8/06/2012 DE MAAT KWIJT? COLLECTIEVE ARBEIDSONGESCHIKTHEID COLLECTIEVE ARBEIDSONGESCHIKTHEID
|
|
- Merel Lemmens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 DE MAAT KWIJT? A Tempo in de zorg voor patiënten met het syndroom van Korsakov COLLECTIEVE ARBEIDSONGESCHIKTHEID COLLECTIEVE ARBEIDSONGESCHIKTHEID 1
2 INLEIDING INLEIDING Historiek A Tempo A Tempo enkele cijfers Werking van het geheugen Het syndroom van Korsakov Behandelvisie Werking A Tempo A Tempo uitdagingen De maat kwijt: Knipoog naar de muzikale benamingen Uit het ritme / de breuk met het levensritme De maat kwijt op vlak van alcoholgebruik De maat kwijt op vlak van doseren / gedragscontrole: executieve functiestoornissen Sociale isolatie: mijn maten kwijt HISTORIEK A TEMPO HISTORIEK A TEMPO Nieuwe werking en doelgroep sinds 01/04/2010 Voordien afdeling met expertise op vlak van dementie: CVO Nieuwe doelgroep: mensen met het syndroom van Korsakovmet voldoende herstelmogelijkheden: moeilijk voorspelbaar Kleine restgroep: EPOS 2
3 HISTORIEK A TEMPO Nieuwe werking, nieuwe naam: A Tempo Het hernemen van het oorspronkelijke (levens)ritme Nuancering: het vinden van een oorspronkelijk tempo mét aanvaarding én compensatie A TEMPO ENKELE CIJFERS A TEMPO ENKELE CIJFERS Totaal aantal opgenomen Korsakovpatiënten sinds 2010: 53 Waar komen deze personen vandaan? Serviceflat; 1 Mutatie; 14 Huis; 4 WZC; 4 AZ / UZ; 30 A TEMPO ENKELE CIJFERS Mannen 42/53 > Vrouwen 11/53 Gemiddelde leeftijd bij opname: 58,3 jaar (±6,2 jaar) Gemiddelde opnameduur (patiënten die momenteel nog in opname zijn): 17 maand (1 week 4,3 jaar) 3
4 A TEMPO ENKELE CIJFERS 33 patiënten op ontslag gegaan sinds 2010 Overleden; 1 Onbekend; 1 Mutatie; 1 WZC; 2 Serviceflat; 2 P.Z.; 1 Beschut Wonen; 3 Algemeen ziekenhuis; 8 Huis; 15 A TEMPO ENKELE CIJFERS Opnameduur afhankelijk van: Variabiliteit in ernst cognitieve stoornissen (verschil in herstelmogelijkheden, leer-en trainmogelijkheden) Ziektebesef en inzicht: anosognosie Wachtlijsten en gebrek aan geschikte woonvoorzieningen Gemiddelde opnameduur van deze ontslagen patiënten : 9 maand (9 dagen 3,5 jaar) De geheugenfuncties: Indeling naar tijd Indeling naar inhoud Anatomie 4
5 Indeling naar tijd: Zintuiglijk geheugen: enkele seconden o Functie: interpretatie van de waarneming Kortetermijngeheugen: enkele minuten ofunctie: vasthouden van informatie die op dat moment bewerkt wordt Langetermijngeheugen: minuten of uren tot levenslang o Functie: enorme opslagcapaciteit Indeling naar inhoud: Expliciete of declaratieve geheugen: informatie die bewust toegangelijk is oepisodisch of autobiografisch: wat we hebben meegemaakt osemantisch: theoretische of talenkennis = minder kwetsbaar Impliciete of procedurele geheugen: niet bewust toegankelijk = minder kwetsbaar o Motorprogramma s/vaardigheden zoals fietsen Anatomie: Expliciete geheugen: hippocampale circuit van het limbisch systeem (circuit van Papez) 5
6 CIRCUIT VAN PAPEZ Anatomie: Impliciete geheugen: basale gangliaen cerebellum (motorische vaardigheden, extrapiramidaal systeem) BASALE GANGLIA Anatomie: Zintuiglijk geheugen: modaliteitsspecifiek, speelt zich af t.h.v. de cortex in de buurt van het zintuig waartoe ze behoren (primaire optische schors, primaire auditieve cortex, ) 6
7 HET SYNDROOM VAN KORSAKOV HET SYNDROOM VAN KORSAKOV Korsakov: persisterende amnestischestoornis door alcohol 8000 mensen in Nederland 3% van de zware alcoholdrinkers (>50 (mannen) of >35 (vrouwen) consumpties per week) SERGEI SERGEIEVITSJ KORSAKOV KORSAKOV - OORZAAK Russisch neuropsychiater Publicatie 1887 Personen met geheugenstoornissen maar geen dementie Vnl. bij alcoholisten Ook andere oorzaken Gebrek aan thiamine(vit B1) Per dag 1,5 mg thiaminenodig Varkensvlees, volkorenbrood, bonen, aardappelen, pinda s Reservevoorraad in lever voor 4 tot 6 weken Essentiële rol bij vrijmaken energie uit glucose Wernicke-encefalopathie: acuut thiamine tekort. 50% van de patiënten met syndroom van Korsakov 7
8 KORSAKOV - OORZAAK KORSAKOV ANDERE OORZAKEN Alcoholisten / Combinatie van factoren Stoppen met eten Verstoorde opname van thiamine Beschadiging van de lever Braken, diarree Veel thiamine nodig voor verbranding alcohol Erfelijke factoren: suboptimaal gebruik Thiaminegebrek door: Anorexia nervosa Frequent braken bij zwangerschap Darmobstructie KORSAKOV - COGNITIE Geheugenstoornissen o Expliciete geheugen: Autobiografisch > semantisch o Confabulaties o Intacte geheugenaspecten Oriëntatiestoornissen Executieve stoornissen Lichamelijke problemen KORSAKOV - GEHEUGENSTOORNISSEN Vooral voor nieuwe info (anterograde amnesie) Voor oude info (retrograde amnesie); oudste best bewaard Voor volgordes: achronogenese Herinneringen aan oudere informatie (langer geleden blijft beter bewaard) K O R S A K O V Aanleren/onthouden van nieuwe informatie 8
9 KORSAKOV- GEHEUGENSTOORNISSEN Anterograde amnesie Inprentingsstoornissen Ophaalstoornissen (belangrijke factor: gestoorde uitgestelde reproductie en goede herkenning) Gestoorde zoekstrategieën KORSAKOV - CONFABULATIES Compensatie voor geheugendefect Opvullen van gaten in het geheugen, onbewust Eerlijk liegen Vaak waargebeurde feiten in onjuist verband geplaatst: achronogenese Meest voorkomend in acute fase Komt niet bij iedereen voor Minder uitgesproken als ptzich aan de stoornis gaat aanpassen KORSAKOV INTACTE GEHEUGENASPECTEN KORSAKOV - ORIËNTATIEPROBLEMEN Werkgeheugen (vb. even onthouden van een telefoonnummer, rekensom, ) Procedureel / impliciete geheugen Vb. een nieuwe vaardigheid kan worden aangeleerd zonder herinnering aan de leerfase ik heb dit nog nooit gedaan perfecte prestatie Behandeling = gebruik maken van impliciete geheugen: oefenen en trainen Gevolg van anterograde amnesie Desoriëntatie in tijd Niet weten in welk jaar we leven Niet weten welke dag/maand/seizoen Volgorde van gebeurtenissen door elkaar halen Desoriëntatie in plaats Niet weten waar men is Verloren lopen 9
10 KORSAKOV EXECUTIEVE STOORNISSEN Minder efficiënte planning / organisatie Initiatiefloosheid (initiëren van gedrag) Zwakke beoordeling van situaties Zwakke gedragssturing (afremmen van gedrag) oimpulsiviteit oontremming operseveraties Ontbreken van ziekte-inzicht (anosognosie) gestoord metageheugen KORSAKOV EXECUTIEVE STOORNISSEN Prefrontale corticale subcorticale circuits KORSAKOV - LICHAMELIJK Polyneuropathie (loopstoornissen) Beschadiging cerebellum (loopstoornissen) Maligniteiten mond, keel en slokdarm Leverschade Pancreasschade KORSAKOV - PSYCHIATRISCH Verslaving, soms verrassend afwezig Stemmingsstoornissen Angststoornissen Persoonlijkheidsstoornissen Psychotische stoornissen Impulscontrolestoornissen (executieve stoornissen) Behandel lege artis ; go low and go slow 10
11 BEHANDELVISIE 4K-5K model BEHANDELVISIE De empathisch-directieve benadering Foutloos leren 4K 5K MODEL (LINDENHOFF) KORT Kort Koncreet Konsequent Kontinu Dus niet Kreatief maar 11
12 KONCREET KONSEQUENT KONTINU KREATIEF 12
13 DE EMPATHISCH DIRECTIEVE BENADERING FOUTLOOS LEREN Foutloos leren <-> trial and error Cfr. geheugenstoornissen Empathisch: vertrouwensrelatie, begrip, respect Directief: richtlijnen, voorschriften, bv. agenda Taakspecifiek(geen generalisatie) RAAD DE NAAM VAN DEZE PERSOON, HIJ BEGINT MET EEN D. RAAD DE NAAM VAN DEZE PERSOON, HIJ BEGINT MET EEN T. Trial-and-error David Trial-and-error Thierry 13
14 DE NAAM VAN DEZE PERSOON IS CRISTIANO. DE NAAM VAN DEZE PERSOON IS RAFAEL. Foutloos leren Cristiano Foutloos leren Rafael WAT WAREN DE NAMEN VAN DEZE PERSONEN? FOUTLOOS LEREN Foutloos leren <-> trial and error Trial-anderror Raad de naam van deze persoon, hij begint met een Foutloos leren De naam van deze persoon is Cfr. geheugenstoornissen Taakspecifiek(geen generalisatie) -> belang van contextgebonden leren 14
15 WERKING A TEMPO WERKING A TEMPO Observatiefase Behandelfase Ontslagfase ~ S T A B I L I S A T I E ~ H E R O R I Ë N T A T I E ~ R E - I N T E G R A T I E WERKING A TEMPO WERKING A TEMPO Observatie fase Behandelfase Ontslagfase Observatiefase Behandelfase Ontslagfase Periode onmiddellijk na opname verpleegkundige observaties, sociale anamnese / heteroanamnese, ergotherapeutisch assessment en psychodiagnostiek Behandelplan Agendawerking Trajectbegeleiding Sociaal functioneren Aanvaarden en verwerken van de beperkingen Aanleren van compensatiestrategieën 15
16 AGENDA AGENDA TRAJECTBEGELEIDING STAPPENPLAN GELD AFHALEN VOORBEELD: PATIENTENADMINISTRATE AFHALEN ZAKGELD 1) Oriëntatie op de afdeling 2) Oriëntatie binnen het ziekenhuis geld afhalen bij de patiëntenadministratie 3) Oriëntatie buiten het ziekenhuis geld afhalen bij de bank 16
17 SOCIAAL FUNCTIONEREN Familiewerking Sociaal / administratief / financieel Externe diensten SOCIAAL FUNCTIONEREN Familiewerking - begin tijdens einde - infovragen info geven - Verbroken banden grenzeloze families Sociaal / administratief / financieel Externe diensten familie Patiënt team SOCIAAL FUNCTIONEREN Familiewerking - begin tijdens einde - infovragen info geven - Verbroken banden grenzeloze families Sociaal / administratief / financieel Externe diensten familie Patiënt - inventariseren probleemgebieden - Juridisch: bewindvoering collectieve schuldbemiddeling - inschakelen diensten of samenwerking met diensten die al ingeschakeld zijn stappenplannen team VOORBEELD: SOCIAAL FUNCTIONEREN - STAPPENPLANNEN 17
18 SOCIAAL FUNCTIONEREN Familiewerking - begin tijdens einde - infovragen info geven - Verbroken banden grenzeloze families Sociaal / administratief / financieel Externe diensten familie Patiënt - inventariseren probleemgebieden - Juridisch: bewindvoering collectieve schuldbemiddeling - inschakelen diensten of samenwerking met diensten die al ingeschakeld zijn stappenplannen team WERKING A TEMPO Observatiefase Behandelfase Ontslagfase Overgang van opname naar de maatschappij Beschut wonen / zelfstandig wonen Trainen van specifieke vaardigheden Zo veel mogelijk in de context Blijvende nood aan residentiële zorg Vergroten levenskwaliteit Afstemming op toekomstige setting A TEMPO UITDAGINGEN A TEMPO UITDAGINGEN Doorstromingsbeleid Contacten met andere partners in het zorgnetwerk (Naams)bekendheid bij verwijzers Contacten met verschillende thuiszorgdiensten en woonvormen Verder ontwikkelen van zorgprogramma link met herstelondersteunende zorg 18
19 BEDANKT NAMENS HET TEAM TEMPO VOOR IETS ANDERS 19
SYNDROOM VAN KORSAKOV
SYNDROOM VAN KORSAKOV INHOUD Cognitieve problemen door alcohol Werking van het geheugen Syndroom van Korsakov Bijkomende problemen COGNITIEVE PROBLEMEN DOOR ALCOHOL COGNITIEVE PROBLEMEN TGV ALCOHOL Het
Nadere informatieAls men vergeet dat men vergeet. 28 november 2013
1 Als men vergeet dat men vergeet 28 november 2013 Verwelkoming en inleiding Clustermanager Sabine Buntinx Pathologie: Wat is Korsakov? Psychiater dr. Petra De Schutter Het syndroom van Korsakov (1) Beschreven
Nadere informatieInhoud 1 Functionele anatomie 13 2 Mentale basisfuncties 33
Inhoud 1 Functionele anatomie 13 1.1 Inleiding 13 1.2 Zenuwweefsel 13 1.2.1 Neuronen 13 1.2.2 Actiepotentialen en neurotransmitters 14 1.2.3 Grijze en witte stof 15 1.3 Globale bouw van het zenuwstelsel
Nadere informatieHet syndroom van Korsakov
Het syndroom van Korsakov Over diagnostiek en behandeling 29 september 2011 Elles Zwart 1 Indeling Ideeën en ervaringen rondom het syndroom van Korsakov Het syndroom van Wernicke Het syndroom van Korsakov:
Nadere informatieFoutloos leren. 29 januari 2013, Altrecht Hersenletselteam Utrecht
Foutloos leren 29 januari 2013, Altrecht Hersenletselteam Utrecht Roos van Oort Klinisch Neuropsycholoog/Gedragstherapeut VGCt GGZ Centraal, loc. JulianaOord r.vanoort@ggzcentraal.nl, loc. Juliana-Oord,
Nadere informatieOuderenpsychiatrie Maarsheerd
Centrum voor Neuropsychiatrie Ouderenpsychiatrie Maarsheerd Specialistische hulp aan mensen met een Niet Aangeboren Hersenletsel Kliniek en deeltijdbehandeling Informatie Informatie voor verwijzers voor
Nadere informatieZiekte van Huntington en het syndroom van Korsakov
Ziekte van Huntington en het syndroom van Korsakov 25-05-2016 Tom Stor Spec. Ouderengeneeskunde Atlantzorggroep Hoofd- en hersenzaken Ede 1 Indeling *Inleiding *Epidemiologie *Erfelijkheid *Symptomen *Verloop
Nadere informatie1 Geheugenstoornissen
1 Geheugenstoornissen Prof. dr. M. Vermeulen 1.1 Zijn er geheugenstoornissen? Over het geheugen wordt veel geklaagd. Bij mensen onder de 65 jaar berusten deze klachten zelden op een hersenziekte. Veelal
Nadere informatieHet syndroom van Korsakov (I): ontstaan en geheugenstoornissen
NEUROLOGIE Het syndroom van Korsakov (I): ontstaan en geheugenstoornissen N.J.M. Arts Gedragsneuroloog Afdeling Korsakov De Gelderse Roos Wolfheze Hersenletselkliniek Vesalius Altrecht Den Dolder Het syndroom
Nadere informatiePSYCHO-ORGANISCHE STOORNISSEN DOOR ALCOHOL. infobrochure voor familie en vrienden
PSYCHO-ORGANISCHE STOORNISSEN DOOR ALCOHOL infobrochure voor familie en vrienden INLEIDING Binnen ons ziekenhuis vormt de samenwerking met familie en andere belangrijke betrokkenen een essentieel onderdeel
Nadere informatieHoeveel soorten geheugen? De kracht van grijze cellen: hersenen en herinneringen. HersenletselCongres 2014 3 november.
HersenletselCongres 2014 3 november Disclosure belangen sprekers De kracht van grijze cellen: hersenen en herinneringen (potentiële) belangenverstrengeling De betrokken relaties bij dit project zijn: Sponsoring
Nadere informatieOmgaan met aandacht- en geheugenproblemen. Café Brein, Uden en Oss, September 2014
Omgaan met aandacht- en geheugenproblemen Café Brein, Uden en Oss, September 2014 Hersenletsel.. En dan? Helaas is er nog te weinig bekendheid rondom niet-aangeboren hersenletsel (NAH) Filmpje SWZ Wat
Nadere informatieCasus 1 Alcohol en uitval. Casus bibliotheek
Je wordt als huisarts in de PI bij een 54 jarige man geroepen die steeds verwarder wordt. Hij zit alleen op cel. Omdat de bewakers hem boos en verward vonden hebben ze de celdeur gesloten in afwachting
Nadere informatieTopklinisch Centrum voor Korsakov. en alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen. Informatie voor verwijzers
Topklinisch Centrum voor Korsakov en alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen Informatie voor verwijzers Via deze folder willen wij u graag nader kennis laten maken met de behandelmogelijkheden van het
Nadere informatieNeuropsychologische aspecten van verslaving. Neuropsychologische assesment. Cognitieve beperkingen agv druggebruik
Neuropsychologische aspecten van verslaving Jeroen Kok Klinisch neuropsycholoog Dignis Lentis 1 Neuropsychologische assesment Kwantificeren van cognitieve functies - Geheugen - Intelligentie - Spraak -
Nadere informatieFoutloos leren? Leren van je fouten bij het syndroom van Korsakov
Foutloos leren? Leren van je fouten bij het syndroom van Korsakov Prof. dr. Roy Kessels GGZNML, Korsakovkliniek Radboud Universiteit Nijmegen, Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour UMC St
Nadere informatieOuderen met een drugverleden. Residentiële zorgverlening en rehabilitatie
Ouderen met een drugverleden Residentiële zorgverlening en rehabilitatie Inhoud Introductie Wzc bilzenhof: missie, ontstaan en doelgroep Oudere gekend met drugsmisbruik Intakeprocedure en opname Afspraken
Nadere informatieKKC Venray 10 oktober 2012 Executieve functies bij Korsakoff
KKC Venray 10 oktober 2012 Executieve functies bij Korsakoff Roos van Oort Klinisch Neuropsycholoog/Cognitief gedragstherapeut VGCt Even voorstellen GGZ Centraal, loc. Juliana-Oord (Symfora) APZ 63 bedden,
Nadere informatieFactsheet Hospital Elderly Life Program (HELP) Kwetsbare. ouderen
Factsheet Hospital Elderly Life Program (HELP) Kwetsbare ouderen Inhoudsopgave Factsheet Hospital Elderly Life Program (HELP) Gevolgen van een delier 3 Preventieve maatregelen 4 Inzet van geschoolde vrijwilligers
Nadere informatieAgressie en extreem gedrag bij Huntington
Agressie en extreem gedrag bij Huntington Welmoed Liefrinck Neuropsycholoog/GZ-Psycholoog 8 HNN 11-06-2018 Agressie Veel voorkomend probleem bij de ziekte van Huntington 22-66% Vroeg stadium van de ziekte
Nadere informatieWerkstuk Biologie Dementie
Werkstuk Biologie Dementie Werkstuk door een scholier 1045 woorden 22 december 2003 5,3 40 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is dementie: Vanuit het Latijn vertaald betekent dementie letterlijk ontgeestelijk-zijn.
Nadere informatieCognitieve achteruitgang en hersenbeschadiging bij alcoholische encefalopathieen het syndroom van Korsakov
Cognitieve achteruitgang en hersenbeschadiging bij alcoholische encefalopathieen het syndroom van Korsakov Klaas Arts gedragsneuroloog Pro Persona Winkler Kliniek Wolfheze Gevolgen van alcoholgebruik voor
Nadere informatieWernicke-Korsakov? Bart Schepers Genk, 6 september 2018
Korsakov, Korsakovdementie of syndroom van Wernicke-Korsakov? Bart Schepers Genk, 6 september 2018 INHOUD Deel 1: Het syndroom van Wernicke-Korsakov: het ziektebeeld anno 2018 Deel 2: Aanpak en behandelstrategieën
Nadere informatieKorsakov centrum Slingedael
Korsakov centrum Slingedael Jan W. Wijnia specialist ouderengeneeskunde Rotterdam Geen belangenconflict, geen contact met bedrijven Vroege herkenning WKS Medisch Contact Cover fotografie Jan Lankeveld
Nadere informatieAdl. MZ Noorderpoort. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres MZ Noorderpoort 14 march 2019 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/74093 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieWernicke-Korsakov syndroom
Home no. 1 Februari 2016 Themanummer Antibiotica Eerdere edities Verenso.nl Wernicke-Korsakov syndroom Vaker en minder sluipend dan meestal wordt aangenomen Drs. Ineke Gerridzen i.gerridzen@atlant.nl Preventieve
Nadere informatieHet syndroom van Korsakov
Het syndroom van Korsakov Inleiding In Nederland leven ongeveer 600.000 mensen die ernstig verslaafd zijn aan alcohol; zij drinken meer dan 12 glazen per dag. Bij 2 tot 5% van deze mensen ontstaat uiteindelijk
Nadere informatieVertrouw ik jou? Over hersenletsel en argwaan. Jan Voortman MBA directeur Professionals in NAH, Lochem
Vertrouw ik jou? Over hersenletsel en argwaan Jan Voortman MBA directeur Professionals in NAH, Lochem Inhoud Voorstellen Argwaan, waar hebben we het dan over? Argwaan en ons brein Argwaan na ontstaan van
Nadere informatieMiddelenmisbruik en crisis
Middelenmisbruik en crisis Een lastige combinatie Mike Veereschild Tom Buysse Middelengebonden spoedeisende situaties Intoxicatie van een verslavend middel Onthouding van een verslavend middel Kernsymptomen
Nadere informatieErgotherapie. Patiënteninformatie. Geheugenstoornissen. Veroorzaakt door een CVA. Slingeland Ziekenhuis
Ergotherapie Geheugenstoornissen i Patiënteninformatie Veroorzaakt door een CVA Slingeland Ziekenhuis Inleiding Deze folder gaat over geheugenstoornissen die zijn veroorzaakt door een CVA (Cerebro Vasculair
Nadere informatieKorsakov. Kliniek. Centrum voor cognitieve stoornissen bij alcohol
> Divisie Verslavingszorg Korsakov Kliniek Centrum voor cognitieve stoornissen bij alcohol Informatie voor CLIËNTEN EN FAMILIE < > ALGEMENE INFORMATIE Met deze brochure willen wij u nader kennis laten
Nadere informatieAfdeling neurologie. Geheugenstoornissen na een CVA
Afdeling neurologie Geheugenstoornissen na een CVA Inleiding Deze brochure is bestemd voor mensen die getroffen zijn door een CVA (een Cerebro Vasculair Accident ofwel een beroerte) en voor hun familie
Nadere informatie31 januari Symposium Vilans: Zoek het uit!
31 januari 2019 Symposium Vilans: Zoek het uit! e slide (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere
Nadere informatiedelier bij ouderen Delier bij ouderen Videofragment 1 De anamnese bij een delirante patiënt 1. Toelichting op de module
Videofragment 1 De anamnese bij een delirante patiënt 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M77 van maart 2003. Om te kunnen begrijpen hoe de huisarts het beste kan omgaan
Nadere informatie28-11-12. Leren en hulpmiddelen. Roy Kessels. Mariëlle Hammer-Schilderman. Mevrouw Wesseling
Mevrouw Wesseling Leren en hulpmiddelen Roy Kessels Hooglereaar neuropsychologie Radboud Alzheimer Centrum & RU Nijmegen Mariëlle Hammer-Schilderman Ergotherapeut, Zorggroep Sint Maarten Wat is leren?
Nadere informatieDe Kleine Prins Expertisecentrum
De Kleine Prins Expertisecentrum Femke Rienstra f.rienstra@dekleineprins.nl 31/10/16 2 Executieve Functies Kennis m.b.t. Executieve Functies (EF), de ontwikkeling ervan en het kunnen herkennen van de EF
Nadere informatieACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015
ACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015 Niet steeds dementie Vraagstelling: 1) Kan elke verwardheid voorkomen worden? 2) Wat kunnen we doen om te voorkomen? 3) Wat kunnen we doen bij acute
Nadere informatieVerschijningsvormen van dementie op jonge leeftijd, verschillen en overeenkomsten Freek Gillissen
Verschijningsvormen van dementie op jonge leeftijd, verschillen en overeenkomsten Freek Gillissen Verpleegkundig consulent dementie Alzheimercentrum VUMC Herkenning preseniele dementie Vroege verschijnselen:
Nadere informatieAcute (Fase na) Niet- Aangeboren Hersenletsel. Dr. S. Rasquin 14 januari 2015
Acute (Fase na) Niet- Aangeboren Hersenletsel Dr. S. Rasquin 14 januari 2015 s.rasquin@adelante-zorggroep.nl Doel en opbouw presentatie Doel: Herkennen van symptomen in de acute fase na NAH Opbouw: Cognitie
Nadere informatiePrincipes van cognitieve en functionele revalidatie bij dementie. Elise Cornelis
Principes van cognitieve en functionele revalidatie bij dementie Elise Cornelis GEHEUGENSYSTEMEN EXPLICIET OF BEWUST IMPLICIET OF ONBEWUST Seman.sch geheugen Episodisch geheugen Procedureel geheugen Emo.oneel
Nadere informatieCognitieve Revalidatie. Dr S. Rasquin 17 september 2015
Cognitieve Revalidatie Dr S. Rasquin 17 september 2015 Definitie Cognitieve Revalidatie CR can apply to any intervention strategy or technique which intends to enable clients or patients and their families
Nadere informatiePlotseling voorbijgaand geheugenverlies
NEUROLOGIE Plotseling voorbijgaand geheugenverlies Transient Global Amnesia Inleiding U bent in het ziekenhuis bij de neuroloog geweest. De neuroloog heeft met u besproken dat u plotseling geheugenverlies
Nadere informatieBijlage 3. Symptomen van de eerste orde
Bijlage 3 Symptomen van de eerste orde Stoornissen in het kortetermijngeheugen* De persoon met dementie onthoudt de recente gebeurtenissen niet meer, of beter: slaat de nieuwe indrukken steeds moeilijker
Nadere informatieNeurocognitief functioneren bij electroconvulsietherapie
Neurocognitief functioneren bij electroconvulsietherapie Het belangrijkste doel van dit proefschrift was het bestuderen van de aard en de mate van veranderingen op meerdere domeinen van het neurocognitief
Nadere informatieGedragsneurologie voor paramedici
Gedragsneurologie voor paramedici Opgedragen aan mijn goede collega Fieneke Stehmann-Saris Zij ontstak de vlam Gedragsneurologie voor paramedici Tweede druk J.J. Bakker, arts De Tijdstroom, Utrecht, 2013
Nadere informatieHet lerend vermogen van mensen met een dementie dr. Danielle Boelen
Het lerend vermogen van mensen met een dementie dr. Danielle Boelen UMC St Radboud, Medische Psychologie Revalidatiecentrum St. Maartenskliniek Mevrouw Jansen: 83 jaar, sinds 1 jaar ziekte van Alzheimer
Nadere informatieWerkgeheugen bij kinderen met SLI. Indeling presentatie. 1. Inleiding. Brigitte Vugs, 19 maart 2009. 1. Inleiding 2. Theoretische achtergrond
Werkgeheugen bij kinderen met SLI Brigitte Vugs, 19 maart 2009 Indeling presentatie 1. Inleiding 2. Theoretische achtergrond SLI, Geheugen, Werkgeheugen 3. Ontwikkeling werkgeheugen 4. Relatie werkgeheugen
Nadere informatieDe sociowoningen : een module van onze resocialisatieafdeling
De sociowoningen : een module van onze resocialisatieafdeling Sociowoningen: 4 huizen (21 bedden) Huidige populatie sociowoningen: 21 patiënten: 12 vrouwen + 19 mannen. Gemiddelde leeftijd: 30 jaar Spreiding
Nadere informatieLEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD.
MS en COGNITIE LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD. WOENSDAG 12 OKTOBER 2011, DIACONESSENHUIS, LEIDEN. Mw. drs. M.W. Pleket Gz-/neuropsycholoog
Nadere informatieNeuropsychologische zorg Voor volwassen met NAH Dr. A.A. Duits Klinisch neuropsycholoog
Neuropsychologische zorg Voor volwassen met NAH Dr. A.A. Duits Klinisch neuropsycholoog epilepsie dementie beroerte NAH hersentrauma infecties tumoren MS Parkinsonisme intoxicatie Traumatisch Niet- Traumatisch
Nadere informatieDuo Dagen 13 april 2015
WORKSHOP niet aan gedacht Duo Dagen 13 april 2015 M.Y.E. Cappetti, Klinisch Geriater A. Stuurman, casemanager dementie Laurens Casus Hr. A. Hr A. 84 jaar. Getrouwd en zelfstandig wonend. Thuiszorg voor
Nadere informatieVERANDERING VAN GEDRAG: EEN PROBLEEM OF NIET? Marieke Schuurmans Verpleegkundige & onderzoeker UMC Utrecht/Hogeschool Utrecht
VERANDERING VAN GEDRAG: EEN PROBLEEM OF NIET? Marieke Schuurmans Verpleegkundige & onderzoeker UMC Utrecht/Hogeschool Utrecht GEDRAG: De wijze waarop iemand zich gedraagt, zijn wijze van doen, optreden
Nadere informatieScholing 'Niet-aangeboren hersenletsel'
Scholing 'Niet-aangeboren hersenletsel' Reader onderdeel Kennis van de hersenen en ziekteleer 1 Hoofdstuk 1. Inleiding en rondleiding in de hersenen en oorzaken van hersenletsel Letsel aan de hersenen
Nadere informatieDementie Zorg voor zilver ga voor goud. Wim van den Dool, sociaal geriater 20 november 2012
Dementie Zorg voor zilver ga voor goud Wim van den Dool, sociaal geriater 20 november 2012 Programma Signaleren van cognitieve achteruitgang Geheugenklachten vs dementie Verschillende vormen van dementie
Nadere informatieWorkshop onbegrepen- en probleemgedrag bij ouderen
Workshop onbegrepen- en probleemgedrag bij ouderen Dr. Wim Houtjes, verpleegkundig specialist ggz Hoofdopleider GGZ-VS Dr. Robbert Gobbens, lector Gezondheid en Welzijn van kwetsbare ouderen, Hogeschool
Nadere informatieBreincentraal leren: van hersenonderzoek naar klaslokaal. Lucia M. Talamini UvA
Breincentraal leren: van hersenonderzoek naar klaslokaal Lucia M. Talamini UvA Onderwerpen 1. Intro Geheugen en het brein 2. Factoren die leren en geheugen bevorderen 3. Multimodaal leren 4. Aansluiten
Nadere informatieNeuropsychologie en de MMPI-2(-RF) I bij alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen
Neuropsychologie en de MMPI-2(-RF) I bij alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen Serge Walvoort I Klinisch neuropsycholoog - Topklinisch Centrum voor Korsakov en alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen
Nadere informatieDe delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid
De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid Marja Jellesma-Eggenkamp Klinische geriatrie Alysis 25 mei 2010 symposium Zevenaar 1 Kwetsbare ouderen inleiding >25% opgenomen patiënten 70+ 10-40%
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
Videofragment 1 de anamnese bij een delirante patiënt 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M77, herziene versie april 2014. Om te kunnen begrijpen hoe de huisarts het
Nadere informatieBehandel- en expertisecentrum Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH)
Behandel- en expertisecentrum Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) Bavo Europoort helpt specialist in psychiatrie Inhoudsopgave Behandel- en expertisecentrum Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) Doelgroep
Nadere informatieErgotherapie. Beter voor elkaar
Ergotherapie Beter voor elkaar Ergotherapie in het Ikazia Ziekenhuis en daarbuiten Deze folder informeert u over ergotherapie in het Ikazia Ziekenhuis en daarbuiten. Heeft u na het lezen van deze folder
Nadere informatieDia 1. Dia 2. Dia 3. Disclosure belangen spreker. Alcohol, cognitieve stoornissen en ziekte-inzicht
Dia 1 Alcohol, cognitieve stoornissen en ziekte-inzicht Dr. Serge Walvoort (Klinisch Neuropsycholoog) swalvoort@vvgi.nl www.nispa.nl Dia 2 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieVroegsignalering bij dementie
Vroegsignalering bij dementie Docentenhandleiding voor mbo-zorg onderwijs en bijscholing Docentenhandleiding voor mbo-zorg onderwijs en bijscholing Contact: Connie Klingeman, Hogeschool Rotterdam c.a.klingeman@hr.nl
Nadere informatieVerstandelijke beperkingen
11 2 Verstandelijke beperkingen 2.1 Definitie 12 2.1.1 Denken 12 2.1.2 Vaardigheden 12 2.1.3 Vroegtijdig en levenslang aanwezig 13 2.2 Enkele belangrijke overwegingen 13 2.3 Ernst van verstandelijke beperking
Nadere informatieKINDEREN EN JONGEREN MET NAH EN ONDERWIJS. Nathalie Ansoms Gery Smans Revalidatiecentrum Pulderbos 25-03-2011
KINDEREN EN JONGEREN MET NAH EN ONDERWIJS Nathalie Ansoms Gery Smans Revalidatiecentrum Pulderbos 25-03-2011 INHOUD Definitie NAH Gevolgen Lichamelijke gevolgen Cognitieve gevolgen Gedrag en beleving Sociale
Nadere informatieSonja Pauwels Psychiatrisch verpleegkundige Team psychisch zorgverlenen Witgele Kruis Oost-Vlaanderen
Sonja Pauwels Psychiatrisch verpleegkundige Team psychisch zorgverlenen Witgele Kruis Oost-Vlaanderen Ps 1 Team Psychisch zorgverlenen WGKOVL 2 Team psychisch zorgverlenen Interne werking: Ondersteuning
Nadere informatieCognitief functioneren en de bipolaire stoornis
Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis Dr. Nienke Jabben Amsterdam 5 november 2011 Academische werkplaats Bipolaire Stoornissen GGZ ingeest n.jabben@ggzingeest.nl Overzicht Wat is cognitief functioneren?
Nadere informatieVoorstelling Ouderenzorg 26.03.2015
1 Voorstelling Ouderenzorg 26.03.2015 Verwelkoming en inleiding Clustermanager Kevin Pesout Programma 20.00 uur Ontvangst 20.15 uur Welkom en inleiding 20.25 uur Voorstelling van de zorgeenheden, visie,
Nadere informatieZiekte van Huntington
Ziekte van Huntington Begrijpen van en omgaan met veranderend gedrag Niels Reinders en Henk Slingerland (psychologen) Huntington Café 27 september 2018 Ziekte van Huntington Erfelijke neurologische ziekte
Nadere informatieKorsakov. Wonen en zorg voor mensen met de ziekte van Korsakov
Korsakov Wonen en zorg voor mensen met de ziekte van Korsakov Korsakov Deze folder geeft informatie over het zorgaanbod van Meander- Groep Zuid-Limburg voor cliënten met de ziekte van Korsakov. De folder
Nadere informatiePoliklinische Revalidatie voor kinderen en jongeren met Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) Revalidatiecentrum Breda
Poliklinische Revalidatie voor kinderen en jongeren met Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) Revalidatiecentrum Breda Informatie voor ouders/verzorgers Uw kind wordt aangereden door een auto, valt hard van
Nadere informatieNeurorevalidatie ITON IN VOGELVLUCHT
Neurorevalidatie ITON IN VOGELVLUCHT ITON ITON: instituut voor toegepaste neurowetenschappen Hoofddocent: Dr. Ben van Cranenburgh Inhoud presentatie Cijfers t.a.v. CVA Anatomie,informatieverwerking e.d.
Nadere informatieSyndroom van Korsakov
Syndroom van Korsakov Het syndroom van Korsakov is een aandoening die forse beperkingen kan meebrengen. Intensieve zorg en begeleiding zijn dan noodzakelijk, waarbij het van belang is dat deze aansluiten
Nadere informatieAafje verwijslijn (ook in crisissituaties)
Zorgprogramma s psychiatrische problematiek in combinatie met verpleeghuiszorg Aafje verwijslijn 088 8 231 231 (ook in crisissituaties) verwijzen@aafje.nl www.aafje.nl/verwijzen Aafje heeft vier zorgprogramma
Nadere informatieDEMENTIEZORG. Chronische en acute verwardheid. Jan Oudenes Verpleegkundig consulent geriatrie Ede, 10 november 2015
DEMENTIEZORG Chronische en acute verwardheid Jan Oudenes Verpleegkundig consulent geriatrie Ede, 10 november 2015 Programma Acute verwardheid/delier Fragment Mieren in de thee Dementie en delier 1 Delier
Nadere informatie29-11-2011. Techniek, ICT en domotica Toepassing binnen de zorg voor mensen met dementie. Mevrouw Jansen: LEERBAARHEID
Techniek, ICT en domotica Toepassing binnen de zorg voor mensen met dementie prof. dr. Roy Kessels klinisch neuropsycholoog Afdeling Medische Psychologie & AlzheimerCentrum Nijmegen, UMC St Radboud Neuro-
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 11. 1. Inleiding Kennismaking met de psychologie 13. 2. Biologie en gedrag De hardware van het psychisch functioneren 51
Inhoud Woord vooraf 11 1. Inleiding Kennismaking met de psychologie 13 1.1 Een definitie van de psychologie 14 1.2 Wetenschappelijke psychologie en intuïtieve mensenkennis 16 1.2.1 Verschillen in het verzamelen
Nadere informatieHoofdstuk 4: Geheugen
Geheugen bestaat uit geheugenstelsels, elk met hun eigen neuro-anatomisch substraat. Casus patiënt H.M.: Op 9-jarige leeftijd hoofdtrauma met posttraumatische epilepsie Therapieresistent en functioneel
Nadere informatiePosterieure Corticale Atrofie
Posterieure Corticale Atrofie Diagnostiek en ondersteuning 18 juni 2019 Vivianne Teeuwen Verpleegkundig consulente dementie Hoeveel bekendheid is er met PCA? Posterieure Corticale Atrofie Neurodegeneratief
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
Videofragment 2 het psychiatrisch onderzoek 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M77, herziene versie april 2014. Om de diagnose delier te kunnen stellen dient er een
Nadere informatieInformatiebrochure KORSAKOV
Informatiebrochure KORSAKOV Met praktische tips om niet te vergeten Woord vooraf De laatste jaren zet de geestelijke gezondheidszorg terecht meer in op hulpverlening binnen de thuissituatie van cliënten,
Nadere informatieDelier. Informatie voor familie en betrokkenen
Delier Informatie voor familie en betrokkenen Inleiding Op onze verpleegafdeling is een familielid, vriend(in) of kennis van u opgenomen. Tijdens uw bezoek aan de patiënt heeft u waarschijnlijk gemerkt
Nadere informatieHerkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking
Herkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking Doelgroep s Heeren Loo, Almere: Alle leeftijden: kinderen, jongeren & volwassenen (0 100 jaar) Alle niveaus van verstandelijke
Nadere informatieBehandelgroepen. Tarief behandelgroep. Geen behandeling bij 24 - uurs verblijf. 001 Geen behandeling bij 24-uurs verblijf 0 Indirecte tijd
Behandelgroepen Bijzondere productgroepen Geen behandeling bij 24 - uurs verblijf 001 Geen behandeling bij 24-uurs verblijf 0 Indirecte tijd 002 Indirect - vanaf 0 tot en met 49 minuten 45 003 Indirect
Nadere informatieTim Peetoom, klinisch psycholoog
Tim Peetoom, klinisch psycholoog 1 e staps interventie: Psycho-educatiecursus voor patiënten en naastbetrokkenen 2e staps interventies: CGT, IPSRT, FFT 2e staps interventie: Verslaving, Traumabehandeling,
Nadere informatieDe Hersenen. Historisch Overzicht. Inhoud college de Hersenen WAT IS DE BIJDRAGE VAN 'ONDERWERP X' AAN KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE?
De Hersenen Oriëntatie, september 2002 Esther Wiersinga-Post Inhoud college de Hersenen historisch overzicht (ideeën vanaf 1800) van de video PAUZE neurofysiologie - opbouw van neuronen - actie potentialen
Nadere informatieBLOK V IMPLICIET EXPLICIET GEHEUGEN
BLOK V IMPLICIET EXPLICIET GEHEUGEN Verschillen in herinnering hoe het impliciete geheugen ons heden kan beïnvloeden zonder besef dat iets uit het verleden komt Impliciet geheugen: De herinnering waardoor
Nadere informatieWelkom op onze afdeling!
Hemera Vespera Welkom op onze afdeling! Ouderenpsychiatrie 1 Ouderenpsychiatrie Versie 1.0 17 januari 2018 Voor oudere personen (60+) met psychiatrische noden voorzien we in het P.C. Sint-Jan-Baptist een
Nadere informatieCognitieve revalidatie
Cognitieve revalidatie Caroline van Heugten Symposium MS 2 dec. 2013, Ede Dept P&N, MHeNS, FHML Dept NP&PP, FPN Cognitieve gevolgen van MS Cognitieve gevolgen: * geheugenstoornissen * verminderde mentale
Nadere informatieVanaf werden 30 T-bedden buiten gebruik gesteld en ter beschikking gesteld voor het Noolim-project (mobiele teams).
Beddenbezetting en andere patiëntgerelateerde cijfers Psychiatrisch ziekenhuis Erkende bedden Dienst 2014 2015 2016 370 A 60 60 60 380 a-dag 13 13 13 390 a-nacht 1 1 1 410 T 79 79 79 410 Tg 80 80 80 420
Nadere informatieIlse van Tilborg Klinisch neuropsycholoog. met dank voor bijdrage dia s van prof. Roy Kessels
Ilse van Tilborg Klinisch neuropsycholoog met dank voor bijdrage dia s van prof. Roy Kessels Geheugen en leren Vormen van geheugen en leren Training opzetten Casus Vragen Dementie Leren? Leren = Het opnemen,
Nadere informatieCerebrale Visuele Stoornissen. Jij maakt het verschil!
Cerebrale Visuele Stoornissen Weet bij jij kinderen wat ik zie? Weet jij wat ik zie? Jij maakt het verschil! Studiedag Carantegroep 20-05-2011 Even voorstellen Marieke Steendam ergotherapeut VVB-team Koninklijke
Nadere informatieSyndroom van Korsakow. en de ziekte van Wernicke
Syndroom van Korsakow en de ziekte van Wernicke Inleiding De Russische psychiater Korsakov heeft dit ziektebeeld, waarbij stoornissen in het lange en korte termijngeheugen centraal staan al meer dan honderd
Nadere informatieSamenwerkingsverband Shm en Ggz Antwerpen
Samenwerkingsverband Shm en Ggz Antwerpen Vaststelling bij Sociale dienst van Sociale huisvestingmaatschappijen (SHM) Belangrijke groep bewoners kampen met ernstige psychische problemen. Of er is een
Nadere informatieBeperkt leervermogen? Foutloos Leren! Dr. D. Boelen Klinisch neuropsycholoog
Beperkt leervermogen? Foutloos Leren! Dr. D. Boelen Klinisch neuropsycholoog Leren en leervermogen Voor leren is nodig. Gezonde hersenen? Meest belemmerend voor het leren bij hersenaandoening: Geheugen-
Nadere informatieDenkWijzertraining Groepsgewijze cognitieve revalidatie
DenkWijzertraining Groepsgewijze cognitieve revalidatie Carline Santman Willem Vreeken Ergotherapeut Kaderarts GRZ i.o. Ik hoop jullie nooit terug te zien. Maar weet ook: Ik zal jullie nooit vergeten!
Nadere informatieAcuut optredende verwardheid
Acuut optredende verwardheid Een delier Bij mensen met een ziekte komt acute verwardheid ofwel delirium (delier) regelmatig voor. Dit is geen onschuldig verschijnsel. Het wijst er meestal op dat er iets
Nadere informatieHet syndroom van Korsakov: méér dan geheugenstoornissen
Het syndroom van Korsakov: méér dan geheugenstoornissen Ineke Gerridzen, specialist ouderengeneeskunde Sascha Adema, specialist ouderengeneeskunde De auteurs werken bij de Atlant Zorggroep, locatie de
Nadere informatieKortdurende Behandeling. Afdelingsbrochure
Afdelingsbrochure HET PZ SINT-CAMILLUS Het PZ Sint-Camillus is een acuut psychiatrisch ziekenhuis opgericht in 1936 door de Mariazusters van Franciscus van Waasmunster. Het PZ Sint-Camillus beschikt over
Nadere informatiePsychische problemen na de bevalling: het taboe voorbij. Klaas Bauters 17 maart 2013 Dag van de Zorg
Psychische problemen na de bevalling: het taboe voorbij Klaas Bauters 17 maart 2013 Dag van de Zorg Enkele beschouwingen rond zwangerschap en bevallen Natuurlijk gegeven (doch niet voor iedereen) / van
Nadere informatie