Informatiebrief patiënt

Transcriptie

1 Informatiebrief patiënt Vaccinatie met PD-L1/L2 negatieven, minor histocompatibiliteit antigeen beladen donor dendritische cel vaccins ter versterking van het graft-versus-tumor effect na allogene stamceltransplantatie (een fase 1/2 studie) ABR nr. NL /EudraCT nr Algemeen Deze informatie is bedoeld om datgene wat uw behandelend arts u heeft uitgelegd nog eens rustig te kunnen nalezen en bespreken. Uw toestemming om deel te nemen aan het onderzoek moet immers gebaseerd zijn op goede voorlichting onzerzijds en zorgvuldig overwegen van uw kant. Het staat u altijd vrij nog nadere informatie te vragen. Algemene informatie over medisch-wetenschappelijk onderzoek kunt u ook vinden in de brochure Medisch-wetenschappelijk onderzoek (bijlage 2). Inleiding U bent recentelijk behandeld met een allogene stamceltransplantatie met de bedoeling om zo de mogelijk achtergebleven kwaadaardige cellen op te ruimen. Uw eigen beenmergcellen zijn door chemotherapie en/of bestraling vernietigd. En vervolgens is er bij een familielid of een niet verwante donor een gezond stamceltransplantaat afgenomen en aan u toegediend. Dit transplantaat bestaat grofweg uit stamcellen (voorlopercellen waaruit rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes kunnen ontstaan) en afweercellen (T-cellen, B-cellen, NK-cellen, monocyten en dendritische cellen). Deze donor stamceltransplantatie biedt de mogelijkheid op definitieve genezing door een effect van de donor afweercellen (het nieuwe afweersysteem) op de achtergebleven kwaadaardige tumorcellen. Helaas bestaat de kans dat alsnog een kleine hoeveelheid van deze tumorcellen weet te ontsnappen aan dit nieuwe afweersysteem van de donor. Er kan dan een situatie met minimale restziekte ontstaan. Deze kwaadaardige cellen kunnen opnieuw gaan uitgroeien met als gevolg het terugkeren van de ziekte. Er zijn tegenwoordig verschillende mogelijkheden om de afweerreactie van de donor tegen achtergebleven tumorcellen te versterken. Dit wordt ook wel immunotherapie genoemd. Dit kan door nieuwe, verse afweercellen (T-cellen) van de oorspronkelijke donor te geven (donor lymfocyten infusie), waardoor alsnog de eventueel achtergebleven minimale restziekte kan worden opgeruimd. Dit kan echter alsnog gepaard gaan met het optreden van een omgekeerde afstotingsreactie. Daarnaast is het effect van deze donorlymfocyten infusie in sommige patiënten toch nog steeds onvoldoende. Een mogelijke oorzaak kan zijn dat een andere belangrijke groep afweercellen, de dendritische cellen na de stamceltransplantatie onvoldoende aanwezig zijn of onvoldoende hun werk kunnen doen. Dendritische cellen hebben tot taak de ziekte als het ware aan de donor T-cellen te presenteren. Om nu te onderzoeken of vaccinatie met dendritische cellen de afweerreactie van donor T-cellen tegen de tumorcellen kan versterken en een donor lymfocyten infusie met alsnog kans op omgekeerde afstoting achterwege kan blijven, wordt aan u een experimentele toediening met deze dendritische cellen voorgesteld. In ons ziekenhuis worden vaccins gemaakt van zogenaamde dendritische cellen. Deze dendritische cellen zijn belangrijk bij de herkenning van lichaamsvreemde eiwitten afkomstig van bijvoorbeeld bacteriën en virussen, maar ook van kankercellen. In het lichaam nemen dendritische cellen vreemde eiwitten in zich op en presenteren brokstukjes van deze eiwitten aan het afweersysteem. Het afweersysteem kan als het op deze manier in contact is gekomen met vreemde eiwitten op dendritische cellen, de kwaadaardige bloedcellen waarop dezelfde eiwitten aanwezig zijn, vernietigen. Radboudumcversie 1.4, 30 mei 2017 Pagina 1 van 7

2 Doel van het onderzoek Het hoofddoel van deze studie is het onderzoeken of patiënten na stamceltransplantatie veilig dendritische cellen toegediend kunnen krijgen om de afweerreactie tegen de (eventueel) nog aanwezige tumorcellen te versterken. Deze afweerreactie moet zich richten tegen eiwitten die op de kwaadaardige bloedcellen aanwezig zijn, en naar verwachting niet op de gezonde cellen in het lichaam. Daarnaast is er een tweede doel om te bestuderen wat het effect is van dendritische celvaccinatie op de ziekte en eventueel achtergebleven niet kwaadaardige bloedcellen afkomstig van de patient (het zogenaamde chimerisme onderzoek). Het onderzoek is beoordeeld en goedgekeurd door de landelijke Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO). De opzet van het onderzoek In totaal zullen er 10 volwassen patiënten deelnemen aan dit onderzoek. De patiënten zijn getransplanteerd met een stamceltransplantaat van een HLA-identieke donor. U wordt gevraagd om deel te nemen aan dit onderzoek omdat u het juiste HLA-type heeft en omdat u een transplantaat heeft ontvangen van een donor die negatief is voor één van de eiwitten waartegen we een vaccin kunnen maken. Nadat de toestemmingsverklaring is ondertekend door u en de arts zal aan de hand van een vragenlijst worden nagegaan of deelname aan dit onderzoek voor u mogelijk is. Het gaat er hierbij vooral om of u momenteel in goede gezondheid verkeert en er sprake is van geen of minimale omgekeerde afstotingsreactie. Vervolgens wordt u door een arts lichamelijk onderzocht en wordt er bloed afgenomen voor algemeen en immunologisch onderzoek. U wordt geïnformeerd over alle uitslagen van deze testen. Het dendritische celvaccin dat u gaat krijgen, als u mee doet met dit onderzoek, zal worden gemaakt vanuit bloedcellen van uw oorspronkelijke stamceldonor. Deze donorcellen zullen worden verzameld middels een zogenaamde leukaferese (cel centrifugetechniek). In het speciaal daartoe uitgeruste laboratorium zullen deze donorcellen met behulp van bepaalde groeifactoren worden opgekweekt tot dendritische cellen. Deze dendritische cellen worden verder versterkt doordat T-cel remmende eiwitten (PD-L1/L2 genoemd) van het oppervlak verwijderd worden. Daarna zullen de dendritische cellen worden bewerkt met een methode die technisch RNA-electroporatie genoemd wordt. Hierdoor gaan deze cellen eiwitten maken die op de tumorcellen voorkomen. Deze eiwitten zullen we voor het gemak verder doeleiwitten noemen. De dendritische cellen worden als het ware aangekleed met deze doeleiwitten, zodat ze voor uw afweersysteem gaan lijken op de zieke tumorcellen. Ook worden ze aangekleed met een controle-eiwit, dat KLH heet en afkomstig is uit een schelpdier. Door ook te vaccineren met dit KLH-eiwit hebben we de mogelijkheid om te zien of uw nieuwe afweersysteem in staat is om een krachtige afweerreactie te maken. Attentie: omdat dit KLH-eiwit van een schelpdier afkomstig is kunnen mensen met een allergie voor schelpdieren niet meedoen met dit onderzoek. De met doeleiwitten en KLH-eiwit aangeklede dendritische cellen vormen het vaccin. Uiteindelijk gaan de dendritische cellen kleine stukjes van deze doeleiwitten aan uw nieuwe afweersysteem aanbieden. In deze studie onderzoeken wij of het afweersysteem dan gaat reageren tegen de kwaadaardige bloedcellen die deze eiwitten ook bevatten. Een opgetreden afweerreactie kunnen we vervolgens meten in uw bloed. Verder zullen we goed in de gaten houden of er een effect op de activiteit van uw ziekte (indien nog aanwezig) kan worden waargenomen. Wanneer het vaccin klaar is wordt het bij u in de bloedbaan gebracht door middel van een infuus. Het toedienen zal maximaal 3 keer gebeuren, met tussenpozen van 2 weken. Er zal dan in de tussentijd een afweerreactie kunnen ontstaan, en wij hopen dat hiermee ook een reactie kan worden opgewekt Radboudumcversie 1.4, 30 mei 2017 Pagina 2 van 7

3 tegen de kwaadaardige bloedcellen. Na het toedienen van het vaccin moet u vervolgens nog minimaal 2 uur ter observatie op de afdeling dagverpleging blijven. Om na te gaan of we ook werkelijk een afweerreactie tegen de tumorcellen kunnen opwekken is het nodig om tijdens en na de vaccinatieperiode extra onderzoek te verrichten. Dit komt erop neer dat wij een aantal keer wat extra bloed willen afnemen voor algemeen en immunologisch onderzoek. Dit onderzoek zal zoveel mogelijk plaatsvinden tijdens een regulier bezoek op onze polikliniek zodat u hier niet extra voor hoeft te komen. Daarnaast willen wij onderzoeken wat het effect is van de vaccinaties op eventuele minimale restziekte in het beenmerg. Dit betekent voor u dat zowel voor de vaccinatie cyclus als ook 1 en 8 weken na de laatste DC vaccinatie een beenmergpunctie zal worden gedaan. Daarna zal de beenmergcontrole elk jaar plaatsvinden, zoals gebruikelijk na allogene stamceltransplantatie. De beenmergpuncties worden op dezelfde manier gedaan als dat al eerder tijdens de behandeling van uw ziekte is gebeurd. Natuurlijk gebeurt dit, zoals u gewend bent, onder plaatselijke verdoving. Het opzuigen van het beenmerg zelf is echter niet goed te verdoven en kan dus wel kortdurend wat pijnlijk zijn. Hoewel een beenmergpunctie in het algemeen zonder problemen verloopt, is er altijd een kleine kans dat er een complicatie optreedt. Het voornaamste risico van een beenmergpunctie is een nabloeding uit de punctieplaats. Deze nabloedingen zijn vrijwel altijd gering en gemakkelijk te stelpen. Samenvattend ziet het vaccinatieonderzoek er als volgt uit: 1. Injectie van dendritische cellen beladen met doeleiwitten en het controle eiwit KLH (op dag 0). 2. Vaccinatie wordt nog maximaal 2x herhaald, telkens met een tussenpoos van 2 weken. 3. Extra bloedonderzoek voor de eerste vaccinatie. Extra bloedonderzoek 7 en 14 dagen na de eerste en tweede vaccinatie. Extra bloedonderzoek 1, 5 en 8 weken na derde vaccinatie. 4. Beenmergonderzoek (onder plaatselijke verdoving) om het effect op de ziekte te meten: voor de vaccinatie en 5 en 12 weken na de eerste vaccinatie. Daarna, zoals gebruikelijk, jaarlijks. Bijwerkingen Mogelijke bijwerkingen van de dendritische celvaccinaties zijn het optreden van milde koorts en rillingen welke slechts tijdelijk van aard zullen zijn. In een eerder uitgevoerd vergelijkbaar onderzoek zijn de bijwerkingen beperkt gebleven tot deze griepachtige verschijnselen en is er geen sprake geweest van omgekeerde afstotingsreactie(s). We verwachten dat de bijwerkingen van dit onderzoek vergelijkbaar zijn maar omdat het vaccin waarmee u wordt behandeld toch weer anders is dan bij eerdere studies, is optreden van een allergische reactie en omgekeerde afstotingsreactie niet helemaal uit te sluiten. Het risico van optreden van omgekeerde afstotingsreactie geldt echter voor het gehele stamceltransplantatietraject en is niet uniek voor dit onderzoek. Verder is het optreden van omgekeerde afstoting onwaarschijnlijk omdat de eiwitten waartegen we een reactie proberen op te wekken alleen aanwezig zijn op uw tumorcellen en niet op uw gezonde lichaamscellen. Wat is het voordeel voor u? Deze studie is er voornamelijk op gericht om te kijken of de DC vaccinatie geen nadelige effecten heeft voor de patiënt. Mogelijk voordeel kan bestaan uit het feit dat de tumoreiwit specifieke T-cellen inderdaad effectief blijken te zijn tegen achtergebleven ziekte en dat hiermee de kans op het terugkeren van de ziekte verkleind. U zult geen vergoeding ontvangen voor het mee doen aan deze studie. Hoewel het onderzoek zoveel mogelijk plaats vindt in het ziekenhuis tijdens de reguliere bezoeken aan uw arts, moet u rekening houden met een aantal extra polibezoeken, vooral vlak na het begin van de DC vaccinatie. Na verloop Radboudumcversie 1.4, 30 mei 2017 Pagina 3 van 7

4 van tijd zullen alle extra onderzoeken in het kader van de studie op reguliere policontroles plaatsvinden. Zijn er andere behandelingsmogelijkheden? Het toedienen van dendritische cel vaccins bij patiënten na stamceltransplantatie is een aanvulling op de stamceltransplantatie. Indien u besluit niet mee te doen aan deze studie zal na de stamceltransplantatie en eventuele donor lymfocyten infusie een afwachtend beleid worden gevoerd. Bedenktijd Wij adviseren u voldoende tijd te nemen om erover na te denken of u aan dit onderzoek wilt meewerken. Ook zult u er wellicht met anderen over willen praten. Hiervoor krijgt u uiteraard de gelegenheid. Vertrouwelijkheid van de gegevens De gegevens die in het kader van dit onderzoek over u verzameld worden, zullen vertrouwelijk worden behandeld in overeenstemming met de daarvoor wettelijk gestelde eisen. De gegevens staan ter beschikking van de onderzoekers in dit ziekenhuis. In publicaties zal uw naam niet zijn terug te vinden. De autoriteiten op het gebied van de gezondheidszorg hebben de mogelijkheid om ten behoeve van kwaliteitscontrole de door de specialist gemaakte notities en bevindingen te controleren. Als u instemt met deelname geeft u tegelijk toestemming tot deze vertrouwelijke inzage in uw medische gegevens. Wij zullen uw huisarts informeren over uw deelname aan dit onderzoek. Bewaren van lichaamsmateriaal Voor het bewaren van lichaamsmateriaal vragen wij u apart toestemming middels de Patiënteninformatie behorend bij medisch-wetenschappelijk onderzoek Hematologie Verzekering Voor eventuele schade die het gevolg is van het onderzoek is in overeenstemming met de wettelijke vereisten een verzekering afgesloten. Indien u meent schade te hebben opgelopen dan kunt u hierover rechtstreeks contact opnemen met de verzekeringsmaatschappij (zie bijlage 1). Ook kunt u contact opnemen met uw arts of met het bureau medisch zaken van het ziekenhuis. Voor verdere informatie over de verzekering verwijzen wij u naar de bijlage 1. Vrijwilligheid van deelname U bent er geheel vrij in al of niet aan dit onderzoek mee te doen. Verder heeft u altijd het recht om zonder opgave van redenen af te zien van verdere deelname aan het onderzoek. Een beslissing om uw medewerking te beëindigen zal geen nadelige gevolgen hebben op uw verdere behandeling en geen invloed hebben op de zorg en aandacht waarop u in ons ziekenhuis recht heeft. Deze studie zal zo nauwkeurig mogelijk volgens vooropgesteld plan verlopen. Het kan natuurlijk gebeuren dat uw lichamelijke reacties of nieuw ontdekte feiten ons tot verandering van de aanpak dwingen. Ook kan het zijn dat in de periode dat u aan het onderzoek deelneemt nieuwe informatie bekend wordt die van invloed kan zijn op uw bereidheid om mee te werken. Dit zal dan met u besproken worden, zodat u de gelegenheid krijgt te overwegen al of niet met het onderzoek door te gaan. Nadere informatie Mochten er na het lezen van deze brief, of voor of tijdens de onderzoeksperiode, nog vragen bij u opkomen dan kunt u altijd contact opnemen met uw behandelende specialist of Dr. N.P.M. Schaap Radboudumcversie 1.4, 30 mei 2017 Pagina 4 van 7

5 (internist-hematoloog), telefoonnummer Indien u er prijs op stelt informatie over dit onderzoek in te winnen bij een arts die niet bij de uitvoering van het onderzoek is betrokken maar wel over de gegevens ervan beschikt dan is Prof. dr. W. Gerritsen afdeling Oncologie Radboudumc, bereid uw vragen te beantwoorden. Hij is te bereiken op telefoonnummer Ondertekening toestemmingsverklaring Als u besluit mee te werken dan zullen wij u vragen een formulier te ondertekenen. Hiermee bevestigt u uw voornemen om aan het onderzoek mee te werken. U blijft de vrijheid behouden om wegens voor u relevante redenen uw medewerking te stoppen. De arts zal het formulier eveneens ondertekenen en bevestigt daarmee dat hij u heeft geïnformeerd over het onderzoek, de informatiebrief met bijlage heeft overhandigd en bereid is om waar mogelijk in te gaan op nog opkomende vragen. Dr. N.P.M. Schaap, internist-hematoloog Radboudumcversie 1.4, 30 mei 2017 Pagina 5 van 7

6 Bijlage 1 Verzekering Informatie over de verzekering Voor de deelnemers aan dit onderzoek is door het Radboudumc een verzekering afgesloten. Deze verzekering dekt schade door dood of letsel die het gevolg is van deelname aan het onderzoek, en die zich gedurende de deelname aan het onderzoek openbaart, of binnen vier jaar na beëindiging van de deelname aan het onderzoek. De schade wordt geacht zich te hebben geopenbaard wanneer deze bij de verzekeraar is gemeld. De verzekeringspolis is afgesloten met Centramed. In geval van schade kunt u uw vordering indienen bij: Onderlinge Waarborgmaatschappij CentraMed B.A. Postbus AJ Zoetermeer Tel Schade@centramed.nl De verzekering biedt een maximum dekking van Euro ,-- per proefpersoon en Euro ,-- voor het gehele onderzoek en Euro ,-- per jaar voor alle onderzoeken van dezelfde opdrachtgever. De dekking van specifieke schades en kosten is verder tot bepaalde bedragen beperkt. Dit is opgenomen in het Besluit verplichte verzekering bij medischwetenschappelijk onderzoek met mensen. Informatie hierover kunt u vinden op de website van de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek: Voor deze verzekering gelden een aantal uitsluitingen. De verzekering dekt niet: Schade waarvan op grond van de aard van het onderzoek zeker of nagenoeg zeker was dat deze zich zou voordoen; Schade aan de gezondheid die ook zou zijn ontstaan indien u niet aan het onderzoek had deelgenomen; Schade aan nakomelingen, als gevolg van een nadelige inwerking van het onderzoek op u of uw nakomeling; Bij onderzoek naar bestaande behandelmethoden: schade die het gevolg is van één van deze behandelmethoden; Bij onderzoek naar de behandeling van specifieke gezondheidsproblemen: schade die het gevolg is van het niet verbeteren of van het verslechteren van deze gezondheidsproblemen. Radboudumcversie 1.4, 30 mei 2017 Pagina 6 van 7

7 TOESTEMMINGSVERKLARING Voor deelname aan het wetenschappelijk onderzoek: Vaccinatie met PD-L1/L2 negatieve, minor histocompatibiliteit antigeen beladen donor dendritische cel vaccins ter versterking van het graft-versus-tumor effect na allogene stamceltransplantatie (een fase 1/2 studie) ABR nr. NL / EudraCT nr Ik ben naar tevredenheid over het onderzoek geïnformeerd. Ik heb de schriftelijke informatie goed gelezen. Ik ben in de gelegenheid gesteld om vragen over het onderzoek te stellen. Mijn vragen zijn naar tevredenheid beantwoord. Ik heb goed over deelname aan het onderzoek kunnen nadenken. Ik heb het recht mijn toestemming op ieder moment weer in te trekken zonder dat ik daarvoor een reden behoef op te geven. Ik stem toe met deelname aan het onderzoek. Ik geef toestemming voor het verzamelen en gebruiken van mijn gegevens op de manier en voor de doelen zoals beschreven in de informatiebrief. Ook geef ik toestemming om mijn onderzoeksgegevens tot 20 jaar na afloop van dit onderzoek te bewaren. Naam : Geboortedatum : Handtekening : Datum: Ondergetekende verklaart dat de hierboven genoemde persoon zowel schriftelijk als mondeling over het bovenvermelde onderzoek geïnformeerd is. Hij/zij verklaart tevens dat een voortijdige beëindiging van de deelname door bovengenoemde persoon, van geen enkele invloed zal zijn op de zorg die hem of haar toekomt. Naam : Functie : Handtekening : Datum: Radboudumcversie 1.4, 30 mei 2017 Pagina 7 van 7