Infra-info. Gebiedsontwikkeling maakt infraprojecten aantrekkelijker. Infraprojecten in beeld. Rapportage februari Gebiedsontwikkeling bij N381

Transcriptie

1 Infraprojecten in beeld Infra-info Gebiedsontwikkeling maakt infraprojecten aantrekkelijker We spreken gedeputeerde Johannes Kramer en Bertus Mulder (voorzitter Gebiedsontwikkelingcommissie (GOC) van De Centrale As) op een bijzonder moment: de visie met de volledige ambitie (00 miljoen euro) is vastgesteld door Provinciale Staten. Voor de maatregelen in de eerste fase kunnen nu 77 maatregelen worden uitgevoerd voor een bedrag van,9 miljoen euro. ûntwikkeling by ynfraprojekten wêze kin. Mei rjocht. Want benammen dizze streek hat belang by krêftige ympulsen. Trots Mulder vervolgt: It is ús ambysje om it gebiet better efter te litten as De Centrale Uniek Wy binne hjir yn Fryslân wol mei wat unyks dwaande wat gebietsûntwikkeling oanbelanget! Gedeputeerde Johannes Kramer is trots. Dizze plannen komme echt fan ûnderenop. De bewenners binne der ticht by belutsen. Dat skept in bân. En tink derom: oer de dyk is in soad praat. Drege diskusjes. Mar de plus dy t gebietsûntwikkeling opsmite kin, hat foar in protte entûsjasme soarge. Ik jou it ta, it freget geduld. It hjit net om e nocht in kompleks projekt. Mar as provinsje moatte wy transparant bliuwe. It útlizze as eat net mooglik is. En foaral trochpakke om kânsen te pakken. Dat jout betrouwen yn inoar. En dêrtroch wol men wol meiwurkje. Bygelyks by de frijwillige kavelruil. Troch in goed persoanlik kontakt ferrint dit allegear ferrassend linich. Economisch en ecologisch Troch dizze gebietsûntwikkeling is De Centrale As ek in Griene As. Njonken ekonomyske kânsen wurdt it ek ekologysk folle better. Tink mar oan it paludukt by Burgum. Yndie, dêr bin ik grutsk op. En ik bin der wis fan dat De Haach ús provinsje sjocht as in regio dy t foarop rint yn de wize dêr t gebietsûntwikkeling op oanpakt en ynfold wurdt. Mei tank oan de oerheden. Troch de GOC. Mar benammen troch de belutsenens fan de befolking! Eindelijk In een volle zaal in Burgum heeft Mulder de plannen toegelicht. Einliken, aldus Mulder. Foar komplekse projekten en drege beslútfoarming moatst in lange adem hawwe. Fanwegen myn ûnderfining hat Anita Andriessen my seis jier lyn frege om foarsitter te wurden. Fral sy seach it belang yn fan de grutte Plus dy t gebiets- As klear is: goeie ruilferkaveling en in sterk lânbouplan yn in prachtich, karakteristyk lânskip. Yn oparbeidzjen mei ynwenners haw we alles yn kaart brocht en in foech winskepakket gearstald. In soad grutte en lytse maatregels. Ik bin sels grutsk op bygelyks de realisaasje fan in ekologyske haadstruktuer by De Falom. Bij inventarisatie en planvorming wordt nauw samengewerkt met onder andere organisaties voor landbouw, natuur en milieu en ANWB, Veilig Verkeer Nederland, provincie, gemeenten en Wetterskip, waar bij de uitvoering in handen is van het project bureau De Centrale As. Mulder: Ús ambysjes rikke fansels fierder as faze. We geane fan no ôf mei de provinsje yn e slach om ek faze klear te krijen. Dit binne de projekten dy t noch net yn e oanbestegings kontrakten fan e dyk meinommen wurde koene, om t der noch gjin jild foar is. Meer over gebiedsgerichte aanpak: Gebiedsontwikkeling bij N8 Ook bij het project N8 Drachten - Drentse grens is sprake van de Plus die gebiedsontwikkeling heet. Mede op basis van wensen uit de omgeving is een plan ontwikkeld waarvan de eerste resultaten binnenkort zichtbaar worden. Het plan kent verschillende thema s met bijbehorende maatregelen. We noemen er een paar: INFRASTRUCTUUR - inrichting wegen conform het principe Duurzaam Veilig - waar mogelijk toepassen van Shared Space inrichtingsprincipes LANDBOUW - betere verkaveling: verminderen afstand tussen bedrijf en veldkavels - verbeteren verkeersveiligheid LANDSCHAP (CULTUURHISTORISCH) - stimuleren aanleg erfbeplanting: beeldbepalend voor de streek NATUUR - ecologische verbinding tussen Tsjonger en Kuunder: goed voor o.a. de ringslang - aanleg wilduittredeplaatsen: vermindert verdrinkingsrisico vele dieren WATER - realisatie Waterberging t West: vermindert onder water lopen landbouwgronden RECREATIE - aanleg nieuwe recreatieve routes en verbetering bestaande routes DUURZAAMHEID - creëren kansen voor cranberryteelt op gunstige zandgronden - dorpstuinen als bindmiddel tussen bewoners met duurzaamheid als uitgangspunt

2 Sebastiaan Mulder (Leeuwarden Vrij-Baan): Een precisieklus in storm en regen Samenwerking tussen onderwijs, bedrijfsleven en overheid begint vruchten af te werpen Naast de huidige Johan Frisosluis in Stavoren bouwt de provincie Fryslân een tweede sluis. Daarmee verbetert de toegang tot de Friese meren vanaf het IJsselmeer. Als de tweede sluis klaar is, behoren lange wachttijden in het zomerseizoen tot het verleden. De nieuwe sluis verbetert niet alleen de bereikbaarheid, maar betekent ook een flinke impuls voor het toerisme in de regio. De uitbreiding van de sluis is onderdeel van het Friese Merenproject van de provincie. In november 0 organiseerde provincie Fryslân samen met De ViaWijzer en Leeuwarden Vrij-Baan een bijeenkomst voor een structurele samenwerking tussen onderwijs, bedrijfsleven en overheid. Gedeputeerde Poepjes sprak over het belang van samenwerking en goed geschoolde jongeren dankzij realistische opdrachten. Immers: die motiveren. Hallum 4 Er is al veel bereikt binnen het programma Leeuwarden Vrij-Baan. Maar liefst 80 onderwijsopdrachten werden uitgezet waarbij 50 scholieren van MBO en HBO direct betrokken waren. Ook de basisscholen krijgen les in techniek. Doordat Leeuwarden Vrij-Baan een samenwerking heeft opgezet met Bouwen Aan De Bouw - De bouw iets voor jou? zijn in 0 ongeveer 900 leerlingen (groep 7/8) en docenten met een technisch werkboek en technische gastlessen in aanraking gekomen Franeker Leeuwarden 4 8 Burgum 4 7 Harlingen Drachten Grou 4 Bolsward 0 Nij Beets Sneek 7 Gorredijk Workum Ik ben trots op wat we tot nu toe hebben bereikt maar we zijn er nog niet, aldus Mulder. We maken ons daarom sterk het technisch onderwijs te stimuleren, te verbeteren en de samenwerking te borgen voor de toekomst. Deze samenwerking tussen onderwijs, bedrijfsleven en overheden is de sleutel naar succes. Een belangrijk moment tijdens de bouw van de sluis was het plaatsen van de sluisdeuren. Op een dinsdag in november was het zover. Diep in de nacht vertrekt een bijzonder transport dat de deuren vanuit de fabriek in Emmen naar Stavoren brengt. Als het licht is, worden de deuren met een grote kraan op hun plaats gehangen. Een precisieklus dat vanwege de harde wind bijna niet door kon gaan. Maar door het werk te vervroegen, lukte het om de deuren op tijd in het benedenen bovenhoofd te hijsen. Dokkum Goede samenwerking tussen genoemde partijen levert al snel veel op. Vraag en aanbod worden beter op elkaar afgestemd, opdrachten koppelen aan echte projecten bereidt de scholier beter voor op de praktijk en het verantwoordelijkheidsgevoel van de scholier groeit. Het inzetten van scholieren zorgt ook voor betrokkenheid en goodwill bij burgers en ook de docent leert in de praktijk nieuwe technieken kennen. Ook is aansluiting gezocht bij landelijke initiatieven zoals Dag van de Bouw en Girlsday. Bij De Centrale As en N8 wordt ook nauw samengewerkt tussen bedrijfsleven, overheid en onderwijs, al richt men zich daar vooral op basisscholen en voortgezet onderwijs. Holwerd 8 Directies van scholen en bouwbedrijven waren enthousiast, aldus Sebastiaan Mulder (Leeuwarden Vrij-Baan). En om jongeren te enthousiasmeren zijn MBO- en HBO-opleidingen al regelmatig betrokken geweest bij dit programma: rondleidingen, stages bij overheden en/of aannemers, civieltechnische opdrachten, maken van maquettes, maken van een groeninrichtingsplan, communicatie-opdrachten en zelfs het realiseren van een parkeerterrein, zoals Hemriksein. Een bijzondere sluis vormt straks dé toegangspoort van Fryslân. De provincie koos voor een gedurfd en innovatief ontwerp. Een groene en natuurlijke kolk met riet, een grastalud en afmeermogelijkheden, doet meer denken aan een comfortabel jachthaventje dan aan een sluis. In het oog springend is het bedieningsgebouw dat op ranke poten staat. Onder het bedieningsgebouw komt een ontvangstruimte waar bezoekers van alles te weten kunnen komen over het gastvrije Fryslân en het Friese merengebied. Zonnecollectoren voorzien het hele sluiscomplex van energie. Oosterwolde 9 Joure Woudsend Heerenveen Appelscha 0 8 Wolvega Eind februari zal het eerste water in de sluis stromen. Voor het vaarseizoen van 04 kunnen schepen gebruik maken van de tweede Johan Frisosluis. Infra: mooie kansen voor het onderwijs Omvang en inhoud van complexe infraprojecten bieden maatschappelijke kansen: de zogenaamde speerpunten. Onderwijs is zo n speerpunt. Met als doel om scholieren, van basisschool tot HBO, te interesseren en kennis te laten maken met de praktijk van infraprojecten. Met het accent op techniek. Onderwijs, bedrijfsleven en overheid moesten nauw samenwerken. Een proces dat inmiddels in gang is gezet en zijn vruchten begint af te werpen. Maar verbeteringen zijn altijd mogelijk. Dit zal voor de zomer 04 zijn beslag krijgen in een samenwerkingsvorm (convenant) die door bestuurders en directeuren wordt ondertekend. Hier werken we aan een mooi en bereikbaar Fryslân! Infra-info Lemmer werken aan de weg werken aan het water werken aan het spoor gebiedsontwikkeling Hoofdvaarweg Lemmer - Delfzijl 4 Skieding (N8) 6 Brug Dronrijp De Centrale As 5 Uterwei (N8) 7 Van Panhuysbrug Extra sneltrein Groningen - Leeuwarden 6 Kootstermolen - Kootstertille 8 Ruijtenschildtbrug 4 N Traverse Harlingen 7 Bolsward - Leeuwarden (N9) 0 Brug Warns 5 Haak om Leeuwarden 8 Hallum - Holwerd (N7) Brug Tzummarumervaart 6 Westelijke invalsweg 9 Fietsroute Sneek - Woudsend Sluis Workum 7 Drachtsterweg en omgeving 0 Lutkepost - Augustinusga Pikmar Grou 8 Station Werpsterhoeke Fietspad Stroobossertrekweg 4 Natuurcompensatie 9 Knooppunt Joure Turborotondes bij op- en afritten Drachten Noord Polderhoofdkanaal Nij Beets 0 N8 Drachten - Drentse grens Froonackerdyk (N84) Opwaarderen Turfroute Spoortunnel Om den Noort (Wolvega) 4 Van Harinxmakanaal 6 Stationsbrug Franeker De Nieuwe Afsluitdijk Rotondes op- en afritten 7 Johan Frisosluis Stavoren NaastInvesteringsagenda deze projecten wordt er over een periode van 4 jaar nog eens 8 miljoen geïnvesteerd het aanpassen van diverse wegenknelpunten. Drachten Heerenveen Frieschepalen, Bolsward,inWolvega 8 Gebiedsontwikkeling Skûlenboarch - Westkern

3 6 infraprojecten in beeld >> Planning HOOFDVAARWEG LEMMER - DELFZIJL STATIONSBRUG FRANEKER KOM TWIJZEL N TRAVERSE HARLINGEN HAAK OM LEEUWARDEN JOHAN FRISOSLUIS STATION WERPSTERHOEKE DRACHTERSTERWEG EN OMGEVING KNOOPPUNT JOURE e kwrt e kwrt e kwrt 4 e kwrt e kwrt e kwrt e kwrt 4 e kwrt / e fase e fase SPOORTUNNEL WOLVEGA BRUG STROOMKANAAL LEMMER = gunning contracten GB = gronden beschikbaar = start uitvoering (deel)projecten = ingebruikname = vertraagd = risico op vertraging = (voor) op schema d HOOFDVAARWEG LEMMER - DELFZIJL STATIONSBRUG FRANEKER KOM TWIJZEL N TRAVERSE HARLINGEN HAAK OM LEEUWARDEN JOHAN FRISOSLUIS STATION WERPSTERHOEKE DRACHTSTERWEG EN OMGEVING KNOOPPUNT JOURE SPOORTUNNEL WOLVEGA BRUG STROOMKANAAL LEMMER TAAKSTELLEND BUDGET = 0 mln. binnen budget risico op overschrijding 7,8* mln. 7,8 mln.,4 mln. 46 mln. 49,7 mln. 7, mln. 0 mln.* * waarvan mln. voor de onderdoorgangen en 9 mln. voor station en voorzieningen. 9, mln. 70,9 mln. mln.* * waarvan 0,5 mln. RSP-gelden en,5 mln. bijdrage van de gemeente. 0 mln. INGEBRUIKNAME 0 eind 04 eind 07 december 04 zomer 04 * *betreft onderdoorgangen begin 06 begin 07 begin 06 GROND IN EENDOM (HA) ** 90% Gronden waren al beschikbaar 99% 95% PROJECTRISICO S Vertraging (door procedures). Noodreparaties en onderhoud. Vertraging door besluitvorming van de gemeente. Overlast door werkzaamheden. De bijzondere samenwerking tussen rijk, provincie en gemeente (bestuurlijke alliantie) kan leiden tot minder grip op de uitvoering door de provincie. Provincie en gemeente dragen wel de financiële risico's. Planning staat onder druk. Langdurig onwerkbaar weer zal leiden tot vertraging van de contracten. Afstemming tussen aannemers en wegbeheerders voor ingebruikname weg. Op dit moment zijn geen risico s voorzien. Vertraging aanbesteding. Voorbereidende werkzaamheden niet tijdig gereed waardoor er pas later gestart kan worden met de realisatie van de onderdoorgangen. Onvoldoende reizigersaanbod waardoor de haalbaarheid van het station (fase ) onder druk komt te staan. Het bouwen in stedelijke omgeving vraagt om extra maatregelen om overlast te beperken. Dit kan tot hogere kosten leiden. De weg en de vaarweg blijven tijdens de werkzaamheden open met risico op hogere kosten en vertraging. Taakstelling wordt niet gehaald. De bijzondere samenwerking. tussen rijk, provincie en gemeente (bestuurlijke alliantie) kan leiden tot minder grip op de uitvoering door de provincie. Provincie draagt de fi nanciële risico's. Vertraging als gevolg van beroep tegen vastgesteld bestemmingsplan. Op dit moment geen risico s voorzien. Het project loopt tot en met 0. In de periode tot 00 worden de bruggen bij Burgum, Kootstertille en Skûlenboarch vervangen. Tussen 07 en 0 staan de bruggen bij Spannenbrug, Uitwellingerga en Ald Skou op het programma. Planstudies voor de afzonderlijke bruggen moeten uitwijzen welk budget uiteindelijk nodig is. In het genoemde budget zijn ook de kosten meegenomen voor het opstellen van gebiedsontwikkelingsplannen. De procedures die nodig zijn voor de gebiedsontwikkeling en de nieuwe ontsluiting van bedrijventerrein Skûlenboarch zijn nog niet afgerond. Ook de extra werkzaamheden die nodig zijn om explosieven op te ruimen bij brug Burgum kunnen tot vertraging leiden. Voor de brug Kootstertille (aanvaring) en de brug Skûlenboarch is extra tussentijds onderhoud nodig (geweest). * betreft het Friese deel. ** grond voor brug Burgum. De Stationsbrug Franeker verkeert in slechte staat. Belangrijke onderdelen hebben hun technische levensduur overschreden waardoor de brug niet meer aan de veiligheidseisen voldoet. Besloten is naast renovatie van de brug, de brug ook deels te vernieuwen vanwege de gewenste vergroting van de doorvaartbreedte. Op verzoek van de gemeente wordt de brug een meter breder. Er ligt een relatie met het kanaalzoneproject van de gemeente. Hoewel de brug de hoogste prioriteit heeft, zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de werkzaamheden in het kader van het kanaalzoneproject. Er is goede afstemming met de omgeving en belangenpartijen. De hoge verkeersintensiteit op de provinciale weg N5 binnen de bebouwde kom van Twijzel brengt problemen op het gebied van bereikbaarheid, verkeersveiligheid en leefbaarheid met zich mee. Oplossing is een herinrichting van de traverse Twijzel, waarbij de hoofdrijbaan wordt voorzien van stil asfalt. De drukke provinciale weg wordt circa twee maanden voor al het verkeer afgesloten. Dit kan tot veel overlast leiden voor het onderliggende wegennet. Het is niet uitgesloten dat als gevolg hiervan wordt gevraagd de werkzaamheden 'in het verkeer' uit te voeren. Dat zal leiden tot een forse vertraging van de werkzaamheden en overlast van de direct aanwonenden. Omdat het een drukke weg is, zal de vakantieperiode worden gebruikt om de weg te stremmen. De aannemers worden in de gelegenheid gesteld plannen in te dienen om de uitvoeringsperiode en dus overlast zo kort mogelijk te laten zijn. Het beste plan zal onderdeel zijn van de gunning van het werk. Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor de uitvoering van het project en de provincie en gemeente dragen het fi nanciële risico. De samenwerking met Rijkswaterstaat en de gemeente Harlingen heeft de vorm gekregen van een bestuurlijke alliantie. Partijen werken op basis van gelijkwaardigheid en de provincie lijkt voldoende inbreng en mogelijkheden tot (bij)sturing te hebben. De samenwerking loopt inmiddels een jaar en loopt goed. Het is niet gelukt de formele aanbestedingsprocedure van Harlingen in 0 te starten; dat wordt januari 04. De reden hiervoor is dat het een complex en omvangrijk project is, en dat de eisen aan het contract zo scherp mogelijk moet worden gesteld. En dat vraagt meer tijd en aandacht dan gedacht. Inmiddels is de aanbestedingsprocedure op 7 januari 04 opgestart. Ook wordt geprobeerd vooraf een bestemming te vinden voor de vrijkomende grond. De provincie heeft met de gemeente Menameradiel een overeenkomst gesloten over de gebiedsontwikkeling in samenwerking met de Haak. Door een gebiedsgerichte aanpak zijn we er, mede dankzij cofi nanciering van de gemeente, in geslaagd een aantal projecten te koppelen aan de uitvoering van de werkzaamheden voor de Haak. Ook is een subsidie aangevraagd voor een tweede fase gebiedsontwikkeling in het gebied tussen Deinum, Boksum en Ritsumasyl. Het betreft een technisch complex werk met bijbehorende uitvoeringsrisico's. De uitvoeringsplanningen bieden weinig ruimte om tegenvallers bij de uitvoering op te vangen. Hoewel dit risico s zijn voor de opdrachtnemers, hebben ze wel gevolgen voor de opdrachtgever. Eind 04 zal de nieuwe rijksweg met de invalswegen in zijn geheel in gebruik genomen worden. Dit betekent dat alle werken tegelijkertijd gereed moeten zijn en de ingebruikname tussen verschillende aannemers moet worden afgestemd. Ook is afstemming nodig tussen de toekomstig wegbeheerders. Om dit voor elkaar te krijgen wordt onder andere een procescoördinator aangesteld. Bij grote drukte treden lange wachttijden op bij de sluis Stavoren en voelen de watersporters zich in de voorhaven IJsselmeerzijde bij zuidwestenwind onveilig door inlopende golven. Besloten is de sluiscapaciteit uit te breiden door de bouw van een tweede recreatiesluis. Het project wordt naar verwachting binnen tijd en budget afgerond. De bedoeling was om eind 0 de aanbestedingsprocedure te starten voor de twee onderdoorgangen. Dit is niet gelukt. Dat wordt nu voorjaar 04. De opleveringsdatum van het project blijft staan op. Betrokken partijen ondertekenen binnenkort de Uitvoeringsovereenkomst. Grondaankoop, voorbereidende werkzaamheden en de start van de uitvoering worden op elkaar afgestemd om overlap in tijd te voorkomen. In de Uitvoeringsovereenkomst staan afspraken over de projectorganisatie, financiering, risico's, het proces en de sturing daarop. Met deze afspraken heeft de provincie goede sturing op project en risico s. In overleg tussen architect en het Kwaliteitsteam Leeuwarden is een fraai ontwerp tot stand gekomen. Dit ontwerp wordt meegenomen in de aanbesteding. Ook de thema s social return en onderwijs zijn onderdeel van de aanbesteding. Eind 05/begin 06 wordt aan Provinciale Staten een totaalvisie voorgelegd over de realisatie van fase (station en voorzieningen). Het project bevindt zich in de stedelijke omgeving. Ten noorden van het Van Harinxmakanaal wordt tussen twee woonwijken gebouwd. Dit vraagt om extra maatregelen om overlast te beperken. Dit kan tot hogere kosten leiden. We willen verkeershinder door bouwwerkzaamheden zo veel mogelijk beperken door tijdelijke maatregelen. Overlast kan echter nooit geheel worden voorkomen. Tijdens de bouw zullen ook de fietsers veilig doorgang moeten houden. Ook hiervoor zijn extra maatregelen nodig. Het project is technisch complex. De bouw van de bouwkuipen die nodig zijn voor het aquaduct en de toeritten direct naast de bestaande Drachtsterbrug vormt een risico. Dit omdat de brug tijdens de bouw nog volledig en veilig moet blijven functioneren. Het gedeelte in het kanaal zal met de ½ - ½ bouwmethode worden gerealiseerd. Hierbij wordt gedurende twee perioden steeds de helft van het kanaal gestremd. Het omzetten van de ene fase naar de volgende fase is (net zoals bij Aquaduct Westelijke Invalsweg) een risicovol werk. Op de bouwkosten van het project rust nog een taakstelling van 4,6 mln. Hieraan wordt voor een deel invulling gegeven door de levering van zand uit het verdiepen van de Langwarder Wielen en het deels mogen compenseren van BTW. Dit levert echter niet voldoende op. Daarnaast wordt gestuurd op een scherpe aanbesteding waardoor de taakstelling behaald kan worden. Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor de uitvoering van het project en de provincie draagt het financiële risico. De samenwerking met Rijkswaterstaat en de gemeente heeft de vorm gekregen van een bestuurlijke alliantie. Partijen werken op basis van gelijkwaardigheid en de provincie lijkt voldoende inbreng en mogelijkheden tot (bij)sturing te hebben. De samenwerking loopt nu ruim een jaar en is goed. Het blijft echter ook in de uitvoering een punt van aandacht. In december 0 is de inspraak op het Tracébesluit afgerond. Drie partijen hebben beroep aangetekend tegen het besluit. De spoortunnel Om den Noort in Wolvega is één van de projecten die moeten bijdragen aan het vergroten van de capaciteit tussen Leeuwarden en Zwolle (vier treinen per uur). Het project heeft in 0 om verschillende redenen vertraging opgelopen van vier maanden. Een van de reden is dat voor ProRail niet duidelijk was voor wie de kosten voor instandhouding, beheer en onderhoud zijn. Inmiddels is duidelijk dat het ministerie van Infrastructuur en Milieu deze kosten voor haar rekening neemt. Een andere reden is dat het bestemmingsplan nog niet onherroepelijk is geworden. Eén belanghebbende heeft beroep aangetekend. Over het beroep zijn de projectorganisatie en de indiener in overleg. Voor de spooronderdoorgang is het Ministerie van Infrastructuur en Milieu de formele opdrachtgever. De provincie is inhoudelijk opdrachtgever voor ProRail. De provincie vult dit in, in nauwe samenwerking met de gemeente Weststellingwerf. De bewoners in de directe omgeving worden betrokken bij het project. Binnen de financiële mogelijkheden worden hun wensen zoveel mogelijk meegenomen. De handbediende grote ophaalbrug over het Stroomkanaal in de N9 in Lemmer verkeert in een slechte staat. Bovendien voldoet de brug niet meer aan zijn huidige en gewenste functie: de rijbaan op de brug is te smal voor het type weg en de bovenbouw staat te dicht op de rijbaan met als gevolg een verhoogd risico op aanrijding met mogelijk ernstige gevolgen. Daarnaast gaat de brug nog maar 4 tot 6 keer per jaar open voor de scheepvaart. Technisch gezien is het mogelijk de brug te renoveren, maar daarmee wordt het tekort aan wegbreedte niet opgelost. De huidige brug vervangen is de beste oplossing. De vormgeving van de nieuwe brug moet passen bij de architectuur van het Ir. D.F. Woudagemaal, monument op de Unesco werelderfgoedlijst.. 4 Infra-info 5

4 >> 6 infraprojecten in beeld Omgevingsmanager Dirk-Jan Lepstra over grondaankoop Laten we ons realiseren dat het om mensen gaat Planning e kwrt e kwrt e kwrt 4 e kwrt e kwrt e kwrt e kwrt 4 e kwrt Het ligt nog altijd gevoelig. Zeker omdat Jan Leenstra nog geen nieuwe woning heeft gevonden. Krekt as brekt it my by de hannen om ôf, aldus de autohandelaar wiens boerderij precies op de plaats van het voorkeursalternatief Knooppunt Joure ligt. Samen met omgevingsmanager Dirk-Jan Lepstra kijkt hij terug. Dirk-Jan Lepstra: Er bestaat een groot verschil tussen onroerend goed in de vrije markt en grondaankoop door de overheid. Makelaars in de vrije markt hoeven alleen verantwoording af te leggen aan kopers en verkopers. Taxateurs van de overheid moeten rekening houden met veel regelgeving en controles. Het is lastig om dat verschil duidelijk te maken. Dat moeten wij ook beter doen. Deels kan Jan Leensta hiervoor begrip opbrengen. Maar de ergernis zit m vooral in de manier waarop. Hij kreeg het gevoel dat er niet naar hem werd geluisterd. En reken maar dat dit doorwerkt in het thuisfront. Daar zitten ze nog steeds in onzekerheid. Met de komst van Lepstra kwam de uiteindelijke deal dichterbij. Botsingen werden omgezet in oplossingen. Leenstra voelde meer begrip. Hij werd de eerste wiens grond werd verworven bij Knooppunt Joure. En hiermee werd een eventuele gang naar de rechter voorkomen. TRAVERSE LEMMER* EXTRA SNELTREIN GRONINGEN - LEEUWARDEN * Hangt af van voorkeursvariant. Nu nog niet bekend. DE CENTRALE AS N8 DRACHTEN DRENTSE GRENS GB / GB In 009 werden de eerste plannen gepresenteerd waaruit bleek dat de gronden van Leenstra wel eens onderdeel uit zouden kunnen maken van het plan voor Joure. Vervolgens duurde de planfase voor zijn gevoel erg lang. Dus verkeerde hij lang in onzekerheid. Toen zijn grond aangekocht moest worden, vond Leenstra de taxatie te laag. Hij schakelde eigen makelaars in. Zonder resultaat. Tot grote ergernis: Sa swier hoecht it dochs net te wêzen. Lepstra beseft dat het proces voor het Knooppunt Joure ingewikkeld is en zeker voor de buitenwereld lang duurt. Maar het gaat ook om grote belangen, hoge bedragen en om projecten die voor tientallen jaren effect op de omgeving hebben. Dat gaat niet even snel snel. Ook al zou je dat soms anders willen. WESTELIJKE INVALSWEG = gunning contracten GB = gronden beschikbaar = start uitvoering (deel)projecten = ingebruikname Dirk-Jan Lepstra: Het is goed om je bij grondaankoop in te leven in mensen. Er moeten op basis van duidelijkheid en redelijkheid deals worden gesloten waarmee overheid en verkoper uiteindelijk tevreden zijn. = vertraagd = risico op vertraging = (voor) op schema Nieuwe Stationsbrug doet recht aan oude stad TRAVERSE LEMMER EXTRA SNELTREIN GRONINGEN - LEEUWARDEN GEBIEDSONTWIKKELING DE CENTRALE AS GEBIEDSONTWIKKELING N8 DRACHTEN - DRENTSE GRENS WESTELIJKE INVALSWEG TAAKSTELLEND BUDGET = 0 mln. binnen budget risico op overschrijding Budget nog onbekend** 48, mln.* * Inclusief bijdrage van Groningen van 6 mln. 96 mln. 87 mln. 90 mln. INGEBRUIKNAME Nog onbekend** eind 07 medio 06 december 04* * Betreft fase GROND IN EENDOM (HA) Afhankelijk van de te maken tracékeuze Nog onbekend** 70% 90% PROJECTRISICO S Nog geen projectrisico s bekend. Planning staat onder druk, onder andere vanwege besluitvorming overheden en ruimtelijke procedure (Tracéwet). Overschrijding van het budget. Overschrijding van het budget door het niet kunnen invullen van de projecttaakstelling. Gronden niet op tijd beschikbaar voor weg en gebiedsontwikkeling. (Vertraging door) vergunningverlening. Kabels en leiding niet op tijd verlegd. Gronden niet op tijd beschikbaar voor gebiedsontwikkeling. Kabels en leiding niet op tijd verlegd (met kans op vertraging). Planning staat onder druk. Langdurig onwerkbaar weer zal leiden tot vertraging van de contracten. Afstemming tussen aannemers en wegbeheerders voor ingebruikname weg. De opdracht voor Architect Aad Hoogeveen was duidelijk: een sober en doelmatig ontwerp maken voor de nieuwe Stationsbrug in Franeker. En dat is gelukt. De brug verbindt twee werelden met elkaar: het beschermd stadsgezicht en grootschalige bedrijfspanden aan het Van Harinxmakanaal. Architectuur Infrastructuur. Hij kreeg nu de kans om het anders te doen en ontwierp een brug die meer recht doet aan het oude Franeker. Het ontwerp werd voorgelegd aan een klankbordgroep met inwoners en ondernemers. Zij waren enthousiast. De brug is echt een gezamenlijk resultaat van overheid, architect, bouwers en de stad. brugwachtershuisje, omdat de nieuwe brug op Zonnepanelen afstand wordt bediend. Schakelkasten hiervoor De nieuwe brug is duurzaam. Zonnepanelen en de aandrijving heb ik in de onderbouw geïntegreerd in het contragewicht wekken ondergebracht. Dus ook die zie je niet. De brug een belangrijk deel van de energie op die is als ruimtelijk accent herkenbaar, maar de nodig is om de brug te openen en te sluiten. omgeving blijft bepalend. Hoogeveen hield ook rekening met voetgangers, fietsers en automobilisten die Met een doorvaarbreedte van zeventien straks voor een open brug staan. Door het meter is de Stationsbrug straks klaar voor het scharnierpunt wat naar achteren te grotere scheepvaartverkeer. Voor kleine verleggen, kun je onder de brug doorkijken kano s en andere lage bootjes hoeft de brug als deze openstaat. Een eenvoudige ingreep, niet open. Zij kunnen passeren door een die het wachten een stuk leuker maakt. aparte doorgang. Op de Rondweg (N9) in Lemmer ondervindt het wegverkeer in toenemende mate problemen met de doorstroming. In samenwerking met de gemeente Lemsterland en Rijkswaterstaat is in 00 een verkeerskundig onderzoek uitgevoerd naar de oorzaak van de problemen en naar mogelijke oplossingen. In het onderzoek is meegenomen dat de Zijlroedebrug vervangen zal worden door een aquaduct. Op dit moment wordt in nauw overleg met de omgeving bekeken welke varianten er zijn. Dit zal moeten leiden tot een voorkeursvariant. ** Eerst zal PS een tracékeuze moeten maken en de benodigde fi nanciering beschikbaar moeten stellen. Omdat de voorstellen ver uiteen lopen, is nog niet te voorspellen wanneer dit project zal starten. Gekozen is voor een aanpak waarmee het spoor al in 07 in gebruik kan worden genomen. Deze aanpak heeft risico s die mogelijk gevolgen hebben voor de planning. Alle inhoudelijk besluiten binnen de gemeentes moeten doorlopen zijn voordat de procedure voor de tracéwet kan worden afgerond. De besluitvorming in Leeuwarden en in Groningen kan daarom leiden tot vertraging. Trillingsonderzoek dat door het aanpassen van een landelijk toetsingskader nodig was, heeft tot drie maanden vertraging geleid. In 0 heeft ProRail besloten om het spooremplacement bij station Leeuwarden niet meer aan te passen. Dit kan leiden tot extra kosten. Ook de slechte bodemgesteldheid van het te verdubbelen baanvak tussen Zuidhorn en Hoogkerk kan gevolgen hebben voor het budget. Daarnaast blijken geplande overwegmaatregelen op het Friese traject nog onvoldoende compensatie te bieden voor het rijden van de extra sneltrein. Begin 04 moet duidelijk worden welke extra maatregelen nodig zijn en wat de kosten hiervan zijn. De aanpassingen worden door ProRail uitgevoerd. De provincies Groningen en Fryslân dragen de risico s. Daarom zijn vooraf goede afspraken met ProRail gemaakt over de beheersing van de kosten. Deze afspraken liggen vast in een realisatieovereenkomst. Voor het project geldt een taakstelling. De post onvoorzien is hierdoor te laag. Dit legt druk op de bouwfase. De taakstellingen moeten worden gerealiseerd door een effi ciënte aanbesteding en een goed beheer van het contract. De onteigeningsprocedure heeft een jaar vertraging opgelopen. In 0 is deze vertraging gemeld. Op dit moment ligt de grondaankoop op planning. Vanwege de omvang van de aankoopbehoefte blijft grondaankoop een belangrijk risico. Voor het werk aan De Centrale As zijn verschillende fl ora- en faunavergunningen nodig. Het is belangrijk dat deze snel en goed onderbouwd tot stand komen. De provincie overlegt hierover met het ministerie van Economische Zaken. Ook ziet de provincie erop toe dat de uitvoering van het werk voldoet aan de voorwaarden in de verschillende vergunningen. Vooruitlopend op de uitvoering moeten kabels en leidingen worden verlegd. Voor provinciale werken geldt hierbij de provinciale nadeelcompensatieregeling. Veel beheerders zijn het niet eens met deze regeling. Ze gebruiken de grote projecten om dit standpunt kenbaar te maken. Hierdoor loopt de provincie het risico dat de verleggingen niet op tijd gereed zijn. In goed overleg wordt geprobeerd hier uit te komen zonder dat de projecten vertraging oplopen. Voor één grondeigenaar loopt nog een onteigeningsprocedure. In de aanbesteding van de werken wordt hiermee rekening gehouden. Van de overige gronden onder het tracé van de N8 is de provincie Fryslân inmiddels juridisch eigenaar. Voor de uitvoering van de gebiedsontwikkeling zijn ook nog enkele gronden noodzakelijk. Onteigening is hier niet mogelijk. De gronden zullen op minnelijke basis aangekocht moeten worden (zonder schadeloosstelling). Onder en nabij de weg moeten kabels en leidingen worden verlegd. Voor provinciale werken geldt hierbij de provinciale nadeelcompensatieregeling. Veel beheerders zijn het niet eens met deze regeling. Ze gebruiken de grote projecten om dit standpunt kenbaar te maken. Hierdoor loopt de provincie het risico dat de verleggingen niet op tijd gereed zijn. In goed overleg wordt geprobeerd hier uit te komen zonder dat de projecten vertraging oplopen. Gedeputeerde Staten hebben in september 0 het Inkoopplan N8 Drachten - Drentse grens vastgesteld. Doordat het werk in veel meer contracten op de markt wordt gezet, kan dit mogelijk enige vertraging geven voor de realisatie van de N8. Dit in verband met meer voorbereiding en afstemming. Aan de andere kant kan dit juist de gebiedsontwikkeling versnellen. In de planning gaan we nog steeds uit van oplevering. De huidige planning staat onder druk. Belangrijke mijlpaal is ingebruikname in december 04 van de Westelijke Invalsweg (fase ). Het gaat hierbij om het gedeelte tussen de Haak om Leeuwarden en de Swettetunnel. Enkele tussenmijlpalen zijn inmiddels verschoven naar een later moment. De oplevering in december 04 wordt naar verwachting gehaald. Hierbij speelt het weer een belangrijke rol. Langdurig onwerkbaar weer zal leiden tot vertraging van de contracten. Fase van de Westelijke Invalsweg zal door de gemeente Leeuwarden worden uitgevoerd. Dit gedeelte bevindt zich nog in de voorbereidingsfase. Het betreft een technisch complex werk met bijbehorende uitvoeringsrisico's. De uitvoeringsplanningen bieden weinig ruimte om tegenvallers op te vangen. Hoewel dit risico s zijn voor de opdrachtnemers, hebben ze wel gevolgen voor de opdrachtgever. Eind 04 zal de Westelijke invalsweg (fase ) in gebruik genomen worden. Dit betekent dat alle werken tegelijkertijd gereed moeten zijn en de ingebruikname tussen verschillende aannemers moet worden afgestemd. Ook is afstemming nodig tussen de toekomstig wegbeheerders. Om dit voor elkaar te krijgen wordt onder andere een procescoördinator aangesteld. De huidige brug stamt uit de jaren 50. Toen is gekozen voor een technische oplossing: een zware, degelijke brug, die overal had kunnen staan," aldus de architect van Hoogeveen Ruimtelijk accent Om het zicht op de historische stad zo vrij mogelijk te houden, heb ik gekozen voor een open en ranke constructie. Er komt geen Vier keer per uur naar Zwolle Hans Offermans Het begon in 0 met een extra spitstrein kun je straks twee keer per uur rechtstreeks naar tussen Leeuwarden en Meppel. Sinds december Zwolle reizen." 0 rijden er de hele dag drie treinen per uur op dat traject, over drie jaar moeten dat er vier zijn. Voordat het zover is, moet er nog veel gebeuren. Het uiteindelijke doel: ieder uur vier treinen tussen Zo wordt de spoorbrug over het Van Leeuwarden en Zwolle. In 0 is het zover. Harinxmakanaal verbeterd en krijgt Werpsterhoeke een treinstation met twee onderdoorgangen. "We verbeteren de kwaliteit en capaciteit van het In Wolvega komt een spoortunnel en in Friese openbaar vervoer", vertelt Hans Offermans, Heerenveen wordt de spoorwegovergang bij programmamanager Spoor van de provincie Thialf veiliger gemaakt. Vanaf Herfte, vlakbij Fryslân. "Zo wordt het voor mensen van buiten Zwolle, komen bovendien twee extra sporen. Friesland aantrekkelijker om de trein te nemen Eerder al werd op station Meppel een extra en onze provincie te bezoeken. Dat vonden we al perron aangelegd. Offermans: "Dit alles vergt een belangrijk, maar met de Culturele Hoofdstad in het goede samenwerking tussen overheden, ProRail, vooruitzicht heeft het nog meer prioriteit gekregen. vervoerders, uitvoerders en omwonenden. Alleen Ook inwoners van onze provincie hebben baat bij dan kunnen we in 0 vier treinen per uur laten de extra treinen: een reisje naar de Randstad gaat rijden. Maar ik heb er het volste vertrouwen in dat straks nog sneller. Vanaf Grou, Akkrum en Wolvega dat lukt." ** Tussen Zuidhorn en Hoogkerk wordt het spoor verdubbeld. Ook voor het keerspoor in Zuidhorn moet grond worden aangekocht. In 04 wordt duidelijk om welke stroken grond het gaat. 6 Infra-info 7

5 Klaar! Noordwesttangent Eind november 0 werd de Noordwesttangent officieel geopend door gedeputeerde Sietske Poepjes. Vanaf dit moment kan gebruik worden gemaakt van de nieuwe weg tussen Stiens en Marsum. Hierdoor is Noord-Fryslân beter bereikbaar en is het sluipverkeer door de dorpen verleden tijd. Dit maakt de leefomgeving een stuk veiliger. Het werk heeft in totaal twee jaar geduurd en is daarmee een half jaar eerder afgerond dan gepland. Het is binnen het budget van 9 miljoen euro gebleven. De Noordwesttangent is onderdeel van het programma Leeuwarden Vrij-Baan. Turfroute Onderdeel van Het Friese Merenproject is de verbetering van de Turfroute tussen Oosterwolde en Smilde. De verrichte werkzaamheden in 0: het uitbaggeren van de vaart en het plaatsen van damwanden langs de waterkanten. Dankzij het baggeren naar.50 meter is de Turfroute op dat gedeelte nu bevaarbaar voor boten met een diepte van.0 meter (was.0 meter). De rest van de Turfroute is later aan de beurt. Een mooie aanvulling voor Fryslân als watersportgebied. Rondweg Gorredijk Na twintig jaren van plannen maken werd met de feestelijke opening in september officieel de nieuwe rondweg Gorredijk in gebruik genomen. Naam: Hans de Jongwei, naar de bekende weerman. Samen met de rondweg werden ook twee nieuwe rotondes en een fietstunnel aangelegd. Ook werd de rotonde Koaibosk/ Badweg en aansluiting op de Alde Ie aangepast. Met dit totaalpakket is aan de belangrijkste doelstelling voldaan: het verbeteren van de veiligheid en leefbaarheid in Gorredijk. Want tot de opening reden dagelijks zo n 7000 voertuigen door het centrum van Gorredijk. Dat aantal is nu sterk verminderd. Tot grote opluchting van de bevolking. Met de opening van de Hans de Jongwei zit het werk er voor de provincie op en neemt de gemeente Opsterland het stokje over: samen met omwonenden worden zowel de Nijewei als de Hegedyk ingericht. Samen werken aan weg en water Bij Burgum wordt hard gewerkt aan De Centrale As. Tegelijkertijd krijgt de Hoofdvaarweg Lemmer Delfzijl een flinke opknapbeurt: deze wordt dieper en breder gemaakt om grotere, zwaardere schepen toe te kunnen laten. De nieuwe brug bij Burgum vormt de schakel tussen de twee projecten. bouwen van een brug. Jan Doornbos, projectmanager bij de provincie Fryslân: Er komt ook een aquaduct. Daarnaast wordt het kanaal deels verlegd. Vlak voor de brug zit nu namelijk een bocht in de vaarweg. Door deze te verleggen, krijgen schippers meer tijd om hun schip goed voor de opening van de brug te positioneren. De zeventigjarige brug Burgumerdaam verkeert in slechte staat en wordt daarom vervangen. De nieuwe brug Burgum wordt geschikt gemaakt voor een veilige en vlotte doorvaart van grotere schepen. Om de vervanging zo efficiënt mogelijk te laten verlopen, sloegen de projectbureaus de handen ineen. De samenwerking tussen De Centrale As en de Hoofdvaarweg Lemmer - Delfzijl houdt niet op bij het Drie omvangrijke projecten; een nieuwe brug; een aquaduct en een kanaalomlegging op één plek kan voor veel overlast zorgen. Om dit te beperken, werd er gezocht naar één aannemer die alle werkzaamheden op zich neemt. Door alle drie projecten in één keer aan te besteden is er een voordeel in de kosten van de uitvoering en hebben we als provincie één aanspreekpunt waardoor de communicatie over de eventuele hinder beter verloopt, legt Doornbos uit. In april 04 start de bouw van het aquaduct, in 05 de rest van het werk. De oplevering staat gepland voor 06. Colofon Infra-info is een uitgave van de provincie Fryslân en verschijnt drie keer per jaar Redactie provincie Fryslân, afdeling Complexe InfraProjecten, (058) , secr-cip@fryslan.nl / afdeling Ynfraprojekten en Advys Concept, ontwerp en teksten Cellen en Groot Haar + Orth, Leeuwarden Fotografie Fotografieclub Objectief Hurdegaryp (foto pagina - rechts), provincie Fryslân Druk KSB Oplage 500 exemplaren. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, gekopieerd of vermenigvuldigd op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de provincie Fryslân. Aan deze rapportage kunnen geen rechten worden ontleend. 8 Infra-info