Commissienotitie Reg. nr : Comm. : RZ Datum :

Transcriptie

1 Comm. : RZ Onderwerp Herziening Afvalstoffenplan Kaderstellende discussienota Status oordeelvormend Voorstel 1. Aan te geven welke onderwerpen in het herziene afvalstoffenplan verder uitgewerkt dienen te worden, welke prioriteiten er gesteld dienen te worden en binnen welke kaders de uitwerking dient plaats te vinden. 2. Bij het uitwerken van de onderwerpen zoveel mogelijk gebruik te maken van een klankbordgroep. Inleiding In 2001 en 2005 zijn resp. het Beleidsplan Afval en het Voorstel tot het voeren van een discussie over diftar en containermanagement in de raad besproken. Er is toen afgesproken dat het afvalbeleidsplan na een aantal jaren herzien zal worden en dat na de invoering van het containermanagementsysteem bekeken zal worden of het noodzakelijk is om dit systeem op te schalen naar een volledig diftarsysteem. Onderliggend voorstel is bedoeld als een eerste aanzet hiertoe. Dit voorstel is ingericht als een kaderstellende discussienota. Er zullen hieronder een aantal onderwerpen genoemd worden die in de komende tijd nader uitgewerkt kunnen worden. Aan u wordt gevraagd prioriteiten aan te geven en de kaders te bepalen. De inzet is om een aantal onderwerpen ook voor te leggen aan een klankbordgroep waarin een aantal betrokken Boxtelse burgers, bij voorkeur betrokken bij organisaties als Lokale Agenda 21en het Adviesorgaan Duurzame Ontwikkeling, zitting kunnen hebben. Het betreft het huishoudelijke afvalbeleid, meedenken vanuit park - of citymanagement is derhalve minder relevant dan bewonersvert egenwoordigingen. De volgende onderwerpen zouden in de herziening van het afvalstoffenplan verder uitgewerkt en besproken kunnen worden in een klankbordgroep: - Invoering van een diftarsysteem. In het eerder genoemde Voorstel tot het voeren van een discussie over diftar en containermanagement uit mei 2005 werd geconcludeerd dat Boxtel op gebied van afvalscheiding niet slecht scoort en dat invoering van een diftarsysteem dus nog niet echt aan de orde was. Uit de laatste benchmarkgegevens afvalinzameling (peiljaar 2006) blijkt dat de milieuprestaties van de gemeente Boxtel nog verder verbeterd zijn. Boxtel wordt in haar klasse (Klasse C, de gemeenten met een stedelijkheidsklasse 3,4 of 5) een sterke middenmotor genoemd. Ook mag de financiële positie van de inzameldienst zeer gezond genoemd worden. De egalisatiereserve bevat een flinke buffer, hetgeen aanleiding is geweest om de afvalstoffenheffing voor de komende jaren te verlagen. De totale hoeveelheid ingezameld restafval en het totale scheidingspercentage blijken op een gemiddeld niveau te liggen. En op gebied van de gescheiden inzameling van oud papier en karton, textiel en kca scoort Pagina 1

2 Boxtel zelfs bovengemiddeld. Wel blijken er nog kansen op het gebied van de glasinzameling en de afvalscheiding op de milieustraat (grofhuisafval fractie) te liggen. De genoemde gegevens zijn uit de periode dat er nog geen containermanagementsysteem was ingevoerd in de gemeente Boxtel. De verwachting is dat het containermanagementsysteem er voor zal zorgen dat de totale hoeveelheid ingezameld restafval nog wat verder zal dalen en het totale scheidingspercentage zal stijgen. De meest geëigende weg lijkt om vooralsnog geen diftar in te voeren en eerst te bekijken of de milieuprestaties op afvalgebied verder verbeterd kunnen worden door verbetering van de inzamelinfrastructuur en het intensiveren van communicatieve activiteiten. Bij stagnatie van de cijfers op afvalscheidinggebied kan dan bepaald worden of uitbreiden tot een diftarsysteem nut heeft, of dat het meest haalbare bereikt is. Het regelmatig (jaarlijks/tweejaarlijks) uitvoeren van sorteeranalyses kan hierbij helpen. Met de klankbordgroep kan dan besproken worden wat de optimale inzamelinfrastructuur zou moeten zijn, of het aantal gescheiden in te zamelen fracties nog verder uitgebreid kan worden en op welke wijze de communicatie met de burger verbeterd zou kunnen worden. Deze maatregelen zouden tevens een mooie opstap kunnen vormen voor de invoering van diftar, daar voor een succesvolle invoering van een diftarsysteem een optimale infrastructuur, een uitgebreide mogelijk om in deelfracties te scheiden en een afgewogen communicatiecampagne onontbeerlijk zijn. - Verfraaien decentrale brengparkjes Uit de Benchmark blijkt dat vooral de wijze waarop verpakkingsglas wordt ingezameld wellicht verbeterd zou kunnen worden. De hoeveelheid ingezameld glas in de gemeente Boxtel is al jaren stabiel en de resultaten blijven al enkele jaren achter bij die van vergelijkbare gemeenten. Gedeeltelijk zou dit verklaard kunnen worden doordat met name in de kern Boxtel diverse locaties er op zijn zachtst gezegd niet bepaald aantrekkelijk uitzien. Dit is gedeeltelijk al aangepakt door bij het aangaan van een nieuw inzamelcontract te eisen dat alle glasbakken opgeknapt danwel vervangen zouden worden door nieuwe bakken. Daarnaast kan bekeken worden of het plaatsen van bijvoorbeeld prullenbakken bij de glasbakken er voor zorgt dat de locaties minder vervuild worden met dozen, doppen en ander afval. Ook is bij wijze van proef in de Van Beekstraat gekozen voor ondergrondse glasbakken. Bekeken kan worden of er meer locaties in de gemeente Boxtel zijn die in aanmerking zouden kunnen komen voor ondergrondse glasbakken. Tevens kan bekeken worden of alle bakken wel op de goede locatie staan, of het aantal bakken per locatie klopt en of er nog extra locaties te bepalen zijn. Bovendien kan bekeken worden of er iets bereikt kan worden met speciale communicatiecampagnes en speciale inzamelacties. Daarnaast kunnen er naast glas, textiel en blik nog meer deelstromen zijn die via de decentrale brengparkjes ingezameld zouden kunnen worden. Gedacht kan bijvoorbeeld worden aan luiers en kunststoffen. Graag zouden wij dit nader willen bespreken in de klankbordgroep - Inzameling van kunststoffen In augustus 2007 is er een raamovereenkomst gesloten tussen Minister Cramer, de verpakkingsindustrie en de VNG. In de raamovereenkomst zijn o.a. afspraken gemaakt over de vergoedingen die gemeenten kunnen krijgen voor de inzameling van verpakkingen van papier, glas en metaal. Ook over de inzameling van kunststofverpakkingen zijn afspraken gemaakt. Omdat dit laatste een nieuwe ontwikkeling is zijn er in de loop van het jaar diverse proefprojecten in den lande opgestart om te bepalen welke vormen van inzameling van kunststofverpakkingen zinvol zijn. Op basis van de resultaten van deze proefprojecten kan samen met de klankbordgroep bekeken worden of er in de gemeente Boxtel ook gestart zou moeten met het gescheiden Pagina 2

3 inzamelen van kunststofverpakkingen en welk systeem of welke combinatie van systemen dan het best past bij de gemeente Boxtel. - Inzameling van kca Uit de eerder genoemde Benchmark Afvalinzameling Peiljaar 2006 is gebleken dat de gemeente Boxtel goed scoort op het gebied van de hoeveelheid gescheiden ingezameld kca. Gemiddeld werd er in 2006 in klasse C 1,36 kg/inwoner ingezameld, terwijl dit in Boxtel 2,18 kg/inwoner bedraagt. Uit de Benchmark blijkt echter ook de kosten per aansluiting hoger zijn ( 2,45 per aansluiting in Boxtel tegenover 1,86 per aansluiting gemiddeld in klasse C). Dit kan grotendeels verklaard worden doordat er in Boxtel per huishouden meer kca ingezameld wordt. Kca is immers een dure afvalstroom. Toch zijn er wellicht nog wat besparingen op de inzamelingskosten mogelijk zonder dat het milieubelang in gedrang komt. Uit de cijfers van 2007 blijkt namelijk dat van de totale kosten die in de gemeente Boxtel aan de inz ameling voor kca worden besteed ca. 40% nodig is voor de inzameling met de chemokar, terwijl er met de chemokar jaarlijks maar ca. 7 % van de totale hoeveelheid kca ingezameld wordt. Bovendien blijkt dat van deze 7 % er 5,5 % in de kern Liempde en 1,5 % in de kern Boxtel wordt opgehaald. Met de hulp van de klankbordgroep kan wellicht bekeken worden of er mogelijkheden zijn om inzameling van kca via de chemokar in de kern Boxtel op een andere wijze in te vullen, zodat er een efficiëntere inzamelinfrastructuur ontstaat. De inzameling via het kca-depot op de milieustraat en via de chemokar in de kern Liempde lijken voldoende effectief en hoeven niet aangepast te worden. - Bevordering inzameling van klein Wit en Bruingoed (WeB) Uit landelijke cijfers blijkt dat gemiddeld 1 kg klein WeB per inwoner per jaar vi a het restafval wordt afgevoerd. Exacte cijfers voor de gemeente Boxtel zijn niet bekend, maar de verwachting is dat dit in Boxtel niet anders zal zijn. De eerder genoemde sorteeranalyses zouden hier overigens meer helderheid over kunnen verschaffen. Ervan uitgaande dat het landelijke cijfer ook van toepassing is op Boxtel betreft het hier een jaarlijkse kostenpost van ongeveer 4500,=. Event ueel zou samen met de klankbordgroep bekeken kunnen worden of er mogelijkheden zijn om deze verloren stroom alsnog gescheiden in te zamelen. Dit zou eventueel gecombineerd kunnen worden met de kca-inzameling. Maar er kan ook gedacht worden aan speciale acties zoals het uitreiken van een prijs voor degene die het meeste WeB inlevert, dit naar voorbeeld van de gemeente Tilburg. - Invoeren papiercontainer Geschat wordt dat de invoering van de zogenaamde blauwe container voor de inzameling van oud papier en karton kostenneutraal uitgevoerd zou kunnen worden. Nadeel is echter dat het per inzamelgebied niet mogelijk is om meerdere inzamelsystemen naast elkaar te hanteren en dat niet ieder huishouden genoeg plek heeft om nog een container te herbergen. Bovendien zijn de inzamelresultaten op gebied van oudpapier en karton dusdanig hoog dat het de vraag is of er nog veel verbeterd kan worden en de investering dus voldoende kan worden terugverdiend. In het buitengebied speelt het ruimteprobleem echter niet zo en is het voor de vrijwilligers vaak erg arbeidsintensief om het papier in te zamelen. Wellicht kan onderzocht worden of er in het buitengebied zowel bij bewoners als bij de inzamelende vrijwilligers behoefte is aan inzameling via een oudpapiercontainer en dan de inzameling bij wijze van proef in één inzamelwijk ingevoerd worden. Pagina 3

4 - Thuiscomposteren Tegen de zomer zal een proefproject thuiscomposteren starten. Ongeveer 100 huishoudens zullen gedurende een jaar door vrijwilligers van Lokale Agenda 21 begeleid worden bij het thuiscomposteren en de behaalde resultaten bijhouden in een logboek. Na afloop van dit jaar kan bekeken worden of en onder welke voorwaarden het thuiscomposteren in de hele gemeente Boxtel ingevoerd kan worden. - Invoeren van de tassenbol in de gemeente Boxtel Plastic tasjes blijken, ondanks alle initiatieven op dit gebied, toch moeilijk uit te bannen. De meeste bezoekers van supermarkten en andere winkels nemen vaak niet de moeite niet om een eigen boodschappentas van huis mee te nemen en accepteren graag de al dan niet gratis aangeboden plastic tassen in de winkel. Thuis worden deze tassen vaak direct weggegooid en zo wordt, ondanks de geringe omvang van tasjes op zich, al met al een behoorlijk grote berg afval geproduceerd. Om dit te ondervangen is de Tassenbol geïntroduceerd. De Tassenbol kan in winkels geplaatst worden en bezoekers kunnen er overtollige schone tassen in deponeren. Degenen die in de winkel staan en een tas nodig hebben, hebben dan de keuze om in plaats van het kopen van een nieuwe tas er een uit de Tassenbol te halen. In september 2006 is voor half jaar een proef gestart en deze is in mei 2007 succesvol afgesloten. De Tassenbol bleek tijdens de proef, zonder communicatie daaromheen of zonder dat de consument erop gewezen werd, al voor bijna 10% reductie van de tassenverkoop te zorgen. Onderzocht kan worden of er in de gemeente Boxtel locaties zijn waar deze bol, eventueel met subsidie, geplaatst kan worden. - Uitgebreidere communicatie en meer voorlichting voor burgers Hoewel er al redelijk veel aandacht besteed wordt aan voorlichting via de jaarlijkse afvalwijzer, publicaties die regelmatig geplaatst worden in het Brabants Centrum en via de gemeentelijke website lijkt er ruimte te zijn voor meer doelgerichte en doelgroepgerichte acties. Het eindrapport van het SAM-basisproject uit 2005 onderschrijft dit ook. Naast meer directe terugkoppeling van behaalde inzamelresultaten, al dan niet in vaste rubrieken op de website en in Brabants Centrum, zou er ook gedacht kunnen worden aan directe mailings aan doelgroepen, nieuwsbrieven en speciale acties (zoals bijvoorbeeld genoemd bij de glasinzameling en de inzameling van klein WeB). Met de klankbordgroep zou onderzocht kunnen worden op welke gebieden de communicatie met de burger verder uitgebouwd kan worden. Naast de resultaten uit de gesprekken met de klankbordgroep zou er ook aandacht besteed kunnen worden aan verbeteringen in de bedrijfsvoering. Uit de eerder genoemde NVRD Benc hmark Afvalinzameling blijkt dat Boxtel in 2006 qua financiële prestaties een sterke middenmotor is en qua operationele prestatie een positie in de staartgroep bezet. Over de financiële prestaties kan gezegd worden dat, hoewel de inzamelkosten voor rest- en gft- afval in de gemeente Boxtel al jaren lager zijn dan de gemiddelde inzamelkosten van de Benchmark, het mogelijk lijkt te zijn om vooral de inzamelkosten voor gft-afval nog verder te laten dalen. Een van de adviezen uit het Benchmark rapport is om te bekijken of de gft-inzameling op een andere wijze opgezet kan worden. Dit mede omdat de aan huis ingezamelde hoeveelheid gft-afval relatief klein is en de stroom groftuinafval op de milieustraat relatief groot. Daarnaast wordt geadviseerd om te bekijken of het mogelijk is om te besparen op de personeelskosten van de milieustraat, aangezien het personeel bovengemiddeld ingezet wordt. Hierbij dient wel de kanttekening gemaakt te worden dat dit ook te maken heeft met een keuze voor kwaliteit en voor ser- Pagina 4

5 vice aan de burgers. En dat bezuinigen op het personeel zich wellicht vertaalt in meer vervuiling in de diverse deelstromen op de milieustraat en hogere verwerkingsprijzen. Mogelijk biedt het verder opsplitsen de stroom grofrestafval in deelstromen als bijvoorbeeld tapijt, matrassen en kunststof meer mogelijkheden tot besparen. Over de operationele prestaties kan gezegd worden dat Boxtel voor alle aan huis ingezamelde deelstromen meer personeel en materieel lijkt in te zetten dan gemiddeld. Dit ligt naar verwachting voornamelijk aan de wijze waarop de ingezette uren administratief toegerekend zijn aan de verschillende producten. Meer dus een administratieve theoretische beschouwing dan een praktische feitelijkheid. Wij schatten in dat in praktijk de netto-prestatie in Boxtel dichter bij het benchmarkgemiddelde ligt. Dat ligt ook meer in lijn van de financiële prestaties, die vooral bepaald worden door de operationele prestaties aan man- en tractie-uren. Bij de Benchmark over 2007 zal hier extra aandacht aan besteed worden. Ook blijkt de inzameling op de milieustraat minder efficiënt te verlopen. Per personeelsuur komen er veel minder bezoekers dan gemiddeld en wordt veel minder afval ingezameld. Zoals al opgemerkt heeft dit vooral te maken met een keuze voor kwaliteit en service. Verder blijkt dat de achterladers zowel met betrekking tot de inzameling van restafval als gft beneden gemiddeld presteren. Dit geldt zowel voor het aantal ledigingen per personeelsuur als het aantal ton dat per personeelsuur ingezameld wordt. Met de zijladers wordt daarentegen gemiddeld gepresteerd. Hierbij kan als kanttekening geplaatst worden dat de inzamelresultaten van het restafval bovengemiddeld goed zijn en de inzamelresultaten van gft met de zijlader wat meer verdeeld zijn. Bij de gft-inzameling is het aantal ledigingen per personeelsuur namelijk beter dan gemiddeld en is het aantal ton per personeelsuur niet meer dan matig te noemen. In het Benchmarkrapport wordt geadviseerd om te bezien of er een mogelijke verdere verschuiving van wagenpark van achterladers naar zijladers mogelijk is. Momenteel wordt deze mogelijkheid onderzocht. Hierbij wordt zowel gekeken naar systemen met een enkele grabber, zoals nu al in Boxtel gebruikt wordt, als naar systemen met een dubbele grabber, die bijvoorbeeld in de Regio Eindhoven veel ingezet worden. Al met al kan gesteld worden dat Boxtel als sterke middenmotor behoorlijk goed presteert voor een dienst van zo een klein formaat. Echter hoewel de financiële prestaties van de inzameldienst goed te noemen zijn, brengt het hebben van een eigen inzameldienst in een kleinere gemeente ook nadelen met zich mee. De gemeente Boxtel is de laatste jaren flink gegroeid met als gevolg dat de inzamelwagens meer ingezet moeten worden en er steeds minder ruimte overblijft om calamiteiten op te vangen. Met slechts drie wagens op voorraad, die het grootste deel van de week ingezet worden, heeft de gemeente Boxtel immers bij onderhoud en reparaties weinig uitwijkmogelijkheden. Dit wordt deels opgevangen doordat er goede contacten bestaan met enkele private inzamelaars uit de regio, waar in geval van nood een beroep op kan gedaan worden, maar het blijft een aandachtspunt. Daarnaast is er door de uitval van enkele vaste chauffeurs meer druk op de dienst komen te staan. Er wordt nu deels gewerkt met een aantal roulerende chauffeurs en hoewel onder het merendeel van de chauffeurs bereidheid om te rijden er is, blijkt het toch vaak moeilijk om in tijden van vakantie en bij veel ziekteverzuim de puzzel rond te krijgen. Ook hiervoor geldt dat de inzameldienst een groot beslag legt op een relatief kleine organisatie. Pagina 5

6 Dit maakt dat het moment wellicht aangekomen is om eens nader te onderzoeken of het mogelijk is om te gaan samenwerken met een andere inzameldienst of een Gemeenschappelijke Regeling aan te gaan. Belangrijk hierbij is dat de uitvoering dan weliswaar bij de andere partij kan komen te liggen, maar dat de gemeente Boxtel de volledige regie houdt en dus ook mede het beleid van de bedrijfsvoering bepaalt. Als mogelijke partners kan gedacht worden aan een gemeente als s-hertogenbosch, die overigens ook al enkele keren aangegeven heeft wel interesse te hebben in vergaande samenwerking met de gemeente Boxtel op het gebied van afvalinzameling, of BAT uit Tilburg. Bij dit traject dienen echter ook een tweetal kanttekeningen gemaakt te worden. Een van de grote voordelen van de inzameldienst van de gemeente Boxtel zijn de korte lijnen tussen de werkvloer en de bedrijfsleiding. Zeker bij de invoering van een complex geheel als een containermanagementsysteem is dit een groot voordeel gebleken. Bij een uitbesteding zou dit mogelijk een stuk minder kunnen worden en dit zou de afstemming met beleid en zeker de invoering van een diftarsysteem kunnen bemoeilijken. Daarnaast is uit onderzoek gebleken dat uitbesteding van een inzameldienst aan een privaat bedrijf of het aangaan van een overheidsvennootschap niet automatisch betekent dat afvalinzameling ook efficiënter wordt. Dit heeft vooral te maken met het uitgebreide controlesysteem dat in het leven geroepen moet worden en de hoeveelheid overleg en afstemming die noodzakelijk is. In het verdere traject dient hier uitgebreid aandacht aan besteed te worden. Overige punten die momenteel spelen zijn: - Het kringloopbeleid De inzameling met Kringloopbedrijf Het Goed verloopt naar wens. In 2007 zijn er ca. 68 ton aan herbruikbare goederen ingezameld. Dit is naar verwachting nog niet het maximaal haalbare. Er zijn in de loop van 2007 wat acties ondernomen om het kringloopbedrijf meer naamsbekendheid in Boxtel te bezorgen. Zo zijn er bijvoorbeeld borden op de vuilnisauto s en aan de poort van de milieustraat geplaatst en heeft Het Goed enkele advertenties geplaatst. De wil om een kringloopwinkel in Boxtel te openen bestaat nog steeds bij Het Goed. Het is echter moeilijk om hier een geschikte locatie voor te vinden. Met de Vincentiusvereniging wordt momenteel nog onderhandeld om tot een vergelijkbaar contract te komen. - Zwerfvuilbestrijding Toekomstig beleid wordt dat de kosten van zwerfvuilbestrijding vanuit de afvalstoffenheffing betaald mogen worden. Momenteel is dit nog niet aan de orde. Wel wordt er momenteel gewerkt aan een plan van aanpak dat gebaseerd is op een nulonderzoek uit Dit plan van aanpak zal in het najaar van 2008 aan u voorgelegd worden. Het rapport van de NVRD Benchmark Afvalinzameling peiljaar 2006 is ter inzage gelegd. Pagina 6

7 Argumenten 1.1 Er is afgesproken dat het herziene afvalstoffenplan eerst kaderstellend wordt besproken. Nadat de vervolgacties die zullen volgen uit deze kaderstellende discussienota verder uitgewerkt zijn, zal het Afvalstoffenplan in zijn geheel aan u voorgelegd worden. 1.2 Het is belangrijk om in te spelen op de wensen en mogelijkheden van de inwoners van de gemeente Boxtel zodat er een goede inbedding verkregen wordt. In samenspraak met een klankbordgroep werken kan hierbij een goed middel zijn. Met behulp van de klankbordgroep is het mogelijk om de puntjes op de i te zetten bij een verder goedlopend inzamelsysteem. Kanttekeningen Uitvoering en planning De voorstellen zullen in de loop van 2008 en 2009 verder uitgewerkt worden. Voor een goede inbedding is het belangrijk dat er niet te overhaast te werk wordt gegaan en dat er geen overhaaste beslissingen genomen worden. Zorgvuldig werken in samenspraak met de klankbordgroep is hierbij van groot belang. Naar verwachting zal in de loop van 2009 een definitief afvalstoffenplan aan u voorgelegd kunnen worden. Communicatie Boxtel, BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN BOXTEL de secretaris, de burgemeester, drs. J.K. Fraanje F.H.J.M van Beers Bijlagen Ter inzage 1. NVRD Benchmark Afvalinzameling peiljaar 2006 Contactpersoon afdelingshoofd Openbare Werken F. Fastenau, ffa@boxtel.nl, Pagina 7

8 Besluit / Advies commissie 1. Aan te geven welke onderwerpen in het herziene afvalstoffenplan verder uitgewerkt dienen te worden, welke prioriteiten er gesteld dienen te worden en binnen welke kaders de uitwerking dient plaats te vinden; 2. bij het uitwerken van de onderwerpen zoveel mogelijk gebruik te maken van een klankbordgroep. Pagina 8