Een sterke stad een sterke haven gemeentelijk uitvoeringsprogramma haven en haven- en industrieel complex

Transcriptie

1 uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven Een sterke stad een sterke haven gemeentelijk uitvoeringsprogramma haven en haven- en industrieel complex Het Gemeentelijk Uitvoeringsprogramma schept duidelijkheid over de gemeentelijke ambities met het havengebied en brengt samenhang in alle gemeentelijke activiteiten. Een sterke stad een sterke haven De stad heeft belang bij een sterke en goed functionerende haven. Andersom geldt hetzelfde: omdat de haven steeds innovatiever wordt, heeft zij steeds meer baat bij een sterke en aantrekkelijke stad. En dus maken het stadsbestuur en het Havenbedrijf Rotterdam N.V. in nauwe samenwerking werk van de haven en van de relatie tussen stad en haven. In het Uitvoeringsprogramma Haven en Haven- Industrieel Complex staan dan ook tal van maatregelen om stad en haven economisch sterker, beter bereikbaar, attractiever en duurzamer te maken.

2 Stad en haven groot Rotterdam Havengerelateerde bedrijvigheid per categorie Deze kaart geeft een algemeen beeld van de activiteiten in de haven en havengerelateerde bedrijvigheid in de stad. Financiële dienstverlening Financiële dienstverlening Maritiem Zakelijke Maritiem dienstverlening Zakelijke dienstverlening Onderwijs instellingen Onderwijseninstellingen universiteiten universiteit Services Services IT / ICT IT / ICT Transport en logistiek Transport en logistiek Toeleveringsbedrijven Toeleveringsbedrijven Binnenvaart Binnenvaart Luchthaven Luchthaven HSL-lijn HSL-lijn Spoor Spoor Chemisch Chemisch Research & Development Research & Development ScheepsbouwScheepsbouw Medisch Medisch Energie Energie Creatieve industrie Creatieve industrie

3 2 uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven 3 We zijn nooit klaar met de Rotterdamse haven Mark Harbers Meer slagkracht en meer prikkels om efficiënt en ondernemend te werken. Om deze en andere redenen is het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam in 2004 verzelfstandigd en als Havenbedrijf Rotterdam NV verder gegaan. Hoewel de uitvoering van typische haventaken daarmee op afstand is gezet, is de gemeente nog altijd verantwoordelijk voor allerlei andere (publieke) taken in het havengebied. In het Gemeentelijk Uitvoeringsprogramma Haven en Haven en Industrieel Complex , waarvan hierna een samenvatting volgt, staat welke taken dat zijn, welke belangen de gemeente in het havengebied heeft en wat het stadsbestuur met de haven wil. Havenwethouder Mark Harbers is blij met het document. Het schept duidelijkheid over onze ambities met het havengebied en brengt samenhang in alles wat we als gemeente al doen. En dat is veel, aldus Harbers. We zijn bijvoorbeeld bezig met de ruimtelijke inrichting, de bereikbaarheid, milieuzaken, de veiligheid en natuurlijk ook de economische kansen die de haven onze inwoners biedt, zegt hij. Om op dat laatste in te zoomen: door de vergrijzing zal in 2025 eenderde van het huidige personeelsbestand in de haven met pensioen zijn. Dat zijn tienduizenden mensen! We werken, met allerlei andere partijen, onder meer aan een betere bereikbaarheid van de haven en aan de uitbreiding van het havengebied in zee. Héél belangrijk. Maar we moeten er óók voor zorgen dat er voldoende mensen zijn die in de haven willen en kunnen werken. Dat betekent dat werken in de haven aantrekkelijker moet worden, dat scholieren eens bij havenbedrijven kunnen rondkijken, dat het imago van de haven verbetert en dat de opleidingen meer op de wensen van het bedrijfsleven worden afgestemd. Die koppeling tussen onderwijs en havenbedrijven is wat mij betreft een van de belangrijkste doelstellingen van het uitvoeringsprogramma. Voor wat betreft die doelstelling ziet Harbers in 2012 het volgende ideaalbeeld. Elke jongere die in dat jaar van de middelbare school komt, is minstens één keer in de haven rondgeleid en heeft ook het educatief infocentrum over de haven bezocht, droomt hij hardop. Hij of zij weet wat voor uitdagende banen de haven biedt. En wie inderdaad die kant opgaat, gaat studeren bij een van de technische of havenopleidingen in onze stad, bijvoorbeeld op het voormalige RDM-terrein. De andere absolute prioriteit in het uitvoeringsprogramma is volgens Harbers het wegnemen van procedurele belemmeringen, zodat nieuwe bedrijven zich sneller in de haven kunnen vestigen. Het programma voorziet daarom in het op orde krijgen én flexibeler maken van de bestemmingsplannen in het havengebied. Dat we ze op orde moeten krijgen, spreekt voor zich en is een wettelijke plicht. Maar we gooien er een schepje bovenop; we maken ze ook flexibel. Daarmee voorkomen we vertragingen als een bedrijf zich wil vestigen en nét niet aan alle voorwaarden voldoet. Ook dit aanpassen van de bestemmingsplannen moet in 2012 zijn afgerond. Of we dan klaar zijn met de haven? Natuurlijk niet, we zijn nooit klaar met de Rotterdamse haven. Dit programma heeft een looptijd van drie of vier jaar. De uitdagingen gaan over veel langere termijnen. Maar het is een uitstekende aanzet.

4 De haven heeft steeds meer baat bij een sterke en aantrekkelijke stad. De gebiedsontwikkeling Central District Rotterdam biedt enorme kansen voor het internationale bedrijfsleven.

5 6 uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven 7 Een sterke stad een sterke haven Waarom een uitvoeringsprogramma? Van zakkendrager tot volautomatische containerterminal. In enkele woorden laat de geschiedenis van de Rotterdamse haven zich beschrijven. En al dekken ze niet volledig de lading, ze geven wel aan dat er in nog geen eeuw veel is veranderd. Zowel in de haven zelf, als in de relatie tussen de haven en de stad. Soms lijkt het alsof die relatie steeds minder hecht is geworden, doordat de haven steeds verder van de stad is komen te liggen en doordat steeds minder Rotterdammers er werkzaam zijn. Aan de andere kant hebben stad en haven juist steeds meer met elkaar te maken gekregen, bijvoorbeeld op gebieden als veiligheid, bereikbaarheid en milieu. Wat al die tijd is gebleven, is het grote economische belang van de haven voor Rotterdam. Niet alleen omdat er toch nog altijd veel Rotterdammers werken, maar ook door bijvoorbeeld de werkgelegenheid bij toeleveringsbedrijven en hoofdkantoren van internationale havenbedrijven. De stad heeft al met al veel belang bij een sterke en goed functionerende haven. Andersom geldt hetzelfde; omdat de haven steeds innovatiever en kennisintensiever wordt, heeft zij steeds meer baat bij een sterke en aantrekkelijke stad. En dus maken het stadsbestuur en het Havenbedrijf Rotterdam NV in nauwe samenwerking werk van de haven en van de relatie tussen de haven en de stad. In het Uitvoeringsprogramma Haven en HIC staan dan ook tal van maatregelen om stad en haven economisch sterker, beter bereikbaar, attractiever én duurzamer te maken. Deze samenvatting behandelt de hoofdpunten uit het uitvoeringsprogramma en vertelt over het hoe en het waarom. Taken gemeente in havengebied Je kunt het Havenbedrijf losmaken van de gemeentelijke organisatie (zoals in 2004 is gebeurd), maar daarmee laat je als stadsbestuur de haven zelf nog niet los. De haven is economisch van te groot belang voor Rotterdam en bovendien heeft de gemeente in het havengebied allerlei publieke taken, onder meer op gebieden als veiligheid, bereikbaarheid en milieu. Die taken kan de gemeente alleen uitvoeren als zij ook iets over de haven en het haven- en industrieel complex (HIC) te vertellen heeft. Gelukkig hééft zij dat ook. Deels via haar rol als grootaandeelhouder van het Havenbedrijf Rotterdam NV, dat bij zijn verzelfstandiging allerlei taken en bevoegdheden van de gemeente overnam. Deels via taken en bevoegdheden die de gemeente nog wel heeft, zoals het opstellen van bestemmingsplannen, het verlenen van vergunningen, het handhaven van (milieu)regels en de zorg voor een goed onderwijsaanbod. Grote ambities met de haven Prima instrumenten, maar de gemeente kan ze alleen goed gebruiken als duidelijk is welke ambities het stadsbestuur met het haven- en industrieel complex heeft. Welnu, die ambities zijn opgeschreven in het Havenplan 2020, de Economische Visie 2020 en de Stadsvisie Kort gezegd komen ze neer op verbetering van de internationale concurrentiepositie van de haven en de haven (gerelateerde) bedrijven, versterking van de innovatiekracht, het aantrekken van meer >

6 Het Weena, in het financiële hart van Rotterdam. Verbeter de internationale concurrentiepositie van haven en haven gerelateerde bedrijven in de stad.

7 10 uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven 11 Majeure projecten internationale havengerelateerde bedrijven, meer ruimte voor de haven zelf, een goede bereikbaarheid via weg, water en spoor, investeringen in de kwaliteit van de woon- en leefomgeving en verbeteringen op het gebied van veiligheid, duurzaamheid en attractiviteit. Meer nodig dan grote projecten Om deze ambities te realiseren, werken gemeente en Havenbedrijf nauw samen in grote projecten, zoals de aanleg van de Tweede Maasvlakte, de herontwikkeling van oude havengebieden, de verbetering van de bereikbaarheid en grootschalige verduurzaming op vele gebieden. Die projecten leveren een belangrijke bijdrage, maar vertellen niet het hele verhaal. Er is meer nodig. Daarom hebben diverse gemeentelijke diensten, in opdracht van het stadsbestuur en in nauwe samenwerking met het Havenbedrijf, het Uitvoeringsprogramma Haven en HIC geschreven, kortweg UP Haven. Daarin staan maatregelen om de economie, de arbeidsmarkt, de openbare ruimte, de bereikbaarheid, het milieu en de veiligheid in de haven en het haven- en industrieel complex te verbeteren. Het UP Haven beperkt zich niet tot het havengebied. Vooral ook havengerelateerde bedrijven die in de stad gevestigd zijn, moeten kunnen profiteren van de maatregelen. De belangrijkste acties en maatregelen uit het uitvoeringsprogramma komen hierna aan bod. Maar eerst aandacht voor de majeure projecten waarmee al een deel van de Rotterdamse ambities met het havengebied (kunnen) worden verwezenlijkt. Rotterdam Climate Initiative Een halvering van de CO2-uitstoot in 2025, ten opzichte van De ambitie van het Rotterdam Climate Initiative (RCI) is groot, maar zeker niet onrealistisch. De belangrijkste sleutel voor het halen van de doelstelling is samenwerking tussen de stad en de haven. Want in de haven is de meeste winst te boeken. Het RCI ging in 2007 van start, met vier founding fathers. Naast de gemeente en het Havenbedrijf Rotterdam staan ook de havenindustrie (verenigd in Deltalinqs) en de milieudienst Rijnmond aan de wieg ervan. Om de doelstelling te halen, hebben de vier partijen afgesproken samen te innoveren, zo veel mogelijk mensen en organisaties te mobiliseren en fors te investeren. De RCI-partijen richten zich onder meer op het verduurzamen van het energieverbruik in bestaande en nieuwe gebouwen, op het stimuleren van duurzame vormen van mobiliteit en op de ontwikkeling van de haven als energy-port voor CO2-arme energiebronnen. Rotterdamse Aanpak Luchtkwaliteit Minder uitstoot van fijn stof en stikstofoxiden. Dat was en is het doel van het actieprogramma Rotterdamse Aanpak Luchtkwaliteit en het Regionaal Actieprogramma Luchtkwaliteit Rijnmond. In 2006 is gestart met de uitvoering van maatregelen en onderzoeken en met het stimuleren van allerlei partijen om mee te doen. Beide programma s zijn inmiddels samengevoegd tot één maatregelenpakket dat door de Rotterdamse dienst Gemeentewerken wordt uitgevoerd. >

8 Versterking van de innovatiekracht is één van de ambities van het programma. De nieuwe Euromax terminal is een staaltje van hypermoderne containeroverslag.

9 14 uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven 15 Majeure projecten Majeure projecten Stadshavens Dat havenactiviteiten in Rotterdam westwaarts trekken, is niet nieuw. En dat de stad daardoor nieuwe ruimte voor stedelijke functies krijgt, is evenmin nieuw. Maar dat de herontwikkeling van verouderde havengebieden óók een intensivering van havenfuncties behelst, is wel nieuw. Dat laatste gebeurt in project Stadshavens, waar de Rijn- en Maashaven, de Merwe- en Vierhaven en de Waal- en Eemhaven onder vallen. Gemeente en Havenbedrijf zorgen in nauwe samenwerking voor een geleidelijke transformatie van de Rijn-, Maas-, Merwe- en Vierhaven tot stedelijke gebieden waar gewoond, gewerkt en gerecreëerd kan worden. In de Waal- en Eemhaven vindt juist een intensivering van havenfuncties plaats, zoals overslag en maritieme dienstverlening. Met Stadshavens krijgt de verbinding tussen stad en haven opnieuw vorm. De stedelijke economie krijgt een nieuwe impuls door mogelijkheden te bieden aan nieuwe vormen van maritieme economie en creatieve maakindustrie. En de (voor een groot deel) buitendijkse ligging biedt uitdagingen voor innovatieve woonvormen, zeker met de wereldwijde klimaatverandering en waterpeilstijging die in de komende decennia verwacht worden. De plannen hebben een reikwijdte van twintig tot veertig jaar en zijn voor een deel al gerealiseerd of in uitvoering. Voorbeelden daarvan zijn de nieuwbouw op Katendrecht en de Wilhelminapier, de komst van de Creative Factory (aan de Maashaven), het project Port City (met nieuwe haventechnologie en maritieme dienstverlening in de Waalhaven) en de ontwikkeling van een campus voor opleidingen en innovatieve maakbedrijven op de voormalige RDM-werf op de Heijplaat. Project Mainportontwikkeling Rotterdam / Maasvlakte 2 Verbetering van de haveneconomie én van de leefbaarheid in Rotterdam en regio. Dat is de dubbele doelstelling van het project Mainportontwikkeling Rotterdam, waarin de gemeente, het Havenbedrijf, de provincie Zuid-Holland en het Rijk samenwerken. Dit megaproject behelst hectare landaanwinning in zee (Maasvlakte 2), natuurcompensatie in de nabije duingebieden, de aanleg van 750 hectare nieuw natuuren recreatiegebied in de regio, een intensiever gebruik van de ruimte in het bestaande havengebied en projecten om de leefbaarheid rondom de haven te verbeteren, zoals de inrichting van de Landtong Rozenburg als natuur- en recreatiegebied. Programma Bereikbare haven Alternatieven bieden, verkeersstromen spreiden over de dag, een nog betere informatievoorziening aan de weggebruiker, meer vervoer over het water en spoor en ga zo maar door. Op talrijke manieren zoeken de gemeente, de stadsregio, het Havenbedrijf en Rijkswaterstaat oplossingen voor het grote verkeersaanbod op de A15, dé toegangsweg tot het havengebied. Zij werken daartoe samen in het Programma Bereikbare Haven. Maatregelen zijn hard nodig, omdat de bereikbaarheid van het havengebied steeds problematischer wordt, vooral als de eerste fases van Maasvlakte 2 in gebruik worden genomen. De directe aanleiding voor het programma is echter de grootschalige reconstructie en verbreding van de A15, vanaf Door die werkzaamheden zal de capaciteit van de rijksweg gedurende enkele jaren fors kleiner zijn.

10 Scheepvaart en Transportcollege in Rotterdam. Extra inspanningen voor een betere aansluiting tussen opleidingen en bedrijfsleven.

11 18 uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven 19 Acties en maatregelen UP Haven Economie en arbeidsmarkt Economie en arbeidsmarkt De acties en maatregelen uit het Uitvoeringsprogramma Haven concentreren zich op drie terreinen: economie en arbeidsmarkt, ruimte en bereikbaarheid én milieu en veiligheid. Hieronder staan de belangrijkste acties en maatregelen op een rijtje. Accountmanagement 1 HIC Ambities Beter op de hoogte zijn van wat bij de haven- en havengerelateerde bedrijven speelt, de ontwikkelingen en trends analyseren en die analyses vertalen in adviezen aan het stadsbestuur. Dat, en nog veel meer, is nodig om andere grote havenregio s in de wereld vóór te blijven in de concurrentieslag om goederenstromen en de vestiging van bedrijven. Want hoe meer je als havenstad inspeelt op de wensen van de markt, hoe beter je kansen. Acties en maatregelen Een van dé manieren om voeling met die markt te hebben en te houden, is relatiebeheer. En dus beschikt Rotterdam over een professioneel team van accountmanagers. Dit team werkt aan het opbouwen en uitbouwen van een uitgebreid relatienetwerk in het haven -en havengerelateerde bedrijfsleven in de haven en de stad. Eindverantwoordelijk Ontwikkelingsbedrijf Onderwijs 2 en arbeidsmarkt Ambities Meer instroom van geschikt nieuw personeel, betere loopbaanperspectieven om huidige werknemers te behouden en meer aansluiting tussen de (haven)opleidingen in Rotterdam en de behoeften van de bedrijven in het HIC. Aan die doelstellingen wordt door tal van partijen al jaren gewerkt. Hun acties en projecten, zoals bijvoorbeeld afspraken tussen haven en MBO-instellingen en individuele werk- en opleidingstrajecten, blijven van kracht en gaan door. Maar er kan nog een schepje bovenop. Acties en maatregelen Het project Carrière in de haven! is een mooi voorbeeld van een extra inspanning. Dit project behelst afspraken met havenbedrijven om havenwerknemers meer loopbaanperspectieven te bieden. Daardoor is de kans groter dat ze voor de haven behouden blijven. Een andere actie is een onderzoek naar de ontwikkeling van de werkgelegenheid in de haven en de uitstroom van gediplomeerde scholieren en studenten. Met de kennis die dit oplevert, kan het opleidingsaanbod beter worden afgestemd op de behoeften van de werkgevers. Een derde extra actie is gericht op specialisatie in het onderwijs; als scholen zich specialiseren in plaats van elkaar beconcurreren, levert dat meer mensen op waar havenbedrijven behoefte aan hebben. Afspraken met het onderwijsveld, geld en voorbeeldprojecten als de RDM-campus (waar opleidingen en innovatieve bedrijven elkaar versterken), moeten hiertoe leiden. Eindverantwoordelijk Ontwikkelingsbedrijf

12 Training in een van de simulatoren van het Scheepvaart- en Transportcollege. Er is meer instroom van nieuw personeel nodig.

13 22 uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven 23 Economie en arbeidsmarkt Economie en arbeidsmarkt Kennis 3 en innovatie Ambities Meer innovatief vermogen in het haven- en industrieel complex en meer economische spin-off van innovaties in de haven voor de stad. Om deze doelstellingen te realiseren, is een goede kennisinfrastructuur nodig. Die is in Rotterdam, zeker op het gebied van transport, logistiek en techniek, al aanwezig. Wat echter beter kan, is de aansluiting tussen de kennisinstellingen en de bedrijven. Of andersom: de toegang van bedrijven tot de beschikbare kennis. Het mobiliseren en delen van de beschikbare kennis heeft dan ook een stimulans nodig, net als activiteiten die innovaties mogelijk maken. Enerzijds door bestaande initiatieven voort te zetten, anderzijds via nieuwe acties. Ter verdere versterking van de kennis- en opleidingsinfrastructuur in het HIC is er het plan van aanpak Rotterdam Kennishavenstad. Dit moet leiden tot een Rotterdamse havencampus, waar kennis en opleidingen op havengebied zijn geconcentreerd. Ook moet het plan kansrijke nichemarkten identificeren en voorzien in opleidingen daarvoor. Verder zal, zo is de bedoeling, de komst van een leerstoel Haveneconomie en/of Havenrecht bij de Erasmus Universiteit Rotterdam ondersteund worden. Eindverantwoordelijk Ontwikkelingsbedrijf Acties en maatregelen Voorbeelden van nieuwe acties voor hele bedrijvenclusters zijn het organiseren van masterclasses om bedrijven gezamenlijk tot (innovatieve) ontwikkelingen te laten komen, en het stimuleren van netwerken en allerlei vormen van samenwerking. Om bij individuele bedrijven innovatie te stimuleren, heeft de gemeente een innovatiefonds opgericht. Vanuit dit fonds, gericht op duurzaamheid, worden jaarlijks vijf tot tien innovatieve projecten op het gebied van energie, procesindustrie, shipping, handel, transport en logistiek (mede) gefinancierd.

14 Betere loopbaanperspectieven kunnen personeel voor de sector behouden. Werk in de scheepvaart vergt goed opgeleid, gespecialiseerd personeel.

15 26 uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven 27 Economie en arbeidsmarkt Ruimte en bereikbaarheid Ruimte 4 voor haveneconomie Ambities Bedrijven aantrekken, groei faciliteren en nichemarkten identificeren en tot groei helpen komen. Het is allemaal nodig voor de ontwikkeling van de haveneconomie, maar zonder voldoende ruimte lukt het niet. Dus werken gemeente en Havenbedrijf, los van het majeure project Mainportontwikkeling Rotterdam, op talrijke manieren aan het realiseren van die ruimte. Acties en maatregelen Dat gebeurt uiteraard via de verwerving van gronden door het Havenbedrijf en het hergebruiken van verouderde havengebieden. Maar bijvoorbeeld ook door nauwe betrokkenheid bij ruimtelijke projecten die voor de haven van belang zijn, maar buiten Rotterdam liggen. Die betrokkenheid kan bestuurlijk en/of ambtelijk zijn, óf via bijvoorbeeld visievorming gestalte krijgen. Eindverantwoordelijk Ontwikkelingsbedrijf Bereikbare 5 haven Ambities De Rotterdamse haven moet goed bereikbaar zijn, voor alle vormen van vervoer, op een zo duurzaam mogelijke manier. Dat kan Rotterdam niet alleen. Stadsbestuur en Havenbedrijf werken dan ook samen met andere overheden, zoals de provincie, Stadsregio Rotterdam en het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Acties en maatregelen Los van het majeure project Bereikbare haven wordt op allerlei fronten al volop gewerkt aan het beter bereikbaar maken en houden van het havengebied. Zo neemt de gemeente deel aan de Verkeersonderneming, waarin alle wegbeheerders in de regio Rotterdam-Rijnmond samenwerken aan bereikbaarheid. Ook staat de aanpak van diverse verkeersknelpunten in het havengebied op het programma. Daarnaast komen er, in opdracht van de stadsregio Rotterdam, steeds meer watertaxi s. Nieuw is de intensivering van het overleg met het Havenbedrijf over de lange termijn ontwikkelingen in het personen- en goederenvervoer. Ook komt er een strategische lange termijn visie voor het personen- en goederenvervoer, zodat toekomstige acties en maatregelen nog meer in samenhang kunnen worden uitgevoerd. Eindverantwoordelijk ds+v

16 De Rotterdamse haven moet goed bereikbaar zijn voor alle vormen van vervoer, op een zo duurzaam mogelijke manier. Goederenvervoer per spoor vanuit de Rotterdamse haven naar het Europese achterland.

17 30 uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven 31 Ruimte en bereikbaarheid Ruimte en bereikbaarheid Inzet 6 ruimtelijke instrumenten Ambities Bestemmingsplannen maken, vergunningen verlenen en optreden tegen overtredingen. Dat zijn de instrumenten waarmee de gemeente sturing geeft aan de inrichting en het gebruik van de openbare ruimte. Ook in het havengebied. Maar niet alle bestemmingsplannen voor het havengebied zijn adequaat en actueel. Daarom wil de gemeente versneld, binnen vijf jaar, voor het hele havengebied actuele en adequate bestemmingsplannen hebben. Dat is vooral belangrijk om de groei van de bedrijvigheid te faciliteren en in goede banen te leiden. Daarnaast werkt de gemeente aan de verbetering van haar regierol, zodat ruimtelijke procedures sneller en zorgvuldiger kunnen plaatsvinden. Acties en maatregelen Om de bestemmingsplannen versneld te actualiseren, heeft de gemeente een aparte werkorganisatie opgetuigd, met eigen mensen en inhuurkrachten. Vervolgens is een planning gemaakt en zijn uitgangspunten opgesteld waaraan die bestemmingsplannen moeten voldoen. De verbetering van de regierol zal tot stand komen via aanpassingen van de werkwijze en de organisatie bij de ds+v, de gemeentelijke dienst die zich met bestemmingsplannen bezighoudt. Eindverantwoordelijk ds+v Attractieve 7 havenstad Ambities Rotterdam wil naar een kennisintensieve haven, een haven die zich onderscheidt door innovaties op het gebied van energie, procesindustrie, shipping, handel, transport en logistiek. Bij zo n haven horen aantrekkelijke woonmilieus in en om de stad; veel hoger opgeleide kenniswerkers komen pas als de woonomgeving attractief genoeg is. In de Stadsvisie 2030 is deze ambitie al voor een groot deel uitgewerkt. Toch is er meer nodig, zeker als door de komst van Maasvlakte 2 duizenden nieuwe arbeidsplaatsen ontstaan. Acties en maatregelen Een van de extra acties is het versnellen van de realisering van woonmilieus in de regio. Dit kan alleen in overleg met de buurgemeenten. Verder zal de gemeente actief bijdragen aan onderzoeken naar innovatieve woonmilieus, die bovendien klimaatbestendig zijn. Een voorbeeld zouden drijvende woningen in het gebied Stadshavens kunnen zijn. Daarmee geeft Rotterdam meteen invulling aan zijn ambitie de haven grootschalig te verduurzamen. Niet alleen woningen en woonmilieus moeten aantrekkelijk zijn, ook de omgeving. Als beheerder van het havengebied hanteert het Havenbedrijf daarvoor allerlei richtlijnen. De gemeente op haar beurt waakt over het behoud van de industriële monumenten. Maar niet alle waardevolle industriële gebouwen zijn monumenten. Om die toch te behouden, >

18 Woon-werkverkeer per snelle boot van en naar Dordrecht vormt alternatief voor de auto. Kennisintensieve haven vraagt om een attractieve stad.

19 34 uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven 35 Ruimte en bereikbaarheid Milieu en veiligheid werkt de gemeente aan het in kaart brengen van al het industrieel erfgoed, om de gebouwen vervolgens een beschermde status te geven als gemeentelijk monument. Daarnaast komt er een onderzoek naar de wenselijkheid om de kades in de stad meer kwaliteit te geven. Verder staat afstemming tussen de buitenruimterichtlijnen van het Havenbedrijf en het Handboek Rotterdamse Stijl op het programma. In dit handboek staan richtlijnen voor inrichting en materiaalgebruik in de stedelijke buitenruimte. Om de beleving van de haven te versterken, heeft het Havenbedrijf onder de Erasmusbrug het Haven Experience Centre geopend. Nieuwe evenementen op het water kunnen eveneens aan de kwaliteit bijdragen. Ook de groene zones in het havengebied krijgen extra aandacht. Naast de verbetering van bestaande groene gebieden en de aanleg van nieuwe natuur- en recreatiegebieden uit het Project Mainportontwikkeling Rotterdam, zijn diverse groenprojecten in uitvoering. Daar bovenop gaat Rotterdam werken aan een nieuwe generatie groenprojecten. Rondom de haven zal het daarbij vooral gaan om kwaliteitsverbetering van bestaande groengebieden. Eindverantwoordelijk ds+v en Gemeentewerken Beheer 8 buitenruimte Ambities Richtlijnen voor de ínrichting van de buitenruimte, zoals het Haven bedrijf die hanteert, zijn niet voldoende. Er zijn ook nog betere afspraken nodig over het behéér van de ruimte. Niet alleen over hoe dat beheer eruit moet zien, maar vooral ook over wie de uitvoering doet: de gemeente (de dienst Gemeentewerken) of het Havenbedrijf. Acties en maatregelen Om daar meer helderheid over te krijgen en nog niet geregelde zaken te regelen, werken gemeente en Havenbedrijf aan nieuwe afspraken. Concreet gaat het bijvoorbeeld om afspraken over het beheer van de leidingenstroken, over het beheer van enkele grote objecten (zoals de Botlekbrug en de Parksluizen), over de verantwoordelijkheid voor de bruggen in de stad en over het eigendom van de openbare verlichting in het havengebied. Ook gaan gemeente en Havenbedrijf bepalen of ze de richtlijnen van het Handboek Rotterdamse Stijl doortrekken tot in het havengebied. In dit handboek staan richtlijnen voor inrichting en materiaalgebruik in de stedelijke buitenruimte. Verder inventariseren beide partijen welke havens het Havenbedrijf in de nabije toekomst aan de gemeente overdraagt, zodat zij daarop kan anticiperen. Het gaat hierbij om havens (met name kades) die hun havenfunctie hebben verloren. Eindverantwoordelijk Gemeentewerken en, voor de overdracht van de havens, Ontwikkelingsbedrijf

20 Investeren in toepassingen op het gebied van schone energie en een duurzaam milieu. Een schone stad, een schone haven en een gezonde leefomgeving.

21 38 uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven 39 Milieu en veiligheid Milieu en veiligheid Schoon 9 en gezond Ambities Een schone stad, een schone haven en een gezonde leefomgeving. Met behulp van allerlei landelijke en lokale wetten, regels en programma s werkt Rotterdam aan deze ambities. Vier extra acties, die al enige tijd lopen, dragen hier ook aan bij. Acties en maatregelen Een van die acties is een onderzoek naar de ontwikkelingen in de zware industrie en de energiesector, omdat juist die sectoren (hoewel ze steeds schoner worden) veel (milieu)overlast veroorzaken. Ook werken gemeente en Havenbedrijf (met steun van het Rijk) aan de verbetering van de bodemkwaliteit. Enerzijds door de bovenste meters van verontreinigde plekken te saneren, anderzijds door de verspreiding van de vervuiling via het grondwater te voorkomen. Verder werkt het Havenbedrijf via allerlei projecten aan de verbetering van de luchtkwaliteit. Daarnaast wordt, in overleg met het Rijk, bezien of aanpassing van de regels over geluidsbelasting haalbaar is, nu voor gebieden als Stadshavens allerlei woningbouwplannen worden ontwikkeld. Eindverantwoordelijk Gemeentewerken Veilig 1 0 Ambities Rotterdam wil de meest veilige haven ter wereld zijn. Gemeente en Havenbedrijf werken hier op tal van manieren aan. Niet alleen het voorkómen van grote incidenten staat daarbij centraal, ook de veiligheid op het water, de bescherming van werknemers tegen gevaarlijke stoffen, het beperken van de milieubelasting door schepen en de bescherming tegen de stijgende zeespiegel. Acties en maatregelen Het voorkómen van incidenten en de bescherming van werknemers tegen gevaarlijke stoffen vinden vooral plaats via de bestaande wetten en regels en de handhaving daarvan. De veiligheid op het water en het beperken van milieubelasting door de scheepvaart vallen onder verantwoordelijkheid van de havenmeester. Om te voorkomen dat oude schepen op verschillende sloopstranden terecht komen, wil de gemeente in samenwerking met het Havenbedrijf onderzoeken of het haalbaar is om dit soort schepen op een veilige en verantwoorde manier in de haven te recyclen. Om Rotterdam en zijn haven klimaatproof te maken, is aanpassing aan extreme waterstanden en de stijgende zeespiegel nodig. Maatregelen daartoe komen te staan in het programma Rotterdam Climate Proof, waaraan op dit moment wordt gewerkt. Eindverantwoordelijk Gemeentewerken

22 Het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam coördineert het gemeentelijke uitvoeringsprogramma. Het succes waar Rotterdam zijn ambities wil realiseren hangt af van samenwerking en medewerking van andere partijen.

23 42 uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven 43 Gemeentelijk Coördinatiepunt Haven en HIC Samenwerking met andere partijen De coördinatie van alle acties en maatregelen uit het Uitvoerings programma Haven is in handen van de directeur Economie van het Ontwikkelingsbedrijf van de gemeente. Hij doet dit in opdracht vanhet college van Burgemeester en Wethouders. Speciaal voor deze taak van de directeur Economie is een Gemeentelijk Coördinatiepunt Haven en HIC opgericht. Dit Havencoördinatiepunt, coördineert niet alleen de acties en maatregelen uit het Uitvoeringsprogramma Haven. Het is ook verantwoordelijk voor andere gemeentelijke acties en activiteiten die nodig zijn om de gemeentelijke taken in het havengebied uit te voeren, de gemeentelijke doelstellingen te halen en de gemeentelijke belangen te behartigen. Het coördinatiepunt is daarnaast het eerste aanspreekpunt in havenzaken voor het stadsbestuur en dé gemeentelijke gesprekspartner voor het Havenbedrijf, bedrijven in de haven, havengerelateerde bedrijven en hun koepelorganisaties. In het Uitvoeringprogramma Haven staan de gemeentelijke ambities met de haven en het haven- en industrieel complex. Het succes van de acties en maatregelen waarmee Rotterdam die ambities wil realiseren, hangt in belangrijke mate af van de samenwerking met en de medewerking van alle andere betrokken partijen. Naast het Havenbedrijf Rotterdam gaat het daarbij om partijen als de ministeries van Verkeer en Waterstaat, VROM en Economische Zaken, de provincie Zuid-Holland, de stadsregio Rotterdam, de milieudienst Rijnmond, talrijke regiogemeenten, de Kamer van Koophandel, de Economic Development Board Rotterdam, meerdere onderwijsinstellingen in Rotterdam en regio, TNO en andere kennisinstituten, belangenorganisaties, zakelijke dienstverlening en natuurlijk het bedrijfs leven in de haven en het haven- en industrieel complex, verenigd in de organisatie Deltalinqs.

24 Rotterdam wil de veiligste haven ter wereld zijn. Gemeente en Havenbedrijf werken daar op allerlei manieren aan. Plannen om Rotterdam Climate Proof te maken worden nu ontwikkeld.

25 Uitvoeringsprogramma haven en haven- en industrieel complex meer economische spin off van de haven voor de stad grotere concurrentiekracht bedrijfsleven HIC beter bereikbare haven en stad aantrekkelijker havenstad duurzamere havenstad veilige havenstad betere aansluiting onderwijsarbeidsmarkt in het HIC meer innovatie en kennisontwikkeling in en rond het HIC meer HIC gerelateerde bedrijven aantrekken en behouden HIC voldoende ruimte voor het HIC op de juiste plaats betere bereikbaarheid haven en stad betere beleving haven in de stad aantrekkelijker buitenruimte havengebied betere bodemkwaliteit betere luchtkwaliteit en minder geluidsoverlast grotere externe en nautische veiligheid doelen PMR/MV2 stadshavens bereikbare haven Rotterdam Climate Initiative majeure projecten uitvoeringsprogramma kennis &innovatie clusterinnovatie individuele innovatie versterken kennis-infrastrctuur netwerkvorming bewustwording onderwijs-arbeidsmarkt introom en behoud personeel HIC versterken havengerelateerde onderwijs- en opleidingsinfrastructuur account- c management accountmangement organisatie havencoördinatie ruimte voor haveneconomie programmering realisatie bereikbaarheid goederenvervoer personenvervoer Rotterdam Airport attractieve havenstad wonen groen en recreatie cultuurhistorie beeldkwaliteit beheer buitenruimte schoon en gezond zware industrie en energie bodemkwaliteit luchtkwaliteit indutrielawaai veilig externe veiligheid nautische veiligheid ruimtelijk instrumentarium actualisatie bestemmingsplannen bouwvergunningen interne organisatie / ketenregie

26 48 uitvoeringsprogramma een sterke stad een sterke haven Contact Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam: Sector Economie Gemeentelijk coödinatiepunt Haven en HIC Postbus AN Rotterdam Bezoekadres: Ondernemersbalie OBR hal Kamer van Koophandel Blaak 40 Rotterdam Telefoon: Open: maandag t/m vrijdag van uur Colofon: uitgave Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam, advies en eindredactie afdeling Communicatie tekst Andries Molengraaf ontwerp studio Lonne Wennekendonk fotografie Jan van der Ploeg en Havenbedrijf Rotterdam N.V. (p , 46-47) drukwerk Veenman Drukkers oplage exemplaren 2008 Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam, niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam.

27 Van zakkendrager tot volautomatische containerterminal. In enkele woorden laat de geschiedenis van de Rotterdamse haven zich beschrijven. En al dekken ze niet volledig de lading, ze geven wel aan dat er in nog geen eeuw veel is veranderd. Zowel in de haven zelf, als in de relatie tussen de haven en de stad. Soms lijkt het alsof die relatie steeds minder hecht is geworden, doordat de haven steeds verder van de stad is komen te liggen en doordat steeds minder Rotterdammers er werkzaam zijn. Tegelijkertijd hebben haven en stad juist steeds meer met elkaar te maken gekregen, bijvoorbeeld op gebieden als veiligheid, bereikbaarheid en milieu. Wat al die tijd is gebleven, is het grote economische belang van de haven voor Rotterdam. Niet alleen omdat er toch nog altijd veel Rotterdammers werken, maar ook door bijvoorbeeld de werkgelegenheid bij toeleveringsbedrijven en hoofdkantoren van internationale havenbedrijven.