. De modelinformatie wordt gebruikt om de metingen aan te vullen en te corrigeren. Ook metingen zijn immers nooit perfect. Het incorporeren van metingen in een numeriek model is verre van eenvoudig. Dit moet zeer zorgvuldig gebeuren anders raakt het model na een paar correcties volledig van slag en soms zelfs instabiel. De modelresultaten zijn dan nog veel slechter dan ze zonder correcties zouden zijn geweest. Goede data model integratie technieken kenmerken zich door een twee staps procedure: Stap 1: Specifikatie van de zwakke punten in het model door model deskundigen. Dit kunnen onzekere parameters als de diffusiecoëfficient zijn, of bijvoorbeeld de randvoorwaarden of onbekende emissies. Stap 2: Verbetering van deze zwakke plekken in het model gebruik makend van de beschikbare meetgegevens. Dit wordt automatisch door de computer uitgevoerd. Voordeel van deze aanpak is de metingen alleen worden gebruikt om de zwakke plekken in het model aan te passen. Het goede in het model blijft behouden en kan niet door de metingen worden beinvloed. Op deze wijze kunnen ook instabiliteiten in het model worden voorkomen Technieken Inleiding Er zijn ruwweg twee klassen van technieken om data assimilatieproblemen aan te pakken: De adjoint methode en Kalman filtering. De eerste aanpak wordt vooral veel gebruikt voor het calibreren van een model. Filtering technieken zijn met name geschikt voor on-line monitorings- en voorspelsystemen De adjoint methode Bij het toepassen van de adjoint methode worden eerst de te schatten modelparameters gekozen. Dit is stap 1 uit sectie 2.1. Er kunnen veel onbekende parameters zijn omdat sommige fysische parameters ruimteafhankelijk zijn en daardoor in ieder roosterpunt een andere waarde kunnen hebben. Het totaal aantal parameters dat zinvol geschat kan worden hangt af van de beschikbare meetgegevens. In stap 2 worden deze parameters automatisch zo ingesteld dat de modelresultaten Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer 9
10 optimaal overeenkomen met de beschikbare meetgegevens. Hierbij moet dan wel worden gedefinieerd wat optimaal is. Dit geschiedt via de introductie van een criterium als maat voor het verschil tussen de metingen en de modelberekening bij een bepaalde keuze van parameters. De parameterwaarden zijn optimaal als het criterium minimaal is. Bij het oplossen van dit minimalisatie proces worden de parameterwaarden nu stap voor stap verbeterd. Bij iedere stap wordt het model gesimuleerd voor een bepaalde instelling van de parameters, wordt het criterium geevalueerd en worden de parameters verder verbeterd. Bij enkele tientallen parameters is dit een zeer rekenintensief proces waar vele honderden modelsimulaties voor nodig zijn. Het rekenproces kan echter aanzienlijk versneld worden door het gebruik van het zogenaamde adjoint model. Dit is een model dat uit het gebruikte simulatie model kan worden afgeleid. Met behulp van dit adjoint model is het aantal benodigde modelsimulaties ook bij honderden onbekende parameters nog beperkt tot In figuur 1 is het gebruik van de adjoint methode schematisch weergegeven. Metingen Adjoint model Modelparameters Gebiedsbeschr ijving. Figuur 1: de adjoint methode Rekenmodel Modelresultaten Kalman filtering Bij het toepassen van Kalman filtering worden de zwakke plekken van het simulatiemodel en de meetfouten beide op statistische wijze beschreven. Dit is weer stap 1 uit sectie 2.1. Bij stap 2 van het data assimilatie proces wordt na ieder meting ook op statistische wijze een afweging gemaakt tussen de modelinformatie en de meetinformatie en wordt het modelresultaat vervolgens bijgesteld. Hierbij blijven de fysische wetmatigheden behouden. Het simulatiemodel wordt bij Kalman filtering maar een keer doorgerekend, terwijl bij iedere meting die beschikbaar is het modelresultaat optimaal wordt gecorrigeerd. In figuur 2 is het gebruik van Kalman filtering schematisch weergegeven. Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer 10
11 Metingen Kalman filter Filterresultaat Modelpar ameter s Gebiedsbeschrijving. Figuur 2: Kalman filtering Rekenmodel Modelresultaten Voor- en nadelen Beide data assimilatie technieken zijn zeer rekenintensief. Bij de adjoint methode zijn een groot aantal modelsimulaties nodig, bij Kalman filtering zijn er veel berekeningen nodig om een aangepast modelresultaat uit te rekenen. Dit stelt, afhankelijk van de grootte van het gebruikte simulatie model, zekere eisen aan de benodigde hardware. Een zeer belangrijk verschil tussen de twee aanpakken is dat de adjoint methode modelafhankelijk is en Kalman filtering niet. Dat betekent dat er voor ieder nieuw model concept, zoals een bepaald transport model, een nieuw adjoint model moet worden geimplementeerd. Dit is een zeer arbeidsintensief proces. Bovendien neemt de complexiteit van de software sterk toe zodat het beheer en onderhoud van het systeem nadelig beinvloed wordt. Ten slotte heeft deze modelafhankelijkheid tot gevolg dat als het model concept verandert, ook het adjoint model moet worden aangepast. Dit geldt niet als bijvoorbeeld alleen de geometrie of de randvoorwaarden veranderen, maar kan echter wel een belangrijke rol spelen als er een andere numerieke implementatie van het 2D transport model gebruikt gaat worden, of als er in de toekomst een 3D zoutmodel van het IJsselmeer beschikbaar komt. Kalman filtering is modelonafhankelijk zodat bestaande programmatuur ingezet kan worden. Deze programmatuur hoeft alleen maar gekoppeld te worden aan het nieuwe model. Hoewel beide methoden hetzelfde beogen, en voor sommige relatief eenvoudige problemen ook precies hetzelfde resultaat produceren, heeft de ervaring tot dusver geleerd dat Kalman filtering vooral geschikt is voor on-line toepassingen waarbij ruimtelijke patronen routinematig en automatisch moeten worden gereconstrueerd en voorspeld. De adjoint methode is juist erg geschikt voor off-line modelcalibratie problemen waarbij een aantal lange tijdreeksen worden gebruikt om het model gedetailleerd af te regelen. Dit zijn toepassingen die slechts incidenteel hoeven worden uitgevooerd. De adjoint methode kan ook worden ingezet voor on-line data assimilatieproblemen. In het waterbeheer zijn hier echter tot dusver weinig toepassingen van gerealiseerd. Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer 11
12 3. Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer 3.1. Inleiding Er is inmiddels bij RIKZ veel ervaring met data assimilatie toepassingen op hydrodynamische modellen. Kalman filtering wordt o.a. gebruikt bij het berekenen van on-line stormvloedvoorspellingen. De adjoint methode is inmiddels een veelgebruikt tool om hydrodynamische modellen gedetailleerd af te regelen. Deze ervaring is van groot belang voor het toepassen van deze technieken t.b.v. het monitoren en voorspellen van de zoutconcentratie in het IJsselmeer. Er zijn nog erg weinig toepassingen van data assimilatie bij het transport van opgeloste stoffen in water. Wel is er onlangs een Kalman filter ontwikkeld voor het monitoren van methaan concentraties in de lucht. Behalve het reconstrueren van het ruimtelijke en temporele patroon van de methaan concentratie bleek het filter ook in staat om emissies te schatten uitgaande van de concentratie metingen. Het filter is inmiddels bij het RIVM in gebruik Een implementatie op basis van de adjoint methode. De kern van de ontwikkeling van adjoint methode ten behoeve van het schatten van zoutconcentraties is de implementatie van het adjoint zouttransport model. Dit is zoals reeds eerder vermeld zeer arbeidsintensief. Hoewel de recent op de markt verschenen adjoint compilers wellicht het werk iets kunnen vereenvoudigen, moet hier inclusief het testwerk op 1.0 mensjaar werk worden gerekend. Vervolgens dient er op basis van concrete toepassingen ervaring te worden opgebouwd welke parameters er geschat moeten worden en wat de voor deze toepassingen beste programmatuurinstelling is. Dit is ongeveer 0.5 mensjaar werk. Na afloop van deze werkzaamheden is er een calibratietool dat voor een groot aantal waterkwaliteitsproblemen toepasbaar is en ook inzetbaar is voor on-line toepassingen. Voor een calibratietool is een krachtige computer noodzakelijk, zowel wat betreft de rekensnelheid (er zijn in het totaal modelsimulaties nodig) als wat betreft de beschikbare schijfruimte (de hele modelsimulatie moet bewaard kunnen worden). Echter doordat het beschikbare zoutmodel van het IJsselmeer een relatief klein model is, zal een modern workstation ruim voldoende zijn voor vrijwel alle calibratietoepassingen. Dit wordt nog versterkt door het feit dat er hier sprake is van off-line toepassingen waarbij de doorlooptijden van de toepassingen in de regel minder van belang zijn dan bij on-line toepassingen. Bij on-line toepassingen van de adjoint methode zijn de eisen wat minder zwaar doordat de simulatieperiode vaak korter Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer 12
13 gekozen kan worden dan bij een off-line calibratietoepassing. Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer 13
14 3.3. Een implementatie op basis van Kalman filtering Bij het ontwikkelen van een Kalman filter voor het schatten van de zoutconcentratie in het IJsselmeer kan de bestaande programmatuur voor het filteren van hydrodynamische modellen worden gebruikt. Deze is geimplementeerd in het SIMONA systeem. Wel dient deze programmatuur gekoppeld te worden met het transportmodel. Inclusief testwerk zal dit ongeveer 0.3 mensjaar werk zijn. Analoog aan de adjoint methode zal er vervolgens aan de hand van concrete toepassingen ervaring moeten worden opgebouwd met de methode. Dit is ongeveer 0.5 jaar werk. Voor Kalmanfilter toepassingen is ook een krachtige computer nodig. Dit geldt zowel voor de rekensnelheid (het model wordt met Kalman filter ongeveer maal trager) als voor het intern geheugen (20-40 tijdstappen met modelresultaten moeten in het geheugen kunnen worden opgeslagen). Ook in dit geval geldt echter dat het IJsselmeer model relatief klein is zodat de meeste workstations tegenwoordig krachtig genoeg zullen zijn voor dergelijk toepassingen Risico's Een belangrijke aanname bij de bovenbeschreven data assimilatie toepassingen is dat de model fouten vooral veroorzaakt worden door het transportmodel zelf en niet door het hydrodynamische model dat de watersnelheden berekent. Door deze aanname kan het zouttransport model ontkoppeld worden van het hydrodynamische model bij het assimileren van de meetgegevens. Het resulterende assimilatie probleem is dan relatief eenvoudig (proven technology). Als echter de fouten in het transportmodel vooral het gevolg zijn van fouten in de watersnelheden zoals berekend door het hydrodynamische model (bijvoorbeeld door een foutieve meteorologische invoer), dan zal de voorgestelde aanpak minder goed werken. In dit geval dient voor het assimilatie probleem het hydrodynamische model en het transport model als een totaal model te worden beschouwd en worden concentratie metingen vooral gebruikt om de zwakke plekken in het hydrodynamische model te verbeteren. Deze aanpak is zeker realiseerbaar, maar niet eenvoudig (geen proven technology) en valt buiten het kader van dit advies. Door het niet lineaire karakter van dit data assimilatie probleem lijkt de adjoint methode in dit geval de meest geschikte aanpak. Een risico dat alleen bij Kalman filtering optreedt, is dat het niet op voorhand kan worden uitgesloten dat er negatieve concentraties bij het reconstrueren van de zoutpatronen ontstaan. Dit risico is verwaarloosbaar als er een voldoende grote achtergrondconcentratie aanwezig is. De modelresultaten zoals beschreven in het rapport van Oosterberg (1993) geven geen reden tot ongerustheid. Eventueel kan ook een logaritmische transformatie hier uitkomst bieden. Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer 14
15 Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer 15
16 4. Naar een operationeel zoutmonitoringssysteem Voor het ontwikkelen van een on-line monitorings- en voorspelsysteem zijn een goed gecalibreerd model en een online data assimilatie techniek beide noodzakelijk. Gezien het feit dat er een gevalideerd zoutmodel van het IJsselmeer beschikbaar is, zal de nadruk in eerste instantie liggen op het ontwikkelen van een on-line data assimilatie techniek. Kalman filtering ligt hierbij voor de hand, met name door de eenvoud van de implementatie en de modelonafhankelijkheid. Daarom wordt er voorgesteld om te starten met de uitvoering van: Fase 1: Ontwikkeling Kalman filter voor het zoutmodel IJsselmeer. Doel: Het inzicht krijgen in de impact van het gebruik van een model bij het monitoren en voorspellen van de zoutconcentratie in het IJsselmeer, het inzicht krijgen in het optreden van eventuele problemen bij de aanpak (zie de eerder genoemde risico's), en de ontwikkeling van de benodigde software. Inzet: Inclusief rapportage ongeveer 1.0 mensjaar. Als fase 1 positief wordt afgesloten kan, eventueel voorafgegaan door een voorstudie, gestart worden met: Fase 2a: Operationalisering Kalman filter. Doel: De implementatie van een volledig automatisch monitoringssysteem. Inzet: mensjaar. Het operationaliseren is een proces waar vele mensen bij betrokken zijn. Het omvat de ontwikkeling van een automatisch productie lijn die de data routinematig aan het model systeem doorgeeft en de resultaten van het model visualiseert, het omvat de ontwikkeling van een data controle programma en het omvat het opbouwen van ervaring van de operateurs van het zoutinformatiesysteem met deze nieuwe methodiek. Van groot belang hierbij is de terugkoppeling van deze ervaring naar de ontwikkelaar van het systeem zodat dit eventueel aangepast en verbeterd kan worden. De operateurs van het informatiesysteem hoeven zelf geen deskundigheid te bezitten op het gebied van data model integratie. Wel is enige ervaring met het interpreteren van modelresultaten gewenst. In de eventuele voorstudie kan de operationaliseringsfase eerst in kaart worden gebracht om een nauwkeuriger inschatting van de benodigde inzet te kunnen maken. Het monitoringssysteem zal beter funktioneren als het gebruikte model nauwkeuriger is. Dat betekent dat het zinvol is om naast fase 2a een fase 2b uit te voeren: Fase 2b: Ontwikkeling calibratietool voor zoutmodellen Doel: De ontwikkeling van de benodigde software voor modelcalibratieproblemen bij zouttransport modellen (software ontwikkeling adjoint model), het opdoen van ervaring met dit Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer 16
17 nieuwe tool, en het verkrijgen van een nauwkeuriger zoutmodel van het IJsselmeer. Inzet: Ongeveer 1.5 mensjaar. Als fase 2b voltooid is, is het mogelijk geworden om een onderzoek te starten naar een, waarschijnlijk nauwkeuriger, monitoringssysteem op basis van een geintegreerd hydrodynamisch en transport model gebruik makend van de adjoint methode. De belangrijkste ingredienten van een dergelijk systeem, het adjoint model van het hydrodynamische model (is al in gebruik) en het adjoint model van het transport model (ontwikkeld in het kader van fase 2b), zijn dan beschikbaar. Zoals reeds eerder opgemerkt is de ontwikkeling van een dergelijk systeem echter geen proven technology en valt derhalve buiten het kader van dit advies. Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer 17
18 Referentie Zoutmodellering IJsselmeer met behulp van WAQUA, W. Oosterberg, RWS, Directie Flevoland, LIO (intern rapport). Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer 18
Beheer en onderhoud van het data-acquisitiesysteem van de milieumeetcontainer
Ministene wan Verkeer en Waterstaat Beheer en onderhoud van het data-acquisitiesysteem van de milieumeetcontainer nr. 723.00.E010 Serie en ISSN nr. 1383-6749. Goede Meet Praktijk (GMP) is een samenwerkingsverband
Nadere informatieIntegratie van metingen en modellen voor de waterstandsmonitoring in Zeeland
Integratie van metingen en modellen voor de waterstandsmonitoring in Zeeland Integratie van metingen en modellen voor de waterstandsmonitoring in Zeeland Het frequenter draaien van RWsOS Noordzee Julius
Nadere informatieImporteren van grids uit de WADI database
Importeren van grids uit de WADI database Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat Rijksinstituut voor Kust en Zee/RIKZ S O F T W A R E S O L U T I O N S Versies: Versie
Nadere informatieModellen luchtkwaliteit en Monitoring NSL. Ruben Beijk Joost Wesseling
Modellen luchtkwaliteit en Monitoring NSL Ruben Beijk Joost Wesseling 1 Modellen luchtkwaliteit / Monitoring NSL 22 maart 2011 Inhoud 1. Modellen 2. Test/Validatie 3. Monitoring van het NSL 4. Kwaliteit
Nadere informatieAnalyse, nowcasting, forecasting & control
Analyse, nowcasting, forecasting & control Een (toekomst)visie op het gebruik van metingen en modellen in het (stedelijk) waterbeheer Fons Nelen Nelen & Schuurmans Inhoud Gebruik van modellen en metingen
Nadere informatieNationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit Rapportage 2011. Samenvatting Amsterdam
Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit Rapportage 2011 Samenvatting Amsterdam 2 3 Stand van zaken luchtkwaliteit 2011 Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) In 2015 moet Nederland
Nadere informatieAutomated Engineering White Paper Bouw & Infra
Automated Engineering White Paper Bouw & Infra Inhoudsopgave 1. Introductie 2 2. Wat is automated engineering? 3 3. Wanneer is Automated Engineering zinvol? 3 4. Wat zijn de stappen om een ontwerpproces
Nadere informatieOnderzoek gezondheidsrisico s. stof rond Schiphol. Module 1 Resultaten meetcampagne. Subtitle. April 2018
Onderzoek gezondheidsrisico s ultrafijn stof rond Schiphol Module 1 Resultaten meetcampagne taxiënde zhrhrwh45e vliegtuigen April 2018 Subtitle Campagne taxiënde vliegtuigen Doel: Onderzoek nut en noodzaak
Nadere informatienovember 2018 Nieuwsbrief KPP-project Hydraulica Programmatuur
november 2018 Nieuwsbrief KPP-project Hydraulica Programmatuur Een belangrijk deel van het budget is besteed aan regulier beheer en onderhoud van deze softwaresystemen inclusief het uitbrengen van releases.
Nadere informatieFijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP. onderzoeksprogramma
Fijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP onderzoeksprogramma Fijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP onderzoeksprogramma
Nadere informatie1. Inleiding. Rapportage Luchtkwaliteit 2012, gemeente Doetinchem 4
Rapport Luchtkwaliteit 2012 Doetinchem Oktober 2013 INHOUD 1. Inleiding... 4 2. Algemeen... 5 2.1 Wet luchtkwaliteit... 5 2.2 Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit... 5 2.3 Bronnen van luchtverontreiniging...
Nadere informatieOntwikkeling van hoogwatervoorspellingssystemen voor Vlaanderen en voor het bekken van de Dender
Ontwikkeling van hoogwatervoorspellingssystemen voor Vlaanderen en voor het bekken van de Dender Dominique van Erdeghem 1 Recente internationale studies geven aan dat overstromingen in de laatste decennia
Nadere informatieSamenvatting van: Effecten van het Lozingenbesluit Open Teelt en Veehouderij (LOTV) op de waterkwaliteit.
Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling/RIZA Samenvatting van: Effecten van het Lozingenbesluit
Nadere informatieReview Veranderingsrapportage. concept 2 November Aanleiding Reactie op de Conclusies aangaande de Ontwikkeling modellering zout...
Review Veranderingsrapportage LHM 3.1.0, concept 2 1 Aanleiding... 1 2 Reactie op de Conclusies aangaande de Ontwikkeling modellering zout... 2 3 Aanbeveling verificatie TRANSOL/DIVDRA... 4 Opdrachtgever:
Nadere informatieVraag Ondersteuning door Virtuele Experts
Vraag Ondersteuning door Virtuele Experts Ondersteunen van de opdrachtgever in de Bouw gedurende de initiatieffase 1 Introductie Deze dissertatie beschrijft een onderzoek naar de toepassing van ICT om
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000
Nadere informatieThe Color of X-rays. Spectral Computed Tomography Using Energy Sensitive Pixel Detectors E.J. Schioppa
The Color of X-rays. Spectral Computed Tomography Using Energy Sensitive Pixel Detectors E.J. Schioppa Samenvatting Het netvlies van het oog is niet gevoelig voor deze straling: het oog dat vlak voor het
Nadere informatieSimona gebruikersmiddag. Huib Tanis (Awista)
Simona gebruikersmiddag Huib Tanis (Awista) Simona2014 major release Performance op Rijkswaterstaat rekencomputers Simona2014 release Upgrade compiler verschillen door afronding wijziging in uitvoer (bijv.
Nadere informatieConclusies. Martijn de Ruyter de Wildt en Henk Eskes. KNMI, afdeling Chemie en Klimaat Telefoon +31-30-2206431 e-mail mruijterd@knmi.
Lotos-Euros v1.7: validatierapport voor 10 en bias-correctie Martijn de Ruyter de Wildt en Henk Eskes KNMI, afdeling Chemie en Klimaat Telefoon +31-30-2206431 e-mail mruijterd@knmi.nl Conclusies Bias-correctie:
Nadere informatieTEN effecten in Den Haag, Duurzaam Dynamisch Verkeersmanagement door integrale afweging van Traffic, Emissie en Noise (TEN) bij inzet van scenario s
TEN effecten in Den Haag, Duurzaam Dynamisch Verkeersmanagement door integrale afweging van Traffic, Emissie en Noise (TEN) bij inzet van scenario s Tanja Vonk (TNO) Arjen Reijneveld (Gemeente Den Haag)
Nadere informatieFranck Wtb Advies 1 jaar!
1 s e p t e m b e r 2 0 07 Franck Wtb Advies 1 jaar! Het is inmiddels een jaar geleden dat ik, Rowald Franck, ben gestart met mijn adviesbureau. Vanuit Franck Wtb Advies worden met name sterkteberekeningen
Nadere informatieSamenvatting. A. van Leeuwenhoeklaan MA Bilthoven Postbus BA Bilthoven KvK Utrecht T
A. van Leeuwenhoeklaan 9 3721 MA Bilthoven Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl KvK Utrecht 30276683 T 030 274 91 11 info@rivm.nl Uw kenmerk Gevoeligheid van de gesommeerde depositiebijdrage onder 0,05
Nadere informatieHydrologische Hindcast APL
Opdrachtgever: DG Rijkswaterstaat, RIZA Hydrologische Hindcast APL rapport mei 2006 Q4025.00 Opdrachtgever: DG Rijkswaterstaat, RIZA Hydrologische Hindcast APL Albrecht Weerts, Jaap Kwadijk rapport mei
Nadere informatieInhoud. Neuronen. Synapsen. McCulloch-Pitts neuron. Sigmoids. De bouwstenen van het zenuwstelsel: neuronen en synapsen
Tom Heskes IRIS, NIII Inhoud De bouwstenen van het zenuwstelsel: neuronen en synapsen Complex gedrag uit eenvoudige elementen McCulloch-Pitts neuronen Hopfield netwerken Computational neuroscience Lerende
Nadere informatieEcologische kwaliteit oppervlaktewater, 2009
Indicator 2 maart 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De ecologische kwaliteit van het
Nadere informatieBerekening van de saliniteit uit de geleidendheid en de temperatuur
Berekening van de saliniteit uit de geleidendheid en de temperatuur Project: NAUTILUS Werkdocument: RIKZ/OS-98.145X Ministerie van Verkeer en Waterstaat In opdracht van: Directie Noordzee Directie Zuid-Holland
Nadere informatieLiteratuuronderzoek ten behoeve van de technische documentatie van het Kalman filter. Technisch Rapport PR549
Postbus 2120 8203 AC LELYSTAD tel. 0320-294 242 fax. 0320-253 901 www.hkv.nl Postbus 260 2600 AG DELFT tel. 015-285 0125 fax. 015-285 0126 www.vortech.nl Literatuuronderzoek ten behoeve van de technische
Nadere informatieKwaliteit oppervlaktewater, 2009
Indicator 6 maart 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De meeste waterlichamen voldoen
Nadere informatieSENSA - EINDHOVEN 2018
SENSA - EINDHOVEN 2018 MODELLEN EN VASTE MEETLOCATIES Bron: Omroep Brabant.nl WAAR WORDT JE ÉCHT AAN BLOOTGESTELD? Bron: ANP WP1 INTEGRATED APPLICATIONS State of the art Current developments ERP developments
Nadere informatieKansen voor Geurradar. Luc Verhees en Hans Erbrink
Kansen voor Geurradar Luc Verhees en Hans Erbrink Geurradar (inleiding) Naar analogie van Buienradar Rondom veehouderijen en industrieën Voorspellend & verklarend! Geurradar: een nieuw initiatief waarom?
Nadere informatie4.1 Simulatie in de analysefase
1 Bijlage 4 Simulatietechnieken Simulatie is een toetstechniek waarmee door middel van het nabootsen van een bepaalde situatie (bijvoorbeeld een herontworpen bedrijfsproces) in een afgeschermde omgeving
Nadere informatieVraag 1 Wat is uw reactie op de berichten in het Algemeen Dagblad over het aantreffen van GenX in drinkwater op meerdere locaties?
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000
Nadere informatieBETROUWBAARHEIDSINTERVALLEN VANUIT VERSCHILLENDE HOEKEN BELICHT. S.A.R. Bus
BETROUWBAARHEIDSINTERVALLEN VANUIT VERSCHILLENDE HOEKEN BELICHT S.A.R. Bus WAAR DENK JE AAN BIJ BETROUWBAARHEIDSINTERVALLEN? Wie van jullie gebruikt betrouwbaarheidsintervallen? WAAROM BETROUWBAARHEIDSINTERVALLEN???
Nadere informatieEmissiescan Logistiek voor (potentiële) Lean & Green Awardwinnaars. Beschrijving & case
voor (potentiële) Lean & Green Awardwinnaars Beschrijving & case Inhoud Inhoud beschrijving Emissiescan Logistiek Kern van de tool Aanpak Mensen & middelen Resultaat Toepassing Aanvullende informatie 2
Nadere informatieEerste kaart roetconcentraties Nederland Roet aanvullende maat voor gezondheidseffecten luchtvervuiling
Eerste kaart roetconcentraties Nederland Roet aanvullende maat voor gezondheidseffecten luchtvervuiling RIVM/DCMR, december 2013 Roet is een aanvullende maat om de gezondheidseffecten weer te geven van
Nadere informatieEWMA Control Charts in Statistical Process Monitoring I.M. Zwetsloot
EWMA Control Charts in Statistical Process Monitoring I.M. Zwetsloot EWMA Control Charts in Statistical Process Monitoring Inez M. Zwetsloot Samenvatting EWMA Regelkaarten in Statistische Procesmonitoring
Nadere informatieOp grond van artikel 28 uit het Besluit luchtkwaliteit (Stb. 2001, 269) bieden wij U hierbij aan de provinciale rapportage Luchtkwaliteit 2003.
Bezoekadres Houtplein 33 Het Ministerie van Volksgezondheid, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer T.a.v. de Staatssecretaris P.L.B.A. van Geel Postbus 20951 2500 EX DEN HAAG Haarlem Postadres Postbus 3007
Nadere informatieWesterschelde 2001. jklmnopq. Toelichting bij de Geomorfologische kartering van de. Op basis van false colour-luchtfoto s 1:10.000 ... P.M.
Ministerie van Verkeer en Waterstaat jklmnopq Meetkundige Dienst... Toelichting bij de Geomorfologische kartering van de Westerschelde 2001 Op basis van false colour-luchtfoto s 1:10.000 P.M. Loomans januari
Nadere informatieToegepaste Wiskunde 2: Het Kalman-filter
Toegepaste Wiskunde 2: Het Kalman-filter 25 februari, 2008 Hans Maassen 1. Inleiding Het Kalman filter schat de toestand van een systeem op basis van een reeks, door ruis verstoorde waarnemingen. Een meer
Nadere informatieMinisterie van Verkeer en Waterstaat. Directoraat-Ceneraal Rijkswaterstaat. Directie Oost-Nederland. Bibliotheek. Nr.
Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat-Ceneraal Rijkswaterstaat Directie Oost-Nederland Bibliotheek Nr.WE1410-131/VII ON PI : ig NOTA betr. Aannames m.b.t. de ontwikkeling van de verkeersveiligheid
Nadere informatieNieuwsbrief KPP Hydraulica Programmatuur RWS
Nieuwsbrief 2017-02 KPP Hydraulica Programmatuur RWS KPP Hydraulica Programmatuur In het project KPP Hydraulica Programmatuur voert Deltares activiteiten uit voor de hydraulische programmatuur die in de
Nadere informatienieuw sturmvioeclvoorspellings systeem
P oy).c?.qo nieuw sturmvioeclvoorspellings systeem nadere afregeling van Vlissingen in CSM8 Ministerie van verkeer en Waterstaat Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat MS Rijksinstituut voor Kust en Zee/R/KZ
Nadere informatieMet de Glazen Bol naar. Doelgerichter BWT Toezicht
Met de Glazen Bol naar Doelgerichter BWT Toezicht Missie SuperGraph realiseert de toepassing van Voorspellende Modellen in het hart van uw organisatie dusdanig dat onzekerheden zoveel mogelijk worden weggenomen
Nadere informatieSimacan Connect verwerkt en harmoniseert verschillende databronnen, zodat deze te gebruiken zijn met eigen databronnen.
Integratie van verkeersinformatie in logistieke processen Simacan, onderdeel van de OVSoftware Groep (www.ovsoftware.nl), richt zich op het verwerken, beschikbaar maken en inzichtelijk maken van grote
Nadere informatieLearnshop. EN16001: Het kader voor uw energiemanagementsysteem? Nimaris b.v. Paul van Wezel Hertog van Brabantweg 15 5175 EA Loon op Zand
Learnshop EN16001: Het kader voor uw energiemanagementsysteem? Nimaris b.v. Paul van Wezel Hertog van Brabantweg 15 5175 EA Loon op Zand tel: 0416-543060 Fax: 0416-543098 email: Web: paul.van.wezel@nimaris.nl
Nadere informatieEen algemene introductie van het Kalmanfilter. Technisch Rapport: PR549. Datum: September 2002
Postbus 2120 8203 AC LELYSTAD tel. 0320-294 242 fax. 0320-253 901 www.hkv.nl Postbus 260 2600 AG DELFT tel. 015-285 0125 fax. 015-285 0126 www.vortech.nl Een algemene introductie van het Kalmanfilter Technisch
Nadere informatierijkswaterstaat riza rijksinstituut voor integraal zoetwaterbeheer en afvalwaterbehandeling tel. 03200-70411, fax. 03200-49218 doorkiesnummer
ministerie van verkeer en waterstaat rijkswaterstaat riza rijksinstituut voor integraal zoetwaterbeheer en afvalwaterbehandeling tel. 03200-70411, fax. 03200-49218 doorkiesnummer DAGBER6 Installatieplan
Nadere informatieCOSTA. OpenDA/COSTA voor operationele modellen en kalibratie rivier toepassingen. Nils van Velzen. Simona gebruikersdag Oktober 2009. www.costapse.
www.costapse.org OpenDA/COSTA voor operationele modellen en kalibratie rivier toepassingen Nils van Velzen Simona gebruikersdag Oktober 2009 www.costapse.org Overzicht Data assimilatie en model kalibratie
Nadere informatieGebruik van afstandswaarnemingen in hydrologische modellen
Gebruik van afstandswaarnemingen in hydrologische modellen Niko Verhoest, Hans Lievens, Valentijn Pauwels Laboratorium voor Hydrologie en Waterbeheer (LHWM) Universiteit Gent Hilde Vernieuwe, Bernard De
Nadere informatieBepalen van de luchtkwaliteit
Bepalen van de luchtkwaliteit Luchtkwaliteit in het kort De kwaliteit van de lucht waarin we leven is van invloed op de volksgezondheid. Zo kan een slechte luchtkwaliteit leiden tot onder andere luchtwegklachten
Nadere informatieReview CO 2 -studie ZOAB Rasenberg
Review CO 2 -studie ZOAB Rasenberg Notitie Delft, maart 2011 Opgesteld door: M.N. (Maartje) Sevenster M.E. (Marieke) Head 2 Maart 2011 2.403.1 Review CO 2 -studie ZOAB Rasenberg 1 Inleiding Binnen de prestatieladder
Nadere informatieArtikel / Parametrisch ontwerpen en rekenen. Een hype of de toekomst?
Artikel / Parametrisch ontwerpen en rekenen Een hype of de toekomst? De manier waarop gebouwen ontworpen worden is in de basis al heel lang hetzelfde. Veranderingen in de werkwijze van constructeurs gaan
Nadere informatieVAN DATUM BETREFT CD/EvL 28 sept 2011 uitval honorariumberekening
Europalaan 40 3526 KS Utrecht Postbus 2774 3500 GT Utrecht AAN NZa TELEFOON 030 285 08 00 FAX 030 285 08 01 WEBSITE www.dbconderhoud.nl Memo VAN DATUM BETREFT CD/EvL 28 sept 2011 uitval honorariumberekening
Nadere informatieQSM Benchmark Project ABC
QSM Benchmark De intelligentie Voor u ligt de QSM benchmarkrapportage over. Deze rapportage geeft antwoord op de vraag of dit project marktconform is uitgevoerd in vergelijking met projecten in bedrijfsomgevingen
Nadere informatieInnoveren, corrigeren en tederheid John Post
Innoveren, corrigeren en tederheid John Post Hardware Hardware is de veelal geslaagde poging om fouten in de software te voorzien, bestaande fouten te optimaliseren, op te slaan en in steeds hoger tempo
Nadere informatie{button Installeer Zelfstudie Bestanden, execfile(seedatauk.exe,tutorial.ctb;tutorial nn.see)}
Kringnet Vereffening Deze zelfstudie maakt gebruik van de module Vereffening. Opmerking: Deze zelfstudie kan niet worden uitgevoerd met LISCAD Lite. Doelstelling Het doel van deze zelfstudie is om te laten
Nadere informatieOptimalisatie van de eerste klinische studies in bi ondere patie ntengroepen: op weg naar gebruik van semifysiologische
Nederlandse samenvatting Optimalisatie van de eerste klinische studies in bi ondere patie ntengroepen: op weg naar gebruik van semifysiologische farmacokinetische modellen Algemene inleiding Klinisch onderzoek
Nadere informatieEerste uitkomsten onderzoek luchtkwaliteit langs Nijenoord Allee Wageningen
Notitienummer Datum 3 juni 206 Onderwerp Eerste uitkomsten onderzoek luchtkwaliteit langs Nijenoord Allee Wageningen. Inleiding Buro Blauw voert in opdracht van de gemeente Wageningen luchtkwaliteitsmetingen
Nadere informatieKenmerk ZKS Doorkiesnummer +31 (0) Onderwerp SWAN_Eems-Dollard_j12_v01 metadata Waterkwaliteitsmodelschematisatie
Memo Aan LS Van Bas van Maren Kenmerk Doorkiesnummer +31 (0)88 33 58 365 Aantal pagina's 5 E-mail bas.vanmaren @deltares.nl Onderwerp SWAN_Eems-Dollard_j12_v01 metadata Waterkwaliteitsmodelschematisatie
Nadere informatieDe digitale windtunnel
De digitale windtunnel CFD modellen. Erik den Tonkelaar(DGMR), Hannes Sanders(ARCADIS) De digitale windtunnel In deze presentatie: CFD in het algemeen Onderzoek WinMiskan in kader van COB Voor- en nadelen
Nadere informatieAan het Ministerie van Economische Zaken en Klimaatverandering t.a.v. ir. E. D. Wiebes
> Retouradres Postbus 201 3730 AE De Bilt Aan het Ministerie van Economische Zaken en Klimaatverandering t.a.v. ir. E. D. Wiebes cc. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat t.a.v. drs. S. van Veldhoven
Nadere informatieApplicatie Zwemveiligheid Operationele voorspellingen ter ondersteuning van veilig recreëren rondom de zandmotor
Applicatie Zwemveiligheid Operationele voorspellingen ter ondersteuning van veilig recreëren rondom de zandmotor Roderik Hoekstra (Harbour, Coastal and Offshore Engineering, Deltares) Bas Stengs (Marine
Nadere informatieInternationale data-uitwisseling
Internationale data-uitwisseling Sterkte & Belastingen Waterkeringen Sterkte & Belastingen Waterkeringen (SBW) Voor een actueel beeld van de veiligheid worden de belangrijkste Nederlandse waterkeringen,
Nadere informatieAPPENDIX 3. Visueel voetmodel ter simulatie van voetkinematica aan de hand van planetaire drukdata (Friso Hagman)
APPENDIX 3. Visueel voetmodel ter simulatie van voetkinematica aan de hand van planetaire drukdata (Friso Hagman) 1. Introductie De doelstelling van het SIMKINPRES-project is het ontwikkelen van een klinisch
Nadere informatieizqlfy Kits BIBLIOTHEBK Bouwdienst Rykswaterstaai Postbus LA Utrecht THEMANOTITIE BOUWSPEURWERK BSW Oktober 1984
C9429 Kits izqlfy BIBLIOTHEBK Bouwdienst Rykswaterstaai Postbus 20.000 3502 LA Utrecht THEMANOTITIE BOUWSPEURWERK BSW 84-08 Oktober 1984 BIBLIOTHEEK BOUWDIENST RIJKSWATERSTAAT j NR (Zr.^Zff^..^^l\A! THEMANOTITIE
Nadere informatieOnderwerp Informatie toezegging luchtkwaliteit Aanpak Ring Zuid. Steller Jeroen Engels. De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN
>ote Bestuursdienst Onderwerp Informatie toezegging luchtkwaliteit Aanpak Ring Zuid Steller Jeroen Engels De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN Bezoekadres Waagstraat 1 Postadres
Nadere informatieExpert of geen expert: QBase en MUSE nu ook voor semen Frans A.L. van der Horst Klinisch chemicus
Expert of geen expert: QBase en MUSE nu ook voor semen Frans A.L. van der Horst Klinisch chemicus 9 juni 2015 SKML congres 2015 SEMEN rondzending Stukje Historie: 1994 eerste SALON rondzending vanuit Meander
Nadere informatieSummary in Dutch 179
Samenvatting Een belangrijke reden voor het uitvoeren van marktonderzoek is het proberen te achterhalen wat de wensen en ideeën van consumenten zijn met betrekking tot een produkt. De conjuncte analyse
Nadere informatieRapportage workfl ow
Rapportage workflow Rapportage registratie workflow C.G.A.M Wessels Introductie Workflow management (WFM) staat voor de automatisering van bedrijfsprocessen en werkstromen (regels, procedures en processen)
Nadere informatieGemeente Den Haag. De voorzitter van Commissie Verkeer, Milieu en leefomgeving
Wethouder van Verkeer, Binckhorst en Milieu P.W.M. Smit Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag De voorzitter van Commissie Verkeer, Milieu en leefomgeving Uw brief van Uw kenmerk
Nadere informatieEmissieontwikkeling op onderliggend wegennet ten gevolge van realisatie Tweede Coentunnel en Westrandweg
Notitie Laan van Westenenk 501 Postbus 342 7300 AH Apeldoorn Aan RWS Noord Holland ir. E. Tenkink Van Ir. P.W.H.G. Coenen Kopie aan www.tno.nl T 055 549 34 93 F 055 541 98 37 Onderwerp Emissie ontwikkeling
Nadere informatieEnergiebesparing koffieverpakkingen
Op CE Delft CE lossingen Delft voor Oplossingen milieu, econom voor ie milieu, en technolog economie ie en technologie Oude Delft 180 Oude Delft 180 2611 HH Delft 2611 HH Delft tel: tel: 015 015 2 150
Nadere informatieOpdracht 3: Baanintegratie: Planeet in een dubbelstersysteem
PLANETENSTELSELS - WERKCOLLEGE 3 EN 4 Opdracht 3: Baanintegratie: Planeet in een dubbelstersysteem In de vorige werkcolleges heb je je pythonkennis opgefrist. Je hebt een aantal fysische constanten ingelezen,
Nadere informatiehydraulische, morfologische en scheepvaarteffecten dijkversterking BR636-1 BR636-1/smei/147 ir. A. Zoon
memo Witteveen+Bos Postbus 2397 3000 CJ Rotterdam telefoon 010 244 28 00 telefax 010 244 28 88 hydraulische, morfologische en scheepvaarteffecten dijkversterking BR636-1 BR636-1/smei/147 ir. A. Zoon datum
Nadere informatieSamenvatting Zure gassen zijn veelvuldig aanwezig in verschillende concentraties in industriële gassen. Deze moeten vaak verwijderd worden vanwege corrosie preventie, operationele, economische en/of milieu
Nadere informatieNationale Nieuwe werken Barometer
Nationale Nieuwe werken Barometer Beschrijving De Nationale Nieuwe werken Barometer onderzoekt de volwassenheid van organisaties op het gebied van Het Nieuwe werken. Het is mogelijk om de overwegingen,
Nadere informatiePraktijkervaring en visie omtrent valorisatietraject maatschappelijke SBO-projecten
Praktijkervaring en visie omtrent valorisatietraject maatschappelijke SBO-projecten Prof. dr. G. Wets IMOB - Universiteit Hasselt Geert.Wets@uhasselt.be, 011/26.91.05 1 Overzicht Valorisatiepotentieel
Nadere informatieLMM e-nieuws 16. Inhoud. Inleiding. Het nieuwe LMM-programma vanaf Bezuinigingen. Het nieuwe LMM. Februari 2011 Heruitgave augustus 2018
LMM e-nieuws 16 Februari 2011 Heruitgave augustus 2018 Inhoud Inleiding Het nieuwe LMM-programma vanaf 2011 Nieuwe ontwikkelingen: drainmetingen met SorbiCells Waarom op 16 punten en niet meer of minder?
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieCO2 prestatieladder Energie management plan
CO2 prestatieladder Versie: Definitief Datum: februari 2015 Eis: 2.C.3 Westgaag 42b - 3155 DG Maasland Postbus 285-3140 AG Maassluis Telefoon: 010-5922888 Fax: 010-5918621 E-mail: info@kroes.org Versie:
Nadere informatieFinanciële Planning & Forecasting Rutger den Ouden Controller Pon Automotive Products & Services
1 24 mei 2011 IBM Finance Forum 2011 Financiële Planning & Forecasting Rutger den Ouden Controller Automotive Products & Services 2 Agenda Welkom in de wereld van Logistiek & Services Organisatie & TM1
Nadere informatieEvalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek
Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Zwaantina van der Veen / Dymphna Meijneken / Marieke Boekenoogen Stad met een hart Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding 3 Hoofdstuk 2
Nadere informatieNationale Informatievoorziening Bodembeweging. Niels Kinneging Marnix Van den Brande
Nationale Informatievoorziening Bodembeweging Niels Kinneging Marnix Van den Brande Persoonlijk - Niels Kinneging Geofysicus Vanuit Rijkswaterstaat gedetacheerd bij Deltares Bezig met opzetten NIB - Marnix
Nadere informatieMeetkundige Dienst
Notitie Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat Meetkundige Dienst Aan Monitoring Maas projectgroep Van Ardis Bollweg Marc Crombaghs Regine Brügelmann Erik de Min Doorkiesnummer
Nadere informatieRekentool Veiligheidsklassen werken met verontreinigde grond (versie 4.x, Conform CROW Publicatie 132, 4e druk)
Rekentool Veiligheidsklassen werken met verontreinigde grond (versie 4.x, Conform CROW Publicatie 132, 4e druk) Inleiding Vaststellen van de veiligheidsklasse Maatregelen voor het werken in en met verontreinigde
Nadere informatiemath inside Model orde reductie
math inside Model orde reductie Model orde reductie Met het voortschrijden van de rekenkracht van computers en numerieke algoritmen is het mogelijk om steeds complexere problemen op te lossen. Was het
Nadere informatieRobuustheid regressiemodel voor kapitaalkosten gebaseerd op aansluitdichtheid
Robuustheid regressiemodel voor kapitaalkosten gebaseerd op aansluitdichtheid Dr.ir. P.W. Heijnen Faculteit Techniek, Bestuur en Management Technische Universiteit Delft 22 april 2010 1 1 Introductie De
Nadere informatieHet blijkt dat dit eigenlijk alleen lukt met de exponentiële methode.
Verificatie Shen en Carpenter RDEC methodiek voor de karakterisering van asfaltvermoeiing; vergelijking van verschillende methoden voor het berekenen van de parameters. Jan Telman, Q-Consult Bedrijfskundig
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Agro en Directie en Biodiversiteit Bezoekadres Bezuidenhoutseweg
Nadere informatieDynamische modellen van prijsbeleid
Dynamische modellen van prijsbeleid Fase 1.E: Opzet Dynamisch Panel model en Simulatietool Datum 8 oktober 2001 Kenmerk AVV009 MuConsult B.V. Postbus 2054 3800 CB Amersfoort Telefoon 033 465 50 54 Fax
Nadere informatieNieuwsbrief KPP Hydraulica Programmatuur RWS
Nieuwsbrief 2017-01 KPP Hydraulica Programmatuur RWS KPP Hydraulica Programmatuur In het project KPP Hydraulica Programmatuur voert Deltares activiteiten uit voor de hydraulische programmatuur die in de
Nadere informatieResultaten RisicotoolboxBodem.nl
Resultaten RisicotoolboxBodem.nl Risico's behorende bij chemische bodemkwaliteit en functie V. RTB: V. rapport: 1.1.0.0 1.13 Algemeen Naam berekening: Modus: Monstergroep: Bodemgebruiksfunctie: Bijzonderheden:
Nadere informatieAanpak van de vormvrije m.e.r.-beoordeling
Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu beoordeling De vormvrije m.e.r.-beoordeling is een nieuw fenomeen, waarvoor geen vereisten van vorm, maar wel voor de inhoud bestaan. Omdat de beoordeling
Nadere informatieReal-time verkeersmodellen Overzicht, structuur en voorbeelden
Real-time verkeersmodellen Overzicht, structuur en voorbeelden Dr. Hans van Lint, Transport & Planning, Civiele Techniek 3/24/09 Delft University of Technology Challenge the future Overzicht Real-time
Nadere informatieSOLVENCY II Hoe een integrale aanpak van de Solvency II pijlers leidt tot een efficiënt en betrouwbaar risicomanagement- en rapportageproces
SOLVENCY II Hoe een integrale aanpak van de Solvency II pijlers leidt tot een efficiënt en betrouwbaar risicomanagement- en proces Door: Gert Verbaas en Auke Jan Hulsker november 2015 SAMENVATTING De volledige
Nadere informatieSamenvatting. Aanleiding
Aan Opgesteld door : De Tweede Kamer der Staten Generaal : Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum Datum : 20 november 2017 Onderwerp : Aanpassing vliegprofielen MER Lelystad Samenvatting In 2013 en 2014
Nadere informatieMEMO. Onderwerp/Subject: Analyse rapport RIVM Luchtkwaliteit 2012
MEMO Aan/To: Van/From: Datum/Date: RAI Vereniging Chris van Dijk 18 september Onderwerp/Subject: Analyse rapport RIVM Luchtkwaliteit 2012 Ieder jaar publiceert het RIVM een jaaroverzicht van de meetresultaten
Nadere informatieDoorrekenen H2 scenario
Doorrekenen H2 scenario Significant B.V. 28 oktober 2010 Paul van Hooff Scenarioberekeningen Om de gevolgen van veranderingen in de samenstelling van de busvloot in de Stadsregio Arnhem Nijmegen te kunnen
Nadere informatieLuchtkwaliteit in Nederland: cijfers en feiten. Joost Wesseling
Luchtkwaliteit in Nederland: cijfers en feiten Joost Wesseling Inhoud: Doorsneden door de luchtkwaliteit Concentraties: de laatste decennia; EU normen; Nederland in de EU. Luchtkwaliteit en gezondheid.
Nadere informatieTentamen optimaal sturen , uur. 4 vraagstukken
Tentamen optimaal sturen 12-7- 00, 9.00-12.00 uur 4 vraagstukken Vraag 1 a) Beschrijf wiskundig de algemene vorm van een optimaal besturingsprobleem in de discrete tijd. Hierin komen o.a. de symbolen J,
Nadere informatie