Naam: BOTTEN EN SPIEREN Het menselijk lichaam

Transcriptie

1 Naam: BOTTEN EN SPIEREN Het menselijk lichaam Waarom heb je botten nodig? Het skelet is onmisbaar. Het houdt je overeind en geeft je lichaam vorm. Zonder het skelet zou je een soort pudding zijn. Je skelet is heel sterk. Een andere functie van het skelet is de bescherming van tere delen en organen. Voorbeelden hiervan zijn de longen en het hart, die worden beschermd door de ribben. De hersenen die worden beschermd door de schedel. Een laatste functie van het skelet is de beweging samen met de spieren. Vraag 1a. Welke organen worden beschermd door botten? _ Vraag 1b. Waarom zijn botten onmisbaar?... Hoe zijn botten opgebouwd? Botten bestaan uit beencellen met daartussen een heleboel tussenstof, met als belangrijkste onderdeel calcium dit noemen we ook kalk. Een bot is vrij stijf, maar ook buigzaam, zodat het niet knapt. De buitenkant van het bot is heel hard maar de binnenkant is zacht en sponsachtig. Het hele bot is overdekt met een speciaal laagje. pagina 1 van 6

2 Dit laagje noemen we het beenvlies. In sommige botten zit een soort gelei dat we beenmerg noemen. In dit beenmerg worden de nieuwe rode bloedcellen voor je lichaam gemaakt. Als we allemaal aan ons oor voelen, kun je merken dat dit een speciaal soort bot is. We noemen dit kraakbeen. Bij baby s bestaat het hele skelet bijna helemaal uit kraakbeen. Bij het groeien wordt dit kraakbeen vervangen door gewone botten. Vraag 2a. Waarom is het maar goed dat onze botten niet alleen uit kraakbeen bestaat?. Vraag 2b. Wat is beenmerg?.... Het skelet bij de mens Een belangrijk onderdeel van het skelet bij de mens zijn de gewrichten. Deze maken beweging mogelijk. pagina 2 van 6

3 Er zijn verschillende soorten gewrichten: Scharniergewrichten: bijvoorbeeld de knie en de elleboog. Ze kunnen maar in een richting bewegen Kogelgewrichten: bijvoorbeeld de heup en de schouder. Ze kunnen in alle richtingen bewegen Draaigewrichten: bijvoorbeeld de nek. Ze kunnen naar links en rechts en naar boven en naar beneden bewegen. Vraag 3. Vul de woorden in op de goede plaats. Kogelgewrichten draaigewrichten - scharniergewrichten..: bewegen naar links, rechts, boven en beneden...: bewegen in een richting....:deze gewrichten kunnen in alle richtingen bewegen. De schedel De belangrijkste taak van de schedel is het beschermen van je hersenen. Nog een paar belangrijke onderdelen van de schedel zijn de ogen, de oren en de smaakzintuigen. De schedel is dus eigenlijk het centrum van je lichaam. Vraag 4. Waarom is de schedel belangrijk?.. pagina 3 van 6

4 De wervelkolom De wervelkolom (ook wel ruggengraat genoemd) bestaat uit 26 botten, die we wervels noemen. De wervels zijn met elkaar verbonden. Dankzij de wervelkolom kun je lopen en rennen. Ook beschermt de wervelkolom de zenuwen die er door heen lopen. Bekende wervels zijn de atlas en de draaier die helemaal bovenaan zitten en die ervoor zorgen dat je ja kunt knikken en nee kunt schudden. Vraag 5a. Wat is een ander woord voor wervelkolom? Wat is de taak van de wervelkolom? Vraag 5b. Armen en benen Het belangrijkste bot van de arm is het opperarmbeen. Samen met het spaakbeen en de ellepijp vormen zij de arm. De hand bestaat uit een groot aantal gewrichten. Het belangrijkste bot van het been is het dijbeen. Samen met het kuitbeen en het scheenbeen vormen zij het been. De voet bestaat weer uit een groot aantal gewrichten. pagina 4 van 6

5 Spieren Je spieren zorgen voor de bewegingen van je botten. Spieren gebruik je de hele dag. Je voetbalt, je eet, je praat en je fietst. Zelfs als je leest, gebruik je spieren. Om je ogen te bewegen en om je hoofd rechtop te houden. Verder gebruik je altijd spieren om adem te halen. En niet te vergeten je hart... Dat is één grote spier. Je kunt zeggen dat spieren zorgen voor de bewegingen van jouw lichaam. En je hebt behoorlijk wat spieren. Ze vormen veertig procent van je lichaamsgewicht. Sommige spieren kun je zien zitten, zoals je spierballen. Je hebt niets aan spieren, als ze nergens aan vastzitten. Jouw lichaam bestaat uit een heleboel botten. Samen vormen ze het skelet. Dat geeft stevigheid aan je lichaam. Alle botjes worden door spieren bij elkaar gehouden. Spieren zorgen ook voor bescherming. Je buikspieren zorgen ervoor dat alles in je buik blijft. En door je bilspieren kun je lekker op een stoel zitten. Vraag 6a. Waarvoor gebruik je je spieren? Vraag 6b. Waarom moet je spieren trainen? Een spier bestaat uit spiervezels. Dat zijn net draadjes. Je kunt ze wel zien bij een gebraden kippenpootje. Een spiervezel kan wel twaalf centimeter lang zijn. Spiervezels kunnen samentrekken. Ze kunnen korter worden. Maar uit zichzelf kunnen ze niet langer worden. Daarom heeft elke spier een tegen-spier. Die trekt een spier weer recht. pagina 5 van 6

6 Spieren worden gestuurd door zenuwen. En die krijgen daarvoor seintjes vanuit de hersenen. Spieren hebben ook energie nodig om te werken. Als de energie minder wordt, voel je je slap en moe. Spieren werken op zuurstof en suikers. De zuurstof komt uit je longen. De suikers komen uit je voedsel. Sporters die extra energie voor hun spieren nodig hebben, gebruiken wel druivensuiker. Je hebt twee soorten spieren: witte en rode. Witte spieren zijn heel sterk. Je kunt er snelle bewegingen mee maken. Je gebruikt ze bijvoorbeeld om te sprinten. Witte spieren raken snel vermoeid. Rode spieren worden niet zo gauw moe. Je gebruikt ze om de hele dag te werken. Ze zijn minder sterk dan witte spieren. Het hart en de longen bestaan uit rode spieren. Vraag 7a. Wat is het verschil tussen rode en witte spieren?.. Vraag 7b. Vul de woorden in op de juiste plaats. bloed - getraind - sport spierpijn melkzuur - afkoelen - spieren - zuurstof Als je je spieren erg veel gebruikt, kun je krijgen. Vooral als je niet.bent. Als spieren werken, ontstaan er afvalstoffen. Eén daarvan is melkzuur. Als je rust, worden die afvalstoffen afgevoerd door je... Als je je spieren geen rust geeft, kan het..niet goed weg. Je.worden dik en stijf en doen pijn. Als je spieren snel., kun je kramp krijgen. De spieren krijgen dan te weinig.. Dat gebeurt bijvoorbeeld als je in koud water zwemt. Je kunt je spieren sterker maken door aan..te doen. En door ze veel en goed te gebruiken. pagina 6 van 6