Gebruik van afstandswaarnemingen in hydrologische modellen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Gebruik van afstandswaarnemingen in hydrologische modellen"

Transcriptie

1 Gebruik van afstandswaarnemingen in hydrologische modellen Niko Verhoest, Hans Lievens, Valentijn Pauwels Laboratorium voor Hydrologie en Waterbeheer (LHWM) Universiteit Gent Hilde Vernieuwe, Bernard De Baets Onderzoekseenheid Kennisgebaseerde Systemen (KERMIT) Universiteit Gent

2 Verbeteren van een hydrologisch modelvoorspelling door gebruik te maken van externe waarnemingen Hoe? Gebruik van Synthetic Aperture Radar voor het waarnemen van bodemvocht Data-assimilatietechnieken Echter Onzekerheid in bodemvochtwaarneming Mogelijk schaalprobleem tussen model en waarneming

3 Principe Radar stuurt een puls van microgolf energie uit en meet de teruggekaatste energie Teruggekaatste energie hangt af van: bodemvochtgehalte bodemruwheid lokale invalshoek frequentie en polarisatie van de microgolf Terugkaatsingsmodellen (backscattering models): Integral Equation Model (IEM, fysisch gebaseerd model) Oh model (semi-empirisch model) Geldig voor vlakke (vb. zaaibed) tot matig ruwe (vb. geëgde) bodems Geometric Optics Model Geldig voor medium ruwe en ruwe bodems

4 Bodemruwheidsparameters RMS hoogte (s) Standard afwijking van de bodemhoogtes Correlatielengte (l) Horizontale afstand waarover de correlatie tussen bodemhoogtes gelijk is aan 1/e Ruwheidsmetingen (Oh & IEM) Laser profilometer Pin profilometer Meshboard (4 m) (IEM) Exact kennis van bodemruwheid is cruciaal voor een accurate bodemvochtbepaling

5 Ruwheidsparameters ECHTER: Metingen vertonen een grote variabiliteit voor een bepaalde landbewerking Parameterwaarden vertonen grote fouten (voorbewerking van gemeten profielen, instrument nauwkeurigheid, ) Parameters vertonen schalingsproblemen (afhankelijkheid van profiellengte) Onmogelijk om ruwheid accuraat te meten en één specifieke waarde voor RMS hoogte en correlatielengte te bepalen voor een bepaald type ruwheid

6 Ruwheidsparameters Ruwheidsmetingen Bevat fouten en is gekenmerkt door onzekerheid Bepalen van ruwheidsparameterwaarden zoals vereist door het model Ruwheidsparameters calibreren Bepalen van een ruwheidsklasse per landbewerkingstype Toekennen van een possibiliteitsdistributie per landbewerkingstype

7 min max Ruwheidsklasses Gedefinieerd als: een minimale waarde waaronder we geen parameterwaarden verwachten een interval waarbinnen de ruwheidsparameters perfect mogelijk zijn een maximale waarde waarboven we geen parameterwaarden verwachten Possibiliteit 1 0 perfect mogelijk Ruwheidsparameter

8 Possibiliteit Possibiliteit Minimum Maximum Possibiliteit Bodemvochtbepaling 1 a 0 RMS Terugkaatsingscoëfficiënt Invalshoek Frequentie Polarisatie Autocorrelatie functie (Exponentieel) IEM -1 1 a 1 0 Correlatie lengte a 0 Bodemvochtgehalte

9 Possibiliteit Possibiliteit Minimum Maximum Possibiliteit Bodemvochtbepaling 1 a 0 RMS Terugkaatsingscoëfficiënt Invalshoek Frequentie Polarisatie Autocorrelatie functie (Exponentieel) IEM -1 1 a 1 0 Correlatie lengte a 0 Bodemvochtgehalte

10 possibility [-] possibility [-] Measured value Measured value Bodemvochtbepaling o = (db) moisture content [-] o = (db) moisture content [-]

11 possibility [-] possibility [-] Measured value Measured value Bodemvochtbepaling o = (db) SAR-gebaseerde bodemvochtwaarneming + onzekerheid (d.m.v. possibiliteitsdistributie) moisture content [-] o = (db) moisture content [-]

12 Assimilatietechnieken Direct insertion Beschouwt geen onzekerheid in de waarnemingen Newtonian nudging Beschouwt op simplistische wijze onzekerheid in de waarnemingen Kalman filter (meest gebruikte data-assimilatietechniek) Veronderstelt normaal verdeelde fouten in model en waarneming Variational data assimilation method Veronderstelt normaal verdeelde fout op modeltoestand Particle filter Laat niet-normaal verdeelde foutendistributies toe Maken gebruik van de probabilistische Regel van Bayes Fuzzy or possibilistic (Kalman) filter Laat toe om fuzzy lidmaatschapsfuncties of possibiliteitsdistributies te assimileren

13 Assimilatietechnieken Possibilistische onzekerheid transformeren naar probabilitische onzekerheid Via pignistische transformatie Gemiddelde en standaardafwijking Techniek ontwikkelen om possibilistische info te assimileren Schaling Assimilatieprocedure aanpassen om op verschillende schalen van waarneming en model toe te laten

14 Wat als SAR-gebaseerd bodemvochtwaarneming een andere (grovere) resolutie heeft dan hydrologisch model? Gebruik maken van schalingseigenschappen van bodemvocht Famiglietti et al., WRR, 44, W01423, 2008

15 Via GPR gelijkaardige analyse: Data verkregen van UCL (J. Minet, M. Vanclooster, S. Lambot)

16 Wat als SAR-gebaseerd bodemvochtwaarneming een andere (grovere) resolutie heeft dan hydrologisch model? Gebruik maken van schalingseigenschappen van bodemvocht Fitten van een functie:

17 Wat als SAR-gebaseerd bodemvochtwaarneming een andere (grovere) resolutie heeft dan hydrologisch model? Combineren van onzekere SAR gemiddeldes en schalingsmodel

18 Wat als SAR-gebaseerd bodemvochtwaarneming een andere (grovere) resolutie heeft dan hydrologisch model? Combineren van onzekere SAR gemiddeldes en schalingsmodel a-niveau

19 Wat als SAR-gebaseerd bodemvochtwaarneming een andere (grovere) resolutie heeft dan hydrologisch model? Combineren van onzekere SAR gemiddeldes en schalingsmodel

20 Wat als SAR-gebaseerd bodemvochtwaarneming een andere (grovere) resolutie heeft dan hydrologisch model? Combineren van onzekere SAR gemiddeldes en schalingsmodel Bundel van cumulatieve probabiliteitsdistributies a = 0.4 a = 1 a = 0.1 a= 0.1

21 Hoe gebruiken voor assimilatie in hydrologisch model? Aannames: 1. De SAR is in staat correcte schatting van het gemiddeld bodemvocht te maken, uitgedrukt volgens een possibiliteitsdistributiefunctie. m.a.w. de aangenomen possibiliteitsdistributies voor bodemruwheid zijn correct 2. De interpixel variabiliteit kan voldoende nauwkeurig gemodelleerd worden met het schalingsverband m.a.w. de verkregen bundel van cumulatieve probabiliteitsdistributies is correct 3. Het hydrologisch model is in staat het ruimtelijk patroon van bodemvocht correct te voorspellen m.a.w. in de assimilatie vertrouwen we de gemodelleerde bodemvochtgehaltes niet, maar wél het patroon

22 Hoe gebruiken voor assimilatie in hydrologisch model?

23 Hoe gebruiken voor assimilatie in hydrologisch model? Verschuiven en aanpassen van de empirische cumulatieve distributie waarbij: 1. Voldaan is aan het schalingsverband 2. Binnen het probabiliteitsinterval [0.15,0.85] de minimale possibiliteitswaarde wordt gemaximaliseerd

24 Hoe gebruiken voor assimilatie in hydrologisch model? a priori a posteriori

25 Hoe gebruiken voor assimilatie in hydrologisch model? a posteriori

26 Met behulp van radarwaarnemingen kunnen we bodemvochtinfo verkrijgen, al dan niet possibilistisch omschreven. Via data-assimilatie kunnen ruimtelijk verdeelde hydrologische modellen worden ge-updated. Combineren van onzekere ruwe schaal bodemvocht met het bodemvochtschalingsverband leidt tot een bundel van cumulatieve distributiefuncties voor bodemvocht. Preliminaire studie toont aan hoe dergelijke informatie met verschillende types van onzekerheid kan aangewend worden om een ruimtelijk verdeeld hydrologisch model te updaten.

POTENTIALS OF MICROWAVE REMOTE SENSING FOR REGIONAL WATER SYSTEMS

POTENTIALS OF MICROWAVE REMOTE SENSING FOR REGIONAL WATER SYSTEMS NCR Themadag: Remote Sensing toepassing in het waterbeheer 29 maart 2019, Rijkswaterstaat, Utrecht POTENTIALS OF MICROWAVE REMOTE SENSING FOR REGIONAL WATER SYSTEMS De potentie van microgolf remote sensing

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 : Numerieke beschrijving van data. Marnix Van Daele. Vakgroep Toegepaste Wiskunde en Informatica Universiteit Gent

Hoofdstuk 3 : Numerieke beschrijving van data. Marnix Van Daele. Vakgroep Toegepaste Wiskunde en Informatica Universiteit Gent Hoofdstuk 3 : Numerieke beschrijving van data Marnix Van Daele MarnixVanDaele@UGentbe Vakgroep Toegepaste Wiskunde en Informatica Universiteit Gent Numerieke beschrijving van data p 1/31 Beschrijvende

Nadere informatie

BETROUWBAARHEIDSINTERVALLEN VANUIT VERSCHILLENDE HOEKEN BELICHT. S.A.R. Bus

BETROUWBAARHEIDSINTERVALLEN VANUIT VERSCHILLENDE HOEKEN BELICHT. S.A.R. Bus BETROUWBAARHEIDSINTERVALLEN VANUIT VERSCHILLENDE HOEKEN BELICHT S.A.R. Bus WAAR DENK JE AAN BIJ BETROUWBAARHEIDSINTERVALLEN? Wie van jullie gebruikt betrouwbaarheidsintervallen? WAAROM BETROUWBAARHEIDSINTERVALLEN???

Nadere informatie

Vandaag voorspellen we het weer van morgen, Het Beeld van de Aarde. Weten en meten

Vandaag voorspellen we het weer van morgen, Het Beeld van de Aarde. Weten en meten In welke toestand bevindt de aarde zich nu, hoe was het vroeger en hoe zal de aarde verder evolueren? Computersimulaties geven een eerste idee, maar zijn nooit een perfecte weergave van de natuur. Aardobservaties

Nadere informatie

Meten en experimenteren

Meten en experimenteren Meten en experimenteren Statistische verwerking van gegevens Een korte inleiding 3 oktober 006 Deel I Toevallige veranderlijken Steekproef Beschrijving van gegevens Histogram Gemiddelde en standaarddeviatie

Nadere informatie

Het blijkt dat dit eigenlijk alleen lukt met de exponentiële methode.

Het blijkt dat dit eigenlijk alleen lukt met de exponentiële methode. Verificatie Shen en Carpenter RDEC methodiek voor de karakterisering van asfaltvermoeiing; vergelijking van verschillende methoden voor het berekenen van de parameters. Jan Telman, Q-Consult Bedrijfskundig

Nadere informatie

Weerstand tegen strorning in de Gorai rivier

Weerstand tegen strorning in de Gorai rivier Weerstand tegen strorning in de Gorai rivier Samenvatting In deze studie wordt de weerstand tegen strorning in de Gorai rivier onderzocht. Als basis voor deze studie zijn veldmetingen gebruikt die gedaan

Nadere informatie

Populaties beschrijven met kansmodellen

Populaties beschrijven met kansmodellen Populaties beschrijven met kansmodellen Prof. dr. Herman Callaert Deze tekst probeert, met voorbeelden, inzicht te geven in de manier waarop je in de statistiek populaties bestudeert. Dat doe je met kansmodellen.

Nadere informatie

Zoutafleiding Bijlage bij de RWS Standaard

Zoutafleiding Bijlage bij de RWS Standaard Zoutafleiding Bijlage bij de RWS Standaard In opdracht van: Project: Ministerie van Verkeer Waterstaat Directoraat-Geraal Rijkswaterstaat Rijkswaterstaat Meetnet Infrastructuur (RMI) Versie: 1.0 November

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen OGO Fysisch Experimenteren voor minor AP (3MN10)

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen OGO Fysisch Experimenteren voor minor AP (3MN10) TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen OGO Fysisch Experimenteren voor minor AP (3MN10) en Tentamen Inleiding Experimentele Fysica voor Combi s (3NA10) d.d. 31 oktober 2011 van 9:00 12:00 uur Vul de

Nadere informatie

HOOFDSTUK VII REGRESSIE ANALYSE

HOOFDSTUK VII REGRESSIE ANALYSE HOOFDSTUK VII REGRESSIE ANALYSE 1 DOEL VAN REGRESSIE ANALYSE De relatie te bestuderen tussen een response variabele en een verzameling verklarende variabelen 1. LINEAIRE REGRESSIE Veronderstel dat gegevens

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen OGO Fysisch Experimenteren voor minor AP (3MN10) Tentamen Inleiding Experimentele Fysica (3AA10)

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen OGO Fysisch Experimenteren voor minor AP (3MN10) Tentamen Inleiding Experimentele Fysica (3AA10) TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen OGO Fysisch Experimenteren voor minor AP (3MN10) Tentamen Inleiding Experimentele Fysica (3AA10) d.d. 30 oktober 2009 van 9:00 12:00 uur Vul de presentiekaart

Nadere informatie

COSTA. OpenDA/COSTA voor operationele modellen en kalibratie rivier toepassingen. Nils van Velzen. Simona gebruikersdag Oktober 2009. www.costapse.

COSTA. OpenDA/COSTA voor operationele modellen en kalibratie rivier toepassingen. Nils van Velzen. Simona gebruikersdag Oktober 2009. www.costapse. www.costapse.org OpenDA/COSTA voor operationele modellen en kalibratie rivier toepassingen Nils van Velzen Simona gebruikersdag Oktober 2009 www.costapse.org Overzicht Data assimilatie en model kalibratie

Nadere informatie

Studie van alternatieve ruwheidsbenaderingen in het Land

Studie van alternatieve ruwheidsbenaderingen in het Land Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Academiejaar 2015-2016 Studie van alternatieve ruwheidsbenaderingen in het Land Parameter Retrieval Model (LPRM) Jeroen Claessen Promotor: Prof. dr. ir. Niko Verhoest

Nadere informatie

Hoeveel vertrouwen heb ik in mijn onderzoek en conclusie? Les 1

Hoeveel vertrouwen heb ik in mijn onderzoek en conclusie? Les 1 Hoeveel vertrouwen heb ik in mijn onderzoek en conclusie? Les 1 1 Onderwerpen van de lessenserie: De Normale Verdeling Nul- en Alternatieve-hypothese ( - en -fout) Steekproeven Statistisch toetsen Grafisch

Nadere informatie

Rijkswaterstaat Operational Systems

Rijkswaterstaat Operational Systems Rijkswaterstaat Operational Systems RWsOS North Sea (water levels/wind/waves) RWsOS -Rivers (floods Rhine/Meuse) RWsOS -Watermanagement (water distribution during droughts) RWsOS -Channels (Gauge Management,

Nadere informatie

Meten en experimenteren

Meten en experimenteren Meten en experimenteren Statistische verwerking van gegevens Een korte inleiding 5 oktober 007 Catherine De Clercq Statistische verwerking van gegevens Kursus statistiek voor fysici door Jorgen D Hondt

Nadere informatie

Meten en experimenteren

Meten en experimenteren Meten en experimenteren Statistische verwerking van gegevens Een korte inleiding 6 oktober 009 Catherine De Clercq Statistische verwerking van gegevens Kursus statistiek voor fysici door Jorgen D Hondt

Nadere informatie

Begrippenlijst. Barometer. EN (elektroneutraliteit) Hydrologisch jaar. Maucha-diagram. Metingtype. Referentieniveau. Stiff-diagram

Begrippenlijst. Barometer. EN (elektroneutraliteit) Hydrologisch jaar. Maucha-diagram. Metingtype. Referentieniveau. Stiff-diagram Begrippenlijst AMP Druksonde EN (elektroneutraliteit) Gebied GG GLG GXG IR/EC-diagram Maucha-diagram Meetpunt Metingtype Peilbuis Peilschaal Raai Stiff-diagram Tijdreeks Barometer Duurlijn Flume Gebiedgroep

Nadere informatie

Actuele vullingsgraad bodem. Kennisdag Zoetwater 15 mei 2018

Actuele vullingsgraad bodem. Kennisdag Zoetwater 15 mei 2018 Actuele vullingsgraad bodem Kennisdag Zoetwater 15 mei 2018 Belang van bodemberging voor waterbeheer Neerslag Verdamping Bodemvocht Bodemberging bodemfysische eigenschappen Onverzadigde bodem Waterstand

Nadere informatie

vandersat.com Satellite Observed Water Data. Globally. Daily. Droogte meten vanuit de ruimte Teije van der Horst

vandersat.com Satellite Observed Water Data. Globally. Daily. Droogte meten vanuit de ruimte Teije van der Horst vandersat.com Satellite Observed Water Data. Globally. Daily. Droogte meten vanuit de ruimte Teije van der Horst 14-09-2018 1 Over VanderSat Kern: Commerciële aardobservatie diensten Team: AO wetenschappers,

Nadere informatie

Kansrekening en Statistiek

Kansrekening en Statistiek Kansrekening en Statistiek College 10 Donderdag 14 Oktober 1 / 71 1 Kansrekening Indeling: Bayesiaans leren 2 / 71 Bayesiaans leren 3 / 71 Bayesiaans leren: spelletje Vb. Twee enveloppen met kralen, waarvan

Nadere informatie

SPSS Introductiecursus. Sanne Hoeks Mattie Lenzen

SPSS Introductiecursus. Sanne Hoeks Mattie Lenzen SPSS Introductiecursus Sanne Hoeks Mattie Lenzen Statistiek, waarom? Doel van het onderzoek om nieuwe feiten van de werkelijkheid vast te stellen door middel van systematisch onderzoek en empirische verzamelen

Nadere informatie

EWMA Control Charts in Statistical Process Monitoring I.M. Zwetsloot

EWMA Control Charts in Statistical Process Monitoring I.M. Zwetsloot EWMA Control Charts in Statistical Process Monitoring I.M. Zwetsloot EWMA Control Charts in Statistical Process Monitoring Inez M. Zwetsloot Samenvatting EWMA Regelkaarten in Statistische Procesmonitoring

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen OGO Fysisch Experimenteren voor minor AP (3MN10) en Tentamen Inleiding Experimentele Fysica (3NA10)

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen OGO Fysisch Experimenteren voor minor AP (3MN10) en Tentamen Inleiding Experimentele Fysica (3NA10) TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen OGO Fysisch Experimenteren voor minor AP (3MN10) en Tentamen Inleiding Experimentele Fysica (3NA10) d.d. 23 januari 2012 van 9:00 12:00 uur Vul de presentiekaart

Nadere informatie

Data analyse Inleiding statistiek

Data analyse Inleiding statistiek Data analyse Inleiding statistiek Terugblik - Inductieve statistiek Afleiden van eigenschappen van een populatie op basis van een beperkt aantal metingen (steekproef) Kennis gemaakt met kans & kansverdelingen

Nadere informatie

Statistiek voor Natuurkunde Opgavenserie 1: Kansrekening

Statistiek voor Natuurkunde Opgavenserie 1: Kansrekening Statistiek voor Natuurkunde Opgavenserie 1: Kansrekening Inleveren: 12 januari 2011, VOOR het college Afspraken Serie 1 mag gemaakt en ingeleverd worden in tweetallen. Schrijf duidelijk je naam, e-mail

Nadere informatie

Masterclass: advanced statistics. Bianca de Greef Sander van Kuijk Afdeling KEMTA

Masterclass: advanced statistics. Bianca de Greef Sander van Kuijk Afdeling KEMTA Masterclass: advanced statistics Bianca de Greef Sander van Kuijk Afdeling KEMTA Inhoud Masterclass Deel 1 (theorie): Achtergrond regressie Deel 2 (voorbeeld): Keuzes Output Model Model Dependent variable

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Tentamen Statistiek voor T (2S070) op vrijdag 8 oktober 1999, uur De u

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Tentamen Statistiek voor T (2S070) op vrijdag 8 oktober 1999, uur De u TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Tentamen Statistiek voor T (2S070) op vrijdag 8 oktober 1999, 14.00-17.00 uur De uitwerkingen van de opgaven dienen duidelijk geformuleerd

Nadere informatie

Robuustheid regressiemodel voor kapitaalkosten gebaseerd op aansluitdichtheid

Robuustheid regressiemodel voor kapitaalkosten gebaseerd op aansluitdichtheid Robuustheid regressiemodel voor kapitaalkosten gebaseerd op aansluitdichtheid Dr.ir. P.W. Heijnen Faculteit Techniek, Bestuur en Management Technische Universiteit Delft 22 april 2010 1 1 Introductie De

Nadere informatie

Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer. Rapport MS2000+.97.09. Meetstrategie 2000+

Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer. Rapport MS2000+.97.09. Meetstrategie 2000+ Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer Rapport MS2000+.97.09 Meetstrategie 2000+ Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer Een advies over de technische haalbaarheid Rapport MS2000+.97.09

Nadere informatie

Summary in Dutch 179

Summary in Dutch 179 Samenvatting Een belangrijke reden voor het uitvoeren van marktonderzoek is het proberen te achterhalen wat de wensen en ideeën van consumenten zijn met betrekking tot een produkt. De conjuncte analyse

Nadere informatie

Examen Statistiek I Feedback

Examen Statistiek I Feedback Examen Statistiek I Feedback Bij elke vraag is alternatief A correct. Bij de trekking van een persoon uit een populatie beschouwt men de gebeurtenissen A (met bril), B (hooggeschoold) en C (mannelijk).

Nadere informatie

Data analyse Inleiding statistiek

Data analyse Inleiding statistiek Data analyse Inleiding statistiek 1 Doel Beheersen van elementaire statistische technieken Toepassen van deze technieken op aardwetenschappelijke data 2 1 Leerstof Boek: : Introductory Statistics, door

Nadere informatie

bodemvochtwaarnemingen

bodemvochtwaarnemingen Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Academiejaar 2016-2017 Vergelijking van twee data-assimilatietechnieken voor het optimaliseren van een hydrologisch model met behulp van satelliet-gebaseerde bodemvochtwaarnemingen

Nadere informatie

The Color of X-rays. Spectral Computed Tomography Using Energy Sensitive Pixel Detectors E.J. Schioppa

The Color of X-rays. Spectral Computed Tomography Using Energy Sensitive Pixel Detectors E.J. Schioppa The Color of X-rays. Spectral Computed Tomography Using Energy Sensitive Pixel Detectors E.J. Schioppa Samenvatting Het netvlies van het oog is niet gevoelig voor deze straling: het oog dat vlak voor het

Nadere informatie

College 6 Eenweg Variantie-Analyse

College 6 Eenweg Variantie-Analyse College 6 Eenweg Variantie-Analyse - Leary: Hoofdstuk 11, 1 (t/m p. 55) - MM&C: Hoofdstuk 1 (t/m p. 617), p. 63 t/m p. 66 - Aanvullende tekst 6, 7 en 8 Jolien Pas ECO 01-013 Het Experiment: een voorbeeld

Nadere informatie

Exciting vibrations: usefull or annoying?

Exciting vibrations: usefull or annoying? Exciting vibrations: usefull or annoying? Onderzoekseminarie KHBO - KATHO Stijn Debruyne Departement Industriële wetenschappen en technologie, KHBO Inhoud Wat is een trilling? Modale analyse in een notendop.

Nadere informatie

Hoofdstuk 12 : Regressie en correlatie. Marnix Van Daele. Vakgroep Toegepaste Wiskunde en Informatica Universiteit Gent.

Hoofdstuk 12 : Regressie en correlatie. Marnix Van Daele. Vakgroep Toegepaste Wiskunde en Informatica Universiteit Gent. Hoofdstuk 12 : Regressie en correlatie Marnix Van Daele MarnixVanDaele@UGentbe Vakgroep Toegepaste Wiskunde en Informatica Universiteit Gent Regressie en correlatie p 1/26 Regressielijn Vraag : vind het

Nadere informatie

Dit praatje. Hydrologische Onzekerheid Theoretische en Praktische Aspecten. Mijn favoriet. Wat is veranderd?

Dit praatje. Hydrologische Onzekerheid Theoretische en Praktische Aspecten. Mijn favoriet. Wat is veranderd? Dit praatje Hydrologische Onzekerheid Theoretische en Praktische Aspecten Paul Torfs Wageningen Universiteit Paul.Torfs@wur.nl Waar wil ik het over hebben: een korte, algemene inleiding: kansrekening,

Nadere informatie

User Profile Repository Testrapportage kwaliteit

User Profile Repository Testrapportage kwaliteit CatchPlus User Profile Repository Testrapportage kwaliteit Versie 1.1 User Profile Repository Testrapportage kwaliteit Versie: 1.1 Publicatiedatum: 20-4-2012 Vertrouwelijk GridLine B.V., 2012 Pagina 1

Nadere informatie

Invloed van wegdektype op de rolweerstand van personenwagens op provinciale wegen

Invloed van wegdektype op de rolweerstand van personenwagens op provinciale wegen Invloed van wegdektype op de rolweerstand van personenwagens op provinciale wegen Berry Bobbink Provincie Gelderland Ing. Jan Fijan Provincie Gelderland ir. Fred Reinink M+P Raadgevende ingenieurs bv ing.

Nadere informatie

Inleiding Applicatie Software - Statgraphics

Inleiding Applicatie Software - Statgraphics Inleiding Applicatie Software - Statgraphics Beschrijvende Statistiek /k 1/35 OPDRACHT OVER BESCHRIJVENDE STATISTIEK Beleggen Door een erfenis heeft een vriend van u onverwacht de beschikking over een

Nadere informatie

SAMENVATTING. vii. De Scatterometer

SAMENVATTING. vii. De Scatterometer vii De Scatterometer Een veelheid aan meteorologische metingen is dagelijks beschikbaar. De meeste van deze waarnemingen bevinden zich echter boven land, en met name windwaarnemingen boven de (Noord Atlantische)

Nadere informatie

Verwacht: onzeker hoogwater op Schelde en Dender

Verwacht: onzeker hoogwater op Schelde en Dender J. Ronsijn Projectingenieur KULeuven - Laboratorium voor Hydraulica Verwacht: onzeker hoogwater op Schelde en Dender De voorspellingsmodellen geven meermaals per dag voorspellingen van waterstanden en

Nadere informatie

9. Lineaire Regressie en Correlatie

9. Lineaire Regressie en Correlatie 9. Lineaire Regressie en Correlatie Lineaire verbanden In dit hoofdstuk worden methoden gepresenteerd waarmee je kwantitatieve respons variabelen (afhankelijk) en verklarende variabelen (onafhankelijk)

Nadere informatie

Inleiding Applicatie Software - Statgraphics. Beschrijvende Statistiek

Inleiding Applicatie Software - Statgraphics. Beschrijvende Statistiek Inleiding Applicatie Software - Statgraphics Beschrijvende Statistiek OPDRACHT OVER BESCHRIJVENDE STATISTIEK Beleggen Door een erfenis heeft een vriend van u onverwacht de beschikking over een klein kapitaaltje

Nadere informatie

1. Statistiek gebruiken 1

1. Statistiek gebruiken 1 Hoofdstuk 0 Inhoudsopgave 1. Statistiek gebruiken 1 2. Gegevens beschrijven 3 2.1 Verschillende soorten gegevens......................................... 3 2.2 Staafdiagrammen en histogrammen....................................

Nadere informatie

Zowel correlatie als regressie meten statistische samenhang Correlatie: geen oorzakelijk verband verondersteld: X Y

Zowel correlatie als regressie meten statistische samenhang Correlatie: geen oorzakelijk verband verondersteld: X Y 1 Regressie analyse Zowel correlatie als regressie meten statistische samenhang Correlatie: geen oorzakelijk verband verondersteld: X Y Regressie: wel een oorzakelijk verband verondersteld: X Y Voorbeeld

Nadere informatie

Tussentoets Meten van Fysische Grootheden, , uur BW/VU

Tussentoets Meten van Fysische Grootheden, , uur BW/VU Tussentoets Meten van Fysische Grootheden, 28-2-2017, 17.45-18.45 uur BW/VU Deze toets bestaat uit 20 meerkeuzevragen. Bij elke vraag is één antwoord juist. 1. Nina kalibreert een krachtopnemer door er

Nadere informatie

14. Beslissingsanalyse en speltheorie

14. Beslissingsanalyse en speltheorie 14. Beslissingsanalyse en speltheorie 14.1. Beslissingsomgeving Beslissingsanalyse of besliskunde: Gebruik van rationele processen om het beste alternatief uit meerdere alternatieven te selecteren. Hoe

Nadere informatie

De luxmeter: Hoe nauwkeurig meet mijn luxmeter en hoe kies ik een geschikte luxmeter?

De luxmeter: Hoe nauwkeurig meet mijn luxmeter en hoe kies ik een geschikte luxmeter? De luxmeter: Hoe nauwkeurig meet mijn luxmeter en hoe kies ik een geschikte luxmeter? Peter Bracke Catherine Lootens Peter Hanselaer Frédéric Leloup Wouter Ryckaert 03/10/2017 Rev. 0 Hoe nauwkeurig meet

Nadere informatie

1. Gegeven zijn de itemsores van 8 personen op een test van 3 items

1. Gegeven zijn de itemsores van 8 personen op een test van 3 items 1. Gegeven zijn de itemsores van 8 personen op een test van 3 items item Persoon 1 2 3 1 1 0 0 2 1 1 0 3 1 0 0 4 0 1 1 5 1 0 1 6 1 1 1 7 0 0 0 8 1 1 0 Er geldt: (a) de p-waarden van item 1 en item 2 zijn

Nadere informatie

Samenvatting Samenvatting Voor wie in de offshore werkt vormen golven een bedreiging. Bij de installatie van boorplatforms bijvoorbee1d is het be1angrijk een aantal dagen van tevoren te weten wat het golfklimaat

Nadere informatie

4 Domein STATISTIEK - versie 1.2

4 Domein STATISTIEK - versie 1.2 USolv-IT - Boomstructuur DOMEIN STATISTIEK - versie 1.2 - c Copyrighted 42 4 Domein STATISTIEK - versie 1.2 (Op initiatief van USolv-IT werd deze boomstructuur mede in overleg met het Universitair Centrum

Nadere informatie

REACH. Meetgegevens zijn nuttig onder REACH

REACH. Meetgegevens zijn nuttig onder REACH Meetgegevens zijn nuttig onder REACH Maar... Blootstellingschatting g onder REACH Schatten of meten? Voorkeur kwaliteit Efficientie/gemaki Goede Betrouwbaar Hoog Metingen Representatief Stof zelf Voldoende

Nadere informatie

Help! Statistiek! Groeicurven. Doel van de analyse van de groeicurven. Vergelijken van groeicurven in groepen A en B. Voorbeeld

Help! Statistiek! Groeicurven. Doel van de analyse van de groeicurven. Vergelijken van groeicurven in groepen A en B. Voorbeeld Help! Statistiek! Groeicurven Doorlopende serie laagdrempelige lezingen, voor iedereen vrij toegankelijk. Doel: Informeren over statistiek in klinisch onderzoek. : lengte, gewicht, BMI, concentratie van

Nadere informatie

Introductie. De onderzoekscyclus; een gestructureerde aanpak die helpt bij het doen van onderzoek.

Introductie. De onderzoekscyclus; een gestructureerde aanpak die helpt bij het doen van onderzoek. Introductie Een onderzoeksactiviteit start vanuit een verwondering of verbazing. Je wilt iets begrijpen of weten en bent op zoek naar (nieuwe) kennis en/of antwoorden. Je gaat de context en content van

Nadere informatie

Real-time verkeersmodellen Overzicht, structuur en voorbeelden

Real-time verkeersmodellen Overzicht, structuur en voorbeelden Real-time verkeersmodellen Overzicht, structuur en voorbeelden Dr. Hans van Lint, Transport & Planning, Civiele Techniek 3/24/09 Delft University of Technology Challenge the future Overzicht Real-time

Nadere informatie

statviewtoetsen 18/12/ Statview toets, 2K WE, 30 mei Fitness-campagne Dominantie bij muizen... 4

statviewtoetsen 18/12/ Statview toets, 2K WE, 30 mei Fitness-campagne Dominantie bij muizen... 4 statviewtoetsen 18/12/2000 Contents............................................................ 1 1 Statview toets, 2K WE, 30 mei 1995 2 1.1 Fitness-campagne................................................

Nadere informatie

Verbeteren hydrologisch modelleren en voorspellen afvoer Rijn

Verbeteren hydrologisch modelleren en voorspellen afvoer Rijn Verbeteren hydrologisch modelleren en voorspellen afvoer Rijn A l b r e c h t W e e r t s, B a r t v a n O s n a b r u g g e, R u b e n I m h o f f, W i l l e m v a n Ve r s e v e l d 5 j u n i 2018 Introductie

Nadere informatie

Actuele en kortetermijnvoorspellingen voor operationeel waterbeheer

Actuele en kortetermijnvoorspellingen voor operationeel waterbeheer Actuele en kortetermijnvoorspellingen voor operationeel waterbeheer Hanneke Schuurmans, Marc Bierkens en Frans van Geer 1 Het Hydrological Now- and Forecasting System (HNFS), oftwel het hydrologische actuele-

Nadere informatie

Een enkele detector op de grond geeft een signaal, dit wordt een single genoemd.

Een enkele detector op de grond geeft een signaal, dit wordt een single genoemd. Uitwerkingen HiSPARC Air-showers, events en coïncidenties N.G. Schultheiss 1 Inleiding Op de HiSPARC site is RouteNet te vinden. Hierin staan modules die als verdieping gebruikt kunnen worden. Klik bijvoorbeeld

Nadere informatie

Statistiek voor A.I.

Statistiek voor A.I. Statistiek voor A.I. College 13 Donderdag 25 Oktober 1 / 28 2 Deductieve statistiek Orthodoxe statistiek 2 / 28 3 / 28 Jullie - onderzoek Tobias, Lody, Swen en Sander Links: Aantal broers/zussen van het

Nadere informatie

Akoestische gevelisolatie voor woongebouwen in België. Auteur: dr.ir. M. Blasco

Akoestische gevelisolatie voor woongebouwen in België. Auteur: dr.ir. M. Blasco Akoestische gevelisolatie voor woongebouwen in België Auteur: dr.ir. M. Blasco Inleiding België is qua oppervlakte een klein land met sterk geaderde auto(snel)wegen. We hebben belangrijke luchthavens in

Nadere informatie

TESA HITS. Hoognauwkeurige kwaliteitsmeetinstrumenten aan de beste voorwaarden. HexagonMI.com TESAtechnology.com

TESA HITS. Hoognauwkeurige kwaliteitsmeetinstrumenten aan de beste voorwaarden. HexagonMI.com TESAtechnology.com TESA HITS Versie NL EUR Hoognauwkeurige kwaliteitsmeetinstrumenten aan de beste voorwaarden Geldig t.e.m. 30.06.2019 - Prijzen excl. BTW HexagonMI.com TESAtechnology.com 79 125 00530094 00530319 TESA TWIN-CAL

Nadere informatie

Rolweerstand van personenwagens op betonwegen

Rolweerstand van personenwagens op betonwegen Rolweerstand van personenwagens op betonwegen Wim Kramer Cement&BetonCentrum ir. Fred Reinink M+P Raadgevende ingenieurs bv ir. Jan Hooghwerff M+P Raadgevende ingenieurs bv Samenvatting In 2013 is een

Nadere informatie

Statistiek: Spreiding en dispersie 6/12/2013. dr. Brenda Casteleyn

Statistiek: Spreiding en dispersie 6/12/2013. dr. Brenda Casteleyn Statistiek: Spreiding en dispersie 6/12/2013 dr. Brenda Casteleyn dr. Brenda Casteleyn www.keu6.be Page 2 1. Theorie Met spreiding willen we in één getal uitdrukken hoe verspreid de gegevens zijn: in hoeveel

Nadere informatie

Toegepaste Wiskunde 2: Het Kalman-filter

Toegepaste Wiskunde 2: Het Kalman-filter Toegepaste Wiskunde 2: Het Kalman-filter 25 februari, 2008 Hans Maassen 1. Inleiding Het Kalman filter schat de toestand van een systeem op basis van een reeks, door ruis verstoorde waarnemingen. Een meer

Nadere informatie

WISKUNDE HAVO EM klas 12 PROEFTENTAMEN

WISKUNDE HAVO EM klas 12 PROEFTENTAMEN WISKUNDE HAVO EM klas 12 PROEFTENTAMEN Voor elk onderdeel is aangegeven hoeveel punten kunnen worden behaald. Antwoorden moeten altijd zijn voorzien van een berekening, toelichting of argumentatie. 1.

Nadere informatie

De Grids van het Actueel Hoogtebestand Nederland

De Grids van het Actueel Hoogtebestand Nederland Ministerie van Verkeer en Waterstaat jklmnopq Adviesdienst Geo-informatie en ICT De Grids van het Actueel Hoogtebestand Nederland Versie 1.3 28 januari 2004 Ministerie van Verkeer en Waterstaat jklmnopq

Nadere informatie

werkcollege 8 correlatie, regressie - D&P5: Summarizing Bivariate Data relatie tussen variabelen scattergram cursus Statistiek

werkcollege 8 correlatie, regressie - D&P5: Summarizing Bivariate Data relatie tussen variabelen scattergram cursus Statistiek cursus 23 mei 2012 werkcollege 8 correlatie, regressie - D&P5: Summarizing Bivariate Data relatie tussen variabelen onderzoek streeft naar inzicht in relatie tussen variabelen bv. tussen onafhankelijke

Nadere informatie

VERGELIJKENDE STUDIE VAN ALTERNATIEVE ONTWERPWAARDE SCHATTINGEN VAN SIGNIFICANTE GOLFHOOGTE

VERGELIJKENDE STUDIE VAN ALTERNATIEVE ONTWERPWAARDE SCHATTINGEN VAN SIGNIFICANTE GOLFHOOGTE Rapport aan isterie van de Vlaamse Gemeenschap Departement Leefmilieu en Infrastructuur Administratie Waterwegen en Zeewezen AFDELING WATERWEGEN KUST VERGELIJKENDE STUDIE VAN ALTERNATIEVE ONTWERPWAARDE

Nadere informatie

Een algemene introductie van het Kalmanfilter. Technisch Rapport: PR549. Datum: September 2002

Een algemene introductie van het Kalmanfilter. Technisch Rapport: PR549. Datum: September 2002 Postbus 2120 8203 AC LELYSTAD tel. 0320-294 242 fax. 0320-253 901 www.hkv.nl Postbus 260 2600 AG DELFT tel. 015-285 0125 fax. 015-285 0126 www.vortech.nl Een algemene introductie van het Kalmanfilter Technisch

Nadere informatie

Project WaterWijzer Landbouw en gebruik satellietdata (bijv. Groenmonitor) Mirjam Hack en Allard de Wit 22 april 2014

Project WaterWijzer Landbouw en gebruik satellietdata (bijv. Groenmonitor) Mirjam Hack en Allard de Wit 22 april 2014 Project WaterWijzer Landbouw en gebruik satellietdata (bijv. Groenmonitor) Mirjam Hack en Allard de Wit 22 april 2014 WaterWijzer Landbouw = Vervanging HELP HELP-tabellen: effecten kwantificeren van waterhuishoudkundige

Nadere informatie

Bodemerosie modellering in een klein stroomgebied op het Chinese Löss Plateau: toepassing van LISEM onder extreme omstandigheden

Bodemerosie modellering in een klein stroomgebied op het Chinese Löss Plateau: toepassing van LISEM onder extreme omstandigheden Bodemerosie modellering in een klein stroomgebied op het Chinese Löss Plateau: toepassing van LISEM onder extreme omstandigheden Samenvatting Het Chinese Löss Plateau is één van de gebieden op aarde met

Nadere informatie

Kansrekening en Statistiek

Kansrekening en Statistiek Kansrekening en Statistiek College 11 Dinsdag 25 Oktober 1 / 27 2 Statistiek Vandaag: Hypothese toetsen Schatten 2 / 27 Schatten 3 / 27 Vragen: liegen 61 Amerikanen werd gevraagd hoeveel % van de tijd

Nadere informatie

Akoestische prestaties van de proefvakken op de N19 bij Kasterlee

Akoestische prestaties van de proefvakken op de N19 bij Kasterlee Akoestische prestaties van de proefvakken op de N19 bij Kasterlee Anneleen Bergiers Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw Afdeling Oppervlakkenmerken - Geluid Overzicht Inleiding Proefvakken Meetmethoden

Nadere informatie

Ontwikkeling van een nieuwe generatie WAQUA-RMM model

Ontwikkeling van een nieuwe generatie WAQUA-RMM model Ontwikkeling van een nieuwe generatie WAQUA-RMM model Firmijn Zijl (Deltares) Simona Gebruikersdag 2010 RMM modelontwikkeling (achtergrond) Ontwikkeling van een hydrodynamisch model voor het Noordelijk

Nadere informatie

Vrije Universiteit 28 mei Gebruik van een (niet-grafische) rekenmachine is toegestaan.

Vrije Universiteit 28 mei Gebruik van een (niet-grafische) rekenmachine is toegestaan. Afdeling Wiskunde Volledig tentamen Statistics Deeltentamen 2 Statistics Vrije Universiteit 28 mei 2015 Gebruik van een (niet-grafische) rekenmachine is toegestaan. Geheel tentamen: opgaven 1,2,3,4. Cijfer=

Nadere informatie

Kansrekening en Statistiek. Overzicht Kansrekening

Kansrekening en Statistiek. Overzicht Kansrekening Kansrekening en Statistiek Overzicht Kansrekening 1 / 30 Overzicht: stochasten Discrete stochasten X - distributiefuncties f P(X A) = i A f (x) = i A P(X = i). 2 / 30 Overzicht: stochasten Discrete stochasten

Nadere informatie

Hoe kijken wij en welke informatie wordt doorgegeven aan onze hersenen. Prof. dr. Maarten Kamermans

Hoe kijken wij en welke informatie wordt doorgegeven aan onze hersenen. Prof. dr. Maarten Kamermans Hoe kijken wij en welke informatie wordt doorgegeven aan onze hersenen Prof. dr. Maarten Kamermans Het oog is geen camera Als je een camera beweegt krijg je een onscherpe foto Als je de ogen stil zet zie

Nadere informatie

Laser. afstandsmeters

Laser. afstandsmeters Laser afstandsmeters Elke professionele klus begint MET STANLEY Het assortiment Stanley laserafstandsmeters werden ontworpen vanuit het standpunt van de gebruiker. Het aanbod varieert van een eenvoudig

Nadere informatie

Statistiek en Data Analyse Opgavenserie 3: Lineaire regressie

Statistiek en Data Analyse Opgavenserie 3: Lineaire regressie Statistiek en Data Analyse Opgavenserie 3: Lineaire regressie Inleveren: uiterlijk maandag 6 februari 16.00 bij Marianne Jonker (Kamer: R3.46) Afspraken De opdrachten maak je in tweetallen. Schrijf duidelijk

Nadere informatie

Les 1: Waarschijnlijkheidrekening

Les 1: Waarschijnlijkheidrekening Les 1: Waarschijnlijkheidrekening A Men neemt een steekproef van 1000 appelen. Deze worden ingedeeld volgens gewicht en volgens symptomen van een bepaalde schimmel: geen, mild, gematigd of ernstig. Het

Nadere informatie

Item-responstheorie (IRT)

Item-responstheorie (IRT) Item-responstheorie (IRT) niet direct voor een dubbeltje, maar wel erg cool op het podium Ruth van Nispen 1 Caroline Terwee 2 1 Afdeling Oogheelkunde 2 Afdeling Epidemiologie en Biostatistiek VU medisch

Nadere informatie

Sterrenkunde Praktikum 1 Fouten en fitten

Sterrenkunde Praktikum 1 Fouten en fitten Sterrenkunde Praktikum 1 Fouten en fitten Paul van der Werf 12 februari 2008 1 Inleiding In de sterrenkunde werken we vaak met zwakke signalen, of met grote hoeveelheden metingen van verschillende nauwkeurigheid.

Nadere informatie

OVERSCHRIJDINGSDUUR VAN STORMEN 1. INLEIDING

OVERSCHRIJDINGSDUUR VAN STORMEN 1. INLEIDING OVERSCHRIJDINGSDUUR VAN STORMEN 1. INLEIDING De marginale kansverdeling van de significante golfhoogte HS duidt aan met welke kans HS gemeten op een willekeurig tijdstip een bepaalde waarde overschrijdt.

Nadere informatie

De koolstofbalans vanuit een atmosferisch perspectief invers modelleren van regionale, biosferische CO2 uitwisseling

De koolstofbalans vanuit een atmosferisch perspectief invers modelleren van regionale, biosferische CO2 uitwisseling De koolstofbalans vanuit een atmosferisch perspectief invers modelleren van regionale, biosferische CO2 uitwisseling Nederlandse samenvatting 1.1 Achtergrond Het klimaat warmt op, en een van de belangrijkste

Nadere informatie

Droogterapport 14 juni 2017

Droogterapport 14 juni 2017 Droogterapport 14 juni 2017 Vlaanderen is milieu Documentbeschrijving Titel Droogterapport - 14 juni 2017 Samenstellers Afdeling Operationeel Waterbeheer, VMM Dienst Hoogwaterbeheer, Dienst Grondwater

Nadere informatie

Modelcalibratie aan metingen: appels en peren?

Modelcalibratie aan metingen: appels en peren? Essay Modelcalibratie aan metingen: appels en peren? Willem Jan Zaadnoordijk 1 en Mark Bakker 2 In dit essay presenteren we de stelling Calibratie van een grondwatermodel aan metingen moet gewantrouwd

Nadere informatie

Audiometrie bij USHER2A patiënten

Audiometrie bij USHER2A patiënten Audiometrie bij USHER2A patiënten J. Leijendeckers, R. Pennings, A. Bosman KNO / Audiologisch Centrum UMC St. Radboud, Nijmegen j.leijendeckers@kno.umcn.nl Achtergrond Onderzoek door R. Pennings naar gehoor

Nadere informatie

Onderzoek: het beste spoor naar strak spoor. dr. ir. Paul Hölscher

Onderzoek: het beste spoor naar strak spoor. dr. ir. Paul Hölscher Onderzoek: het beste spoor naar strak spoor dr. ir. Paul Hölscher 1 oktober 2018 Overzicht: twee onderzoeken 1. Risicokaart spoorzakking Bruno Coelho rol van stijfheid ondergrond en baan op zakkingen (zakkingen

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B1-2 havo 2006-I

Eindexamen wiskunde B1-2 havo 2006-I Verkeersdichtheid We gaan uit van de volgende (denkbeeldige) situatie (zie figuur 1). Op een weg rijden auto s met een snelheid van 80 kilometer per uur. e auto s houden een onderlinge afstand van 45 meter.

Nadere informatie

DEFINITIEF JAARRAPPORT POCT GLUCOSE 2017

DEFINITIEF JAARRAPPORT POCT GLUCOSE 2017 EXPERTISE, DIENSTVERLENING EN KLANTENRELATIES KWALITEIT VAN MEDISCHE LABORATORIA COMMISSIE VOOR KLINISCHE BIOLOGIE COMITE VAN EXPERTEN EXTERNE KWALITEITSEVALUATIE VOOR ANALYSEN KLINISCHE BIOLOGIE DEFINITIEF

Nadere informatie

Hoofdstuk 7: De analyse en rapportering van jouw empirisch onderzoek

Hoofdstuk 7: De analyse en rapportering van jouw empirisch onderzoek Hoofdstuk 7: De analyse en rapportering van jouw empirisch onderzoek Nadat je je empirisch of veldonderzoek voltooide, en je hebt de data ingevoerd, moet je die ook analyseren, verwerken en rapporteren.

Nadere informatie

ph-dynamiek Noordzee

ph-dynamiek Noordzee Royal Netherlands Institute for Sea Research ph-dynamiek Noordzee historische metingen, inzichten en perspectief dr. Steven van Heuven (NIOZ) prof.dr. Gert-Jan Reichart (NIOZ) met bijdragen van: prof.dr.

Nadere informatie

Lozingen vanuit tandartspraktijken

Lozingen vanuit tandartspraktijken Emissieschattingen Diffuse bronnen EmissieRegistratie Lozingen vanuit tandartspraktijken Versie mei 2016 De gepresenteerde methode voor emissieberekening van de genoemde emissieoorzaken in deze factsheet

Nadere informatie

Hoezo, meten aan emissies?

Hoezo, meten aan emissies? Hoezo, meten aan emissies? Arjan Hensen, Pim van den Bulk, Arnoud Frumau, Mark Blom, Alex Vermeulen, Albert Bleeker. Utrecht 16 juni 2015 www.ecn.nl Conclusie van presentatie Blijf/ga meten aan diffuse

Nadere informatie

Statistiek voor Natuurkunde Opgavenserie 4: Lineaire regressie

Statistiek voor Natuurkunde Opgavenserie 4: Lineaire regressie Statistiek voor Natuurkunde Opgavenserie 4: Lineaire regressie Inleveren: Uiterlijk 15 februari voor 16.00 in mijn postvakje Afspraken Overleg is toegestaan, maar iedereen levert zijn eigen werk in. Overschrijven

Nadere informatie