Gebruik van afstandswaarnemingen in hydrologische modellen
|
|
- Tessa ten Wolde
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Gebruik van afstandswaarnemingen in hydrologische modellen Niko Verhoest, Hans Lievens, Valentijn Pauwels Laboratorium voor Hydrologie en Waterbeheer (LHWM) Universiteit Gent Hilde Vernieuwe, Bernard De Baets Onderzoekseenheid Kennisgebaseerde Systemen (KERMIT) Universiteit Gent
2 Verbeteren van een hydrologisch modelvoorspelling door gebruik te maken van externe waarnemingen Hoe? Gebruik van Synthetic Aperture Radar voor het waarnemen van bodemvocht Data-assimilatietechnieken Echter Onzekerheid in bodemvochtwaarneming Mogelijk schaalprobleem tussen model en waarneming
3 Principe Radar stuurt een puls van microgolf energie uit en meet de teruggekaatste energie Teruggekaatste energie hangt af van: bodemvochtgehalte bodemruwheid lokale invalshoek frequentie en polarisatie van de microgolf Terugkaatsingsmodellen (backscattering models): Integral Equation Model (IEM, fysisch gebaseerd model) Oh model (semi-empirisch model) Geldig voor vlakke (vb. zaaibed) tot matig ruwe (vb. geëgde) bodems Geometric Optics Model Geldig voor medium ruwe en ruwe bodems
4 Bodemruwheidsparameters RMS hoogte (s) Standard afwijking van de bodemhoogtes Correlatielengte (l) Horizontale afstand waarover de correlatie tussen bodemhoogtes gelijk is aan 1/e Ruwheidsmetingen (Oh & IEM) Laser profilometer Pin profilometer Meshboard (4 m) (IEM) Exact kennis van bodemruwheid is cruciaal voor een accurate bodemvochtbepaling
5 Ruwheidsparameters ECHTER: Metingen vertonen een grote variabiliteit voor een bepaalde landbewerking Parameterwaarden vertonen grote fouten (voorbewerking van gemeten profielen, instrument nauwkeurigheid, ) Parameters vertonen schalingsproblemen (afhankelijkheid van profiellengte) Onmogelijk om ruwheid accuraat te meten en één specifieke waarde voor RMS hoogte en correlatielengte te bepalen voor een bepaald type ruwheid
6 Ruwheidsparameters Ruwheidsmetingen Bevat fouten en is gekenmerkt door onzekerheid Bepalen van ruwheidsparameterwaarden zoals vereist door het model Ruwheidsparameters calibreren Bepalen van een ruwheidsklasse per landbewerkingstype Toekennen van een possibiliteitsdistributie per landbewerkingstype
7 min max Ruwheidsklasses Gedefinieerd als: een minimale waarde waaronder we geen parameterwaarden verwachten een interval waarbinnen de ruwheidsparameters perfect mogelijk zijn een maximale waarde waarboven we geen parameterwaarden verwachten Possibiliteit 1 0 perfect mogelijk Ruwheidsparameter
8 Possibiliteit Possibiliteit Minimum Maximum Possibiliteit Bodemvochtbepaling 1 a 0 RMS Terugkaatsingscoëfficiënt Invalshoek Frequentie Polarisatie Autocorrelatie functie (Exponentieel) IEM -1 1 a 1 0 Correlatie lengte a 0 Bodemvochtgehalte
9 Possibiliteit Possibiliteit Minimum Maximum Possibiliteit Bodemvochtbepaling 1 a 0 RMS Terugkaatsingscoëfficiënt Invalshoek Frequentie Polarisatie Autocorrelatie functie (Exponentieel) IEM -1 1 a 1 0 Correlatie lengte a 0 Bodemvochtgehalte
10 possibility [-] possibility [-] Measured value Measured value Bodemvochtbepaling o = (db) moisture content [-] o = (db) moisture content [-]
11 possibility [-] possibility [-] Measured value Measured value Bodemvochtbepaling o = (db) SAR-gebaseerde bodemvochtwaarneming + onzekerheid (d.m.v. possibiliteitsdistributie) moisture content [-] o = (db) moisture content [-]
12 Assimilatietechnieken Direct insertion Beschouwt geen onzekerheid in de waarnemingen Newtonian nudging Beschouwt op simplistische wijze onzekerheid in de waarnemingen Kalman filter (meest gebruikte data-assimilatietechniek) Veronderstelt normaal verdeelde fouten in model en waarneming Variational data assimilation method Veronderstelt normaal verdeelde fout op modeltoestand Particle filter Laat niet-normaal verdeelde foutendistributies toe Maken gebruik van de probabilistische Regel van Bayes Fuzzy or possibilistic (Kalman) filter Laat toe om fuzzy lidmaatschapsfuncties of possibiliteitsdistributies te assimileren
13 Assimilatietechnieken Possibilistische onzekerheid transformeren naar probabilitische onzekerheid Via pignistische transformatie Gemiddelde en standaardafwijking Techniek ontwikkelen om possibilistische info te assimileren Schaling Assimilatieprocedure aanpassen om op verschillende schalen van waarneming en model toe te laten
14 Wat als SAR-gebaseerd bodemvochtwaarneming een andere (grovere) resolutie heeft dan hydrologisch model? Gebruik maken van schalingseigenschappen van bodemvocht Famiglietti et al., WRR, 44, W01423, 2008
15 Via GPR gelijkaardige analyse: Data verkregen van UCL (J. Minet, M. Vanclooster, S. Lambot)
16 Wat als SAR-gebaseerd bodemvochtwaarneming een andere (grovere) resolutie heeft dan hydrologisch model? Gebruik maken van schalingseigenschappen van bodemvocht Fitten van een functie:
17 Wat als SAR-gebaseerd bodemvochtwaarneming een andere (grovere) resolutie heeft dan hydrologisch model? Combineren van onzekere SAR gemiddeldes en schalingsmodel
18 Wat als SAR-gebaseerd bodemvochtwaarneming een andere (grovere) resolutie heeft dan hydrologisch model? Combineren van onzekere SAR gemiddeldes en schalingsmodel a-niveau
19 Wat als SAR-gebaseerd bodemvochtwaarneming een andere (grovere) resolutie heeft dan hydrologisch model? Combineren van onzekere SAR gemiddeldes en schalingsmodel
20 Wat als SAR-gebaseerd bodemvochtwaarneming een andere (grovere) resolutie heeft dan hydrologisch model? Combineren van onzekere SAR gemiddeldes en schalingsmodel Bundel van cumulatieve probabiliteitsdistributies a = 0.4 a = 1 a = 0.1 a= 0.1
21 Hoe gebruiken voor assimilatie in hydrologisch model? Aannames: 1. De SAR is in staat correcte schatting van het gemiddeld bodemvocht te maken, uitgedrukt volgens een possibiliteitsdistributiefunctie. m.a.w. de aangenomen possibiliteitsdistributies voor bodemruwheid zijn correct 2. De interpixel variabiliteit kan voldoende nauwkeurig gemodelleerd worden met het schalingsverband m.a.w. de verkregen bundel van cumulatieve probabiliteitsdistributies is correct 3. Het hydrologisch model is in staat het ruimtelijk patroon van bodemvocht correct te voorspellen m.a.w. in de assimilatie vertrouwen we de gemodelleerde bodemvochtgehaltes niet, maar wél het patroon
22 Hoe gebruiken voor assimilatie in hydrologisch model?
23 Hoe gebruiken voor assimilatie in hydrologisch model? Verschuiven en aanpassen van de empirische cumulatieve distributie waarbij: 1. Voldaan is aan het schalingsverband 2. Binnen het probabiliteitsinterval [0.15,0.85] de minimale possibiliteitswaarde wordt gemaximaliseerd
24 Hoe gebruiken voor assimilatie in hydrologisch model? a priori a posteriori
25 Hoe gebruiken voor assimilatie in hydrologisch model? a posteriori
26 Met behulp van radarwaarnemingen kunnen we bodemvochtinfo verkrijgen, al dan niet possibilistisch omschreven. Via data-assimilatie kunnen ruimtelijk verdeelde hydrologische modellen worden ge-updated. Combineren van onzekere ruwe schaal bodemvocht met het bodemvochtschalingsverband leidt tot een bundel van cumulatieve distributiefuncties voor bodemvocht. Preliminaire studie toont aan hoe dergelijke informatie met verschillende types van onzekerheid kan aangewend worden om een ruimtelijk verdeeld hydrologisch model te updaten.
POTENTIALS OF MICROWAVE REMOTE SENSING FOR REGIONAL WATER SYSTEMS
NCR Themadag: Remote Sensing toepassing in het waterbeheer 29 maart 2019, Rijkswaterstaat, Utrecht POTENTIALS OF MICROWAVE REMOTE SENSING FOR REGIONAL WATER SYSTEMS De potentie van microgolf remote sensing
Nadere informatieHoofdstuk 3 : Numerieke beschrijving van data. Marnix Van Daele. Vakgroep Toegepaste Wiskunde en Informatica Universiteit Gent
Hoofdstuk 3 : Numerieke beschrijving van data Marnix Van Daele MarnixVanDaele@UGentbe Vakgroep Toegepaste Wiskunde en Informatica Universiteit Gent Numerieke beschrijving van data p 1/31 Beschrijvende
Nadere informatieBETROUWBAARHEIDSINTERVALLEN VANUIT VERSCHILLENDE HOEKEN BELICHT. S.A.R. Bus
BETROUWBAARHEIDSINTERVALLEN VANUIT VERSCHILLENDE HOEKEN BELICHT S.A.R. Bus WAAR DENK JE AAN BIJ BETROUWBAARHEIDSINTERVALLEN? Wie van jullie gebruikt betrouwbaarheidsintervallen? WAAROM BETROUWBAARHEIDSINTERVALLEN???
Nadere informatieVandaag voorspellen we het weer van morgen, Het Beeld van de Aarde. Weten en meten
In welke toestand bevindt de aarde zich nu, hoe was het vroeger en hoe zal de aarde verder evolueren? Computersimulaties geven een eerste idee, maar zijn nooit een perfecte weergave van de natuur. Aardobservaties
Nadere informatieMeten en experimenteren
Meten en experimenteren Statistische verwerking van gegevens Een korte inleiding 3 oktober 006 Deel I Toevallige veranderlijken Steekproef Beschrijving van gegevens Histogram Gemiddelde en standaarddeviatie
Nadere informatieHet blijkt dat dit eigenlijk alleen lukt met de exponentiële methode.
Verificatie Shen en Carpenter RDEC methodiek voor de karakterisering van asfaltvermoeiing; vergelijking van verschillende methoden voor het berekenen van de parameters. Jan Telman, Q-Consult Bedrijfskundig
Nadere informatieWeerstand tegen strorning in de Gorai rivier
Weerstand tegen strorning in de Gorai rivier Samenvatting In deze studie wordt de weerstand tegen strorning in de Gorai rivier onderzocht. Als basis voor deze studie zijn veldmetingen gebruikt die gedaan
Nadere informatiePopulaties beschrijven met kansmodellen
Populaties beschrijven met kansmodellen Prof. dr. Herman Callaert Deze tekst probeert, met voorbeelden, inzicht te geven in de manier waarop je in de statistiek populaties bestudeert. Dat doe je met kansmodellen.
Nadere informatieZoutafleiding Bijlage bij de RWS Standaard
Zoutafleiding Bijlage bij de RWS Standaard In opdracht van: Project: Ministerie van Verkeer Waterstaat Directoraat-Geraal Rijkswaterstaat Rijkswaterstaat Meetnet Infrastructuur (RMI) Versie: 1.0 November
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen OGO Fysisch Experimenteren voor minor AP (3MN10)
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen OGO Fysisch Experimenteren voor minor AP (3MN10) en Tentamen Inleiding Experimentele Fysica voor Combi s (3NA10) d.d. 31 oktober 2011 van 9:00 12:00 uur Vul de
Nadere informatieHOOFDSTUK VII REGRESSIE ANALYSE
HOOFDSTUK VII REGRESSIE ANALYSE 1 DOEL VAN REGRESSIE ANALYSE De relatie te bestuderen tussen een response variabele en een verzameling verklarende variabelen 1. LINEAIRE REGRESSIE Veronderstel dat gegevens
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen OGO Fysisch Experimenteren voor minor AP (3MN10) Tentamen Inleiding Experimentele Fysica (3AA10)
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen OGO Fysisch Experimenteren voor minor AP (3MN10) Tentamen Inleiding Experimentele Fysica (3AA10) d.d. 30 oktober 2009 van 9:00 12:00 uur Vul de presentiekaart
Nadere informatieCOSTA. OpenDA/COSTA voor operationele modellen en kalibratie rivier toepassingen. Nils van Velzen. Simona gebruikersdag Oktober 2009. www.costapse.
www.costapse.org OpenDA/COSTA voor operationele modellen en kalibratie rivier toepassingen Nils van Velzen Simona gebruikersdag Oktober 2009 www.costapse.org Overzicht Data assimilatie en model kalibratie
Nadere informatieStudie van alternatieve ruwheidsbenaderingen in het Land
Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Academiejaar 2015-2016 Studie van alternatieve ruwheidsbenaderingen in het Land Parameter Retrieval Model (LPRM) Jeroen Claessen Promotor: Prof. dr. ir. Niko Verhoest
Nadere informatieHoeveel vertrouwen heb ik in mijn onderzoek en conclusie? Les 1
Hoeveel vertrouwen heb ik in mijn onderzoek en conclusie? Les 1 1 Onderwerpen van de lessenserie: De Normale Verdeling Nul- en Alternatieve-hypothese ( - en -fout) Steekproeven Statistisch toetsen Grafisch
Nadere informatieRijkswaterstaat Operational Systems
Rijkswaterstaat Operational Systems RWsOS North Sea (water levels/wind/waves) RWsOS -Rivers (floods Rhine/Meuse) RWsOS -Watermanagement (water distribution during droughts) RWsOS -Channels (Gauge Management,
Nadere informatieMeten en experimenteren
Meten en experimenteren Statistische verwerking van gegevens Een korte inleiding 5 oktober 007 Catherine De Clercq Statistische verwerking van gegevens Kursus statistiek voor fysici door Jorgen D Hondt
Nadere informatieMeten en experimenteren
Meten en experimenteren Statistische verwerking van gegevens Een korte inleiding 6 oktober 009 Catherine De Clercq Statistische verwerking van gegevens Kursus statistiek voor fysici door Jorgen D Hondt
Nadere informatieBegrippenlijst. Barometer. EN (elektroneutraliteit) Hydrologisch jaar. Maucha-diagram. Metingtype. Referentieniveau. Stiff-diagram
Begrippenlijst AMP Druksonde EN (elektroneutraliteit) Gebied GG GLG GXG IR/EC-diagram Maucha-diagram Meetpunt Metingtype Peilbuis Peilschaal Raai Stiff-diagram Tijdreeks Barometer Duurlijn Flume Gebiedgroep
Nadere informatieActuele vullingsgraad bodem. Kennisdag Zoetwater 15 mei 2018
Actuele vullingsgraad bodem Kennisdag Zoetwater 15 mei 2018 Belang van bodemberging voor waterbeheer Neerslag Verdamping Bodemvocht Bodemberging bodemfysische eigenschappen Onverzadigde bodem Waterstand
Nadere informatievandersat.com Satellite Observed Water Data. Globally. Daily. Droogte meten vanuit de ruimte Teije van der Horst
vandersat.com Satellite Observed Water Data. Globally. Daily. Droogte meten vanuit de ruimte Teije van der Horst 14-09-2018 1 Over VanderSat Kern: Commerciële aardobservatie diensten Team: AO wetenschappers,
Nadere informatieKansrekening en Statistiek
Kansrekening en Statistiek College 10 Donderdag 14 Oktober 1 / 71 1 Kansrekening Indeling: Bayesiaans leren 2 / 71 Bayesiaans leren 3 / 71 Bayesiaans leren: spelletje Vb. Twee enveloppen met kralen, waarvan
Nadere informatieSPSS Introductiecursus. Sanne Hoeks Mattie Lenzen
SPSS Introductiecursus Sanne Hoeks Mattie Lenzen Statistiek, waarom? Doel van het onderzoek om nieuwe feiten van de werkelijkheid vast te stellen door middel van systematisch onderzoek en empirische verzamelen
Nadere informatieEWMA Control Charts in Statistical Process Monitoring I.M. Zwetsloot
EWMA Control Charts in Statistical Process Monitoring I.M. Zwetsloot EWMA Control Charts in Statistical Process Monitoring Inez M. Zwetsloot Samenvatting EWMA Regelkaarten in Statistische Procesmonitoring
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen OGO Fysisch Experimenteren voor minor AP (3MN10) en Tentamen Inleiding Experimentele Fysica (3NA10)
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen OGO Fysisch Experimenteren voor minor AP (3MN10) en Tentamen Inleiding Experimentele Fysica (3NA10) d.d. 23 januari 2012 van 9:00 12:00 uur Vul de presentiekaart
Nadere informatieData analyse Inleiding statistiek
Data analyse Inleiding statistiek Terugblik - Inductieve statistiek Afleiden van eigenschappen van een populatie op basis van een beperkt aantal metingen (steekproef) Kennis gemaakt met kans & kansverdelingen
Nadere informatieStatistiek voor Natuurkunde Opgavenserie 1: Kansrekening
Statistiek voor Natuurkunde Opgavenserie 1: Kansrekening Inleveren: 12 januari 2011, VOOR het college Afspraken Serie 1 mag gemaakt en ingeleverd worden in tweetallen. Schrijf duidelijk je naam, e-mail
Nadere informatieMasterclass: advanced statistics. Bianca de Greef Sander van Kuijk Afdeling KEMTA
Masterclass: advanced statistics Bianca de Greef Sander van Kuijk Afdeling KEMTA Inhoud Masterclass Deel 1 (theorie): Achtergrond regressie Deel 2 (voorbeeld): Keuzes Output Model Model Dependent variable
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Tentamen Statistiek voor T (2S070) op vrijdag 8 oktober 1999, uur De u
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Tentamen Statistiek voor T (2S070) op vrijdag 8 oktober 1999, 14.00-17.00 uur De uitwerkingen van de opgaven dienen duidelijk geformuleerd
Nadere informatieRobuustheid regressiemodel voor kapitaalkosten gebaseerd op aansluitdichtheid
Robuustheid regressiemodel voor kapitaalkosten gebaseerd op aansluitdichtheid Dr.ir. P.W. Heijnen Faculteit Techniek, Bestuur en Management Technische Universiteit Delft 22 april 2010 1 1 Introductie De
Nadere informatieData model integratie ten behoeve van het zoutbeheer. Rapport MS2000+.97.09. Meetstrategie 2000+
Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer Rapport MS2000+.97.09 Meetstrategie 2000+ Data model integratie ten behoeve van het zoutbeheer Een advies over de technische haalbaarheid Rapport MS2000+.97.09
Nadere informatieSummary in Dutch 179
Samenvatting Een belangrijke reden voor het uitvoeren van marktonderzoek is het proberen te achterhalen wat de wensen en ideeën van consumenten zijn met betrekking tot een produkt. De conjuncte analyse
Nadere informatieExamen Statistiek I Feedback
Examen Statistiek I Feedback Bij elke vraag is alternatief A correct. Bij de trekking van een persoon uit een populatie beschouwt men de gebeurtenissen A (met bril), B (hooggeschoold) en C (mannelijk).
Nadere informatieData analyse Inleiding statistiek
Data analyse Inleiding statistiek 1 Doel Beheersen van elementaire statistische technieken Toepassen van deze technieken op aardwetenschappelijke data 2 1 Leerstof Boek: : Introductory Statistics, door
Nadere informatiebodemvochtwaarnemingen
Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Academiejaar 2016-2017 Vergelijking van twee data-assimilatietechnieken voor het optimaliseren van een hydrologisch model met behulp van satelliet-gebaseerde bodemvochtwaarnemingen
Nadere informatieThe Color of X-rays. Spectral Computed Tomography Using Energy Sensitive Pixel Detectors E.J. Schioppa
The Color of X-rays. Spectral Computed Tomography Using Energy Sensitive Pixel Detectors E.J. Schioppa Samenvatting Het netvlies van het oog is niet gevoelig voor deze straling: het oog dat vlak voor het
Nadere informatieCollege 6 Eenweg Variantie-Analyse
College 6 Eenweg Variantie-Analyse - Leary: Hoofdstuk 11, 1 (t/m p. 55) - MM&C: Hoofdstuk 1 (t/m p. 617), p. 63 t/m p. 66 - Aanvullende tekst 6, 7 en 8 Jolien Pas ECO 01-013 Het Experiment: een voorbeeld
Nadere informatieExciting vibrations: usefull or annoying?
Exciting vibrations: usefull or annoying? Onderzoekseminarie KHBO - KATHO Stijn Debruyne Departement Industriële wetenschappen en technologie, KHBO Inhoud Wat is een trilling? Modale analyse in een notendop.
Nadere informatieHoofdstuk 12 : Regressie en correlatie. Marnix Van Daele. Vakgroep Toegepaste Wiskunde en Informatica Universiteit Gent.
Hoofdstuk 12 : Regressie en correlatie Marnix Van Daele MarnixVanDaele@UGentbe Vakgroep Toegepaste Wiskunde en Informatica Universiteit Gent Regressie en correlatie p 1/26 Regressielijn Vraag : vind het
Nadere informatieDit praatje. Hydrologische Onzekerheid Theoretische en Praktische Aspecten. Mijn favoriet. Wat is veranderd?
Dit praatje Hydrologische Onzekerheid Theoretische en Praktische Aspecten Paul Torfs Wageningen Universiteit Paul.Torfs@wur.nl Waar wil ik het over hebben: een korte, algemene inleiding: kansrekening,
Nadere informatieUser Profile Repository Testrapportage kwaliteit
CatchPlus User Profile Repository Testrapportage kwaliteit Versie 1.1 User Profile Repository Testrapportage kwaliteit Versie: 1.1 Publicatiedatum: 20-4-2012 Vertrouwelijk GridLine B.V., 2012 Pagina 1
Nadere informatieInvloed van wegdektype op de rolweerstand van personenwagens op provinciale wegen
Invloed van wegdektype op de rolweerstand van personenwagens op provinciale wegen Berry Bobbink Provincie Gelderland Ing. Jan Fijan Provincie Gelderland ir. Fred Reinink M+P Raadgevende ingenieurs bv ing.
Nadere informatieInleiding Applicatie Software - Statgraphics
Inleiding Applicatie Software - Statgraphics Beschrijvende Statistiek /k 1/35 OPDRACHT OVER BESCHRIJVENDE STATISTIEK Beleggen Door een erfenis heeft een vriend van u onverwacht de beschikking over een
Nadere informatieSAMENVATTING. vii. De Scatterometer
vii De Scatterometer Een veelheid aan meteorologische metingen is dagelijks beschikbaar. De meeste van deze waarnemingen bevinden zich echter boven land, en met name windwaarnemingen boven de (Noord Atlantische)
Nadere informatieVerwacht: onzeker hoogwater op Schelde en Dender
J. Ronsijn Projectingenieur KULeuven - Laboratorium voor Hydraulica Verwacht: onzeker hoogwater op Schelde en Dender De voorspellingsmodellen geven meermaals per dag voorspellingen van waterstanden en
Nadere informatie9. Lineaire Regressie en Correlatie
9. Lineaire Regressie en Correlatie Lineaire verbanden In dit hoofdstuk worden methoden gepresenteerd waarmee je kwantitatieve respons variabelen (afhankelijk) en verklarende variabelen (onafhankelijk)
Nadere informatieInleiding Applicatie Software - Statgraphics. Beschrijvende Statistiek
Inleiding Applicatie Software - Statgraphics Beschrijvende Statistiek OPDRACHT OVER BESCHRIJVENDE STATISTIEK Beleggen Door een erfenis heeft een vriend van u onverwacht de beschikking over een klein kapitaaltje
Nadere informatie1. Statistiek gebruiken 1
Hoofdstuk 0 Inhoudsopgave 1. Statistiek gebruiken 1 2. Gegevens beschrijven 3 2.1 Verschillende soorten gegevens......................................... 3 2.2 Staafdiagrammen en histogrammen....................................
Nadere informatieZowel correlatie als regressie meten statistische samenhang Correlatie: geen oorzakelijk verband verondersteld: X Y
1 Regressie analyse Zowel correlatie als regressie meten statistische samenhang Correlatie: geen oorzakelijk verband verondersteld: X Y Regressie: wel een oorzakelijk verband verondersteld: X Y Voorbeeld
Nadere informatieTussentoets Meten van Fysische Grootheden, , uur BW/VU
Tussentoets Meten van Fysische Grootheden, 28-2-2017, 17.45-18.45 uur BW/VU Deze toets bestaat uit 20 meerkeuzevragen. Bij elke vraag is één antwoord juist. 1. Nina kalibreert een krachtopnemer door er
Nadere informatie14. Beslissingsanalyse en speltheorie
14. Beslissingsanalyse en speltheorie 14.1. Beslissingsomgeving Beslissingsanalyse of besliskunde: Gebruik van rationele processen om het beste alternatief uit meerdere alternatieven te selecteren. Hoe
Nadere informatieDe luxmeter: Hoe nauwkeurig meet mijn luxmeter en hoe kies ik een geschikte luxmeter?
De luxmeter: Hoe nauwkeurig meet mijn luxmeter en hoe kies ik een geschikte luxmeter? Peter Bracke Catherine Lootens Peter Hanselaer Frédéric Leloup Wouter Ryckaert 03/10/2017 Rev. 0 Hoe nauwkeurig meet
Nadere informatie1. Gegeven zijn de itemsores van 8 personen op een test van 3 items
1. Gegeven zijn de itemsores van 8 personen op een test van 3 items item Persoon 1 2 3 1 1 0 0 2 1 1 0 3 1 0 0 4 0 1 1 5 1 0 1 6 1 1 1 7 0 0 0 8 1 1 0 Er geldt: (a) de p-waarden van item 1 en item 2 zijn
Nadere informatieSamenvatting Samenvatting Voor wie in de offshore werkt vormen golven een bedreiging. Bij de installatie van boorplatforms bijvoorbee1d is het be1angrijk een aantal dagen van tevoren te weten wat het golfklimaat
Nadere informatie4 Domein STATISTIEK - versie 1.2
USolv-IT - Boomstructuur DOMEIN STATISTIEK - versie 1.2 - c Copyrighted 42 4 Domein STATISTIEK - versie 1.2 (Op initiatief van USolv-IT werd deze boomstructuur mede in overleg met het Universitair Centrum
Nadere informatieREACH. Meetgegevens zijn nuttig onder REACH
Meetgegevens zijn nuttig onder REACH Maar... Blootstellingschatting g onder REACH Schatten of meten? Voorkeur kwaliteit Efficientie/gemaki Goede Betrouwbaar Hoog Metingen Representatief Stof zelf Voldoende
Nadere informatieHelp! Statistiek! Groeicurven. Doel van de analyse van de groeicurven. Vergelijken van groeicurven in groepen A en B. Voorbeeld
Help! Statistiek! Groeicurven Doorlopende serie laagdrempelige lezingen, voor iedereen vrij toegankelijk. Doel: Informeren over statistiek in klinisch onderzoek. : lengte, gewicht, BMI, concentratie van
Nadere informatieIntroductie. De onderzoekscyclus; een gestructureerde aanpak die helpt bij het doen van onderzoek.
Introductie Een onderzoeksactiviteit start vanuit een verwondering of verbazing. Je wilt iets begrijpen of weten en bent op zoek naar (nieuwe) kennis en/of antwoorden. Je gaat de context en content van
Nadere informatieReal-time verkeersmodellen Overzicht, structuur en voorbeelden
Real-time verkeersmodellen Overzicht, structuur en voorbeelden Dr. Hans van Lint, Transport & Planning, Civiele Techniek 3/24/09 Delft University of Technology Challenge the future Overzicht Real-time
Nadere informatiestatviewtoetsen 18/12/ Statview toets, 2K WE, 30 mei Fitness-campagne Dominantie bij muizen... 4
statviewtoetsen 18/12/2000 Contents............................................................ 1 1 Statview toets, 2K WE, 30 mei 1995 2 1.1 Fitness-campagne................................................
Nadere informatieVerbeteren hydrologisch modelleren en voorspellen afvoer Rijn
Verbeteren hydrologisch modelleren en voorspellen afvoer Rijn A l b r e c h t W e e r t s, B a r t v a n O s n a b r u g g e, R u b e n I m h o f f, W i l l e m v a n Ve r s e v e l d 5 j u n i 2018 Introductie
Nadere informatieActuele en kortetermijnvoorspellingen voor operationeel waterbeheer
Actuele en kortetermijnvoorspellingen voor operationeel waterbeheer Hanneke Schuurmans, Marc Bierkens en Frans van Geer 1 Het Hydrological Now- and Forecasting System (HNFS), oftwel het hydrologische actuele-
Nadere informatieEen enkele detector op de grond geeft een signaal, dit wordt een single genoemd.
Uitwerkingen HiSPARC Air-showers, events en coïncidenties N.G. Schultheiss 1 Inleiding Op de HiSPARC site is RouteNet te vinden. Hierin staan modules die als verdieping gebruikt kunnen worden. Klik bijvoorbeeld
Nadere informatieStatistiek voor A.I.
Statistiek voor A.I. College 13 Donderdag 25 Oktober 1 / 28 2 Deductieve statistiek Orthodoxe statistiek 2 / 28 3 / 28 Jullie - onderzoek Tobias, Lody, Swen en Sander Links: Aantal broers/zussen van het
Nadere informatieAkoestische gevelisolatie voor woongebouwen in België. Auteur: dr.ir. M. Blasco
Akoestische gevelisolatie voor woongebouwen in België Auteur: dr.ir. M. Blasco Inleiding België is qua oppervlakte een klein land met sterk geaderde auto(snel)wegen. We hebben belangrijke luchthavens in
Nadere informatieTESA HITS. Hoognauwkeurige kwaliteitsmeetinstrumenten aan de beste voorwaarden. HexagonMI.com TESAtechnology.com
TESA HITS Versie NL EUR Hoognauwkeurige kwaliteitsmeetinstrumenten aan de beste voorwaarden Geldig t.e.m. 30.06.2019 - Prijzen excl. BTW HexagonMI.com TESAtechnology.com 79 125 00530094 00530319 TESA TWIN-CAL
Nadere informatieRolweerstand van personenwagens op betonwegen
Rolweerstand van personenwagens op betonwegen Wim Kramer Cement&BetonCentrum ir. Fred Reinink M+P Raadgevende ingenieurs bv ir. Jan Hooghwerff M+P Raadgevende ingenieurs bv Samenvatting In 2013 is een
Nadere informatieStatistiek: Spreiding en dispersie 6/12/2013. dr. Brenda Casteleyn
Statistiek: Spreiding en dispersie 6/12/2013 dr. Brenda Casteleyn dr. Brenda Casteleyn www.keu6.be Page 2 1. Theorie Met spreiding willen we in één getal uitdrukken hoe verspreid de gegevens zijn: in hoeveel
Nadere informatieToegepaste Wiskunde 2: Het Kalman-filter
Toegepaste Wiskunde 2: Het Kalman-filter 25 februari, 2008 Hans Maassen 1. Inleiding Het Kalman filter schat de toestand van een systeem op basis van een reeks, door ruis verstoorde waarnemingen. Een meer
Nadere informatieWISKUNDE HAVO EM klas 12 PROEFTENTAMEN
WISKUNDE HAVO EM klas 12 PROEFTENTAMEN Voor elk onderdeel is aangegeven hoeveel punten kunnen worden behaald. Antwoorden moeten altijd zijn voorzien van een berekening, toelichting of argumentatie. 1.
Nadere informatieDe Grids van het Actueel Hoogtebestand Nederland
Ministerie van Verkeer en Waterstaat jklmnopq Adviesdienst Geo-informatie en ICT De Grids van het Actueel Hoogtebestand Nederland Versie 1.3 28 januari 2004 Ministerie van Verkeer en Waterstaat jklmnopq
Nadere informatiewerkcollege 8 correlatie, regressie - D&P5: Summarizing Bivariate Data relatie tussen variabelen scattergram cursus Statistiek
cursus 23 mei 2012 werkcollege 8 correlatie, regressie - D&P5: Summarizing Bivariate Data relatie tussen variabelen onderzoek streeft naar inzicht in relatie tussen variabelen bv. tussen onafhankelijke
Nadere informatieVERGELIJKENDE STUDIE VAN ALTERNATIEVE ONTWERPWAARDE SCHATTINGEN VAN SIGNIFICANTE GOLFHOOGTE
Rapport aan isterie van de Vlaamse Gemeenschap Departement Leefmilieu en Infrastructuur Administratie Waterwegen en Zeewezen AFDELING WATERWEGEN KUST VERGELIJKENDE STUDIE VAN ALTERNATIEVE ONTWERPWAARDE
Nadere informatieEen algemene introductie van het Kalmanfilter. Technisch Rapport: PR549. Datum: September 2002
Postbus 2120 8203 AC LELYSTAD tel. 0320-294 242 fax. 0320-253 901 www.hkv.nl Postbus 260 2600 AG DELFT tel. 015-285 0125 fax. 015-285 0126 www.vortech.nl Een algemene introductie van het Kalmanfilter Technisch
Nadere informatieProject WaterWijzer Landbouw en gebruik satellietdata (bijv. Groenmonitor) Mirjam Hack en Allard de Wit 22 april 2014
Project WaterWijzer Landbouw en gebruik satellietdata (bijv. Groenmonitor) Mirjam Hack en Allard de Wit 22 april 2014 WaterWijzer Landbouw = Vervanging HELP HELP-tabellen: effecten kwantificeren van waterhuishoudkundige
Nadere informatieBodemerosie modellering in een klein stroomgebied op het Chinese Löss Plateau: toepassing van LISEM onder extreme omstandigheden
Bodemerosie modellering in een klein stroomgebied op het Chinese Löss Plateau: toepassing van LISEM onder extreme omstandigheden Samenvatting Het Chinese Löss Plateau is één van de gebieden op aarde met
Nadere informatieKansrekening en Statistiek
Kansrekening en Statistiek College 11 Dinsdag 25 Oktober 1 / 27 2 Statistiek Vandaag: Hypothese toetsen Schatten 2 / 27 Schatten 3 / 27 Vragen: liegen 61 Amerikanen werd gevraagd hoeveel % van de tijd
Nadere informatieAkoestische prestaties van de proefvakken op de N19 bij Kasterlee
Akoestische prestaties van de proefvakken op de N19 bij Kasterlee Anneleen Bergiers Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw Afdeling Oppervlakkenmerken - Geluid Overzicht Inleiding Proefvakken Meetmethoden
Nadere informatieOntwikkeling van een nieuwe generatie WAQUA-RMM model
Ontwikkeling van een nieuwe generatie WAQUA-RMM model Firmijn Zijl (Deltares) Simona Gebruikersdag 2010 RMM modelontwikkeling (achtergrond) Ontwikkeling van een hydrodynamisch model voor het Noordelijk
Nadere informatieVrije Universiteit 28 mei Gebruik van een (niet-grafische) rekenmachine is toegestaan.
Afdeling Wiskunde Volledig tentamen Statistics Deeltentamen 2 Statistics Vrije Universiteit 28 mei 2015 Gebruik van een (niet-grafische) rekenmachine is toegestaan. Geheel tentamen: opgaven 1,2,3,4. Cijfer=
Nadere informatieKansrekening en Statistiek. Overzicht Kansrekening
Kansrekening en Statistiek Overzicht Kansrekening 1 / 30 Overzicht: stochasten Discrete stochasten X - distributiefuncties f P(X A) = i A f (x) = i A P(X = i). 2 / 30 Overzicht: stochasten Discrete stochasten
Nadere informatieHoe kijken wij en welke informatie wordt doorgegeven aan onze hersenen. Prof. dr. Maarten Kamermans
Hoe kijken wij en welke informatie wordt doorgegeven aan onze hersenen Prof. dr. Maarten Kamermans Het oog is geen camera Als je een camera beweegt krijg je een onscherpe foto Als je de ogen stil zet zie
Nadere informatieLaser. afstandsmeters
Laser afstandsmeters Elke professionele klus begint MET STANLEY Het assortiment Stanley laserafstandsmeters werden ontworpen vanuit het standpunt van de gebruiker. Het aanbod varieert van een eenvoudig
Nadere informatieStatistiek en Data Analyse Opgavenserie 3: Lineaire regressie
Statistiek en Data Analyse Opgavenserie 3: Lineaire regressie Inleveren: uiterlijk maandag 6 februari 16.00 bij Marianne Jonker (Kamer: R3.46) Afspraken De opdrachten maak je in tweetallen. Schrijf duidelijk
Nadere informatieLes 1: Waarschijnlijkheidrekening
Les 1: Waarschijnlijkheidrekening A Men neemt een steekproef van 1000 appelen. Deze worden ingedeeld volgens gewicht en volgens symptomen van een bepaalde schimmel: geen, mild, gematigd of ernstig. Het
Nadere informatieItem-responstheorie (IRT)
Item-responstheorie (IRT) niet direct voor een dubbeltje, maar wel erg cool op het podium Ruth van Nispen 1 Caroline Terwee 2 1 Afdeling Oogheelkunde 2 Afdeling Epidemiologie en Biostatistiek VU medisch
Nadere informatieSterrenkunde Praktikum 1 Fouten en fitten
Sterrenkunde Praktikum 1 Fouten en fitten Paul van der Werf 12 februari 2008 1 Inleiding In de sterrenkunde werken we vaak met zwakke signalen, of met grote hoeveelheden metingen van verschillende nauwkeurigheid.
Nadere informatieOVERSCHRIJDINGSDUUR VAN STORMEN 1. INLEIDING
OVERSCHRIJDINGSDUUR VAN STORMEN 1. INLEIDING De marginale kansverdeling van de significante golfhoogte HS duidt aan met welke kans HS gemeten op een willekeurig tijdstip een bepaalde waarde overschrijdt.
Nadere informatieDe koolstofbalans vanuit een atmosferisch perspectief invers modelleren van regionale, biosferische CO2 uitwisseling
De koolstofbalans vanuit een atmosferisch perspectief invers modelleren van regionale, biosferische CO2 uitwisseling Nederlandse samenvatting 1.1 Achtergrond Het klimaat warmt op, en een van de belangrijkste
Nadere informatieDroogterapport 14 juni 2017
Droogterapport 14 juni 2017 Vlaanderen is milieu Documentbeschrijving Titel Droogterapport - 14 juni 2017 Samenstellers Afdeling Operationeel Waterbeheer, VMM Dienst Hoogwaterbeheer, Dienst Grondwater
Nadere informatieModelcalibratie aan metingen: appels en peren?
Essay Modelcalibratie aan metingen: appels en peren? Willem Jan Zaadnoordijk 1 en Mark Bakker 2 In dit essay presenteren we de stelling Calibratie van een grondwatermodel aan metingen moet gewantrouwd
Nadere informatieAudiometrie bij USHER2A patiënten
Audiometrie bij USHER2A patiënten J. Leijendeckers, R. Pennings, A. Bosman KNO / Audiologisch Centrum UMC St. Radboud, Nijmegen j.leijendeckers@kno.umcn.nl Achtergrond Onderzoek door R. Pennings naar gehoor
Nadere informatieOnderzoek: het beste spoor naar strak spoor. dr. ir. Paul Hölscher
Onderzoek: het beste spoor naar strak spoor dr. ir. Paul Hölscher 1 oktober 2018 Overzicht: twee onderzoeken 1. Risicokaart spoorzakking Bruno Coelho rol van stijfheid ondergrond en baan op zakkingen (zakkingen
Nadere informatieEindexamen wiskunde B1-2 havo 2006-I
Verkeersdichtheid We gaan uit van de volgende (denkbeeldige) situatie (zie figuur 1). Op een weg rijden auto s met een snelheid van 80 kilometer per uur. e auto s houden een onderlinge afstand van 45 meter.
Nadere informatieDEFINITIEF JAARRAPPORT POCT GLUCOSE 2017
EXPERTISE, DIENSTVERLENING EN KLANTENRELATIES KWALITEIT VAN MEDISCHE LABORATORIA COMMISSIE VOOR KLINISCHE BIOLOGIE COMITE VAN EXPERTEN EXTERNE KWALITEITSEVALUATIE VOOR ANALYSEN KLINISCHE BIOLOGIE DEFINITIEF
Nadere informatieHoofdstuk 7: De analyse en rapportering van jouw empirisch onderzoek
Hoofdstuk 7: De analyse en rapportering van jouw empirisch onderzoek Nadat je je empirisch of veldonderzoek voltooide, en je hebt de data ingevoerd, moet je die ook analyseren, verwerken en rapporteren.
Nadere informatieph-dynamiek Noordzee
Royal Netherlands Institute for Sea Research ph-dynamiek Noordzee historische metingen, inzichten en perspectief dr. Steven van Heuven (NIOZ) prof.dr. Gert-Jan Reichart (NIOZ) met bijdragen van: prof.dr.
Nadere informatieLozingen vanuit tandartspraktijken
Emissieschattingen Diffuse bronnen EmissieRegistratie Lozingen vanuit tandartspraktijken Versie mei 2016 De gepresenteerde methode voor emissieberekening van de genoemde emissieoorzaken in deze factsheet
Nadere informatieHoezo, meten aan emissies?
Hoezo, meten aan emissies? Arjan Hensen, Pim van den Bulk, Arnoud Frumau, Mark Blom, Alex Vermeulen, Albert Bleeker. Utrecht 16 juni 2015 www.ecn.nl Conclusie van presentatie Blijf/ga meten aan diffuse
Nadere informatieStatistiek voor Natuurkunde Opgavenserie 4: Lineaire regressie
Statistiek voor Natuurkunde Opgavenserie 4: Lineaire regressie Inleveren: Uiterlijk 15 februari voor 16.00 in mijn postvakje Afspraken Overleg is toegestaan, maar iedereen levert zijn eigen werk in. Overschrijven
Nadere informatie