EEN KORTE INLEIDING... 2 BEGINFASE VANUIT HET VOELEN...

Transcriptie

1 0

2 INHOUDSOPGAVE EEN KORTE INLEIDING... 2 BEGINFASE VANUIT HET VOELEN DE ONTSPANNING BIJ JEZELF KOMEN MASSAGE ALS MOOIMAKER ALGEMENE INVLOEDEN VAN DE MASSAGE De algehele ontspanning door de werking van de zenuwsystemen DE VERSCHILLENDE SOORTEN MASSAGES SHIATSU AYURVEDA BINDWEEFSELMASSAGE LYMFEDRAINAGE MASSAGE MET AROMATHERAPIE MASSAGE ALS ZELFINSPECTIE CRANIO-SACRAALSYSTEEM, HET OUDSTE SYSTEEM VAN HET LICHAAM HET ZENUWSTELSEL CENTRAAL ZENUWSTELSEL, CZS PERIFEER ZENUWSTELSEL, PZS DE WERVELS DE VERBINDING VANUIT DE SCHOONHEIDSVERZORGING NAAR DE CRANIOSACRAAL THERAPIE NAWOORD BRONVERMELDING

3 EEN KORTE INLEIDING In het begin van mijn opleiding schoonheidsverzorging verwachtte ik nogal wat van dit beroep. Gaandeweg bleef ik zoeken naar meer, maar wat dat meer was kon ik niet vertalen, want er was niet meer. Ik voelde veel bij de mensen maar wat ik ermee kon was mij onduidelijk. Later stuitte ik op allerlei cursussen waaronder kinesiologie, reiki en een verkorte cursus rebalancing. Bij de laatste heb ik wel wat interessante grepen opgedaan maar daar bleef het bij. Totdat ik bij Etienne Peirsman op de tafel kwam te liggen op de onkruidbeurs in 2003, waar ik toen kampte met een chronische bijholte ontsteking! Hij bracht het een en ander in beweging en ik heb daarna nooit meer een bijholteontsteking gehad. Na het boekje gelezen te hebben craniosacraal voor iedereen werd ik toch wel heel nieuwsgierig en ben eind 2004 met de opleiding gestart. In het begin kon ik mijn cranio-gevoel nog wel gescheiden houden met de schoonheidsverzorging maar gaandeweg ging ik steeds meer voelen en opmerken tijdens de massages. Mensen kwamen ook meer ontspannen van de tafel af maar bij mij begon het een beetje door elkaar te lopen, wat was nog de massage en wat was cranio? Later begreep ik dat het te maken had met mijn eigen proces. Ik hoefde niet op te lossen maar liet het gebeuren dat mijn handen resoneerden. Mijn cliënten werden nieuwsgieriger en ondergingen ook craniosacraal behandelingen dus zo kwamen we uiteindelijk allemaal weer een stuk verder! Nu op dit moment adviseer, ik wanneer cliënten op problemen stuiten, een craniobehandeling, al dan niet gecombineerd met lichaamsmassage. Mijn eindwerk gaat dan ook over de schoonheidsverzorging in combinatie met de cranio-sacraal, dus Pure Schoonheid zowel van binnen als van buiten. 2

4 BEGINFASE VANUIT HET VOELEN Ik kwam er al snel achter, tijdens het geven van schoonheidsbehandelingen, dat iedereen anders aanvoelde, gezichten met gladde huiden, hobbelige huiden, stroeve huiden en huiden die alles heel snel absorberen (wat je er ook op deed het vroeg steeds meer, als een soort spons). Alle spieren voelden ook bij iedereen anders: zachte spieren, harde spieren, verharde spieren en spieren van iemand die heel veel sport. De verharde spieren waren het interessants, als ik er wat langer aandacht aan gaf dan gingen zij zich ineens ontspannen! Al was het maar de warmte van mijn handen. Ik voelde ook een verschil van links en rechts van het lichaam. De ene kant was groot, sterk en dominant aanwezig, de andere kant klein, kwetsbaar en vaak een beetje teruggetrokken. Kortom dit waren hele interessante aspecten die ik graag nader wilde onderzoeken. 3

5 1. DE ONTSPANNING De schoonheidsverzorging behelst meer dan mensen mooi maken zoals een heleboel mensen denken. Mensen vinden vaak door aanraking een heleboel rust in zichzelf. Ze leren zichzelf een beetje beter kennen en voelen dan ook waar de spanning is en waar die vandaan kan komen. Door de huid in eerste instantie te ontspannen van buiten af, gaan mensen zich prettiger voelen en kunnen daardoor hun gevoelens beter loslaten. In de huid zitten veel gevoelsreceptoren en als je die door aanraking stimuleert of kalmeert zullen deze receptoren daar onmiddellijk op reageren. Denk maar aan het effect van een koude wind of juist een zachte warme wind langs je ontblootte huid. Deze gevoelsreceptoren of tastlichaampjes zijn de uiteinden van een sensibele zenuw die verbonden is met het centrale zenuwstelsel. Door de aanraking gaat de ontspanning dan vanzelfsprekend door naar de huidlagen(en bindweefsellagen) eronder en naar de rest van het lichaam, waardoor er weer allerlei gunstige stoffen worden aangemaakt en cellen zich wat beter kunnen delen. Er ontstaat een beweging in de cellen doordat er aangeraakt wordt. Daardoor kan er op blokkades (zoals bijvoorbeeld verharde spieren) gestuit worden waardoor de huid kan gaan reageren. De huid is een belangrijk orgaan. Het staat in contact met de buitenwereld. We reageren met onze huid op emoties, bijvoorbeeld door te blozen of juist te verbleken en op die manier vertelt dat iets over onze binnenwereld. Onze binnenwereld staat nauw in contact met onze innerlijke gevoelens en onze inzichten van ons levensproces. Op deze manier van kijken kom je dichterbij jezelf in je ware staat van Zijn. Dus dichterbij alles wat van jou is en van wat je ooit was. 4

6 2. BIJ JEZELF KOMEN Doordat je jezelf beter leert kennen kun je nog een stap verder maken naar je onderbewuste of onbewuste stuk. Door de rust die er dan ontstaat in je lichaam is er ook ruimte gekomen voor andere aspecten uit je leven namelijk het spiritueel lichaam. Je kunt dan alles vereenzelvigen en tot een geheel maken; lichaam en geest. In deze fase van je ontdekking van geraakt worden kun je een enorme groei doormaken zowel voor je fysieke lichaam dat tot genezing zal leiden als bewustwording dat tot genezing van je mentale lichaam zal leiden. Dus schoonheid van binnenuit gezien, want je gaat openbloeien als een mooie bloem en een hele andere uitstraling krijgen. Een voorbeeld van bovenstaande is een cliënte die bij mij kwam voor een gezichtsbehandeling en waarbij ik voelde dat ze hele vermoeide benen had. In plaats van haar gezicht te masseren ging ik haar benen masseren. Na afloop was haar gezicht totaal tot rust gekomen waarbij zelfs haar gelaatstrekken helemaal zacht waren geworden, ze merkte zelf het verschil op. Soms doe ik bij clienten die voor een schoonheidsbehandeling komen een stukje SER alarmclock in de nek en laat ze daarmee voelen hoe gespannen dat daar allemaal is waardoor ze zich bewuster gaan worden van wat ze daar vasthouden. Clienten van de schoonheidsverzorging kunnen van de craniosacraal grepen ook heel stil worden en later vragen ze dan wat ik daar deed want het voelde zo rustig. En zo ervaren ze dan weer dat stilte ook heel prettig kan zijn en dat ze dan hun gevoelens eventueel los kunnen laten. Mensen worden soms emotioneel en zijn heel dankbaar voor hun ontdekking. Op die manier vind ik een ingang tot craniosacraalwerk in de schoonheidsverzorging, want mensen worden dan toch al aangeraakt en de drempel ligt dan niet zo hoog meer. Vroeger werden mensen emotioneel tijdens een massage en wist ik niet wat ik nog meer kon betekenen voor ze. 5

7 1.1.1 MASSAGE ALS MOOIMAKER Massage is een techniek die al eeuwen gebruikt word om mensen het gevoel van een ontspannen en een gezond lichaam te geven. Voorbeelden van verschillende massagetechnieken zijn: Shiatsu, Ayurvedische massage, lymfedrainage en bindweefselmassage. In deze massagetechnieken wordt vooral gebruik gemaakt van de afvoerende en energieherstellende grepen van o.a. meridiaanbanen en allerlei belangrijke druk- of acupressuurpunten van het lichaam. Hierbij word teruggegrepen op wijsheden uit de Chinese- en Indiase gezondheidsleer, waarbij het één worden van lichaam en geest centraal staat. 1.2 ALGEMENE INVLOEDEN VAN DE MASSAGE De invloed van een massage kun je verdelen in directe- en indirecte uitwerkingen. De directe uitwerking: Prikkeling van de sensibele zenuwuiteinden, respectievelijk receptoren in de huid waardoor een ontspannende of stimulerende invloed optreedt. Snellere verplaatsing van bloed en lymfe, waardoor de weefselstofwisseling 6

8 gestimuleerd wordt. Snellere afvoer van het aderlijke bloed en lymfe, indien er hartwaarts wordt gemasseerd. Bij de gezichtsmassage wordt de lymfe sneller afgevoerd door vanaf het middengedeelte naar de omtrek van het gezicht te masseren, vandaar richting sleutelbeen waardoor een vermindering van eventuele vochtophopingen en een verhoogde afvoer van stofwisselingsslakken wordt bevorderd. Losschuiven van oppervlakkige hoorncellen(gladder huidoppervlak). Losmaken van de talgophopingen in de uitvoergangen. Egalere verdeling van talg over het huidoppervlak. Training van de bindweefselvezels in de huid. Stimulering van de celdeling. Ontspanning van verkrampte spieren. Versteviging van verslapte spieren. De indirecte uitwerking: Reflectorische reacties De indirecte uitwerking van een massage is het gevolg van de directe werking en komt soms later pas in het lichaam tot uiting. Als gevolg van de directe sensibele zenuwprikkeling vindt automatisch een, in prikkelintensiteit overeenkomstige, motorische prikkeling plaats van bloedvaten, huidklieren, bindweefselcellen en spiervezels. Deze, op zich zelf niet diep in het lichaam optredende, reflectorische reacties zijn in eerste instantie van belang voor de huid en de spieren. Vooral voor de vergrote circulatiesnelheid van het bloed en lymfe kunnen deze reacties bij lichaamsmassage leiden tot een betere bloedverdeling en tot een betere zuurstofvoorziening van de dieper gelegen weefsels, terwijl ook een verdieping van de ademhaling tot gunstige gevolgen kan behoren, gepaard gaande met een gevoel van algehele ontspanning. Een vermindering van een vermoeidheidsgevoel kan tevens het gevolg van een goede totale massage zijn. Kortom een massage kan op meerdere wijzen een gunstige invloed uitoefenen op het gehele lichaam. 7

9 1.2.1 De algehele ontspanning door de werking van de zenuwsystemen Haarvaten worden omsponnen door een net van vasomotorische zenuwvezels, die het gladde spierweefsel van de haarvaten verzorgen. Deze worden onderscheiden in: Vaatvernauwende zenuwvezels, vaso-constrictoren, behorend tot het sympathische zenuwstelsel. Vaatverwijdende zenuwvezels, vaso-dilatoren, behorend tot het parasympathische zenuwstelsel. Door massage worden beide zenuwsystemen zoals hierboven genoemd via de huid geprikkeld. Eerst treedt er een vaatvernauwing op, vervolgens een vaatverwijding, waardoor er een betere doorbloeding ontstaat. Deze kan zich ook na de massage gedurende een kortere of langere tijdsduur handhaven. Uiteraard wordt ook de lymfecirculatie door de massage beïnvloed, waardoor de resorptie van weefselvloeistof(lymfe) vergroot wordt. Dankzij de huidprikkeling treedt er dus via het autonome zenuwsysteem als reflectorische invloed op de massage een verandering in de spanning van bloed- en lymfevaatjes op. De biochemische invloed van massage: Door de moderne onderzoeksmethoden van de laatste jaren is men meer te weten gekomen over de biochemische reacties, die in het weefsel optreden als gevolg van massage. Gebleken is, dat door de huidprikkeling tijdens de massage een verhoogde vorming van bepaalde stoffen in het weefsel kan plaatsvinden. Deze weefselstoffen worden onder normale fysiologische omstandigheden altijd gevormd. Uit de reeks van deze stoffen worden met betrekking tot de massage acetylcholine en histamine genoemd. Acetylcholine is een stof die vooral vrijkomt bij de eindplaatjes van de motorische zenuwen, wanneer deze worden geprikkeld. Het dient om de prikkeloverdracht naar de spier mogelijk te maken. Daar acetylcholine een bloedvatverwijdende invloed heeft, treedt bij verhoogde productie een roodheid van de huid op. Histamine is een stof die door de bindweefselcellen wordt gevormd. Hoe intensiever de celstofwisseling, hoe groter de histamineproductie. Histamine heeft een verwijdende invloed op de fijne bloedvaatjes, welke op de huid zichtbaar is als een min of meer vlekkerige roodheid. Beide stoffen verhogen de doorlaatbaarheid van de vaatwandjes. Deze stoffen zullen zich dan ook in meer of mindere mate ontwikkelen bij lichaamsmassage. Sommige zien de vorming van histamine als een hyperreactie op de massage die dan zou kunnen wijzen op een overprikkeling. 8

10 1.3 DE VERSCHILLENDE SOORTEN MASSAGES SHIATSU De betekenis van Shiatsu is innerlijke schoonheid, de innerlijke verzorging van het lichaam. Van oorsprong heeft Shiatsu een medische betekenis namelijk: acupressuur van belangrijke energiepunten van het lichaam. Reeds in de oudste Chinese boeken staan teksten over massage. Het oudste boek ter wereld heette: Huang Ti Nei Ching, dat betekent zoveel als Leer van het Inwendige. Het is duidelijk dat deze massagevorm wereldwijd verspreid is in de loop er eeuwen. Massage is zo oud als de geneeskunde en misschien zelfs nog ouder. Shiatsu is een vorm van fysieke behandeling die in de twintigste eeuw in Japan werd ontwikkeld. Shiatsu wat letterlijk vingerafdruk betekent, Shi is vinger, atsu betekent druk, vindt zijn oorspong in de zeer oude Chinese Massagetechnieken zoals Tuina en de Japanse-do-in en anmamassagemethoden. Tuina is een traditionele Chinese massagevorm van waaruit de acupressuur is ontstaan. Dit wordt ook wel drukpuntmassage genoemd. Do-in betekent de weg of de manier, dit is een vorm van massage die men op zichzelf kan toepassen. Anma is een tradionele Japanse massagemethode waarbij de nadruk ligt op de ontspanning. Anma heeft veel overeenkomsten met onze klassieke of westerse massagevormen. Deze drie massagevormen vertegenwoordigen de oudste vorm van massagebehandelingen in het oosten. De Japanners hebben de kennis en kunde van de traditionele Chinese geneeskunde vermengd met hun eigen ondervindingen en opvattingen. Zo ontstond er een geheel nieuwe vorm van massage. Een van de dingen die de Japanse geneeskunde heeft overgenomen en bewerkt is de kennis en kunde omtrent de energiebanen en de drukpunten welke hier in het westen 9

11 vooral bekend zijn geworden vanuit de accupunctuur. In het westen is Shiatsu soms beter bekend als acupressuur of meridiaanmassage. De Japanse term voor drukpunt is tsubo, deze term begint ook steeds meer bekendheid te krijgen in het westen. De kennis omtrent het meridiaanstelsel is het product van ruim vijfduizend jaar verzamelen van ervaringsgegevens, theorievorming en kritische herzieningen. Een praktisch onderscheid tussen de Japanse en Chinese massagemethoden is dat het Japanse systeem geen apparatuur kent, alle massagetechnieken worden manueel verricht. In China worden veel massages ondersteund met hulpmiddelen zoals warmtekompressen, cups en moxa. Cuppingmassage door middel van strijkingen met cups over de huid is een techniek die toegepast wordt binnen het concept van een Shiatsu cosmetiek massage. SHIATSU COSMETIEK Shiatsu cosmetiek is de manier waarop schoonheidsspecialisten Shiatsu geven. De traditionele manier van Shiatsu is acupressuur waarbij de kleding aangehouden wordt en Shiatsu cosmetiek is dezelfde methode alleen zonder kleding en dan met aromatherapie als tussenstof. Shiatsu cosmetiek kent drie hoofdstromingen: 1. China; acupressuur en Tuina massage, traditionele Chinese geneeskunde; de gehele theoretische kennis met betrekking tot de drukpunten en de meridianen komt uit China, deze kennis is praktisch gelijk aan de kennis die nodig is bij acupunctuur. Warmtecompressen en cuppingmassage. 2. Japan; anma, do- in en Shiatsu massage, alle manuele druk- en massagetechnieken. Zen Shiatsu-meridianen, meridiaanstrekkingen en meridiaanmassage. Werkmethoden, attitude en de principes van energie. 3. Westen; anatomische kennis, werking van het endocriene stelsel, werking van het autonome zenuwstelsel, werking van vegetatieve systemen, werking van westerse massagetechnieken zoals onder andere bindweefsel en manuele lymfedrainage, aromatherapie en gebruik van cosmetica en/of apparatuur. 10

12 Je kunt het medisch, therapeutisch of cosmetisch toepassen. Hieronder licht ik de cosmetische kant toe: Cosmetiek betekent uiterlijke schoonheid. Veel wat er in onze binnenwereld gebeurd kunnen we waarnemen op de huid. De relatie tussen de innerlijke en de uiterlijke verzorging van de huid is verbonden in de Shiatsu cosmetiek. Deze relatie is de balans tussen de innerlijke en uiterlijke schoonheid: Yin en Yang. We laten het innerlijk spreken door het uiterlijk waarbij de nadruk ligt op de persoonlijkheid en hoe wij die aan de buitenwereld willen tonen in overeenstemming met ons karakter. Shiatsu voer je uit door middel van druk uitgeoefend door de vingers op bepaalde acupressuurpunten van het lichaam en in het gezicht. De werking: Het opheffen en in balans brengen van energieverstoringen en normaliseren van de huidfuncties. Hierbij wordt dan het zelfgenezend vermogen van het lichaam gestimuleerd. Als er sprake is van pijn dan kan de Ki worden beïnvloed, de vitaliteitenergie. Hierbij kunnen de blokkades van de Ki-stroom worden verwijderd of een teveel of juist te weinig aan Ki verholpen worden. En het in balans brengen van Ki. Voor de cosmetische Shiatsu kan er ook met een tussenstof worden gewerkt bijvoorbeeld met Aromatherapie. In een later hoofdstuk beschrijf ik de Aromatherapie. Als de druk wordt uitgevoerd wordt er ook wel gezegd dat je bij de persoon waar op gedrukt wordt, de levensecho wordt opgeroepen. De huid is de spiegel van al onze lichaamsfuncties(de spiegel van onze ziel) dus je kan het dan ook van binnenuit stimuleren om dan een nog mooier resultaat aan de buitenkant te krijgen, Pure Schoonheid! 11

13 1.3.2 AYURVEDA De Ayurveda gaat uit van drie grote werkzame principes die te maken hebben met gezondheid en ziekte. Deze principes, dosha s genoemd zijn de aangeboren intelligentie van ons lichaam. Ze bepalen hoe we er uitzien, hoe onze stofwisselingsprocessen verlopen en hoe we op onze omgeving reageren en zelfs hoe we denken en voelen. De Dosha s zijn combinaties van de Vijf Elementen; Aarde, vaste stoffen Water, vloeistoffen Vuur, de energie of kracht die de aggregatietoestand van stoffen kan wijzigen Lucht, gassen Ether, de ruimte waarin materie kan bestaan en de ruimte die materie omhult DE DOSHA S De drie Dosha s zijn manifestaties van deze Vijf Elementen: Vata is een combinatie van Lucht en Ether. Vata is verantwoordelijk voor de beweging van lichaam, geest en zintuigen en voor het uitscheidingsproces. Pitta is een combinatie van Vuur en Water. De dosha is verantwoordelijk voor warmte, de stofwisseling, de productie van energie en de spijsverteringsfuncties. Kapha is een combinatie van Aarde en Water. De dosha is verantwoordelijk voor lichamelijke stabiliteit, de juiste lichaamstructuur en het vloeistofevenwicht. Elke Dosha heeft eigenschappen die op lichamelijke en geestelijk vlak als bepaalde kenmerken tot uiting komen. Deze kwaliteiten sluiten aan bij de kenmerken van de elementen waaruit de Dosha is opgebouwd. De unieke kenmerken: Vata, droog, bijvoorbeeld een droge huid, droog haar, kloofjes op de lippen, inwendige droogte die tot constipatie leidt. Pitta, warm, als pitta energie te hoog is, bijvoorbeeld in geval van koorts of een ontsteking of een driftbui. Kapha, zwaar, extra Kapha energie leidt tot overgewicht, cellulitis, het vasthouden van vocht, zwellingen of opgeblazenheid. 12

14 De kwaliteiten van Vata, Pitta en Kapha bestaan overal om ons heen. Ze manifesteren zich in het klimaat, levensomstandigheden, de emotionele toestand waarin we ons bevinden en het voedsel wat we eten. Je kunt de Ayurveda therapeutisch toepassen. In de vorm van allerlei behandelingen met de bijbehorende oliën afgestemd op de Dosha s. Dagelijks in de voeding kan je er rekening mee houden welke stoffen verhoogde Dosha s omlaag brengen of juist stimuleren. Dit kan je bij een Ayurvedische therapeut of arts laten adviseren en nakijken. AYURVEDISCHE MASSAGE Deze wordt door Indiërs bijna dagelijks toegepast. In families is dit bijna als een traditie, van opa op zoon op kleinzoon. Van oma op dochter op kleindochter en vice versa Het is wel zo dat het van vrouw op vrouw en man op man word gegeven. Massage betekent contact maken, aanraken, dus interactie. Waar we het lichaam ook aanraken er verandert wat. Het hele lichaam reageert hier op. Dat is een van de uitgangspunten van de reflexologie, waarin men punten op handen, voeten of oren masseert om elders in het lichaam op organen, gewrichten of ledematen harmonie te krijgen en nieuwe energie toe te voegen. Het is ook een van de principes van Shiatsu om een respons in het elektromagnetisch veld van het lichaam, meridiaanbanen, teweeg te brengen. In de Polariteittherapie vindt de reflexieve respons plaats in subtiele energievelden om het lichaam heen (aura), zelfs de gedachtenvormen raken los van hun fixatie op het fysieke lichaam. De Ayurvedische massage maakt gebruik van al deze technieken in combinatie met massage met olie. Ze concentreert zich doorgaans op de gespannen gebieden van het lichaam. In alle soorten massages wordt gestreefd naar het wegnemen van die spanningen. Soms zijn we ons bewust van een bepaald gebied, misschien voelen we pijn of spanning. Via dit ongemak geeft het lichaam ons boodschappen door, namelijk dat niet alles goed en vrij doorstroomt in het lichaam. Het bestrijden van dit ongemak maakt niet alleen een einde aan spanning of pijn in bepaalde gebieden van ons lichaam maar kan tevens herinneringen, emotionele trauma s en of beelden hiervan losmaken. Door het wegnemen van spanning in de nek bijvoorbeeld kan de energie tussen hoofd en hart beter stromen. Daardoor verbetert ook gelijk het contact tussen onze 13

15 gedachten en emoties onze gewoonten en patronen. De schouders zijn bijvoorbeeld vaak gespannen door ongeuite of onderdrukte emoties. Voor de kaken geldt hetzelfde. Komt deze spanning vrij dan stroomt de communicatie natuurlijker met meer zelfvertrouwen en minder bevreesdheid. Door aan hoofd, nek en schouders te werken kun je een heleboel veranderingen vergemakkelijken. Dit alles moet wel met een grote voorzichtigheid gedaan worden en, indien nodig, moet er professionele hulp ingewilligd worden om de mentale gevolgen in iemand te begeleiden. We moeten er altijd voor zorgdragen clienten met groot respect te benaderen. OLIEN VOOR DE AYURVEDISCHE MASSAGE Er zijn verschillende oliën voor de drie Dosha s: Vata, droge huid, sesam of avocado-olie of ghee (geklaarde boter ook in voeding kan dit worden gebruikt). Pitta, vette huid, zonnebloem, saffloer of kokosolie. Kapha, vochtige, doffe huid, amandel of olijfolie. Jojoba-olie is goed voor alle huidtypen. De masseuse werkt met een zuivere intentie en een rustige geest. Ik probeer me dan altijd te verbinden met mijn licht en het licht van de cliënt waardoor er dan een hartenergie ontstaat. Vanuit deze energie kan je met de juiste intentie werken die de cliënt nodig heeft. Deze massage geeft je dan ook de rust en het inzicht wat je nodig hebt om verder te komen in je proces. Stukje bij beetje leer je jezelf weer beter kennen in schoonheid en gezondheid! Waardoor je zelfrespect gaat toenemen en een heel gelukkig mens gaat worden, uiterlijk en innerlijk. Muziek met rustige en verfijnde klanken vergezellen mijn behandelingen om clienten de nodige rust in de omgeving te kunnen geven. Sommige mensen willen liever in stilte behandeld worden. 14

16 1.3.3 BINDWEEFSELMASSAGE Bindweefsel is het belangrijkste weefsel in ons lichaam dat alles samenbindt. Het zit o.a. in huid, vetweefsel, spieren, pezen, gewrichtskapsel, gewrichtsbanden, bloedvaten, zenuwbanen (dus ook ruggenmerg en hersenen), bot en niet te vergeten organen. Bindweefselmassage is ontwikkeld in het begin van de vorige eeuw. Het verhaal gaat dat mw. Dicke in 1929 problemen in haar rechterbeen had, waarbij zelfs amputatie werd overwogen. Zij probeerde door massagestreken in haar been en onderrug de pijn te verminderen. Hierbij bemerkte zij een snijdend gevoel, maar ook weer prikkelingen en warmte in haar been. Binnen enkele maanden waren haar klachten vrijwel verdwenen. Deze technieken zijn toen verder onderzocht en beschreven. Het is ook in het lesprogramma van de fysiotherapietopleidingen terecht gekomen, en wordt momenteel veelvuldig door ons toegepast. Bindweefselmassage is een reflexzône-therapie. Door een prikkel met de hand of vingers in het bindweefsel of op de huid te geven treedt er een neurogene reactie op via de kleine zenuwbaantjes in dit bindweefsel. Deze reactie heeft invloed op alle delen van het lichaam die bij hetzelfde segment horen, en dus uit hetzelfde deel zijn ontstaan vanaf de bevruchting. Delen die tot hetzelfde segment horen zijn o.a. een stuk huid, spier, pees, gewricht, ruggenmerg en orgaan. Zo hoort (grof gezegd) het hart bij de linkerschouder, arm tot aan de pink aan toe, en ook tot aan de kaak toe. Op deze manier kunnen stoornissen van een orgaan zijn weerslag hebben op bijvoorbeeld een stuk huid, wat tot hetzelfde segment behoort. Omgekeerd kun je via een ander deel van hetzelfde segment het orgaan beïnvloeden mits er nog geen morfologische veranderingen zijn opgetreden, dus zolang het orgaanweefsel nog niet veranderd is. Deze neurologische reactie vindt plaats via het vegetatieve zenuwstelsel. Dit is het deel van ons zenuwstelsel wat onbewust werkt, en de basis voorwaarden voor leven in stand houden: ademen, het kloppen van het hart, het verteren en opnemen van voedingsstoffen enz. Dit zenuwstelsel komt uit ons ruggenmerg en loopt vervolgens naar alle delen 15

17 van hetzelfde segment. Het bestaat uit een stimulerend deel (orthosympaticus) en een cederend deel (parasympaticus). Een stoornis komt door een te hoge activiteit van de orthosympaticus, of een te lage activiteit van de parasympaticus. Of omgekeerd. Je kunt de stoornis dan proberen te beïnvloeden door het ene deel te stimuleren, of het andere deel te cederen. Hiervoor zijn uiteraard verschillende technieken. De belangrijkste zijn; Gewebswäsche is een methode waarbij het onderhuids bindweefsel (het "spek" in de volksmond) wordt gerold door het met twee handen vast te pakken en een rolbeweging te maken. Het wordt ook wel massage van het bindweefsel genoemd. Het is met name geschikt om de spanning in het bindweefsel te normaliseren, om de stofwisseling in het bindweefsel te stimuleren en natuurlijk de neurale werking te bewerkstelligen. Ook kan het gebruikt worden als inleiding of afsluiting van de diepe technieken. Het kan een snijdend gevoel geven, maar dit is niet noodzakelijk. Huidtechnieken zijn oppervlakkige technieken. Zij worden eigenlijk ook als diagnose middel gebruikt. Het vindt plaats in het verschuivinggebied tussen de opperhuid en de onderhuid. Bij kinderen (voor de puberteit) kan alleen de huidtechniek gebruikt worden omdat de onderliggende bindweefsellagen nog te vast aan elkaar zitten. Er wordt weinig kracht gebruikt met de middelste drie vingers. De patiënt voelt meestal alleen een glad strijkend gevoel. Diepe technieken bestaan uit twee soorten technieken: de onderhuidtechniek tussen het onderhuids bindweefsel en de lichaamsfascie, waarbij een snijdend gevoel optreedt als de streek goed wordt uitgevoerd. De fascie techniek die de fascie rekt van de spierranden. Deze laatste techniek is vrij kort en direct scherp; dit noemen we aanhaken. 16

18 1.3.4 LYMFEDRAINAGE Het menselijke lichaam bestaat voor 2/3 deel uit vocht. Dit vocht bevindt zich in en rondom alle lichaamscellen, de bloedbanen, lymfebanen en de hersenbanen. Zeer veel processen verlopen via dit lichaamsvocht. Onder meer het vervoer van zenuwprikkels, hormonen of schadelijke stoffen (bijvoorbeeld bacteriën) en het uitwisselen van stoffen (bv. bouw, afbraakstoffen) of gassen ( bijvoorbeeld zuurstof, koolzuurgas ). Deze processen via het lichaamsvocht noemen we de waterhuishouding. Het lichaam is in een optimaal evenwicht als de waterhuishouding in een optimale conditie verkeert. Het lymfestelsel ( lymfevaten en lymfeknopen ) speelt een belangrijke rol bij het scheppen en onderhouden van de ideale leefomgeving voor onze lichaamscellen. Het is namelijk de lymfe die daar een voedende, zuiverende en drainerende rol vervult. Lymfedrainage is dus een normale, natuurlijke functie in ons lichaam. Deze functie kan echter bemoeilijkt worden als gevolg van een ongeval, ziekte of stress. In dit geval kan de drainage van de lymfe manueel (met de handen) geoptimaliseerd worden. De manuele lymfedrainage is een massagevorm, die erop gericht is het lymfestelsel te stimuleren. Deze stimulatie is nodig om het teveel aan vocht (zichtbaar en onzichtbaar oedeem) beter c.q. sneller via de lymfebanen af te voeren. In 1932 ontwikkelde Dr. Emil Vodder, een Deense bioloog, samen met zijn echtgenote, een voor die tijd revolutionaire therapie, de manuele lymfedrainage. 17

19 MANUELE LYMFEDRAINAGE volgens de methode VODDER Het bijzondere van de therapie van Dr. Vodder is, dat die niet alleen gericht is op de drainerende werking van het lymfestelsel, maar vooral op de voedende en zuiverende werking van al het lichaamsvocht. De Manuele Lymfedrainage volgens de methode Vodder is een zachte massagevorm en is op het gehele lichaam toepasbaar. Ze heeft als doel de vochtdoorstroming te stimuleren en eventuele stagnatie op te heffen, de immuniteit (weerstand) te verhogen, de stress te verlagen en het hormonale stelsel te optimaliseren. De waterhuishouding wordt direct beïnvloed door de stimulatie van het lymfesysteem, en indirect door het dempen van het verhoogd stressniveau in het lichaam. Bij de Manuele Lymfedrainage volgens de methode Vodder wordt ritmisch een heel zachte, spiraalvormige druk uitgeoefend op de lymfeklieren en lymfebanen; de richting wordt bepaald door de stroomrichting van het lymfestelsel. Heel belangrijk daarbij is het ritme van deze 'handgreep'. Dat ritme moet namelijk exact overeenkomen met het openen en sluiten van de kleppen in de lymfebanen en in de haarvaatjes, want alleen dan kan al het 'overtollige' lichaamsvocht goed worden afgevoerd. De behandeling, waarbij de patiënt meestal ligt, heeft plaats bij een aangename temperatuur en in een uiterst ontspannen sfeer. Om dit laatste te bereiken, wordt vaak verzocht tijdens de behandeling niet te praten. De duur van de behandeling is afhankelijk van de klacht en zal vrijwel pijnloos zijn. De behandeling begint, indien nodig, met een uitgebreid gesprek, waarin o.a. duidelijk zal worden hoe het lichaam (de mens) functioneert. De massage begint bij de lymfeklieren in de hals (de basis) gevolgd door, afhankelijk van de klacht, de lymfeklieren in de buikstreek, oksels, liezen en het gelaat. Heeft de patiënt buiten deze gebieden klachten, dan zal daar een specifieke behandeling op volgen. De Manuele Lymfedrainage volgens de methode Vodder is toepasbaar bij zeer veel klachten, al dan niet in combinatie met andere therapievormen. Zo behandelen fysiotherapeuten onder andere mensen met: Zwellingen (oedeem), bijvoorbeeld lymfoedeem, zwellingen na een ongeval of na een operatie Verstuikingen Bloeduitstortingen Spierpijnen en spierletsels Dystrofieën Reuma (ontstekingen) 18

20 Slijtage Klachten aan het zenuwstelsel, bijvoorbeeld bij M.S., gezichtsverlamming, migraine Klachten als gevolg van stress, bij slapeloosheid, concentratieverlies, constipatie, diarree, hoofdpijn, vruchtbaarheidproblemen Keel, neus, en ooraandoeningen Huidproblemen, bijvoorbeeld bij chronisch eczeem, acne, littekens Longaandoeningen, bijvoorbeeld bij chronische bronchitis, longemfyseem, astma Bloedcirculatiestoornissen, bijvoorbeeld bij glaucoom, etalageziekte, open wonden Orgaanklachten, bijvoorbeeld in de lever, de nieren (allergieën), de darmen (ziekte van Crohn) Als er in het menselijk lichaam een stagnatie in het lymfesysteem optreedt, zal er geen goede doorstroming zijn van het lichaamsvocht. Zo ontstaan de niet zichtbare en zichtbare oedemen. Deze oedemen kunnen de oorzaak zijn van fysieke en mentale klachten. De klachten kunnen zeer verschillend zijn, van hoofdpijn, concentratieproblemen tot orgaanklachten. In al deze gevallen zal Manuele Lymfdrainage volgens de methode Vodder toepasbaar zijn. In de schoonheidsverzorging wordt de lymfedrainage vooral toegepast bij huidproblemen, zoals acne, eczeem en slechte doorbloeding van de huid. Hierbij wordt er vaak in kuurverband gewerkt totdat er zichtbaar resultaat is. 19

21 1.3.5 MASSAGE MET AROMATHERAPIE Massage helpt ook om de huid zachter te maken en beter te doorbloeden waar dat nodig is. Hierbij kan ook gebruikt worden gemaakt van Aromatherapie als tussenstof. Dit zijn essentiële oliën die verkregen zijn door destillatie en andere verwerkingstechnieken uit allerlei delen van planten. Deze hebben weer een bepaalde werking en uitwerking op het gehele lichaam, zowel fysiek als mentaal. Makkelijk uitgelegd als volgt: als je een bloem neemt en je ziet de bloemkop als hoofd, de bladeren als armen, de stengel als benen en de wortels als voeten, dan is daar gelijk de werking van de olie zoals bedoeld is in het lichaam. De bloemenolie verkregen uit de bloemblaadjes zal de werking op het hoofd hebben, de olie uit de bladeren: alles wat er ter hoogte van de armen is. De olie uit de stengel de onderkant van het lichaam en de wortelolie, de voeten en het geaard zijn in het leven. Aromatherapie kan gebruikt worden op acupressuur punten om tot organen door te dringen Op deze manier zuivert, kalmeert of stimuleert de betreffende organen. Via de huid komt essentiële olie door de chemische stoffen die er in zitten, via de slijmvliezen in de bloedbaan. Via de bloedbaan bereiken ze vervolgens de lichaamsvezels en organen. Hier vinden dan allerlei fysiologische en pathologische veranderingen plaats. Denk hierbij maar aan nicotinepleisters en morfinepleisters op de huid. De reguliere geneeskunst komt er ook steeds meer achter dat er via de huid ook meer naar binnen kan komen. Je kan aromatherapie ook via inhalatie zijn werk laten doen. Dit kan de gemoedstoestand van iemand heel erg beïnvloeden, denk maar aan een keuken waarin een heerlijke appeltaart met kaneel gebakken wordt. Daarvan krijgen een heleboel mensen het gevoel van gezelligheid. Via de neus worden de aromatische moleculen geabsorbeerd in de receptoren in het neusslijmvlies waar vervolgens de moleculaire structuur van deze 20

22 geurmoleculen vertaald worden in verschillende elektrochemische signalen. Deze signalen zijn verbonden met geurzenuwen in het Limbisch Systeem van de hersenen. Via dit Limbisch Systeem worden de volgende systemen in het lichaam direct beïnvloed: Het autonome zenuwstelsel, het vrijkomen van neuropeptiden en neurotransmitters die sympathische en parasympathische delen beïnvloeden Het Hormoonstelsel via de Hypothalamus en de hypofyse. Via de amygdala en de hippocampus ( herinnering ) De Primaire centra die honger, dorst, seksuele impulsen, ouderlijke driften en territoriumdriften controleren Plezier en emotionele centra Indirecte beïnvloeding van het spijsverteringsstelsel, het immuunsysteem, het bewegingsstelsel en het voortplantingssysteem Geuren beïnvloeden ons op een subtiel niveau, ons energetisch bewustzijn en daardoor weer ons individueel bewustzijn. Dus ook in de aromatherapie is er een verbinding van lichaam en geest en een algeheel welbevinden van het lichaam, zowel uiterlijk als innerlijk. De geur en de werking van de olie zijn verbonden met elkaar in één geheel. Met de uitwerking van een massage met de aromatherapie kun je door de werking van de oliën een nog beter effect hebben op de algehele gezondheid van het lichaam. Een essentiële olie (de geurolie) dient altijd oplost te worden in een vette plantenolie, bijvoorbeeld amandel, jojoba, avocado of kokosolie. Op deze manier is de essentiële olie te geconcentreerd en daardoor is de werking dan te sterk. In een aromalampje kan de essentiële olie wel puur worden gedruppeld maar dan vermengd met een emulgator. De essentiële olie is vluchtig en kan zomaar verdampen als je geen emulgator gebruikt. Dit is ook voor baden of voetbaden zo, altijd met toevoeging van een emulgator. Dit kan een beetje melk zijn of een lepeltje honing. 21

23 ENKELE VOORBEELDEN VAN OLIE UIT DE AROMATHERAPIE MET HUN WERKING LAVENDEL De verwerking: bloemtoppen, via stoomdestillatie. Voor 1 liter essentiële olie is 100 kg plantenmateriaal nodig. Lavendel is de meest veelzijdige olie. Lavendel is helend bij snij- en schaafwondjes of lichte brandwondjes. Daarnaast is het licht verdovend bij pijn en werkt het ontspannend bij allerlei soorten verkrampingen. Ook wordt lavendel insecten- en parasieten verdrijvend en versterkend op het immuunsysteem. Door de samenstelling uit bepaalde stoffen heeft lavendel een normale werking. Deze olie mag puur op de huid worden aangebracht, in tegenstelling tot andere essentiële olie. In bad heeft deze olie een kalmerende werking en bevordert daarmee een gezonde slaap. Lavendelolie heeft een ook psychische werking: het laat een atmosfeer van frisheid en orde ontstaan, een evenwichtig gevoel. Bij nervositeit zal zij de zenuwen kalmeren. Lavendel is bij uistek een uitstekende olie om mee te masseren. Ze geeft de rust die er vaak nodig is en verder heeft ze een verzorgende werking op de huid. Voor de spieren is ze prettig om de ontkrampende werking. 22

24 ROZEMARIJN De verwerking: de bloeiende bloemetjes van de plant, er zijn tussen de 50 en 100 kg bloemetjes nodig voor 1 liter olie. Rozemarijnolie wordt ook vaak in parfums verwerkt, vooral in mannenparfums. Deze olie heeft een stimulerende, slijmoplossende en ontstekingswerende werking en werkt bovendien krampstillend. Ook stimuleert het de galproduktie, harttonicum(in lage dosis) en ader ontstoppend. In het geurlampje heeft rozemarijn een stimulerende werking op het centrale zenuwstelsel. Hierdoor is het tevens een geschikte olie voor de ochtend. Bij fysieke en mentale uitputting geeft rozemarijn nieuwe kracht. Het verlengt het concentratie vermogen, dus bij studeren goed om in te zetten. Bij verdamping is rozemarijnolie goed te gebruiken voor holteontstekingen, verkoudheid en griep vanwege de ontstekingsremmende eigenschappen. Als rozemarijnolie op de huid gebruikt wordt tijdens een massage, in een vette plantenolie (bijvoorbeeld Amandelolie), kan deze een nuttige uitwerking hebben bij spierpijnen, krampen en reumatische klachten. Tevens verwarmt deze olie de spieren. Ook bijvoorbeeld bij het nemen van een bad werkt de olie op een positieve manier bij lichamelijke en geestelijke vermoeidheid. Het normaliseert een lage bloeddruk, is goed als tonicum voor het hart en werkt helend bij verkoudheid en griep. Ook kan de menstruatie op gang gebracht worden waarbij de olie ook hierop een verlichte werking biedt. De psychische werking van de rozemarijnolie zorgt ervoor dat je innerlijk door elkaar geschud word en montert je weer op. Het geeft je helderheid en kracht om problemen aan te pakken en het brengt je terug in je eigen ritme. 23

25 ROOS De verwerking: de bloemen via water- en stoomdestillatie. Voor 1 liter rozenolie is tussen de 3000 en kg nodig. Dit is dus een heel kostbare olie. Maar je hebt er dan ook maar heel weinig van nodig. Je kunt het in een oplossing doen met alcohol en water en dan gebruiken. Rozenolie wordt vooral in dure parfums gebruikt. Rozenolie heeft een zeer brede werking namelijk: plaatselijk pijnverdovend, ontstekingsremmend, bactericide (streptokokken, stafylokokken en E collibacterie) en mogelijk antiviraal. Ook werkt het samentrekkend, huidregenererend, wondhelend en zuiverend. Rozenolie is tevens kalmerend op het zenuwstelsel, een antidepressivum, een hart- en levertonicum. Tevens heeft het een uitwerking als seksueel tonicum (een afrodisiacum). In een geurlampje is Rozenolie goed in te zetten bij depressiviteit, slapeloosheid, hoofdpijn(krampstillend), migraine en nerveuze spanningen. Rozenolie is voor alle huidtypen te gebruiken. Vooral bij acne (jeugdpuistjes), een droge- gevoelige huid en de oudere huid. Bij gesprongen adertjes en voor baby s met eczeemklachten is rozenolie uitermate geschikt. Rozenolie is verzorgend en helend bij huidontstekingen en verbranding na bestralingen. Ook voor allerlei huidklachten zoals gordelroos is rozenolie goed te gebruiken. In bad is rozenolie een fijne olie voor het slapen gaan omdat het een sterk kalmerende uitwerking heeft. De roos heeft ook een psychische werking: het schept een warme zachte en milde atmosfeer. Het hart kan zich openen voor liefde tot de hele wereld. Soms wordt rozenolie ook gebruikt bij stervenden om makkelijker los te kunnen laten. Deze olie is een van de zachtste, waardoor het geschikt is voor jong en oud.ik gebruik de olie om de huid letterlijk mooi te maken, maar het bereikt zelfs de innerlijke schoonheid! Het is een liefdevolle oppepper voor jezelf. Je bloeit 24

26 open als een mooie roos die eerst nog in de knop zat. Zowel innerlijk als uiterlijk. Er zijn nog vele andere oliën. Dit zijn er slechts drie die ik veel gebruik in mijn praktijk. Ze zijn allemaal even mooi in werking en in uitwerking op het lichaam. De oude Egyptenaren deden er ook zoveel mee. Het is vaak een hele levenswijze. Je kunt rozenolie branden om dan een bepaalde sfeer te creëren in je leefomgeving of je kunt de olie via baden of massages direct op de huid brengen. Soms verander je er een hele gemoedstoestand mee. Zoals Lavendel bijvoorbeeld, die kalmeert, voert afvalstoffen af waar nodig is en laat je jezelf weer zijn. 25

27 1.4 MASSAGE ALS ZELFINSPECTIE Er kunnen tegenwoordig steeds meer massagevormen in de westerse wereld geleerd worden. Vaak zijn het overgedragen traditionele leringen die meer inhoud hebben dan bijvoorbeeld een sportmassage. Massage is voor mij ook een manier om te kunnen communiceren met een lichaam over wat er gaande is, waarom er bepaalde pijntjes en stijfheid gevoeld word. Ook kan een massage ons in de kalmte brengen die we prettig vinden. Je zou het een meditatie kunnen noemen. Als je meegaat in het ritme van de massagegrepen, dan kun je ook dieper in je gevoel van het lichaam gaan staan. Wat vertelt het lichaam ons toch allemaal? Vaak heel veel, maar luisteren we ernaar? Krijgt het de aandacht die het nodig heeft? Hiermee ga je al heel anders kijken naar je lichaam. Ik ben er zelf van overtuigd dat als mensen zich wat vaker laten masseren dat er veel minder ziektes ontstaan. Waardoor de reguliere geneeswijze misschien wel eens slecht kunnen gaan verdienen. In landen zoals onder andere India, masseren mensen in families elkaar, de ayurveda. Al van jongs af aan wordt al geleerd hoe een lichaam voelt en werkt. In de westerse wereld vinden mensen het vaak nog gek om aangeraakt te worden. Op deze manier vervreemden we van ons lichaam. Gelukkig zie je hier steeds meer verandering in komen, doordat mensen steeds meer behoefte hebben aan verdieping in zichzelf. Hoe dichter je bij en in je lichaam komt, hoe prettiger en meer ontspannen je je gaat voelen, hoe mooier je uitstraling wordt, dus Pure Schoonheid van binnenuit. Bij dit stuk wilde ik meer en meer weten over lichaam en geest! Op het juiste moment kwam Cranio-sacraaltherapie in mijn leven. Daardoor ging ik alles wat ik bij mensen aanvoelde nog beter snappen, hoe alles zijn uitwerking had met betrekking tot het lichaam. Door afgelopen jaren veel craniobehandelingen en lichaamsbehandelingen te ondergaan, ben ik dichter bij mijn lichaam gekomen en daardoor ben ik mijn levensproces gaan zien. Door de zelfinspectie wordt het leven een stuk makkelijker waardoor je nog meer kan gaan loslaten wat je hebt aan ballast, en zodoende nieuwe of hernieuwde dingen kan gaan ontdekken. Kortom je bent beland bij je helingproces! Het zelfgenezend vermogen van ons lichaam wordt steeds duidelijker. Je kunt er zo diep meegaan als je wilt. Als ik met collegae een sessie uitwissel, heb ik het gevoel dat de energie nog een keer verdubbelt en dat je nog meer naar de essentie van jezelf kan komen. Als je jezelf helemaal openzet in alle vertrouwen dat alles er al is, kom je tot je Pure Schoonheid. 26

28 2 CRANIO-SACRAALSYSTEEM, HET OUDSTE SYSTEEM VAN HET LICHAAM In dit stukje beschrijf ik het allereerste ontstaan van onze cellen. Een nieuw mens ontstaat zodra de eicel bevrucht is, dan begint de ontwikkeling. Deze ontwikkeling kent een aantal stadia: Na de bevruchting deelt de cel zich een aantal keren tot 32 cellen zijn ontstaan die even groot zijn. Er worden trosjes cellen gevormd die morula wordt genoemd, met andere woorden moerbei. Dit is het eerste stadium van ontwikkeling. In het tweede stadium ontstaat in het midden van dit trosje een holte, de kiemblaas. Aan een kant van de kiemblaas komt een bepaald soort cellen voor, de kiemschijf. In het derde stadium ontwikkelen zich de kiembladen. Het entoderm, het ectoderm en het mesoderm. Uit entoderm ontstaat de binnenbekleding van de bloedvaten, het spijsverteringskanaal en de luchtwegen. Ook de longen, de lever, alvleesklier, de keelamandelen, de schildklier en het slijmvlies van de onderste urinewegen ontstaan hier. Uit ectoderm ontstaat de neurale groeve, het hele zenuwstelsel, de zintuigen, de haren en de huid (met alle zweet- en talgklieren). De neurale groeve ontstaat al heel snel en begint zich aan het begin van de vierde week te sluiten. Dit is dan de neurale buis met een holte in het midden, waaruit zich het ruggenmerg zal vormen. Langs de neurale buis ligt de neurale lijst die later uitgroeit tot allerlei weefsels waaronder craniale en spinale ganglia. 27

29 Het mesoderm is de tussenlaag van het ento- en ectoderm. Als de neurale buis gevormd is vanaf de vierde week ontstaat een patroon van verdikkingen, somieten. Hieruit ontstaan later wervels. De eerste somieten ontstaan rond de 20 ste dag van de embryonale ontwikkeling. Tien dagen later zijn het er zo n 35. Ze worden verdeeld in occiputale (achterhoofd), cervicale (hals), thorcale (borst), lumbale (lende), sacrale (heiligbeen) en coccygeale (staartbeen) paren somieten. Het hele skelet, de spieren en het bindweefsel worden hier gevormd. Bij de neurale buis begint het allereerste ontstaan van het oudste systeem namelijk het craniale systeem. Na 8 weken is alles aanwezig en dan begint de foetale groeiperiode. 2.1 HET ZENUWSTELSEL Het zenuwstelsel zit in het midden van het lichaam. Het wordt daar goed beschermd door de omringende weefsels. Rondom het zenuwstelsel ontstaan ringetjes, deze worden wervels en tussenwervelschijven. Deze beschermen dan ook ons ruggenmerg met daarin de zenuwbanen. Het zenuwstelsel is naar bouw en ligging anatomisch ingedeeld; 2.2 CENTRAAL ZENUWSTELSEL, CZS Het centraal zenuwstelsel is dat gedeelte van het zenuwstelsel dat omgeven is door een benig omhulsel(schedel en wervelkanaal). Het centrale zenuwstelsel onderscheiden van claudaal naar craniaal: ruggenmerg (medulla spinalis), hersenstam, kleine hersenen(cerebellum), tussenhersenen(diencephalon) en de grote hersenen(cerebrum). 2.3 PERIFEER ZENUWSTELSEL, PZS. Het perifeer zenuwstelsel is het gedeelte dat niet of niet helemaal is omgeven door een benig omhulsel. Het perifere zenuwstelsel zorgt voor de verbindingen van het centrale zenuwstelsel met alle stelsels van het lichaam en de verbindingen tussen en binnen stelsels van het lichaam. Het perifere zenuwstelsel bestaat uit 32 paar ruggenmergzenuwen (nervi spinalis)12 paar hersenzenuwen(nervi cranialis) en de twee grensstrengen naast de wervelkolom, links en rechts. 28

30 De opbouw van het zenuwstelsel; 1. Het animaal zenuwstelsel zorgt voor de communicatie. Het wordt ook het willekeurig zenuwstelsel genoemd. Het animaal zenuwstelsel bestaat uit het centraal zenuwstelsel en dit weer uit de hersenen en het ruggenmerg en het perifeer zenuwstelsel, de zenuwen. 2. Het vegetatieve zenuwstelsel, hier zit de regulatie van afzonderlijke stelsels en de coördinatie hiervan. Dit wordt het onwillekeurig zenuwstelsel genoemd. Het centraal systeem, sympathisch zenuwstelsel,het actief zijn van de mens en het parasympathische zenuwstelsel,is actief als de mens passief is. 2.4 DE WERVELS Doordat de wervels aaneengesloten zijn mede door tussenwervelschijven(soms ook flexibel)wordt het ruggenmerg optimaal beschermd, de wervels hebben uitsteeksels waaraan spieren zich kunnen vasthechten. Zo ontstaat er ook beweging in de wervelkolom. Aan de onderkant van de wervelkolom, waar normaal gesproken de wervels ook los zitten van elkaar, zijn de wervels vergroeid met elkaar zodat het het hele gewicht van romp, buik armen, nek en hoofd kan dragen. Dit vergroeide gedeelte heet het heiligbeen of het sacrum. 29

31 Het ruggenmerg aan de bovenkant tot aan de schedel is helemaal beschermd door de craniale beenderen.het verlengde merg, medulla oblongata ontstaat bovenop het ruggenmerg. Het ruggenmerg is omgeven door de dura mater, het hersenvlies. Dit is een stug vlies met weinig beweging. Bij de schedel is de buitenste laag verbeend. Binnenin is dit vlies het behang om de hersenen en het ruggenmerg, hier heet het dan de pia mater (het zachte vlies). Er is ook nog een laag tussen de dura mater en de pia mater, dit heet het spinnenwebvlies, het arachnoid. Dit is een dun vlies dat een opening bewaard tussen zichzelf en het harde hersenvlies en tussen zichzelf en het zachte vlies. Hierin zijn twee ruimtes waarin zich cranio-sacraalvocht bevindt. Deze tussenlaag werkt ook als schokdemper tussen hersenen en schedelwand. De dura mater gaat bij de ontwikkeling van de hersenen instulpen. Hierdoor ontstaan er ruimtes voor de verschillende delen van de hersenen. Het ontstaan van deze ruimtes gebeurt zowel horizontaal als verticaal. Dit heet de falx. Zo wordt het hele hoofd verdeeld in een linker en rechter helft. In het midden heb je een tweede instulping. Deze is horizontaal. Dit heet dit de tent waardoor de dura mater wordt verdeeld in een boven- en onderruimte. Uiteindelijk worden verschillende ruimtes gecreëerd door de vliezen. In die ruimtes bevinden zich de hersenen. De grote, de midden -en de kleine hersenen. De grote hersenen(cerebrum) bevinden zich bovenin, boven de tent, een linker- en een rechterhersenhelft. De kleine hersenen(cerebellum)bevinden zich onderaan,onder de tent, een linker- en rechterhersenhelft. In het midden, waar falx en tent omheen zitten is er een ruimte waar pons en de middenhersenen zich bevinden. Daar zitten ook de ventrikels. Het zenuwstelsel is de grote regelcentrale van het lichaam. Dit alles wordt gevormd uit het eerste kiemblad, het ectoderm. Hieruit wordt ook de huid gevormd. Ik vond het heel mooi dit te weten dat het zenuwstelsel uit hetzelfde kiemblad gevormd wordt als het zenuwstelsel. Dit laat zien hoe groot, want de huid is het grootste orgaan van het lichaam. Bovendien bevat de huid ons gevoelsvermogen, en hoe diep het via ons craniale systeem te bereiken is. 30