Rekentool Veiligheidsklassen werken met verontreinigde grond (versie 4.x, Conform CROW Publicatie 132, 4e druk)

Transcriptie

1 Rekentool Veiligheidsklassen werken met verontreinigde grond (versie 4.x, Conform CROW Publicatie 132, 4e druk) Inleiding Vaststellen van de veiligheidsklasse Maatregelen voor het werken in en met verontreinigde (water)bodem worden genomen op basis van veiligheidsklasse. Met dit rekenprogramma wordt de veiligheidsklasse uniform vastgesteld. Bij het vaststellen wordt gebruik gemaakt van de berekeningssystematiek uit CROW-Publicatie 132 Werken in of met verontreinigde grond en verontreinigd (grond)water (module 2) (de 4e geheel herziene druk: december 2014). De berekeningsmethodiek/tool is uitsluitend een hulpmiddel en geeft een indicatie van gezondheidsrisico s met bijbehorende maatregelen. Dit programma is niet bedoeld voor het bepalen en of vaststellen van de milieu hygiënische kwaliteit. Om de veiligheidsklasse te kunnen bepalen moet er een valide bodemonderzoek zijn, dat een recent en volledig beeld geeft van de aangetroffen verontreinigingen van zowel de grond, of als men daarmee te maken kan krijgen, grondwater en asbest, dan wel bij waterbodem naar bodem en asbest. In de regel bestaan dergelijke onderzoeken ten minste uit een historisch onderzoek (zowel chemisch als asbest) en op basis daarvan nadere onderzoeken. In principe zijn AP04 onderzoeken of partijkeuringen niet bruikbaar voor het bepalen van de veiligheidsklasse. Bodem-kwaliteitskaarten zijn in bepaalde gevallen bruikbaar, echter tot maximaal de diepte die die kaart aangeeft. Houd er rekening mee dat bodem kwaliteitskaarten in de regel geen informatie geven inzake stortlagen, puinlagen en mogelijke asbest verdachtheid. Er wordt uitgegaan van een deskundige begeleiding zoals genoemd in module 3 deskundigheid van CROW publicatie 132,4 e druk, dat wil dus zeggen dat de veiligheidsklasse gelet op het bepaalde in de tabel M3.1 van de module 3 altijd gevalideerd moet worden door een Veiligheidskundige, dus afhankelijk van de gevonden T- en F-klasse door een Middelbaar of Hogere Veiligheidskundige, dan wel Arbeidshygiënist of MOSHE, die ten minste voldoen aan de opleidingscriteria zoals beschreven in de module 3, paragraaf 4. Dat wil zeggen dat de deskundige tevens in het bezit moet zijn van een geldig DLP diploma (3 daagse opleiding, afgesloten met een door CROW toegelaten examen). Een milieukundige is dus niet gerechtigd om de T- en F-klassen vast te stellen en of te valideren. 1

2 Ten aanzien van asbest wordt kortheidshalve verwezen naar art 4.54d, lid 8 van het Arbeidsomstandighedenbesluit. Asbest in (water)bodem, puin, stortlagen e.d. moet wettelijk begeleid worden door een gecertificeerde HVK of Arbeidshygiënist. De standaardmaatregelen, die behoren bij de aangetroffen Basis-, T- en of F-klasse, staan beschreven in module 8 Voorzieningen en 9 Persoonlijke beschermingsmiddelen van de publicatie. Onder verwijzing naar de module 1, par 1 & 2 en de module 4 dient de opdrachtgever hiertoe als onderdeel van het V&G-plan, waarvoor de opdrachtgever wettelijk verantwoordelijk is, alle gegevens van de volledig en juist uitgevoerde bodemonderzoeken voorafgaand te overleggen, inclusief een onderbouwing van de T- en F-klasse. Het uitsluitend, aan de hand van de uitkomsten van dit rekenprogramma, bepalen van een T en of F-klasse, en de bijbehorende beheersmaatregelen, bijvoorbeeld te vermelden in het V&G-plan, is niet toegestaan. De berekeningstool is slechts een hulpmiddel. De hierboven vermelde deskundige(n) zullen middels validatie een afweging moeten maken, met daarbij bijvoorbeeld de omstandigheden van de locatie, weer, omgeving, andere aanwezige (toxische) stoffen of (externe) invloeden, bijvoorbeeld de aanwezigheid van dieselmotoren emissie (DME) in combinatie met een slecht geventileerde ruimte, wat de definitieve T- en F klasse op een bepaald werk zullen zijn! 2

3 Toelichting en updates CROW-publicatie 132 Het beleid en de wet- en regelgeving van de overheid op het gebied van Arbeidsomstandigheden (Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) heeft mede tot doel om de zelfwerkzaamheid van het bedrijfsleven en instellingen, bij het opstellen van normen, richtlijnen, protocollen, branchedocumenten etc. met betrekking tot arbeidsomstandigheden, te stimuleren. Het is daarom verheugend te constateren dat vanuit het bedrijfsleven (de branche) een werkgroep is ingesteld, die zich tot doel stelde de regelgeving te vertalen in concrete gedragsregels en normen, hetgeen heeft geleid tot de CROW-publicatie 132. T&F-klasse De resultaten van de berekeningssystematiek worden beïnvloed door de aard van de aangetroffen stoffen en de hoogst aangetroffen concentratie binnen een bepaald onderzocht gebied. Resultaten zijn als volgt in te delen: T&F-klasse/veiligheidsklasse (bij werken met een hoog arbeidshygiënisch risico) basisklasse (werken met een gering arbeidshygiënisch risico) geen veiligheidsklasse (geen bijzonder arbeidshygiënisch, voortkomend uit de onderzochte stoffen, risico) Elke T&F-klasse bestaat uit een risico op blootstelling aan toxische stoffen. De aanduiding T staat voor giftigheid ( toxicity ). De aanduiding F staat voor brandbaarheid ( flammable ). T kent drie niveaus, F kent twee niveaus en alle combinaties van T en F kunnen voorkomen. Een F-klasse kan alleen in combinatie met een T-klasse voorkomen. De T-klasse kunnen zonder F-klasse voorkomen. De F-klasse wordt in dat geval niet genoemd. Bijzonderheden De volgende opmerkingen zijn van belang voor PAK en Asbest: Individuele componenten die tot de PAK s behoren kunnen alleen worden ingevoerd als de Interventiewaarden van PAK-totaal (40 mg/kg d.s.) wordt overschreden. Naftaleen valt in deze applicatie onder PAK-totaal. PAK (som 10) en asbest zijn uitgesloten voor grondwater. Voor de berekening van de (water)bodemkwaliteit wordt uitsluitend gerekend met een gecorrigeerde waarde voor de bodemsoort (organische stof en lutum). De toets voor (water)bodem (ToWaBo/BoToVa) die vanaf 2011 door de overheid wordt uitgerold, wordt nog niet in de berekening betrokken. 3

4 Het gebruik van de rekentool Na het opstarten van de rekentool, het lezen van de introductie, eventueel de toelichting en updates, kiest u voor het menu Invoer concentraties. Onder dit menu kiest men voor meting bodem, indien het om werkzaamheden in den droge handelt, of voor meting waterbodem, indien het om waterbodem (baggerwerk) handelt. Voor waterbodem gelden namelijk andere (milieukundige) waarden dan voor bodem. Na het maken van hierboven beschreven keuze moet men het in het bodemonderzoeksrapport opgegeven gehalte organische stof en lutum invullen. Zonder deze gegevens zal de tool niet verder gaan. Hiermee worden de in te voeren gegevens afkomstig uit de onderzoeksrapporten, daar waar dat benodigd is, omgerekend naar de standaard bodem, hetgeen van invloed is op de bepaling van de T-klassen. Opmerking: Indien deze gegevens in het te gebruiken onderzoeksrapport ontbreken, dient altijd eerst met het milieu-adviesbureau contact te worden opgenomen, om deze gegevens te achterhalen. Tevens dient men met het milieu-adviesbureau en of de opdrachtgever contact op te nemen, indien de te gebruiken onderzoeksrapporten ouder zijn dan 5 jaren of indien deze in de conclusies aangeven dat er meer onderzoek moet worden uitgevoerd en deze rapporten ontbreken. Opmerking: Bij de zogenaamde Indicatieve bodemonderzoeken dient u eerst na te gaan, of dergelijke onderzoeken minimaal de gegevens bevatten en de daarbij behorende onderzoeksinspanning omvatten die ook in een normaal bodemonderzoek behoren te staan. Op grond van het Productenbesluit Asbest en de Productenregeling Asbest moet er altijd een onderzoek naar asbest in (water)bodem of puin zijn uitgevoerd conform de NEN normen, die in de Productenregeling Asbest zijn vermeld. Vervolgens dient men van alle onderzochte stoffen binnen een bepaald gebied (hier moeten dus kaarten bij de rapportage aanwezig zijn) de hoogst gevonden waarden, van de aangetroffen stoffen, in te voeren. Over het algemeen worden dergelijke waarden vermeld in de samenvatting van het onderzoeksrapport en meestal ook nog eens in het onderdeel conclusies. Werkt men op een diepte dat men met grondwater in contact kan komen, dan moeten ook de waarden voor de aangetroffen verontreiniging in het grondwater worden ingevoerd. Ten aanzien van PAK s (inclusief naftaleen) verwijzen wij u, naar bijzonderheden bij het onderdeel toelichting en updates, hierboven. Indien er stoffen in het onderzoeksrapport zijn vermeld, die niet in het invoerformulier zijn vermeld, dan kunnen deze stoffen in een volgend veld worden ingevoerd (zie hieronder). 4

5 Deze mogelijkheid wordt nog wel eens ten onrechte gebruikt om uitsluitend van een niet vermelde stof de T- of F-klasse vast te stellen. Het is niet de bedoeling van de rekentool om de tool daarvoor in te zetten. Na het zorgvuldig invoeren van alle stofhoeveelheden (denk aan de juiste waarden, b.v. mg/kg) kiest men onder aan het invoerveld voor de menuoptie volgende. Men komt dan op een pagina waar men de keus kan maken voor stof toevoegen, vorige of volgende. Stof toevoegen Indien men een stof wil toevoegen, die niet in het voorgaande invoerformulier is opgenomen, dient men voorafgaand alle toxische eigenschappen, de fysische eigenschappen en de milieukundige waarden (zie voor deze laatste ww.rivm.nl) op te zoeken en bij de hand te hebben. Na het kiezen van deze optie, dient men naast de stofnaam, zo nauwkeurig mogelijk de gegevens in het dan verschijnende invoerformulier in te voeren. Dringend aanbevolen wordt, om in een dergelijk geval een arbeidshygiënist of MOSHE dit te laten uitvoeren. De toegevoegde stof wordt meegenomen in de berekeningen. De ingevoerde waarden worden opgenomen in de database van de tool, ze zijn echter maar eenmalig bruikbaar. De database wordt regelmatig geschoond op dergelijke toegevoegde stoffen. Vorige Met deze knop kan men een stap terug gaan in de tool. Volgende Hiermee gaat men naar het volgende formulier: Projectgegevens en omstandigheden. Projectgegevens en omstandigheden In dit formulier kan men de gegevens van het project invoeren onder Projectgegevens. De invoer daarvan is niet verplicht, maar wel gewenst. De Omstandigheden zijn noodzakelijk voor een juiste bepaling van de F-klasse. Buitentemperatuur (C) moet ingevuld worden, uitgaande van de temperatuur op de werkplek van het moment van uitvoering van het werk. Bij bepaalde vluchtige stoffen is deze temperatuur mede bepalend of men in een F-klasse komt, dan wel 1- of 2F. De andere 3 opties inzake grondwaterstand, ventilatie of open vuur hebben hier mede invloed op en dienen ook weer door de validerende deskundige ingevoerd te worden. Resultaat van de berekening Na invoering van bovenstaande gegevens kiest men voor resultaat. Op de daarop verschijnende pagina Resultaat van de berekening, worden de resultaten van de berekening getoond, inclusief de stoffen die de klasse veroorzaken, alsmede een lijst van ingevulde stoffen. 5

6 Het programma geeft vervolgens de mogelijkheid om het volledige rapport, met daarin de milieukundige beoordeling, de bepaling van de T- en de F-klasse van elke ingevoerde stof, te downloaden. U kunt optioneel ook nog een document downloaden met daarin de maatregelen die bij de vastgestelde klasse, behoren. Dit laatste document dient ook weer door de deskundige aangevuld en uitgebreid te worden, o.m. met de risico s en toxische eigenschappen van de bepalende stoffen, de keuze(n) van adembescherming, filters e.d. Dat totaal kan in het V&G-plan, deel uitvoeringsfase worden opgenomen. De gegevens die u hebt ingevoerd worden niet bewaard bij CROW. U dient deze zelf op te slaan op een eigen opslagmedium. De tool kan niet gekoppeld worden aan eventuele eigen applicaties. 6