Jongeren over buurtactiviteiten. Onderzoek naar wensen, participatie en aanbod van jongerenactiviteiten in 11 Rotterdamse wijken

Transcriptie

1 Jongeren over buurtactiviteiten Onderzoek naar wensen, participatie en aanbod van jongerenactiviteiten in 11 Rotterdamse wijken Gemeente Rotterdam, mei 2009

2 2

3 Voorwoord In het kader van de Kindvriendelijke Wijken Monitor is in oktober 2008 een enquête gehouden onder jongeren van 12 tot en met 15 jaar in de 11 Rotterdamse KiWi wijken. De KiWi wijken zijn: Cool, Erasmusbuurt (deel van het Oude Noorden), Liskwartier, Spangen, Oosterflank, Beverwaard, Hordijkerveld/Reijeroord, Feijenoord, Carnisse, Tarwewijk en Hoogvliet- Noord. Voor de Kindvriendelijke Wijken Monitor is vooral de mening van jongeren met betrekking tot de vrijetijdsbesteding en het voorzieningenaanbod in de buurt van belang. De enquête was nodig, omdat in de Jeugdmonitor Rotterdam tot nog toe niet gevraagd wordt naar de vrijetijdsbesteding van jongeren en de voor de monitor noodzakelijke informatie daardoor ontbrak. Daarnaast zijn in deze enquête in opdracht van de dienst Jeugd Onderwijs en Samenleving (JOS) en de dienst Kunst en Cultuur (DKC) nog een aantal aanvullende vragen opgenomen over de wensen van jongeren ten aanzien van de mogelijkheden in de buurt. Bovendien is nagegaan of bij de jongeren dezelfde leefstijlen te onderscheiden zijn, zoals die in de Grote Woontest van 2002 en 2007 gehanteerd worden voor volwassen. In totaal hebben 889 jongeren de enquête ingevuld. Helaas was de respons in een aantal wijken te klein om echt betrouwbare uitspraken te doen op wijkniveau. Het aantal is echter groot genoeg om een algemeen beeld te vormen van hoe jongeren denken over hun leefomgeving en hun vrije tijd. In dit rapport worden de belangrijkste resultaten uit het onderzoek vermeld. Daar waar er significante verschillen zijn tussen de wijken, de seksen, de leeftijdsgroepen en/of de afkomst zijn deze in het rapport aangegeven. De meest opvallende uitkomsten van het onderzoek zijn: - Tweederde van de jongeren mist plekken in de buurt waar ze dingen kunnen doen, en de meeste jongeren vinden dat er in hun buurt te weinig activiteiten voor jongeren worden georganiseerd. - Wat vooral wordt gemist zijn hangplekken. Allochtone jongeren missen vaak een plek om thuis dingen te doen, zij weten dan ook beter de weg naar een buurtcentrum te vinden dan autochtonen. - Jongeren in oude stadswijken zijn meer sociale levensgenieters, jongeren in buitenwijken houden meer van ontspannen (' chillen') en 'groene dingen'. Dit voorbeeld uit de resultaten geeft aan dat leefstijlprofielen een hulpmiddel kunnen zijn om een betere wijkgerichte match te bereiken tussen behoeften en aanbod aan voorzieningen. Het rapport is onderverdeeld in drie gedeelten: A. De mening van de jongeren over thuis, school en de buurt B. De verschillen in leefstijl van jongeren per buurt C. De tabellen Naar aanleiding van de ervaringen met deze enquête is een set vragen opgesteld over de vrijetijdsbesteding van jongeren die zal worden opgenomen in de Jeugdmonitor Rotterdam 2009/2010. In het najaar van 2009 zal een nieuwe enquête worden gehouden onder jongeren door het bureau Seinpost in het kader van een onderzoek naar de verbeteringen in het jongerenwerk. Wij hopen dat dit rapport bijdraagt aan het vergroten van inzicht in de vrijetijdsbesteding van de Rotterdamse jongeren en hun wensen ten aanzien van de buurt. Het onderzoeksteam Piet Ouweneel - onderzoeker Els de Jong - onderzoeker Corrine Oudijk - projectleider 3

4 Samenvatting en conclusies Bijna 900 jongeren uit elf Rotterdamse wijken die deel uit maken van het project Kindvriendelijke wijken, hebben een enquête ingevuld met vragen over hun situatie thuis, vrijetijdsbesteding, buurt en school. Hieronder volgt een samenvatting met de belangrijkste conclusies uit die onderzoek. Jongeren van Nederlandse afkomst zijn voor een groter deel tevreden met de mogelijkheden die ze thuis hebben om dingen te doen zoals huiswerk maken of muziek luisteren dan jongeren van niet- Nederlandse afkomst. Dit is niet verwonderlijk, omdat ook relatief meer jongeren van Nederlandse afkomst een eigen kamer hebben. Hoewel binnen de groep jongeren van niet-nederlandse afkomst minder meisjes dan jongens een eigen kamer hebben, is de tevredenheid over de situatie thuis bij beide groepen vergelijkbaar. School is de plek waar de meeste jongeren elkaar ontmoeten. Eén op de vijf jongeren ontmoet elkaar op de sportvereniging. Dit is na school, thuis en op straat de meest genoemde ontmoetingsplek.. Internetten en en, tv kijken en sporten vormen de top drie van leuke hobby s. Bij de sporten zijn voetbal en zwemmen het meest populair. De meest genoemde activiteiten in de vrije tijd zijn tv kijken, huiswerk maken, en of internetten en muziek luisteren. Het merendeel van de jongeren doet dit dagelijks of bijna dagelijks. Andere activiteiten waar het merendeel van de jongeren tijd aan besteedt zijn gamen, vrienden ontmoeten, een boek of krant lezen, en tekenen, schilderen of knutselen. Zestig procent van de jongeren heeft interesse in kunst en cultuur en iets minder dan de helft van de jongeren doet aan creatieve activiteiten buiten schooltijd. Iets meer dan de helft van de jongeren doet aan sport buiten schooltijd. Als jongeren buiten schooltijd geen creatieve dingen doen of niet sporten, geven zij voor het merendeel geen tijd of geen zin als reden. Gevraagd naar de mogelijkheden die er zijn om dingen te doen in de buurt, zijn de minste jongeren tevreden over de mogelijkheden om iets creatiefs te doen in hun buurt. Relatief veel jongeren zijn tevreden met de mogelijkheid om buiten vrienden of vriendinnen te ontmoeten. Opvallend is de samenhang tussen interesse en tevredenheid. Als jongeren een bepaalde activiteit doen of interessant vinden, zoals creatief bezig zijn of sporten, dan zijn zij vaker tevreden met de mogelijkheden die daarvoor zijn in hun buurt. Tweederde van de jongeren mist bepaalde plekken in hun buurt. Vooral meisjes van niet- Nederlandse afkomst missen een plek binnen. De meest genoemde plek is een hangplek binnen, waar de jongeren hun vrienden of vriendinnen kunnen ontmoeten. Andere veelgenoemde voorzieningen die de jongeren missen, zijn een sportschool en een feestruimte. Plekken buiten die door relatief veel jongeren gemist worden, zijn plekken om vrienden of vriendinnen te ontmoeten, mooie en rustige plekken, een sportveldje en een zwembad. Bijna de helft van de jongeren vindt dat er in de buurt genoeg plekken zijn om te spelen of voetballen, en ook bijna de helft vindt dat er voldoende groen is in de buurt. Slechts een derde van de jongeren vindt dat de speelplekken veilig zijn, en nog minder jongeren vinden dat er voldoende activiteiten worden georganiseerd in de buurt. Ongeveer een kwart van de jongeren vindt dat de kinderen in hun buurt niet veilig op straat kunnen spelen vanwege het autoverkeer. Meer jongeren van niet-nederlandse afkomst weten het buurthuis of jongerencentrum in hun wijk te vinden dan Nederlandse jongeren. En van deze groep weet ongeveer tweederde wat er in het centrum te doen is. De tevredenheid met de activiteiten in het buurthuis verschilt sterk per wijk. De jongeren in Feijenoord zijn voor een groot deel tevreden, de jongeren in Oosterflank helemaal niet. 4

5 Ongeveer één op de vijf jongeren gaat buiten Rotterdam naar school. Dit zijn vooral jongeren die in de buitenwijken aan de rand van Rotterdam wonen. Deze jongeren zijn minder tevreden met de mogelijkheid om buiten schooltijd activiteiten te doen via school dan de jongeren die in Rotterdam op school zitten. Minder dan de helft van de jongeren vindt dat de school genoeg aanbiedt op het gebied van kunst en cultuur. Veel jongeren geven aan, dat zij graag vaker een museum zouden bezoeken of meer lesuren zouden willen volgen in creatieve vakken. Ook minder dan de helft van de jongeren vindt dat zij genoeg sport krijgen op school. Zij zouden graag kennismaken met een grotere variatie aan sporten en veel jongeren missen sporttoernooien tussen scholen. Ook missen sommige jongeren een plek bij school waar zij in de pauze of na schooltijd kunnen sporten. Het aansluiten van de aanwezigheid van voorzieningen op de behoefte aan die voorzieningen is deels een kwestie van een inadequaat voorzieningenpatroon, maar heeft voor een ander deel te maken met verschillende leefstijlen van jongeren. Daardoor kan het ene succesvolle buurtmodel niet klakkeloos overgeplaatst worden naar een andere buurt. Leefstijlprofielen kunnen een hulpmiddel zijn om een betere match te bereiken tussen behoeften en aan aanbod aan voorzieningen. 5

6 Inhoudsopgave Voorwoord..3 Samenvatting en conclusies... 4 Inhoudsopgave... 6 DEEL 1 Rapportage Kiwi-enquete - Els de Jong Inleiding De jongeren die hebben deelgenomen aan de enquête De situatie thuis Omgang met vrienden Hobby s, sporten en vrijetijdsbesteding Voorzieningen in de buurt School Slotopmerkingen DEEL 2 Rapportage Leefstijlprofielen Piet Ouweneel Inleiding Vergelijking leefstijlprofielen van de 11 pilotwijken Leefstijlprofielen per buurt Algemene bevindingen Conclusie DEEL 3 BIJLAGEN Representativiteit van de respondenten naar verschillende kenmerken Tabellen De jongeren die hebben deelgenomen aan de enquête De situatie thuis Omgang met vrienden Hobby s, sporten en vrijetijdsbesteding Voorzieningen in de buurt School... 61

7 3.3 Antwoorden op open vragen Algemeen Opmerkingen over de vragenlijst Bloemlezing uit de complimenten Commentaar over de eigen wijk Enquêtevragen voor de leefstijlprofielen in de Kiwi-enquête

8 8

9 DEEL 1 Rapportage Kiwi-enquête Els de Jong 9

10 1.1 Inleiding Het Rotterdamse College van Burgemeester en Wethouders heeft zich tot doel gesteld de wijken in Rotterdam kindvriendelijker te maken en er voor te zorgen dat gezinnen met kinderen graag in Rotterdam wonen en blijven wonen. Het project Kindvriendelijke wijken is in 2006 gestart met de selectie van elf pilotwijken, waarvan er in 2010 minstens zeven aantoonbaar kindvriendelijker moeten zijn. In het kader van het project Kindvriendelijke wijken is in het najaar van 2008 een enquête gehouden onder een steekproef van 2000 jongeren die wonen in de elf Rotterdamse pilotwijken. Doel van de enquête is inzicht verkrijgen in de vrijetijdsbesteding van de jongeren in de leeftijd van 12 tot en met 15 jaar en in hun oordeel over de eigen leefsituatie (thuis, buurt, school). De vragenlijst is ingevuld en geretourneerd door 889 jongeren in de leeftijd van 12 tot en met 15 jaar. Dit komt op een respons van circa 45 procent. Omdat alleen jongeren geënquêteerd zijn die in een pilotwijk wonen kan de onderzoeksgroep niet beschouwd worden als een representatieve steekproef van de Rotterdamse jeugd. Toch bieden de uitkomsten van deze enquête interessante gegevens, omdat ze de mening weergeven van bijna 900 Rotterdamse jongeren. In het volgende stuk zullen de uitkomsten van de enquête besproken worden. 1.2 De jongeren die hebben deelgenomen aan de enquête De 889 jongeren die de enquête hebben ingevuld, zijn voor 56 procent meisjes en voor 43 procent jongens in de leeftijd van 12 tot en met 15 jaar. De jongeren zijn voor 35 procent van Nederlandse afkomst. De andere 65 procent is van niet-nederlandse afkomst. Bijna de helft van de jongeren die de enquête heeft ingevuld, zit op het VMBO. Van de jongeren van niet-nederlandse afkomst zit een groter deel op het VMBO dan van de jongeren van Nederlandse afkomst. De deelname aan HAVO en VWO is bij de jongeren van Nederlandse afkomst groter (zie Tabel 3). Per wijk zijn er grote verschillen naar etniciteit. De jongeren uit Feijenoord en Spangen die de enquête hebben ingevuld, zijn bijna allemaal van niet-nederlandse afkomst. In de naoorlogse wijken Beverwaard, Oosterflank, Hoogvliet-Noord en Groot IJsselmonde is de helft of minder van de geënquêteerden van niet-nederlandse afkomst (zie Tabel 4). Er zijn tussen de wijken ook verschillen naar opleidingsniveau van de geënquêteerden. Opvallend is vooral het relatief kleine aandeel VMBO leerlingen en het grote aandeel VWO leerlingen in het Liskwartier. Een relatief hoog aandeel VMBO leerlingen is te vinden in de Erasmusbuurt (zie Tabel 5). 10

11 1.3 De situatie thuis Van de bijna 900 jongeren die de enquête hebben ingevuld, geeft 88 procent aan een eigen kamer te hebben 1. Daarbij zijn er verschillen per wijk. Meer dan 95 procent van de jongeren in Beverwaard, Oosterflank en Hoogvliet-Noord hebben een eigen kamer, tegenover 74 procent van de jongeren in de Erasmusbuurt en Spangen. Jongeren van Nederlandse afkomst hebben voor een groter deel een eigen kamer dan jongeren van niet-nederlandse afkomst. Daarbij is er ook nog een verschil tussen jongens en meisjes. De groep met het kleinste aandeel respondenten met een eigen kamer (80 procent) zijn meisjes van niet-nederlandse afkomst (zie Tabel 6). Toch blijkt er geen duidelijk verschil is tussen jongens en meisjes wat betreft hun oordeel over de mogelijkheden om thuis huiswerk te doen of dingen voor zichzelf te doen als muziek luisteren. Wel zijn relatief minder jongeren van niet- Nederlandse afkomst erg tevreden met hun mogelijkheden om thuis huiswerk te maken of muziek te luisteren (zie Tabel 7). De helft van de jongeren van niet-nederlandse afkomst heeft in de enquête ingevuld, dat zij thuis alleen Nederlands spreken. Van de andere helft spreekt het merendeel thuis alleen een andere taal. Slechts 11 procent van de jongeren van niet-nederlandse afkomst spreekt thuis twee talen. In vrijwel alle gevallen is dat Nederlands en een tweede taal (zie Tabel 8). 1.4 Omgang met vrienden De jongeren van niet-nederlandse afkomst spreken voor driekwart alleen Nederlands met hun vrienden of vriendinnen. Maar een klein deel van de jongeren spreekt alleen in een andere taal met vrienden of vriendinnen (zie Tabel 9). In de enquête konden de jongeren verschillende plekken aangeven waar zij hun vrienden en vriendinnen ontmoeten. Een kwart van de jongeren noemde één ontmoetingsplek, vier op de tien jongeren noemde twee of drie ontmoetingsplekken, en een derde van de ondervraagden noemde er vier of meer. De belangrijkste plek waar jongeren hun vrienden en vriendinnen ontmoeten is op school: 80 procent van de ondervraagde jongeren noemt deze plek als ontmoetingsplek. Daarna volgt op straat in mijn eigen buurt, en op de derde plaats staat thuis. Ongeveer evenveel jongeren ontmoeten hun vrienden in hun eigen huis dan wel in het huis van de vriend of vriendin. Een vijfde van de jongeren ontmoet elkaar op de sportvereniging. Dit is na school, thuis en op straat de meest genoemde ontmoetingsplek. Meer jongeren ontmoeten elkaar dáár dan in een buurtcentrum, café, discotheek, het winkelcentrum of in de stad (zie Tabel 10). Tussen de verschillende leeftijdsgroepen is er geen verschil in de genoemde ontmoetingsplekken. Wel is duidelijk, dat een groter deel van de jongeren van niet-nederlandse afkomst elkaar op straat ontmoet, en een groter deel van de Nederlandse jongeren bij elkaar thuis komt of elkaar op de sportvereniging treft (zie 1 Gezien de cijfers over overbewoning in de betreffende wijken, lijken deze cijfers enigszins geflatteerd. Misschien beschouwen jongeren een kamer die zij met een broertje of zusje delen ook als een eigen kamer? 11

12 Tabel 11). Een groter deel van de meisjes dan van de jongens ontmoet elkaar thuis. Meer jongens ontmoeten vrienden op straat in de eigen buurt of bij de sportvereniging (zie Tabel 12). 12

13 1.6 Hobby s, sporten en vrijetijdsbesteding Leuke hobby s en sporten Aan de jongeren is gevraagd om in een lijst met 19 hobby s de vijf leukste eruit te kiezen. Het was daarbij niet nodig dat zij de hobby ook daadwerkelijk beoefenen. Het meest genoemd, door driekwart van de jongeren is internetten en en. Daarna volgt tv kijken, door meer dan de helft van de jongeren. Ook meer dan de helft van de jongeren vindt sporten een leuke vrijetijdsbesteding. Ruim vier op de tien jongeren vindt op stap gaan met vrienden of vriendinnen een leuke bezigheid. Een zelfde aantal houdt van gamen. Een derde van de jongeren noemt buiten zijn als leuke tijdsbesteding. Een kwart van de jongeren kiest boeken lezen, rustig thuis zijn, of dansen als geliefd tijdverdrijf. De overige hobby s en bezigheden zijn een stuk minder genoemd (zie Tabel 13). Er zijn hierbij verschillen naar sexe en afkomst: Gamen en sporten zijn vooral veel door jongens gekozen. Meisjes kiezen voor een groter deel winkelen, met vriendinnen op stap gaan en dansen als leuke hobby. Relatief veel meisjes van niet-nederlandse afkomst vinden boeken lezen leuk. Opvallend is, dat meer jongens dan meisjes, en met name jongens van niet-nederlandse afkomst rustig thuis zijn als een prettige activiteit hebben aangemerkt. Buiten zijn wordt relatief het meest genoemd door jongens van niet-nederlandse afkomst (Tabel 14). Ook is gevraagd de zes leukste sporten aan te kruisen in een lijst van 27 sporten. Ook hierbij ging het er niet om of de jongeren de sport zelf beoefenen. Zwemmen en voetbal worden ieder door bijna tweederde van de jongeren genoemd. De andere sporten worden veel minder gekozen. Iets meer dan een derde van de jongeren vindt basketball een leuke sport (zie tabel 15). Tabel 14 Leukste hobby s naar afkomst en geslacht niet-nederlandse afkomst Nederlandse afkomst Jongen Meisje Jongen Meisje n % n % n % n % Boeken lezen 33 14% % 22 16% 44 28% Internetten / en % % 95 69% % Games % 36 11% % 20 13% Dieren 22 9% 32 10% 24 18% 38 24% TV kijken % % 77 56% 58 37% Winkelen / shoppen 33 14% % 13 9% 99 63% Met vriend(inn)en op stap 71 30% % 36 26% 91 58% Rustig thuis zijn 64 27% 72 22% 33 24% 32 20% Sporten % % % 63 40% Dansen 11 5% % 1 1% 57 36% Buiten zijn % 90 28% 49 36% 62 39% Totaal % % % % 13

14 Meisjes kiezen voor het grootste deel zwemmen als favoriete sport, daarna volgt voetbal. Meisjes van niet-nederlandse afkomst kiezen relatief vaak tennis als leuke sport (41 procent). Basketbal en vechtsport zijn door relatief veel jongens van niet-nederlandse afkomst genoemd (zie Tabel 16). Op de vraag of jongeren interesse hebben in kunst en cultuur, naar aanleiding van de vakken cultuur en kunstzinnige vorming die zij op school krijgen, antwoordt meer dan de helft van de jongeren bevestigend. Zes op de tien jongeren heeft interesse in kunst en cultuur (zie Tabel 17). Meer meisjes dan jongens hebben interesse in cultuur en relatief meer jongeren die op HAVO en VWO zitten. De jongeren konden in de enquête ook aangeven of zij lid zijn van één of meer verenigingen. Bijna de helft van de jongeren is geen lid van een vereniging. Van de jongeren die lid zijn van een vereniging is het overgrote deel lid van één vereniging. Eén op de tien jongeren is lid van meer dan één vereniging (zie Tabel 18). Degenen die lid zijn van een vereniging zijn voor het overgrote deel lid van een sportvereniging (zie Tabel 19). Er zijn duidelijke verschillen tussen de wijken wat betreft het aandeel jongeren dat lid is van een sportvereniging. In Oosterflank is ruim 60 procent van de jongeren lid van een sportclub, twee keer zoveel als in Cool, Spangen, Feijenoord en de Tarwewijk (zie Tabel 20). Ook is er een verschil tussen jongens en meisjes: Het aandeel jongens dat lid is van een sportvereniging is met 54 procent bijna twee keer groot als het aandeel meisjes (28 procent). Vrijetijdsbesteding In de enquête is aan de hand van een uitgebreide lijst van activiteiten gevraagd naar de vrije tijdsbesteding van de jongeren. Er zijn vrijwel geen jongeren die aangeven nooit TV, video of DVD te kijken. Andere activiteiten, waaraan het merendeel van de jongeren wel tijd besteedt zijn huiswerk maken, surfen op het internet, muziek luisteren, en en of chatten. Ongeveer vier op de vijf jongeren speelt wel eens computerspelletjes, brengt vrije tijd door met vrienden op straat of bij elkaar thuis, of heeft contact met vrienden via mobiele telefoon of sms. Meer dan twee op de drie jongeren leest wel eens een boek, en meer dan de helft wel eens een krant. Ook meer dan de helft van de jongeren besteedt vrije tijd aan tekenen, schilderen of knutselen. Vier op de tien jongeren heeft een andere hobby. Eén op de vier jongeren doet aan dance in de vrije tijd. Ook een kwart van de jongeren doet vrijwilligerswerk 2. De activiteit die door het grootste aandeel jongeren niet gedaan wordt, is toneelspelen of in een musical spelen. Dit doet slechts één op de tien jongeren (zie Tabel 21). Niet alleen is gevraagd welke activiteiten de jongeren doen in hun vrije tijd, maar als ze tijd besteden aan een activiteit ook hoe vaak ze dit doen. Jongeren die muziek luisteren, televisie, video of DVD kijken, huiswerk maken, surfen op internet, en of chatten en (mobiel) bellen of SMS-en met vriend(inn)en worden door veel jongeren bijna dagelijks gedaan. De andere activiteiten doet het merendeel van de jongeren die zich hiermee bezighoudt eens per week of hoogstens twee keer in de week (zie Tabel 22). Een andere vraag was of jongeren buiten schooltijd aan creatieve activiteiten doen. Iets minder dan de helft van de jongeren (44 procent) heeft deze vraag bevestigend beantwoord. Bij de jongeren van 12 en 13 jaar is het aandeel dat buiten schooltijd creatieve activiteiten doet groter dan bij jongeren in de hogere leeftijden. Meer meisjes doen in hun vrije tijd aan creatieve activiteiten dan jongens. Er zijn geen duidelijke verschillen naar afkomst of opleiding (zie Tabel 23). Ongeveer de helft van de jongeren die niet aan creatieve activiteiten doet buiten schooltijd, geeft hiervoor als reden geen zin en geen tijd. Eén op de tien jongeren, die buiten school niets aan creatieve activiteiten doet, geeft aan dat ze niet weten wat er te doen is. Slechts heel weinig jongeren geven als reden dat creatieve activiteiten te duur zijn (zie Tabel 24). 2 In de vragenlijst staat vrijwilligerswerk vrij ruim omschreven als zieke of oude mensen helpen, helpen op school, bij je club of buurthuis en heeft dus niet alleen betrekking op formeel vrijwilligerswerk. 14

15 Van de jongeren doet 55 procent buiten schooltijd aan sport 3. Van hen is overigens 68 procent lid van een sportvereniging, de andere 32 procent sport buiten verenigingsverband. Het blijkt, dat een groter deel van de jongeren van 12 en 13 jaar sport dan van de veertien plussers. Een groter aandeel jongens dan meisjes doet aan sport buiten schooltijd, en meer jongeren van Nederlandse afkomst dan van niet-nederlandse afkomst (zie Tabel 25). Van deze jongeren, die buiten school aan sport doen, doet iets minder dan de helft dit 1 of 2 dagen per week. Eén op de tien jongeren sport elke dag (zie Tabel 26). Ook bij sporten buiten schooltijd zijn de meest genoemde redenen om dit niét te doen geen tijd en geen zin (zie Tabel 27). 1.5 Voorzieningen in de buurt Mogelijkheden in de buurt Van een viertal activiteiten is aan de jongeren gevraagd in hoeverre zij tevreden zijn met de mogelijkheden om deze in hun buurt te doen. Het gaat om sporten in de buurt, buiten zijn met vrienden of vriendinnen, creatieve dingen doen en uitgaan. Nagegaan is over hoeveel aspecten de jongeren in hun buurt tevreden of heel tevreden zijn. Dit kan dus minimaal 0 en maximaal 4 zijn. Figuur 1. Gemiddeld aantal aspecten waarover tevreden in de buurt Gr.IJsselmonde Hoogvliet Noord Tarwewijk Spangen Oosterflank Liskwartier Feijenoord Erasmusbuurt Cool Carnisse Beverwaard gemiddeld aantal aspecten waarover (heel) tevreden in de buurt 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 Jongeren in de oude stadswijken Tarwewijk, Spangen, Feijenoord en Cool zijn tevreden over gemiddeld meer dan twee van de voorgelegde mogelijkheden om activiteiten te doen. Jongeren uit Hordijkerveld en Reyeroord zijn gemiddeld het minst tevreden over de mogelijkheden om dingen te doen in hun wijk. Jongeren van niet-nederlandse afkomst hebben voor een groter deel drie of vier van de vier voorgelegde mogelijkheden om activiteiten te doen in hun buurt met tevreden of heel tevreden beantwoord. Relatief meer jongeren van Nederlandse afkomst hebben slechts één of twee mogelijkheden met tevreden of zeer tevreden beantwoord. 3 Volgens de GGD jeugdmonitor 2005/2006 sporten rond de 80 procent van de jongens en rond de 60 procent van de meisjes in de groepen 1 en 3 van het VO minstens twee keer per week buiten schooltijd. Het hier gevonden percentage is duidelijk lager. 15

16 Iets meer dan de helft van de jongeren is tevreden of heel tevreden met de mogelijkheden om te sporten in de buurt. Van de jongens is een groter deel tevreden dan de meisjes. Ook is een groter deel van de jongeren die sport beoefenen tevreden met de mogelijkheden om in de buurt te sporten dan van de jongeren die buiten schooltijd niet sporten. In de wijken Oosterflank, Hoogvliet en Spangen is meer dan 60 procent van de jongeren tevreden met de mogelijkheden om te sporten in de wijk (zie Tabel 28). Tweederde van de jongeren is tevreden met de mogelijkheden in de wijk om buiten te zijn met vrienden of vriendinnen. Daarbij is er een verschil naar afkomst. Iets meer dan de helft van de jongeren van Nederlandse afkomst is tevreden met de mogelijkheden in de buurt om buiten te zijn met vrienden of vriendinnen. Van de jongeren van niet-nederlandse afkomst is bijna driekwart hierover tevreden. In de wijken Beverwaard, Cool, Feijenoord en Spangen zijn opvallend veel jongeren (meer dan 70 procent) tevreden of heel tevreden met de mogelijkheden die er zijn om buiten te zijn met vrienden of vriendinnen (zie Tabel 29). Ook blijkt dat een hoger aandeel van de jongeren die elkaar op straat ontmoeten ook tevreden zijn met de mogelijkheden die hun wijk biedt dan van de jongeren die hun vrienden of vriendinnen niet buiten op straat ontmoet. Slechts 28 procent van de jongeren is tevreden of heel tevreden over de mogelijkheden om creatieve dingen te doen in de eigen wijk. Daarbij zijn er geen duidelijke verschillen naar wijk of persoonlijke kenmerken van de jongeren. Wel is duidelijk dat van de jongeren die interesse hebben in kunst en cultuur, en buiten schooltijd aan creatieve activiteiten doen, een groter aandeel tevreden is met de mogelijkheden die de wijk biedt op dit vlak (zie Tabel 30). Minder dan de helft van de jongeren (45 procent) is tevreden of heel tevreden met de mogelijkheden om uit te gaan in de eigen buurt. Daarbij zijn er grote verschillen tussen de buurten. Jongeren uit de vooroorlogse buurten zijn voor een veel groter deel positief over de uitgaansmogelijkheden dan jongeren uit de na-oorlogse wijken. In Cool, Feijenoord, Liskwartier en met name de Tarwewijk zijn relatief veel jongeren tevreden over de uitgaansmogelijkheden. In Hoogvliet-Noord zijn relatief de minste jongeren tevreden met de uitgaansmogelijkheden in hun wijk (zie Tabel 31). Jongeren die hebben aangegeven, dat ze met vrienden of vriendinnen op stap gaan een leuk tijdverdrijf vinden, zijn voor een groter deel positief over de uitgaansmogelijkheden in hun wijk als jongeren die op stap gaan met vrienden of vriendinnen niet hebben aangekruist. Mis je plekken in de buurt? Ook is aan de jongeren gevraagd welke plekken ze missen in de buurt. Daarbij is een onderscheid gemaakt in plekken om dingen binnen te doen, en plekken om dingen buiten te doen. Ongeveer de helft van de jongeren mist plekken in de buurt om dingen BINNEN te doen. Ook ongeveer de helft mist plekken om dingen BUITEN te doen. Daarbij is er een duidelijke samenhang. Een derde van de jongeren mist zowel plekken binnen als buiten, een derde van de jongeren mist geen van beide, en nog eens een derde mist één van beide. 16

17 Figuur 2. Mis je plekken binnen of plekken buiten naar buurt? Gr.IJsselmonde Hoogvliet Noord Tarwewijk Spangen Oosterflank Liskwartier Feijenoord Erasmusbuurt Cool* Carnisse Beverwaard binnen én buiten binnen of buiten geen van beiden 0% 20% 40% 60% 80% 100% * Bij de wijk Cool gaat het hierbij om zeer kleine aantallen Oosterflank en de Erasmusbuurt zijn wijken waar relatief de minste jongeren plekken missen in hun buurt. Carnisse scoort op dit punt het slechtst: hier missen relatief de meeste jongeren bepaalde plekken in hun buurt. Iets minder dan een derde van de jongens van Nederlandse afkomst mist plekken in de buurt om dingen binnen te doen tegenover ruim de helft van de meisjes van niet-nederlandse afkomst (zie Tabel 32). Meer dan de helft van de jongeren die hebben aangegeven, dat ze iets missen op het gebied van binnenactiviteiten mist een plek om binnen vrienden of vriendinnen te ontmoeten. Iets meer dan een derde van deze groep mist een sportschool of sportzaal, een derde mist een feestruimte. Een computerruimte, een jongerencentrum en een oefenruimte voor muziek zijn door minimaal één op de vijf jongeren genoemd (zie Tabel 33). Meer dan de helft van de jongeren in Carnisse, Liskwartier en Spangen missen een sportzaal in de wijk. Het zijn vooral jongens en vooral jongeren van niet-nederlandse afkomst die een sportzaal missen (zie Tabel 34). Meer meisjes dan jongens missen een huiswerkruimte in de wijk. De jongeren die een huiswerkruimte missen zijn voor een groter deel van niet-nederlandse afkomst. Relatief meer jongere jongeren in de leeftijd van 12 en 13 jaar. Tenslotte zijn er meer jongeren in de vooroorlogse wijken die een huiswerkruimte wensen, dan jongeren uit de naoorlogse wijken (zie Tabel 35). Ruim 60 procent van de meisjes die een plek missen in de buurt, noemen een hangplek binnen. Vooral veel jongeren uit Beverwaard, Carnisse, Oosterflank en Hoogvliet-Noord missen een dergelijke hangplek (zie Tabel 36). Iets meer dan de helft van de jongeren mist plekken buiten in de buurt. Er zijn daarbij geen duidelijke verschillen tussen jongens en meisjes en afkomst. Ook zijn er hierbij geen duidelijke verschillen per wijk. Veelgenoemde plekken buiten die jongeren noemen als zij iets missen, zijn een hangplek, een plek om buiten vrienden en vriendinnen te ontmoeten, en mooie plekken. Ongeveer één op de drie jongeren noemt verder een rustige plek, een plein of veldje om te kunnen voetballen of sporten, en een zwembad (zie Tabel 37). Het zijn vooral jongens die een pleintje om te sporten missen in de buurt. Verder valt op dat met name in Spangen een groot deel van de jongeren die plekken missen in de buurt, een veldje om te sporten hebben aangekruist. Meer meisjes dan jongens hebben aangegeven dat ze een hangplek buiten missen, en het zijn relatief meer jongeren van 12 en 13 jaar 17

18 dan oudere jongeren die een hangplek buiten missen in hun buurt. Jongeren die een rustige plek in de wijk genoemd hebben als iets dat ze missen in hun buurt, wonen voor een relatief groot deel in de vooroorlogse wijken. Vooral Cool en de Erasmusbuurt springen eruit wat dat betreft. Als het gaat om het gemis van mooie plekken in de wijk blijkt er alleen een duidelijk verschil te zijn tussen jongens en meisjes. Relatief veel meisjes missen mooie plekken in hun buurt. Oordeel over het buurthuis Van de jongeren weet 65 procent een buurthuis te vinden in zijn of haar buurt. Van de jongeren met Nederlandse afkomst weet ruim de helft een buurthuis of jongerencentrum te vinden in de eigen buurt, van de jongeren met niet-nederlandse afkomst is dit ruim tweederde. Opvallend is, dat minder VWO leerlingen dan leerlingen van andere opleidingen het buurthuis in hun buurt weten te vinden (zietabel 38). Tweederde van deze jongeren weet welke activiteiten je allemaal kunt doen in het buurthuis. Van de jongeren die op de hoogte zijn van de activiteiten in het buurthuis ongeveer de helft daarover tevreden of heel tevreden. Opvallend veel jongeren in Feijenoord zijn tevreden over de activiteiten in het Buurthuis. Opvallend veel jongeren in Oosterflank zijn óntevreden over de dingen die zij kunnen doen in het Buurthuis of jongerencentrum (zie Tabel 39). Oordeel over de buurt Aan de hand van vijf stellingen is de jongeren gevraagd een oordeel over hun wijk te geven. Figuur 3. Oordeel over de wijk, percentage mee eens in deze buurt is voldoende groen in deze buurt zijn voldoende plekken om te spelen of voetballen de speelplekken in deze buurt zijn veilig door het autoverkeer kunnen kinderen uit deze buurt niet veilig op in deze buurt worden voldoende activiteiten voor mijn leeftijdsgroep 0% 10% 20% 30% 40% 50% Bijna de helft van de jongeren is het ermee eens, dat er voldoende plekken zijn om te voetballen of te spelen in de buurt. Er is daarbij een verschil tussen jongens en meisjes. Meer dan de helft van de jongens is het (helemaal) eens met de stelling dat je fijn kunt spelen of voetballen in de buurt tegenover vier op de tien meisjes. Ook bijna de helft van de jongeren vindt de eigen buurt voldoende groen. Hierbij is er een duidelijk verschil tussen de wijken onderling. Vooral veel jongeren uit de vooroorlogse wijken vinden dat hun buurt niet voldoende groen is. Het meest negatief oordelen hierover de jongeren uit de Erasmusbuurt (zie Tabel 40). 18

19 Bijna een derde van de jongeren vindt de speelplekken in de buurt veilig, iets meer dan een derde vindt dat dit wel gaat, en nog eens een derde vindt de speelplekken onveilig. Ook hierbij zijn er verschillen per buurt. Relatief veel jongeren uit Beverwaard, Cool en Groot IJsselmonde zijn het niet eens met de stelling dat de speelplekken in de buurt veilig zijn. Ook blijkt dat een groter deel van de jongeren in de leeftijdsgroep tot en met 13 jaar de speelplekken onveilig vindt dan de oudere kinderen (zie Tabel 41). Relatief heel weinig jongeren zijn het eens met de stelling dat er voldoende activiteiten voor hun leeftijdsgroep worden georganiseerd in de buurt. Meer dan de helft van de jongeren is het daarmee oneens. In Carnisse, Oosterflank en Groot IJsselmonde is dit meer dan 60 procent. In de wijk Feijenoord vinden relatief veel jongeren dat er voldoende activiteiten voor hun leeftijdsgroep worden georganiseerd. Ook blijkt er een verschil tussen jongens en meisjes. Van de meisjes is 60 procent het er helemaal niet mee eens dat er voldoende activiteiten worden georganiseerd tegenover 51 procent bij de jongens. Een nog iets groter verschil is er naar afkomst. Twee op de drie jongeren van Nederlandse afkomst vindt niet dat er voldoende activiteiten in de buurt georganiseerd worden tegenover iets meer dan de helft van de jongeren van niet-nederlandse afkomst (zie Tabel 42). Iets meer dan 30 procent van de jongeren is het eens met de stelling, dat kinderen niet veilig op straat kunnen spelen door het autoverkeer. Vooral relatief veel kinderen uit de Tarwewijk zijn het eens met deze stelling. Het is echter heel goed mogelijk, dat deze vraag niet goed beantwoord is omdat deze stelling als enige in negatieve vorm gesteld was wat hem ingewikkelder maakte om te beantwoorden. Kinderen met HAVO of VWO zijn het vaker niet eens met deze stelling dan kinderen evenals oudere kinderen. Dit zou er ook op kunnen wijzen dat de vraag moeilijk te begrijpen was (zie Tabel 43). Aan het slot van de enquête was er ruimte voor opmerkingen. Vrij veel jongeren gaven daarin nog een aanvullend oordeel over hun buurt. Deze opmerkingen zijn geordend naar wijk opgenomen in bijlage School Schoolsoort en ligging Van alle jongeren die de enquête hebben ingevuld zit 4 procent nog op de basisschool. Iets meer dan de helft van de jongeren (54 procent) zit op het VMBO of in een brugklas VMBO/HAVO. Ruim een derde zit op het HAVO, VWO, gymnasium of brugklas HAVO/VWO. De overige 5 procent van de jongeren zit op een ander soort onderwijs. Van de jongeren van niet-nederlandse afkomst zit een relatief groter deel op het VMBO en een wat kleiner deel op HAVO en VWO (zie Tabel 44). Opvallend is, dat bijna 20 procent van de jongeren buiten Rotterdam naar school gaat (zie Tabel 45). Dit is sterk afhankelijk van de wijk waar de jongere woont: Kinderen die in de periferie van Rotterdam wonen, gaan voor een vrij groot deel buiten Rotterdam naar school. Leerlingen uit Oosterflank gaan naar Capelle aan den IJssel. Jongeren uit Beverwaard, Carnisse en groot IJsselmonde gaan naar Barendrecht en vooral naar Ridderkerk en jongeren uit Hoogvliet gaan naar Spijkenisse (zie Tabel 46). Dit zijn voor een relatief groot deel kinderen van Nederlandse afkomst. Oordeel over de school Jongeren die in Rotterdam op school zitten, zijn vaker tevreden over de mogelijkheden om via school activiteiten buiten schooltijd te doen, dan de jongeren die elders op school zitten (zie Tabel 47). Bijna de helft van de jongeren vindt dat de school voldoende aanbiedt om kennis te maken met kunst en cultuur. Eveneens bijna de helft van de jongeren vindt dat de school genoeg aanbiedt op het gebied van sport. Ook in dit geval blijkt er samenhang tussen het oordeel over het aanbod op school: Iets minder dan een derde van de jongeren vindt het aanbod op gebied van kunst en cultuur én op het 19

20 gebied van sport voldoende, een derde vindt dat beide onvoldoende worden aangeboden en ruime een derde vindt dat één van beide voldoende wordt aangeboden (zietabel 48). Relatief veel jongeren van niet-nederlandse afkomst zijn ontevreden over de mogelijkheden om op school kennis te maken met kunst en cultuur. Een groter deel van de leerlingen van 14 jaar en ouder is niet tevreden met het aanbod om kennis te maken met kunst en cultuur op school, en tenslotte zijn minder meisjes dan jongens tevreden met dit aanbod (zie Tabel 49). Veel jongeren die vinden dat de school niet genoeg doet aan kunst en cultuur hebben dit antwoord toegelicht. De meesten van hun vinden dat er meer uitstapjes georganiseerd zouden moeten worden. Het museum wordt daarbij het meest als bestemming genoemd. Ook een groot aantal jongeren zou graag meer lessen tekenen, drama, zang, muziek of handvaardigheid hebben. Andere opmerkingen die gemaakt zijn, zijn dat er meer gepraat zou moeten worden over kunst en cultuur, dat het interessant zou zijn om kunstenaars uit te nodigen. Verschillende jongeren vinden, dat er in deze lessen ook aandacht zou moeten worden besteed aan culturele verschillen en dat de lessen gebruikt zouden kunnen worden om kennis te maken met andere culturen. Vooral VMBO leerlingen vinden, dat er niet voldoende aan sport gedaan wordt op school. Relatief meer jongeren van 14 jaar en ouder dan jongere leerlingen vinden dat er te weinig aan sport gedaan wordt op school (zie Tabel 50). Ook een groot aantal jongeren dat vindt dat er op school niet genoeg aan sport wordt gedaan, heeft van de gelegenheid gebruik gemaakt om dit toe te lichten. Veel gemaakte opmerkingen zijn dat er meer variatie in de gymlessen zou moeten zijn, zodat de scholieren ook met wat minder bekende sporten kunnen kennismaken. Veel jongeren zouden het leuk vinden als er meer wedstrijden en toernooien bijvoorbeeld tussen scholen onderling georganiseerd zouden worden. Een aantal jongeren noemt de mogelijkheid om sport op vrijwillige basis na schooltijd aan te bieden. Een aantal jongeren vindt dat er meer sportvelden zouden moeten zijn. Een aantal jongeren vindt het jammer dat er bij school geen veld is, waar zij bijvoorbeeld in de pauze of na schooltijd kunnen sporten. 1.7 Slotopmerkingen Ongeveer 180 jongeren hebben nog een opmerking gemaakt in het daarvoor bestemde gedeelte aan het eind van de enquête. Voor een deel bestonden deze opmerkingen uit aanvullende meningen of goede raad. Op de vraag of er nog onderwerpen gemist werden in de vragenlijst, antwoordden veel jongeren, dat de vragenlijst compleet was. Een aantal jongeren miste bepaalde activiteiten in de lijst met hobby s of sporten, zoals zingen, tekenen, zeilen, bijbaantje hebben. Sommigen zouden meer vragen over zichzelf willen beantwoorden en sommige respondenten vertellen in deze ruimte voor commentaar nog iets meer over zichzelf. Verschillende jongeren geven aan, dat ze meer vragen over hun buurt hadden willen krijgen, bijvoorbeeld over de speelplaatsen in de buurt, hun oordeel over de buurt, hoe schoon het er is of wat ze zouden willen veranderen. Een paar jongeren missen vragen over veiligheid, over het sociale klimaat en of je je veilig voelt op straat. De meeste opmerkingen zijn complimenten over de vragenlijst en het onderzoek. Veel jongeren schrijven dat ze het leuk vonden om de vragenlijst in te vullen. En natuurlijk wilden zij ook graag de Ipod winnen! 20

21 21

22 DEEL 2 LEEFSTIJLPROFIELEN Verschillende wijken, verschillende leefstijlen? Piet Ouweneel 22

23 23

24 2.1 Inleiding Uit onderzoek onder volwassenen blijkt dat mensen uit verschillende wijken in Rotterdam er verschillende leefstijlen op na houden 4. Om te zien of er ook onder jongeren van jaar sprake is van verschillende leefstijlen zijn in de Kiwi-enquête van de 11 pilotwijken extra vragen opgenomen. Om de leefstijlen van jongeren te classificeren is gebruik gemaakt van hetzelfde BSR-model 5 als bij de volwassenen is toegepast. Het BSR-model wordt over de gehele wereld gebruikt om bepaalde gedragstypologieën te onderscheiden. Daarbij wordt gebruik gemaakt van twee dimensies, waarbij de dimensies worden gemeten middels daarop gerichte en gevalideerde enquêtevragen (zie bijlage). Deze dimensies zijn: 1. Ego georiënteerd tegenover sociaal georiënteerd 2. Extravert tegenover introvert Aan de hand van deze twee dimensies, een sociologische en een psychologische, kunnen vier kwadranten of belevingswerelden worden onderscheiden. Elk segment heeft een bepaald levensstijlprofiel. Zie de figuur hieronder. Natuurlijk laat niet iedereen resp. iedere wijk zich in zo n vakje plaatsen. Er is altijd sprake van overgangen tussen het ene en het andere profiel. Zo is het in de Kiwi-enquete niet mogelijk gebleken voldoende onderscheid te maken tussen de rode en de blauwe belevingswereld, waardoor in dit specifieke geval slechts 3 leefstijlprofielen konden worden onderscheiden: - het rood/blauwe profiel: ego georiënteerd, jezelf manifesteren, aanzien, macht, zelfverzekerd, passie, uitdaging en vernieuwing zijn zo wat eigenschappen die bij dit type horen. Bij de scores op het roodblauwe leefstijlprofiel moet worden bedacht dat het hier eigenlijk om 2 samengevoegde dimensies gaat, zodat het logisch is dat deze dimensie hoger scoort dan de groene en gele dimensie. - het gele profiel: harmonie is het centrale begrip in dit profiel waar kenmerken als sociaal contact, erbij horen, genieten, gelijkheid en verbondenheid onder vallen. - het groene profiel: zekerheid staat centraal bij deze leefstijl en verwante begrippen als veiligheid en geborgenheid horen daarbij, maar ook netheid, fatsoen en normen, alsmede rust, ontspanning, warmte en geluk. 4 De Grote Woon Test, Smart Agent, Leusden, BSR staat voor Brand Strategic Research en is ontwikkeld door de Smart Agent Company. 24

25 Figuur 1. Vier leefstijlen Wat is het nut van leefstijlprofielen? Misschien vraagt u zich af wat nu eigenlijk het nut is van het onderscheiden van verschillen in leefstijl tussen de wijken. M.a.w. wat heb ik daar als bestuurder, beleidsmedewerker, portefeuillehouder of politicus aan? Welnu, hoe beter we weten wat mensen, in dit geval jongeren, beweegt en interesseert, des te beter kunnen de voorzieningen en het beleid daarop worden toegesneden. Om een extreem voorbeeld te geven: in een wijk waar de jeugd weinig interesse heeft voor lekker rustig buiten zijn, maar des te meer in sociale en gezellige stadsactiviteiten heeft het weinig zin om extra in groenvoorzieningen te investeren. Het herkennen van leefstijlprofielen helpt dus mee aan een zinvolle diversificatie van buurtvoorzieningen en beleid. In het volgende gedeelte zullen de leefstijlverschillen worden beschreven. 25

26 2.2 Vergelijking leefstijlprofielen van de 11 pilotwijken Kun je nu zeggen dat de jeugd in de ene wijk een typisch rood/blauwe leefstijl heeft en de andere een gele? Dat is ten dele waar. In iedere wijk scoort een deel van de jongeren het hoogst op de rood/blauwe leefstijl, een ander deel het hoogst op de gele leefstijl en een deel scoort het hoogst op de groene leefstijl. Alleen de verhouding tussen die 3 leefstijlen varieert nogal. Laten we eens kijken naar onderstaande tabel. De getallen geven de percentages aan waarin jongeren scoren op een bepaalde leefstijl. De percentages roodblauw, geel en groen van 1 wijk samen zijn dus 100 %. Bijv. in Beverwaard scoort 50,8% roodblauw, 22,2% geel en 27% groen, opgeteld 100%. Tabel 1. Percentages leefstijl per buurt BSR clusters Rood/blauw Geel Groen Beverwaard 50,8 Cool 50,0 Cool 30,0 Hoogvliet N. 46,7 Feijenoord 49,3 Carnisse 29,3 Oosterflank 43,3 Spangen 46,4 Oosterflank 28,9 Tarwewijk 42,3 Erasmusbuurt 43,6 Hord.Reyero. 27,5 Liskwartier 41,8 Liskwartier 40,3 Beverwaard 27,0 Carnisse 41,3 Tarwewijk 38,0 Hoogvliet N. 26,7 Hord.Reyero. 38,5 Hord.Reyero. 34,1 Spangen 20,3 Erasmusbuurt 37,2 Carnisse 29,3 Tarwewijk 19,7 Feijenoord 35,8 Oosterflank 27,8 Erasmusbuurt 19,2 Spangen 33,3 Hoogvliet N. 26,7 Liskwartier 17,9 Cool 20,0 Beverwaard 22,2 Feijenoord 14,9 Gemiddeld 39,2 Gemiddeld 37,1 Gemiddeld 23,8 Als we alleen naar de extreme scores in elk segment kijken dan zien we dat de jongeren in Beverwaard en Hoogvliet-Noord een typisch roodblauwe leefstijl hebben, ongeveer de helft van alle jongeren in deze wijken hebben een roodblauwe leefstijl, d.w.z. dat zij hoog scoren op de eigenschappen vitaliteit, controle en manifestatiegericht gedrag. Zij worden geprikkeld door uitdagingen, vernieuwing en passie waarmee ze zich status, aanzien en macht kunnen verwerven. Ze willen graag presteren en uitblinken en zijn daarin perfectionistisch en efficiënt. Verklaarbaar omdat deze jongeren overwegend afkomstig zijn uit autochtone gezinnen uit de middengroepen. Opvallend in dit roodblauwe segment is de lage score van de wijk Cool; slechts 20% van de jongeren daar herkent zich in deze leefstijl. 26

27 In de gele leefstijl scoren de wijken Cool, Feijenoord en Spangen het hoogst met ook ongeveer 50% van de jongeren. Naast een voorkeur voor harmonie, evenwichtigheid en gelijkheid staat in hun leefstijl plezier hebben en genieten voorop, waarbij sociaal contact en verbondenheid de specie vormen. In de minder draagkrachtige en veelal allochtone milieus van deze jongeren vormen gezelligheid, samen dingen doen en plezier hebben belangrijke waarden. De Beverwaardse jongeren scoren op deze dimensie juist opvallend laag met 22,2%. Op de groene dimensie scoren de jongeren uit alle 11 pilotwijken niet zo hoog als op de andere dimensies. Het hoogst op groen scoren Cool, Carnisse en Oosterflank met rond de 30% van de jongeren die een attitude hebben die past bij deze leefstijl. Dat wil zeggen behoefte aan rust, ontspanning en privacy, gecombineerd met verdraagzaamheid, respect, warmte en geborgenheid. De jongeren van Feijenoord springen er in negatieve zin uit m.b.t. deze leefstijl: slechts 15% herkent zich hierin. Je kunt eigenlijk van niet één wijk zeggen dat de jongeren er een typisch groene leefstijl op na houden. Maar dat heeft waarschijnlijk ook met de leeftijd te maken: eigenschappen als vaste normen, volgzaamheid en zekerheid horen niet erg bij deze Sturm und Drang - periode in hun leven. De groene leefstijl past eigenlijk bij jongeren in een buitenwijk, Cool is daarin een vreemde eend in de bijt. 27

28 G 2.3 Leefstijlprofielen per buurt Beverwaard Volgens het BSR-model hebben de ruim de helft van de jongeren van Beverwaard een typische 'rood/blauwe leefstijl, d.w.z. dat de levensstijl van de jongeren met 'EGO' kan worden aangeduid : een mix van Controle en Vitaliteit: assertief, energiek, ambitieus en dynamisch. Daarnaast is het ook nog één van de buurten met een behoorlijk aandeel groene leefstijl, nl. 27%. Daar horen bij je aan de normen houden, respect, zekerheid en geborgenheid. Dat zijn dan ook wel karakteristieken die passen bij deze middengroep-jongeren. Daarentegen heeft Beverwarad het laagste percentage jongeren met een gele leefstijl: erbij horen, plezier maken en gelijkheid scoren in deze buurt niet erg hoog. Figuur 2. Leefstijlenverdeling in Beverwaard Beverwaard 22% 27,0 27% 22,2 51% 20,0 40,0 60,0 Carnisse Weliswaar is de roodblauwe EGO-georiënteerde dimensie in Carnisse het sterkst vertegenwoordigd, maar het is ook één van de wijken waar de groene leefstijl het hoogst scoort met 29%. Dat betekent dat een behoorlijk aandeel van de jongeren zich herkent in eigenschappen als serieus, bedachtzaam en nuchter. Ook de gele dimensie is met 29% even sterk vertegenwoordigd, er is in Carnisse ook een flinke groep jongeren die groepsgeoriënteerd en naar buiten gericht is waarbij gezelligheid, sociale verbondenheid en harmonie kernbegrippen zijn. Figuur 3. Leefstijlenverdeling in Carnisse Carnisse 29% Carnisse 29,3 29% 29,3 41,3 0,0 20,0 40,0 60,0 42% 28

29 Tarwewijk Ook in de Tarwewijk is de roodblauwe EGO-georiënteerde leefstijl het sterkst vertegenwoordigd onder de jongeren, met daarnaast een flink aandeel van 38% met een gele sociale leefstijl. Daarmee zou je kunnen zeggen dat Tarwewijk een typisch extraverte buurt is waarbij in de leefstijlen vitaliteit, harmonie en dynamiek gecombineerd worden. Het hoeft dan ook geen verwondering te wekken dat de meer op rust, bescherming, veiligheid en zekerheid gerichte groene leefstijl hier met minder dan 20% zwak vertegenwoordigd is. Figuur 4. Leefstijlenverdeling in Tarwewijk Tarwewijk 38% Tarwewijk 19,7 38,0 20% 42,3 42% 0,0 20,0 40,0 60,0 Hordijkerveld/Reijeroord In Hordijkerveld/Reijeroord zijn de drie leefstijlen in gelijkere mate vertegenwoordigd dan in de hiervoor besproken wijken. Ook hier is de roodblauwe EGO-georiënteerde leefstijl het sterkst vertegenwoordigd, maar de verklaring daarvoor is in de inleiding al gegeven nl. dat in rood en blauw eigenlijk 2 leefstijlen zijn gecombineerd terwijl geel en groen elk één leefstijl representeren. Bovendien worden Hordijkerveld en Reijeroord gekenmerkt doordat de samenstelling van de wijk qua jongerenbevolking verschilt, hetgeen in de afzonderlijke leefstijlprofielen van deze subbuurten tot uitdrukking komt 6. Ook Hordijkerveld/Reijeroord kent in vergelijking met de andere wijken een hoog aandeel jongeren met een groene leefstijl met 27% (serieus, bedachtzaam en nuchter), terwijl de extraverte gezellige gele leefstijl met 34% iets sterker vertegenwoordigd is. Kortom, een divers beeld van de jongeren in deze wijk. 6 De subbuurtprofielen worden in dit kader niet gepresenteerd. 29

30 Figuur 5. Leefstijlenverdeling in Hordijkerveld/Reyeroord Hordijkerveld/Reyeroord 34% Hordijkerveld/Reyeroord 27,5 34,1 27% 38,5 39% 0,0 20,0 40,0 60,0 Hoogvliet-Noord Bijna de helft van de jongeren in deze wijk herkent zich in de roodblauwe leefstijl. Ze zijn EGOgeoriënteerd, combineren vitaliteit en dynamiek, gericht op het verleggen van grenzen,materialistisch, gepassioneerd en statusbewust. Daarnaast wordt Hoogvliet-Noord gekenmerkt door even grote groepen jongeren (27%) die zich herkennen in de gele resp. groene leefstijl. De gele jongeren zijn plezierzoekers, groepsgeoriënteerd, gezellig en spontaan. Dat de groene leefstijl in vergelijking met andere wijken hoog scoort met 27% is misschien omdat deze leefstijl het best past bij jongeren in buitenwijken waar eigenschappen als kalm, evenwichtig en traditioneel en een wat meer naar binnen gerichte levenshouding behoren. Figuur 6. Leefstijlenverdeling in Hoogvliet-Noord Hoogvliet-Noord 27% Hoogvliet-Noord 26,7 26,7 27% 46,7 46% 0,0 20,0 40,0 60,0 Feijenoord Bijna de helft van de jongeren in Feijenoord houdt er een typisch gele levensstijl op na en daarmee scoort Feijenoord na Cool het hoogst op deze dimensie. Naar buiten gericht, uitbundig, erbij willen horen en genieten zijn kernbegrippen in het gedrag van deze jongeren. Opvallend is verder dat Feijenoord met nog geen 15% het laagst scoort op de groene dimensie: maar weinig jongeren in deze overwegend allochtone wijk herkennen zich in eigenschappen als serieus, nuchter en bedachtzaam. Dat heeft misschien ook te maken met een typische grote-stads-cultuur. Ook de roodblauwe dimensie is met 36% wat minder vertegenwoordigd dan in de andere wijken. 30

31 Figuur 7. Leefstijlenverdeling in Feijenoord Feijenoord Feijenoord 49% 14,9 49,3 15% 35,8 36% 0,0 20,0 40,0 60,0 Oosterflank De verhouding tussen de verschillende leefstijlprofielen is in Oosterflank vergelijkbaar met die van andere buitenwijken met een middengroepen -cultuur, zij het nog iets meer uitgesproken. De groene leefstijl is hier nog meer geprononceerd, 29% van de jongeren in Oosterflank zegt zich hierin te herkennen. Deze leefstijl past het best bij jongeren in buitenwijken waar eigenschappen als kalm, evenwichtig en traditioneel en een wat meer naar binnen gerichte levenshouding behoren. Ook hier is echter de EGO-georiënteerde roodblauwe leefstijl het sterkst vertegenwoordigd, waarin het gedrag kan worden gekenschetst met termen als succes willen hebben, willen scoren, aanzien belangrijk, uitdagingen zoeken, vrijheidslievend en levenslustig. Dat deze leefstijl zo sterk is vertegenwoordigd is gedeeltelijk verklaarbaar doordat hierin in feite 2 kwadranten van de 4 dimensies vertegenwoordigd zijn. Figuur 8. Leefstijlenverdeling in Oosterflank Oosterflank 28% Oosterflank 28,9 29% 27,8 43,3 43% 0,0 20,0 40,0 60,0 Liskwartier Hoewel ook hier de roodblauwe leefstijl het sterkst is vertegenwoordigd is het Liskwartier wat het percentage van 42% betreft een middenmoter. Opvallend is echter het uitermate geringe aandeel jongeren (18%) dat zich in de groene leefstijl herkent. Met eigenschappen als kalm, serieus, bedachtzaam en routineus kunnen zich dus maar weinig jongeren in het Liskwartier personifiëren. De gele dimensie is relatief sterk vertegenwoordigd met 40% van de jongeren die zich volgens deze leefstijl gedraagt. Hedonistisch, pleziergericht, erbij willen horen en spontaan zijn horen dan ook bij een typische binnenstadscultuur. 31

32 Figuur 9. Leefstijlenverdeling in Liskwartier Liskwartier Liskwartier 40% 17,9 40,3 18% 41,8 42% 0,0 20,0 40,0 60,0 Erasmusbuurt/Rottekwartier Terwijl in de meeste pilotwijken het roodblauwe leefstijlprofiel het sterkst is vertegenwoordigd is het opvallend dat in Erasmusbuurt/Rottekwartier het juist de gele dimensie is die met bijna 44% het sterkst is vertegenwoordigd. Wat geldt voor het Liskwartier en voor Feijenoord geldt ook hier: bij een typische grote-stad-attitude horen gedragskenmerken als pleziergericht, genieten, groepsgeoriënteerd, spontaan en open. Wat minder bij de grote-stads-cultuur past zijn gedragseigenschappen als conservatief, bedachtzaam, routineus, streng normbesef en volgzaam; slechts een kleine minderheid van 19% van de jongeren uit deze buurt herkent zich in deze eigenschappen. Figuur 10. Leefstijlenverdeling in Erasmusbuurt/Rottekwartier Erasmusbuurt/Rottekwartier 44% Groen Erasmusbuurt/Rottekwartier 19,2 19% Gee l Rood/b lauw 37,2 43,6 37% 0,0 20,0 40,0 60,0 Cool De typische stadscentrum-buurt Cool is de wijk met het hoogste aandeel jongeren (50 %) wat zich herkent in de gele leefstijl. Deze jongeren hebben een grotestadsmentaliteit: naar buiten gericht, sociaal, groepsgeoriënteerd, hedonistisch en spontaan. Des te opvallender is het dan ook dat in Cool toch een flinke groep jongeren van 30% is die zich volgens het groene leefstijl-profiel gedraagt, zij zijn juist op zoek naar geborgenheid en rust, ze zijn kalm en op zoek naar zekerheid. Verklaarbaar misschien juist als compensatie voor de grote-stads-drukte en -levendigheid.. Ook opvallend is het geringe aandeel jongeren dat kan worden gekenmerkt door de roodblauwe gedragsstijl. Het kan zijn dat het beeld niet representatief is door het geringe aantal jongeren wat in Cool is geënquêteerd. 32