CREATIVITEIT VERBINDT

Transcriptie

1 Mocca CultuureduactieAmsterdam2011(13april) 1 CREATIVITEITVERBINDT [Ditisde intergrale,ruwetekstweergave vandevoordrachtvandavidvanderkooij, gehoudentijdensdebijeenkomstcultuureducatieamsterdam april. Welkomallemaal.IkbeginmetMoccatebedankenvoordeuitnodigingenhet vertrouwendatzijgesteldhebbeninmijomeenvooruinteressantpraatjetekomen houden.ikbenookbijzonderaangenaamverrastdoordegrotebelangstellingvoordeze workshop.workshopismisschieneenvreemdebetitelingvoorietswatmeerlijktopde settingvaneenhoorcollege.maaruheeftopuwstoelookpenenpapiergevondenen daarmeewilikgraagvanditpraatjegebruikenmakenomuookactiefaanhetdenkente zettenoverdeonderwerpendieikmetuwilbespreken.latenweheteenpraatshop noemen.eenpraatshopwaarbijikveelaanhetwoordbenmaaruookaanhetdenkenen pratenzet. Onderwerpvanmijnpraatshop:cultuur,onderwijsencreativiteit.Ennatuurlijk een beetjeparadoxaal degroteafwezigehiervandaag,maarweliniedersgedachte:het kind.detitelvandeworkshop,indeinformatiedieuvanmoccagekregenhebtluidt: creativiteitverbindt.enikbeginmeteenmeteenverbindingtemaken,namelijktussen mijzelfencultuureducatie.endaarvoorgaikterugnaarmijneigenlagereschooltijd. Deherinneringendiemijtebinnenschietenhebbenvooraleersttemakenmetmijn ouders.alskleinejongenwerdikdoorhunmeegesleeptnaarmusea.daarspringtvooral hetrijksmuseumuitnaarvoren,datwastoennoghelemaalopen:nachtwachten poppenhuizenuitdegoudeneeuwzijnmijm.n.bijgebleven.bijhetzoveelstebezoek wasermaareendingwaariknognaartoewilde,depoppenhuizen.ookstaatmij levendigbijhoeverveeldikdoorgrotekerkenenkathedralenslenterdetijdens vakantiesinm.n.frankrijk.fransenhebbeneenheelduidelijkbeeldvancultuur. Frankrijkiscultuur,derestisbarbaars Entoenikietsouderwas,bijnaiedere donderdagavondnaarhettheater.bestbijgeblevenstukkenenoptredens:macbeth, SethGaaikemaa,vandeKoelemerendesdoodsendeKaukasischekrijtkring,geenidee meerwaardatlaatsteoverging.dusgegoogeld;vanbrecht,hartverscheurend,zoekhet maarop. Alsikaandeanderekantdenkaandelagereschoolencultuurzieikeenwatschraler landschap.cultuurwasiets,datikinverbandmetschoolnuvooralassocieermet schoolreisjes,eenmaalperjaar.obligatebezoekenaaneenmodelboerderijinde Flevopolder deflevohof,meestersnijders meesterverteller hadereenliedjeover geschrevendatweindebusmoestenzingen.ikweetnoggoedhoebegon:(*zingt*)we gaanmetzijnallennaardeflevohof,landuitdezuiderzee!endanhadjehet openluchtmuseumbijarnhem.enindeklasfilmpjesvanberthaanstra feestoverigens Destemvanhetwater,Glas. Ikzieeeninteressantescheidinginonderwerpendiemijtebinnenschietentussende cultuurervaringendiemijnoudersmijmeegavenenwatervanschoolisbijgebleven.als udieookziet,danvraagikudienogevenvoorutehouden,hijkomtvanzelfaanbod.

2 Mocca CultuureduactieAmsterdam2011(13april) 2 Vanuitdezepersoonlijkeendusbeperkte enmisschienwatzwart witneergezette ervaringennaardezetijdkijkend,zegiknu:wezijnerzeerzekeropvooruitgegaan! Ikbenbekendmeteenaantalorganisatiesdiecultuuronderwijsaanbieden,bemiddelen ofzoalsmocca,datscholenencultuurinstantiesbijelkaarbrengtendaarbijeen adviserendefunctieheeft.cultuureducatieiseenbegripenhetisgoedgeorganiseerd.er iseenrijkaanbodenerwordtgebruikvangemaakt.misschiennietzoveelalsuzou willenmaartoch,endatkanvanmiddagveranderen. Maarwatiscultuuronderwijseigenlijk?Daarheeftuallemaaleenideebij.Ubentermee bezigenvandaagzijnwenotabeneopeenconferentieovercultuureducatie.watishet? Hetlijkteenopendeur,maardenkerevenoverna.Enneemeenlosvelpapiereneen pen,enschrijfhetop.neemdaareveneenkleinminuutjedetijdvoor. Mooidanvraagiknuaanuomeveninoverlegtegaanmetuwbuurmanofbuurvrouw. Vergelijkwatuheeftopgeschrevenenlichtdattoe.Alshetzouitkomtmaaktueen drietal.reageeropelkaarsbeschrijvingvancultuureducatie.daarnaruiltudepapieren enschrijfteenaanvullingofopmerkingbijwatuwbuurgeschrevenheeft.neemookhier weerevendedetijdvoor. Goed,dangeeftunuhetpapiertjeweerterugaandegenewaarhetvandaankwam.Lees wateropstaatengastaan.gaallemaalstaanenhoudhetpapiermetgestrektearmen bovenuwhoofd.maaknuvanhetvelpapier eenprop.jadoetudatmaar.verfrommel hetengooihet zovermogelijkweg! Ditzalbijumisschienwatgemengdegevoelensoproepen.Maarikhebuuwideeover watcultuureducatieisbewustvanuaflatenwerpen.nietomdathetnietwaarisofniet goedis.helemaalniet.maaromuuittedagenomderestvanmijnpraatjeenookderest vandezemiddag enwellichtookhierna vernieuwend,frisenfruitignaar cultuureducatietekijkeneneropenovernaartedenken.nietvanuituwovertuigingen overcultuureducatietotnutoe. Iklaatcultuurevenlosenrichtmetoteducatie.Daarzijnveeldefinitiesvan,ikvathet samenmetonderwijsenopvoeding,voorhetgemakspreekikevenvanonderwijs. Vraagvooru,watisdefunctievanonderwijs?Daarheefteenbelangrijkdeelvanuvoor gestudeerdendatmoetvoordiegenennietmoeilijkzijn.maaronderwijsgaatons allemaalaandusikvraaghetaaniedereen.denkeenminuutnaenschrijfhetop.dat magalseenmooievolzinofalseenreeksassociaties.gauwgang. Mooi,bespreekditeensmetuwbuurman.Ikzalnietaanuwvragenomhetstrakste verfrommelenomwegtegooien. Watupreciesheeftopgeschrevenweetiknietmaarikvraagmeafofernieteenrode draadinzitinallegedachten.wieheefterbijvoorbeeldietsindetrantvan kennisoverdracht?enwieheeftgedachtaan vaardigheden?wieaan sociaal emotioneleontwikkeling?wieheeftergenoteerd cultuur? Ikspreekregelmatigmenseninenomhetonderwijsenleesenkijknaarinformatieover onderwijs.daarspringentweehoofdzakenuitalswekijkennaardefunctievan

3 Mocca CultuureduactieAmsterdam2011(13april) 3 onderwijs:datis(1)kinderengereedmakenomeenroltekunnenspeleninde maatschappijeneenbijdrageteleverenaandeeconomie ofietsvandiestrekking,en (2)overdrachtvanwaardenennormen,datsamenvaltmetietsdat cultuur heet.het eersteisvooralgerichtopkennisenvaardigheden,dienodigzijnomeenboterhamte verdienenendetweeheefttemakenmetsamenhangvanjezelfmetjeomgeving;waar komikvandaan,watzijnmijnwortelsenhoepasikinmijnomgeving?beiden verbindenzehetkindmetzijnomgevingendetoekomst. Daarvalthetwoordverbindenweer.Onderwijsgaatoververbindennamelijk.Jelegtals leerkrachtofbetrokkenebijonderwijseenverbindingtussenjouenhetkind noemhet dedagelijksedialoogdiejehebtomhetkindtehelpenbijhetlerenenontdekken.enje helpthetkindzichtteverbindenmetdewereld doorhetkindrelevantedingente lerenwaarmeehetnuenstrakssteviginschoenenstaatenhetbesttotzijnrechtkomt. Datbetekentoverigensdatdeleerkrachtopzijnbeurtzichookverbindenmoetmetde wereldomjeheen.hetisdriehoekwaarindestromenallekantenopgaan,waarinde leerkrachtookweerkanlerenvanhetkind.maarikmoetoppassendatiknietafdwaal vanmijnuitgestippeldepraatje Watiscultuur?Datisdevolgendevraagwaarikuoverwillatennadenken.Ikvraagnu explicietomdaarnieteenmooievolzinalsdefinitievanteschrijven,maareenreeks associaties,lossesteekwoordendiepassenbijwatuondercultuurverstaat.neemeen minuutdetijd.deelevenmetdeburen. Goed,ooknuhebikweernietmetumeegekeken,maarikhebweldevolgende hypothese.alsweovercultuurpratendenkenwevaaktweekantenop.deenekantis metnamedeesthetischekant,dievandeschonekunsten.watik persoonlijk als eersteassociatiehebbijdeactiviteitendiebinnencultuureducatiewordenaangeboden. Deanderekantisdievanonzewaardenennormen,desamenhangtussenallesinde maatschappij,alleswatonsbindt;hoewijmetelkaaromgaan.ditiseenogenschijnlijke scheiding,wanthetzijnjuistdezewaardenennormendieweterugzieninkunsten expressieveactiviteiten.enkunstkanopzijnbeurtdezewaardenennormenweer doorbreken;shockeren,zegmaar.wezienditnietalleenteruginkunstuitingenmaarin allesomonsheen.cultuuruitzichinhoewijleven,hoewijwerken,inwatonsdrijft. Ikhebereenaantaldefinitiesbijgezochtopinternet. Zolasik: Hetgeheelvangemeenschappelijkewaarden,kenniseninzichtophetvlakvanhet geestelijkenzedelijkleven,dewetenschap,dekunsten,demens en wereldbeschouwing. Datklinktheelgedragen,dezeiswatpragmatischer: Eengeheelvanaangeleerdegedragskenmerken,waaraanalleledenvaneen gemeenschapzichopenlijkhouden. Eenbelangrijkekanttekeningisdatcultuurnietstatischis: Dezeleefstijlisnieteenduidig,maarveeleerdynamischenontwikkeldzichineen wisselwerking.

4 Mocca CultuureduactieAmsterdam2011(13april) 4 Endancultuurinzijnmeestbredebetekenis: Alleswatdoormenselijkhandelenisgemaakt,oftewelallesbehalvede`ongerepte` natuur. Enindezelaatstedefinitiekomthetwoordvoorwaariknaartoewil,namelijk maken, oftewel creativiteit.creativiteit=maken,alleswatdoormenselijkhandelengemaaktis. Allesbehalvede ongerepte natuur. Overcreativiteitbestaandenodigevooronderstellingen,ennatuurlijkook vooroordelen.ikvraagueensnatedenkenoverwatdezevooroordelenzoudenkunnen zijn.datkanmoeilijkzijn,m.n.voordegenenonderudiedagelijksmetcreativiteitbezig zijnenerhungeldmeverdienen.kijkeensnaarcreativiteitdoordebrilvaneenander enverzineenoftweevooronderstellingen.zovan Oh,maardatkanmijnkleineneefje ook. of Kinderenzijntochhartstikkecreatief? Doeditsamenmetuwbuurmanof buurvrouw.neemhierookweereenminuutdetijdvoor. Ikhebzelf3vooronderstellingent.a.v.creativiteitdieikvaaktegenkom.Zezijnalledrie waar,maar Deeerste:creativiteit,datisknutselenenkleien.Jadatishet,maardanmoetenweniet vergetendatraketten,olieboorplatforms,enipadsookcreativiteitzijn,betergezegdhet resultaatvancreativiteit.ookbelangrijkisdit:jeeerstebloemtekenenalsje5bent,dat iscreatief,opje35 ste nogsteedsdezelfdebloemtekenen ookalbenjeerschatrijkmee geworden datisniet nietmeer creatief. Nummertwee:creativiteitisvoorsofties,navelstaarders,beoefenaarsvanmeditatieen esoterischeactiviteiten.uiteraardiscreativiteitvoor softies,maarcreativiteitisnetzo goedvoorenvangestresteschooldirecteuren,kunstenaars,commando senpolitici. Endrie:ikbennietcreatief,creativiteitisvoorcreatievelingen;kunstenaarsen reclamemakersommeerpreciestezijn.andersgezegd,datkanikniet,laatdatmaaraan anderenover.onzin.creativiteitencreatiefdenkeniseendisciplinediejemeesterkunt worden.netalsrekenenentaalofautorijden,kunjehetleren.ikzegaltijd:iedereen nouja,bijnaiedereen kanlerenautorijden,enhetfeitdatwenietallemaalmichael Schumacherhetenmoetonsernietvanweerhoudenomhettedoen. Watiscreativteit?Creativiteitis daarisieweer verbinden.tweedingendie ogenschijnlijknietsmetelkaartemakenhebbenwordensamengebrachtenineenflits ontstaaterietsnieuws!ikgeefueenbekendvoorbeeld.georgemestralgingin1941uit jagenmetzijnhond.devetersvanzijnnieuweschoenenschotensteedslos. Thuisgekomenmerktehijindevachtvanzijnhondallemaalklitten.Delosse schoenvetersendeklitflitsthijplotselingsamentothetidee klittenband ;eureka! Datkunnenwijook.Hetvergtsomswatoefening,maarzelfbijeeneerstekeerkunnen erverrassendeideeënontstaan.pakpenenpapier.maaktweekolommen doedit samen enschrijflinksietswatmetkokenofdekeukentemakenheeft.schrijfrechts ietswatmetauto sofgaragestemakenheeft.dusbijvoorbeeldkokenenrem.daarna combineertudiewoordenenprobeertdaareennieuwideeuittehalen,eenuitvinding ofeenanderenieuwegedachte.inditvoorbeeldzouhetietskunnenzijndatervoor

5 Mocca CultuureduactieAmsterdam2011(13april) 5 zorgtdathetgasautomatischwordtuitgezetalsdemelkbeginttekoken.probeerhetnu zelf,misschiendoetuweleenbaandoorbrekendeuitvinding.gaatuwgang. Watheeftcreativiteitnutemakenmetditverhaal?Resumerend:cultuurindebreedste zinvanhetwoordisalleswatdoordemensverzonnenofgemaaktis.alleswatdemens gemaaktheeftisderesultantevanonsuniekevermogentotcreativiteit.datisoverde vluchtstrookeenbeetje.kijkendnaarcultuureducatiehebbenwenueenverbinding tussencreativiteitencultuurgelegd.nudeeducatiekant onderwijsencreativiteit. Demensiseenvatvolparadoxen.Wezijncreatief,instaatomvanallesteverzinnenen temaken inclusiefereenpotjevanmaken.maartegelijkertijdzijnwegewoontedieren, diezoekennaarveiligheidenzekerheid.zozorgenwedatallesoprolletjesblijftlopen. Gewoontesvormendesmeerolievanonzemaatschappij.Zezorgenervoordatwe opstaan,tandenpoetsen,naarhetwerkgaan,zonderdatweereigenlijkbijnahoevente denken.denkaanhetverkeer.alleslooptgoed,totdaterietsonverwachtsgebeurt;er ietsverandert.datzienookteruginbijvoorbeeldonderwijs.wemakenkinderengereed voordeelnameaandemaatschappij.zodatallesoprolletjesblijftlopen.datging eigenlijkwelgoed.sindswescholenalsgroteinstitutenkennen,aangejaagddoorde industriëlerevolutiezijnwemetscholingenopvoedingbezigomkinderenklaarte stomenvoorhunrolalsvolwassene.zomanagenwealsmaatschappijcontinuïteit. Maardoordeeeuwenheenisdesamenlevingsteedssnellergaanveranderen, aangejaagddoorvooraltechnologischeontwikkelingen:landbouw,industrie, mechanisatie,informatie,kennis,transformatie.endezeveranderingenversnellende verandering.wathetbetekentvooronderwijsisdatdewereldnuzosnelaanhet veranderenisdatwenietmeerwetenwaarweonzekinderenvoorklaarstomen,anders danvoorverandering.endatdoejemetcreativiteit.wantcreativiteitisdekrachtomje aantepassenaannieuweomstandigheden,problemenoplossenenkansenzien. Grappig;creativiteitveroorzaaktveranderingenjemoetcreatiefzijnommetdie veranderingomtegaan.denkerhetuwevan. Ennuhebikweereendriehoek:cultuur onderwijs creativiteit.mijnboodschapis: verbind!metdezedriehoekhebbenweeenkrachtiginstrumentomkinderentehelpen hunwegtezoekenindeveranderendemaatschappij,zonderteverdwalen. Detijdvliegtenomdatditnietbepaaldeenstandaardpraatjevoormijis,benikwat lastiguitgekomen.hierendaarwatovergeslagen,omertochnogeencoherentverhaal vantemaken.ikhoopdathetgeluktis.hetisnu helaas tijdvoordiegenendieeen kraampjehebbenopdeinformatiemark,omafscheidtenemen.uwordtdringend verzochtomuwkraampjesopdemarktingereedheidtegaanbrengen.metde achterblijverswilikzonogevenverdernapraten.wezullenhetnetjeshouden. Goednuwijonderelkaarzijnwilikueenopdrachtgevengeven.Wehebbenzonet gezienhoejedoorverbindingentussenbestaandezakentotnieuweideeënkuntkomen. Wehebbendatevengeprobeerdennuwilikuuitdagenomhetpraktischtoetepassen. Namelijkdooreenofmeernieuweenverrassendeideeënteverzinnenvoor cultuuronderwijsin,bij,opofonderuwschool. Andereideeën,dingendieunognietgedaanheeftenwaarunognietvangehoordheeft.

6 Endatgaatzo.Werkweerinkoppelsofdrietallen.Ophetpapiermaaktudrie kolommen;schrijfbovendiekolommenachtereenvolgens:cultuur,onderwijsen creativiteit.ikgeefuzodriekeerevendetijdominiederekolomassociatiestenoteren dieuheeftbijderespectievelijkekoppen;cultuur,onderwijsencreativiteit.klaar? Gaatuwgang. Mooi,watnudebedoelingis:maakeenwillekeurigeselectievan3woorden,uitiedere kolomeentje.gebruikdiedriewoorden,koppelzemetelkaar,goochelermeeomeen nieuwideetekrijgenvoorcultuuronderwijsinuwschool.voorbeeld,steldatikdedrie associaties:klassiekeoudheid,schoolbankendigibordhebgekozen.diezouikkunnen combinerentothetmakenvaneenlesoverscholingindeklassiekeoudheidwaarbij kindereneenwastafeltjeofkleitabletgebruiken.volgtumijnbedoeling? Gaatuwgang. Dankijkikopdeklokenhelaas,maarhetvielteverwachten,time sup.mochtuw belangstellingvoorcreatiefdenkenenonderwijsgewektzijndanhebikhiereenklein kaartjewaarumisschienietsaanheeft(weblogcreatiefdenkeninonderwijs Vindingrijk: Dankuwelvooruwaandachteneenapplausvoorjezelf! Mocca CultuureduactieAmsterdam2011(13april) 6