Sportverenigingsmonitor Een onderzoek naar de stand van zaken bij Nijmeegse sportverenigingen

Transcriptie

1 Een onderzoek naar de stand van zaken bij Nijmeegse sportverenigingen gemeente Nijmegen afdeling Onderzoek en Statistiek augustus 2009

2

3 Inhoudsopgave 1 Samenvatting en conclusies Inleiding Leden Verenigingskader Accommodatie Financiën Ondersteuning en samenwerking Ambities Slotconclusies 9 2 Inleiding Aanleiding voor onderzoek Onderzoeksvragen Opzet en uitvoering van onderzoek Indeling verslag 14 3 Leden Aantal leden Ontwikkeling ledental Enkele kenmerken van ledenbestand Subsidie om mensen met weinig geld te kunnen laten sporten 16 4 Vrijwilligers Ontwikkeling aantal vrijwilligers Voldoende vrijwilligers? 20 5 Accommodatie Wat voor accommodatie? Algemeen oordeel over accommodaties Oordeel over van de gemeente gehuurde binnensportaccommodaties Oordeel over van de gemeente gehuurde buitensportaccommodaties Gemeentelijke dienstverlening bij verhuur sportaccommodaties 26 6 Financiën 27

4 Inhoudsopgave (vervolg) 6.1 Belangrijkste inkomstenbronnen Bekendheid met gemeentelijke subsidieregeling voor sportverenigingen Huidige financiële positie Ontwikkeling financiële positie Gevolgen van economische crisis 30 7 Ondersteuning en samenwerking Inleiding Ondersteuning door en/of samenwerking met partners Ondersteuning door en samenwerking met Sportservice Nijmegen Ondersteuning door en samenwerking met de gemeentelijke afdeling accommodaties Ondersteuning door en samenwerking met Transferpunt Sport, ROC en HAN Ondersteuning door en samenwerking met sportbonden/-federaties Samenwerking tussen sportverenigingen onderling Samenwerking tussen sportverenigingen en andere partijen Behoefte aan ondersteuning en samenwerking in de komende periode 37 8 Knelpunten, plannen en ambities Inleiding Knelpunten Wat wil de vereniging het komende jaar bereiken? Welke ambities heeft de vereniging voor de komende 4 jaar? Speciale aandacht voor thema s rondom sporten 45 2

5 Samenvatting en conclusies 1 Samenvatting en conclusies 1.1 Inleiding In opdracht van de Directie Inwoners heeft de afdeling Onderzoek en Statistiek in april en mei 2009 een onderzoek verricht onder Nijmeegse sportverenigingen. Eerder werd dat in 2005 gedaan. Het onderzoek past in de gegevensverzameling ten behoeve van het Nijmeegse sportbeleid, waarin verenigingen een belangrijke rol spelen. De gemeente richt zich op sportstimulering, het versterken van sportclubs en goede sportaccommodaties, teneinde het breedte- en topsportklimaat in Nijmegen te versterken. Om dit te bereiken acht de gemeente diverse vormen van samenwerking tussen sportclubs en partners van groot belang. Doel van het onderzoek is: a. een actueel beeld van verenigingen krijgen als het gaat om ledenaantallen, verenigingskader, ondersteuning door en samenwerking met partners, accommodaties, financiële positie en de plannen, ambities en knelpunten; b. een beeld krijgen van ontwikkelingen bij sportverenigingen sinds De uitkomsten van het onderzoek kunnen leiden tot aanpassingen in het Nijmeegse sportbeleid. Van de 169 benaderde verenigingen hebben er 77 meegedaan (46%). Deze 77 clubs vormen een redelijk goede afspiegeling van de totale groep Nijmeegse verenigingen. Als het in deze samenvatting gaat over kleinere en grotere verenigingen bedoelen we clubs met minder dan 100 leden respectievelijk clubs met minimaal 100 leden. 1.2 Leden Meer ledenstijging dan ledendaling Het aantal verenigingen, dat in de voorgaande vier jaar een ledenstijging kende, is groter dan het aantal verenigingen met een ledendaling; bij 23% is het aantal leden toegenomen (was 25% in 2005) en bij 12% afgenomen (was 19% in 2005). In vergelijking met 2005 geven meer clubs aan dat het ledental in de afgelopen vier jaar gestegen of stabiel gebleven is of schommelde (88% tegenover 80% in 2005). Van de 77 verenigingen hebben er 29 leden met lichamelijke en/of verstandelijke beperkingen (38%). Bij 10 van die verenigingen is het aantal leden met een beperking in de afgelopen vier jaar toegenomen en bij 4 verenigingen afgenomen. Vooral grotere clubs groeien Groei van het aantal leden komt vooral voor bij grotere clubs en ook wat meer bij clubs met alleen jeugdleden. Vooral voetbalverenigingen melden een groei. De laatste twee bevindingen sluiten aan bij uitkomsten uit de Nijmeegse Jeugdmonitor: het aandeel jarigen dat lid is van een sportclub steeg van 55% in 2003 naar 64% in Vooral het percentage dat lid is van een voetbalclub nam flink toe: van 15% in 2003 naar 21% in Bij zowel jongens als meisjes is de belangstelling voor voetbal toegenomen. Ook landelijk is het aantal leden van voetbalclubs toegenomen. 3

6 Een onderzoek naar de stand van zaken bij Nijmeegse sportverenigingen Een daling van het aantal leden komt wat meer voor bij kleinere clubs en bij clubs met alleen volwassen leden. Uit de Stadspeiling 2009 blijkt dat het percentage volwassenen dat lid is van een sportclub gedaald is van 26% in 2005 naar 23% in Landelijk is het percentage 6-79-jarigen dat lid is van een sportvereniging redelijk stabiel (35% in 2003 en 34% in 2007) 1 Veel clubs met groeiambitie Veel Nijmeegse verenigingen streven naar een groter ledental: tweederde van de clubs geeft aan dat een groei van het aantal leden tot de belangrijkste drie ambities voor de komende 4 jaar behoort. Kleinere verenigingen maken zich vaker dan grotere verenigingen zorgen over het ledental: voor 1 op de 5 clubs met maximaal 100 leden is ledenbehoud/-werving het belangrijkste knelpunt. Een vijfde van de grotere verenigingen en een kwart van de kleinere verenigingen geeft aan dat men in de komende periode ondersteuning bij de ledenwerving kan gebruiken. Helft van clubs niet bekend met gemeentelijk sportfonds Via het gemeentelijk sportfonds kunnen kinderen van 6 tot 18 jaar uit gezinnen met een laag inkomen lid van een sportclub worden. Het fonds vergoedt de contributie en de eerste sportattributen. Bij de helft van de verenigingen met jeugdleden blijkt het fonds niet bekend te zijn; 1 op de 3 verenigingen met jeugdleden heeft contributie uit het fonds betaald gekregen, in de meeste gevallen voor enkele leden en in een aantal gevallen voor veel leden. Via de Geld Terug Regeling kunnen mensen met een laag inkomen een deel van de contributie voor een sportvereniging terugkrijgen. Deze regeling is bij circa twee derde van de verenigingen bekend. Ruim een derde van de verenigingen informeert leden over deze regeling. 1.3 Verenigingskader Aantal vrijwilligers niet veel veranderd Bij veel verenigingen was het aantal vrijwilligers in de afgelopen vier jaar tamelijk stabiel (69% vrij stabiel en 12% dan weer een stijging, dan weer een daling ). Het percentage verenigingen, waarbij het aantal vrijwilligers is toegenomen (9%), is ongeveer even groot als het percentage verenigingen, waarbij het aantal vrijwilligers is afgenomen (10%). In vergelijking met het onderzoek in 2005 is het beeld nauwelijks veranderd. Hierbij aansluitend laat de Stadspeiling 2009 zien dat het aandeel volwassen Nijmegenaren, dat zich als vrijwilliger voor sportclubs inzet, ongeveer gelijk gebleven is (6%). Ook behoefte aan vrijwilligers niet veel veranderd Circa 1 op de 3 verenigingen geeft aan over onvoldoende vrijwilligers te beschikken. In 2005 werd hetzelfde percentage gemeten. Wel valt op dat het aandeel kleinere verenigingen met onvoldoende vrijwilligers is toegenomen (24% tegenover 13% in 2005), terwijl dat bij de grotere verenigingen andersom is (46% tegenover 59% in 2005). 1 Rapportage Sport 2008, Sociaal en Cultureel Planbureau / W.J.H. Mulier Instituut, Den Haag, december

7 Samenvatting en conclusies Net als in 2005 komen relatief veel verenigingen bestuurders, commissieleden, mensen voor bar-/kantinediensten en trainers te kort. Ook zijn er clubs met te weinig coaches/teambegeleiders, mensen voor de organisatie van activiteiten en mensen voor het beheer en onderhoud van materialen en de accommodatie, maar het zijn er wel minder dan vier jaar geleden. Verder zoeken minder clubs dan toen personen voor de samenstelling van het clubblad, maar er is wel behoefte aan personen voor het onderhouden van de website en de communicatie/pr. Niet alleen verenigingen met een tekort aan vrijwilligers zijn op zoek naar kader. Ook verenigingen die aangeven over voldoende vrijwilligers te beschikken, zijn deels op zoek naar extra vrijwilligers. In totaal is twee derde van de verenigingen op zoek naar vrijwilligers. Grotere verenigingen zijn het meest op zoek naar kader Ook niet veranderd ten opzichte van 2005 is dat grotere verenigingen het meest op zoek zijn naar vrijwilligers: 46% van de grotere clubs geeft aan onvoldoende vrijwilligers te hebben (tegenover 24% van de kleinere verenigingen) en 90% is op zoek naar vrijwilligers (tegenover 47% van de kleinere verenigingen). Bij 72% van de grotere clubs spelen één of meer knelpunten m.b.t. het verenigingskader, bij de kleinere clubs geldt dat voor 32%. Een kwart van de grotere verenigingen en 1 op de 8 kleinere verenigingen geeft aan dat men in de komende periode ondersteuning bij het werven van kader kan gebruiken. Extra capaciteit en deskundigheid via Transferpunt Sport Het bevorderen van de samenwerking tussen onderwijsorganisaties en sportclubs kan leiden tot extra capaciteit en deskundigheid voor sportclubs, terwijl het onderwijs kan profiteren van waardevolle stageplekken en praktijkervaring. Daarom is in 2006 het Transferpunt Sport opgericht, een samenwerkingsverband tussen NOC*NSF, HAN, ROC Nijmegen en de gemeente Nijmegen. De sportverenigingsmonitor laat zien dat 29% van de verenigingen in het voorgaande jaar met het Transferpunt Sport en/of het ROC en/of de HAN heeft samengewerkt. Meer hierover staat in paragraaf Accommodatie Tevredenheid over accommodaties toegenomen In de afgelopen jaren heeft de gemeente veel geïnvesteerd in het vernieuwen en verbeteren van sportaccommodaties. Dit heeft geleid tot een grotere tevredenheid bij de clubs over de accommodaties. Van de verenigingen die hun enige of meest gebruikte accommodatie van de gemeente huren is 74% is in het algemeen tevreden over die accommodatie, tegenover 56% in 2005; 14% is er in het algemeen ontevreden over (was 21% in 2005). Oordeel over binnensportaccommodaties overwegend positief Gevraagd is naar de tevredenheid over 23 aspecten van de binnensportaccommodaties, die de clubs het meest gebruiken. Voor de gemeentelijke binnensportaccommodaties geldt dat verenigingen gemiddeld over tussen de 2 en 3 aspecten ontevreden zijn. Er zijn geen aspecten van de gemeentelijke binnensportaccommodaties waar veel onvrede over is; het hoogste ontevredenheidspercentage is 24%. De meest genoemde punten van ontevredenheid zijn: het schoonmaken van de toiletten, douches, kleedruimtes en de vloer; het zaalklimaat (ventilatie, verwarming, temperatuur); 5

8 Een onderzoek naar de stand van zaken bij Nijmeegse sportverenigingen de mogelijkheden voor het parkeren van auto s en het stallen van (brom)fietsen; de bewegwijzering naar de zaal en de veiligheid in de omgeving van de zaal. In totaal hebben aan het onderzoek 37 verenigingen, die binnensportaccommodatie van de gemeente huren, meegedaan; 2 daarvan zijn over het algemeen ontevreden over de accommodaties, die men van de gemeente huurt. Ook oordeel over buitensportaccommodaties overwegend positief Gevraagd is naar de tevredenheid over 17 aspecten van de door de clubs gebruikte buitensportaccommodatie. Voor de gemeentelijke buitensportaccommodaties geldt dat verenigingen gemiddeld over tussen de 3 en 4 aspecten ontevreden zijn. Aspecten, waar relatief veel onvrede over is, zijn de parkeermogelijkheden voor de auto en de bewegwijzering naar de accommodatie. In totaal hebben aan het onderzoek 16 verenigingen, die buitensportaccommodatie van de gemeente huren, deelgenomen; 4 daarvan zijn over het algemeen ontevreden over de accommodatie, die men van de gemeente huurt. Deels gaat de onvrede over accommodaties, waarvoor verbetering of vernieuwing in de planning zit. Meerderheid clubs tevreden over dienstverlening afdeling accommodaties Gevraagd is of de verenigingen tevreden zijn over de dienstverlening bij het reserveren/huren van gemeentelijke sportaccommodaties. Van de 42 verenigingen, die hun enige of meest gebruikte accommodatie van de gemeente huren, zijn er 31 tevreden over die dienstverlening en is er 1 ontevreden over (10 x noch tevreden/noch ontevreden). Deel van met name de grotere verenigingen heeft accommodatiewensen Een derde deel van de grotere verenigingen wil in de komende jaren een oplossing voor bepaalde accommodatieproblemen (huidige accommodatie is te klein; achterstallig/slecht onderhoud; club heeft nieuwe accommodatie nodig, maar er is nog geen oplossing gevonden; behoefte aan betere velden). De kleinere clubs hebben minder vaak accommodatiewensen voor de komende periode. 1.5 Financiën Naast contributie zijn sponsorgelden en horecaomzet belangrijke inkomstenbronnen Voor veel clubs is de contributie de belangrijkste inkomstenbron. Daarnaast zijn voor veel clubs geld van sponsoren/adverteerders en horecaomzet belangrijke inkomstenbronnen (voor 49 resp. 40%). Dat geldt met name voor de grotere clubs. In vergelijking met 2005 geven meer verenigingen aan dat horecaomzet (40% tegenover 20% in 2005) en subsidie van de gemeente (26% tegenover 16% in 2005) belangrijke inkomstenbronnen zijn. Circa 7 op de 10 clubs zijn redelijk tot goed op de hoogte van waarvoor sportclubs bij de gemeente subsidie kunnen aanvragen. Grotere verenigingen zijn wat beter bekend met de subsidiemogelijkheden dan kleinere clubs. Inschatting financiële positie weinig veranderd Van de clubs vindt 15% de financiële situatie zorgwekkend (7%) of minder gezond (8%), 38% vindt deze redelijk en 47% vindt deze gezond/zeer gezond. In 2005 werden vergelijkbare percentages gemeten. Bij circa 60% van de clubs was de financiële positie in de afgelopen jaren stabiel; 1 op de 5 clubs geeft aan dat deze verbeterd is en 1 op de 6 clubs heeft verslechterd 6

9 Samenvatting en conclusies aangekruist. In 2005 gaven wat meer clubs aan dat de financiële positie verbeterd of verslechterd was. Een vijfde van de clubs heeft een knelpunt op het financiële vlak genoemd. Vaak gaat het om een tekort aan sponsorinkomsten. Vooral grotere clubs bezorgd over economische crisis Ruim veertig procent van de sportclubs ervaart of voorziet negatieve gevolgen van de huidige economische crisis: 13% van de clubs geeft aan nu al last te ondervinden van de economische crisis en 31% verwacht dat voor de komende periode; 56% heeft er geen last van en denkt dat ook niet te krijgen. Vooral grotere clubs ervaren of verwachten negatieve gevolgen van de economische crisis (62%). Ze vrezen in de eerste plaats een terugloop van de sponsorinkomsten. Ook is er enige vrees voor het gaan bezuinigen op sporten door (potentiële) leden. Bij de vraag op welke vlakken de clubs in de komende periode ondersteund willen worden, is het werven van sponsoren/adverteerders/subsidie het meest aangekruiste antwoord (door een derde van alle clubs en door bijna de helft van de grotere clubs). 1.6 Ondersteuning en samenwerking Veel clubs hebben met meer partners van doen Via Sportservice Nijmegen biedt de gemeente verenigingsondersteuning. En in 2006 werd het Transferpunt Sport in het leven geroepen, een samenwerkingsverband tussen NOC*NSF, HAN, ROC Nijmegen en de gemeente Nijmegen. Vanuit het onderwijs kunnen verenigingen extra capaciteit en deskundigheid krijgen, terwijl het onderwijs kan profiteren van waardevolle stageplekken en praktijkervaring. Meer in het algemeen stimuleert de gemeente de samenwerking tussen sportclubs en diverse partners, teneinde het sportklimaat in Nijmegen te versterken. Het gaat bijvoorbeeld om samenwerking met anders sportclubs, scholen, buitenschoolse opvang en gezondheidszorginstellingen. In de sportverenigingmonitor zijn diverse vragen over de ondersteuning en samenwerking opgenomen. Voor driekwart van de verenigingen blijkt te gelden dat ze ondersteund worden door en/of samenwerken met één of meer partners. Bij grotere clubs ligt dit aandeel nog hoger (87%). Als we de clubs, die niet met partners samenwerken en/of door partners ondersteund worden niet meerekenen, hebben de clubs gemiddeld met tussen de 3 en 4 verschillende soorten partners te maken (3 scholen tellen bijvoorbeeld als 1 partner); 16% van de clubs werkt samen en/of wordt ondersteund door minimaal 4 verschillende soorten partners. Partners, waar relatief veel clubs mee van doen hebben, zijn: andere sportverenigingen (48% tegenover 43% in 2005); Sportservice Nijmegen (44% tegenover 38% in 2005); sportbonden-/federaties (40%); basis- en voortgezet onderwijsscholen (29%); Transferpunt Sport en/of ROC en/of HAN (29%); gemeentelijke afdeling accommodaties (20%). Partners, waar nog niet zo veel clubs mee samenwerken, zijn gezondheidszorginstellingen, kinderopvangorganisaties, welzijnsorganisaties, wijkorganisaties en de vrijwilligerscentra (3 tot 6%). 7

10 Een onderzoek naar de stand van zaken bij Nijmeegse sportverenigingen Een kwart van de clubs - 1 op de 3 grotere clubs en 1 op de 7 kleinere clubs - wil de komende periode meer gaan samenwerken. Daarbij zijn het ROC en de HAN relatief vaak genoemd. De meeste van die clubs werken nu ook al met partners samen, twee nog niet. Meerderheid clubs tevreden over wat contacten met Sportservice Nijmegen opleveren Een meerderheid van de clubs, die ondersteund worden door of samenwerken met Sportservice Nijmegen, werkt met de Sportservice aan sportstimulering. Andere meer genoemde vormen van ondersteuning en samenwerking zijn: advisering, voorlichting, organisatorische ondersteuning, ondersteuning bij de ledenwerving, ondersteuning bij de promotie en PR, de aanstelling van een combinatiefunctionaris, stimuleren van fair play, materiaalverstrekking en kennisuitwisseling. Van de 34 clubs, die met Sportservice Nijmegen te maken hebben gehad, zijn er 22 tevreden over het resultaat van de ondersteuning/samenwerking; 1 vereniging is er ontevreden over; de overige verenigingen zijn noch tevreden, noch ontevreden of kunnen nog geen oordeel geven. Deel van clubs wil meer met HAN en/of ROC gaan samenwerken Van de verenigingen geeft 29% aan dat ze van doen hebben gehad met het Transferpunt Sport en/of het ROC en/of de HAN. De meest genoemde vorm ondersteuning/samenwerking betreft de inzet van stagiaires. In dit verband geven 20 van de 77 clubs aan dat ze een door Calabris erkend leerbedrijf zijn 2. Andere genoemde vormen van ondersteuning/samenwerking zijn onder meer: uitvoeren van onderzoek, ondersteuning van kader, ondersteuning m.b.t. het beleid, het opleiden van sporters, het begeleiden van trainers en ondersteuning bij de ledenwerving. Van de 22 clubs die met het Transferpunt Sport en/of het ROC en/of de HAN samenwerken, zijn er 11 tevreden over het resultaat van de ondersteuning/samenwerking; 1 vereniging is er ontevreden over; de overige verenigingen zijn deels tevreden/deels ontevreden, noch tevreden/noch ontevreden of kunnen nog geen oordeel geven. Elf verenigingen willen meer gaan samenwerken met het ROC en/of de HAN; vijf daarvan werken er nu nog niet met deze instellingen samen. Clubs overwegend tevreden over samenwerking met partners Voor de verschillende soorten partners waar sportclubs mee samenwerken (andere sportverenigingen, scholen, de gemeentelijke afdeling accommodaties, sportbonden/-federaties, enzovoorts) geldt in alle gevallen dat er duidelijk meer clubs tevreden dan ontevreden zijn over wat die samenwerking heeft opgeleverd. Ook komt het regelmatig voor dat clubs (nog) geen duidelijk oordeel over het resultaat van de samenwerking hebben. 1.7 Ambities Uiteenlopende ambities geven beeld van diversiteit sportclubs Eerder is al aangegeven dat een meerderheid van de clubs wil groeien. Een kleiner deel - ruim een kwart - wil ongeveer even groot blijven. 2 Calabris is het kenniscentrum voor leren in de praktijk in zorg, welzijn en sport. Als een sportvereniging de organisatie structureel wil openstellen voor stagiaires, kan de vereniging een door Calabris erkend leerbedrijf worden. 8

11 Samenvatting en conclusies Circa een derde van de clubs streeft naar betere prestaties (23%) of prestaties op topsportniveau (10%). Een kleiner deel wil uitsluitend sport op recreatief niveau blijven bieden (18%). Het grootste deel wil zowel recreatieve als prestatieve sport bieden. Een op de vijf clubs wil (verder) professionaliseren. Ongeveer de helft daarvan geeft aan daarbij ondersteuning te kunnen gebruiken. Kleinere verenigingen hebben vaker dan grotere verenigingen de volgende ambities: sport op recreatief niveau blijven bieden, een groei van het aantal volwassen leden of ongeveer even groot blijven/continuïteit. Grotere verenigingen willen relatief vaak een combinatie van recreatieve en prestatieve sport blijven bieden, meer jeugdleden, verbeteringen m.b.t. de accommodatie, verder professionaliseren en financieel gezond worden. Meer clubs besteden aandacht aan thema s rondom sporten In vergelijking met 2005 zijn er nu meer clubs die speciale aandacht besteden aan normen en waarden/respect (51% tegenover 31% in 2005). Ook is er wat meer aandacht voor fair play/sportief gedrag (46% tegenover 39% in 2005). Niet veranderd is het aandeel dat aandacht besteedt aan gezondheid/gezonde leefstijl (20%). De grotere clubs besteden relatief meer aandacht aan fair play/sportief gedrag, de kleinere clubs meer aan gezondheid/gezonde leefstijl. Deze keer is ook gevraagd of de verenigingen speciale aandacht aan integratie tussen allochtonen en autochtonen besteden. Ruim 20% van de clubs geeft aan dat te doen. Bij een meerderheid daarvan is meer dan 12% van de leden allochtoon. Ter achtergrond: 80% van de clubs heeft allochtone leden; bij 23% van de clubs is het aandeel allochtonen hoger dan 12% (= aandeel niet-westerse allochtonen onder de Nijmeegse bevolking). 1.8 Slotconclusies In vergelijking met vier jaar geleden is de situatie bij sportclubs op een aantal vlakken verbeterd: Meer clubs zijn tevreden over de accommodatie, die ze van de gemeente huren. De ledenontwikkeling bij de clubs is wat gunstiger: er zijn nu meer clubs, waarbij het aantal leden in de voorgaande jaren gegroeid of min of meer stabiel gebleven is. Veel clubs hebben de ambitie om door te groeien. Meer clubs besteden aandacht aan thema s rondom het sporten, zoals normen en waarden/respect. Er lijkt sprake van een groei van het aantal sportclubleden met een functiebeperking. Veel clubs worden ondersteund door en/of werken samen met partners. Vaak zijn die clubs tevreden over wat dat oplevert. Ook voor de komende tijd hebben veel clubs behoefte aan ondersteuning, met name bij de werving van sponsoren, leden en kader. De behoefte aan extra kader is nog even groot als in Ook wil een deel van de verenigingen ondersteuning bij de PR/communicatie, het beheer van clubhuis/kantine, het (verder) professionaliseren en het opstellen van beleids-/toekomstplannen. 9

12 Een onderzoek naar de stand van zaken bij Nijmeegse sportverenigingen Enkele aandachtpunten, die uit het onderzoek naar voren komen, zijn: de zorgen over de gevolgen van de economische crisis (met name de vrees voor het afnemen van sponsorinkomsten); de onbekendheid met het gemeentelijke sportfonds, dat ervoor moet zorgen dat kinderen uit gezinnen met een laag inkomen bij een sportclub kunnen gaan. 10

13 Inleiding 2 Inleiding 2.1 Aanleiding voor onderzoek In 2005 is de Nijmeegse sportverenigingsmonitor voor het eerst uitgevoerd. Dit naar aanleiding van de Beleidsnota Sport , waarin stond dat het sportbeleid in Nijmegen geëvalueerd en gemonitord diende te worden. Diverse doelstellingen en voornemens in de nota hadden betrekking op sportverenigingen. In 2005 heeft het college besloten om het onderzoek iedere vier jaar te herhalen. Daarom is in het gemeentelijke onderzoeksplan 2009 de uitvoering van de vervolgmeting sportverenigingsmonitor opgenomen. Inmiddels werkt de gemeente aan de uitvoering van de nota Accenten Beleidsnota Sport , die voortborduurt op de Beleidsnota Sport Bij alle vier de programmalijnen in de nota is er een link met sportverenigingen: 1. Verhogen van sportdeelname Sportverenigingen zijn samen met scholen, naschoolse opvang en welzijnsorganisaties betrokken bij sportstimulering. 2. Versterken van sportverenigingen Omdat sportverenigingen het fundament voor sportbeoefening zijn, wordt aan het ondersteunen van sportverenigingen een hoge prioriteit toegekend. Bij het versterken van de sportverenigingen is als doelstelling geformuleerd: In 2010 moet er een structurele kwaliteitsverbetering plaats hebben gevonden binnen het Nijmeegse sportaanbod en de sportverenigingen. Die verbetering moet onder meer blijken uit een toename van het aantal verenigingen met een stabilisatie of toename van het ledenaantal. 3. Kwalitatief goede sportaccommodaties Verenigingen worden betrokken bij de inrichting van sportaccommodaties. 4. Topsport Diverse verenigingen hebben teams die op hoog niveau spelen. Diverse verenigingen zijn betrokken bij de plannen voor het Topsport- en Innovatiepark. In de nota wordt nadruk gelegd op het belang van samenwerken, verbinden en netwerken, teneinde het sportklimaat te versterken. De vragen die we bij de sportverenigingsmonitor hebben voorgelegd, sluiten aan bij de genoemde programmalijnen. Ook is gevraagd naar diverse vormen van samenwerking. Met de sportverenigingsmonitor willen we het volgende bereiken: Een actueel beeld van sportverenigingen als het gaat om: - ledenaantallen; - verenigingskader; - voornemens, plannen, ambities en knelpunten; - ondersteuning door andere partijen; - de behoefte aan extra ondersteuning; - samenwerking met andere partijen, onder meer bij de sportstimulering; - de behoefte aan nieuwe samenwerkingsverbanden; - de tevredenheid over de accommodatie; - de financiële positie. 11

14 Een onderzoek naar de stand van zaken bij Nijmeegse sportverenigingen Een beeld krijgen van de ontwikkelingen bij sportverenigingen sinds Onder meer: is het aandeel verenigingen met een stabilisatie of toename van het ledenaantal gestegen? Is de behoefte aan extra vrijwilligers afgenomen? Is de tevredenheid over de sportaccommodaties toegenomen? De uitkomsten van het onderzoek kunnen leiden tot aanpassingen in het gemeentelijk beleid ten aanzien van sportverenigingen. 2.2 Onderzoeksvragen Op basis van de programmalijnen en prioriteiten in de sportnota komen we tot de volgende hoofdvragen: Hoe gaat het met de vereniging (leden, kader, financiën)? Wat is er sinds 2005 verbeterd/verslechterd? Wat zijn de voornaamste voornemens, plannen, ambities en knelpunten? Van welke partijen heeft de vereniging in de afgelopen 4 jaar ondersteuning gehad? Is de vereniging tevreden over wat die ondersteuning heeft opgeleverd? Heeft de vereniging in de komende periode behoefte aan ondersteuning en zo ja op welke vlakken, met welk doel? Met welke partners werken verenigingen samen? Waaruit bestaat de samenwerking? Is de vereniging tevreden over wat de samenwerking heeft opgeleverd? Heeft de vereniging behoefte aan meer samenwerking in de komende periode en zo ja op welke vlakken, met welk doel? Van welke sportaccommodatie(s) van de gemeente maakt de vereniging gebruik? Over welke aspecten van die accommodatie(s) zijn ze tevreden/ontevreden? Wat zijn de voornaamste knelpunten m.b.t. die accommodaties? 2.3 Opzet en uitvoering van onderzoek De verenigingen in het sportverenigingenbestand van Sportservice Nijmegen hebben half april 2009 een schriftelijke vragenlijst ontvangen 3. Met deze vragenlijst konden vereniging alle antwoorden verzamelen, om deze vervolgens in te geven in een digitale vragenlijst. Ook mocht men de ingevulde schriftelijke vragenlijst terugsturen. Bij de vragenlijst zat een brief van de wethouder voor sportzaken, waarin het belang van het onderzoek werd toegelicht. Na twee weken hebben we de verenigingen een schriftelijk herinnering toegestuurd en weer twee weken later nog een herinnering per . 3 In tegenstelling tot de meting in 2005 zijn verenigingen binnen de schietsport, hengelsport, denksporten, surfsport en bergsport niet benaderd. Voor deze sporten is de vragenlijst om diverse redenen minder van toepassing (maken geen gebruik van sportzalen/sportparken, minder van toepassing als het gaat om sportstimulering, e.d.). Verder zijn deze keer minder kegelverenigingen benaderd. In 2005 bleek de vragenlijst minder van toepassing voor de vele kleine kegelverenigingen in de stad. Alleen de vereniging 3K is benaderd, vanwege het aanbod gericht op mensen met een functiebeperking. Tenslotte zijn ook de studentensportverenigingen, die van het Universitair Sportcentrum gebruik maken en een specifieke doelgroep bedienen, deze keer niet in het onderzoek meegenomen. 12

15 Inleiding In overleg met een aantal deskundigen binnen de gemeente 4 hebben we de in 2005 gebruikte vragenlijst geactualiseerd: Met een monitor volgen we ontwikkelingen door de tijd heen. Daarom zijn diverse vragen uit de in 2005 gehanteerde vragenlijst opnieuw gesteld. Bij bepaalde onderwerpen was het nodig om de vragen aan te passen. Zo zijn er nieuwe mogelijkheden gekomen voor samenwerking met partners en ondersteuning door externe partijen. Denk bijvoorbeeld aan ondersteuning door of samenwerking met het Transferpunt Sport, instellingen voor kinderopvang en instellingen op het gebied van gezondheidszorg. Het vragenblok over de accommodaties die de clubs gebruiken is sterk uitgebreid, omdat er in 2009 geen apart onderzoek naar de waardering van gemeentelijke sportaccommodaties plaatsvindt. Om de bijstellingen in de vragenlijst mogelijk te maken, zijn er ook vragen geschrapt, bijvoorbeeld over de organisatiestructuur, de aanpak van het werven van vrijwilligers en de hoogte van de contributie. Van de 169 benaderde sportverenigingen hebben er 77 aan het onderzoek meegewerkt. Daarmee is de respons wat lager dan in 2005: 46% tegenover 53% in benaderd n=169 meegedaan n=77 soort sport: voetbal vecht- en verdedigingssport volleybal 14 7 tennis 13 7 tafeltennis 9 2 gymnastiek, turnen 8 6 badminton 8 5 wandelsport 7 0 atletiek 6 4 ijshockey 5 1 hockey 3 3 basketbal 3 2 korfbal 3 2 paardensport 3 0 overig team-, duo- of solosport team duo solo diverse sporten 6 2 binnen- of buitensport binnen buiten beide, onbekend De programmamanager sport, vertegenwoordigers van Sportservice Nijmegen, een vertegenwoordiger vanuit de afdeling accommodaties en een adviseur beleidsontwikkeling. 13

16 Een onderzoek naar de stand van zaken bij Nijmeegse sportverenigingen Het overzicht op pagina 13 geeft een beeld van wat voor verenigingen er aan het onderzoek hebben deelgenomen. De verdeling naar team-, duo- en solosporten en naar binnen- en buitensporten bij de verenigingen die aan het onderzoek hebben deelgenomen, sluit goed aan bij de verdeling voor alle benaderde verenigingen. Verder zien we dat voor de meeste takken van sport geldt dat er clubs aan het onderzoek hebben deelgenomen. Een verschil met 2005 is dat er nu minder ijshockey-, paardensport- en tafeltennisverenigingen hebben deelgenomen. Over het geheel genomen kunnen we zeggen dat de verenigingen, die aan het onderzoek hebben deelgenomen, een redelijk goede afspiegeling vormen van alle benaderde verenigingen. Bij de analyse van de onderzoeksuitkomsten hebben we steeds gekeken naar het onderscheid tussen kleinere verenigingen (minder dan 100 leden) en grotere verenigingen (minimaal 100 leden). Op aanvraag kunnen we de uitkomsten ook splitsen naar: solo-, duo- en teamsporten; binnen- en buitensporten. Om een goede vergelijking met de uitkomsten van de meting in 2005 te kunnen maken, zijn de cijfers voor 2005 herberekend. De reden daarvoor is dat verenigingen binnen een aantal takken van sport deze keer niet voor het onderzoek benaderd zijn (zie voetnoot 3 op pagina 12). 2.4 Indeling verslag In de hoofdstukken 3 t/m 8 behandelen we de volgende onderwerpen: - leden; - vrijwilligers; - accommodatie; - financiën; - ondersteuning en samenwerking; - plannen, doelstellingen, ambities en knelpunten. 14

17 Leden 3 Leden 3.1 Aantal leden Gevraagd is naar het aantal sportende leden. Deze keer hebben relatief wat meer verenigingen deelgenomen met een ledental van minimaal 100 (51% tegenover 43% in 2005). Dat kan samenhangen met het feit dat het percentage verenigingen, dat aangeeft dat het aantal leden in de afgelopen jaren gestegen is, groter is dan het percentage, dat aangeeft dat het aantal leden gedaald is (zie paragraaf 3.2). Verder zijn er in de afgelopen periode enkele fusies tussen Nijmeegse sportclubs geweest. Gemiddeld hebben de 77 verenigingen, die aan het onderzoek hebben deelgenomen, 294 leden (was 219 in 2005). 3.2 Ontwikkeling ledental Gevraagd is of er de afgelopen 4 jaar een duidelijke trend in het aantal sportende leden zat. In vergelijking met 2005 geven meer clubs aan dat het ledental in de afgelopen vier jaar gestegen of stabiel gebleven is of schommelde (88% tegenover 80% in 2005). Bij 12% is het aantal leden afgenomen (tegenover 19% in 2005; zie illustratie 1). Illustratie 1: ontwikkeling ledental in afgelopen 4 jaar; vergelijking met uitkomsten in % 45% 43% % 35% 36% 30% 25% 20% 25% 23% 22% 19 % 19 % 15% 10% 5% 0% 12 % 1% 0% toegenomen vrij stabiel w isselend afgenomen onbekend 15

18 Een onderzoek naar de stand van zaken bij Nijmeegse sportverenigingen In 2005 bleek dat kleinere verenigingen relatief meer met een dalend ledental te maken hadden. De meting van nu laat hetzelfde beeld zien (zie illustratie 2). Illustratie 2: ontwikkeling aantal leden in afgelopen 4 jaar naar verenigingsomvang toegenomen vrij stabiel dan weer stijging, dan weer daling afgenomen <100 leden minimaal 100 leden 8% 39% 50% 36% 24% 20% 18% 5% Groei van het aantal leden komt het meest voor bij voetbalverenigingen (8 van de 12 voetbalclubs die aan het onderzoek hebben deelgenomen) en relatief wat meer bij clubs met alleen jeugdleden. Een daling van het aantal leden komt wat meer voor bij clubs met alleen volwassen leden, maar er zijn ook clubs met alleen volwassen leden met een gestegen ledental en bij een meerderheid van die clubs is het ledental vrij stabiel. Circa 1 op de 3 grotere clubs hanteert een wachtlijst. Bij kleinere clubs komt dit nauwelijks voor. Bijna 1 op de 3 verenigingen streeft naar een sterke toename van het aantal leden; bijna de helft streeft naar een lichte toename van het ledental. Het streven naar een sterke toename komt wat vaker voor bij de verengingen onder de 100 leden. 3.3 Enkele kenmerken van ledenbestand Tweederde van de verenigingen heeft jeugdleden (tot 19 jaar). Bijna alle verenigingen hebben volwassen leden. Tot de specifieke doelgroepen van het gemeentelijk sportstimuleringsbeleid behoren onder meer 50-plussers, niet-westerse allochtonen en mensen met een lichamelijke en/of verstandelijke beperking. In dat verband zijn de volgende gegevens interessant: Zeven van de 77 verenigingen, die aan het onderzoek hebben deelgenomen, hebben alleen leden van 50 jaar en ouder; Van de verenigingen geeft 80% aan allochtone leden te hebben. Bij 18 van de 77 verenigingen is het aandeel allochtonen hoger dan 12% (= aandeel niet-westerse allochtonen onder de Nijmeegse bevolking). Tot die 18 verenigingen behoren 6 verenigingen binnen de vecht- en verdedigingssport en 5 voetbalclubs. Van de 77 verenigingen geven er 29 aan leden met lichamelijke en/of verstandelijke beperkingen te hebben (38%). Bij 10 van die verenigingen is het aantal leden met een beperking in de afgelopen vier jaar toegenomen en bij 4 verenigingen afgenomen. Een kwart van de 77 verenigingen heeft een speciaal aanbod voor mensen met een beperking (22% in 2005). Vier verenigingen richten zich specifiek op deze doelgroep. 3.4 Subsidie om mensen met weinig geld te kunnen laten sporten Het sportstimuleringsbeleid richt zich ook op de groep met een laag inkomen. Zo verstrekt de gemeente subsidie aan het Jeugdsportfonds voor de uitvoering van het gemeentelijk sportfonds. Dit fonds is bedoeld voor kinderen van 6 tot 18 jaar uit 16

19 Leden gezinnen waar geen geld is om kinderen te laten sporten. Het fonds vergoedt de contributie en de eerste sportattributen. De contributie wordt rechtstreeks aan de vereniging overgemaakt. Aanmelding van een kind geschiedt via intermediairs (hulpverleners, sportdocenten, welzijnswerkers, huisartsen, enzovoorts). Ook ouders kunnen via het gemeentelijke loket Zorg en Inkomen een aanvraag indienen. Een andere regeling, waar mensen met een laag inkomen via het loket Zorg en Inkomen een beroep op kunnen doen, is de Geld Terug Regeling. Via die regeling kan men een deel van de contributie voor een sportvereniging terugkrijgen. Aan de verenigingen is gevraagd of men op de hoogte is van deze regelingen. Circa de helft van de verenigingen met jeugdleden geeft aan het gemeentelijk sportfonds niet te kennen; 1 op de 3 verenigingen met jeugdleden hebben contributie uit het fonds betaald gekregen, in de meeste gevallen voor enkele leden en in een aantal gevallen voor veel leden. De Geld-Terug-Regeling is bij circa twee derde van de verenigingen bekend; ruim een derde van de verenigingen informeert leden over deze regeling. 17

20

21 Vrijwilligers 4 Vrijwilligers 4.1 Ontwikkeling aantal vrijwilligers Gevraagd is of er in de afgelopen 4 jaar een duidelijke trend in het aantal vrijwilligers zat. Illustratie 3: ontwikkeling aantal vrijwilligers in afgelopen 4 jaar; vergelijking met uitkomsten in % 70% 67% 69% % 50% 40% 30% 20% 10% 0% 13 % 12 % 9% 9% 10 % 7% 4% 0% toegenomen vrij stabiel w isselend afgenomen onbekend... In vergelijking met 2005 is er weinig veranderd: de meeste verenigingen geven aan dat het vrijwilligersaantal vrij stabiel is of wisselt. Het percentage verenigingen, waarbij het aantal vrijwilligers is toegenomen (9%), is ongeveer even groot als het percentage verenigingen, waarbij het aantal vrijwilligers is afgenomen (10%). In 2005 bleek dat grotere verenigingen relatief vaak met een dalend aantal vrijwilligers te maken hadden. Bij de meting nu is het verschil tussen de kleinere en grotere verenigingen geringer. Illustratie 4: ontwikkeling aantal vrijwilligers in afgelopen 4 jaar naar verenigingsomvang toegenomen vrij stabiel dan weer stijging, dan weer daling afgenomen <100 leden minimaal 100 leden 8% 10% 76% 62% 8% 15% 8% 13% 19

22 Een onderzoek naar de stand van zaken bij Nijmeegse sportverenigingen 4.2 Voldoende vrijwilligers? Net als in 2005 geeft circa 1 op de 3 verenigingen aan op dit moment een tekort aan vrijwilligers te hebben. Illustratie 5: percentage verenigingen met onvoldoende vrijwilligers naar verenigingsomvang; vergelijking met uitkomsten in 2005 < 100 leden 13% 24% minimaal 100 leden 46% 59% 0% 20% 40% 60% 80% Net als in 2005 zien we dat grotere verenigingen vaker onvoldoende vrijwilligers hebben. Wel valt op dat het aandeel kleinere verenigingen met een vrijwilligerstekort is toegenomen, terwijl dat bij de grotere verenigingen andersom is. Illustratie 6 op de volgende pagina geeft een overzicht van voor welke functies, taken en werkzaamheden verenigingen een tekort aan vrijwilligers hebben. Net als in 2005 komen relatief veel clubs bestuurders, commissieleden, mensen voor bar-/kantinediensten en trainers te kort. Ook zijn er clubs met te weinig coaches/teambegeleiders, mensen voor de organisatie van activiteiten en mensen voor het beheer en onderhoud van materialen en de accommodatie, maar het zijn er wel minder dan vier jaar geleden. Verder zoeken minder verenigingen personen voor de samenstelling van het clubblad, maar er is wel behoefte aan personen voor het onderhouden van de website en de communicatie/pr. Deze laatste zaken zijn in 2005 niet gevraagd en staan daarom in illustratie 6 voor dat jaar op nul. 20

23 Vrijwilligers Illustratie 6: functies, taken en werkzaamheden waarvoor verenigingen te weinig vrijwilligers hebben; vergelijking met uitkomsten in 2005 (in % van alle verenigingen) commissies bestuur bar-/kantinediensten training/lesgeven arbitrage/jurering communicatie/pr organisatie activiteiten coaching/begeleiding teams onderhoud website samenstelling clubblad beheer/onderhoud materiaal beheer/onderhoud/ schoonmaak accomm administratieve taken sportmedische zorg/begeleiding 0% 5% 10% 15% 20% 25% Niet alleen verenigingen met een tekort aan vrijwilligers zijn op zoek naar kader. Ook verenigingen die aangeven over voldoende vrijwilligers te beschikken, zijn deels op zoek naar extra vrijwilligers. In totaal is twee derde van de verenigingen op zoek naar vrijwilligers: 90% van de grotere clubs en 47% van de kleinere clubs. Illustratie 7 geeft een overzicht van de behoefte aan vrijwilligers naar verenigingsomvang. In dit overzicht zijn ook de wensen van verenigingen met voldoende vrijwilligers, die extra vrijwilligers zoeken, meegenomen. 21

24 Een onderzoek naar de stand van zaken bij Nijmeegse sportverenigingen Illustratie 7: functies, taken en werkzaamheden waarvoor verenigingen vrijwilligers zoeken naar verenigingsomvang (in % van alle verenigingen) commissies bestuur bar-/kantinediensten training/lesgeven arbitrage/jurering communicatie/pr organisatie activiteiten coaching/begeleiding teams onderhoud website samenstelling clubblad beheer/onderhoud materialen beheer/onderhoud/schoonmaak accommodatie administratieve taken sportmedische begeleiding <100 leden minimaal 100 leden 16% 61% 21% 44% 8% 46% 18% 46% 5% 38% 8% 33% 13% 28% 10% 23% 5% 20% 5% 10% 0% 15% 3% 15% 3% 13% 0% 3% Voor alle functies, taken en werkzaamheden geldt dat grotere verenigingen duidelijk meer op zoek zijn naar vrijwilligers dan kleinere verenigingen. Ook in 2005 was dat het geval. 22

25 Accommodatie 5 Accommodatie 5.1 Wat voor accommodatie? Voor 42 van de 77 verenigingen geldt dat ze de enige of meest gebruikte sportaccommodatie van de gemeente huren; 30 verenigingen hebben hun eigen accommodatie of huren van een andere partij; 5 verenigingen maken geen gebruik van een sportaccommodatie. Van de 42 verenigingen, die accommodatie van de gemeente huren, maken er 37 gebruik van één of meer binnensportaccommodaties en 16 van een buitensportaccommodatie. Van de 30 verenigingen, die geen accommodatie van de gemeente huren, maken er 23 gebruik van één of meer binnensportaccommodaties en 15 van een buitensportaccommodatie. 5.2 Algemeen oordeel over accommodaties Net als in 2005 is gevraagd is of de verenigingen in het algemeen tevreden zijn over de sportaccommodatie(s), waarvan ze gebruik maken. Bij verenigingen, die hun enige of meest gebruikte accommodatie van de gemeente huren, is de tevredenheid duidelijk toegenomen: 74% is in het algemeen tevreden over de accommodatie, tegenover 56% in Ook bij verenigingen met een eigen accommodatie of die accommodatie van een andere partij huren, is de tevredenheid toegenomen (van 68% in 2005 naar 80% nu). Illustratie 8: (on)tevredenheid over de accommodatie tevreden ontevreden geen van beide huurt van gemeente % 21% 23% % 14% 12% eigen accommodatie of huurt van andere partij % 15% 17% % 10% 10% 5.3 Oordeel over van de gemeente gehuurde binnensportaccommodaties Aan verenigingen, die één of meer binnensportaccommodaties (sporthal, sportzaal of gymzaal) gebruiken, is gevraagd naar de tevredenheid over 23 aspecten van die accommodatie 5. De onderstaande illustratie laat de uitkomsten zien voor de gemeentelijke binnensportaccommodaties. 5 Deze aspecten zijn voorgelegd voor maximaal twee binnensportaccommodaties. 23

26 Een onderzoek naar de stand van zaken bij Nijmeegse sportverenigingen Illustratie 9: tevredenheid over aspecten van de gemeentelijke binnensportaccommodaties (n=45) tevreden ontevreden verlichting van zaal 80% 9% zaalklimaat (ventilatie, verwarming, temperatuur) 51% 22% akoestiek van zaal 64% 2% geschiktheid van vloer voor de sport 82% 4% schoonmaken van vloer 49% 18% comfort van kleedruimtes 67% 4% comfort van douches/toiletten 44% 13% schoonmaken van kleedruimtes/douches/toiletten 36% 24% aanwezigheid van sportmaterialen 47% 2% bergingsruimte voor sportmaterialen 49% 9% tribune 22% 4% onderhoud van sportzaal in totaal 53% 7% uitstraling van sportzaal in totaal 44% 9% beheer van sportzaal 53% 2% kantinegelegenheid 36% 11% beschikbaarheid EHBO materialen 16% 9% parkeergelegenheid voor auto's 62% 16% mogelijkheden voor stallen van (brom)fiets 47% 16% verlichting rondom zaal 40% 13% onderhoud van beplanting rondom zaal 36% 4% veiligheid in omgeving zaal 29% 16% toegankelijkheid voor mensen met een handicap 33% 13% bewegwijzering naar zaal 44% 18% Over verschillende aspecten wisten veel verenigingen geen oordeel te geven, bijvoorbeeld de beschikbaarheid van EHBO-materialen en het onderhoud van de beplanting rondom de zaal. Deels heeft dat te maken met het feit dat bepaalde 24

27 Accommodatie aspecten maar op een deel van de accommodaties van toepassing zijn, zoals de tribune en de kantinegelegenheid. Er zijn geen aspecten van de gemeentelijk accommodaties waar veel onvrede over is; het hoogste ontevredenheidspercentage is 24%. De meest genoemde punten van ontevredenheid zijn: het schoonmaken van de toiletten, douches, kleedruimtes en de vloer, het zaalklimaat (ventilatie, verwarming, temperatuur), de mogelijkheden voor het parkeren van auto s en het stallen van (brom)fietsen, de bewegwijzering naar de zaal en de veiligheid in de omgeving van de zaal. Gemiddeld zijn verenigingen ontevreden over tussen de 2 en 3 aspecten. Bij de volgende accommodaties zijn relatief de meeste punten van ontevredenheid aangekruist: sporthal Meijhorst, sportzaal SSGN, sportzaal Bottendaal en de gymzalen Kan. Faberstraat, Tollensstraat, Marie Curiestraat, Fl. Nightingalestraat en Heidebloemstraar 201. Accommodaties, waarbij nauwelijks aspecten van ontevredenheid zijn aangekruist, zijn: de sporthallen Ark van Oost, Jan Massinkhal en Mondial College, de sportzalen De Klif, De Ster, De Zwaluw en De Spil en de gymzalen Tolhuis, Zwanenveld en Weezenhof. Na het voorleggen van de aspecten is gevraagd naar het voornaamste punt van ontevredenheid m.b.t. de binnensportaccommodatie. Het meest genoemd is het schoonmaken van de accommodatie (9 x genoteerd), gevolgd door het zaalklimaat (5 x) en de veiligheid rondom de zaal (3 x). In totaal hebben aan het onderzoek 37 verenigingen, die binnensportaccommodatie van de gemeente huren, meegedaan; 2 daarvan zijn over het algemeen ontevreden over de van de gemeente gehuurde accommodatie. 5.4 Oordeel over van de gemeente gehuurde buitensportaccommodaties Aan de verenigingen, die een buitensportaccommodatie gebruiken, is gevraagd naar de tevredenheid over 17 aspecten van die accommodatie. Voor de gemeentelijke buitensportaccommodaties leidt dat tot de volgende uitkomsten: - gemiddeld zijn verenigingen ontevreden over tussen de 3 en 4 aspecten van de accommodatie; - aspecten, waar relatief veel verenigingen ontevreden over zijn, zijn de parkeermogelijkheden voor de auto (50% ontevreden) en de bewegwijzering naar de accommodatie (eveneens 50% ontevreden); - bij de sportparken Lindenholt en Brakkenstein zijn relatief veel punten van ontevredenheid aangekruist; - bij de vraag naar het voornaamste punt van ontevredenheid m.b.t. de buitensportaccommodatie is geen enkel punt meer dan 2 keer genoteerd. In totaal hebben aan het onderzoek 16 verenigingen, die buitensportaccommodatie van de gemeente huren, deelgenomen; 4 daarvan zijn in het algemeen ontevreden over de van de gemeente gehuurde accommodatie. Deels gaat de onvrede over accommodaties, waarvoor verbetering of vernieuwing in de planning zit. 25

28 Een onderzoek naar de stand van zaken bij Nijmeegse sportverenigingen 5.5 Gemeentelijke dienstverlening bij verhuur sportaccommodaties Gevraagd is of verenigingen tevreden zijn over de dienstverlening bij het reserveren/huren van de gemeentelijke sportaccommodaties. Van de 42 verenigingen,die hun enige of meest gebruikte accommodatie van de gemeente huren, zijn er 31 tevreden en is er 1 ontevreden (10 x noch tevreden/noch ontevreden). Ook is gevraagd of men weet met wie men contact moet opnemen als men klachten of opmerkingen heeft over een van de gemeente gehuurde sportaccommodatie. Circa een derde neemt in dat geval contact op met iemand van de afdeling accommodaties, een vijfde neemt contact op met de beheerder van de accommodatie en een derde neemt contact op met één van beiden; 10% neemt contact op met iemand anders, waarbij niet goed ingevuld is met wie. 26

29 Financiën 6 Financiën 6.1 Belangrijkste inkomstenbronnen Voor de meeste verenigingen (84%) is contributie de belangrijkste inkomstenbron; 8% moet het in de eerste plaats van de horecaomzet hebben. In 2005 werden vergelijkbare percentages gemeten. In de voorgaande 4 jaar is de contributie bij ruim de helft van de clubs gestegen. Bij de grotere clubs is de contributie vaker gestegen dan bij de kleinere. Gemiddeld is de contributie bij de clubs, bij welke de contributie in de afgelopen 4 jaar gestegen is, 11% hoger dan in Kijken we naar de drie belangrijkste inkomstenbronnen, dan zien we de volgende veranderingen ten opzicht van 2005: meer verenigingen geven aan dat de horecaomzet daartoe behoort (40% tegenover 20% in 2005). Dat geldt ook voor subsidie van de gemeente (26% tegenover 16% in 2005). Inkomsten via sponsoren en adverteerders zijn voor de helft van de clubs een belangrijke inkomstenbron. Illustratie 10: de belangrijkste inkomstenbronnen (verenigingen mochten maximaal 3 inkomstenbronnen aankruisen); vergelijking met uitkomsten in contributie 96% 95% sponsoren, adverteerders 44% 49% 2009 horecaomzet 20% 40% 2005 subsidie gemeente Nijmegen 16 % 26% anders 29% 32% 0% 20% 40% 60% 80% 100%... 27