GEEFT ELEKTRONISCH BETALEN VERTROUWEN? De Nederlandsche Bank Diverse rollen in het Betalingsverkeer

Transcriptie

1 GEEFT ELEKTRONISCH BETALEN VERTROUWEN? De Nederlandsche Bank Diverse rollen in het Betalingsverkeer VUrORE 11 november 2009 Erus Schuurman

2 onderwerpen 1. Betalingsverkeerlandschap 2. Rollen DNB Operations Oversight Prudentieel Toezicht 3. SEPA

3 Betalingsverkeerlandschap Betaalsystemen draaien op vertrouwen... Vertrouwen Vertrouwen Vertrouwen Vertrouwen Vertrouwen Valuta Uitgever Betaalsysteem Authenticiteit Juridisch systeem

4 Betalingsverkeerlandschap FINANCIELE CRISIS..

5 Betalingsverkeerlandschap Complex

6 Betalingsverkeerlandschap Betaalpyramide, transacties betalingen 2008 (in mrd, in NL) Non cash - wholesale 4.4 Non cash - retail 6.7 Cash

7 Betalingsverkeerlandschap Betaalpyramide, waarde betalingen 2008 (in mrd EUR, in NL) 31,583 Non cash - wholesale 5,907 Non cash - retail 60 Cash

8 Betalingsverkeerlandschap Retail versus wholesale betalingen Laagwaardig Hoogwaardig Hoge volumes Lage volumes Consumenten en Financiele bedrijven instellingen Minder tijdkritisch Tijdkritisch Laag systeemrisico Hoog systeem risico

9 Betalingsverkeerlandschap TARGET2 - Single Shared Platform Swift Net Services Bank A Interlinking via FIN Bank B SSP CBs Ancillary Systems

10 Traditional Exchanges Electronic Communications Networks Alternative Trading Systems Over The Counter Trading STP Providers STP Providers Traditional Exchanges Electronic Communications Networks Alternative Trading Systems Over The Counter Trading Betalingsverkeerlandschap Closed shop environment? Clearnet London Clearing House Euroclear Clearstream CREST CDiCG Traditional Exchanges Electronic Communications Networks Alternative Trading Systems Over The Counter Trading EuroCCP M onte Titoli STP Providers RTGS PLUS LIPS- Gross CHA PS BI REL A RTIS SPGT OeKB SITEM E Int erbolsa BOGS/ CSD CCPs CSDs RTGS CLS NSCC SIS DTC CDS ELLIPS TBF/ TOP SIC FedW ire LVTS M EPS CLS Bank HERM ES BoF- RTGS DEBES SLBE E/ K RIX SW IFT- RTGS A PK VP SCLV OM -VPC VPS CDP RITS RTGS BoJ-Net Chess JasDec HKSCC STP Providers A ust raclear JSCC CCA S TA RGET CSD Links 2nd w ave CLS currency Traditional Exchanges Electronic Communications Networks Alternative Trading Systems Over The Counter Trading

11 Betalingsverkeerlandschap Betaalsystemen Groot maatschappelijk belang Complex Ketens over verschillende organisaties Hoge graad van automatisering (STP) Financiële waarden Veel risico s en mitigerende maatregelen Grotendeels onder toezicht / Oversight of invloed DNB

12 Betalingsverkeerlandschap The payment chain: Cash in a nutshell Bank gives order to fill ATM Customer takes money from ATM Customer spends money in the shop Shop brings notes to the bank Bank brings notes to DNB or to own distribution centre Notes are taken to the banks again Bank ATM Shop Bank DNB Bank Customer s account will be debited Transaction processing Clearing Settlement

13 Betalingsverkeerlandschap The payment chain: non-cash Payment instrument Channel/ medium Transaction processing Clearing Settlement Cards, credit transfers, direct debit etc. Internet, paper

14 Overzicht betaalsystemen en producten Betaalproduct Distributie- Transactie- Clearing Settlement Informatie- (-instrument) kanaal/medium verwerking verstrekking creditcard creditcard creditcard creditcard debitcard salesslip BEA Internet GEA (gast gebruik) CMS (Creditcard Management System) IAN (Interbancair Autorisatie Netwerk) CSS (Clearing & Settlement Systeem) T2 (DNB) systemen van deelnemers (in CSS en TOP) debitcard Chipknip BEA Oplaadautomaat GTV (Gedelegeerde Transactie Verwerking) Chipknip Prepaid chipknip BEA TVS (Transactie- Verwerkend Systeem) Diverse soorten betaalopdr., bijv.: - periodiek - zakelijk - consum. Diverse media: - Papier, - fax, - telefoon, - internet, - mobiele telefoons MFC (Medium- en Formaat Conversie) M F C incassoopdracht acceptgiro Belanghebbenden per kolom gebruikers (consumenten / bedrijven) acceptanten (winkeliers / bedrijven) gebruikers / acceptanten / banken banken banken banken / acceptanten / gebruikers

15 Betalingsverkeerlandschap Risico s in betalingsverkeer Niet beschikbaar (storingen) Niet veilig (hacking, cybercrime) Foutieve transacties Veel afhankelijkheden in ketens (bijv. SWIFT, Clearing en settlement, service providers) Integriteitsissues kunnen het vertrouwen in elektronisch betalen ondermijnen.

16 Betalingsverkeerlandschap Oops. vanavond gebeld door mr. A. Er is vandaag een 'foutje' gemaakt, bank X heeft een bedrag van EUR 15 miljard overgemaakt naar bank Y ipv naar (interne) rekeningen van bank X. bank Y heeft het geld overnight bij de ECB op deposito geplaatst, waarna het zsm zal worden teruggestort. Het incident is reeds gemeld bij DNB - Betalingsverkeer, bank X heeft de dag afgesloten met een tekort van ca minus EUR 3 miljard.

17 op lage inflatie gericht monetair beleid; soepel functionerend betalingsverkeer; financiële stabiliteit; Rollen DNB Wat zijn de taken van DNB? de soliditeit en integriteit van financiële instellingen bevorderend prudentieel toezicht; de effectiviteit en efficiëntie van de eigen organisatie.

18 Rollen DNB In het betalingsverkeer 1. Operations 2. Toezicht 3. Oversight

19 Rollen DNB Operator Bankbiljetten uitgifte Beheer hoogwaardig betaalsysteem (TARGET2) Dienstverlening aan betaalkant van effectensettlementsystementarget2 betalingsverkeer Collateral management (monitoring/analyse/beheer) RMS-dienstverlening Uitzetten creditsaldi Termijndeposito s Aan- en verkoop vreemde valuta

20 Rollen DNB Oversight Betaalsystemen Betaalproducten Catalysator

21 Rollen DNB Oversight rol a public policy activity focused on the safety and efficiency of systems, in particular to reduce systemic risk.

22 Rollen DNB Oversight rol Het belang van betaalsystemen faciliteren de levering van goederen en diensten zijn noodzakelijk voor het uitvoeren van monetair beleid kunnen een transmissie kanaal zijn van verstoringen (financial crises)

23 Rollen DNB Prudentieel toezicht Operationele en IT risico s Financiële risico s Strategische en governance risico s Juridische en compliance risico s Van onder toezicht staande ondernemingen

24 Rollen DNB Prudentieel toezicht Retailbetaalsysteem Betaalinstrument Transactie syst. Clearing & Settlement syst. Betaal- Distributie- Transactie- Clearing Settlement product kanaal / medium verwerking debitcard BEA GTV IAN debitcard creditcard creditcard creditcard GEA (interbank) salesslip BEA (Interpay) CMS / CPMS (Interpay) CSS (Interpay) TOP (DNB) systemen van deelnemers (in CSS en TOP) creditcard Chipknip (e-purse) Internet BEA TVS (Interpay) Diverse soorten betalingen: - periodiek - zakelijk - cons. incasso acceptgiro Betaalopdracht Diverse media: - Papier, - fax, - telefoon, - internet, - mobiele telefoons Telefoon / fax MFC (Interpay) Telegiro (Interpay)

25 Rollen DNB Prudentieel toezicht Beheerste en integere bedrijfsvoering Inclusief het betalingsverkeer binnen de onder toezicht staande onderneming Vooral operationele en IT risico s, soms integriteits- of financiële risico s

26 Rollen DNB Oversight en prudentieel toezicht Oversight goede werking betalingsverkeer tegengaan systeemrisico, inbreuk vertrouwen consument gericht op (onderdelen van) infrastructuur service-providers veiligheid, betrouwbaarheid & efficiency systemen/producten Toezicht crediteurenbescherming soliditeit instelling gericht op individuele fin. ondernemingen financiële instellingen solvabiliteit, liquiditeit, operationele betrouwbaarheid instelling Financiële stabiliteit

27 Rollen DNB Standaarden en normenkaders WFT PSD BIS, Core Principles for SIPS ESCB, EMSSO: Electronic Money Scheme Security Objectives Deelnemingsvoorwaarden betaalsystemen BIS, bv: ESCB, bv: E-banking Telecommunication standards ISO, bv: ISO 9564 PIN protection principles... standards: EMV, CEPS

28 Bijvoorbeeld: Rollen DNB Toezicht (intraday) exposures en hoe worden deze risico s gemanaged? Relatie met risico s FX transacties? Relatie met risico s correspondent banking Betalingsverkeerdata: gebruik voor toezichthouders Liquiditeitsproblemen? Bankrun integriteitsissues

29 Swiftberichten; vullen van velden verzender Bank A MT103 Bank C Clearing voor bank A MT103 Bank D Correspondent voor bank B MT103 Bank B begunstigde Inhoud MT103: Niet of onvolledig vullen van velden met info over begunstigde Gebruik van IBAN of codes

30 Swiftberichten; cover payments Het MT202 bevat geen info over verzender of begunstigde verzender Bank A MT202 Bank C Clearing voor bank A MT202 Bank D Correspondent voor bank B MT202 Bank B begunstigde MT103 Het MT103 bevat wel info over verzender en begunstigde

31 Relevante Europese ontwikkelingen Wat is SEPA? Visie Europese Commissie en de ECB: De Single Euro Payments Area (SEPA) is een geïntegreerde markt voor betalingsdiensten die onderhevig is aan effectieve concurrentie en waar geen verschil bestaat tussen grensoverschrijdende en nationale betalingen binnen het eurogebied. Joint Statement 2006

32 Relevante Europese ontwikkelingen Visie DNB op SEPA Migratie naar SEPA onderdeel brede ontwikkeling van Europese integratie Einddoel is een goed werkende, geïntegreerde Europese betaalmarkt met grote schaalvoordelen, meer concurrentie en Europees-brede innovaties Hoge efficiencyniveau Nederland vereist extra behoedzaamheid en zorgvuldigheid bij overgang naar Europese betaalmiddelen Efficiënte implementatie: - duale periode zo kort als mogelijk en zo lang als nodig - bevorderen door einddatum - overheden en grote bedrijven motor migratie

33 Relevante Europese ontwikkelingen Hoe SEPA te realiseren? Zelfregulering:interbancaire productstandaarden (European Payments Council, EPC) Richtlijn Betaaldiensten: juridische harmonisatie betaalmarkt Migratie binnen Europees kader wordt nationaal aangepakt: implementatie door banken, bedrijven, overheid, winkeliers en consumenten

34 Relevante Europese ontwikkelingen Europese afspraken banken (EPC) Overschrijving en incasso Europese schemes op basis waarvan in heel SEPA producten worden ingevoerd Overschrijving vanaf 28 januari 2008 in de markt Europese start incasso vanaf 1 november 2009 Cards Europees raamwerk (SEPA Cards Framework) Vanaf eind 2010 alleen nog SEPA-cards in omloop Clearing & Settlement raamwerk Interoperabiliteit

35 Relevante Europese ontwikkelingen Richtlijn Betaaldiensten (PSD) Europese harmonisatie rechten & plichten aanbieders en gebruikers betalingsverkeer Focus: consumentenbescherming en bevordering concurrentie Meer transparantie en informatie voor gebruikers Regulering toegang aanbieders tot interne markt (ook niet-bancaire spelers) Toezicht op de betaalmarkt