Infraprojecten in beeld Infra-info

Transcriptie

1 Infraprojecten in beeld Infra-info Digitale rapportage mei 2014

2 2 Infra-info

3 Indezenieuwsbrief Provinciale infraprojecten op koers We timmeren letterlijk goed aan de weg Markdialoog 21 maart Aanzet tot arbeidspool werkzoekenden Herstel brug Kootstertille Technisch complexe klus Matchmaker Folkert Reitsma over: Grip op Grond Hier werken we aan een mooi en bereikbaar Fryslân! 16 infraprojecten in beeld Fietssnelweg Sneek - Jutrijp (N354) Extra Sneltrein Groningen Leeuwarden Unieke samenwerking provincies, gemeenten en ProRail Ecologische (meer)waarde bij infraprojecten Start! Noorden en IJsselregio gaan voor betere passage Kornwerderzand Project geeft provinciale economie forse impuls Rapportage mei

4 Provinciale infraprojecten op koers Gedeputeerde Sietske Poepjes: We timmeren letterlijk goed aan de weg De Noordwesttangent is opgeleverd. De Haak om Leeuwarden nadert haar voltooiing. De aanleg van De Centrale As en de verdubbeling van de N381 zijn gestart. Bovendien pakken we op verschillende plaatsen in de provincie knelpunten aan. Vooral om de verkeersveiligheid te verbeteren. Dat is goed om te zien. De meeste projecten liggen op schema en ook financieel ziet het er goed uit. We timmeren letterlijk goed aan de weg. 4 Infra-info

5 Met een druk op de knop laat gedeputeerde Sietske Poepjes het water in de aquaductbak van de Westelijke invalsweg stromen. Een mijlpaal. Rapportage mei

6 Verantwoordelijk gedeputeerde, Sietske Poepjes, is content met de voortgang van de vele infrastructurele projecten waar de provincie de hand in heeft. Ze verlopen volgens planning. Bovendien kan de gedeputeerde meevallers melden. We geven een positieve winstwaarschuwing af, vertelt ze met een glimlach. Overigens is dat geen garantie voor de toekomst. Bij technisch complexe en langdurige projecten kan er zo maar iets fout gaan. Bovendien zijn we bij een aantal projecten nog maar net gestart met de uitvoering. Met bijvoorbeeld één opzienbarende archeologische vondst, lopen we ook zo maar uit de planning. Maar dat is koffiedik kijken. Zoals het er nu voor staat, gaat het voorspoedig. De kosten van de zogenaamde Regio Specifieke Projecten die grotendeels door het Rijk worden betaald als genoegdoening van het niet doorgaan van de De gerenoveerde hameistijlen worden op hun plaats getakeld en daarna vast gezet met bouten. 6 Infra-info

7 Zuiderzeespoorlijn - laten inmiddels een plus van 16 miljoen zien. Heel mooi. Daarmee zijn we een eind op weg om onze bezuinigings opgave op het RSP-pakket van 40 miljoen te halen, aldus de gedeputeerde die daarmee aangeeft dat meevallers ook nodig zijn. Meevallers De meevallers laten zich grotendeels verklaren door de gekozen aanbestedings strategie en de markt. We knippen grootschalige projecten op in kleinere delen. Geheel conform de nieuwe aanbestedingswet. Resultaat is een bredere marktbenadering en meer concurrentie. En minder grote risico's. Stuk voor stuk factoren die de prijs drukken. Bijkomend voordeel is dat het regionale MKB, door deze manier van aanbesteden, ook meer kans maakt om werk binnen te halen. Dat gebeurt ook en is goed voor de regionale economie en werkgelegenheid. Rapportage mei

8 Verder proberen we de markt te stimuleren om met creatieve technische en innovatieve oplossingen te komen, aldus Poepjes. Dankzij nieuwe technieken kan er efficiënter en voordeliger worden gebouwd. Dat heeft een positief effect op de prijsvorming. Als voorbeeld noemt de gedeputeerde de aquaducten en onderdoorgangen die rondom Leeuwarden worden gebouwd. De door de aannemer voorgestelde bouwwijze leidt daar tot aanzienlijke besparingen. Zowel in materiaal als in manuren. De uitgaven worden ook beperkt door projecten te combineren, vertelt Poepjes. Vaak zie je dat gemeenten, maar bijvoorbeeld ook Rijkswaterstaat en Wetterskip, in hetzelfde gebied plannen hebben of projecten voorbereiden. Door dat samen op te pakken, is iedereen voordeliger uit. Vaak kunnen we dan met minder geld, meer doen. Plussen Het realiseren van extra s, in jargon plussen genoemd, is onderdeel van grote infraprojecten. Infraprojecten hebben vaak invloed op de omgeving en de natuur. We compenseren dat door binnen projecten geld te reserveren voor natuur- en landschaps ontwikkeling. En vaak ook voor verkeers veiligheid en het verbeteren van de leefbaarheid en economie in dorpen. We laten het gebied met een plus achter. Die extra s nemen we mee in de begroting. Poepjes noemt een voorbeeld. De aanleg van De Centrale As is onderdeel van een gebiedsontwikkelingsproject. Samen met betreffende gemeenten en ook natuur- en landschapsbeheerders investeren we in de Het gerenoveerde contragewicht van de brug wordt tussen de hameistijlen getakeld. 8 Infra-info

9 We proberen de markt te stimuleren om met creatieve technische en innovatieve oplossingen te komen ontwikkeling van natuur, het verbeteren van de landbouwstructuur en bijvoorbeeld ook in de aanleg van nieuwe fiets- en wandelpaden. Goed voorbeeld is ook de aanleg van de zogenaamde Wetter & Wille zone in Burgum. Die combineren we met de bouw van het aquaduct. Knelpunten oplossen en veiliger maken De provincie trekt deze (crisis)jaren ook meer geld uit voor regulier onderhoud. Bovendien heeft Provinciale Staten miljoenen vrijgemaakt voor het oplossen van knelpunten in de provincie. We combineren groot onderhoud aan wegenvaarwegen en bruggen aan overige werkzaamheden die in hetzelfde gebied staan gepland. Denk bijvoorbeeld aan de combinatie van groot onderhoud (nieuwe laag asfalt) met het herinrichten van een doorgaande provinciale weg door een dorp. In 2011 is het Meerjaren Programma Kunstwerken opgesteld, waar 160 miljoen euro voor beschikbaar is. In dit programma worden de kunstwerken de komende 18 jaar opgeknapt of vervangen. Brug Rogsloot bij Warten is het eerste kunstwerk uit het programma dat een opknapbeurt kreeg. Daarnaast is er 18 miljoen gereserveerd om tussen 2014 en 2017 een aantal knelpunten op te lossen. Vooral om de verkeersveiligheid te verbeteren. Ik noem het veiliger maken van kruispunten en oversteekplaatsen voor fietsers in de weg tussen Tytsjerk en Aldtsjerk Ook zoeken we een oplossing voor het ontstane knelpunt in de rondweg bij Lemmer. Allemaal maatregelen die zowel de bereikbaarheid, economie als werkgelegenheid ten goede komen. Zo snijdt het mes aan verschillende kanten. Rapportage mei

10 Marktdialoog 21 maart Aanzet tot arbeidspool werkzoekenden 10 Infra-info

11 Het uitgangspunt is prima, maar... Een mooi initiatief waar overheden en aannemers elkaar bijpraten en wetenswaardigheden uitwisselen. Bijvoorbeeld over wanneer projecten in uitvoering komen en welke eisen er worden gesteld. Als aannemers kunnen we daarop anticiperen. Concreet is er ook een aanzet gegeven tot het starten van een arbeidspool van werkzoekenden. Opvallend en een compliment waard vond ik dat alle drie gedeputeerden een actieve bijdrage leverden. Roel van den Berg blikt tevreden terug op de marktdialoog die, mede door de provincie Fryslân, in Assen werd georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomst, die voor de vierde keer werd gehouden, wisselden overheid en markt van gedachten over grote infrastructurele (RSP) projecten in Noord-Nederland en actuele thema s. SROI De directeur van Heijmans Wegen, regio Noordoost, deed mee aan de discussie over social return on investment (SROI). Oftewel, het inschakelen van lokale werkzoekenden bij infraprojecten. Bij aanbestedingen reserveren we hiervoor vijf procent van de aanneemsom of zeven procent van de loonsom. Hangt een beetje af van de aard en omvang van het project, aldus Van den Berg die zijn ideeën ventileerde over een andere invulling van deze eis. Het uitgangspunt is prima, maar ik plaats kanttekeningen bij de praktische uitwerking. We schrijven bijvoorbeeld in op een project van 1 miljoen. We krijgen het, maar moeten twee weken later van start en binnen vier maanden opleveren. Om in die korte tijd voor plaatselijk werkzoekenden te werven, in te werken en op te leiden is lastig. Bovendien is de kans Rapportage mei

12 Door deze aanpak zijn werklozen ook inzetbaar op kleine(re) deelprojecten reëel dat ze na vier maanden weer op straat staan. Krachten bundelen Van den Bergs oplossing is eenvoudig. Overheden en aannemers moeten de krachten bundelen. Samen een pool van werkzoekenden vormen die klaar staan om, op welk regionaal project dan ook, aan de slag te gaan. Dat spaart tijd en kosten. Bovendien is het voor werkzoekenden veel interessanter. Na oplevering stromen ze door naar een volgend project. Op die manier help je mensen echt en los je het probleem structureel op. Bovendien neem je een voorschot op het verwachte, toekomstig tekort aan technisch geschoold personeel. Van de Bergs voorstel viel in goede aarde. Tijdens de marktdialoog nam Bouwend Nederland het initiatief om een arbeidspool te starten. Vijftien noordelijke aannemers en Bouwend Nederland hebben met provincie Fryslân, en enkele Friese gemeenten, een convenant gesloten om SROI in Fryslân samen te organiseren. Inmiddels is er een opleidingstraject gestart om werklozen in te zetten bij de groenvoorziening in het gebiedsontwikkelingsproject van De Centrale As. Door deze aanpak zijn ze ook inzetbaar op kleine(re) deelprojecten. Een mooie aanzet om de samenwerking uit te breiden en breder te trekken. Gevraagd naar hoe andere regio s hiermee omgaan, antwoordt Van den Berg: Daar lopen ze, voor zover ik weet, tegen dezelfde problemen aan. Maar zijn ze nog niet zover als in de provincie Fryslân en in Twente. Daar pakken ze het op een soortgelijke manier aan. 12 Infra-info

13 Rapportage mei

14 14 Infra-info Herstel brug Kootstertille Technisch complexe klus

15 Voor meer informatie over het project kijk op: Het brugdek was wel iets ontzet, maar de schade leek mee te vallen. Bij een tweede inspectie, een paar weken na de aanvaring, merkten we toch dat de heipalen onder één van de pijlers vol scheuren zat. We zijn direct in actie gekomen door onder meer informatieavonden te houden voor het lokale bedrijfsleven. Ook is er meteen een bouwteam opgezet samen met Rijkswaterstaat, Arcadis en aannemer Knol uit Akkrum. Rijkswaterstaat nam het eigendom en beheer van de brug per 1 januari 2014 over. Vanwege onze ervaring, en omdat de weg over de brug van de provincie is, zijn we de kar wel blijven trekken. Provinciaal projectleider Sietze Bijker vertelt in een notendop de aanleiding en de provinciale betrokkenheid bij het project dat rond deze zomer wordt afgerond: het herstel van de brug in Kootstertille. Deze werd vorig jaar oktober door een lege chemicaliëntanker geramd toen de boegschroef van het schip dienst weigerde. Haarscheurtjes Bij de tweede inspectie bleken de heipalen onder één van de vijf brugpijlers behoorlijk beschadigd te zijn. Waarschijnlijk zaten er al haarscheurtjes in die ons eerst niet opvielen en groter zijn geworden door de verkeersbelasting. Reden om het zware verkeer per direct te verbieden en om te leiden. Het autoverkeer kan gewoon over de brug blijven rijden, zo blijkt ook uit de Op de Facebookpagina van provincie Fryslân vindt u foto s van de werkzaamheden. metingen aan de brug die we doorlopend uitvoeren. Om tijd te besparen zette de provincie, die de weg beheert, binnen enkele weken een bouwteam op. Arcadis was al bezig met het doorrekenen van de bruggen over het Prinses Margrietkanaal. Prioriteit kreeg het stabiliseren van de beschadigde pijler. Deze werd eind februari met een frame van stalen balken bevestigd aan de pijler die er naast staat en niet beschadigd is. Inwendige spankabels trekken pijler omhoog Pijler verlengd De volgende stap is het herstel van de pijler zelf. We gaan de beschadigde pijler aan beide kanten verlengen met een nieuw gedeelte dat we op 20 meter lange, stalen palen funderen. Deze palen worden rechtop in de bodem geboord, in plaats van geheid. Zo voorkomen we trilling en verdere beschadiging. Zodra de pijler staat, trekken we er een paar spankabels doorheen die hem als het ware omhoog trekken. Dat zorgt voor extra stabiliteit. De klus blijkt technisch complex, maar wordt naar verwachting voor de zomervakantie geklaard. Hetzelfde geldt voor het herstel van het beweegbare brugdeel dat is aanbesteed. We proberen het resterende herstelwerk in het Hemelvaartweekend uit te voeren. Dan blijft de overlast beperkt, besluit Bijker. Rapportage mei

16 Je hebt gaten en je hebt bulten. Volgens Folkert Reitsma is dat de Cruijffiaanse essentie van zijn werk als provinciaal grondstromencoördinator. Reitsma initieert grondstromen tussen projecten in de provincie, waaronder die van De Centrale As. Hij trekt de kar van Grip op Grond: een initiatief van de provincie om projecten waar grond nodig en overtollig is te matchen. Binnen Leeuwarden Vrij-Baan is er is al een intensieve samenwerking met het Rijk en gemeenten. 16 Infra-info

17 Matchmaker Folkert Reitsma over: Grip op Grond Grip op Grond is in 2010 als een initiatief binnen provincie Fryslân gestart. Het doel is om zo efficiënt en strategisch mogelijk met grondstromen om te gaan. Voor 2010 kochten de aannemers de grond voor bouwprojecten. Als er grond over was, ging dat tegen een vergoeding weer terug naar de aannemer. Het kon zijn dat diezelfde grond bij een ander project weer werd aangekocht. Door de aannemer als schakel er tussenuit te halen en een betere afstemming onderling, beperken we de kosten en de uitstoot van uitlaatgassen. Bovendien wordt er minder grond gewonnen, legt Reitsma uit. Vanuit diverse oogpunten een duurzame oplossing. Informatievoorziening essentieel Dagelijks heeft Reitsma contact met projectleiders in de hele provincie. Hij inventariseert vraag en aanbod en koppelt projecten waar mogelijk. Hierbij is de afstand tussen locaties een belangrijk criterium. Een match tussen Lemmer en het Lauwersmeer heeft geen meerwaarde, dat ligt te ver uit elkaar. Hij stimuleert projectleiders ook om zelf op zoek te gaan. Dit kan met de Grip op Grondkaart. De kaart geeft inzage in vraag en aanbod bij alle projecten in Fryslân waarbij grondverzet plaatsvindt. Binnenkort krijgt de kaart een nieuw beheersysteem. Hiermee kunnen projectleiders van de provincie, maar ook van partners als gemeenten, Rapportage mei

18 Wetterskip Fryslân, It Fryske Gea, Staatsbosbeheer en De Marrekrite hun vraag en aanbod zelf invoeren. Leerproces Sinds 2010 kwamen al diverse mooie matches tot stand. Zo bracht een tijdelijke rijbaan van de Haak om Leeuwarden twintigduizend kuub zand op dat nu gebruikt wordt voor het Polderhoofdkanaal bij Nij Beets. De Marrekrite is momenteel groot(her)gebruiker van provinciaal hekkel- en baggermateriaal, waarmee men steigers en recreatieplaatsen aanlegt en onderhoudt. Gronduitruil wordt volgens Reitsma steeds vanzelfsprekender, al gaat het bij het ene project sneller dan het andere. Grip op Grond vraagt een flexibele houding en vooruitziende blik van projectleiders. Een leerproces dat de nodige tijd kan kosten. Grip op Grond mogelijk in lesprogramma NHL Onlangs gaf Folkert Reitsma een gastcollege 18 Infra-info

19 Grip op Grond-kaart Grip op Grond aan studenten en docenten Civiele Techniek van de NHL Hogeschool. Wat hem opviel was de geringe kennis over (duurzame) grondstromen binnen de opleiding. Op initiatief van de opleidingscoördinator maken we nu plannen om dit op te nemen in het lesprogramma. Er is behoefte aan kennis over de omgang met duurzame grondsoorten, en het slim plannen daarvan, aldus Reitsma. We werken als provincie hier graag aan mee. Studenten zijn immers de projectleiders van de toekomst. Stagiair en jurylid Grip op Grond Ale van der Ploeg studeert Civiele Techniek aan de NHL Hogeschool en liep in 2013 stage bij De Centrale As. Hij hielp grondstromencoördinator Folkert Reitsma een half jaar lang bij het voorbereiden van in- en externe grondstromen. Ik had nooit gedacht dat er zoveel te winnen en besparen valt met efficiënte grondstromen. Wel merkte ik dat we nog veel projectleiders daarvan moesten overtuigen, zegt Ale. Rapportage mei

20 Ook viel er, toen ik mijn stage in januari 2014 afrondde, nog terrein te winnen qua planning en afstemming met externe projecten. Vroegtijdig informatie uitwisselen is essentieel voor een efficiënte, duurzame grondstroom. In zijn stageperiode nam Ale zitting in de jury voor de Grip op Grond Trofee. Samen met collega-juryleden Sietske Poepjes (gedeputeerde provincie Fryslân), Els van Grol (directeur RWS Noord-Nederland) en Roel de Jong (bestuurder Wetterskip Fryslân) reikte hij een publieks- en juryprijs uit. Winnaar van de publieksprijs werd het project N381 Drachten - Drentse grens. Project Studenten zijn de projectleiders van de toekomst 20 Infra-info

21 Grip op Grond-kaart Leeuwarder Aanpak Grondstromen van de gemeente Leeuwarden kreeg de juryprijs. Wat in Leeuwarden vooral goed gaat is de documentatie van en afstemming tussen projecten. Elke opgegraven of benodigde kuub brengen ze in kaart en maken ze inzichtelijk voor projectleiders. In 2014 is er geen trofee, maar wordt er een kennisdag georganiseerd. Compleet met interessante sprekers en een excursie naar voorbeeldprojecten zoals De Centrale As en de Haak om Leeuwarden. Doel van deze middag is om kennis en ervaringen te delen en van elkaar te leren. Rapportage mei

22 Go 18 Holwerd 2 Hallum Dokkum Harlingen 36 Franeker Leeuwarden 7 Burgum Drachten 25 Bolsward 23 Grou Nij Beets 27 Sneek Workum Joure 13 Heerenveen Woudsend Wolvega e weg et water et spoor ikkeling werken aan de weg werken aan het water werken aan het spoor gebiedsontwikkeling Lemmer 22 Infra-info

23 1 Hierwerkenweaan eenmooien bereikbaarfryslân! 10 rredijk Oosterwolde 35 Appelscha 10 1 Hoofdvaarweg Lemmer - Delfzijl 2 De Centrale As 3 Extra sneltrein Groningen - Leeuwarden 4 N31 Traverse Harlingen 5 Haak om Leeuwarden 6 Westelijke invalsweg 7 Drachtsterweg en omgeving 8 Station Werpsterhoeke 9 Knooppunt Joure 10N381 Drachten - Drentse grens 11Onderdoorgang Om den Noort (Wolvega) 12De Nieuwe Afsluitdijk 13 Investeringsagenda Drachten Heerenveen 14Skieding (N358) 15Uterwei (N358) 16 Kootstermolen - Kootstertille 17Bolsward - Leeuwarden (N359) 18Hallum - Holwerd (N357) 19 Fietsroute Sneek - Woudsend 20 Lutkepost - Augustinusga 21 Fietspad Stroobossertrekweg 22 Turborotondes bij op- en afritten Drachten Noord 23 Froonackerdyk (N384) 24 Van Harinxmakanaal 25 Rotondes op- en afritten Frieschepalen, Bolsward, Wolvega 26 Brug Dronrijp 27 Van Panhuysbrug 28 Ruijtenschildtbrug 30 Brug Warns 31 Brug Tzummarumervaart 32 Sluis Workum 33 Pikmar Grou 34 Natuurcompensatie Polderhoofd kanaal Nij Beets 35 Opwaarderen Turfroute 36 Stationsbrug Franeker 37 Johan Frisosluis Stavoren 38 Gebiedsontwikkeling Skûlenboarch - Westkern Rapportage mei

24 16infraprojecteninbeeld PLANNING e kwrt 2 e kwrt HOOFDVAARWEG LEMMER - DELFZIJL STATIONSBRUG FRANEKER KOM TWIJZEL N31 TRAVERSE HARLINGEN HAAK OM LEEUWARDEN JOHAN FRISOSLUIS STATION WERPSTERHOEKE DRACHTERSTERWEG EN OMGEVING KNOOPPUNT JOURE ONDERDOORGANG WOLVEGA BRUG STROOMKANAAL LEMMER TRAVERSE LEMMER* EXTRA SNELTREIN GRONINGEN - LEEUWARDEN** 1e fase SU GU/SU GU IG GU GU GU DE CENTRALE AS N381 DRACHTEN - DRENTSE GRENS WESTELIJKE INVALSWEG SU N2 SU M2 GB GU 2 /GU 3 * Hangt af van voorkeursvariant. Nu nog niet bekend. ** 12 contracten worden gegund in de periode Infra-info

25 e kwrt 4 e kwrt 1 e kwrt 2 e kwrt 3 e kwrt 4 e kwrt GU IG IG SU SU SU IG IG 2e fase SU GU IG SU SU IG GU GU GU GU GU GU GB IG Z1 IG IG GU = gunning contracten GB = gronden beschikbaar SU = start uitvoering (deel)projecten IG = ingebruikname Rapportage mei

26 = 10 MLN. BINNEN BUDGET RISICO OP OVERSCHRIJDING OVERSCHRIJDING HOOFDVAARWEG LEMMER - DELFZIJL TAAKSTELLEND BUDGET INGEBRUIKNAME 2025 GROND IN EIGENDOM (HA) (grond voor brug Burgum) PROJECTRISICO S Vertraging door procedures. 137,8 mln. (betreft het Friese deel) 100% TOELICHTING Per 1 januari is de vaarweg in beheer en eigendom overgegaan van provincie naar het Rijk. Provincie blijft verantwoordelijk voor de verruiming van het kanaal naar klasse 5. Het contract voor de aanpak van het PM kanaal bij Burgum is gegund (brugverlegging nieuwe brug en bocht verruiming). De aannemer is gestart met de voorbereidende werkzaamheden. Dit onderdeel ligt op koers. Het milieu-effectrapport voor Skûlenboarch/Westkern wordt medio 2014 aan Provinciale Staten ter besluitvorming voorgelegd. De gemeente heeft voor het watergebonden bedrijventerrein Skûlenboarch/Westkern een zo danige opzet gekozen dat er geen sprake meer is van een exploitatietekort. Hiermee is het bedrijventerrein economisch haalbaar en is gestart met het provinciaal inpassingsplan. Eind 2013 is de brug Kootstertille aangevaren. De beschadiging wordt momenteel door de provincie hersteld in opdracht van Rijkswaterstaat. De investeringsmiddelen voor de vervanging van de bruggen Kootstertille en Skûlenboarch zijn, samen met de bruggen in Groningen, inmiddels opgenomen in de begroting van het Rijk. Er moeten nog afspraken gemaakt worden over het definitieve jaar van uitvoering. De rijksbegroting gaat uit van de periode Bestuurlijk is afgesproken dat de bruggen uiterlijk in 2020 vervangen zullen zijn. STATIONSBRUG FRANEKER TAAKSTELLEND BUDGET 7,8 mln. INGEBRUIKNAME eind 2015 GROND IN EIGENDOM (HA) Niet van toepassing PROJECTRISICO S Vertraging door besluitvorming van de gemeente. TOELICHTING De Stationsbrug Franeker verkeert in slechte staat. Belangrijke onderdelen hebben hun technische levensduur overschreden waardoor de brug niet meer aan de veiligheidseisen voldoet. Besloten is naast renovatie, de brug ook deels te vernieuwen om de gewenste doorvaartbreedte te realiseren. Op verzoek van de gemeente wordt de brug een meter breder. Er ligt een relatie met het Franeker Waddenpoort project (voorheen Kanaalzone) van de gemeente. Het Friese Meren Project is ook bij de ontwikkeling van de Waddenpoort betrokken. Hoewel de brug de hoogste prioriteit heeft, zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de werkzaamheden van Franeker Waddenpoort. Er wordt goed afgestemd met de omgeving en belangenpartijen. Op 2 april is er een inloopavond voor de Stationsbrug gehouden voor omwonenden, bedrijven en belangstellenden. De avond werd druk bezocht. De provincie ontving veel positieve reacties. Op 7 april is de bestuursovereenkomst ondertekend voor de Franeker Waddenpoort. Gedeputeerde Jannewietske de Vries en wethouder Bekkema van gemeente Franekeradeel ondertekenden de stukken. 26 Infra-info

27 PROJECTRISICO S Overlast door werkzaamheden. KOM TWIJZEL TAAKSTELLEND BUDGET 3,4 mln. INGEBRUIKNAME eind 2014 GROND IN EIGENDOM (HA) Niet van toepassing TOELICHTING De hoge verkeersintensiteit op de provinciale weg N355, binnen de bebouwde kom van Twijzel, zorgt voor problemen op het gebied van bereikbaarheid, verkeersveiligheid en leefbaarheid. Oplossing is een herinrichting van de traverse Twijzel, waarbij de hoofdrijbaan stil asfalt krijgt. De drukke provinciale weg wordt circa twee maanden voor al het verkeer afgesloten. Dit kan voor veel overlast zorgen op het onderliggende wegennet. De kans bestaat dat wordt gevraagd de werkzaamheden in het verkeer uit te voeren. Dat zal leiden tot een forse vertraging van de werkzaamheden en overlast voor de direct aanwonenden. Omdat het een drukke weg is, wordt de vakantieperiode gebruikt om de weg te stremmen. De aannemers krijgen de gelegenheid plannen in te dienen om de uitvoeringsperiode zo kort mogelijk te houden. Het beste plan zal onderdeel zijn van de gunning van het werk. PROJECTRISICO S De bijzondere samenwerking tussen rijk, provincie en gemeente (bestuurlijke alliantie) kan leiden tot minder grip op de uitvoering door de provincie. Provincie en gemeente dragen wel de financiële risico s. Uitvoeringsrisico s door technische complexiteit. N31 TRAVERSE HARLINGEN TAAKSTELLEND BUDGET 146 mln. INGEBRUIKNAME eind 2017 GROND IN EIGENDOM (HA) 90% TOELICHTING De aanbesteding van de N31 Traverse Harlingen is gestart. De vijf geselecteerde gegadigden gaan rond de zomer inschrijven op het werk. Voor een aantal percelen wordt een onteigeningsprocedure gestart. Deze wordt medio 2015 afgerond, zodat de benodigde gronden tijdig in bezit zijn. Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor de uitvoering van het werk. De provincie en gemeente dragen het financiële risico. Door de opgezette bestuurlijke alliantie en de provinciale inbreng in het project is de verwachting dat het project goed zal verlopen en tot een goed resultaat zal komen. Op dit moment lijkt deze aanpak te slagen. Het vinden van een goed depot voor het grondoverschot ( m³) is een lastige opgave. Inmiddels zijn er meerdere goede depotruimtes gevonden. Er wordt nog nagedacht over een goede bestemming voor hergebruik van deze grond. (Er wordt o.a. gedacht aan de Vismigratierivier bij De Nieuwe Afsluitdijk). Rapportage mei

28 = 10 MLN. BINNEN BUDGET RISICO OP OVERSCHRIJDING OVERSCHRIJDING PROJECTRISICO S Planning staat onder druk. Uitvoeringsrisico s door technische complexiteit. Afstemming tussen aannemers en wegbeheerders voor ingebruikname weg. HAAK OM LEEUWARDEN TAAKSTELLEND BUDGET 149,7 mln. INGEBRUIKNAME december 2014 GROND IN EIGENDOM (HA) 100% TOELICHTING Er wordt volop gewerkt aan de realisatie. De werkzaamheden richten zich op ingebruikname van de nieuwe wegen in december van dit jaar. Het halen van deze mijlpaal is spannend, maar vooralsnog haalbaar. Eind 2014 wordt de nieuwe rijksweg met de invalswegen in zijn geheel in gebruik genomen. Daarvoor moeten alle werken tegelijkertijd, tussen verschillende aannemers, worden afgestemd. Afstemming is nodig tussen de toekomstige wegbeheerders. Hiervoor is een procescoördinator aangesteld. Voor de gebiedsontwikkeling is de planvorming verder uitgewerkt en wordt er een projectorganisatie opgezet. In het kader van Wurkje foar Fryslân is, samen met de gemeente Menameradiel, een subsidie van 2,9 mln. verworven. De huidige inschatting is dat het project circa 12 mln. goedkoper gaat uitpakken. Dit bedrag is nodig om de taakstelling op het RSP te verlagen. PROJECTRISICO S Op dit moment zijn geen risico s voorzien. JOHAN FRISOSLUIS TAAKSTELLEND BUDGET 17,2 mln. INGEBRUIKNAME voorjaar 2014 TOELICHTING Bij grote drukte zijn de wachttijden bij de sluis van Stavoren lang. Watersporters voelen zich in de voorhaven IJsselmeerzijde bij zuidwestenwind onveilig door inlopende golven. Besloten is de sluiscapaciteit uit te breiden door de bouw van een tweede recreatiesluis. Op 1 april 2014 ging de tweede sluis open voor vaarverkeer. Op 8 mei 2014 is de sluis officieel geopend door Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander. GROND IN EIGENDOM (HA) Gronden waren al beschikbaar 28 Infra-info

29 Voorbereidende werkzaamheden niet tijdig gereed. Onvoldoende reizigersaanbod waardoor de haalbaarheid van het station (fase 2) onder druk komt te staan. STATION WERPSTERHOEKE TAAKSTELLEND BUDGET 30 mln. (30 mln.* (groen) * waarvan 21 mln. voor de onderdoorgangen (fase 1) en 9 mln. voor station en voorzieningen (fase 2).) INGEBRUIKNAME eind 2015* *betreft onderdoorgangen GROND IN EIGENDOM (HA) PROJECTRISICO S Vertraging aanbesteding. 90% TOELICHTING Onderzoeken, grondaankoop, overleg met het Kwaliteitsteam Leeuwarden over het ontwerp en het opstellen van een Realisatieovereenkomst, vergden meer tijd dan vooraf ingeschat. Het laatste stuk grond is nog niet in eigendom. In het tweede kwartaal komt hierover duidelijkheid. Pas wanneer grond volledig in eigendom is, wordt gestart met de aanbesteding van zowel de conditionerende werkzaamheden (fase 0), als met beide onderdoorgangen (fase 1). Hiermee wordt het risico beheerst dat fase 0 en 1 elkaar gaan overlappen. De verwachting is dat de twee onderdoorgangen in het tweede kwartaal van 2014 kunnen worden aanbesteed. Vooralsnog blijft de opleveringsdatum van het project staan op eind De risico s ten aanzien van de aanwezige flora & fauna zijn beheersbaar gemaakt door de bomenkap te faseren. De financiële risico s zijn afgedekt in de Uitvoeringsovereenkomst die in het eerste kwartaal van 2014 door Gedeputeerde Staten is vastgesteld. Social Return On Investment (SROI) is onderdeel van het project. ProRail en provincie Fryslân benoemden een pilot waarin ervaring wordt opgedaan met de Prestatieladder Sociaal Ondernemen Bouw (PSO Bouw). PROJECTRISICO S Het bouwen in een stedelijke omgeving vraagt om extra maatregelen om overlast te beperken. Dit kan tot hogere kosten leiden. De weg en de vaarweg blijven tijdens de werkzaamheden open met risico op hogere kosten en vertraging. Uitvoeringsrisico s door technische complexiteit. DRACHTSTERWEG EN OMGEVING TAAKSTELLEND BUDGET 92,3 mln. INGEBRUIKNAME najaar 2015 GROND IN EIGENDOM (HA) 100% TOELICHTING De werkzaamheden zijn feestelijk van start gegaan. Er is een informatiecentrum ingericht aan de Wiardaplantage. In de eerste maand kwamen hier al 150 bezoekers. De eerste weekendstremming van de Drachtsterweg van 4 t/m 7 april verliep goed. Mede dankzij het goed communiceren van het afsluiten van de weg. De bouwwijze van het aquaduct is vergelijkbaar met het aquaduct in de Westelijke invalsweg. Bij de Drachtsterweg is tot september 2014 de zuidzijde van het Van Harinxmakanaal gestremd. Van september 2014 tot mei 2015 wordt de noordzijde van het kanaal gestremd. Dit betreft een stremming voor het beweegbare deel van de brug. Dit zorgt voor een beperkte doorvaartmogelijkheid. De kanaalgebruikers zijn hier al over geïnformeerd. Het project ligt financieel en qua planning op koers. Najaar 2015 wordt de nieuwe weg in gebruik genomen. De verwachting is dat het project ruim 5 mln. goedkoper wordt. Dit bedrag is nodig om de taakstelling op het RSP te verlagen. Rapportage mei

30 = 10 MLN. BINNEN BUDGET RISICO OP OVERSCHRIJDING OVERSCHRIJDING Provincie draagt de financiële risico s. KNOOPPUNT JOURE TAAKSTELLEND BUDGET INGEBRUIKNAME begin 2017 GROND IN EIGENDOM (HA) 100% 70,9 mln. PROJECTRISICO S Taakstelling wordt niet gehaald. De bijzondere samenwerking tussen het Rijk, provincie en gemeente (bestuurlijke alliantie) kan leiden tot minder grip op de uitvoering door de provincie. TOELICHTING Project ligt op koers en de uitvoering wordt voorbereid. Vanwege de maatschappelijke plus geeft het contract invulling aan social return. Om scholieren voor techniek te interesseren, zijn opdrachten verleend aan het technasium. Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor de uitvoering en de provincie draagt het financiële risico. Door de bestuurlijke alliantie en de provinciale inbreng, is de verwachting dat het project tot een goed resultaat zal komen. Er is flinke progressie gemaakt bij grondverwerving. Voor drie dossiers wordt een onteigeningsprocedure verwacht. Deze percelen liggen niet op het kritieke bouwpad. Dit risico is daarmee beheerst. Het is gelukt om het zand uit de Langweerder wielen bij de aanleg van het knooppunt te gebruiken. Hiermee wordt, naast financieel voordeel, ook een belangrijk watersportdoel gerealiseerd. Ook is de entree van Joure, inclusief de aanleg van het busstation, aan het project gekoppeld. In de realisatieovereenkomst is afgesproken dat de provincie zich inspant om een onderdoorgang te realiseren in de Hollandiastraat bij Joure. Gezien de taakstelling op het project lijkt dit lastig. Er wordt gezocht naar een oplossing. PROJECTRISICO S Op dit moment geen projectrisico s ONDERDOORGANG WOLVEGA TAAKSTELLEND BUDGET 12 mln. (waarvan 10,5 mln. RSP-gelden en 1,5 mln. bijdrage van de gemeente) INGEBRUIKNAME begin 2016 GROND IN EIGENDOM (HA) 100% TOELICHTING De onderdoorgang Om den Noort in Wolvega is één van de projecten die moeten bijdragen aan de capaciteitsvergroting tussen Leeuwarden en Zwolle (vier treinen per uur). Het project is op de markt gebracht. In de vorige rapportage was aangegeven dat door één belanghebbende, beroep was aangetekend. Dit beroep is begin 2014 ingetrokken. Het bestemmingsplan voor de spooronderdoorgang te Wolvega werd in het eerste kwartaal van 2014 onherroepelijk. Voor de spooronderdoorgang is het Ministerie van Infrastructuur en Milieu formeel opdrachtgever. De provincie is inhoudelijk opdrachtgever voor ProRail. De provincie vult dit, in nauwe samenwerking met de gemeente Weststellingwerf, in. De bewoners in de directe omgeving worden bij het project betrokken. Binnen de financiële mogelijkheden worden hun wensen zoveel mogelijk meegenomen. Social Return On Investment (SROI) is onderdeel van het project. ProRail en provincie Fryslân benoemden een pilot waarin ervaring wordt opgedaan met de Prestatieladder Sociaal Ondernemen Bouw (PSO Bouw). 30 Infra-info

31 BRUG STROOMKANAAL LEMMER TAAKSTELLEND BUDGET 10 mln. INGEBRUIKNAME eind 2015 GROND IN EIGENDOM (HA) Niet van toepassing TOELICHTING De handbediende grote ophaalbrug over het Stroomkanaal in de N359 in Lemmer verkeert in slechte staat. Bovendien voldoet de brug niet meer aan zijn huidige en gewenste functie. De rijbaan op de brug is te smal voor dit type weg en de bovenbouw staat te dicht op de rijbaan. Gevolg is een verhoogd risico op aanrijding met mogelijk ernstige gevolgen. Daarnaast gaat de brug nog maar 4 tot 6 keer per jaar open voor de scheepvaart. Technisch is het mogelijk de brug te renoveren, maar daarmee wordt het gebrek aan wegbreedte niet opgelost. De huidige brug vervangen voor een vaste brug is de beste oplossing. De vormgeving van de nieuwe brug moet passen bij de architectuur van het Ir. D. F. Woudagemaal, monument op de UNESCO Werelderfgoedlijst. In mei is de aanbesteding. In de zomer wordt het werk definitief gegund. PROJECTRISICO S Op dit moment geen risico s voorzien. TRAVERSE LEMMER TAAKSTELLEND BUDGET Budget nog onbekend INGEBRUIKNAME nog onbekend GROND IN EIGENDOM (HA) Afhankelijk van de te maken tracékeuze TOELICHTING Op de rondweg (N359) in Lemmer ondervindt het wegverkeer in toenemende mate problemen met de doorstroming. In samenwerking met de gemeente De Friese Meren en Rijkswaterstaat is in 2010 een verkeerskundig onderzoek uitgevoerd naar de oorzaak van de problemen en naar mogelijke oplossingen. In het onderzoek is meegenomen dat de Zijlroedebrug vervangen zal worden door een aquaduct. Op dit moment wordt in nauw overleg met de omgeving bekeken welke varianten er zijn. Dit moet leiden tot een voorkeursvariant. De eindrapportage is gereed. Daarin zijn alle resultaten tot nu toe gebundeld. Er zijn nu een Noord-, Midden-, Basis-, en Zuidvariant verder uitgewerkt. Ook de meningen uit de omgeving over deze vier varianten staan in het rapport. Op basis van deze eindrapportage verwachten de besturen een voorlopige keuze te kunnen maken. Eind mei maken ze hun voorlopige voorkeur bekend, waarna er een informatiebijeenkomst wordt georganiseerd. PROJECTRISICO S Nog geen projectrisico s bekend. Rapportage mei

32 = 10 MLN. BINNEN BUDGET RISICO OP OVERSCHRIJDING OVERSCHRIJDING EXTRA SNELTREIN GRONINGEN - LEEUWARDEN TAAKSTELLEND BUDGET 148,2 mln. (Inclusief bijdrage van Groningen van 16 mln.) INGEBRUIKNAME eind 2017 GROND IN EIGENDOM (HA) Nog onbekend** PROJECTRISICO S Planning staat onder druk, onder andere vanwege besluitvorming overheden en ruimtelijke procedure (Tracéwet). Overschrijding van het budget. * Tussen Zuidhorn en Hoogkerk wordt het spoor verdubbeld. Ook voor het keerspoor in Zuidhorn moet grond worden aangekocht. In 2014 wordt duidelijk om welke stroken grond het gaat. TOELICHTING De planning is ambitieus (ingebruikname spoor eind 2017) en gaat uit van voorspoedige besluitvorming zonder bezwaar en beroep. Het risico van deze aanpak is dat een vertraging direct gevolgen heeft voor de planning. Door Provinciale Staten is op 26 maart 2014 een motie aangenomen. Hierin wordt gevraagd om nadere informatie te geven over o.a. de voorwaarden om in aanmerking te komen voor subsidie voor de realisatie van een autofietstunnel in Hurdegaryp. Deze tunnel heeft als doel een veilige doorgang voor passanten. Als de gemeente Leeuwarden in juni 2014 geen beslissing neemt over de fietstunnel, aanpassingen aan de overweg op de Schrans en aanpassingen van de oostelijke perrons, wringt dit met de planning voor het ontwerp Tracébesluit. In het eerste kwartaal maakte geotechnisch onderzoek duidelijk dat de kosten voor de spoorverdubbeling tussen Zuidhorn en Hoogkerk aanzienlijk hoger gaan uitvallen. In het volgende kwartaal moet duidelijk zijn wat dit betekent voor het project. Social Return On Investment (SROI) is onderdeel van het project. ProRail en provincie Fryslân benoemden een pilot waarin ervaring wordt opgedaan met de Prestatieladder Sociaal Ondernemen Bouw (PSO Bouw). 32 Infra-info

33 GEBIEDSONTWIKKELING DE CENTRALE AS TAAKSTELLEND BUDGET INGEBRUIKNAME medio 2016 GROND IN EIGENDOM (HA) 396 mln. 80% PROJECTRISICO S Overschrijding van het budget door het niet kunnen invullen van de projecttaakstelling van 20 mln. Kabels en leidingen niet op tijd verlegd. Kavelruil slaagt niet waardoor gebiedsontwikkelingsprojecten moeten worden bijgesteld. TOELICHTING In februari 2014 is de starthandeling uitgevoerd van de werken van Noord 2. De uitvoering van Midden 2 start in juni. In dit contract zitten ook de brug Burgum en de ontwikkeling van het Wetter en Wille-project van de gemeente Tytsjerksteradiel. In 2013 zijn de contracten Midden 2 (afslag Sumar/ Zomerweg incl. aquaduct/brug) en de spooronderdoorgangen (Feanwâlden en De Westereen) aanbesteed. Daarnaast stond 2013 in het teken van de conditionerende werken (bomenkap, tijdig verleggen van kabels en leidingen, enz). In 2014 worden de resterende contracten aanbesteed. Als gevolg van aanbestedingen staat het project er financieel iets gunstiger voor. Het project is financieel nog niet op sterkte. De post onvoorzien staat op 5% van de kosten van het deel van het werk dat nog uitgevoerd moet worden. In deze fase is 10% normaal. Wel is er sprake van een stijgende lijn. De financiering van Kansen in Kernen zit voor een vast deel binnen de budgetten van De Centrale As. Voor de overige financiering worden afzonderlijke processen opgestart. De totale financiering is opgedeeld in drie gelijke stukken: voor gemeente, provincie en overig. Grondverwerving loopt volgens planning. Medio februari 2014 is het tweede Koninklijk Besluit geslagen. De onteigening loopt daardoor volgens planning. Een aantal aan grondaankoop gerelateerde risico s zijn daarmee opgelost. In het kader van gebiedsontwikkeling moeten nog gronden worden verworven. Deze verwerving gebeurt op basis van vrijwilligheid, door onder andere kavelruil. Het verleggen van kabels en leidingen is zo ver geregeld dat het risico dat deze niet tijdig verlegd zijn, beheerst is. Het werk blijft complex met veel technisch ingewikkelde kunstwerken. Uitvoeringsrisico s blijven bestaan. Rapportage mei

34 = 10 MLN. BINNEN BUDGET RISICO OP OVERSCHRIJDING OVERSCHRIJDING GEBIEDSONTWIKKELING N381 DRACHTEN - DRENTSE GRENS TAAKSTELLEND BUDGET INGEBRUIKNAME eind 2015 GROND IN EIGENDOM (HA) 90% 188,8 mln. PROJECTRISICO S Gronden niet op tijd beschikbaar voor gebiedsontwikkeling. Kabels en leidingen niet op tijd verlegd (met kans op vertraging) TOELICHTING Het budget is door cofinanciering op een aantal gebiedsontwikkelingsprojecten verhoogd. Alle gronden zijn in bezit. Voor twee ont eigenings dossiers moet de financiële afhandeling nog plaatsvinden. Voor de gebiedsontwikkeling N381 moeten nog gronden worden verworven. Dit gebeurt op basis van vrijwilligheid. Als grondeigenaren niet vrijwillig meewerken aan verkoop, bestaat het risico dat niet alle maatregelen uit het vast - gesteld Inrichtingsplan Gebiedsontwikkeling N381 uitgevoerd kunnen worden. In dat geval wordt gezocht naar alternatieven om de doel - stellingen van de gebiedsontwikkeling toch te realiseren. Het contract N381 Drachten - Nanningaweg is in uitvoering. Het contract N381 Venekoten - Drentse grens is 6 maart 2014 aanbesteed. Voor het gedeelte N381 Nanningaweg - Venekoten loopt de aanbestedingsprocedure. De contracten gebiedsontwikkeling worden in 2014 en 2015 aanbesteed en uitgevoerd. In 2013 stelden Provinciale Staten de verordening nadeelcompensatie vast. Gedeputeerde Staten stelden de beleidsregel over het beheerbeleid op 7 januari 2014 vast. Dit is een onderdeel van het beleid over kabels en leidingen. Nutsbedrijven kijken kritisch naar de kosten van de verleggingen en het toepassen van deze regeling. Dit kan leiden tot extra kosten en vertraging. Het doel is om bij verschillende inzichten het werk door te laten gaan en geschillen door tussenkomst van de rechter op te laten lossen. Op 26 en 27 maart 2014 zijn in Wijnjewoude en Donkerbroek keetbijeenkomsten gehouden. Omwonenden en belangstellenden zijn geïnformeerd over het werk aan de N381 tussen Drachten en de Nanningaweg. De verwachting is dat het project ruim 10 mln. goedkoper uitvalt. Omdat de uitvoering nog in het beginstadium zit, en het risicoprofiel daarom nog hoog is, kan deze meevaller nog niet vrijgegeven worden. 34 Infra-info

35 WESTELIJKE INVALSWEG TAAKSTELLEND BUDGET INGEBRUIKNAME december 2014 / 2016 (fase 1 / fase 2) GROND IN EIGENDOM (HA) 100% 90 mln. PROJECTRISICO S Planning staat onder druk. Uitvoeringsrisico s door technische complexiteit. Afstemming tussen aannemers en wegbeheerders voor ingebruikname weg. TOELICHTING Het aquaduct in de Westelijke invalsweg is voor de helft klaar. In april vond de omzetting in het kanaal plaats en varen de schepen door de nieuwe aquaductbak. Het onderwater zetten van de aquaductbak was een mijlpaal in het project. Eind dit jaar wordt het aquaduct in gebruik genomen. In de aquaductbak zijn drie kokers in het beton gestort met daarin papierrollen met verzamelde boodschappen voor de toekomst. Ruim duizend boodschappen zijn verzameld bij basisscholen, bibliotheken, provinciehuis en bij de voorstellingen over Mata Hari van Tet Rozendal. Het aquaduct krijgt de naam Margaretha Zelle-akwadukt en is daarmee vernoemd naar de Leeuwarder spionne. In april is het eerste deel van de verkeersfasering via de Newtonlaan in gebruik genomen. In mei vindt de grote omleiding plaats. Het verkeer van de N31 Hendrik Algraweg wordt dan al omgeleid via het eerste deel van de nieuwe Westelijke invalsweg. Ook is er een begin gemaakt met de ombouw van de Westelijke invalsweg tussen het aquaduct en de Zwettetunnel. Project ligt qua planning en financiën op koers. Eind 2014 wordt de eerste fase in gebruik genomen. Rapportage mei

36 Fietssnelweg Sneek-Jutrijp (N354) Langs de N354 tussen Sneek en Jutrijp komt een fietssnelweg: een fietspad waarop fietsers altijd voorrang hebben op het autoverkeer. Hierdoor kunnen zij veiliger en sneller van a naar b. Op het kruispunt met de afslag IJlst komt een ovonde met een fietspad door het midden. De ovonde maakt het kruispunt overzichtelijker en sneller voor zowel fietsers als rechtdoorgaand autoverkeer. De werkzaamheden aan het traject starten in september Dan worden twee duikers (waterverbindingen onder de weg) aangelegd. Eén bij Sneek en één ter vervanging van de Kerkslootbrug, die in slechte staat verkeert. Dankzij een tijdelijke strook asfalt om het werkgebied kan het autoverkeer er gewoon doorrijden. Fietsers en landbouwverkeer kunnen, behalve de laatste twee weken van het project, de parallelweg blijven gebruiken. Aanleg ovonde in twee fases In december start de voorbereiding voor aanleg van de ovonde en het nieuwe fietspad. De relatief zachte veengrond wordt eerst voorbelast. Grote bulten grond zorgen ervoor dat de veengrond inklinkt, zodat de weg en het fietspad na aanleg niet (ver)zakken. De grondmassa 36 Infra-info

37 Ovonde blijft ongeveer een half jaar liggen. In fase 2 volgt de daadwerkelijke aanleg van de ovonde en het bijbehorend fietspad. Als beide klaar zijn, krijgt de provinciale weg nieuw asfalt. Hetzelfde gebeurt met de parallelweg, die tijdens de uitvoering veel bouwverkeer te verwerken krijgt. De provinciale weg, de parallelweg en de tijdelijke rijstrook zijn dan twee weken afgesloten. Aanbesteding in juni 2014 In juni 2014 kunnen aannemers hun plan indienen voor de aanbesteding. In augustus volgt de uitslag. Een maand later beginnen de werkzaamheden. Planning is dat het project voor de bouwvak van 2015 is afgerond, mits de veengrond inklinkt met de berekende snelheid. Een ovale rotonde, met fietspad in het middenstuk, laat verkeer beter doorstromen. Bovendien is een ovonde overzichtelijker en dus veiliger dan een traditionele rotonde. Voor de provincie een belangrijke reden voor aanleg ervan. Automobilisten zien fietsers over het middenstuk beter aankomen en worden gedwongen vaart te minderen als ze de ovonde naderen. Voor fietsers hét moment om het snelverkeer te kruisen. Ander voordeel is dat rechtdoorgaand snelverkeer niet een halve, maar slechts een kwart cirkel hoeft af te leggen. Om daarna weer rechtdoor te kunnen rijden. Voor links afslaand verkeer is er een uitvoegstrook. Nederlands eerste ovonde, met fietspad overdwars, ligt in Stiens. Rapportage mei

38 Extra Sneltrein Groningen Leeuwarden: Unieke samenwerking provincies, gemeenten en ProRail 38 Infra-info

39 Wie regelmatig de trein neemt tussen Leeuwarden en Groningen, weet hoe vol de treinen van Arriva kunnen zijn. Vooral in de spits moeten reizigers regelmatig staan. Niet bevorderlijk voor de bereikbaarheid van beide hoofdsteden. Een tweede sneltrein per uur moet het traject ontlasten. Het streven is dat deze vanaf december 2017 rijdt. Met de extra sneltrein, die alleen stopt op station Veenwouden, komt het aantal treinen van Leeuwarden naar Groningen op vier per uur. Andersom gaan er evenveel. Ook krijgen ze in de spits een derde treinstel, waarmee de treinen 168 meter lang worden. Veel gebeuren Op het oog een niet al te gecompliceerde ingreep, maar in praktijk één met behoorlijke impact. Voor de 120 miljoen die beschikbaar is, vanuit het Regio Specifiek Pakket (RSP), moet veel gebeuren. > Rapportage mei

40 gebeuren. Om de langere treinstellen aan te kunnen, worden bijvoorbeeld de perrons in Leeuwarden en die van zeven tussenliggende stations verlengd. De grootste investering vergt echter de aanleg van circa acht kilometer nieuw spoor. Bij Zuidhorn komt een zogenaamd keerspoor voor de pendeltrein tussen het dorp en Groningen. Tussen Zuidhorn en Hoogkerk een dubbelspoor, zodat treinen elkaar kunnen passeren. Anne Zwiers van ProRail: Profiteren van lokale kennis De provincies De provincies Fryslân en Groningen zijn opdrachtgevers van de nieuwe trein. Ze werken nauw willen samen met de ProRail, gemeenten Leeuwarden (onderdeel Vrij-Baan), Groningen, Zuidhorn en de andere, samenwerkende gemeenten aan het tracé. zo Een unieke spoedig samenwerking volgens Anne Zwiers, projectmanager namens spoorbeheerder en uitvoerder ProRail. Zowel provincies als gemeenten rijden zijn beslissingsbevoegd in dit project, vrij ongebruikelijk voor ons. Normaliter is het ministerie onze directe opdrachtgever. Maar hoewel deze meervoudige samenwerking meer inspanning vergt, levert het meerwaarde op voor het traject. Zo komen we, dankzij de lokale kennis, gemakkelijker tot de beste inpassing van bijvoorbeeld een overweg, nieuw stuk spoor of perron, aldus Zwiers. extra sneltrein mogelijk laten Meer op stapel Om een tweede sneltrein te laten rijden, moet de snelheid van de trein op twee stukken van het traject omhoog, aldus Zwiers. Tussen Grijpskerk en Hoogkerk gaat hij geen 100 maar 120 km/u rijden. Tussen Leeuwarden en Veenwouden zelfs 130 km/u. Dat betekent meerdere ingrepen. Denk aan het aanpassen van borden en seinen. Ook moet de bocht tussen de twee Friese stations worden aangepast, zodat de trein er sneller doorheen kan. Verder wordt er zo n dertig miljoen euro geïnvesteerd in overwegen. Het meeste werk kost het aanbrengen en aanpassen van openbare overwegen, om zo de veiligheid te verbeteren. Zo komt er in 40 Infra-info

41 Zowel Leeuwarden als Groningen krijgt een nieuwe tunnel. In Leeuwarden moet een fietstunnel de drukke overgang bij de Schrans ontlasten. Of de tunnel bij de Schrans of ter hoogte van het busstation komt, beslist de gemeenteraad, aldus Zwiers. Enkele particuliere overwegen aan het traject zullen, eveneens omwille van de veiligheid, verdwijnen. Niet onbelangrijk is dat de geluidshinder bij hogere snelheid beperkt moet worden. We verwachten dat het, daar waar nodig, op te lossen is met raildempers en geluidsschermen. Hoe die schermen eruit komen te zien, stemmen we af met gemeenten en bewoners. Voortvarende planning Volgens Zwiers moet het krappe budget toereikend zijn. Ik verwacht dat we het er mee redden. Dankzij onze ervaring kunnen we de kosten voor een dergelijk traject vrij nauwkeurig bepalen. De planning is een grotere uitdaging. Het Ontwerp Tracébesluit wordt begin 2015 gepubliceerd. Een jaar later neemt de minister het Tracébesluit. Als het meezit kunnen we daarna van start. Meest spannend, en eventueel tijdrovend, is de spoorverdubbeling. De grond ter plekke is buitengewoon drassig waardoor het, ondanks onze ervaring, afwachten is hoe snel deze inklinkt. We gaan uit van de meest gunstige planning we uit van de meest gunstige planning, waarmee de vaart erin blijft. De planning is realistisch, maar gaat niet uit van bezwaren vanuit de omgeving. Die kans achten we namelijk klein, aangezien de plannen sterk rekening houden met wensen van projectpartners en omwonenden. Lokale mkb betrokken Ook het lokale midden- en kleinbedrijf wordt bij de aanleg betrokken. Beide provincies vinden dat terecht belangrijk. Vanaf halverwege 2016 kan men zich inschrijven op plaatselijke werkzaamheden. Denk aan de verlenging van de perrons en het aanpassen van wegen en fietspaden bij overgangen. Ondanks dat kiest ProRail voor een voortvarende planning. Zwiers: De provincies willen de extra sneltrein zo snel mogelijk laten rijden. Daarom gaan Rapportage mei

42 Grote infrastructurele projecten hebben invloed op het lokale dieren- en plantenleven. Regelgeving als de floraen faunawet, maar ook de Ecologische Hoofdstructuur, beschermen de ecologische waarde van een gebied. De norm is beschermen waar het kan, en herstellen waar het moet. Provincie Fryslân gaat echter verder. Op diverse plaatsen krijgt de natuur een extra impuls. Zo ook in het gebied rondom de nieuwe N381, de stroomweg van Drachten naar de Drentse grens. 42 Infra-info

43 Ecologische (meer)waarde bij infraprojecten Rapportage mei

44 De N381 loopt onder meer langs het Wijnjeterper Schar en Drents-Friese Wold, beide Natura 2000-gebied. Sinds 2007 begeleidt Buro Bakker de provincie bij het bewaken van de planten- en dierenpopulaties langs het tracé. Een dergelijk traject begint met een onderzoek naar de natuurwaarden in het gebied. Daarbij worden alle flora en fauna langs de tracévarianten in kaart gebracht, vertelt Rudmer Zwerver van het ecologische adviesbureau uit Assen. Wat we aantroffen waren onder meer kwetsbare soorten als dassen, vleermuizen, slangen, poelkikkers en orchideeën. Natuur met plus achterlaten Stap 2 is het in kaart brengen van de impact op de verschillende leefgebieden. En het compenseren en verzachten van eventuele schade. De provincie wilde daarbij inzicht in drie opties: de minimale volgens de wet vereiste compensatie, volledige compensatie én een variant waarbij we de natuur met een plus achterlaten. Een uitzonderlijk verzoek, want de meeste opdrachtgevers houden het bij opties 1 en 2, aldus Zwerver. Waar profiteert de natuur van dit project? Rond het Âlddjip bijvoorbeeld. Daar verdwijnen de huidige, betonnen bruggetjes. In plaats daarvan komt een hogere brug waaronder de oevers breed genoeg zijn voor grote dieren. Zo kunnen bijvoorbeeld reeën de brug onderlangs passeren. Provincie investeert fors in realisatie (ecologische) plus Maatregelen voor de das Ook verder zuidwaarts wordt een plus gerealiseerd. Zwerver: De scherpe bocht bij Wijnjewoude gaat er uit. De weg gaat er straks rechtdoor en blijft aan de westzijde van de Opsterlânske Kompanjonsfeart. Daarmee mijden we zoveel mogelijk de leefgebieden van de das. Om te voorkomen dat de populatie alsnog achteruit gaat, zijn ook andere maatregelen getroffen. Dassenburcht Rond Donkerbroek passeren automobilisten drie leefgebieden van de das. Om te voorkomen dat ze worden doodgereden, komen op diverse stukken rasters langs de weg. Zogenaamde ecoduikers (waterdoorlaat met looprichel) en enkele tientallen dassentunnels onder de weg door helpen de dieren straks naar de overkant. De zandruggen nabij de Peelrug, t Hoogezand en de Tsjonger zijn al aangelegd. In deze met aarde afgedekte bulten van zo n dertig bij acht meter, graven dassen hun nieuwe burchten. 44 Infra-info

45 Hop-overs en kunstbomen Ook vleermuizen krijgen hulp om te wennen aan de vernieuwde weg. Zo komen er op diverse plaatsen hop-overs. Hierbij helpt een metalen constructie in de middenberm de beestjes om de weg veilig te kruisen. Bij Wijnjewoude en Donkerbroek staan tijdelijk kunstbomen: grote borden op lange houten palen. Ze vervangen de gekapte bomen en wijzen vleermuizen de weg naar hun jachtgebied en kolonie, aldus Zwerver. Amfibieënschermen Ook voor de zeldzame poelkikker verandert het een en ander. Met name nabij de Tsjonger. Hier worden enkele sloten gedempt waarin de poelkikker zich normaal gesproken voortplant. Om de kikkers uit die sloten te houden, zijn amfibieënschermen rond het water geplaatst en werd vegetatie verwijderd. Hiermee dwongen we de kikkers twee nieuw aangelegde poelen op te zoeken. Dit voorjaar bleek deze missie geslaagd. Scepsis onterecht In totaal komen er meer dan vijftig faunapassages, inclusief hop-overs, langs het nieuwe tracé. Daarmee wordt met relatief weinig (financiële) middelen veel schade voorkomen. Er is de nodige scepsis over ecologische maatregelen bij bouwprojecten. Maar criticasters zijn vaak niet bewust van de gevolgen als maatregelen uitblijven. Neem de hop-over voor vleermuizen. Zonder zou een vleermuizenpopulatie flink uitdunnen. Met als resultaat: miljoenen meer muggen en schadelijke insecten voor de landbouw. Bron: Omrop Fryslân Rapportage mei

46 Start! Start bouw aquaduct Drachtsterweg Vrijdag 7 februari sloeg gedeputeerde Sietske Poepjes de eerste damwand voor de aanleg van het aquaduct in de Drachtsterweg in Leeuwarden. It is safier, we gean los mei in prachtprojekt, aldus de gedeputeerde. De damwand markeert de komst van een loswal voor schepen die grote hoeveelheden vrijkomende grond gaan afvoeren. Begin maart startten de werkzaamheden aan het kanaal zelf. Dit voorjaar is Heijmans, de uitvoerende partij voor het aquaduct en de verdiepte ligging, ook begonnen met de aanleg van de ongelijkvloerse kruising bij Zuiderburen. Jansma uit Drachten gaat in juni verder met de realisatie van het fiets- en sloepentunneltje ter hoogte van Wiarda. Het Drachtsterplein werd vorig jaar al opgeleverd. Het gehele project moet eind 2015 zijn afgerond. BENIEUWD HOE VER HET WERK IS? BEKIJK HET MET DE WEBCAM. 46 Infra-info

47 Baggeren Harnzer Feart Op 31 maart is begonnen met het baggeren van de Harnzer Feart, de vaart tussen Harlingen en Bolsward. Niet de gehele vaart, maar alleen het stuk tussen Arum en Harlingen wordt op 1.70 meter diepte gebracht. In 1983 gebeurde dit voor het laatst. De bagger wordt met een kraan, die op een ponton staat, naar boven gehaald en met duwbakken naar de overslagplek aan de Kimswerderweg gevaren. Daarna vervoeren tractors met dumpers de bagger naar de Harlinger Industrieweg. Vervolgens gaat de bagger via het Van Harinxmakanaal naar Wijde Ee bij Burgum om aldaar oude zandwinput te vullen. Medio juli 2014 is het werk gereed en is de vaart weer bevaarbaar voor boten met een diepgang tot 1,30 meter. Rapportage mei

48 Start! Start aanleg noordelijk deel De Centrale As Op 17 maart verrichtten gedeputeerden Sietske Poepjes en Johannes Kramer in Damwâld de starthandeling van de aanleg van het noordelijk deel van De Centrale As. Als symbool voor de toekomstige, verbeterde bereikbaarheid en verkeersveiligheid van de regio openden ze een hefboom voor fietsende leerlingen van CBS De Bron uit Damwâld. 48 Infra-info

49 HET PROJECT HEEFT OOK EEN EIGEN DIGITALE BROCHURE. Met de aftrap komt ook het noordelijk deel van De Centrale As in uitvoering. Eind 2012 is al begonnen met de aanleg van de rondweg om Garyp. Aannemer Heijmans startte inmiddels met de realisatie van de dubbelbaansweg tussen Dokkum en De Westereen (Noord 2). De aannemer neemt ook gebiedsmaatregelen mee in de uitvoering. ProRail contracteerde Max Bögl voor de aanleg van het spooronderdoorgang bij Feanwâlden. De realisatie van De Centrale As telt meer dan zestien grote en kleinere deelcontracten. Medio 2014 komt het middendeel van het traject in uitvoering. De aanbesteding van de resterende onderdelen volgt nog dit jaar. Rapportage mei

50 Als het aan de provincie Fryslân ligt passeren vanaf 2018 ook grotere en bredere schepen de sluis van Kornwerderzand. De regionale scheeps- en jachtbouw profiteren van een uitbreiding. Hetzelfde geldt voor de kustvaart, visserij en offshore. Tegelijk ontsluiten we Kornwerderzand beter. 50 Infra-info

51 Noorden en IJsselregio gaan voor betere passage Kornwerderzand Project geeft provinciale economie forse impuls Rapportage mei

52 Projectleider Wim Boogholt van de provincie Fryslân gelooft in het door Fryslân, Overijssel, Flevoland en betrokken gemeenten gedragen initiatief om de sluis van Kornwerderzand te verruimen. Een project waar de provincie Fryslân - vanwege het economisch belang - de kar trekt. Een door de regio gedane studie bevestigt de winst en voordelen van de mogelijke ingreep. De uitbreiding is naar verwachting goed voor 300 nieuwe banen en 65 miljoen extra omzet per jaar. Een welkome impuls voor met name de jacht- en scheepsbouwsector, weet Boogholt. De uitbreiding is goed voor 300 nieuwe banen Concurrentiepositie De projectleider vertelt dat ook toeleveranciers profiteren. Grote schepen en megajachten worden nu nog in delen gebouwd, en in Amsterdam of IJmuiden en Harlingen in elkaar gezet en afgebouwd. Met een ruimere sluis kunnen werven complete schepen afleveren. Dit betekent een verbeterde concurrentiepositie en dus extra werkgelegenheid. Zowel voor de regionale werven als de vele toeleveranciers. Bovendien kunnen eigenaren hun schepen dan ook op hetzelfde adres laten repareren en moderniseren. Een grote markt die ze nu mislopen. De maatschappelijke baten zijn dus vele malen hoger dan de kosten van het project. Het project sluit aan bij de geplande versterking van de Afsluitdijk door het Rijk. Deze voorziet onder andere in een nieuwe keersluis in de Waddenzee bij Kornwerderzand. De Nieuwe Afsluitdijk anticipeert hierop. In dit programma komen de regionale ambities op het gebied van duurzame energie, ecologie, ruimtelijke kwaliteit en recreatie en toerisme samen. De verruiming van de sluis maakt hiervan onderdeel uit. Het is prachtig dat als we het complex gaan verruimen we dit ook direct beter voor toeristen en recreanten kunnen ontsluiten. Alle plannen rondom Kornwerderzand komen daarom samen in een integrale gebiedsvisie. Kracht van regionale samenwerking Op 3 april organiseerden De Nieuwe Afsluitdijk en de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens in Kornwerderzand het symposium 'De kracht van regionale samenwerking'. Centraal stonden de duurzame ambities rond de versterking van de Afsluitdijk en een toelichting op de uitbreiding van de sluis. 's Middags stond men stil bij de mogelijkheden van Europese, financiële steun voor binnenhavens. De bijeenkomst was een succes. Iedereen was positief over plannen die op stapel staan. Interviews met enkele betrokken zijn vastgelegd op film. 52 Infra-info

53 Bypass en nieuwe brug Voor de verruiming van de sluis, zijn een aantal maatregelen nodig. De eerste is de aanleg van een bypass van 25 meter breed en 5,5 meter diep. Die kan naast de bestaande schutsluis komen te liggen. De voorhaven, en extra keersluis, benutten we als schutkolk voor grote schepen. Bestaande keersluizen voor beroeps- en pleziervaart blijven gewoon in gebruik. Tweede ingreep is het vervangen van de huidige draaibruggen, waar schepen van maximaal 16 meter breed doorheen kunnen varen. Deze draaibruggen maken plaats voor één brug met een contragewicht. De nieuwe brug krijgt een doorvaartbreedte van 25 meter. Een noodzakelijke ingreep. Met als extra voordeel dat een brug met contragewicht sneller opent en sluit. Hierdoor nemen de wachttijden voor vaar- en wegverkeer af. Betere bereikbaarheid In het ontwerp is ook de verbeterde bereikbaarheid en ontsluiting van Kornwerderzand meegenomen. We willen zowel het Kazemattenmuseum als de kazematten bij de spuisluizen beter toegankelijk maken. Hetzelfde geldt voor de toekomstige Vismigratierivier, spuisluizen en het geplande informatiecentrum. Auto s, fietsers en voetgangers moeten deze bezienswaardigheden gemakkelijk en veilig kunnen bereiken. Dat is nu niet het geval. > Rapportage mei

54 Impressie ruimere doorgang door de Afsluitdijk bij Kornwerderzand De Nieuwe Afsluitdijk Ander punt van aandacht is de monumentale status van de sluizen en de kazematten die van 1932 dateren. We gaan met zorg met de beide monumenten om. De schutsluizen blijven intact. Bovendien houden we rekening met de zichtlijnen vanuit de kazematten. Hoe groot de kans is dat dit project doorgaat? De interesse vanuit Den Haag voor dit project blijkt uit de discussie in de Tweede Kamer in 2011 en de opname in het MIRT in Feit is ook dat zowel de Noordelijke als IJsselregio het initiatief belangrijk vinden. Ze werken hard aan de uitwerking van de plannen en het organiseren van de financiering, want er moet flink in de buidel worden getast. Dat dit gebeurt, zegt wel iets over het belang dat ze er aan hechten. We zien de beslissing van de minister dan ook met belangstelling en het nodige vertrouwen tegemoet. De Nieuwe Afsluitdijk (DNA) is een samenwerking van de provincie Noord-Holland, provincie Fryslân, gemeente Hollands Kroon, gemeente Súdwest-Fryslân en gemeente Harlingen. Samen werken we aan een vernieuwde dijk op het gebied van duurzame energie, ecologie, recreatie en toerisme en ruimtelijke kwaliteit. Nieuwsbrief Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen rondom de verruiming van de sluis? Meld je aan voor de nieuwsbrief. Colofon - Infra-info is een uitgave van de provincie Fryslân en verschijnt drie keer per jaar. Redactie provincie Fryslân, afdeling Complexe Infraprojecten en afdeling Ynfraprojekten en Advys (058) , infrainfo@fryslan.nl / Ontwerp, teksten en productie Schrijfburo Terwisscha & Wagenaar en GH+O communicatie en creatie. Fotografie provincie Fryslân. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, gekopieerd of vermenigvuldigd op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de provincie Fryslân. Aan deze rapportage kunnen geen rechten worden ontleend. 54 Infra-info