Sterktes van mensen. Sterktegerichte strategieën voor het ondersteunen van mensen met een psychiatrische problematiek die strafbare feiten pleegden
|
|
- Johanna van den Velde
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1
2 Sterktes van mensen
3
4 Sterktes van mensen Sterktegerichte strategieën voor het ondersteunen van mensen met een psychiatrische problematiek die strafbare feiten pleegden T. Vander Beken E. Broekaert K. Audenaert F. Vander Laenen S. Vandevelde W. Vanderplasschen (red.) Maklu Antwerpen/Apeldoorn
5 T. Vander Beken, E. Broekaert, K. Audenaert, F. Vander Laenen, S. Vandevelde & W. Vanderplasschen (red.) Sterktes van mensen. Sterktegerichte strategieën voor het ondersteunen van mensen met een psychiatrische problematiek die strafbare feiten pleegden Antwerpen-Apeldoorn Maklu pag x 16 cm ISBN D/2016/1997/8 NUR De auteurs en Maklu-Uitgevers nv Alle rechten voorbehouden. Behoudens uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de auteurs en van de uitgever. Hoewel bij de realisatie van deze uitgave een zo groot mogelijke nauwkeurigheid en correctheid werd nagestreefd, kan voor de aanwezigheid van eventuele (druk)fouten, onvolkomen- en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden noch de auteurs, noch de uitgever hiervoor enige aansprakelijkheid. Maklu-Uitgevers Somersstraat 13/15, B-2018 Antwerpen, info@maklu.be Koninginnelaan 96, Nl-7315 EB Apeldoorn, info@maklu.nl
6 Inhoudstafel Inleiding 9 HOOFDSTUK 1 Vier vormen van dader rehabilitatie: Naar een interdisciplinair perspectief 1. Paradigma-conflicten en rehabilitatie theorieën 2. Het herbekijken van de geschiedenis van rehabilitatie 3. Theorieën over desistance en theorieën over rehabilitatie 4. Conclusie: vier vormen van rehabilitatie 5. Dankwoord 6. Referenties HOOFDSTUK 2 De rehabilitatie van personen die een misdrijf hebben gepleegd: Aandacht voor risicomanagement én het zoeken naar een goed leven 1. Inleiding 2. Desistance 3. De risicomanagement benadering bij de rehabilitatie van personen die een misdrijf hebben gepleegd 4. Beperkingen van het risicomanagement model 5. Het Good Lives Model of Offender Rehabilitation 5.1. Algemene assumpties van het GLM 5.2. Etiologische assumpties van het GLM 5.3. Praktische implicaties van het GLM 5.4. Empirisch onderzoek dat de bruikbaarheid van het GLM ondersteunt 6. Conclusie 7. Referenties HOOFDSTUK 3 Een juridisch kader voor wetsovertreders met een psychische stoornis 1. Inleiding 2. De synthese van een juridisch raamwerk 3. Opzet
7 4. Bevindingen en discussie 4.1. Informatie 4.2. Bijstand 4.3. Toestemming 4.4. Vertrouwelijkheid 4.5. Procedurele rechten en waarborgen 4.6. Herziening en rechtsmiddelen 4.7. Assessment 4.8. Faciliteiten 4.9. Training en bewustzijn Behandeling 5. Conclusie en aanbevelingen HOOFDSTUK 4 Authority meets mentally ill : Het belang van procedurele rechtvaardigheid 1. Procedurele rechtvaardigheid: What s in a name 2. Procedurele rechtvaardigheid en personen met een psychiatrische problematiek die in contact komen met autoriteiten: Internationale onderzoeksbevindingen 2.1. Gedwongen opgenomen patiënten 2.2. Verdachten en daders met een psychiatrische problematiek Procedurele rechtvaardigheid en het contact met autoriteiten Procedurele rechtvaardigheid en recovery en desistance 3. Onderliggende psychologische verklaringsmechanismen voor de invloed van procedurele rechtvaardigheid op de reactie(s) van betrokkenen 3.1. Sociale identiteit 3.2. Legitimiteit 4. Aanbevelingen om de ervaring van procedurele rechtvaardigheid te bevorderen bij personen met een psychiatrische problematiek 4.1. Op het niveau van de politie 4.2. Op het niveau van de vonnisrechtbank, de strafuitvoeringsrechtbank of de commissies die belast zijn met de opvolging van een maatregel 4.3. Op het niveau van de strafuitvoering 5. Conclusie 6. Referenties
8 HOOFDSTUK 5 Het desistance proces van wetsovertreders met een psychiatrische problematiek gehypothekeerd door de internering 1. Achtergrond: risicodenken versus stoppen met criminaliteit 2. Doelstelling 3. Methodologie 3.1. Populatie en steekproeftrekking 3.2. Verkennende focusgroepen 4. Resultaten 4.1. Drie dominante ervaringen Ervaringen betreffende het juridisch statuut Ervaringen betreffende de psychiatrische problematiek Structurele factoren Sociale factoren Individuele factoren Ervaringen betreffende criminele activiteiten Structurele factoren Sociale factoren Individuele factoren 5. Discussie en conclusie 6. Referenties HOOFDSTUK 6 De Schone en het Beest: persoonlijk herstel binnen een forensische context 1. Inleiding 2. Herstel als begrip 3. Herstel als proces 4. De actuele situatie van geïnterneerde personen 5. Forensisch herstel als bijkomende vorm van herstel 6. Ervaringsdeskundigheid binnen een forensische zorgcontext als voorbeeld van herstelgerichte ondersteuning 7. Besluit 8. Referenties
9 HOOFDSTUK 7 De ervaringen, noden en behoeften van familieleden tijdens het herstelproces van een delictpleger met een psychiatrische problematiek, met aandacht voor een sterktegericht perspectief 1. Familiestudies 2. De ervaringen, noden en behoeften van familieleden van delictplegers met een psychiatrische problematiek 2.1. De rol van families in het herstelproces van een delictpleger met een psychiatrische problematiek 2.2. Drempels en behoeften Gewelddadig gedrag Dubbel stigma Desintegratie van de familie en verminderde sociale contacten Gevoelens 3. De invloed van een sterktegericht perspectief 4. Interventies ter ondersteuning van families 4.1. Forensiche Sociale Netwerkanalyse (FSNA) 4.2. Multi-Family Therapy (MFT) 4.3. Family WRAP 5. Conclusie 6. Referenties
10 Inleiding Tom Vander Beken 1 Eric Broekaert 2 Kurt Audenaert 3 Freya Vander Laenen 4 Stijn Vandevelde 5 Wouter Vanderplasschen 6 Mensen met een psychiatrische problematiek die strafbare feiten hebben gepleegd kunnen op twee manieren benaderd worden. Eén benadering bestaat erin deze mensen niet te bestraffen omdat ze psychisch ziek zijn en dus niet verantwoordelijk kunnen worden gesteld voor hun daden. De meeste strafrechtssystemen kiezen echter voor een benadering waarin deze mensen vooral als gevaarlijke personen worden gezien waartegen de samenleving zich in vele gevallen door opsluiting van de betrokkenen poogt te beschermen. De gevaarlijkheid wordt dan gebruikt als rechtvaardiging voor een interventie door de strafrechtsbedeling. Het gevolg van deze benadering is dat deze mensen vaak in gevangenissen of in sterk beveiligde settings terechtkomen waar de kwaliteit van de zorg te wensen overlaat. Deze situatie heeft ook juridisch verstrekkende gevolgen nu het Europees Hof voor de Rechten van de Mens dergelijke situaties steeds vaker veroordeelt. Wij hebben van de Universiteit Gent de mogelijkheid gekregen om gedurende vijf jaar ( ) in drie faculteiten van de Universiteit Gent (rechtsgeleerdheid, geneeskunde en gezondheidswetenschappen, en psychologie en pedagogische wetenschappen) samen onderzoek te doen om op 1 T. Vander Beken is hoogleraar aan de Vakgroep Criminologie, Strafrecht en Sociaal Recht (IRCP), Faculteit Rechtsgeleerdheid, Universiteit Gent. 2 E. Broekaert is gewoon hoogleraar aan de Vakgroep Orthopedagogiek, Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, Universiteit Gent. 3 K. Audenaert is buitengewoon hoogleraar aan de Vakgroep Psychiatrie en Medische Psychologie, Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen, Universiteit Gent, en is kliniekhoofd volwassenenpsychiatrie aan het Universitair Ziekenhuis Gent. 4 F. Vander Laenen is hoofddocent aan de Vakgroep Criminologie, Strafrecht en Sociaal Recht (IRCP), Faculteit Rechtsgeleerdheid, Universiteit Gent. 5 S. Vandevelde is docent tenure track aan de Vakgroep Orthopedagogiek, Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, Universiteit Gent. 6 W. Vanderplasschen is hoofddocent aan de Vakgroep Orthopedagogiek, Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, Universiteit Gent. 9
11 zoek te gaan naar alternatieven voor doorgedreven risicogerichte aanpak van mensen met een psychiatrische problematiek die strafbare feiten hebben gepleegd. Wij hebben voor dit project resoluut gekozen voor een sterktegerichte benadering die gericht is op de capaciteiten en mogelijkheden van de persoon in plaats van op zijn of haar tekortkomingen. Recente internationale ontwikkelingen op het gebied van de forensische geestelijke gezondheidszorg wijzen op de potentie van een dergelijke benadering voor de ondersteuning van personen met een psychiatrische problematiek. Vijf onderzoekslijnen zijn opgezet om het project vorm te geven met als uiteindelijk doel sterktegerichte, multidisciplinaire richtlijnen, aanbevelingen en bruikbare strategieën uit te werken voor het omgaan met mensen met een psychiatrische stoornis die strafbare feiten hebben gepleegd. Deze geïntegreerde strategieën worden ontwikkeld samen met sleutelfiguren uit de justitiële en zorgsector, met beleidsmakers en samen met de doelgroep. Dit boek doet verslag van de eerste ontwikkelingen en resultaten van dit multidisciplinair project en geeft plaats aan twee buitenlandse collega s die in grote mate de wetenschappelijke fundamenten van sterktegericht werken hebben uitgebouwd. In de eerste twee hoofdstukken zijn naar het Nederlands vertaalde referentieartikelen opgenomen van Fergus McNeil (University of Glasgow) en Tony Ward (Victoria University of Wellington) waarin een aantal grondslagen en discussies rond sterktegericht werken worden toegelicht. Fergus McNeill schreef het artikel Four forms of offender rehabilitation: Towards an interdisciplinary perspective om een meer interdisciplinair inzicht in de rehabilitatie van daders te bevorderen, en hierdoor onder meer de huidige paradigma-conflicten te duiden en te overstijgen. Het artikel vangt aan met een bespreking van de vereisten waaraan een geloofwaardige theorie over de rehabilitatie van daders moet voldoen en met het verkennen van enkele aspecten uit de huidige discussies over verschillende theorieën. Deze specifieke hedendaagse manier van theorieontwikkeling wordt verder in de tekst gesitueerd binnen een context van de historische rechtvaardiging van en kritiek op rehabilitatie als concept en rehabilitatie in de praktijk. In het derde deel van het artikel wordt de verhouding tussen theorieën over desistance en over rehabilitatie bekeken, om hieruit een besluitend argument te ontwikkelen, met 10
12 name dat de theorievorming over psychologische rehabilitatie belemmerd werd door een gebrek aan aandacht voor ten minste drie andere vormen van rehabilitatie, namelijk juridische, morele en sociale rehabilitatie, terwijl deze vormen van rehabilitatie minstens even belangrijk blijken te zijn in desistanceprocessen van criminaliteit. Tony Ward beschrijft in het artikel The rehabilitation of offenders: Risk management and seeking good lives hoe het Good Lives Model of Offender Rehabilitation (GLM) de sterke punten van risicogerichte benaderingen omvat en tegelijkertijd aanvult op punten die in meer risicogerichte visies op herstel ontbreken of in elk geval toch (dreigen) onderbelicht (te) worden. Vanuit een analyse van sterke punten en problemen gelinkt aan een te sterk risicogerichte benadering van wetsovertreders, bespreekt Tony Ward drie belangrijke elementen van rehabilitatiemodellen, met name (1) algemene uitgangspunten die te maken met hebben met de doestellingen van behandeling/rehabilitatie; (2) aspecten met betrekking tot de etiologie van delictgedrag; en (3) de praktische toepassing van het GLM. Op basis van deze drie elementen beargumenteert Ward in het hoofdstuk de waarde van het GLM als sterktegericht rehabilitatiemodel, evenwel met aandacht en respect voor het belang en de bruikbaarheid van risicogerichte benaderingen en meer specifiek de Risk Need Responsivity (RNR)-principes. Deze integratieve visie sluit goed aan bij de dubbele bedoeling van de behandeling van wetsovertreders met psychische stoornissen, met name bescherming van de samenleving en behandeling van een zieke persoon of zoals Ward het omschrijft: aandacht voor zowel het beperken van risico s als voor het bevorderen en ondersteunen van een goed leven en dit met aandacht voor het individu, zijn omgeving en de wisselwerking hiertussen. In de volgende vijf hoofdstukken worden de eerste resultaten en inzichten uit de verschillende onderzoekslijnen van ons multidisciplinair onderzoek toegelicht. Hoofdstuk drie handelt over de juridische aspecten van de rechtspositie van wetsovertreders met een psychische stoornis op internationaal niveau. Omdat het om zieke wetsovertreders gaat, zijn zowel aspecten van gezondheidsrecht als strafrecht met de normering van hun juridische positie gemoeid. In de huidige juridische bejegening van de groep domineert echter het risico-gerichte en strafrechtelijke dermate dat nagenoeg enkel die aspecten op de voorgrond komen. In dit hoofdstuk worden de pijnpunten van dit onevenwicht blootgelegd en wordt er aangetoond hoe een juridisch kader waarin strafrechtelijke en 11
13 gezondheidsrechtelijke aspecten worden gecombineerd, er zou kunnen uitzien. Met dit gebalanceerd kader wil de auteur de juridische sterktes van de wetsovertreders met een psychische stoornis voor het voetlicht brengen door aan te tonen welke rechten zij hebben en hoe zij die kunnen uitoefenen. Tegelijk kan het kader als toetsingsinstrument dienen voor evaluatie van de regels op nationaal niveau van de staten. Hoofdstuk vier geeft het belang aan van het ervaren van procedurele rechtvaardigheid door personen met een psychiatrische problematiek die in contact komen met politionele en/of justitiële autoriteiten en zo onderworpen worden aan een behandeling onder drang of dwang. Procedurele rechtvaardigheid wijst op het belang dat mensen hechten aan interpersoonlijke aspecten tijdens een sociale interactie. Het (al dan niet) ervaren van procedurele rechtvaardigheid tijdens een sociale interactie beïnvloedt de reactie van mensen op deze interacties. Wegens de gunstige invloed van procedurele rechtvaardigheid op veranderingsprocessen, zoals recovery en desistance, kan het beschouwd worden als een middel om het doel van therapeutische jurisprudentie te bereiken. Na een korte toelichting over de term procedurele rechtvaardigheid, worden internationale onderzoeksbevindingen beschreven omtrent procedurele rechtvaardigheid bij gedwongen opgenomen patiënten en bij verdachten en daders met een psychiatrische problematiek. Daarna worden kort twee onderliggende psychologische verklaringsmechanismen, namelijk sociale identiteit en legitimiteit, voor de gunstige invloed van procedurele rechtvaardigheid besproken en worden praktijkaanbevelingen voor elke echelon van de strafrechtsbedeling geformuleerd. Het hoofdstuk besluit met een gebalde conclusie. Hoofdstuk vijf levert een bijdrage over desistance bij wetsovertreders met een psychiatrische problematiek. Desistance betreft het veranderingsproces van stoppen met plegen van criminaliteit. Er bestaat reeds een traditie in desistance onderzoek, maar bestaande studies focussen voornamelijk op desistance in de algemene daderpopulatie. Om inzicht te krijgen in het stopproces van de specifieke groep 'wetsovertreders met een psychiatrische problematiek', wordt in hoofdstuk vijf gerapporteerd over de bevindingen van de eerste empirische fase van voorliggend onderzoek, waar focusgroepen georganiseerd werden met wetsovertreders met een psychiatrische problematiek. Het onderzoek betreft een belevingsonderzoek dat focust op sterktes en positieve ervaringen van de respondenten die helpend zijn om te veranderen. 12
14 Hoofdstuk zes schetst wat werken aan persoonlijk herstel in een forensische context kan impliceren. Om een totaalbeeld te krijgen van deze specifieke vorm van herstel, wordt eerst stilgestaan bij het begrip herstel en het herstelproces, zoals deze worden gedefinieerd binnen de huidige geestelijke gezondheidszorg. Vervolgens schetsen we de particulariteit van herstel binnen een juridisch/gedwongen kader, dit aan de hand van internationaal onderzoek. Deze onderzoeken geven eerder de verschillen weer met betrekking tot persoonlijk herstel in een forensische context, dan de mogelijke overeenkomsten of werkbare elementen. Onder de noemer forensisch herstel karakteriseren we deze specifieke vorm van herstel van personen die een strafbaar feit hebben gepleegd. We sluiten af met een beschouwing op de ondersteuning van forensisch en persoonlijk herstel. Op deze manier trachten we een aanzet te geven die de onverenigbaarheid van persoonlijk herstel en dwang weerlegt. In hoofdstuk zeven wordt er ingegaan op de ervaringen van familieleden van delictplegers met een psychiatrische problematiek. In wetenschappelijke literatuur is er reeds veel geschreven over het perspectief van familieleden van personen met een psychiatrische problematiek, waarbij er tot nu toe eerder gekeken wordt vanuit een probleemgerichte visie, dan wel vanuit een sterktegericht denken. Het is opmerkelijk dat literatuur over familieleden van delictplegers met een psychiatrische problematiek (erg) beperkt is. Daarom wordt er in hoofdstuk zeven aandacht besteed aan de perspectieven van deze familieleden door hun ervaringen, noden en behoeften en hoop voor de toekomst weer te geven en door in te gaan op een aantal mogelijke interventies die hen kunnen ondersteunen. Daarnaast wordt er in dit hoofdstuk ook aandacht besteed aan hoe een sterktegericht perspectief de eerder genoemde probleemgeoriënteerde kijk in de literatuur kan aanvullen. 13
15
T. Vander Beken is hoogleraar aan de Vakgroep Criminologie, Strafrecht en Sociaal Recht (IRCP), Faculteit Rechtsgeleerdheid, Universiteit Gent.
Inleiding Tom Vander Beken 1 Eric Broekaert 2 Kurt Audenaert 3 Freya Vander Laenen 4 Stijn Vandevelde 5 Wouter Vanderplasschen 6 Mensen met een psychiatrische problematiek die strafbare feiten hebben gepleegd
Nadere informatieProject C: Desist. Desistance bij wetsovertreders met een psychiatrische problematiek Verkennende focusgroepen
Project C: Desist Desistance bij wetsovertreders met een psychiatrische problematiek Verkennende focusgroepen Sofie Van Roeyen Promotor: Prof. dr. Freya Vander Laenen Co-promotor: Prof. dr. Eric Broekaert
Nadere informatieDe juridische positie van wetsovertreders met een psychische stoornis. De implementatie van een internationaal en Europees raamwerk in België
De juridische positie van wetsovertreders met een psychische stoornis De implementatie van een internationaal en Europees raamwerk in België 8 e Vlaams Geestelijke Gezondheids-congres Antwerpen, 20-21
Nadere informatieThis is a post-print (i.e. final draft post-refereeing) version of the paper:
This is a post-print (i.e. final draft post-refereeing) version of the paper: Van Roeyen, S., Van Audenhove, S., Vanderplasschen, W., & Vander Laenen, F. (2016). Het desistance proces van wetsovertreders
Nadere informatieGoede afspraken maken goede vrienden: het beroepsgeheim van de GGZ bij justitie-patiënten
Goede afspraken maken goede vrienden: het beroepsgeheim van de GGZ bij justitie-patiënten 6 e Vlaamse GGZ-congres Macht en kracht. Zorgrelaties in verandering 18 en 19 september 2012, Antwerpen Freya Vander
Nadere informatieProject E Include. De ervaringen van familieleden van personen die geïnterneerd zijn (geweest): een kwalitatief onderzoek. Drs.
Project E Include De ervaringen van familieleden van personen die geïnterneerd zijn (geweest): een kwalitatief onderzoek Drs.: Sara Rowaert Promotor: Prof. Dr. Stijn Vandevelde Co-promotor: Prof. Dr. Kurt
Nadere informatiePersoonlijk herstel in een forensische context
Naar multidisciplinaire, sterktegerichte strategieën voor personen met een psychiatrische problematiek die een strafbaar feit pleegden Persoonlijk herstel in een forensische context Natalie Aga Promotor:
Nadere informatieNEDERLANDSE ACCENTEN IN HET VEILIGHEIDSBELEID VAN DE EUROPESE UNIE
NEDERLANDSE ACCENTEN IN HET VEILIGHEIDSBELEID VAN DE EUROPESE UNIE ACTA FALCONIS XIV NEDERLANDSE ACCENTEN IN HET VEILIGHEIDSBELEID VAN DE EUROPESE UNIE Cyrille Fijnaut Lecture Series Dirk Van Daele (ed.)
Nadere informatieProject D: Recover. De Schone en het Beest. Persoonlijk herstel binnen een forensische context
Project D: Recover De Schone en het Beest Persoonlijk binnen een forensische context Doctoranda: Natalie Aga Promotor: Prof. dr. Wouter Vanderplasschen Co-promotor: Prof. dr. Freya Vander Laenen 1. De
Nadere informatieProject E: Include. Ervaringen, noden en behoeften van familieleden tijdens het herstelproces van een delictpleger met een psychiatrische problematiek
Project E: Include Ervaringen, noden en behoeften van familieleden tijdens het herstelproces van een delictpleger met een psychiatrische problematiek Doctoranda: Sara Rowaert Promotor: Prof. Dr. Stijn
Nadere informatieNaar multidisciplinaire op sterkte gebaseerde strategieën voor wetsovertreders met een psychiatrische stoornis
Naar multidisciplinaire op sterkte gebaseerde strategieën voor wetsovertreders met een psychiatrische stoornis Promotoren: Tom Vander Beken (RE) Kurt Audenaert (GE) Freya Vander Laenen (RE) Wouter Vanderplasschen
Nadere informatieDWANG EN HERSTEL: DANSEN OP EEN SLAPPE KOORD. 19 september 2018 VVGG Congres - Antwerpen
DWANG EN HERSTEL: DANSEN OP EEN SLAPPE KOORD 19 september 2018 VVGG Congres - Antwerpen INLEIDING PROF. DR. FREYA VANDER LAENEN 3 DE STUDIE Vertrekt vanuit sterktegerichte benadering = focus: persoon zijn
Nadere informatieWELLNESS RECOVERY ACTION PLAN (WRAP ) IT S A WAY OF LIFE!
VAKGROEP ORTHOPEDAGOGIEK GECONCERTEERDE ONDERZOEKSACTIE Sterktegerichte strategieën voor personen met een psychische kwetsbaarheid WELLNESS RECOVERY ACTION PLAN (WRAP ) IT S A WAY OF LIFE! VLAAMSE HERSTELDAGEN
Nadere informatieArtikel. iedereen? Annelies Permentier 1, Freya Vander Laenen 2, Wouter Vanderplasschen 3 & Tom Vander Beken 4
iedereen? Annelies Permentier 1, Freya Vander Laenen 2, Wouter Vanderplasschen 3 & Tom Vander Beken 4 Dit artikel focust op de doelgroep van geïnterneerden die achterblijven in detentie. Ondanks vele initiatieven
Nadere informatieOude uitdagingen, nieuwe kansen! Over de behandeling van geïnterneerden
Oude uitdagingen, nieuwe kansen! Over de behandeling van geïnterneerden Stijn Vandevelde Stefaan De Smet Wouter Vanderplasschen Wing Ting To (Red.) Academia Press Eekhout 2 9000 Gent Tel. 09/233 80 88
Nadere informatieIN DE GEZONDHEIDSZORG
BASISBOEK ETHIEK & RECHT IN DE GEZONDHEIDSZORG JOHAN LEGEMAATE & GUY WIDDERSHOVEN [ REDACTIE] B O OM Inhoud Voorwoord 11 1 Een inleiding over de ethiek Guy Widdershoven 1.1 Inleiding 15 1.2 Betekenis van
Nadere informatieOverzicht tabellen en figuren 19. Overzicht gebruikte afkortingen 19
Inhoudsopgave Overzicht tabellen en figuren 19 Overzicht gebruikte afkortingen 19 Inleiding 21 1 Situering van het onderzoek 21 1.1 Onderzoek in detentie 21 1.2 Vrouwelijke gedetineerden 22 1.3 Internering
Nadere informatieGezondheidsstrafrecht
Gezondheidsstrafrecht Mr. dr. W.L.J.M Duijst Deventer 2014 Omslagontwerp: H2R creatievecommunicatie ISBN 978-90-13-12600-6 E-book 978-90-13-12601-3 NUR 824-410 2014, W.L.J.M. Duijst Alle rechten voorbehouden.
Nadere informatieCriminografische ontwikkelingen II: van (victim)-survey tot penitentiaire statistiek. 2de proef maklu
Criminografische ontwikkelingen II: van (victim)-survey tot penitentiaire statistiek 2012-Criminografische ontwikkelingen II.indd 1 10/10/12 11:06 2012-Criminografische ontwikkelingen II.indd 2 10/10/12
Nadere informatieDE BACHELORPROEF: 40 VRAGEN EN ANTWOORDEN
DE BACHELORPROEF: 40 VRAGEN EN ANTWOORDEN DE BACHELORPROEF: 40 VRAGEN EN ANTWOORDEN Bart Henssen Stefanie Beghein Antwerpen Cambridge De bachelorproef: 40 vragen en antwoorden Bart Henssen en Stefanie
Nadere informatieDe internering van personen die lijden aan een geestesstoornis
De internering van personen die lijden aan een geestesstoornis ONTWERP De contacten met de sprekers zijn aan de gang réf.: PEN-038 Doelgroep Rechters of toekomstige rechters van de kamer voor de bescherming
Nadere informatieHoe brengen we probleemjongeren op de voor hen beste plaats?
Hoe brengen we probleemjongeren op de voor hen beste plaats? Stef Decoene V.U.Brussel, Vakgroep Criminologie Stijn Vandevelde U.Gent, Vakgroep Orthopedagogiek 1 inhoud Straf doelen zinvol sterktegericht
Nadere informatieVRIJHEIDSBEPERKING: STATE OF THE ART
VRIJHEIDSBEPERKING: STATE OF THE ART Mr.dr. Brenda Frederiks (VUmc) Mr.dr. Vivianne Dorenberg (VUmc) Dr. Jolanda Habraken (Tilburg University/Tranzo) Drs. Baukje Schippers (VU) Dr. Clasien de Schipper
Nadere informatieHoofdstuk 4 Preventie 67 1 Inleiding 67 2 Praktijkoverwegingen 69 3 Wetenschappelijke onderbouwing 78 4 Aanbevelingen 87 Noten 90 Literatuur 90
Inhoud Voorwoord 9 Hoofdstuk 1 Inleiding 11 1 Inleiding 11 2 Visie 12 3 Dwang 13 4 Drang 14 5 Doel van de richtlijn 16 6 Doelgroep 16 7 Patiëntengroep 16 8 Werkwijze 17 9 Leeswijzer 18 Noten 20 Literatuur
Nadere informatieMeesterlijk. Gandaius. Schadebeperkende maatregelen voor de stad Gent. Louis Favril. Freya Vander Laenen. Maklu
Gandaius Meesterlijk Schadebeperkende maatregelen voor de stad Gent Louis Favril Freya Vander Laenen Tom Decorte Maklu Schadebeperkende maatregelen voor de stad Gent [T]he choice appears to be a dichotomous
Nadere informatieHet delict als maatstaf
Het delict als maatstaf Methodiek voor werken in gedwongen kader Anneke Menger Lous Krechtig Hoofdstuk 1 Wat is methodiek? Begeleidingscommissie: Mw. A. Andreas Beleidsmedewerker, Reclassering Nederland
Nadere informatieRehabilitatie in de forensische psychiatrie, een schijnbare tegenstrijdigheid een zicht op de visie van een forensischpsychiatrische
Rehabilitatie in de forensische psychiatrie, een schijnbare tegenstrijdigheid een zicht op de visie van een forensischpsychiatrische PVT Steven Degrauwe U.P.C. Sint- FRT, een visie gebaseerd op rehabilitatie
Nadere informatieSociale psychologie en praktijkproblemen
Sociale psychologie en praktijkproblemen Sociale psychologie en praktijkproblemen van probleem naar oplossing prof. dr. A.P. Buunk dr. P. Veen tweede, herziene druk Bohn Stafleu Van Loghum Houten/Diegem
Nadere informatieDRUGS EN DE SAMENLEVING Omgaan met het drugsfenomeen op lokaal niveau
Drugs en de samenleving.book Page 1 Monday, January 9, 2012 9:19 AM DRUGS EN DE SAMENLEVING Omgaan met het drugsfenomeen op lokaal niveau Freya Vander Laenen & Brice De Ruyver (eds.) Drugs en de samenleving.book
Nadere informatieDe rol en betekenis van familie-ervaringswerkers in mobiele teams binnen de geestelijke gezondheidszorg
De rol en betekenis van familie-ervaringswerkers in mobiele teams binnen de geestelijke gezondheidszorg Agenda Intro Deel 1: Presentatie kwalitatief onderzoek Deel 2: Toelichting door FEW s Deel 3: Bespreking
Nadere informatieZakboek FACT. Flexible Assertive Community Treatment. Remmers van Veldhuizen. Zorg in de wijk voor mensen met ernstige psychiatrische problemen
Zakboek FACT Flexible Assertive Community Treatment Zorg in de wijk voor mensen met ernstige psychiatrische problemen Remmers van Veldhuizen De Tijdstroom, Utrecht De Tijdstroom uitgeverij, 2016. De auteursrechten
Nadere informatieDe Gerechtspsychiater: de portier van het systeem
De Gerechtspsychiater: de portier van het systeem Vlaams Geneeskundigenverbond Prof Dr Dillen Chris Forensisch Psychiater Vrije Universiteit Brussel Onderdeel van een geheel misdrijf strafrecht gerechtspsychiater
Nadere informatieWoord vooraf Opbouw van deze studie
Woord vooraf Opbouw van deze studie XIII XVI DEEL I: PROBLEEMSTELLING 1 HOOFDSTUK I ONTWIKKELING EN STAGNATIE IN DE PSYCHIATRIE 2 Inleiding 2 1. 1 Psychiatrie en geestelijke gezondheidszorg - stand van
Nadere informatieMotivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen
Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen Redactie: Arno van Dam en Niels Mulder Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum,
Nadere informatieDesistance en recovery
Desistance en recovery E e n p r o c e s v a n v a l l e n e n ( t e r u g ) o p s t a a n v a n hoop en v a n k a n s e n VAD onderzoeksplatform, 5 november 2013 Charlotte Colman IRCP, UGent t. +32 9
Nadere informatieUniversitair Psychiatrisch Centrum Sint-Kamillus
Universitair Psychiatrisch Centrum Sint-Kamillus Krijkelberg 1-3360 Bierbeek T 016 45 26 11 F 016 46 30 79 upc.st.kamillus@fracarita.org www.kamillus.be Ten geleide Mensen worden bij een bezoek aan het
Nadere informatieWerken in sph. Maria van Deutekom Britt Fontaine Godelieve van Hees Marja Magnée Alfons Ravelli
Verslaafden Werken in sph Redactie: Dineke Behrend Maria van Deutekom Britt Fontaine Godelieve van Hees Marja Magnée Alfons Ravelli 2 Verslaafden Auteur: Hans van Nes Bohn Stafleu Van Loghum Houten, 2004
Nadere informatieBesluitvorming over bijzondere opsporingsbevoegdheden in de aanpak van georganiseerde criminaliteit
SAMENVATTING De Wet BOB: Titels IVa en V in de praktijk Besluitvorming over bijzondere opsporingsbevoegdheden in de aanpak van georganiseerde criminaliteit Mirjam Krommendijk Jan Terpstra Piet Hein van
Nadere informatieMarike van der Schaaf Juultje Sommers. Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care
Marike van der Schaaf Juultje Sommers Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care Marike van der Schaaf Juultje Sommers Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care ISBN 978-90-368-0903-0
Nadere informatieINFO VOOR PATI ËNTEN PSYCHOLOGISCHE BEGELEIDING BIJ ERFELIJKHEIDSONDERZOEK
INFO VOOR PATI ËNTEN PSYCHOLOGISCHE BEGELEIDING BIJ ERFELIJKHEIDSONDERZOEK INHOUD 01 Wat is erfelijkheidsonderzoek? 4 02 Wat kan de psycholoog voor u doen? 5 03 Hoe en wanneer kunt u de psycholoog inschakelen?
Nadere informatieBeweging in veranderende organisaties
Beweging in veranderende organisaties Kilian Bennebroek Gravenhorst Werken met vragenlijsten voor versterking van veranderingsprocessen PROFESSIONEEL ADVISEREN 5 Inhoud Voorwoord 7 Opzet van het boek 9
Nadere informatieOverzicht inschrijvingsvereisten Criminologie 2015-2016 voor studenten die voor 15-16 in BA1 zijn gestart.
Overzicht inschrijvingsvereisten Criminologie 2015-2016 voor studenten die voor 15-16 in BA1 zijn gestart. Bachelor of Science in de Criminologische Wetenschappen (180 studiepunten) 1ste bachelorjaar -
Nadere informatieArtikel. Context: een negatief rapport in de media. Het rapport: Passieve en voorlopig - partiële openbaarheid. Freya Vander Laenen en Neil Paterson *
Freya Vander Laenen en Neil Paterson * Context: een negatief rapport in de media Op 5 april van 2016 gonsde het in de media: het eerste auditverslag van de Vlaamse Zorginspectie over het Forensisch Psychiatrisch
Nadere informatieStudiehandleiding. Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging
Studiehandleiding Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging Naam onderwijseenheid: Toegepaste psychologie Code onderwijseenheid: HBOMIGV20151TP Studiejaar: 1 Onderwijsperiode:
Nadere informatieCGt binnen de ambulante forensische GGz: nieuwe ontwikkelingen
CGt binnen de ambulante forensische GGz: nieuwe ontwikkelingen Achtergrond symposium Criminaliteit heeft grote gevolgen voor samenleving: -Fysieke verwondingen -Psychische klachten -Materiële schade -Kosten:
Nadere informatieLastige samenwerking 9 Inleiding 11 Leeswijzer 15
Inhoud Lastige samenwerking 9 Inleiding 11 Leeswijzer 15 Deel 1 Theorie 1 Psychiatrische stoornissen, beknopt 19 2 Algemene theoretische achtergronden 27 3 De relatie patiënt-professional 39 4 De gezondheidszorg
Nadere informatieCompetenties systeemtherapeutisch werker (STW) versie 15 januari 2015
1 Competenties systeemtherapeutisch werker (STW) versie 15 januari 2015 Inleiding De NVRG maakt een onderscheid tussen de systeemtherapeut (ST) en de systeemtherapeutisch werker (STW). Beide profielen
Nadere informatieJOBNAME: PAGE: 1 SESS: 2 OUTPUT: Mon Aug 5 10:49: /first/boek/uitgeverij/verkiezingsboek 2012/start
JOBNAME: 232877 PAGE: 1 SESS: 2 OUTPUT: Mon Aug 5 10:49:56 2013 /first/boek/uitgeverij/verkiezingsboek 2012/start JOBNAME: 232877 PAGE: 2 SESS: 2 OUTPUT: Mon Aug 5 10:49:56 2013 /first/boek/uitgeverij/verkiezingsboek
Nadere informatieLandelijke dag VMDB 18 maart Ontwikkelen en implementeren van Zorgstandaarden
Landelijke dag VMDB 18 maart 2017 Ontwikkelen en implementeren van Zorgstandaarden Bestuurlijk akkoord Netwerk Kwaliteitsontwikkeling Het Netwerk Het netwerk is een samenwerkingsverband waarin partijen
Nadere informatierichtlijnen opstellen, al dan niet voor specifieke dadertype/doelgroepen
een overzicht van behandelprogramma s gericht op dynamische risicofactoren (Thornton, 2013) Behandelprogramma: (psycho) therapeutische interventies op cognities, emoties en gedrag richtlijnen opstellen,
Nadere informatieDRAAIBOEK GESPREKSDRIEHOEK
DRAAIBOEK GESPREKSDRIEHOEK Cliënt Familie/naasten Hulpverlener Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 De Gespreksdriehoek... 2 2.1 Opstelling... 2 2.2 Participatie= krachtgericht concept... 2 2.3 In welke situatie
Nadere informatieInhoud. deel i de omvang en aard van het probleem 19. Voorwoord 1 1
Voorwoord 1 1 deel i de omvang en aard van het probleem 19 1 Psychiatrische comorbiditeit van verslaving in relatie tot criminaliteit 2 1 Arne Popma, Eric Blaauw, Erwin Bijlsma 1.1 Inleiding 2 2 1.2 Psychiatrische
Nadere informatieWij zijn er. voor mensen die grensoverschrijdend. of strafbaar gedrag vertonen en. daardoor met justitie in aanraking. (dreigen) te komen.
Forensisch FACT Wij zijn er voor mensen die grensoverschrijdend of strafbaar gedrag vertonen en daardoor met justitie in aanraking (dreigen) te komen. 2 Forensisch FACT Forensisch FACT (ForFACT) is er
Nadere informatieAngststoornissen en hypochondrie
Angststoornissen en hypochondrie Angststoornissen en hypochondrie Diagnostiek en behandeling P.M.G. Emmelkamp T.K. Bouman S. Visser Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel
Nadere informatieCentrum voor Transculturele Psychiatrie Veldzicht
Centrum voor Transculturele Psychiatrie Veldzicht Vaardig en veilig verder helpen Een diversiteit aan mensen In Veldzicht bieden we een beschermde omgeving voor het intensief behandelen van mensen met
Nadere informatieIn gesprek met de palliatieve patiënt
In gesprek met de palliatieve patiënt In gesprek met de palliatieve patiënt Anne-Mei The Cilia Linssen Bohn Stafleu van Loghum Houten ª 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Inleiding 15 Bauke Koekkoek
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 15 Bauke Koekkoek 1 Ondersteunen of overnemen 27 Rick Kwekkeboom 1.1 Inleiding 27 1.2 Goede zorg : van klacht naar kracht, van helpen naar aanmoedigen 27 1.2.1 (Het denken
Nadere informatieFamilies onder druk. Huiselijk geweld binnen Marokkaanse en Turkse gezinnen. Drs. Ibrahim Yerden. Probleemstelling
Families onder druk Huiselijk geweld binnen Marokkaanse en Turkse gezinnen Drs. Ibrahim Yerden Probleemstelling Hoe gaan Marokkaanse en Turkse gezinsleden, zowel slachtoffers als plegers om met huiselijk
Nadere informatieSamenvatting. Doel. Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum Cahier
Samenvatting Op 1 april 2014 is het adolescentenstrafrecht (ASR) in werking getreden. Met het adolescentenstrafrecht beoogt de wetgever een flexibele toepassing van het jeugden volwassenenstrafrecht rond
Nadere informatieMedische ethiek. H.A.M.J. ten Have R.H.J. ter Meulen E. van Leeuwen. Derde, herziene druk
Medische ethiek Medische ethiek Medische ethiek H.A.M.J. ten Have R.H.J. ter Meulen E. van Leeuwen Derde, herziene druk Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer
Nadere informatieMultidisciplinaire richtlijn dwang en drang in de ggz
Multidisciplinaire richtlijn dwang en drang in de ggz Tweede, herziene versie, 2017 Werkgroep Multidisciplinaire richtlijn dwang en drang: Lieuwe de Haan (voorzitter), Otto-Jan Bikker, Christien van der
Nadere informatieHoe relevant ook, het begrip wilsbekwaamheid is
Samenvatting 179 180 Autonomie is de afgelopen decennia centraal komen te staan binnen de geneeskunde en zorg. Daarmee samenhangend is ook de wilsbekwame beslissing van de patiënt steeds belangrijker geworden.
Nadere informatiePublic Value Een introductie
Public Value Een introductie Zwolle, 3 oktober 2018 Gerwin Nijeboer waarde creëren in het gemeenschappelijk belang voor het welzijn van het individu en de samenleving. Belangrijk: Public is NIET gelimiteerd
Nadere informatieWet verplichte geestelijke gezondheidszorg Factsheet gemeenten
Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg Factsheet gemeenten Colofon jb Lorenz augustus 2018 Vormgeving: de Beeldsmederij 2 Veranderingen Wet verplichte GGZ Verplichte zorg kan straks ook buiten een
Nadere informatieVoorwoord 11 Inleiding 13
Voorwoord 11 Inleiding 13 1 Een gemeenschappelijk perspectief 13 2 Herkenning, reflectie en argumentatie 14 2.1 Herkenning 14 2.2 Reflectie 14 2.2.1 Ethisch kader 14 2.2.2 Términologisch kader 15 2.3 Argumentatie
Nadere informatieVan je nachtmerries af
Van je nachtmerries af 2 van je nachtmerries af Dit boek, Van je nachtmerries af, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor
Nadere informatieExterne brochure : toelichting
Externe brochure : toelichting Doel: profilering Veldzicht Doelgroep: stakeholders Veldzicht Optionele uitwerking: boekje centrum voor transculturele psychiatrie VAARDIG EN VEILIG VERDER HELPEN In Veldzicht
Nadere informatieREHABILITATIE DOOR EDUCATIE
REHABILITATIE DOOR EDUCATIE ONDERZOEK NAAR EEN BEGELEID LEREN-PROGRAMMA VOOR MENSEN MET PSYCHIATRISCHE PROBLEMATIEK Lies Korevaar 3 Rehabilitatie door educatie Onderzoek naar een Begeleid Leren-Programma
Nadere informatieWie zijn onze patiënten?
In deze folder vertellen wij u graag wat meer over Forensisch Psychiatrisch Centrum de Kijvelanden. De Kijvelanden behandelt mensen met een psychiatrische stoornis. De rechter heeft hen tbs met bevel tot
Nadere informatieSamenvatting. Aanleiding onderzoek
Samenvatting Aanleiding onderzoek Weigerende observandi zijn verdachten van een ernstig misdrijf die in opdracht van de rechter(-commissaris) of officier van justitie (OvJ) gedragskundig moeten worden
Nadere informatieRechtsbescherming van uithuisgeplaatsten
juridisch en bestuurskundig onderzoek advies onderwijs Rechtsbescherming van uithuisgeplaatsten Een verkennend onderzoek Groningen, juli 2010 2010 WODC, ministerie van Justitie. Auteursrechten voorbehouden.
Nadere informatieNiet meer depressief
Niet meer depressief Dit boek, Niet meer depressief; Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor de
Nadere informatieMaster of Science in het Sociaal Werk en Sociaal Beleid. Faculteit Sociale Wetenschappen
Master of Science in het Sociaal Werk en Sociaal Beleid Faculteit Sociale Wetenschappen Inhoud & achtergrond Sociaal Werk & Sociaal Beleid Internationale definitie van sociaal werk: Social work is a practice-based
Nadere informatieInhoud. Ten geleide. Avant propos. Woord vooraf. Inhoudsopgave. Hoofdstuk 1: Achtergrond en oriëntatie
Inhoud Inhoud Ten geleide Avant propos Woord vooraf Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Achtergrond en oriëntatie 1 Intitiele opdracht 1.1 haalbaarheidscriteria 1.2 Definitie van het begrip integrale veiligheidszorg
Nadere informatieUniversiteit Opleiding Cursus Beschrijving Link. Vaardigheidsonderwijs 2e jaar
Overzicht bachelorcursussen Dit overzicht geeft een groot aantal bachelorcursussen weer die aandacht besteden cultuur en/of gender op het gebied van gezondheidszorg. Het overzicht betreft cursussen uit
Nadere informatieForensische Herstelsetting
Forensische Herstelsetting Wij zijn er voor mensen die door (dreigend) delictgedrag in aanraking zijn of dreigen te komen met politie en justitie. 2 Forensische Herstelsetting De Forensische Herstelsetting
Nadere informatieSuggesties voor een volgende editie, zijn welkom bij de auteur op Alle constructieve opmerkingen worden in dank aanvaard.
Voorwoord Dit leerboek vormt een goede basis voor het opleidingsonderdeel strafrecht binnen een professionele bacheloropleiding. We denken hierbij in het bijzonder aan de afstudeerrichting Rechtspraktijk
Nadere informatieProf. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes. Evidence-based handelen bij lage rugpijn
Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Epidemiologie, preventie, diagnostiek,
Nadere informatieWelkom op onze afdeling!
Welkom op onze afdeling! Encarga 2 1 Encarga 2 Welkom op Encarga 2. Onze afdeling maakt deel uit van het Psychiatrisch Centrum Sint-Jan- Baptist te Zelzate. We bieden psychiatrische zorg aan personen die
Nadere informatieSlachtoffer-daderbemiddeling: wie is partij in een strafrechtelijke context? Ivo Aertsen Leuvens Instituut voor Criminologie
Slachtoffer-daderbemiddeling: wie is partij in een strafrechtelijke context? Ivo Aertsen Leuvens Instituut voor Criminologie Vragen Is bemiddeling tussen slachtoffer en dader wel mogelijk? Wenselijk? Wie
Nadere informatieInleiding 11. 1 Sociale psychiatrie 19 Ivonne van der Padt. 2 Elementen van een sociaal- psychiatrische methodiek 45 Ben Venneman
Inhoud Inleiding 11 1 Sociale psychiatrie 19 Ivonne van der Padt 1.1 Inleiding 19 1.2 Stand houden ondanks golfbewegingen 19 1.3 Uitgangspunten van de sociale psychiatrie 24 1.4 Sociale psychiatrie in
Nadere informatieEvaluatie pilootprojecten Drughulpverlening voor personen in detentie
Vacature voor twee onderzoekers (50%, max. 18 maanden) Evaluatie pilootprojecten Drughulpverlening voor personen in detentie In het kader van een onderzoeksproject Evaluatie pilootprojecten Drughulpverlening
Nadere informatie5. Recente ontwikkelingen en evoluties Next2next-programma Herstel online De Skuul: vernieuwende werkwijzen
Inhoudsopgave Woord vooraf... Intro... Inhoudsopgave... Inleiding... 1 Hoofdstuk 1: Verslaving en afhankelijkheid in de 21 ste eeuw: actuele visies en theorievorming... 9 1. Inleiding... 10 2. Waarom gebruiken
Nadere informatieDeze bijdrage werd reeds gepubliceerd in de nieuwsbrief N 2/14 van Suggnomè:
Deze bijdrage werd reeds gepubliceerd in de nieuwsbrief N 2/14 van Suggnomè: Van Roeyen, S. (2014). Desistance Rijkelijke bloei, maar nog veel jaarringen te gaan. Nieuwsbrief Suggnomè desistance en herstelrecht,
Nadere informatiejuridisch toekomstbestendig?
Mr.dr. Brenda Frederiks (VUmc) Vrijdag 4 november Vereniging voor Gezondheidsrecht, Utrecht Gedwongen zorg voor ouderen met dementie: juridisch toekomstbestendig? Inleiding Rechtspositie van ouderen met
Nadere informatieDE ONTMASKERING VAN HET STRAFRECHTELIJK DISCOURS
DE ONTMASKERING VAN HET STRAFRECHTELIJK DISCOURS Een bloemlezing uit het van Louk Hulsman Onder redactie van RENÉ VAN SWAANINGEN JOHN R. BLAD Boom Lemma uitgevers Den Haag 2011 INHOUD De ontmaskering van
Nadere informatieInhoudsopgave LIJST VAN AFKORTINGEN
LIJST VAN AFKORTINGEN XIII 1 INLEIDING 1 1.1 Inleiding 1 1.1.1 Definitie van gesloten jeugdhulp 3 1.1.2 Gesloten jeugdhulp en vrijheidsbeneming 5 1.1.3 Gesloten jeugdhulp in cijfers 7 1.1.4 Doelgroep van
Nadere informatiePost-hbo opleiding forensische psychiatrie
Post-hbo opleiding forensische psychiatrie Werken in de forensische psychiatrie vraagt om specifieke kennis, vaardigheden en een bijbehorende attitude. Die doe je op in deze opleiding. Je leert cliënten
Nadere informatieDe organisatie van vorming, opleiding en arbeidstoeleiding als voorbereiding sociale re-integratie in Vlaamse gevangenissen
De organisatie van vorming, opleiding en arbeidstoeleiding als voorbereiding sociale re-integratie in Vlaamse gevangenissen Promotor: Prof.dr. S.Snacken Onderzoekers: Hanne Tournel en Anne De Ron 1 Vanuit
Nadere informatieDE PROCEDUREGIDS. Stappenplan voor civiele, strafrechtelijke en bestuursrechtelijke geschillen. Frederic Eggermont Saskia Kerkhofs
DE PROCEDUREGIDS DE PROCEDUREGIDS Stappenplan voor civiele, strafrechtelijke en bestuursrechtelijke geschillen Frederic Eggermont Saskia Kerkhofs Antwerpen Cambridge De proceduregids. Stappenplan voor
Nadere informatieKLINISCHE STUDIES. in AZ Sint-Lucas
KLINISCHE STUDIES in AZ Sint-Lucas KLINISCHE STUDIES in AZ Sint-Lucas Overweegt u om, al dan niet op verzoek van uw arts, deel te nemen aan een klinische studie? Het is belangrijk dat u vooraf goed geïnformeerd
Nadere informatieNu ook in Panopticon: neurowetenschappen
Nu ook in Panopticon: neurowetenschappen Editoriaal Editorial Ciska Wittouck a Tom Vander Beken b Freya Vander Laenen c Panopticon, 35 (2), 83-105 2014 Maklu ISSN 0771-1409 maart 2014 a b c Wetenschappelijk
Nadere informatieRichtlijn consultatieve psychiatrie
Richtlijn consultatieve psychiatrie A.F.G. Leentjens, A.D. Boenink, J.J. van Croonenborg, J.J.E. van Everdingen, C.M. van der Feltz-Cornelis, N.C. van der Laan, H. van Marwijk, T.W.D.P. van Os, H.N. Sno
Nadere informatieDe aansprakelijkheidsverzekering
De aansprakelijkheidsverzekering Dit boek is het achtste deel van een boekenreeks van Uitgeverij Paris: de ACIS-serie. ACIS staat voor het UvA Amsterdam Centre for Insurance Studies. Dit multidisciplinaire
Nadere informatieVan aandoening tot delict, van delict tot sanctie
Van aandoening tot delict, van delict tot sanctie Nieuwe reeks deel 9 en 11 Eerder verschenen in deze nieuwe reeks: 1 Strafrechtspolitiek - Patiëntenrecht in de psychiatrie 2 Psychiatrie en rechtspraak
Nadere informatieAl gehoord van de 107? Mieke Craeymeersch, directeur Similes
Al gehoord van de 107? Mieke Craeymeersch, directeur Similes Heb je al gehoord van de 107? Niet 101 of 102 of 105 maar 107? gebaseerd op het nummer van het artikel in het KB over de ziekenhuizen die de
Nadere informatieOverzicht trainingsaanbod GGZ
Overzicht trainingsaanbod GGZ Nu met ZonMw subsidie voor gemeenten! U zult het ongetwijfeld in uw gemeente ervaren: mensen met psychische en psychiatrische problemen, een licht verstandelijke beperking
Nadere informatiePATHOLOGIE EN BEHANDELING BIJ
PATHOLOGIE EN BEHANDELING BIJ PATIËNTEN MET NOOD AAN ZEER INTENSIEVE ZORG DR. P. NEUTELEERS - SILKE VERCRUYSSE - JORN BOEIJKENS Afdeling Schelde Zeer Intensieve Zorg binnen FPC Gent Silke Vercruysse -
Nadere informatieGeluk en Capabilities: een filosofische analyse. Ingrid Robeyns Erasmus Universiteit Rotterdam Faculteit der Wijsbegeerte
Geluk en Capabilities: een filosofische analyse Ingrid Robeyns Erasmus Universiteit Rotterdam Faculteit der Wijsbegeerte Geluk: welke bijdrage door filosofen? De academische filosofie is veel heterogener
Nadere informatieNederlandse samenvatting (Summary in Dutch)
Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) 159 Ouders spelen een cruciale rol in het ondersteunen van participatie van kinderen [1]. Participatie, door de Wereldgezondheidsorganisatie gedefinieerd als
Nadere informatie