Klinische chronotherapie bij uni- en bipolaire depressie
|
|
- Fedde Janssen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Klinische chronotherapie bij uni- en bipolaire depressie CNN Symposium 24 april 2015 Rixt Riemersma- van der Lek Guyonne Schuch Dennis Sikkens Benno Haarman Ybe Meesters
2 Opbouw presentake Literatuurstudie naar voorspellende factoren voor uitkomst chronotherapie Guyonne Schuch ToelichKng chronotherapie protocol UCP Rixt Riemersma Resultaten eerste jaar toepassen chronotherapie Dennis Sikkens
3 Literatuurstudie Guyonne Schuch Onderzoeksopdracht 6 VWO
4 Probleem- & vraagstelling Probleemstelling Depressie veelvoorkomend Chronotherapie Intensieve behandeling Slaat niet bij iedereen aan Vraagstelling Voorspellende factoren? Literatuurstudie WHO, 2012; Psychiatrie UMCG
5 Methode Pubmed Clinical trials (geen reviews) Nederlands & Engels Mensen (volwassen) Geen seizoensgebonden depressie h^p://
6 Voorspellende factoren bij lich^herapie Seizoensgebonden depressie Atypische depressieve symptomen Hypersomnie Gewichtstoename Toename eetlust Rosenthal, 1984; Goodwin, 1978
7 Voorspellende factoren bij slaapdeprivake Klinische symptomen Dagelijkse stemmingsvariake (1) Hogere frequenke en amplitude à grotere daling Hamilton depressiescore (HRSD) Betere reacke op slaapdeprivake Verhoogde lichaamstemperatuur Goodwin, 1978; Haug, 1992; Reinink, 1990; Reinink, 1993
8 Voorspellende factoren bij slaapdeprivake EEG Hoge gemiddelde slow wave ackviteit (SWA) in frontaal- centrale cortex nacht voor SD à SD succesvol (2) Hoge thèta- frequenke (6,5 8 Hz) in rostral anterior singulate cortex (racc) à SD succesvol Landsness, 2012; Mulert, 2007
9 Voorspellende factoren bij slaapdeprivake PET (3) 18 F- fludeoxyglucose- PET Verhoogde metabolische waarden in anterior cingulate cortex (ACC) à SD succesvol à metabolische waarden Verlaagde metabolische waarden in ACC à geen reacke op SD Wu, 1999
10 Wu, 1999
11 Voorspellende factoren bij slaapdeprivake PET 99 Tcm- HMPAO SPECT Hoge doorbloeding/ackviteit van ACC/frontaal- centrale cortex à SD succesvol OveracKviteit hippocampus à 50% van depressiescore (HRSD) (4) Ebert, 1994
12 Voorspellende factoren bij slaapdeprivake Hormoonspiegels TSH ProlacKne Geen voorspellende factor (5) Imipramine AnKdepressivum Hoe lager de bindingsaffiniteit (hoe minder bindingsplaatsen), des te succesvoller is SD Kasper, 1988; Haug, 1988
13 Conclusie Literatuur studie Nog geen onderzoeken over combi SD en lich^herapie Meer onderzoek: naar biologische factoren, bv: Hormonen anders dan TSH en prolackne EEG Verhoogde lichaamstemperatuur Aanbeveling: dagelijkse stemmingsvariake meer integreren in protocol chronotherapie
14 Protocol UCP Rixt Riemersma- van der Lek Psychiater LenKs/UCP
15 IndicaKe IndicaKe: Depressieve episode, zonder psychoksche of gemengde kenmerken, in het kader van een depressieve stoornis of bipolaire stoornis. BevesKging diagnose met MINI, ernst depressie IDS- C, aanwezigheid manische YMRS Contra- indicakes: Aanwezigheid van manische en/of psychoksche symptomen, epilepsie, tricyclische ankdepressiva. RelaKeve contra- indicakes: ErnsKge suïcidaliteit, mentale retardake, ernskge organische/neurologische pathologie,- zwangerschap / borstvoeding, reknapathologie, inclusief diabeksche reknopathie, recente oogoperake
16 MedicaKebeleid Unipolaire depressie: ConKnueren ankdepressivum (tenzij TCA), indien nog geen medicake, dan wordt ankdepressivum (SSRI,SNRI) gestart 3-7 dagen voor aanvang van chronotherapie Bipolaire depressie: ConKnueren danwel vooraf starten stemmingsstabilisator, voorkeur lithium met adequate 12- uurs spiegel (0,60-0,80 mmol/l) Met andere stemmingsstabilisatoren beperkte ervaring in combinake met chronotherapie Beide groepen pakënten: Zonodig slaapmedicake voor de herstelnacht Cafeïne en modafinil zijn toegestaan om wakker blijven te ondersteunen
17 Intake MINI IDS- C YMRS Dagelijkse mekng van stemming (AMS) en slaperigheid (KSS)
18 Uitvoering Week 1: - 3 nachten slaapdeprivake met tussenliggende herstelnacht - Dagelijks lich^herapie 6:30-7:00 - Sociale ritme training (start binnenkort) - Dagelijkse mekng van stemming (AMS) en slaperigheid (KSS) Week 2: - Dagelijks lich^herapie 6:30-7: Sociale ritme training (start binnenkort) Dagelijkse mekng van stemming (AMS) en slaperigheid (KSS) Week 3 en 4: - Dagelijkse mekng van stemming (AMS) en slaperigheid (KSS)
19 Chronotherapie protocol Wk 1 Zondag Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag IDS- C Dagelijkse mejng AMS en KSS bij opstaan Wk 2 Zondag Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag IDS- C Dagelijkse mejng AMS en KSS bij opstaan Wk 3 Zondag Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Dagelijkse mejng AMS en KSS bij opstaan IDS- C Wk 4 Zondag Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Dagelijkse mejng AMS en KSS bij opstaan IDS- C = totale slaapdeprivake = lich^herapie lux 6:30-7:00 uur
20 Resultaten Dennis Sikkens Onderzoeksproject ihkv geneeskunde studie
21 Demografie 26 pakënten 16 mannen 10 vrouwen Leerijd 19-77, gemiddeld 46 jaar 16 pakënten met unipolaire depressie 10 pakënten met bipolaire stoornis
22 Gemiddelde IDS- C 30 scores over 4 week 39,31 28,64 10,67 * Significant difference compared to W0 ( with a < 0.01)
23 Gemiddelde IDS- C 30 scores over 4 week Unipolaire depressie 37,25 28,53 8,72 * Significant difference compared to W0 ( with a < 0.01)
24 Gemiddelde IDS- C 30 scores over 4 week Bipolaire stoornis 42,60 28,80 13,80 ** Significant difference compared to W0 ( with a < 0.05)
25 Indica3e van depressie scores gesorteerd op ernst 56% 350% Percentage mensen 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% W0 W1 W2 W4 None Mild Moderate Severe Very severe Rush et al. 2003, Trivedi et al. 2004
26 Voorspellende factoren(?) Unipolair vs. Bipolair MEQ Dag schommelingen (IDS- C vraag 9) Psychiatrische co- morbiditeit Paniek stoornis Agorafobie Sociale fobie Obsessieve compulsieve stoornis
27 Gemiddelde IDS- C 30 scores Dag schommelingen vs. Geen dag schommelingen * Significant difference compared to W0 ( with a < 0.01)
28 Gemiddelde IDS- C 30 scores Psychiatrische co- morbiditeit vs. Geen co- morbiditeit. Average IDS- C scores * Significant difference compared to W0 ( with a < 0.01) ** Significant difference compared to W0 ( with a < 0.05)
29 Conclusie & Discussie Significante daling depressie score IDS- C EffecKef bij zowel uni- als bipolaire depressie Daling depressie score ook bij psychiatrische co- morbiditeit Aanwezigheid dagschommeling heer posikef voorspellende waarde
30 Dank aan: Verpleegkundig team: - Annelies Nieman - Anouk Smilde - Ger Tijssen - Marjan Beers - Sonja Boerma SpecialisKsche poli depressie: - Marrit de Boer - Dick Oppedijk - Jerry van Riezen
31 Extra slide MEQ Diagnose Definite evening Moderate evening Intermediate Moderate morning Definite morning Unipolair Bipolair
Chronotherapie bij stemmingsstoornissen
Chronotherapie bij stemmingsstoornissen Refereermiddag Dimence 26 september 2017 Rixt Riemersma-van der Lek Psychiater FACT Winschoten Onderzoeker UCP-UMCG Chronotherapie - Chronotherapie is in feite iedere
Nadere informatieChronobiologie en de bipolaire stoornis
Chronobiologie en de bipolaire stoornis Rixt Riemersma-van der Lek, psychiater Polikliniek voor bipolaire stoornissen Universitair Medisch Centrum Groningen Email: r.f.riemersma@umcg.nl GGNet Symposium
Nadere informatieHet protocol lichttherapie bij bipolaire stoornis
Het protocol lichttherapie bij bipolaire stoornis LOES KAARSGAREN, RAPHAEL SCHULTE, ANJA STEVENS, MARIEKE ELDERING, BENNO HAARMAN, DORIEN POSTMA, RIXT RIEMERSMA, LISETTE ROPS (KENBIS WERKGROEP CHRONOTHERAPIE)
Nadere informatieImmuun Activatie in Relatie tot Manische Symptomen in Depressieve Patiënten. Karlijn Becking MD-PhD student, UMCG
Immuun Activatie in Relatie tot Manische Symptomen in Depressieve Patiënten Karlijn Becking MD-PhD student, UMCG Introductie Disbalans Pro-inflammatoire staat Destabilisatie Gevoeligheid voor stress Monocyt
Nadere informatieAppendix Hoofdstuk 13 Tabellen wetenschappelijke onderbouwing farmacotherapie van ouderen met een bipolaire stoornis
3 4 Appendix Hoofdstuk 3 Tabellen wetenschappelijke onderbouwing farmacotherapie van ouderen met een bipolaire stoornis Zoals beschreven in hoofdstuk 3.5. Tabel Lithium bij ouderen. N leeftijd (range)
Nadere informatieJANUARI 2017. Yogacollege Tilburg. Telefoon: 06-33610765. Info@yogacollegetilburg.nl. www.yogacollegetilburg.nl
JANUARI 2017 1 2 3 4 5 6 7 8 1e jaar groep A 9 10 11 12 13 14 15 2e jaar groep A 16 17 18 19 20 21 22 1e jaar groep B 23 24 25 26 27 28 29 Opleiding 2e jaar groep A 30 31 FEBRUARI 2017 1 2 3 4 5 1e jaar
Nadere informatieInformatieavond Bipolaire stoornis. Bart van den Bergh, verpleegkundig specialist GGz Ronald Vonk, psychiater
Informatieavond Bart van den Bergh, verpleegkundig specialist GGz Ronald Vonk, psychiater Bipolaire Stoornis Bipolaire Stoornis = Manisch Depressieve Stoornis (MDS) Algemeen Ziekteverschijnselen Beloop
Nadere informatiePreventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant
Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant Film: fragmenten Iedereen depressief (VPRO) - Depressie groot
Nadere informatiePreventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog/onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant
Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog/onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant Film: fragmenten Iedereen depressief (VPRO) Wat is een depressie?
Nadere informatieAanleiding. Werkgroep ZVZ. Zorgvraagzwaarte. 29 november Congres Implementatie DBC-pakket Bestuurlijk akkoord toekomst ggz
Zorgvraagzwaarte Congres Implementatie DBC-pakket 24 Bea van Esch 29 november 23 2 Aanleiding Bestuurlijk akkoord toekomst ggz 23-24 Afspraken over introduceren zorgvraagzwaarte Werkgroep zorgvraagzwaarte
Nadere informatieDepressie. hoe, wat & hulp. Stef Linsen, psychiater. 12 oktober 2017 Amsterdam. Icarus Blender #2, Vitamine Z
Depressie hoe, wat & hulp 12 oktober 2017 Amsterdam Icarus Blender #2, Vitamine Z Stef Linsen, psychiater www.steflinsen-psychiatrie-partnerhulp.nl Hoe méer vitale kenmerken, hoe ernstiger: - wakker tussen
Nadere informatieMultidisciplinair (pre)conceptioneel advies
Multidisciplinair (pre)conceptioneel advies POP expertise centrum Amsterdam Prof.Dr.Adriaan Honig SLAZ/VUmc Verloskunde conferentie 3 februari 2012 Utrecht Marion Heres Adriaan Honig Hanneke Wennink Multidisciplinair
Nadere informatieSuïcide en suïcidepreventie
Suïcide en suïcidepreventie D. Linszen, psychiater Suïcide(preventie), de rol van verpleegkundigen en verzorgenden Reehorst, Ede 2017 Amsterdam First Episode Study: Critical Period RCT (1998-2007): relapse
Nadere informatieBoot - DEM/DT/BE_MFAO-BOO, Financieel Advies en Ondersteuning - DEM/DL/BE_TS-MFAO, Fiscaal - DEM/DT/BE_MFAO-FIS, Gespreksvaardigheden Gr.1...
- DEM/DT/BE_MFAO-BOO, Financieel Advies en Ondersteuning - DEM/DL/BE_TS-MFAO, - DEM/DT/BE_MFAO-FIS,... Week 6 (4 feb 2013-10 feb 2013) maandag (04/02) dinsdag (05/02) woensdag (06/02) donderdag (07/02)
Nadere informatie, v26; FK Achtergrondinformatie Bipolaire Stoornis
2015041635, v26; FK Achtergrondinformatie Bipolaire Stoornis 5 Consultatiedocument Farmacotherapeutisch Kompas voor registratiehouders Graag reactie voor 30 november 2017 van de registratiehouders die
Nadere informatieDepressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie,
Depressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie, 21-6-2017 Jan Spijker, psychiater, hoogleraar Chronische Depressie, Radboud Universiteit Nijmegen hoofd programma depressie Pro Persona, Nijmegen Indeling
Nadere informatieRegister. concentratie- en geheugenproblemen
Register aanbevelingen 43 acceptatie van de diagnose 106 afgenomen draagkracht 117 alcohol- of druggebruik 24 alternatieve medicatie 99 andere psychiatrische klachten 23 angststoornis 35, 54 anticonceptie
Nadere informatieADHD bij volwassenen met een angststoornis
ADHD bij volwassenen met een angststoornis Impuls Symposium AD(H)D, een hype? (Differentiaal) Diagnostiek en Comorbiditeit woensdag 1 april 2009 Anke Roodbergen, psychiater i.o. De Jutters/PsyQ, Den Haag
Nadere informatieNeuro-imaging bij bipolaire stoornissen: een overzicht
Neuro-imaging bij bipolaire stoornissen: een overzicht Max de Leeuw, psychiater en senior onderzoeker GGZ Rivierduinen/LUMC KenBiS, 17 juni 2016 Leiden Inhoud Emotieverwerking Werkgeheugen Beloning Eerstegraads
Nadere informatieVroeg Detectie. On The ROAD. Marieke Pijnenborg namens Stuurgroep Vroegdetectie
Vroeg Detectie & On The ROAD Marieke Pijnenborg namens Stuurgroep Vroegdetectie Beperkingen huidige zorgprogramma s Hoge co-morbiditeit Grote klinische heterogeniteit Overlap van risico factoren Geen diagnose-specifieke
Nadere informatieSocial rhythm therapy voor mensen met een bipolaire stoornis
Social rhythm therapy voor mensen met een bipolaire stoornis Jan van Blarikom lezing lotgenoten contact, maandag 7 april 2014. Een van de opvallende kenmerken van een depressieve stoornis en de bipolaire
Nadere informatieDonderdag 28-jan 6:30 8:27 11:54 12:54 15:34 17:23 19:20
Januari 2016 Vrijdag 1-jan 6:44 8:50 11:41 12:44 14:55 16:41 18:45 Zaterdag 2-jan 6:44 8:50 11:41 12:45 14:56 16:42 18:46 Zondag 3-jan 6:44 8:50 11:42 12:45 14:57 16:43 18:47 Maandag 4-jan 6:44 8:49 11:42
Nadere informatiePatricia van Oppen De impact van depressie op de behandeling van de Obsessieve compulieve Stoornis op lange termijn
Patricia van Oppen De impact van depressie op de behandeling van de Obsessieve compulieve Stoornis op lange termijn 9 november 2012 VU Medisch Centrum/GGZinGeest/Amsterdam Patricia van Oppen 1 Presentatie
Nadere informatieUurroosters administratie
Uurroosters administratie Voltijdse arbeid: 38:00 Deeltijdse arbeid aan 50%: 19:00 1 maandag 7:45 9:00 9:00 12:00 12:00 14:00 2 maandag 12:00 14:00 14:00 dinsdag 12:00 14:00 14:00 woensdag 12:00 14:00
Nadere informatiePositieve Psychologie Interventies
Positieve Psychologie Interventies PPI bij patiënten met bipolaire stoornis in de euthyme fase Melissa Chrispijn AIOS psychiatrie KenBiS Klinisch Wetenschappelijke Vergadering 16 december 2016 Inhoud Achtergrond
Nadere informatieStudie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling
Evidence tabel bij ADHD in kinderen en adolescenten (studies naar adolescenten met ADHD en ) Auteurs, Gray et al., 2011 Thurstone et al., 2010 Mate van bewijs A2 A2 Studie type Populatie Patiënten kenmerken
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20223 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20223 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Spijker, Anne Titia Title: Cortisol exposure, cognition and clinical course of
Nadere informatieDe do s en don ts bij implementatie van nieuw testonderzoek Jeroen Kleijweg
De do s en don ts bij implementatie van nieuw testonderzoek Jeroen Kleijweg Wetenschappelijk Bureau HSK VGCt Najaarscongres 2011 18 november 2011 Overzicht presentatie 1. Aanleiding om instrument te ontwikkelen
Nadere informatieDiscussion Summary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae
chapter 7 Discussion Summary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae 140 chapter 7 SAMENVATTING De bipolaire stoornis (of manisch-depressieve stoornis) is een stemmingsstoornis waarin episodes van (hypo)manie
Nadere informatieVMDB workshop presentatie 17 december 2016
VMDB workshop presentatie 17 december 2016 Chronotherapeutische interventies Dr. Marijke C.M. Gordijn, chronobioloog Chrono@Work B.V. & Gelifes Instituut, RijksUniversiteit Groningen Dr. Ybe Meesters,
Nadere informatieSlimhuishouden.nl. sslaap kamer. slaap kamer bad kamer trappen overloop. slaap kamer. slaap kamer. hal. zolder. woon kamer buiten boel.
nov 2016 45 maandag 7 dinsdag 8 woensdag 9 donderdag 10 vrijdag 11 zaterdag 12 Aankomst Sint zondag 13 s nov 2016 46 maandag 14 dinsdag 15 woensdag 16 donderdag 17 vrijdag 18 zaterdag 19 zondag 20 s nov
Nadere informatieAfdeling Sociale Geneeskunde. Casuïstiek GGZ. Eerste fase dossieronderzoek Triggers
Casuïstiek GGZ Eerste fase dossieronderzoek Triggers 1 Casus 1 Een patiënt is opgenomen op een open afdeling met een depressie. Behandelingen en therapie lijken goed aan te slaan. Op een middag verlaat
Nadere informatieTrainingsschema Alpe d HuZes 4 x per week
Week 1 75 2 Interval 75 min. D1 met 6 x 3 min. D2, P 3 min. 60 3 Tempoduur 60 min. D1-D2 training met 20 min. D2 75 4 Duurtraining 75 min. 270 Week 2 75 2 Interval 75 min. D1 met 5 x 4 min. D2, P 2 min.
Nadere informatieEen kwestie van maatwerk
Medicamenteuze interventies ter vermindering van agressief gedrag Een kwestie van maatwerk Dr Rob Heerdink Pharmacoepidemiology & Clinical Pharmacology Utrecht Institute for Pharmaceutical Sciences Universiteit
Nadere informatiePolikliniek stemming en stabiliteit
Polikliniek stemming en stabiliteit Irene Tolner, MANP-GGz F. Verlinden, ouderenpsychiater 1 september 2015 Best Practice project 2006-2007 Realiseren van polikliniek voor ouderen (=60+) met een stemmingsstoornis
Nadere informatieZwangerschap en bipolaire stoornis avontuur voor patient en behandelaar. Anja Stevens
Zwangerschap en bipolaire stoornis avontuur voor patient en behandelaar Anja Stevens 14 december 2013 Inhoud Inleiding Kinderwens Zwangerschap Bevalling Kraambed en daarna Zwangerschapsplan Vaders Take
Nadere informatieDe toegevoegde waarde van antipsychotica bij de behandeling van een depressie. P. Moleman directeur Moleman Psychopharmacology
De toegevoegde waarde van antipsychotica bij de behandeling van een depressie P. Moleman directeur Moleman Psychopharmacology Relaties met een farmaceutisch bedrijf of sponsor Geen Antidepressivum, antipsychoticum
Nadere informatieStemmings-en angststoornissen: voorbij gestandaardiseerde zorg
Rob Giel Onderzoekcentrum Stemmings-en angststoornissen: voorbij gestandaardiseerde zorg NNNSA symposium 16 maart 2018 Groninger Museum Info Stemmings- en angststoornissen: voorbij gestandaardiseerde zorg
Nadere informatiePatiënteninformatie. Psychiatrie- Obstetrie- Paediatrie (POP)-poli. Informatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi.
Patiënteninformatie Psychiatrie- Obstetrie- Paediatrie (POP)-poli Informatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi. Inhoudsopgave Pagina Inleiding 4 Psychiatrische aandoeningen en kinderwens of
Nadere informatieAls je dip een depressie wordt. Dokter op dinsdag 11 december 2012 L.Breuning, psychiater
Als je dip een depressie wordt. Dokter op dinsdag 11 december 2012 L.Breuning, psychiater Wanneer is een dip een depressie Dip hoort bij het leven Depressie is een ziekte Ziekte die (nog) niet aan te tonen
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43602 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Fenema, E.M. van Title: Treatment quality in times of ROM Issue Date: 2016-09-15
Nadere informatieWaarom onderzoek naar zorggebruik? Over- of onderbehandeling van jongeren in de GGZ? Inhoud. dr. F. Jörg
Frederike Jörg Stelling 1 Frederike Jörg Stelling 2 Teveel kinderen en jongeren in Nederland zoeken en krijgen tweedelijns, specialistische GGZ-hulp terwijl er vaak geen sprake is van psychiatrische problematiek
Nadere informatieZorgvraagzwaarte. Congres Implementatie DBC-pakket Richard Boxem & Bea van Esch 7 oktober 2013
Zorgvraagzwaarte Congres Implementatie DBC-pakket 24 Richard Boxem & Bea van Esch 7 oktober 23 2 Opzet analyses Stap Effecten en operationalisatie van variabelen o Aard van diagnose o Aanwezigheid nevendiagnosen
Nadere informatiePaniekaanvallen - Moet je daar wat mee? -
Paniekaanvallen - Moet je daar wat mee? - Neeltje Batelaan Didi Rhebergen, Ron de Graaf, Jan Spijker, Aartjan Beekman en Brenda Penninx Filmfragment College tour 2012 Een vraagje. Vraagt u tijdens anamnese
Nadere informatieDe verstokte roker is geen onruststoker
De verstokte roker is geen onruststoker 12 februari 2019 / Mangostraat 5, Den Haag Symposium CDP www.fivoor.nl/symposiumcdp Annette Bonebakker, klinisch neuropsycholoog Arjen Neven, psychiater Centrum
Nadere informatieCortisol en het beloop van depressie en angststoornissen
Cortisol en het beloop van depressie en angststoornissen Sophie Vreeburg VGCt najaarscongres 15 november 2013 Hoge prevalentie 25 depressie angststoornis 20 15 10 lifetime prev. 1-jaar prev. 5 0 m v m
Nadere informatieDepressies en angststoornissen - Net zo vaak samen als apart. Prof.dr. W.A. Nolen UMC Groningen
Depressies en angststoornissen - Net zo vaak samen als apart Prof.dr. W.A. Nolen UMC Groningen NESDA - Verschillende cohorten Vanuit NEMESIS (303) Vanuit ARIADNE (261) 1 e lijn (1611) Met huidige depressie/angststoornis
Nadere informatieProgramma Symposium RGOc Netwerk Ouderenpsychiatrie 2019
Rob Giel Onderzoekcentrum Programma Symposium RGOc Netwerk Ouderenpsychiatrie 2019 Dinsdag 7 mei 2019 9.30-17.00 uur Het Kasteel, Groningen Info Depressie-Plus: de vele kleuren van depressie bij ouderen
Nadere informatieManisch depressief of bipolaire stoornis
0000 2027 - SV - oktober 2012 Manisch depressief of bipolaire stoornis campus Sint-Vincentius Sint-Vincentiusstraat 20 2018 Antwerpen tel. 03 285 20 00 fax 03 239 23 23 www.st-vincentius.be GasthuisZusters
Nadere informatiePsychologische behandeling van bipolaire patiënten. Dinsdag 17 januari 2017 Dr. Manja Koenders PsyQ Rotterdam/Universiteit Leiden
Psychologische behandeling van bipolaire patiënten Dinsdag 17 januari 2017 Dr. Manja Koenders PsyQ Rotterdam/Universiteit Leiden Omgaan met stessoren (1) Stressgevoeligheid Stress Generation theory The
Nadere informatieVerminderde insula connectiviteit als indicator voor non-respons?
Verminderde insula connectiviteit als indicator voor non-respons? Hanneke Geugies Dr. H.G. Ruhé Studiedag NNNSA 25 september 2015 Achtergrond Non-respons antidepressiva (TRD) Voornaamste oorzaak aanhoudende
Nadere informatiehoofdstuk 2 hoofdstuk 3
Om de herkenning van patiënten met depressieve stoornis in de eerste lijn te verbeteren wordt wel screening aanbevolen. Voorts worden pakketinterventies aanbevolen om de kwaliteit van zorg en de resultaten
Nadere informatieHoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het
Samenvatting Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het individu als op populatieniveau. Effectieve
Nadere informatiePsychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe?
Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe? Effecten en Werkingsmechanismes van Cognitieve Therapie en Interpersoonlijke Therapie voor Depressie Dr. Lotte Lemmens Maastricht University Psychotherapie
Nadere informatieScience
Science Fiction ? No Mijlpalen in de behandeling van psychose Lieuwe de Haan, Zorglijn Vroege Psychose Uitvoeren wat we al weten Bron en disclaimer Waar kunnen we de meeste winst halen? I. Hoop II. Zelfvertrouwen
Nadere informatieTransitiecentrum Affectieve Stoornissen (TAS) van het Academisch Medisch Centrum -Depressiediagnostiek en -behandeling voor jongeren-
Transitiecentrum Affectieve Stoornissen (TAS) van het Academisch Medisch Centrum -Depressiediagnostiek en -behandeling voor jongeren- In het Transitiecentrum voor Affectieve Stoornissen (TAS) vindt diagnostiek,
Nadere informatieDe kwaliteit van de omgeving (leefomstandigheden en voorzieningen) bepaalt in hoge mate de kwaliteit van de ontwikkeling van het kind.
Gastdocent: Drs. Fernando Cunha (Child Support Europe) Ontwikkelingspsycholoog Gezondheidspsycholoog (BIG) Kinder- en Jeugdpsycholoog (NIP) Onderwijsspecialist In dienst van kinderen, jongeren en hun ouders
Nadere informatieDe begeleiding bij chronische angst en depressie (resultaten van de ZemCAD studie)
Improving Mental Health by Sharing Knowledge De begeleiding bij chronische angst en depressie (resultaten van de ZemCAD studie) Jan Spijker, Maringa de Weerd, Henny Sinnema, Bauke Koekkoek, Ton van Balkom,
Nadere informatieScreening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg
Screening en behandeling van psychische problemen via internet Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Online screening Online behandeling - Effectiviteit
Nadere informatieSlaapverstoring als risicofactor voor psychopathologie in de postpartumperiode bij vrouwen met een bipolaire stoornis.
Slaapverstoring als risicofactor voor psychopathologie in de postpartumperiode bij vrouwen met een bipolaire stoornis Anja Stevens NNMHN 15 febr 2013 Post-partum periode bij vrouwen met een bipolaire stoornis
Nadere informatieOnverklaard maakt onbemind. 8 februari 2011 Utrecht
Psychiatrisch Consultatieve Dienst SLAZ/VUmc Onverklaard maakt onbemind Prof.dr.Adriaan Honig 8 februari 2011 Utrecht Onverklaard maakt onbemind AGENDA Wat verstaan we onder somatisch onvoldoende verklaarde
Nadere informatieSomatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Dokter, ik ben zo moe. Vermoeidheid Hoofdpijn Buikklachten
Nadere informatieSamenvatting SAMENVATTING Hoofdstuk 1 is de algemene introductie over de inhoud van dit proefschrift. Depressie en angststoornissen zijn de meest voorkomende psychische stoornissen en brengen een grote
Nadere informatieERGOTHERAPIE NA UITVAL WEGENS DEPRESSIE
ERGOTHERAPIE NA UITVAL WEGENS DEPRESSIE Dr. Hiske Hees Psycholoog Afdeling Stemmingsstoornissen AMC Psychiatrie 20 maart 2013 Depressie Veelvoorkomend:11-21% Recidiverend: 50-90% Ernstige beperkingen in
Nadere informatieVraagstelling: Welke verpleegkundige interventies worden ingezet bij depressie, binnen afdeling De Schans.
Vraagstelling: Welke verpleegkundige interventies worden ingezet bij depressie, binnen afdeling De Schans. Hypothese: De verpleegkundige interventies die worden ingezet bij depressie, op afdeling De Schans,
Nadere informatieAanmelden kan middels het digitale inschrijfformulier die u per mail heeft ontvangen.
MAANDAG 20 juli DINSDAG 21 juli WOENSDAG 22 juli DONDERDAG 23 juli VRIJDAG 24 juli * Bij minder dan 5 aanmeldingen verzorgen wij een alternatief aanbod (bv. ). Huttenbos Entree: 7,95 (Sjoepkar * Bij minder
Nadere informatieTRANSMURAAL PROTOCOL PSYCHIATRIE Herziene versie mei/juni 2009.
TRANSMURAAL PROTOCOL PSYCHIATRIE Herziene versie mei/juni 2009. Werkafspraken De afdeling psychiatrie, gevestigd in het Academisch Psychiatrisch Centrum van het AMC, kent 4 zorglijnen: 1. Acute zorg 2.
Nadere informatieINVLOED VAN INZICHT OP HET BELOOP VAN DE OBSESSIEVE-COMPULSIEVE STOORNIS
INVLOED VAN INZICHT OP HET BELOOP VAN DE OBSESSIEVE-COMPULSIEVE STOORNIS HENNY VISSER; HAROLD VAN MEGEN; PATRICIA VAN OPPEN; TON VAN BALKOM;ADRIAAN HOOGENDOORN;GERRIT GLAS; FUGEN NEZIROGLU; DISCLOSURE
Nadere informatieImagery in bipolaire stoornissen
Imagery in bipolaire stoornissen Karin van den Berg Klinisch psycholoog, GGzE Promovendus, Maastricht University Prof. Ger P.J. Keijsers Maastricht University: promotor Dr. M. Voncken Maastricht University:
Nadere informatieRAPPORT EVALUATIE GEBRUIK ONLINE KLACHTGERICHTE MINI-INTERVENTIES (SNELBETERINJEVEL.NL)
RAPPORT EVALUATIE GEBRUIK ONLINE KLACHTGERICHTE MINI-INTERVENTIES (SNELBETERINJEVEL.NL) Voor de periode 26-09-2016 tot 01-02-2017 Februari 2017, Trimbos-instituut. ACHTERGROND Het ministerie van VWS is
Nadere informatieCluster A Cluster B Cluster C Excentriek(zonderling) Paranoïde
PAK Psychisch functioneren en cognitie 1. Bipolaire stoornissen [Bron: Leerboek Psychiatrie. Hengeveld MW, van Balkom AJLM. 3e geheel herziene druk, de Tijdstroom 2016 - Hfdst 9 Bipolaire-stemmingsstoornissen
Nadere informatieDiagnose en classificatie in de psychiatrie
Diagnose en classificatie in de psychiatrie Klinische Validiteit Research Betrouwbaarheid Prof dr Bert van Hemert psychiater en epidemioloog Afdelingshoofd psychiatrie DBC Kosten-baten 2 Diagnosen in de
Nadere informatieDe invloed van LVB en PTSS op behandelresultaten. Birgit Seelen-de Lang (GZ psycholoog) Berry Penterman (Psychiater) GGZ Oost Brabant, FACT
De invloed van LVB en PTSS op behandelresultaten Birgit Seelen-de Lang (GZ psycholoog) Berry Penterman (Psychiater) GGZ Oost Brabant, FACT 19 juni 2019 Vignet 33 jarige man, boerenzoon. Sinds 2010 bekend
Nadere informatieCognitieve gedragstherapiegroep voor mensen met een bipolaire stoornis
Psychiatrie Cognitieve gedragstherapiegroep voor mensen met een bipolaire stoornis www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl PSY002 / Cognitieve gedragstherapiegroep
Nadere informatieBipolaire stoornissen PUNTP KAN U HELPEN
Bipolaire stoornissen PUNTP KAN U HELPEN Er zijn altijd situaties die ons erg boos, blij of verdrietig maken: emotionele pieken en dalen horen bij het leven. Maar het kan voorkomen dat u last heeft van
Nadere informatieHet klinisch effect van AOT: Onderzoek in de praktijk. Jennie Wakker
Het klinisch effect van AOT: Onderzoek in de praktijk Jennie Wakker Symposium AOT: werkt het? Is het bewezen? AOS, Arnhem, 14 maart 2009 Titel The clinical effectiveness of breathing and relaxation therapy:
Nadere informatieSamenvatting (summary in Dutch)
Samenvatting (summary in Dutch) 149 Samenvatting (summary in Dutch) Één van de meest voorkomende en slopende ziektes is depressie. De impact op het dagelijks functioneren en op de samenleving is enorm,
Nadere informatieOpdracht. Gezond bewegen? Doen!
Opdracht Doe het zelf 16 Gezond bewegen? Doen! Inleiding Indezelessenwordteraandachtbesteedaan bewegenengezondheid.erzijnopdrachtendieineen groepjewordenuitgevoerddaaromookhet samenwerken erbij. Doelstellingen
Nadere informatieHOOFDSTUK 1: INLEIDING
168 Samenvatting 169 HOOFDSTUK 1: INLEIDING Bij circa 13.5% van de ouderen komen depressieve klachten voor. Met de term depressieve klachten worden klachten bedoeld die klinisch relevant zijn, maar niet
Nadere informatieVerslaving en comorbiditeit
Verslaving en comorbiditeit Wat is de evidentie? Dr. E. Vedel, Jellinek, Arkin 18 november 2014 Comobiditeitis hot 1 Jellinek onderzoek comorbiditeit Verslaving & persoonlijkheid, 1997 Verslaving & ADHD,
Nadere informatiePersoonlijke inventarisatie van depressie en seizoengebonden stemmingsstoornissen Zelfbeoordelingvragenlijst versie (PIDS-SA)
Persoonlijke inventarisatie van depressie en seizoengebonden stemmingsstoornissen Zelfbeoordelingvragenlijst versie (PIDS-SA) Deze vragenlijst kan u een aanwijzing geven dat u mogelijk aan een depressie
Nadere informatiePostdatum. Geachte Dokter,
De Belgische gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel Quetiapine Krka 50 mg / 200 mg / 300 mg/400 mg tabletten met verlengde afgifte.
Nadere informatieDepressie. De rol van yoga en natuurlijke geneeskunde erbij Oosterse & Westerse geneeskunde
Depressie De rol van yoga en natuurlijke geneeskunde erbij Oosterse & Westerse geneeskunde - Wat is depressie wel en wat is niet? - Wat helpt wel en wat helpt niet? - Is depressie gevaarlijk? Aalst, 3
Nadere informatieTo sleep or not to Sleep. over slaap bij psychiatrische ziektebeelden door B.M. Klop- de Vries, psychiater
To sleep or not to Sleep over slaap bij psychiatrische ziektebeelden door B.M. Klop- de Vries, psychiater To sleep or not to sleep Een goede slaapkwaliteit is belangrijk voor ons psychisch welbevinden,
Nadere informatieDe Life-Chart methode en bipolaire stoornis: Inzicht en behandeling
BCNBP Hot Topics 17/10/2014 De Life-Chart methode en bipolaire stoornis: Inzicht en behandeling Lieve Beheydt, Dr. Jonne Oldenburg Overzicht Inleiding Diagnose Behandeling Wetenschap Toekomst Livianos-Aldana
Nadere informatieInFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieDe toepassing van de multidisciplinaire richtlijn voor depressie in de 2 e lijn
De toepassing van de multidisciplinaire richtlijn voor depressie in de 2 e lijn Frans Poolen, Altrecht A. van Schaik, B. Penninx & T. van Balkom VGCt, najaarscongres 2012 Vraagstelling In hoeverre worden
Nadere informatiePostpartum psychiatrie op de moeder-baby unit
Oprichtingssymposium LKPZ 9 september 2010, Corpus, Oegstgeest Postpartum psychiatrie op de moeder-baby unit Kathelijne Koorengevel, psychiater Monica Ouwens, dans- en bewegingstherapeut Afdeling Psychiatrie
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 9. Beeldvorming van het brein. Hoofdstuk 1 Postnatale hersenontwikkeling in de mens 13 Harry Uylings
Inhoud Voorwoord 9 Deel 1 Beeldvorming van het brein Hoofdstuk 1 Postnatale hersenontwikkeling in de mens 13 Harry Uylings Hoofstuk 2 Magnetische-resonantie-spectroscopie 23 Anouk Marsman Hoofstuk 3 Invloed
Nadere informatie19/02/2013. Marije aan het Rot. Rijksuniversiteit Groningen Afd. Klinische Psychologie
Rijksuniversiteit Groningen Afd. Klinische Psychologie Marije aan het Rot www.bluesclues.nl Angstig Blij Gefrustreerd Tevreden Boos Verdrietig Angstig Blij Gefrustreerd Tevreden Boos Verdrietig Hoe voelde
Nadere informatieSAMENVATTING bijlage Hoofdstuk 1 104
Samenvatting 103 De bipolaire stoornis, ook wel manisch depressieve stoornis genoemd, is gekenmerkt door extreme stemmingswisselingen, waarbij recidiverende episoden van depressie, manie en hypomanie,
Nadere informatie4.3.1 Diagnostische Checklist voor cliënten zonder dementie: DSM-5 criteria
4.3.1 Diagnostische Checklist voor cliënten zonder dementie: DSM-5 criteria Stappen 1 t/m 4 betreffen Depressie, stappen 5 en 6 betreffen Apathiesyndroom STAP 1. Bepaal of de volgende hoofdsymptomen voorkomen.
Nadere informatieAcutere zorg: meer drang- en dwangmiddelen? Afzondering en fixatie op een gesloten psychiatrische opnameafdeling
Acutere zorg: meer drang- en dwangmiddelen? Afzondering en fixatie op een gesloten psychiatrische opnameafdeling Promotor: Prof. Dr. Morrens, Prof. Dr. Schrijvers Coördinator: Marleen Claeys-Astrid Faelens
Nadere informatieCorrecties DSM 5 : Beknopt overzicht van de criteria
Correcties DSM 5 : Beknopt overzicht van de criteria Vierde oplage, juni 2016 In deze lijst zijn de belangrijkste wijzigingen opgenomen t.o.v. de derde oplage (juni 2015). Pagina Stoornis Derde oplage,
Nadere informatiertms Behandeling bij Therapieresistente Depressie
rtms Behandeling bij Therapieresistente Depressie rtms Behandeling Bij Therapieresistente Depressie In deze brochure kunt u lezen wat een rtms behandeling in het kader van een therapieresistente depressie
Nadere informatieHUISWERK AGENDA GROEP 7-8
Dag Datum Augustus Zaterdag 1 Zondag 2 Maandag 3 Dinsdag 4 Woensdag 5 Donderdag 6 Vrijdag 7 Zaterdag 8 Zondag 9 Maandag 10 Dinsdag 11 Woensdag 12 Donderdag 13 Vrijdag 14 Zaterdag 15 Zondag 16 Maandag 17
Nadere informatieDilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden. Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater
Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater Programma Inleiding Casuistiek, in groepen Centrale terugkoppeling Inzicht vanuit geriatrisch
Nadere informatieDepressie op latere leeftijd, kenmerken van de hersenen en ECT respons.
NEDERLANDSTALIGE SAMENVATTING Nederlandstalige samenvatting Depressie op latere leeftijd, kenmerken van de hersenen en ECT respons. Inleiding Wereldwijd neemt het aantal mensen met een leeftijd ouder dan
Nadere informatieDiabetes mellitus en een depressie
Diabetes mellitus en een depressie Inleiding Mensen met diabetes mellitus hebben tweemaal zoveel kans om depressief te worden als mensen zonder diabetes. Dat betekent dat in Nederland één op de tien mensen
Nadere informatieSlaap. - Je zal er maar wakker van liggen. SPV regiobijeenkomst Noord Holland West. Nynke Storm, psychiater
Slaap - Je zal er maar wakker van liggen Nynke Storm, psychiater SPV regiobijeenkomst Noord Holland West 1 Welkom 2 Opbouw Belang van aandacht voor slaap Welke slaapstoornissen zijn er? Dynamiek tussen
Nadere informatie