Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A"

Transcriptie

1 Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 9: Omgaan met geld en consumeren Praktijkkern d: Budget opstellen en bewaken Thema 9 Praktijkkern d Omgaan met geld en consumeren Budget opstellen en bewaken Overkoepelend doel De leerling kan een (maand)budget opstellen en kan grote(re) uitgaven plannen en verantwoorden Soort les Lesdoel (in waarneembaar Bron Lesdoel Lessuggesties leerlinggedrag) Voor de leerling 1 Introles De leerling benoemt eigen ervaringen VSO Kerndoelen * mind map 'budget' m.b.t. het plannen van inkomsten en LGO kd1 * bekijken eigen weekbudget (ljr 2) uitgaven (= budgetteren) M&M kd2 * belang van bewaren bonnetjes e.d. * opfrissen kennis mbv website * herhaling test 'geldtype' Voor de leraar Herhaling van ljr. 2 / opstap: * Groepsgesprek: de leerlingen vertellen over eigen ervaringen met het bijhouden van inkomsten en uitgaven. * Herhaling uit ljr. 2: weekbudget (in hun portfolio) * herhaling test "Welk geldtype ben jij?" vergelijken met testuitslag "geldtype" in ljr. 2 (in portfolio?) 2 Doeles: maandelijkse inkomsten en uitgaven inventariseren. De leerling heeft inzicht in de eigen inkomsten en uitgaven (van de afgelopen maand). VSO Kerndoelen M&M kd 2 Opdrachten voor leerlingen: * noteer eigen inkomsten afgelopen maand, incl. de bronnen van inkomsten * Herhaal de instructie over budgetteren uit ljr. 2. * Bekijk samen een voorbeeld van inkomsten en uitgaven * inventariseer uitgaven van de afgelopen van een jongere via maand, incl. de soorten uitgaven. waar blijft * berekenen of inkomsten en uitgaven in het. * Oefen samen ahv fictief VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 1

2 Thema 9 Praktijkkern d Omgaan met geld en consumeren Budget opstellen en bewaken Overkoepelend doel De leerling kan een (maand)budget opstellen en kan grote(re) uitgaven plannen en verantwoorden Soort les Lesdoel (in waarneembaar Bron Lesdoel Lessuggesties leerlinggedrag) Voor de leerling Voor de leraar balans waren. voorbeeld op het (digi)bord * wat doe je als je geld overhoudt? * wat doe je als je geld tekort komt? voorbeeld: Invulblad, bijlage 1 * Geef opdracht: leerlingen zelf laten doen a.h.v. eigen inkomsten en uitgaven in de afgelopen maand. Zijn ze in balans? * Nabespreking: Als je geld overhoudt, kun je sparen. Als je geld tekortkomt, moet je (tijdelijk) lenen. Inventariseer hoe leerlingen hiermee omgaan. * Herhaal instructie over het (belang van) verzamelen en geordend bewaren van stagevergoeding / loonstrook en bonnetjes. Hiermee kunnen leerlingen inkomsten en uitgaven 'bewijzen'/ aantonen. 3 Rekenles, ICT De leerling geeft informatie weer in een staafdiagram. VSO Kerndoelen Rekenen-wiskunde kd 9 VOX leerlijn Rekenen-wiskunde Onderdeel 10 Opdracht: Geef de uitgaven van leerlingen in de klas weer in een staafdiagram of cirkeldiagram. Print het uit en neem het op als bewijs in je Inventariseer de uitgaven in de klas. Orden deze gegevens van laag naar hoog: bijvoorbeeld hoeveel leerlingen geven euro p.m uit?; hoeveel euro VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 2

3 Thema 9 Praktijkkern d Omgaan met geld en consumeren Budget opstellen en bewaken Overkoepelend doel De leerling kan een (maand)budget opstellen en kan grote(re) uitgaven plannen en verantwoorden Soort les Lesdoel (in waarneembaar Bron Lesdoel Lessuggesties leerlinggedrag) Voor de leerling Voor de leraar portfolio. p.m? etc Laat de leerlingen daadwerkelijk in groepen bij elkaar staan. (De groep etc...) Vanuit deze 'groepsindeling' kun je tellen en dit dan weer samen op het (digi-)bord in een staafdiagram en/of een cirkeldiagram verwerken. (toepassen vaardigheden Excel). Laat de leerlingen nu dezelfde stappen (zelfstandig) uitvoeren, op basis van alleen de cijfermatige informatie. Laat ze het diagram overnemen of uitprinten en opnemen in hun (bewijzen)map of portfolio. 4. Infoles De leerling leest een informatieve tekst (in dit geval over soorten inkomsten en uitgaven in de toekomst (als de leerling zelfstandig gaat wonen). VSO Kerndoelen M&M kd 2 Ned.taal kd 3 VOx leerlijn Nederlands 2. 1 Info tekst over soorten inkomsten en uitgaven (voor mensen die zelfstandig wonen) * Groepsgesprek over (maandelijkse) uitgaven. - hoeveel ga je later verdienen, denk je? (zie: minimum jeugdloon op VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 3

4 Thema 9 Omgaan met geld en consumeren Praktijkkern d Budget opstellen en bewaken Overkoepelend doel De leerling kan een (maand)budget opstellen en kan grote(re) uitgaven plannen en verantwoorden Soort les Lesdoel (in waarneembaar Bron Lesdoel Lessuggesties leerlinggedrag) Voor de leerling Voor de leraar APP=SEMLITE/_run/01,0496,000,00 - waar moet je later aan uitgeven? Hoe veel, denk je? - verdeel in soorten uitgaven: vaste kosten, variabele kosten, reservering (= sparen voor grote aanschaf of onvoorziene uitgaven) 5 Woordenschatles De leerling gebruikt actief en passief de VSO Kerndoelen oefeningen met de aangegeven woorden. Laat de leerlingen oefenen geselecteerde themawoorden. Ned. taal kd 7 met de aangegeven woorden EN zo nodig met nóg VOX leerlijn basalere woorden als blijkt Nederlands 4.3 dat (sommigen) die nog niet kennen. Inkomsten loon minimum loon minimum jeugdloon uitgaven vaste kosten variabele kosten reservering sparen lenen VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 4

5 Thema 9 Praktijkkern d Omgaan met geld en consumeren Budget opstellen en bewaken Overkoepelend doel Soort les 6 Doeles (tevens voorbereiding voor assessment ) De leerling kan een (maand)budget opstellen en kan grote(re) uitgaven plannen en verantwoorden Lesdoel (in waarneembaar Bron Lesdoel Lessuggesties leerlinggedrag) Voor de leerling De leerling stelt een maandbudget op voor de eigen toekomstige situatie. VSO kerndoelen M&M kd 2 Rekenen/wiskunde kd 8 VOx leerlijn Rekenen-wiskunde onderdeel 9 Opdracht: Denk na over je financiële situatie ná school. Stel een maand budget op voor als je (straks) zelfstandig gaat wonen. (alternatief: als je werkt en nog thuis woont) Zie voorbeeld in bijlage 2. Voor de leraar saldo positief saldo negatief saldo Geef opnieuw instructie en begeleid het maken van de opdracht. Bron: "Straks op je 18 e ", (SLO, J. ter Pelle e.a.; voor RENN 4) 7 Info-les en sociale De leerling heeft inzicht in (eventuele) VSO kerndoelen Voorbeelden (casussen) voor mogelijke Kies een casus die aansluit competentieles financiële problemen en schakelt M&M kd 2 financiële problemen van jongeren, bijv.: bij situatie van je leerling(en) effectief hulp in. Rekenen/wiskunde kd 8 - X. slaagt er - ondanks pogingen - niet in om of bedenk zelf een casus. overzicht te houden over inkomsten en Behandel de casus eerst VOx leerlijn uitgaven; heeft geen zicht op analytisch: Rekenen-wiskunde onderdeel 9 bestedingsruimte; dus risico voor schulden. - wat is het probleem? - Y. heeft al problematische schulden en - wie heeft dat probleem? heeft schuldhulpverlening nodig. - welke hulp is mogelijk / - Z. is ouder dan 18, maar niet beschikbaar? door wie? handelingsbekwaam; heeft ruzie met bewindvoerder over besteding van eigen Bespreek dezelfde casus inkomsten uit werk. daarna vanuit het perspectief van de jongere. - wat voel ik? wat denk ik? wat kan ik doen? wat ga ik VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 5

6 Thema 9 Omgaan met geld en consumeren Praktijkkern d Budget opstellen en bewaken Overkoepelend doel De leerling kan een (maand)budget opstellen en kan grote(re) uitgaven plannen en verantwoorden Soort les Lesdoel (in waarneembaar Bron Lesdoel Lessuggesties leerlinggedrag) Voor de leerling Voor de leraar zeggen? - wat is wel/niet effectief om het probleem op te lossen? waarom? 8. info les De leerling benoemt drie zaken die VSO kerndoelen Info tekst met vragen en opdrachten. Groepsgesprek over belangrijk zijn bij de planning van een M&M 1, 2 De tekst gaat i.i.g. over: ervaringen met het (plannen grote aanschaf - hoe kom je aan consumenteninformatie van) een grote aanschaf: over kwaliteit, milieuaspecten, prijs, service? 1.hoe een product te kiezen? - hoe financier je de grote aankoop, (via (consumenteninformatie sparen of lenen) verzamelen) - wat kun je doen als het een miskoop blijkt 2.hoe te betalen? (sparen, te zijn? lenen) 3.wat te doen als het een Samengevat: : miskoop blijkt te zijn? 1. keuze van het product; (bijvoorbeeld kapot, defect, 2. financiering cq. betaling, niet volledig etc) 3. reclameren bij miskoop. Bespreek daarna de tekst en laat de vragen in 2-tallen maken. 9 Rekenles De leerling schat in of een beoogde VSO kerndoelen * Oefeningen: de leerlingen krijgen een serie TIP: Pas de oefeningen aan, 'hoe kan ik het betalen?' aankoop betaalbaar is binnen een gegeven budget. Rekenen-wiskunde kd 2 en kd 8 (fictieve) maandbudgetten met saldo voorgeschoteld + een lijst van 'beoogde zodat ze zo realistisch mogelijk worden. aankopen' (bijv. mp3-speler, iphone, VOx leerlijn Rekenen-wiskunde onderdeel 3 en 9 scooter). De opdracht is om telkens de haalbaarheid van de aankoop te beoordelen binnen het * Toelichting op de oefeningen; * begeleiding bij het oefenen gegeven budget. (dus zonder te lenen) Instructie m.b.t. financiële VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 6

7 Thema 9 Praktijkkern d Omgaan met geld en consumeren Budget opstellen en bewaken Overkoepelend doel De leerling kan een (maand)budget opstellen en kan grote(re) uitgaven plannen en verantwoorden Soort les Lesdoel (in waarneembaar Bron Lesdoel Lessuggesties leerlinggedrag) Voor de leerling Voor de leraar gevolgen van de beoogde aanschaf: - hoe lang moet je sparen? - variabele kosten als gevolg van de aanschaf (iphone abonnement, onderhoud scooter, brandstof verbruik etc...) 10. info les De leerling kan een beredeneerde VSO kerndoelen Info tekst met vragen Bespreek eerst situaties Sparen of lenen? keuze maken voor sparen of lenen voor "De voor- en nadelen van sparen en lenen" vanuit de eigen ervaring van M&M kd 2 een grote aanschaf. Opdrachten om in een gegeven situatie leerlingen met sparen en/of beargumenteerd te kiezen voor sparen of lenen. lenen. Leg deze vast in een mindmap. Zie voorbeeld om in te vullen, bijlage 3. Bespreek daarna de tekst. Laat de vragen in 2-tallen maken. 11. info les De leerling kan (bij een grote VSO kerndoelen Infotekst met vragen Bespreek met de groep vragen aanschaf) zijn rechten en plichten als "De rechten en plichten van de als: M&M kd 1, 2 consument in eigen woorden consument"; behandel daarin in ieder - hoe krijg ik als consument vertellen. LGO kd 3 geval de volgende onderwerpen: - recht op correcte en volledige informatie over product / dienst - de nota: wat staat er op? waarom belangrijk? - wat is btw en waarom apart vermeld? - plicht tot betalen; gevolgen van nietbetalen; - reclameren: termijn, de manier waarop.. goede informatie over het product? - belang van een nota + bewijs van betaling - wat is btw, waarom apart op de nota? - wat er gebeurt als de consument niet (op tijd) betaald; VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 7

8 Thema 9 Praktijkkern d Omgaan met geld en consumeren Budget opstellen en bewaken Overkoepelend doel De leerling kan een (maand)budget opstellen en kan grote(re) uitgaven plannen en verantwoorden Soort les Lesdoel (in waarneembaar Bron Lesdoel Lessuggesties leerlinggedrag) Voor de leerling Voor de leraar - wat de consument kan doen als het een miskoop blijkt te zijn (hoe te reclameren?) 12. Sociale competentieles De leerling kan adequaat opkomen voor zijn rechten (in geval rechten als consument). VSO kerndoelen M&M kd 1, 2 LGO kd 8 Tekst of filmpjes met (voorbeeld)situaties waarin een klant een aankoop reclameert. Bijv: de iphone doet het niet; een duur Bespreek de gegeven situaties of kies voor eigen ervaringen van leerlingen. kledingstuk blijkt beschadigd te zijn, o.i.d. Wat voelt de klant? Wat kan de klant doen of zeggen? Bijv. VOx leerlijn reparatie eisen, (deel van) het Sociale Competentie: 1.3 geld terugvragen. Hoe zeg je dat? Hoe voer je zo'n gesprek? Oefenen in rollenspel. Bespreek de voorbereiding + uitvoering en verdeel de rollen: A. klant / consument B. verkoper 13. Assessment De leerling past geleerde vaardigheden toe in twee geïntegreerde opdrachten. Bewijzenblad 1: maandbudget Bewijzenblad 2: grote aanschaf alle voorafgaande bronnen De leerling krijgt twee individuele "persoonlijke taken" 1. maandbudget nabespreken (zie les 6,7 en bijlage 2; kies bijlage 1 voor een makkelijker variant) 2. binnen een gegeven budget een grote aanschaf plannen, gemaakte keuzes voor sparen of lenen onder woorden brengen en argumenten aandragen. (zie les 10, 11, 12 en bijlage 3). Bewijzenbladen 1 en 2 invullen en beoordeling bespreken. - Introductie assessment: toepassen en laten zien wat je geleerd hebt. - zie bijlagen 2 en 3. Een makkelijker variant van de opdracht 'budget opstellen' : zie bijlage 1. - instructie voor invullen van twee 'bewijsbladen' - nabespreking en beoordeling: VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 8

9 Thema 9 Praktijkkern d Omgaan met geld en consumeren Budget opstellen en bewaken Overkoepelend doel Soort les De leerling kan een (maand)budget opstellen en kan grote(re) uitgaven plannen en verantwoorden Lesdoel (in waarneembaar Bron Lesdoel leerlinggedrag) Voor de leerling Lessuggesties Voor de leraar door leerling zelf én door leerkracht, m.b.v. de beoordelingspunten op de bewijzenbladen. VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 9

10 Bijlage 1: Voorbeeld invulblad bij les 2 Mijn inkomsten en uitgaven in maand:... Inkomsten in euro: Uitgaven in euro: Soort inkomsten - zakgeld: - stagevergoeding: - bijbaantje: - cadeau: - anders namelijk: Totaal: (dit heb ik) Uitgaven - snoep en snacks - uitgaan - kleren - cadeautjes - - Totaal: Balans: Kom je tekort? Wat ga je daaraan doen? + (over, sparen) (dit geef ik uit) - (tekort) Houd je iets over? Dan kun je sparen. VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 10

11 Bijlage 2: Voorbeeld opdracht t.b.v. les 6 en assessment 'maandbudget' Schat in wat je inkomsten en uitgaven in de toekomst zijn. Stel een maand budget op voor de toekomst, ná je 18 e. Kies a of b. Omcirkel je keuze. a. als je straks zelfstandig gaat wonen. b. als je straks werkt en (nog) thuis woont. Budget Voor ná m'n 18 e Soort inkomsten - loon voor werk (zie minimumloon) - loon bijbaantje(s) - (aanvullende) uitkering - toeslagen (zorg, huur) - anders? Totaal inkomsten: Soort uitgaven a. vaste kosten - huur - gas, water, elektriciteit - telecom - zorgverzekering b. variabele kosten - eten en drinken - pers. verzorging - vervoer - mobieltje - kleding - uitgaan, leuke dingen c. reservering - sparen (voor grotere uitgaven) Totaal uitgaven: Geschatte inkomsten in euro: =Totaal inkomsten Geschatte uitgaven in euro: = Totaal uitgaven VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 11

12 Bijlage 3: Voorbeeld opdracht: les 10, 11 en assessment "Grote aanschaf plannen" Je gaat iets duurs aanschaffen. Bijvoorbeeld een mobieltje, computer of een duur kledingstuk. a. Bepaal wat je wilt aanschaffen. Kijk in folders. Kijk op vergelijkingssites om je te oriënteren en om te vergelijken. Bijvoorbeeld: Je keuze: Ik wil kopen. b. Kies verstandig. Bij welk bedrijf ga je kopen en waarom? Denk na over de prijs en de kwaliteit van het product. Zoek informatie over prijs, kwaliteit en service bij minimaal drie bedrijven of internet winkels. Koop je iets nieuws of liever een occasion?(gebruikt, tweede hands). Je keuze: Ik koop het product bij bedrijf, omdat c. Hoe betaal je? Ga uit van je eigen (geschatte) budget (zie bijlage A of B). Hoe betaal je met dit budget de dure aanschaf? Sparen, lenen of kopen op afbetaling? Ik ga, want. d. Wat betekent dat voor je budget? VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 12

13 Stel je hebt gekozen om eerst te sparen. Hoeveel ga je dan sparen per maand? Hoe lang duurt het voordat je het product kunt kopen? Stel je hebt gekozen om te lenen. Je weet: geld lenen kost geld. Hoeveel ga je dan lenen? Hoeveel moet je per maand afbetalen? Hoe lang duurt het voordat je alles afbetaald hebt? Hoeveel geld kost je de hele lening? Bereken dit op een apart blaadje. Lever je berekening in. Lever ook iets in, waarop het product en de prijs vermeld staan (bijvoorbeeld folder). e. Niet goed! Na drie maanden blijkt dat het product al niet meer goed werkt. Gelukkig heb je het garantiebewijs bewaard. Schrijf op wat je gaat doen. Doe je liever een rollenspel? Je docent speelt de verkoper (of de baas van het bedrijf). Wat doe je? Wat zeg je tegen de verkoper? VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 13

14 Leerjaar 4: Bewijzenblad 1 voor leerroute A Thema 9: Omgaan met geld en consumeren Praktijkkern d: Budget opstellen en bewaken De prestatie: Ik kan een maandbudget opstellen voor nu / voor de toekomst (streep door). Naam leerling: Klas/groep: Datum beoordeling: Beoordeeld door: Totaal beoordeling: (plaats X in juiste vak) Opmerking leerling G(oed) 4 ++ V(oldoende) 3 + M(atig) 2 - O(nvoldoende) 1 -- Opmerking leraar VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 14

15 Opdracht 1 De leraar maakt hier een passende opdracht waarin de leerling aan de hand van beoordelingspunten kan laten zien welke vaardigheden hij beheerst. Opdracht 2 Bewijzenblad invullen Kijk naar de beoordelingspunten die de leraar voor je heeft uitgekozen. Hoe heb je het gedaan? Wat vind je er zelf van? Kruis aan. Je kan kiezen tussen: g = goed v = voldoende m = matig o = onvoldoende VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 15

16 Leerling Leraar Weten (=Kennis) g v m o g v m o Ik kan mijn eigen inkomsten en uitgaven voor een maand opschrijven Ik kan berekenen wat ik in een maand overhoud of tekort kom. Ik kan informatie in een diagram weergeven. Plannen en voorbereiden Ik kan minimumlonen opzoeken op internet en aflezen uit een tabel Ik kan toeslagen (huur- en zorgtoeslag) opzoeken en aflezen. Uitvoeren Ik heb mijn inkomsten ingeschat en opgeschreven. Ik heb mijn uitgaven ingeschat en opgeschreven. Ik heb berekend wat ik per maand overhoud of tekort kom. Ik heb verteld wat ik daarmee / daaraan kan doen. Werk-, leerhouding Ik heb inzicht in mijn inkomsten en uitgaven. Ik kan hulp inschakelen als dat nodig is. Ik heb meegedaan aan de groepsgesprekken en/of rollenspel. Het resultaat Ik heb een kloppend maandbudget opgesteld voor nu / voor de toekomst ná mijn 18 e. (streep door) Ik heb een bewijzenblad ingevuld en op tijd ingeleverd. VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 16

17 Opdracht 3 Eindgesprek Het eindgesprek met mijn leraar is gepland op (datum) Tijdens het eindgesprek gaat je leraar het bewijzenblad ook invullen en met je bespreken. Hij zal ook met jou bespreken wat je leuk en niet leuk vond en wat erg goed ging en wat minder goed. Uiteindelijk geeft je leraar jou een totaal beoordeling. Deze informatie wordt toegevoegd aan je portfolio. VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 17

18 Leerjaar 4: Bewijzenblad 2 voor leerroute A Thema 9: Omgaan met geld en consumeren Praktijkkern d: Budget opstellen en bewaken De prestatie: Ik kan een grote(re) aanschaf plannen en verantwoorden. Naam leerling: Klas/groep: Datum beoordeling: Beoordeeld door: Totaal beoordeling: (plaats X in juiste vak) Opmerking leerling G(oed) 4 ++ V(oldoende) 3 + M(atig) 2 - O(nvoldoende) 1 -- Opmerking leraar VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 18

19 Opdracht 1 De leraar maakt hier een passende opdracht waarin de leerling aan de hand van beoordelingspunten kan laten zien welke vaardigheden hij beheerst. a. Dit ga ik aanschaffen: Ik wil kopen, omdat. b. Kies verstandig. Ik koop het product bij bedrijf, omdat c. Hoe betaal je? Ga je sparen, lenen of kopen op afbetaling? Ik ga, omdat. d. Wat betekent dat voor je budget? Ik heb een berekening gemaakt (en ingeleverd). e. Niet goed! Na drie maanden blijkt dat het product al niet meer goed werkt. Wat ga ik doen? o Dat heb ik opgeschreven (en ingeleverd) o Dat heb ik gespeeld in een rollenspel met de leerkracht. VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 19

20 Opdracht 2 Bewijzenblad invullen Kijk naar de beoordelingspunten die de leraar voor je heeft uitgekozen. Hoe heb je het gedaan? Wat vind je er zelf van? Kruis aan. Je kan kiezen tussen: g = goed v = voldoende m = matig o = onvoldoende VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 20

21 Leerling Leraar Weten (=Kennis) g v m o g v m o Ik heb informatie over het product gezocht in folders / op internet. Ik heb informatie gezocht bij meerdere bedrijven. Ik kan prijzen en kwaliteit vergelijken Ik heb berekend wat de koop voor mijn budget betekent. Ik kan mijn rechten en plichten als consument in eigen woorden vertellen Uitvoeren Ik heb een product gekozen Ik heb een leverancier gekozen met de beste prijs/kwaliteitsverhouding. Ik heb een bewuste keus gemaakt voor sparen, lenen of kopen op afbetaling. Ik kan een miskoop reclameren. Werk-, leerhouding Ik kan opkomen voor mijn rechten (als consument). Ik kan een bedrijf aanspreken bij een miskoop. Het resultaat Ik heb een grote(re) aanschaf gepland en de stappen doorlopen. Ik heb een bewijzenblad ingevuld en op tijd ingeleverd. VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 21

22 Opdracht 3 Eindgesprek Het eindgesprek met mijn leraar is gepland op (datum) Tijdens het eindgesprek gaat je leraar het bewijzenblad ook invullen en met je bespreken. Hij zal ook met jou bespreken wat je leuk en niet leuk vond en wat erg goed ging en wat minder goed. Uiteindelijk geeft je leraar jou een totaal beoordeling. Deze informatie wordt toegevoegd aan je portfolio. VOx is ontwikkeld in opdracht van OCW door KPC Groep, SLO en CED-Groep 22

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 9: : Thema 9 1 Introles ONMISBAAR links met/ gebruik van de website www.nibud.nl De leerling benoemt eigen ervaringen m.b.t.

Nadere informatie

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 9: Omgaan met geld en consumeren Praktijkkern e: Salarisafrekening lezen en begrijpen Thema 9 Praktijkkern e Omgaan met geld

Nadere informatie

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 10: Rechten en plichten van burgers Praktijkkern d: Het democratisch ABC Thema 10 Praktijkkern d Rechten en plichten van

Nadere informatie

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 11: Mijn vrije tijd besteden c: Kiezen van een vrijetijdsbesteding Thema 1 Introles De leerling benoemt clubs, verenigingen

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 11: Mijn vrije tijd besteden Praktijkkern d: Leuke dingen doen in je vrije tijd Thema Praktijkkern 11. Mijn vrije tijd besteden

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 7: : Thema 7 1 Introductieles De leerling kan vertellen welke apparaten/ in huis op elektriciteit werken en kd.7 wat de relatie

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 12: Het vinden van werk Praktijkkern c: Kiezen en solliciteren naar passende stageplek Thema Praktijkkern 12. Het vinden

Nadere informatie

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 8: Reizen Praktijkkern c: Reizen met de fiets binnen de regio Thema 8 Praktijkkern c Reizen Reizen per fiets op een route

Nadere informatie

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties leerroute A

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties leerroute A Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties leerroute A Thema 1: : Contact onderhouden via digitale communicatiemiddelen Thema 1 1. Introles De leerling kan zeggen wat belangrijk is voor veilig internetten Groepsgesprek:

Nadere informatie

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 8: : met openbaar vervoer binnen de eigen regio Thema 8 1 Introles De leerling kan de in de Digitaal materiaal is regio voorkomende

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 10: Rechten en plichten van burgers Praktijkkern c: Omgaan met regels en wetten Thema Praktijkkern 10. Rechten en plichten

Nadere informatie

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 12: Het vinden van werk c: Kiezen en solliciteren naar passende stageplek Thema 1 Introles De leerling oriënteert zich op

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 3: Praktijkkern b: Thema: 3 1. Introles De leerling kan een aantal bekende genotsmiddelen benoemen Mens, Natuur & Techniek

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 6: : Thema 6 1 Introductieles De leerling vertelt over ; De leerling maakt een mindmap met daarin eigen ervaringen met alles

Nadere informatie

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 7: Klussen in en om het huis Praktijkkern e: Assisteren bij fietstechniek Thema 7 Praktijkkern e Overkoepelend doel Klussen

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 3: Gezond leven en gezond blijven Praktijkkern f: Veilig vrijen Thema: 3 Praktijkkern: f Gezond leven en gezond blijven Veilig

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 4: Persoonlijk hygiëne, uiterlijke verzorging en kleding Praktijkkern e: Kleding kopen? Thema: 4 1. Introles De leerling

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 1: Communiceren en sociaal contact onderhouden

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 1: Communiceren en sociaal contact onderhouden Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 1: : Thema 1 1. Introductieles De leerling vertelt waarom het belangrijk is om goed te presenteren. Arbeidsvoorbereidend

Nadere informatie

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 12: Het vinden van werk d: Rechten en plichten als werknemer Thema Lesdoel (in waarneembaar Bron Lesdoel 1 Introles De leerling

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 5: : Thema 5 Mens, Natuur en Techniek kd.1 1 Introles De leerling kan diverse ramen en andere glazen en gladde oppervlakten

Nadere informatie

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 2: Praktijkkern f: Thema: 2 1. Introles De leerling weet wat een eenpansgerecht is. De leerling vindt een recept van een

Nadere informatie

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 1: : Thema 1 Lesdoel (in waarneembaar Bron Lesdoel 1. Introles De leerling benoemt positieve en minder positieve elementen

Nadere informatie

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 6: : Thema 6 Overkoepelend doel De leerling kan verschillende diersoorten op zijn stage voorzien van voedsel en water en

Nadere informatie

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 9: : Thema 9 1 Introles ONMISBAAR - Reclame spots van radio en TV - Voorbeelden / plaatjes reclame posters - filmposters?

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 5: Verrichten van huishoudelijk werk Praktijkkern c: Werk- en leefruimten schoonmaken Thema 5 Praktijkkern c Verrichten van

Nadere informatie

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 10: : Thema 10 1 Introles De leerling beschrijft, inventariseert en ordent eigen ervaringen met respectvol en respectloos

Nadere informatie

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 5: : Thema 5 1 Introles De leerling weet hoe de was gesorteerd, gewassen, gedroogd, gestreken, gevouwen en opgeruimd moet

Nadere informatie

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 5: : Thema 5 1 Introductieles De leerling geeft aan welke werkzaamheden er allemaal horen bij het werken als (allround) assistent

Nadere informatie

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 7: : Thema 7 1 Introductieles De leerling inventariseert en benoemt wat er gedaan moet worden bij het techniek kd 7 beroep

Nadere informatie

Leerjaar 2 : Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 2 : Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 2 : Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 7: : Thema 7 1 Introles Oriëntatie op klussen in huis De leerling kan klussen in huis categoriseren in klussen op het gebied

Nadere informatie

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 8: : Thema 8 Soort les Les Bron Lessuggesties 1. Introductieles De leerling Mindmap maken van een planning voor inventariseert

Nadere informatie

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 6: : Thema 6 1 Introductieles De leerling inventariseert wat er komt kijken bij het assisteren bij een groenvoorziening (een

Nadere informatie

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 3: : Bieden van EHBO Thema 3 1. Introles De leerling benoemt wat ongelukken zijn en weet globaal hoe deze ongelukken voorkomen

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 2: Praktijkkern j: Thema: 2 1. Introles De leerling geeft aan wat je met enkele bekende apparaten in de keuken kunt doen.

Nadere informatie

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 1: : Thema 1 1. Introles De leerling kan beleefd informatie geven aan een onbekende volwassene. VSO Kerndoelen Leergebiedoverstijgend

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 3: Praktijkkern e: Bieden van EHBO Thema: 3 1. Introles De leerling verwoordt of hij bij een kleine verwonding of valpartij

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 2: : Thema 2 1. Introles De leerling benoemt gerechten voor een gezonde warme lunch. 2. Doeles De leerling bereidt met behulp

Nadere informatie

Ga naar www.nibud.nl klik bij Test en spel op: Alle tests en spellen Doe de test: Wat voor geldtype ben jij? Uitslag: je bent een

Ga naar www.nibud.nl klik bij Test en spel op: Alle tests en spellen Doe de test: Wat voor geldtype ben jij? Uitslag: je bent een kritisch consument Geld genoeg? In deze opdracht ga je je eigen inkomsten vergelijken met leeftijdgenoten, je maakt een overzicht van je inkomsten en uitgaven. Daarna laat je zien hoe belangrijk reclame

Nadere informatie

Leerjaar 2 : Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 2 : Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 2 : Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 7: Klussen in en om het huis : Thema 7 1 Introles De leerling beschrijft op basis van eigen ervaringen wat in een huis geschilderd

Nadere informatie

Maak je eigen jaarbegroting

Maak je eigen jaarbegroting Maak je eigen jaarbegroting Inleiding Een begroting maken. Het woord begroting wordt normaal gesproken alleen gebruikt bij bedrijven en de overheid. Maar het is tijd om ook jouw budget dezelfde aandacht

Nadere informatie

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 1: : Thema 1 1. Introles De leerling vertelt ervaringen over het bijwonen van een leuke activiteit VOx Sociale competentie

Nadere informatie

Lesnummer 10 Titel van de les Gevoelens in en uit balans. Eén lesuur met mogelijkheden voor uitloop naar extra lesuren voor route B en C.

Lesnummer 10 Titel van de les Gevoelens in en uit balans. Eén lesuur met mogelijkheden voor uitloop naar extra lesuren voor route B en C. Lesbeschrijving Overzicht Leerjaar 1 Themanummer 3 Gezond leven en gezond blijven Praktijkkern letter b Omgaan met genotsmiddelen Lesnummer 10 Titel van de les Gevoelens in en uit balans. Tijd Eén lesuur

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. ik regel mijn geldzaken

Inhoud. Mijn leven. ik regel mijn geldzaken Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Bewaren...5 Hoofdstuk 2 Administratie...7 Hoofdstuk 3 Inkomsten... 8 Hoofdstuk 4 Uitgaven... 10 Hoofdstuk 5 Sparen... 12 Hoofdstuk 6 Verzekeringen...15 Hoofdstuk 7 Begroting...

Nadere informatie

[zelf op te maken en in te vullen > denk hierbij aan het tonen van een foto en/of logo van de bank, je naam etc.

[zelf op te maken en in te vullen > denk hierbij aan het tonen van een foto en/of logo van de bank, je naam etc. Beschrijving Deze gastles gaat over inzicht krijgen in je inkomen en uitgaven. Jongeren moeten zorgen dat ze inkomen hebben. Anders is het lastig om een eigen leven in te vullen. Zakgeld, kleedgeld, baantje,

Nadere informatie

lesmateriaal bij Ik regel mijn geldzaken

lesmateriaal bij Ik regel mijn geldzaken Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Lezen voor iedereen www.eenvoudigcommuniceren.nl www.lezenvooriedereen.be Mijn leven ik regel mijn geldzaken lesmateriaal bij Ik regel mijn geldzaken Serie Mijn leven

Nadere informatie

Presentaties: presenteer jezelf met PowerPoint

Presentaties: presenteer jezelf met PowerPoint Werkblad 13C Presentaties: presenteer jezelf met PowerPoint Leerjaar 1 Presentaties maken Presentaties algemeen Stappenplan: wat gaan we deze week doen? Praten over presentaties en presenteren Een PowerPoint-presentatie

Nadere informatie

Lesbeschrijving Nederlands

Lesbeschrijving Nederlands Lesbeschrijving Nederlands Overzicht Leerjaar 1 VOx leerlijn nr. 1 Mondelinge taal Onderdeel nr. 1.3 Spreekvaardigheid Subonderdeel nr. 1.3.1 Spreken Lesnummer 34 Titel van de les Ik houd mijn spreekbeurt

Nadere informatie

Lesnummer 22 Titel van de les Ik zoek, ik zoek Eén lesuur met mogelijkheden voor uitloop naar extra lesuren voor route B en C

Lesnummer 22 Titel van de les Ik zoek, ik zoek Eén lesuur met mogelijkheden voor uitloop naar extra lesuren voor route B en C Lesbeschrijving Overzicht Leerjaar 1 Vak Informatiekunde Onderdeel 4 Internetgebruik Subonderdeel 4.2 Informatie zoeken Lesnummer 22 Titel van de les Ik zoek, ik zoek Tijd Eén lesuur met mogelijkheden

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A, B, C

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A, B, C Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A, B, C Vak: : Taste of music Vak 1 Taak 1 Taak 2 Taak 3 Leerroute A: 3 taaltaken per les (van max. 15 minuten) Leerroute B: 2 taaltaken

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A, B, C

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A, B, C Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A, B, C Vak: : Games and the internet Vak 1 Taak 1 Taak 2 Taak 3 Leerroute A: 3 taaltaken per les (van max. 15 minuten) Leerroute

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. ik regel mijn geldzaken

Inhoud. Mijn leven. ik regel mijn geldzaken Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Bewaren...5 Hoofdstuk 2 Administratie...7 Hoofdstuk 3 Inkomsten... 8 Hoofdstuk 4 Uitgaven... 10 Hoofdstuk 5 Sparen... 12 Hoofdstuk 6 Verzekeringen...15 Hoofdstuk 7 Begroting...

Nadere informatie

Gezond met geld. Zo doe je dat. Uitkomen met je inkomen in duidelijke stappen

Gezond met geld. Zo doe je dat. Uitkomen met je inkomen in duidelijke stappen Gezond met geld Zo doe je dat Uitkomen met je inkomen in duidelijke stappen Gezond met geld Zo doe je dat Tineke Post Uitgeverij Gelderland Voorwoord Crisis in Europa crisis in Nederland. Bezuinigen, bezuinigen.

Nadere informatie

Lesbeschrijving Nederlands

Lesbeschrijving Nederlands Lesbeschrijving Nederlands Overzicht Leerjaar 1 VOx leerlijn nr. 1 Mondelinge taalvaardigheid Onderdeel nr. 2. Leesvaardigheid Subonderdeel nr. 2.1 Zakelijke teksten Lesnummer 9 Titel van de les Onderdelen

Nadere informatie

Maak je eigen jaarbegroting

Maak je eigen jaarbegroting Maak je eigen jaarbegroting Inleiding Een begroting maken. Het woord begroting wordt normaal gesproken alleen gebruikt bij bedrijven en de overheid. Maar het is tijd om ook jouw budget dezelfde aandacht

Nadere informatie

(1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor

(1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor (1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor Beschrijving (ter info voor gastdocent) Deze gastles gaat over inzicht krijgen in je inkomen en uitgaven. Jongeren moeten zorgen dat ze inkomen

Nadere informatie

Onderdeel nummer 5 Breuken, procenten, kommagetallen en verhoudingen

Onderdeel nummer 5 Breuken, procenten, kommagetallen en verhoudingen Lesbeschrijving Overzicht Leerjaar 1 Vak Rekenen en wiskunde Domein Verhoudingen Onderdeel nummer 5 Breuken, procenten, kommagetallen en verhoudingen Lesnummer 22 Titel van de les Hoe verdelen we de chocoladereep?

Nadere informatie

Omgaan met geld. Budgetteren

Omgaan met geld. Budgetteren Omgaan met geld We leven in een consumptiemaatschappij. Overal worden goederen en diensten aangeboden. Via reclames word je aangemoedigd om steeds meer te kopen. Maar als consument moet je op je hoede

Nadere informatie

Ik heb geen idee wat het betekent. Ik heb dit woord wel eens gezien of gehoord.

Ik heb geen idee wat het betekent. Ik heb dit woord wel eens gezien of gehoord. Tekst lezen en moeilijke woorden bespreken 1. Hoe goed ken je de woorden in het schema? Je hoeft alleen een kruisje te zetten bij hoe goed je het woord kent. 2. Lees de tekst met het stappenplan. Onderstreep

Nadere informatie

INTRODUCTIE PERSOONLIJKE GEGEVENS. Naam: Leeftijd: Geslacht: m / v. Begindatum:

INTRODUCTIE PERSOONLIJKE GEGEVENS. Naam: Leeftijd: Geslacht: m / v. Begindatum: Naam Datum: INHOUDSOPGAVE 1. Introductie 2. Persoonlijke gegevens 3. Rapportage kwaliteit van leven 4. Persoonlijke ontwikkeling plan (POP) 5. Competenties waar nu aan wordt gewerkt 6. Binnen de stichting

Nadere informatie

Gastles: Hoe word ik rijk?

Gastles: Hoe word ik rijk? Gastles: Hoe word ik rijk? Hoe word je rijk? Dat willen we natuurlijk allemaal weten. In deze presentatie krijg je veel tips. Eerst een quiz om te kijken hoe veel jullie weten. Wie weet er veel? Pak je

Nadere informatie

Wat weet je al? Je gaat bekijken wat je al over de overheid weet.

Wat weet je al? Je gaat bekijken wat je al over de overheid weet. TAAK Wat heb je aan de overheid? In de taak van hoofdstuk 12 ga je ontdekken wat je aan de overheid hebt. Dat doe je in vier deeltaken: 1 Mijn sofi-nummer is 2 Moet de overheid voor werk zorgen? 3 Geen

Nadere informatie

Vroeg wijs met geld. gemeente www.heumen.nl. Informatie over hoe u uw kind helpt slim en verstandig om te gaan met geld

Vroeg wijs met geld. gemeente www.heumen.nl. Informatie over hoe u uw kind helpt slim en verstandig om te gaan met geld Vroeg wijs met geld Informatie over hoe u uw kind helpt slim en verstandig om te gaan met geld gemeente www.heumen.nl Heumen HU.090 brch vroeg wijs met geld.indd 1 04-02-14 09:30 Inhoudsopgave Zakgeld

Nadere informatie

Uitgebreide versie. Mijn geld in vertrouwde handen. Stichting Beheer Bewonersgelden Pluryn

Uitgebreide versie. Mijn geld in vertrouwde handen. Stichting Beheer Bewonersgelden Pluryn Uitgebreide versie Mijn geld in vertrouwde handen Stichting Beheer Bewonersgelden Pluryn Mijn geld in vertrouwde handen Iedereen heeft geld nodig om te leven. Om zelf kleren en eten te kopen, maar ook

Nadere informatie

Bijlage 1: Vragenlijst voormeting Kidzwise...2 Bijlage 2: Aanvullingen vragenlijst eindmeting Kidzwise...6 Bijlage 3: Project geldgenoeg voormeting,

Bijlage 1: Vragenlijst voormeting Kidzwise...2 Bijlage 2: Aanvullingen vragenlijst eindmeting Kidzwise...6 Bijlage 3: Project geldgenoeg voormeting, Bijlage 1: Vragenlijst voormeting Kidzwise...2 Bijlage 2: Aanvullingen vragenlijst eindmeting Kidzwise...6 Bijlage 3: Project geldgenoeg voormeting, onderzoek 1...7 Bijlage 4: Aanvullingen vragenlijst

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 8: Reizen e: Reizen op een onbekend route buiten de eigen regio Thema 1.Introductieles De leerling inventariseert wat Woordkaarten

Nadere informatie

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A, B, C

Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A, B, C Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A, B, C Vak: : My wallet Vak 1 Taak 1 Taak 2 Taak 3 Leerroute A: 3 taaltaken per les (van max. 15 minuten) Leerroute B: 2 taaltaken

Nadere informatie

Voorbeeld: Ik werk het liefst met een tweetal.

Voorbeeld: Ik werk het liefst met een tweetal. & OHHUOLQJHQKDQGOHLGLQJ LQOHLGLQJ Het sectorwerkstuk staat voor de deur. Misschien heb je er al slapeloze nachten van, misschien lijkt het je de leukste opdracht van je hele opleiding. Eindelijk iets leren

Nadere informatie

de instellingen van het bureaublad veranderen; datum en tijd, volumeinstellingen,

de instellingen van het bureaublad veranderen; datum en tijd, volumeinstellingen, Lesbeschrijving Overzicht Leerjaar 1 Vak Informatiekunde Onderdeel 1 Algemene Computervaardigheden Subonderdeel 1.1 Bureaublad Lesnummer 1 Titel van de les De computer en het bureaublad: aan de slag met

Nadere informatie

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A, B, C

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A, B, C Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A, B, C Vak: : Vak 1 Taak 1 Taak 2 Taak 3 Leerroute A: 3 taaltaken per les (van max. 15 minuten) Leerroute B: 2 taaltaken per les

Nadere informatie

Introduceren thema Natuurgeweld. tsunami s. centraal rondom natuurgeweld: Thema: Natuurgeweld. laten ontstaan?

Introduceren thema Natuurgeweld. tsunami s. centraal rondom natuurgeweld: Thema: Natuurgeweld. laten ontstaan? Aardrijkskunde Natuurgeweld Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Natuurgeweld In dit thema staan de volgende hogere orde denkvragen centraal rondom natuurgeweld: 1. Wat zou er moeten gebeuren

Nadere informatie

Introduceren thema Broeikaseffect. Startopdracht. gekeken. http://bit.ly/1vqs19u. Thema: Broeikaseffect. laten stoppen? centraal:

Introduceren thema Broeikaseffect. Startopdracht. gekeken. http://bit.ly/1vqs19u. Thema: Broeikaseffect. laten stoppen? centraal: Natuur & Techniek het broeikaseffect Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Broeikaseffect In deze les staan de volgende hogere- orde denkvragen centraal: 1. Hoe zou je het broeikaseffect kunnen

Nadere informatie

6,2. Werkstuk door een scholier 1803 woorden 11 april keer beoordeeld. Inleiding

6,2. Werkstuk door een scholier 1803 woorden 11 april keer beoordeeld. Inleiding Werkstuk door een scholier 1803 woorden 11 april 2002 6,2 212 keer beoordeeld Vak Economie Inleiding In dit werkstuk vindt je allerlei informatie over geldzaken. Van zakgeld tot bijbaantjes, van geld uitgeven

Nadere informatie

SBB STICHTING BEHEER BEWONERSGELDEN ZORGINSTELLINGEN

SBB STICHTING BEHEER BEWONERSGELDEN ZORGINSTELLINGEN SBB STICHTING BEHEER BEWONERSGELDEN ZORGINSTELLINGEN Hulp bij omgaan met geld Mijn geld in vertrouwde handen Mijn geld in vertrouwde handen Hulp bij omgaan met geld SBB Zorginstellingen is een volledig

Nadere informatie

ZAKGELD Breng het in kaart

ZAKGELD Breng het in kaart ZAKGELD Breng het in kaart Omschrijving Leerlingen analyseren informatie over het zakgeld in België aan de hand van tabellen, grafieken en teksten. Ze toetsen het gegeven cijfermateriaal af met hun eigen

Nadere informatie

Colofon: Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam, 2015.

Colofon: Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam, 2015. Colofon: Mijn Pad is gemaakt door Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol (2015), Lectoraat Disability Studies; Diversiteit in Participatie, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool

Nadere informatie

Tweede wereldoorlog:

Tweede wereldoorlog: geschiedenis Tweede wereldoorlog: Een bekende Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Tweede Wereldoorlog: een bekende Introduceren thema Tweede Wereldoorlog: een bekende

Nadere informatie

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A, B, C

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A, B, C Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A, B, C Vak: : Let`s play! Vak 1 Taak 1 Taak 2 Taak 3 Leerroute A: 3 taaltaken per les (van max. 15 minuten) Leerroute B: 2 taaltaken

Nadere informatie

De vragen sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn onderverdeeld in de volgende vijftien categorieën:

De vragen sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn onderverdeeld in de volgende vijftien categorieën: > Categorieën De vragen sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn onderverdeeld in de volgende vijftien categorieën: 1 > Poten, vleugels, vinnen 2 > Leren en werken 3 > Aarde, water,

Nadere informatie

Sectorwerkstuk. Theoretische Leerweg. Klas 4 TL/M 2015-2016

Sectorwerkstuk. Theoretische Leerweg. Klas 4 TL/M 2015-2016 Sectorwerkstuk Theoretische Leerweg Klas 4 TL/M 2015-2016 Naam leerling Naam mentor/begeleider Inleiding Met het maken van dit sectorwerkstuk oefen je vaardigheden die je als leerling van het VMBO nodig

Nadere informatie

Hoe ga ik met geld om?

Hoe ga ik met geld om? Hoe ga ik met geld om? Een onderzoek onder alle leerlingen uit het 3e lesjaar van het Stellingwerf College Ouderraad Stellingwerf College 1 Inhoudsopgave 1. Geld krijgen van ouders 2. Bijbaantjes 3. Koopgedrag

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Bijlage 20. Inleiding 3. Nuttige websites 27. Lesmateriaal 3 Leerdoelen 3 Lesopzet 4 Uitgangspunten 5 Voorbereiding 5

Inhoudsopgave. Bijlage 20. Inleiding 3. Nuttige websites 27. Lesmateriaal 3 Leerdoelen 3 Lesopzet 4 Uitgangspunten 5 Voorbereiding 5 Inhoudsopgave Inleiding 3 Lesmateriaal 3 Leerdoelen 3 Lesopzet 4 Uitgangspunten 5 Voorbereiding 5 Bijlage 20 Nuttige websites 27 Literatuurlijst 28 Lesdag 1: Les 1 Zakgeld 6 Les 2 Besteding zakgeld en

Nadere informatie

Weet jij wat je uitgeeft en wat er binnen komt? Samen slimmer met geld

Weet jij wat je uitgeeft en wat er binnen komt? Samen slimmer met geld Weet jij wat je uitgeeft en wat er binnen komt? Samen slimmer met geld Dit Samen slimmer met geld dagboek is van: Waarom een Samen slimmer waar je gebruik van maakt niet, zoals 4. Kijk of je kunt besparen

Nadere informatie

Je geldzaken goed geregeld: een rustig gevoel!

Je geldzaken goed geregeld: een rustig gevoel! Je geldzaken goed geregeld: een rustig gevoel! Samen je centen de baas GELD EN GELDZAKEN. SOMS BEST LASTIG. Het gebeurt iedereen wel eens. Dat je een brief krijgt die je niet goed begrijpt. Of dat je een

Nadere informatie

Welkom en voorstellen

Welkom en voorstellen 3 november 2015 Welkom en voorstellen Francine Nijkamp-Ririhena Pubers en geld Zakgeld, richtlijnen (bron: NIBUD) Leeftijd Bedrag per week in 12 tussen 3,00 en 4,60 (19,00/mnd) 13 tussen 3,50 en 4,60 (19,00/mnd)

Nadere informatie

Ik en de maatschappij. Rondkomen

Ik en de maatschappij. Rondkomen Ik en de maatschappij Rondkomen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Jacobien Ubbink, Tessel Mulder Philein Educatieve Teksten Inhoudelijke redactie:

Nadere informatie

Les 17 Zo zeg je dat (niet)

Les 17 Zo zeg je dat (niet) Blok 3 We hebben oor voor elkaar les 17 Les 17 Zo zeg je dat (niet) Doel blok 3: Leskern: Woordenschat: Materialen: Leerlingen leren belangrijke communicatieve vaardigheden, zoals verplaatsen in het gezichtspunt

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. ik ga verhuizen

Inhoud. Mijn leven. ik ga verhuizen Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Plannen... 4 Hoofdstuk 2 Meubels enzo... 6 Hoofdstuk 3 Geld... 8 Hoofdstuk 4 Winkelen... 10 Hoofdstuk 5 Adreswijziging... 12 Hoofdstuk 6 De sleutel!... 14 Hoofdstuk 7 Voorbereiden...

Nadere informatie

'IK & Geld' De leerlinggegevens ontvangen wij graag uiterlijk één week voordat je met de lessen wilt beginnen.

'IK & Geld' De leerlinggegevens ontvangen wij graag uiterlijk één week voordat je met de lessen wilt beginnen. 'IK & Geld' Het lespakket 2016-2017 is geüpdatet en bestaat uit zes modules; Mijn levensstijl, Mijn inkomsten, Mijn uitgaven, Mijn bank, Mijn toekomst en Mijn mobieltje. Doel: Jongeren bewust gemaakt van

Nadere informatie

Kim Dalessi. K.dalessi@student.fontys.nl

Kim Dalessi. K.dalessi@student.fontys.nl 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 Hallo!!...3 Aflevering 1...7 Opdracht 1...7 Opdracht 2...8 Aflevering 2...9 Opdracht 3...9 Opdracht 4...10 Aflevering 3...11 Opdracht 6...12 Opdracht 7...13 Werkblad Logboek...14

Nadere informatie

Leerjaar 5: Stageboek Assistent Schilderen voor leerroute A

Leerjaar 5: Stageboek Assistent Schilderen voor leerroute A Leerjaar 5: Stageboek Assistent Schilderen voor leerroute A Thema 7: Klussen in en om het huis Stageboek van: Bij stagebedrijf: Stageperiode: Stagebeoordeling door: In dit stageboek

Nadere informatie

SECTORWERKSTUK 2013-2014

SECTORWERKSTUK 2013-2014 SECTORWERKSTUK 2013-2014 1 HET SECTORWERKSTUK Het sectorwerkstuk is een verplicht onderdeel voor alle leerlingen uit het Mavo. Het maken van een sectorwerkstuk is een manier waarop je, als eindexamenkandidaat,

Nadere informatie

Je geldzaken goed geregeld: een rustig gevoel!

Je geldzaken goed geregeld: een rustig gevoel! Je geldzaken goed geregeld: een rustig gevoel! Samen je centen de baas INFORMATIE VOOR NIEUWE CLIËNTEN GELD EN GELDZAKEN: SOMS BEST LASTIG Het gebeurt iedereen wel eens. Dat je een brief krijgt die je

Nadere informatie

Ontwikkellijn 1: Ik zorg ervoor dat ik aan het werk ga en blijf!

Ontwikkellijn 1: Ik zorg ervoor dat ik aan het werk ga en blijf! Ontwikkellijn 1: Ik zorg ervoor dat ik aan het werk ga en blijf! Het gaat erom dat je laat merken dat jij zélf verantwoordelijk bent voor het leren: jij kiest de opdrachten, workshops en klussen zélf,

Nadere informatie

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A

Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 3: : Omgaan met gezondheidsklachten Thema 3 1. Introles De leerling weet waar hij moet zijn voor het kopen van medicijnen

Nadere informatie

door: R-Newt jongerenwerk de Twern Werkboek Omgaan met Geld

door: R-Newt jongerenwerk de Twern Werkboek Omgaan met Geld door: R-Newt jongerenwerk de Twern Werkboek Omgaan met Geld Les 1 Omgaan met Geld eze les leren jullie een aantal woorden die met het omgaan van geld te maken hebben, gaan jullie praten over geld en gaan

Nadere informatie

LESBRIEF BEROEPENORIËNTATIE

LESBRIEF BEROEPENORIËNTATIE LESBRIEF BEROEPENORIËNTATIE LESBRIEF BEROEPENORIËNTATIE TOELICHTING LESBRIEF De website Beroepen in Beeld.nl is een initiatief van de Kenniscentra voor Beroepsonderwijs en Bedrijfsleven. Op deze website

Nadere informatie

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de

Nadere informatie

ECONOMIE VOOR VMBO BOVENBOUW. 3 vmbo - (k)gt ANTWOORDENBOEK

ECONOMIE VOOR VMBO BOVENBOUW. 3 vmbo - (k)gt ANTWOORDENBOEK ECONOMIE VOOR VMBO BOVENBOUW 3 vmbo - (k)gt ANTWOORDENBOEK Hoofdstuk 2 Het inkomen van consumenten Paragraaf 1 Welke soorten inkomens zijn er? 1 Oppassen. 2 3 Werken in de horeca mag je pas na je zestiende.

Nadere informatie

Nederlands in Uitvoering

Nederlands in Uitvoering Nederlands in Uitvoering Leerjaar 1 Omgaan met geld Een informatieve tekst lezen Algemene modulegegevens Leerjaar: 1 Taaltaak: Een informatieve tekst lezen Thema: Omgaan met geld Leerstijlvariant: DOE

Nadere informatie