Psychische problemen na de bevalling: het taboe voorbij. Klaas Bauters 17 maart 2013 Dag van de Zorg

Transcriptie

1 Psychische problemen na de bevalling: het taboe voorbij Klaas Bauters 17 maart 2013 Dag van de Zorg

2 Enkele beschouwingen rond zwangerschap en bevallen Natuurlijk gegeven (doch niet voor iedereen) / van alle tijden Iedere vrouw heeft het in zich : in elke vrouw huist een potentiële moeder of huist het potentieel van een moeder. Onze huidige maatschappij: Hoe is die voor vrouwen veranderd de laatste decennia? Welke invloed heeft dat op zwangerschap en geboorte? Vroeger versus huidige tijdsgeest Familie kerngezin Kerk seculiere maatschappij Dorp de wereld

3 Wat heeft een moeder nodig? Energie / kracht / rust Liefdevolle omhulling / ondersteuning Vertrouwen / zelfvertrouwen Bemoederen om te kunnen moederen (nabijheid van een moederfiguur) voorbeelden uit China / Afrika

4

5 Wat heeft mijn baby nodig?

6 Geloof dat moeders dat weten (instinct) maar moeders geraken verward, verder weg van hun eigen oergevoel. Cultuur duwt natuur op de achtergrond. Ook hierdoor kan een moeder het contact met haar eigen gevoelsstroom en met haar kind kwijt geraken. Bij psychische problemen nog gevoeliger hieraan + afstemming op de baby minder

7 Psychische problemen postpartaal Depressie Psychose Angststoornissen Aanpassingsstoornissen Persoonlijkheidsstoornissen

8 Onderschat probleem 1 op 10 moeders heeft na de bevalling te kampen met ernstige psychische problemen (die verder gaan dan de babyblues) In de VS 14% (tot 24% buitenwijken Chicago) Slechts een kleine minderheid erkent dit probleem en nog een kleiner deel stelt het bespreekbaar en zoekt hulp.

9 Wat speelt hierin mee? Taboe op psychiatrie / beeld van Niemand verwacht dit noch de mama, noch de omgeving. Maakt het moeilijker om ermee voor de dag te komen. Je hoort op dat moment blij te zijn wordt in alle media/reclame/boeken ed ook zo voorgesteld. Schaamte Schuldgevoelens Angst voor onbegrip en andere reacties uit de omgeving

10 Vanuit oogpunt van de baby Baby s zijn geboren om contact te maken Ze ontwikkelen zich in contact met hun ouders Ouders met psychiatrische problemen hebben hier moeite mee.

11 Verstoring van het hechtingsproces tijdens het eerste levensjaar kan Ernstige ontwikkelingsproblemen veroorzaken op fysiologisch, cognitief, sensitief en sociaal niveau Jongens gevoeliger hiervoor dan meisjes Psychopathologie van de papa is nog meer bepalend voor ontwikkelingsproblemen als die bij mama Veel kan goedgemaakt worden door andere hechtingsfiguren waaronder uiteraard de papa

12

13 Evolutie van ons behandelconcept en -visie Voor 1999: Residentiële opname op een psychiatrische afdeling stemmingsstoornissen / psychosenzorg Behandeling pathologie moeder moeder en baby werden gescheiden negatieve invloed op beiden

14 sinds 2011 RIZIV-conventie / -erkenning Revalidatie GGZ Prestatiefinanciering 3 behandelmodules : Residentiële module Module dagbehandeling Ambulante module Intensieve behandeling aan huis (mobiel) Ambulante behandeling in het centrum (ambulant)

15 Postpartumproblematiek Indicaties: Postpartum depressie Postpartum psychose Postpartum angststoornissen Depressies/psychosen die excacerberen tijdens het postpartum Onderliggende persoonlijkheidsproblematiek Tegenindicaties: Primaire verslavingsproblematiek Primaire sociale problematiek Juridische problematiek (enkel korte observatie met advies)

16 Residentieel 6 bedden Verdere uitbouw van therapeutisch programma Mogelijkheid om opname sneller af te ronden door het inschakelen van een andere zorgmodule Gespecialiseerde veilige haven (bemoederen om te kunnen moederen zich gecontained weten)

17 Dagbehandeling Als startpunt van zorgtraject mogelijk, alsook in elke verdere fase Mogelijk van 5 dagen/week tot 1 dag/week Mogelijkheid van dagbehandeling in halve dagen 2 plaatsen

18 Therapeutisch programma Afdelingseigen aanbod: centrale begrip contact Op indicatie ingeschakeld in programma angsten stemmingsstoornissen Startprogramma tijdens observatiefase Menu à la carte op indicatie tijdens behandelfase Nieuw: video-interactiebegeleiding Uitdaging: de vader in het postpartum BELANGRIJK: mentaliseren en containen

19 Ambulante module Intensieve behandeling aan huis / sessies in het centrum Gestart 1 oktober 2011 Regio: van aan de kust tot voor Brussel Van waaruit: Een residentiële behandeling is wenselijk maar de stap is te groot (voorwaarde: haalbaarheid criteria) Een gespecialiseerde aanpak is gewenst maar een opname (nog) niet noodzakelijk of begeleiding in de thuissituatie is te verkiezen. Antwoord op vermaatschappelijking van zorg Verdere opvolging in nazorg

20 Behandeling van de pathologie van de moeder (CURATIEF) Actief inwerken op de interactie moeder en baby via moeder, baby en de context (PREVENTIEF) Diade-gerichte kijk There is no such thing as a baby, only a mother-baby unit (Winnicot, 1949)

21

22

23

24 Contactname: Dr C. Mertens: verantwoordelijke psychiater Hilde Bauwens: afdelingspsychologe Klaas Bauters: coördinator 09/