CANOLA KULTIVAREVALUASIE: WES- EN SUID-KAAP 2017 PJA Lombard, L Smorenburg en J Strauss

Transcriptie

1 CANOLA KULTIVAREVALUASIE: WES- EN SUID-KAAP 2017 PJA Lombard, L Smorenburg en J Strauss Desember 2017 No.80 Inleiding In die afgelope 2017 seisoen is ŉ totaal van 18 kultivars in die kultivarevaluasieprogram getoets. Daar is vier konvensionele, agt CL (Clearfield R, Imasamoks tolerante) en ses van die TT (Triasien tolerante) groep by die program ingesluit. Al 18 kultivars is basterkultivars, soos in Daar is een nuwe CL- (43Y92) en drie nuwe TT-kultivars getoets (Hyola 650 TT, AG4510 TT en CHTB2112 TT). Nasionale kultivarproewe Die Wes-Kaapse Departement van Landbou het gedurende die 2017 seisoen agt proewe in die Suid-Kaap aangeplant waarvan sewe proewe se data ingesamel is (die proewe by Riversdal en Heidelbergvlakke het swak gevestig weens te min grondvog). In die Swartland is agt proewe aangeplant op sewe lokaliteite waarvan drie proewe nie geoes is nie (weens te min grondvog by Darling, Pools en Eendekuil). Klimaat: Die afgelope seisoen in die Swartland is gekenmerk deur uiters droë toestande gedurende April en Mei. Goeie reën het op 6 en 7 Junie in die Swartland voorgekom. Aanplantings wat vanaf laat in April tot in die eerste week van Junie aangeplant is, het almal eers na die 7 de Junie begin ontkiem. Die Swartland se reënval is opgesom in Tabel 1. Die Pools en Eendekuil area het ŉ uiters droë seisoen beleef. Hoë gemiddelde temperature tydens September tesame met te min grondvog het opbrengste nadelig beïnvloed (Figuur 1). In die Suid-Kaap het min reën in die somer voorgekom. Gedurende die groeiseisoen het die reënval gewissel tussen 52% en 82% van die langtermyn gemiddelde (Tabel 1). Meimaand was egter droog soos in die Swartland. Die meeste aanplantings het gedurende April plaasgevind met die uitsondering van die westelike dele waar tot begin Mei geplant is. 1

2 Tabel 1: Reënval in die Swartland en Rûens, 2017 Bredasdorp Caledon Caledon Heidelb. Mosselbaai Riversdal Swellend. Riviersd. Piketb. Malmesb. Prinskraal Dunghye P. Protem Voorstekop Patrysfontein Uitkyk Napky Tygerhoek Pools Langgew. Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Apr- Okt By Langgewens was die reënval gedurende April tot Oktober 1.4 mm meer as in Die 2015 seisoen was die droogste seisoen sedert Tygerhoek het 24% minder reën oor die ooreenstemmende periode ontvang, as die langtermyn gemiddelde. Gedurende Mei was dit baie droog op beide lokaliteite. Die reënval tydens Junie was naby aan gemiddeld op Langgewens en onder gemiddeld by Tygerhoek. Die res van die groeiseisoen was onder gemiddeld by Langgewens met die gevolg dat die reënval wat tydens die groeiseisoen ontvang was, 46.4% minder was as die langtermyn gemiddelde. Die reënval tydens Augustus was bogemiddeld by Tygerhoek. Die minimum en maksimum temperature by Langgewens was naby aan die langtermyn gemiddelde met die uitsondering van September wat gemiddeld 1.5 C warmer was (Figuur 3). Die warm temperatuur in September tydens saadvulperiode het die saadopbrengs nadelig beïnvloed. Die gemiddelde maksimum temperatuur in die Suid- Kaap was 1.5 C hoër gedurende die groeiseisoen as die langtermyn gemiddeld (Figuur 4). Die maandelikse maksimum temperatuur vir September was 0.9 C hoër as die langtermyn gemiddeld. 2

3 Figuur 1: Maandelikse en jaarlikse reënval by Langgewens vir 2017 en langtermyn. Figuur 2: Maandelikse en jaarlikse reënval by Tygerhoek vir 2017 en langtermyn. 3

4 Figuur 3: Maandelikse minimum en maksimum temperatuur by Langgewens vir 2017 en langtermyn. Figuur 4: Maandelikse minimum en maksimum temperatuur by Tygerhoek vir 2017 en langtermyn. Resultate Die opbrengsresultate word opgesom in Tabel 2 en 3 vir die onderskeie gebiede. Die Clearfield (CL) en Triasien tolerante (TT) kultivars se data is geskei van die konvensionele kultivars. Die Swartlandproewe is gedurende die afgelope seisoen blootgestel aan onder normale vogtoestande tot rampdroogte in die noordelike- en westelike areas. Min Sclerotinia het voorgekom in Swartstaminfeksie is bepaal op al die proewe in die Swartland en daar was ŉ 10% toename in vergelyking met die 2016 seisoen. Witblaarvlek het, soos die afgelope paar seisoene, by Grasrug voorgekom. In die Swartland was die gemiddelde opbrengste 1777 kg ha -1 teenoor 2746 kg ha -1 en 1320 kg ha -1 in 2016 en 2015 onderskeidelik. In 2015 was die proewe by Pools, Eendekuil en Darling wel geoes teenoor geen opbrengs in Al die proewe, met die uitsondering van saaityd 2 op Langgewens, wat later gesaai is, het ontkiem na die eerste reën op 6 en 7 Junie Die proefgemiddeldes vir die Swartland het gewissel tussen 1414 kg ha -1 vir Porterville (Darling, Pools en Eendekuil geen opbrengs) en 2236 kg ha -1 vir Philadelphia. Diamond (1928 kg ha -1 ) was die konvensionele kultivar met die hoogste opbrengs in sy groep en 2 de hoogste gemiddelde opbrengs in die Swartland na Cl-kultivar 44Y90. Diamond se opbrengs was nie betekenisvol laer as die van 44Y90 nie. Die opbrengs van CB Tango (1874 kg ha -1 ) en Belinda (1829 kg ha -1 ) was nie betekenisvol laer as dié van Diamond nie. 4

5 Die opbrengs van die Cl-kultivar 44Y90 (2038 kg ha -1 ) was betekenisvol hoër as die ander kultivars in die groep en was ook die hoogste in die Swartland. Die Cl-kultivar met die 2 de hoogste opbrengs was 44Y89 (1897 kg ha -1 ) gevolg deur 43Y92 (1864 kg ha -1 ) en 44Y91 (1854 kg ha -1 ). Die konvensionele kultivar Diamond (2601 kg ha -1 ) het die hoogste gemiddelde opbrengs in die konvensionele groep en in die proef as geheel gelewer. Dit is gevolg deur CB Tango, CB Agamax, Belinda en Hyola 50, maar al die opbrengste was betekenisvol laer as dié van Diamond. Daar is drie nuwe TT-kultivars die afgelope seisoen getoets. Die TT-kultivar met die hoogste gemiddelde opbrengs in die Swartland was AG4510 TT (1691 kg ha -1 ) gevolg deur ŉ nuwe kultivar, CHYB2112TT (1676 kg ha -1 ), Hyola 555 TT (1675 kg ha -1 ) en nog ŉ nuwe kultivar, Hyola 650 TT (1664 kg ha - 1 ). Daar was slegs 27 kg ha -1 verskil tussen die vier TT-kultivars met die hoogste opbrengste. Die gemiddelde opbrengs van die TT-kultivars in 2017 was 9.8% laer in vergelyking met die konvensionele kultivars. In die 2016 seisoen was die opbrengs 13% laer. Die Cl-kultivars se opbrengs was gemiddeld 15 kg ha -1 hoër as die opbrengs van die konvensionele groep kultivars. In die Rûens (Tabel 3) het die proefgemiddeldes gewissel tussen 2659 kg ha - 1 op Napier en 1730 kg ha -1 op Tygerhoek se 2 de saaidatum. Die gemiddelde opbrengs was 2240 kg ha -1 teenoor 2885 ha -1 in 2016 en 1320 kg ha -1 in Die nuwe CL-kultivar 44Y90 (2501 kg ha -1 ) het die hoogste opbrengs in die CL-groep gelewer. Die (nuwe) kultivar 43Y92 (2434 kg ha -1 ) was 2 de binne die CL-groep gevolg deur 44Y89 (2379 kg ha -1 ) en 45Y91 (2366 kg ha -1 ). Al bogenoemde kultivars het nie betekenisvol van 44Y90 verskil nie. In die TT-groep het AG4510 TT (2268 kg ha -1 ) n betekenisvolle hoër opbrengs as die ander kultivars in die groep. AG4510 TT is gevolg deur Hyola 650 TT (2070 kg ha -1 ), Hyola 559 TT (2066 kg ha -1 ) en Hyola 555 TT (2022 kg ha -1 ). Die gemiddelde opbrengs van TT- kultivars was 9% laer as die konvensionele kultivars. In 2016 was die verskil 14.2% teenoor 18.1% in 2015 en 8.1% in Die gemiddelde opbrengs van TT- kultivars was 10% laer as die CL-kultivars. Die Cl- en konvensionele kultivars het gemiddeld met slegs 26 kg ha -1 in opbrengs verskil. Soos in die Swartland, het die Cl-kultivars ook hier ietwat beter gevaar. 5

6 Tabel 2: Swartland saadopbrengste vir 2017 (kg ha -1 ) Langg. 1 Langg. 2 Grasrug Philadelphia Porterville Swartland Diamond 1896 abcdef 1966 abcd 1920 a 2092 bcde 1820 a 1928 ab CB Tango 1954 abcde 2013 abc 1692 cde 2391 abc 1786 ab 1874 bcd Belinda 2035 abc 1987 abc 1681 cde 2456 ab 1431 cde 1829 bcd Hyola abc 1802 bcd 1590 de 2386 abc 1596 abc 1776 cde CB Agamax 1870 bcdef 2024 ab 1584 de 2206 abcde 1469 bcd 1746 de Konv. gem Y a 2216 a 1898 ab 2590 a 1652 abc 2038 a 44Y ab 1935 abcd 1839 abc 2293 abcd 1497 abcd 1897 bc 43Y abc 2048 ab 1702 bcde 2585 a 1416 cde 1864 bcd 45Y abc 2233 a 1642 cde 2447 ab 1375 cde 1854 bcd Hyola 575 Cl 1906 abcdef 1796 bcd 1781 abcd 2275 abcd 1344 cde 1791 cde 45Y abc 1674 cd 1739 abcd 2429 ab 1330 cde 1789 cde Hyola 577CL 1784 cdef 1722 bcd 1669 cde 2262 abcd 1175 de 1686 ef Cl gem AG4510 TT 1974 abcd 2029 ab 1614 de 1941 de 1125 e 1691 ef CHYB2112TT 1641 def 1773 bcd 1700 bcde 1859 e 1407 cde 1676 ef Hyola 555TT 1873 bcdef 1709 bcd 1668 cde 2022 cde 1222 de 1675 ef Hyola 650 TT 1615 ef 1767 bcd 1640 cde 2121 bcde 1332 cde 1664 ef Hyola 559 TT 1822 bcdef 1641 d 1510 e 2068 bcde 1319 cde 1610 f CB Atomic HT 1587 f 1867 bcd 1597 de 1830 e 1162 de 1595 f TT gem Gemiddeld kbv kv Kultivars gemerk met dieselfde letter verskil nie betekenisvol van mekaar nie. 6

7 Tabel 3: Rûens saadopbrengste vir 2017 (kg ha -1 ) Tyg. 1 Tyg. 2 Klipdale Napier Roodebl. Swell. Suid-Kaap Diamond 2753 a 2009 abc 2818 a 3092 abc 2843 abc 2410 a 2601 a CB Tango 2103 cdef 1505 f 2260 bcd 3075 abc 2904 a 2185 abc 2277 def CB Agamax 1972 def 1849 abcde 2064 cde 3006 abcd 2333 defg 2021 abcdef 2200 efg Belinda 1813 f 1906 abcde 2526 ab 2842 bcdef 2096 efgh 1899 bcdef 2189 efg Hyola abcde 1698 def 2243 bcd 2908 bcde 2297 defgh 1768 def 2185 efg Konv. gem Y abcd 1923 abcde 2500 ab 3132 ab 2482 bcde 2361 a 2501 ab 43Y abc 1883 abcde 2508 ab 3285 a 2952 a 2216 abc 2434 bc 44Y bcde 1932 abcde 2571 ab 2986 abcd 2426 def 2171 abcd 2379 bcd 45Y cdef 2058 ab 2368 bc 3044 abc 2863 ab 1715 ef 2366 bcd 45Y ab 2090 a 1742 efg 2980 abcd 2665 abcd 1818 cdef 2315 cde Hyola 575 Cl 2203 cdef 1705 def 2018 cde 2767 cdef 2044 fgh 2263 ab 2133 fgh Hyola 577CL 1954 ef 1748 cdef 1939 def 2943 abcd 2202 efgh 1723 ef 2082 gh Cl gem AG4510 TT 2286 bcde 1696 def 2277 bcd 3041 abc 2460 cde 2086 abcde 2268 def Hyola 559 TT 1976 def 1637 ef 2041 cde 2501 f 2306 defgh 2155 abcd 2066 gh Hyola 650 TT 2244 bcdef 1779 bcdef 1994 cde 2510 f 1943 gh 2095 abcde 2070 gh Hyola 555TT 2135 cdef 1976 abcd 1613 fg 2681 def 1932 h 1699 ef 2022 h CB Atomic HT 2018 def 1758 cdef 1935 def 2662 def 1913 h 1670 f 1993 h CHTB2112TT 1532 f 1471 g 2561 ef 2398 def TT gem Gemiddeld kbv kv Kultivars gemerk met dieselfde letter verskil nie betekenisvol van mekaar nie. 7

8 ASPEKTE WAT DIE KEUSE VAN CANOLA KULTIVARS VIR 2018 KAN BEÏNVLOED PJA Lombard, L Smorenburg en Dr J Strauss Belangrik: Die seisoen bepaal die spoed van fisiologiese ontwikkeling. Die Swartland en Suid-Kaap verskil gevolglik ook jaarliks. Wat belangrik is, is dat kultivars meestal hul posisie ten opsigte van ander kultivars behou. Vinnige kultivars bly vinnig en stadige kultivars bly stadig. In Tabel 1 word die kultivar-eienskappe van al die plaaslik getoetste kultivars opgesom. Wanneer produsente ŉ keuse maak is dit belangrik dat ŉ paar eienskappe in gedagte gehou word, naamlik: 1. Is die saad van die kultivar van u keuse beskikbaar? 2. Is dit ŉ beproefde kultivar (reeds voorheen in die nasionale kultivarproewe getoets)? Opbrengspotensiaal en opbrengs oor jare is opgesom in Tabel 2 & 3. Dit is die ideaal om na meer as een jaar se data te kyk. Dit is ook belangrik om te kyk hoe die kultivar in die Swartland en Suid-Kaap presteer het, dit dui op aanpasbaarheid. 3. Oopbestuifde kultivars is byna nie meer beskikbaar nie, daar is geen sodanige kultivar in 2017 getoets nie. Die keuse van kultivars is dus hoofsaaklik uit die bastergroep. Die rede is, basterkultivars is meer groeikragtig en het ŉ hoër opbrengspotensiaal. 4. Onkruid met weerstand kan die tipe kultivar bepaal. Produsente moet vooraf deeglike beplanning doen en onkruidgeskiedenis in ag neem alvorens op ŉ kultivar besluit word. Chemiese onkruiddoder-program word bepaal deur die tipe kultivar (konvensioneel, TT en Cl). 5. Konvensionele en Cl-kultivars is meer groeikragtig as TT-kultivars. Die gemiddelde opbrengs van eersgenoemde groepe was nagenoeg 10% hoër as die TT-groep in Fisiologiese ontwikkelingstempo en veral die aantal dae tot blom en tydperk van blom is belangrik. In die Rûens is daar soms vroeg vog beskikbaar en vinnige kultivars kan te vroeg gesaai word. In areas waar die reën normaalweg vroeg afsny, moet verkieslik kort groeiseisoen kultivars geplant word (Tabel 1). 7. Siektes: a. Dit word aanbeveel dat produsente in gebiede met ŉ hoë swartstamrisiko, kultivars aanplant met goeie swartstamweerstand (Tabel 1 en Canolafokus 8

9 51). Die voorkoms van swartstam in 2017 was in die Swartland en Suid-Kaap hoër as in die vorige seisoen. Dit word aanbeveel om kultivars met verskillende weerstandsgene af te wissel. b. Min Sclerotinia het in 2017 voorgekom, maar die sclerosums wat as bron van besmetting dien is steeds in die grond en die siekte sal dus weer voorkom as die klimaat meer gunstig is daarvoor. Die siekte moet bestuur word (sien Canolafokus 63). Sclerotinia is ŉ siekte wat algemeen in die Rûens voorkom en geen kultivar het weerstand nie. Die siekte word ook al meer in die Swartland waargeneem. Inligting en eienskappe van die kultivars word opgesom in Tabel 1. Die inligting sluit in dae tot blom en tydperk van blom. Die swartstamindeks word in twee kolomme verdeel. Die 2 de kolom gee die swartstamindeks nadat saad met die saadbehandelingsmiddel Jockey of Galmano behandel is. Waar internasionale inligting nie beskikbaar is vir spesifieke kultivars nie, is plaaslike data gebruik. Die laaste kolom dui die weerstandsgene aan van die kultivars met die beste swartstamweerstand. Die opbrengs per kultivar, uitgedruk as persentasie van die area gemiddeld vir 2015 tot 2017, word opgesom in Tabel 2 en 3. Veertien van die 18 kultivars in 2017 was vir twee of meer seisoene getoets. In die Swartland het die konvensionele kultivar Diamond (110.3%) en die CL-kultivar 44Y90 (110%) die hoogste gemiddelde persentasie opbrengs oor die afgelope twee seisoene gelewer. Die TT-kultivar met die hoogste persentasie opbrengs vir 2016 & 2017 in die Swartland was Hyola 555 TT gevolg deur Hyola 559 en CB Atomic HT. Die kultivars wat die beste oor drie seisoene in hul onderskeie groepe gevaar het was Diamond (konvensioneel), 44Y89 (Cl) en Hyola 559 (TT). In die Rûens het die konvensionele kultivar Diamond (114.8%) gevolg deur twee CLkultivar 44Y90 (110.9%) en 45Y91 (110.6%) die hoogste persentasie opbrengs (gemeet teenoor Rûens gemiddeld) die afgelope twee seisoene gelewer. Die TT-kultivar met die hoogste persentasie opbrengs vir 2016 & 2017 in die Rûens was CB Atomic HT (89%) gevolg deur Hyola 559 TT (88.8%) Hyola 555 TT (88.4%). Die kultivars wat die beste oor 9

10 drie seisoene in hul onderskeie groepe gevaar het was Belinda (konvensioneel), 44Y89 (CL) en CB Atomic (TT). 10

11 Tabel 1: Kultivar eienskappe van die kultivars in 2015 tot 2017 getoets Kultivar Tipe Jaar 1 ste toets Dae tot blom Rûens Dae tot blom Swartland Groeiperiode Dae tot blom Dae tot eindblom (Lang.) Swartstam indeks # Swartst. Indeks + Jockey # Swartstam weerstandsgroep # CB Agamax Baster Konv Agricol med. vroeg med. vroeg mv 2014 mw 2014 AB Hyola 50 Baster Konv K2 Seed med. laat w 2016 w 2016 AD CB Tango Baster Konv Agricol vroeg vroeg mv 2014 mw 2014 B Belinda Baster Konv Bayer med. med. - mw s - Diamond Baster Konv Agricol vroeg vroeg mw ABF Hyola 575 CL Baster CL K2 Seed med. vroeg med. laat w 2017 w 2015 BF 45Y88 Cl Baster CL Pioneer med. laat med. laat mv 2017 w-mw 2017 A 44Y89 Cl Baster CL Pioneer med. vroeg mw 2017 w 2017 BC Hyola 577CL Baster CL Barenbr med. laat laat w 2016 w 2015 B 44Y90 Cl Baster CL Pioneer med. vroeg w-mw 2017 w 2017 B 45Y91 Cl Baster CL Pioneer med. laat med. mw 2017 w 2017 B 43Y92 Baster CL Pioneer med. vroeg vroeg w-mw 2017 w 2017 B CB Atomic HT Baster TT Agricol med med. mv 2015 mw 2015 AB Hyola 555 TT Baster TT K2 Seed med. vroeg vroeg mw 2014 w 2014 D Hyola 559 TT Baster TT Barenbr med. vroeg laat w-mw ABD Hyola 650 TT Baster TT Barenbr med. laat w ABD AG4510 TT Baster TT Agricol med. vroeg med. mv-mw 2017 w 2017 BF CHTB2112 TT Baster TT Agricol med. vroeg vroeg - w-mw s - w = weerstand; mw = matige weerstand; mv = matig vatbaar; v = vatbaar. # Data verkry vanuit Australië in Blackleg Management Guide Fact Sheet - Western and Southern Regions ( ). Swartland swartstamdata (s) is gebruik waar geen ander data beskikbaar is nie. 11

12 Tabel 2: Swartland saadopbrengste uitgedruk as persentasie vir 2015 tot & Diamond Belinda CB Tango Hyola Agamax Y Y Hyola 577Cl Y Y Hyola 575 Cl Y VHyola 559 TT CB Atomic HT Hyola 555TT Hyola 650 TT 93 4 AG4510 TT 95 1 CHTB2112 TT 94 2 Tabel 3: Rûens saadopbrengste uitgedruk as persentasie vir 2015 tot & Diamond Belinda CB Tango Hyola Agamax Y Y Hyola 577Cl Y Y Hyola 575 Cl Y Cl Gem. Hyola 559 TT CB Atomic HT Hyola 555TT Hyola 650 TT 92 2 AG4510 TT

13 Navrae: Direktoraat Plant Wetenskappe, Wes-Kaapse Departement van Landbou, Privaatsak X1, Elsenburg, 7607, Tel Redaksie: PJA Lombard, J Bruwer, Prof A Agenbag, Izane Leygonie Geborg deur die Proteïennavorsingstigting Besoek die PNS se webblad by vir vorige uitgawes van nuusbriewe en pamflette. 13