Handleiding e-learning ontwikkelen!!!!!!!!!!! ilearn Company B.V. - Postbus BJ Ede - Kvk Btw NL B01 Pagina 1"

Transcriptie

1 Handleiding e-learning ontwikkelen ilearn Company B.V. - Postbus BJ Ede - Kvk Btw NL B01 Pagina 1"

2 Inhoudsopgave 1. Wat is e-learning 3 2. Welke kansen biedt e-learning? 3 3. Hoe ontwikkelt u e-learning 4 a. Ga na of e-learning geschikt is voor uw onderwerp 4 b. Formuleer de leerdoelen 4 c. Brainstorm over de inhoud van de cursus en het leertraject 5 d. Stem de inhoud op de doelgroep af 8 e. Zorg voor een logische opbouw 8 f. Publiceer 10 g. Test en verbeter Tips voor het ontwikkelen van inhoud 10 a. Wanneer welke inhoud? 10 b. Tips voor video 11 c. Tekst 11 d. Afbeeldingen Bronnen Literatuurlijst 13 ilearn Company B.V. - Postbus BJ Ede - Kvk Btw NL B01 Pagina 2"

3 1. Wat is e-learning? E-learning is elke manier van leren waarbij je op een interactieve manier gebruik maakt van een computer (of tablet, smartphone, etc). E-learning richt zich vooral op: - Het leerproces zelf, zowel individueel als in groepsverband; - Het ontwikkelen en beheersen van leermateriaal en leerprocessen; - Het organiseren van leeractiviteiten. Een opmerking over terminologie: Als u een uitgebreide training ontwikkelt die volledig uit e-learning bestaat spreken wij over een e-learningtraject (online cursus). Een e-learningtraject bestaat meestal uit verschillende e-learningmodules (vaak afgekort tot modules ). Als u een onderdeel van een bestaand opleidingstraject of training in e-learning onderbrengt (zoals de theorie voor een traditionele training) dan is dit een e-learningmodule die onderdeel is van een traditioneel leertraject. Een combinatie van e-learning met een andere manier van leren, zoals een training, wordt blended-learning genoemd. 2. Welke kansen biedt e-learning? E-learning kan een flinke kostenbesparing opleveren ten opzichte van (bijvoorbeeld) klassikale instructie, vooral bij een grote doelgroep, grote groepen en kennisintensieve cursussen. Daarnaast kunnen deelnemers zelf beslissen waar én wanneer ze een e-learningtraject volgen. Er wordt dan ook op reistijd en -kosten bespaard. Ook is het eenvoudig om uw traject up-to-date te houden. U kunt snel zelf teksten, afbeeldingen en video s toevoegen of aanpassen. U hoeft dus geen wijzigingen aan trainers door te geven die op hun beurt weer hun eigen PowerPoint presentatie aan moeten passen. Mits goed ontworpen stelt e-learning de deelnemer in staat in een bepaalde mate zijn of haar eigen leerweg te kiezen. De deelnemer beslist dus zelf in welke volgorde hij/zij de lesstof doorloopt. Vraagt u zichzelf nu eens af: Als laatste is e-learning consistent: Iedereen krijgt immers dezelfde module voor zich. - Zijn er trainingen of cursussen die u nu geeft die verbeterd kunnen worden door het gebruik van e-learning? - Zijn er onderwerpen die nu wél ineens geschikt zijn om te ontwikkelen? - Kunt u onderdelen van bestaande cursussen online laten volgen om de cursus te verrijken? - Kunt u uw deelnemers de theorie/kennis onderdelen van bestaande cursussen niet beter voorafgaand aan de klassikale cursus via e-learning laten volgen? ilearn Company B.V. - Postbus BJ Ede - Kvk Btw NL B01 Pagina 3"

4 3. Hoe ontwikkelt u e-learning? a. Ga na of e-learning geschikt is voor uw onderwerp Wilt u kennis overdragen dan kunt u hiervoor heel goed e-learning gebruiken Denk bijvoorbeeld aan: - nieuwe wetgeving en regels; - werkprocedures (kwaliteitsborging, BHV, HACCP, eerste hulp, etc). Interactie: Heeft uw onderwerp veel met interactie tussen mensen te maken (bijvoorbeeld communicatietrainingen) dan is e-learning bij uitstek geschikt voor het theoretische gedeelte van uw training of cursus. Deelnemers doorlopen voorafgaand aan de training uw inleidende online cursus en komen daarna voorbereid uw training in. U kunt hierdoor uw training inkorten en/óf de tijd die u normaal besteedde aan het uitleggen van de theorie, gebruiken om extra te oefenen. Met een beetje creativiteit ontstaan er enorme veel mogelijkheden. Twijfelt u of uw onderwerp geschikt is voor e- learning? Neem dan contact met ons op via Anand Jansen, eigenaar ilearn Company via of anand@ilearnplatform.com. b. Formuleer de leerdoelen Hoe formuleer je leerdoelen? Het ontwikkelen van elk e-learningproject begint met het formuleren van de leerdoelen. Wat moet een deelnemer kennen en kunnen aan het einde van de cursus? Besteed hier genoeg tijd en aandacht aan Een leerdoel geeft de deelnemer duidelijkheid en sturing. Hij weet of een training of module voor hem geschikt is en maakt duidelijk wat het eindresultaat hoort te zijn. De inhoud van een leerdoel moet duidelijk zijn. Dit is de omschrijving van het eindniveau van de opleiding. Een leerdoel wordt altijd geformuleerd vanuit het standpunt van de deelnemer. (Gielen & Indesteege, 2004) SMARTI methode: Er bestaan veel manieren om u te helpen goede leerdoelen te formuleren. Een bewezen en eenvoudige methode is de SMARTI methode. Met deze methode formuleert u een leerdoel dat deze elementen heeft: Specifiek: Wat precies gaat de deelnemer leren? Meetbaar: Is er een manier om te meten of de deelnemer het leerdoel behaald heeft? Acceptabel: Is het een leerdoel waarmee de deelnemer akkoord gaat? Realistisch: Mag er verwacht worden dat de deelnemer het leerdoel haalt binnen de gestelde tijd? Tijdsgebonden: Is er een tijdstip waarop de deelnemer het leerdoel behaald moet hebben? Inspirerend: Wordt de deelnemer geïnspireerd door het leerdoel? ilearn Company B.V. - Postbus BJ Ede - Kvk Btw NL B01 Pagina 4"

5 Voorbeelden van goede leerdoelen: - Aan het einde van de module kan de deelnemer volgens de basisprincipes van fotografie zelfstandig mooie foto s maken. - Aan het einde van de cursus heeft de deelnemer een PRINCE2 certificering behaald waardoor hij effectiever projecten kan managen. Zorg dat u in de beschrijving van de cursus en de modules het leerdoel van de cursus en/of de module duidelijk maakt. Alleen dan weet de deelnemer naar welk doel hij toe werkt. Niveaus van leerdoelen: Bedenk ook op welk niveau de deelnemer iets moet beheersen. De drie niveaus van leerdoelen zijn (Ng & Bereiter, 1991): Kennisniveau: Ik benoem de stappen om een autoband te verwisselen. Vaardigheidsniveau: Ik vervang zelfstandig een autoband. Attitude/inzichtsniveau: Ik neem op een veilige manier deel aan het verkeer. Om iemand iets op vaardigheidsniveau te leren zult u eerst aandacht moeten besteden aan het benodigde kennisniveau. Iemand kan niet zelfstandig een autoband verwisselen als hij niet eerst de correcte stappen kent. Om iemand op attitude/houdingsniveau iets te leren moet u eerst zowel het aan kennis- en vaardigheidsniveau tijd besteden. Iemand kan immers niet veilig aan het verkeer deelnemen als hij de benodigde kennis en vaardigheden niet heeft. c. Brainstorm hoe het traject of de module eruit komt te zien Brainstorm met een aantal collega s (en misschien zelfs met de toekomstige deelnemers) hoe u het traject of de module vorm wilt gaan geven. Een aantal overwegingen: Inhoud: Welke inhoud heeft u al? Waarschijnlijk heeft u al materialen in huis die u kunt gebruiken om e-learning te maken. Op deze manier hoeft u niet het wiel opnieuw uit te vinden en kunt u snel aan de slag met het ontwikkelen. Denk hierbij aan PowerPoint presentaties, opnamen van lezingen, eerder uitgezonden webinars, interviews, Youtube video s, pdf-documenten, bronmateriaal, afbeeldingen, diagrammen, ebooks, etc, etc. Mogelijk moet u enige aanpassingen in uw materialen maken om het geschikt te maken voor e-learning. Bij het omzetten van bestaande materialen in e-learning kan hulp van een expert veel verschil uitmaken voor de uiteindelijke kwaliteit. Vragen? Vrijblijvend advies nodig? Neem contact met ons op via Anand Jansen, eigenaar ilearn Company via of anand@ilearnplatform.com. ilearn Company B.V. - Postbus BJ Ede - Kvk Btw NL B01 Pagina 5"

6 Voorbeeld Het fictieve trainingsbureau Learn 2 Communicate heeft een divers aanbod aan trainingen op het gebied van communicatie. Omdat bijna de helft van de trainingen besteed wordt aan het uitleggen van theorie heeft Learn 2 Communicate besloten om een e-learningtraject te ontwikkelen voor het theoriegedeelte. Ze hosten dit traject op het ilearn platform. - Powerpoint-presentatie van de training. - Handout voor deelnemers. Learn 2 Communicate heeft deze materialen: Daarnaast hebben ze besloten om tijdens 1 training te filmen. Ze hebben hierdoor videobeelden van de trainer die de theorie uitlegt én een aantal fragmenten van oefenende deelnemers. Nadat alle materialen verzameld zijn, besluiten ze om de module als volgt op te bouwen: - De module begint met een korte video-introductie waarin de trainer zich voorstelt. Daarna legt hij de theorie uit. De e-learningmodule is zo opgebouwd dat de deelnemer de powerpoint presentatie en de trainer tegelijk kan zien. - Na de introductie krijgt de deelnemer voorbeelden te zien van de theorie die door de deelnemers op de training toegepast wordt. Hierin wordt voor elk stuk theorie een aantal voorbeelden gegeven hoe het wel en niet moet. - Aan het einde krijgt de deelnemer een korte multiple-choicetoets waarmee hij kan controleren of hij de stof begrepen heeft. Resultaat: Na het afronden van de module komt de deelnemer voorbereid naar de training toe. De trainer kan nu de hele dag aan oefenen besteden waardoor het leerrendement en de tevredenheid van deelnemers sterk toeneemt Zorg voor afwisseling: Deelnemers die alleen teksten moeten lezen zullen moeite hebben om hun concentratie erbij te houden. U kunt dit eenvoudig voorkomen door verschillende soorten inhoud te mixen. Voorbeeld: Uitgeverij ABC heeft net een boek uitgebracht over nieuwe btw-wetgeving. ABC wil naast het boek ook een e-learningtraject aanbieden. Deze wordt uiteraard op het boek gebaseerd. Afwisseling: Omdat deelnemers meer onthouden als er afwisseling in de cursus is heeft ABC besloten om tussen de teksten door andere elementen te plaatsen: - Na hoofdstuk 2 volgt een opname van een interview met de minister van financiën over de veranderingen. - Na hoofdstuk 4 volgt er een korte quiz waarmee de deelnemer zijn kennisniveau kan testen. ilearn Company B.V. - Postbus BJ Ede - Kvk Btw NL B01 Pagina 6"

7 - Als laatste is er na hoofdstuk 6 een opdracht waarin de deelnemer moet omschrijven hoe zijn bedrijf te maken krijgt met de nieuwe wetgeving. Resultaat: Op deze manier is er afwisseling in de lesstof, wat ervoor zorgt dat deelnemers geboeid blijven en meer onthouden. Leerstof splitsen en ordenen: Kunt u het onderwerp splitsen in stukken? Mogelijk heeft u een onderwerp dat geschikt is om in stukken aan te bieden. Denk maar aan hoe boeken opgebouwd zijn in hoofdstukken en paragraven. Door het splitsen van de leerstof voorkomt u dat de deelnemer te veel informatie ineens krijgt. Een thematische ordening (Kessels & Smit, 2007) werkt bij e-learning vaak erg goed. Ik adviseer om video s op te splitsen in fragmenten van minuten, dit te combineren met ondersteunende documenten, opdrachten en toetsing voor maximaal leerrendement. Samen maakt dit dan één module in uw cursus. Het is beter om veel kleine modules met goede thematische ordening te hebben, dan een aantal grote modules. Uw cursus is door het aantal modules dan ook omvangrijker. Voorbeeld: Garagebedrijf Gerritsen wil medewerkers bijscholen zodat zij elektrische auto s kunnen onderhouden. Ze doen dit middels een e-learningtraject. Om het traject overzichtelijk te houden heeft hun ontwikkelaar gekozen voor deze indeling: Hoofdstuk 1: Verschil tussen elektrische en conventionele auto s Paragraaf 1.1: Motor Paragraaf 1.2: Transmissie Paragraaf 1.3: accu s. Toets Door de lesstof op deze manier in te delen heeft de deelnemer vooraf inzicht wanneer wat aan bod komt. Dit voorkomt verwarring. Toetsing: Mogelijk wilt u een toets aan uw e-learning koppelen. Dit kan omdat u wilt weten of de deelnemers bepaalde kennis opgedaan hebben. Toetsen kunnen ook gebruikt worden als een middel om feedback te geven. Deelnemers krijgen daardoor inzicht in hun kennisniveau. Relevante toetsmethoden voor e-learning: - Gesloten vragen Het ilearnplatform heeft een meerkeuzentoetsmodule die random een set vragen toont aan de deelnemer. ilearn Company B.V. - Postbus BJ Ede - Kvk Btw NL B01 Pagina 7"

8 - Open vragen U kunt in een document bij de module een pdf voegen met daarin een set open vragen. Middels de functie mail de docent, kunnen deelnemers de vragen door u laten controleren en voorzien van feedback. - Interactieve vragen Deze vragen zijn op het platform op dit moment nog niet mogelijk. - Werkstuk/cases Hier zijn vele varianten van mogelijk op het platform. Van het inleveren van een opgesteld contract voor een jurist t/m de deelnemer zichzelf laten opnemen op video bij een communicatietraining en dit beoordelen. Middels de mail de docent functionaliteit kan de deelnemer allerlei soorten documenten naar de docent sturen ter beoordeling. De Open Universiteit heeft de meest voorkomende toetsmethodenonderzocht en legt in dit document uit wat de voor- en nadelen van elke soort zijn: d. Stem inhoud op de doelgroep af David Kolb (1985) heeft vier verschillende leerstijlen geïdentificeerd. Elke leerstijl heeft zijn eigen voorkeuren en manier van leren. Het is goed om na te gaan wat de voorkeursleerstijl van uw doelgroep is. De denker kan goed logisch denken en redeneren. Hij probeert uit zijn omgeving algemene regels te ontdekken. Voor het ontwikkelen van e-learning voor denkers is het belangrijk om hen genoeg theorie aan te reiken. De beslisser hakt knopen door en is heel praktisch. Hij hecht veel waarde aan een duidelijke link tussen theorie en praktijk. Voor het ontwikkelen van e-learning voor beslissers is het belangrijk om deze link duidelijk te laten zien. De doener wil vooral aan de slag met nieuwe kennis. Hij leert door te experimenteren en lost problemen op door iets uit te proberen. Voor het ontwikkelen van e-learning voor doeners is het belangrijk dat er genoeg oefenmogelijkheden zijn, vooral nadat ze nieuwe kennis opgedaan hebben. De bezinner/dromer observeert anderen hoe zij problemen oplossen en denkt na voordat hij/zij iets doet. Voor het ontwikkelen van e-learning voor bezinners is het belangrijk dat ze genoeg voorbeelden aangereikt krijgen. e. Zorg voor een logische opbouw Begin elke module met een korte inleiding wat er in dit deel behandeld gaat worden. Na de inleiding komt de leerstof en aan het einde eventueel een toets. De vier leerstijlen die net behandeld zijn, zijn in een cirkel te plaatsen. Deze cirkel heet de leercirkel van Kolb en geeft u een logische manier om uw leerstof binnen een module op te bouwen. ilearn Company B.V. - Postbus BJ Ede - Kvk Btw NL B01 Pagina 8"

9 Maak voor elk vierkant buiten de cirkel (concrete ervaring, reflectief observeren, abstract conceptualiseren en actief experimenteren) een leeractiviteit (hieronder volgt een voorbeeld). Plaats daarna deze activiteiten in de volgorde van de cirkel in uw e-learning. Hiermee zorgt u voor een logisch verloop van uw module én sluit u bij elke voorkeursleerstijl aan. Tip: Als bij uw deelnemers een leerstijl vaak voorkomt kunt u het beste op die plek in de cirkel beginnen. Voorbeeld: U geeft een training verkopen. Voorafgaand aan de training krijgen deelnemers toegang tot uw module om zich voor te bereiden op de training. U heeft onderzoek gedaan naar de voorkeursleerstijl van uw deelnemers en ontdekt dat veel van uw deelnemers doener zijn. Volgorde: - U begint uw module bijvoorbeeld met een video van een sales gesprek. Op een gegeven moment pauzeert de video en vraagt u de deelnemer hoe hij in deze situatie verder zou gaan. - Als tweede laat u een aantal voorbeelden zien van goede (en wellicht ook slechte) sales gesprekken. - Als derde introduceert u theorie over verkopen en laat zien waar deze theorie in de voorbeelden terug kwam. - Tenslotte legt u de link naar de praktijk van de deelnemer. Hoe kan hij het geleerde toepassen in zijn eigen praktijk. U kunt hiervoor bijvoorbeeld een case-study of reflectie-opdracht toevoegen. ilearn Company B.V. - Postbus BJ Ede - Kvk Btw NL B01 Pagina 9"

10 Resultaat: U heeft nu de cirkel volledig doorlopen. De deelnemer gaat na de module de praktijk in met als eerste stap: het toepassen van het geleerde Tip: Geef aan het eind of begin van een module aan hoe ver hij/zij in de cursus gevorderd is. Dit kan bijvoorbeeld door in de modulebeschrijving te noteren: U bent nu op 50% van de cursus. f. Publiceer Ongetwijfeld de spannendste stap van het ontwikkelen van e-learning, het publiceren Nadat u alles ontwikkeld heeft is het tijd om uw e-learningtraject in het ilearn platform te zetten. Met de zeer eenvoudige upload-tool heeft u binnen de kortste keren uw elearning ge-upload. Het ilearnplatform.com controleert vervolgens of de cursus aan de kwaliteitseisen voldoet. Volgt u de stappen in dit document op, dan voorzien wij daar geen enkel probleem. Vanaf dat moment is uw online cursus te koop g. Test en verbeter Nu uw module op het ilearn platform staat is het een kwestie van tijd totdat de eerste gebruikers uw module gaan volgen. Om de kwaliteit van uw module verder te verhogen is het noodzakelijk om de reviews/ gebruikerservaringen goed in de gaten te houden. Aan de hand van de feedback die u van deelnemers ontvangt kunt u uw module continue verbeteren. Als uw module een toets heeft, dan kunt u de resultaten hiervan gebruiken voor de evaluatie op leerniveau. (Mits u op een betrouwbare en valide manier toetst). Als uw module geen toets heeft moet u er mogelijk een toevoegen maken om op dit niveau te kunnen evalueren. 4. Tips voor het ontwikkelen van de inhoud Eerder hebben we het gehad over de ordening van de lesstof (met de leercirkel van Kolb). Maar waar moet u op letten als u de inhoud zelf ontwikkelt? a. Wanneer welke inhoud? Heeft u video? Gebruik deze dan Video heeft een sterke voorkeur omdat deelnemers er over het algemeen meer van onthouden. Plaats onder (of na) de video een tekst die de video samenvat. Heeft u geen video? Zorg dan dat u uw tekst met zoveel mogelijk afbeeldingen ondersteunt. ilearn Company B.V. - Postbus BJ Ede - Kvk Btw NL B01 Pagina 10 "

11 Wanneer kunt u beter geen video gebruiken: Als het videomateriaal slechte beeld- of audiokwaliteit heeft, erg lang is (gebruik hiervoor uw eigen inschattingsvermogen) of monotoon is. Ook als exacte formuleringen belangrijk zijn (bijvoorbeeld wetteksten) is het handiger om deze als tekst in uw module te zetten. De uitleg over wetteksten kunt u uiteraard wel in videovorm doen. b. Tips voor het gebruiken en maken van goede video: - Afbeeldingen in een tekst zorgen voor onderbouwing. Dezelfde onderbouwing kunt u in video s gebruiken. Legt u iets moeilijks uit? Laat dan een afbeelding of animatie ter ondersteuning in de video zien. - Neemt u een presentatie op? Zorg dan dat u met 2 camera s opneemt. U kunt dan met één camera de presentator filmen en met de andere camera het publiek. Door de verschillende beelden te combineren wordt de video veel interessanter om naar te kijken. - Heeft uw module slides van een presentatie met een voice-over? Zorg dan dat de spreker toch klein in beeld te zien is. Dit maakt de video veel persoonlijker dan slides met enkel een voice-over. - Gebruik een teleprompter/autocue als de spreker voor de camera lange teksten heeft. Dit zorgt ervoor dat u veel sneller klaar bent. Een gefrustreerde spreker die voor de zevende keer een stuk correct probeert te vertellen toont dit mogelijk onbewust op beeld. Dit komt de kwaliteit van uw video niet ten goede. - Zorg dat u over de juiste auteursrechten beschikt. Er is niets vervelenders dan een claim omdat u een afbeelding niet mocht gebruiken. c. Tekst - Ontwerp een macrostructuur: zorg ervoor dat lange teksten over meerdere pagina s verdeeld staan; - deel de tekst in alinea s in en schrijf de koppen en tussenkoppen eerst; - zorg dat zinnen actief zijn (vermijd worden en zullen ); - wees vriendelijk: Spreek de deelnemer aan met jij of u. Stel eens een vraag; - houd zinnen kort (maximaal 30 woorden. Streef naar een gemiddelde lengte van 10 woorden); - zorg dat de deelnemer na maximaal drie schermen tekst afwisseling krijgt. Als u écht meer tekst gebruiken moet, zorg dan dat de tekst zoveel mogelijk onderbouwd wordt met afbeeldingen en video s; - maak gebruik van opsommingen waar mogelijk (zoals ik bij deze tips doe); - auteursrechten (zoals eerder genoemd). ilearn Company B.V. - Postbus BJ Ede - Kvk Btw NL B01 Pagina 11 "

12 d. Afbeeldingen Afbeeldingen, diagrammen en grafieken werken over het algemeen heel goed. Als u de onderstaande regels volgt zullen deze visuele ondersteuningen altijd voor een toevoeging zorgen. - Gebruik afbeeldingen die voor helderheid zorgen. Bij complexe onderwerpen kunnen afbeeldingen snel voor verheldering zorgen. Ga maar na hoeveel woorden u had moeten gebruiken om deze verkeerssituatie uit te leggen en hoe groot de kans op onduidelijkheid is; - gebruik alleen afbeeldingen die relevant zijn. Geeft u een BHV-training? Dan kan een afbeelding van een ambulance een stuk tekst opvrolijken. Geeft u een training over ICT-beveiliging zorgt dezelfde ambulance alleen voor verwarring; - auteursrechten (zoals eerder genoemd). 5. Bronnen Over e-learningontwikkeling Engelstalig: Nederlandstalig: (bedoeld voor interne projecten maar er staan nuttige tips in). Over video's maken Nederlandstalig: ilearn Company B.V. - Postbus BJ Ede - Kvk Btw NL B01 Pagina 12 "

13 Over foto's Engelstalig: Nederlandstalig: Over teksten Nederlandstalig: Literatuurlijst Gielen, H. & Indesteege, L. (2004). Rendement van leeractiviteiten. Effect- en ROI-meting van opleidingen. Leuven/Voorburg: Acco. Kessels, J.W.M & Smit, C.A. (2007) Opleidingskunde, een bedrijfsgerichte benadering van leerprocessen. Kluwer Bedrijfsinformatie. Kirkpatrick, D. L. (1994). Evaluating Training Programs. San Francisco: Berrett-Koehler Publishers, Inc. Kolb, D. A. (1985). Learning Style Inventory: Technical Manual. Boston, MA: Hay Group, Hay Resources Direct. Ng, E. & Bereiter, C. Three Levels of Goal Orientation in Learning, Journal of the Learning Sciences, Volume 1, Issue 3 & 4 July 1991 *De afbeelding op pagina 12 is gemaakt door A. Rabea. Het gebruik valt onder de Creative Commons BY-SA 2.0 licentie. ilearn Company B.V. - Postbus BJ Ede - Kvk Btw NL B01 Pagina 13 "