Verslag SSV-studiereis naar fietsstad Münster Duitsland 14 t/m 19 aug. 2017

Transcriptie

1 Verslag SSV-studiereis naar fietsstad Münster Duitsland 14 t/m 19 aug Inleiding Uit de Fietsstadverkiezingen 2016 van de Duitse Fietsersbond ADFC is Münster opnieuw als beste fietsstad in Duitstand naar voren gekomen, net voor Karlsruhe en Freiburg. Het gaat dan niet alleen om de interne fietsverbindingen en voorzieningen, maar ook om de fietsverbindingen naar het ommeland en de recreatieve mogelijkheden. De Stichting Stedelijke Vraagstukken heeft daarom een studiereis georganiseerd om de kwaliteit van het fietsnetwerk en de fietsvoorzieningen te leren kennen en te bezien wat de Fietsersbond in Amsterdam daarvan kan leren. Deelnemers aan de excursie waren Jeroen Verhulst, Ton van der Neut, Valerie Colombel en Hanneke Stasse.

2 2 Münster Fietsstad Münster is een middelgrote stad met inwoners. De stad telt meer fietsen dan inwoners: Het verzorgingsgebied is veel groter: de regio Münsterland telt 2,6 miljoen inwoners (Regierungsbezirk Münster). In Münster wordt veel meer gefietst dan gemiddeld in Duitsland. De fiets is het belangrijkste verplaatsingsmiddel met 39 % in 2016, tegen 29 % auto, 22 % te voet en 10 % OV. Daarbij helpt dat er weinig hellingen zijn. Het potentieel aantal fietsers is echter nog veel groter, want Münster heeft pendelaars. De stad Münster investeert drie miljoen euro per jaar in fietsverkeer, tegen 46 miljoen per jaar door de gemeente Utrecht en 20 miljoen per jaar door de gemeente Amsterdam. Aantal en kwaliteit van de fietspaden in de straten van Münster steken gunstig af bij de rest van Duitsland, maar kunnen niet tippen aan wat we in Nederland gewend zijn. In veel Duitse steden moet de fietser de stoep delen met de voetganger zonder markering waar de fiets mag rijden. In Münster liggen de fietspaden à niveau met het voetpad, maar ze hebben wel een andere kleur: rood. Meestal tegels. De breedte is vaak niet meer dan 0,8 à 1,5 meter, dus dat is bij grote fietsstromen te weinig. Gelukkig kent Münster weinig snorscooters en brommers. Maar de e-bike (hier pedelec genoemd, ook onder 25 km/u) is in opkomst, zodat de snelheidsverschillen op het fietspad toenemen. En ook de bakfiets en aanhangkar eisen steeds meer ruimte. In de Altstadt zijn grote delen autovrij, soms fietsbaar en soms voetgangersgebied. Er lopen echter een paar autostraten dwars door de binnenstad die veel oponthoud geven bij het oversteken. Het parkeren op straat is zeer beperkt, maar er zijn heel veel ondergrondse parkeerplaatsen. Niet aan de rand van het centrum, maar er middenin. Die brengen behoorlijk veel autoverkeer met zich mee. Links en rechtsboven: smalle fietspaden. Rechtsonder: bij het station kruist het fietspad een stroom achteropkomende stadsbussen, een schriksituatie.

3 3 Fietsbinnenring Centraal in het fietsnetwerk van Münster is de binnenring op de oude stadswallen rond het centrum van Münster, de Fahrradpromenade. Deze ring loopt grotendeels langs dubbele bomenrijen, is volledig autovrij en loopt voor een groot deel langs parken en ander groen en langs het Schloss Münster. Mooier kan bijna niet. Op een aantal plaatsen is een oversteek nodig van drukke auto-radialen. Fietsers op de promenade hebben geen voorrang. Fietsnetwerk Münster met binnenring

4 4 Fietsstraten Münster was in 1990 de eerste Duitse stad met een Fietsstraat. Dat de fietser daar op de eerste plaats komt, werd door iedereen geaccepteerd. Pas in 1997 werd de fietsstraat wettelijk verankerd in Duitsland. In Nederland is dat nog steeds niet het geval, maar daar wordt wel het wegontwerp aangepast door middel van rood asfalt, voorrang en drempels. In Duitsland is het vaak alleen een kwestie van een bord plaatsen en een fietssymbool op de weg schilderen. De wettelijke status houdt in dat fietsers naast elkaar kunnen blijven rijden en dat een auto dan niet mag passeren. De maximumsnelheid is 30 km/uur. Fietsers hebben niet automatisch voorrang op de zijstraten.

5 5 Fietsparkeren Fahrrad Parkhaus bij het station, gebouwd in 1999 met plaats voor 3300 fietsen Achttien jaar geleden liep Münster ver voorop in Duitsland met het nieuwe Radstation, waar 3300 fietsen gestald kunnen worden. Intussen is het Radstation veel te klein geworden en staat ook een naastgelegen spoorwegonderdoorgang vol met fietsenrekken in twee etages. Er zijn plannen voor een nieuwe fietsenstalling met 2500 plaatsen aan de oostkant van het station. Stallen in het Radstation kost 0,70 per dag, 7 per maand en 70 per jaar. Ook de winkelstraten hebben te maken met fietsparkeerproblemen. Nieuwe fietsparkeerplekken in spoorweg-onderdoorgang

6 6 Recreatief fietsnetwerk Münsterland Het fietspadennetwerk in het gebied rond Münster is van uitzonderlijke kwaliteit. Langs elke riviertje ligt wel een prachtig solitair fietspad, zonder autoverkeer in de omgeving. Het wemelt van de gemarkeerde fietsroutes. Een aantal daarvan is honderden kilometers lang, zoals de Ems Radweg (375 km), de 100 Schlosser Route (60 km), de Fechtetalroute (langs de Vecht tot Zwolle, 225 km) en de Dortmund-Emskanalroute (350 km). Wij reden delen van de Werse Radweg, zowel noord- als zuidwaarts van Münster. Van elke route zijn prachtige gratis folders met kaart verkrijgbaar. Ook gratis is een full colour uitgave Bahn & Bike van 200 bladzijden met fietskaarten en dienstregelingen van alle treinen en bussen in de omgeving waarin een fiets meegenomen kan worden. Minder geslaagd is de nummering per wegdeel in Waben, uitgedrukt in een getal boven en onder de streep. Dat systeem kon men bij geen enkel toeristenbureau uitleggen. Het Belgische en Nederlandse knooppuntensysteem heeft dan verre de voorkeur. Fietsen langs de Werse Fietsen langs het Dortmund-Emskanal

7 7 ADFC-afdeling Münster De ADFC (=Fietsersbond) van Münster heeft 3700 leden, waarvan 2000 in de stad Münster De afdeling bedient de hele regio Munsterland in 26 Ortsgruppen. Ter vergelijking: de Fietsersbond heeft in Amsterdam 5000 leden. Het ADFC-kantoor is donderdags tussen 16:00 en 19:00 uur geopend voor publiek en op zaterdag tussen 10:00 en 13:00 uur. Leden kunnen er op donderdag zelf hun fiets repareren. Alle Ortsgruppen hebben een eigen internetpagina. Die in Lüdinghausen ( inwoners) is één van de uitgebreidste en heeft zelfs een eigen meldsysteem voor knelpunten. Een belangrijke activiteit in alle Ortsgruppen is het organiseren van recreatieve fietstochten. Lüdinghausen biedt op drie avonden per week - van april t/m september - fietstochten aan met verschillende snelheden: maandag 21 km/u (twee groepen van maximaal twintig deelnemers), woensdag 18 km/u, donderdag 15 km/u en 21 km/u. Afstanden km. Verder regelmatig langere dagtochten in het weekeinde. Voor leden gratis, niet-leden betalen een kleine bijdrage. De contributie van de ADFC bedraagt 56 per persoon per jaar en 68 voor een gezin. De subsidie van de gemeente is slechts Andere inkomsten zijn incidentele giften en sponsoring door banken en bedrijven. De ADFC heeft een Fahrradschule en verdient daar geld mee, betaald door diverse organisaties. De leden ontvangen het driemaandelijkse afdelingsblad Leezen-Kurier ( Leeze is - alleen in Münsterland een ander woord voor fiets) en het tweemaandelijkse landelijke ADFC-blad Radwelt. Evenals bij de Amsterdamse Fietsersbond is het moeilijk om jongeren bij het lobbywerk te betrekken. De meesten worden pas actief als de kinderen de deur uit zijn. En de meesten willen meefietsen met fietstochten, maar niet politiek actief zijn. De lobby voor betere fietsvoorzieningen wordt gedaan door de groep Radverkehr. Die komt elke maand op donderdagavond bijeen, circa acht deelnemers, soms minder. Een van de successen is dat fietsers in eenrichtingstraten wel in twee richtingen mogen fietsen. Dat zie je elders in Duitsland weinig. De ADFC vindt de gemeente Münster niet echt fietsvriendelijk. Na de bouw van het Radstation in 1999 is de vooruitgang van de fietsvoorzieningen veel langzamer gegaan. Andere Duitse steden zoals Karlsruhe en Freiburg boeken sneller vooruitgang voor de fiets. Een belangrijk strijdpunt is om fietsers toe te staan op de rijbaan te fietsen waar fietspaden zijn. De meeste fietspaden zijn niet breder dan 1 meter. Met steeds meer bakfietsen en elektrische fietsen gaat het niet meer op die smalle fietspaden. De ADFC verzet zich ook tegen de aanwezigheid van grote parkeergarages midden in het Centrum. Die trekken veel autoverkeer aan. Andere strijdpunten zijn 30-km wegen en fietsstraten. Sterke punten van de ADFC In Munster zijn de hechte organisatie in Ortsgruppen en de binding met de leden door het organiseren van fietstochten. ADFC-kantoor, Dortmunder Strasse 19 Uitkomst Klima-test 2016 van de ADFC Münster

8 8 Fietswerkplaats in het ADFC-kantoor ADFC-gesprekspartners Lux van der Zee, Benedikt Hoffman en Andreas Bittner met Jeroen Verhulst (SSV) in het ADFC-kantoor