4.2 Doelstelling van het onderwijs van de specialisatie KP

Transcriptie

1 Masterspecialisatie Klinische Psychologie 4. Klinische Psychologie (KP) 4.1 Doelgroep, toelatingseisen De specialisatie Klinische Psychologie is toegankelijk voor studenten die in hun bachelorprogramma hebben gekozen voor de specialisatie Klinische Psychologie, dan wel een bachelor Psychologie hebben afgerond en daarin vergelijkbare kennis/vaardigheden hebben opgedaan. Voor meer informatie kan men contact opnemen met de studieadviseur van Klinische Psychologie, drs. Kitty Rolf. 4.2 Doelstelling van het onderwijs van de specialisatie KP De programmagroep Klinische Psychologie verzorgt het onderwijs van de specialisatie Klinische Psychologie. De onderwijsdoelstellingen van de programmagroep behelzen: a. inzicht verschaffen in individuele repertoires van gedragsmogelijkheden en methoden om deze te onderkennen. b. inzicht verschaffen in fenomenologie van psychopathologie en methoden om deze te onderkennen. c. inzicht verschaffen in experimentele designs waarmee klinische fenomenen onderzocht kunnen worden. d. kennis en vaardigheden leren met betrekking tot methoden om de diverse vormen van psychopathologie in kaart te brengen en te indiceren voor behandeling. e. kennis en vaardigheden leren met betrekking tot methoden om veranderingen aan te brengen in de diverse vormen van psychopathologie. f. inzicht verschaffen in vigerende theorieën over het ontstaan, instandhouden en afleren van psychiatrische stoornisssen. Om de specialisatie Klinische Psychologie af te ronden is een aantal vakken verplicht. Door middel van de keuzevakken kan men de studie een eigen accent geven, bijvoorbeeld omdat men zich al vroeg wil voorbereiden op een specifiek werkterrein. NB: voor studenten die geïnteresseerd zijn in klinische psychologie bij kinderen en jeugdigen, zie de specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie. 4.3 Beroepsmogelijkheden Er is voor afgestudeerden met Klinische Psychologie als specialisatie een breed scala aan beroepsmogelijkheden. Zij kunnen werkzaam zijn als onderzoeker, diagnosticus, hulpverlener, docent, preventie- of beleidsmedewerker, of een combinatie daarvan, in tal van instellingen. Voor de functies in de hulpverlening (diagnostiek en behandeling van patiënten) zijn postmaster behaalde registraties steeds vaker vereist. Voorbeelden van instellingen waar afgestudeerden terecht kunnen komen zijn: universiteiten, onderzoeksinstituten en opleidingsinstituten; de algemene gezondheidszorg, dat wil zeggen afdelingen en poliklinieken van algemene ziekenhuizen, verpleeghuizen en revalidatiecentra; de intramurale geestelijke gezondheidszorg, bijvoorbeeld psychiatrische ziekenhuizen, Psychiatrische Afdeling Algemeen Ziekenhuis (PAAZ), crisiscentra en afkickcentra; de ambulante geestelijke gezondheidszorg, bijvoorbeeld instellingen voor de geestelijke gezondheidszorg, zelfstandige psycho logen praktijken, dagcentra, Rutgers Nisso Groep, paedologische instituten en bureaus voor studentenpsychologen; personeelsdiensten van bedrijven en organisatie- en adviesbureaus; instellingen van de ministeries van Justitie of Defensie. Postmasteropleidingen De invoering van de wet Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG) heeft consequenties voor een deel van de beroepsmogelijkheden. De belangrijkste is dat veel functies in de officiële hulpverleningsinstellingen (instellingen voor de geestelijke gezondheids- 407

2 Masterspecialisatie Klinische Psychologie zorg, algemene en psychiatrische ziekenhuizen) slechts toegankelijk zijn voor afgestudeerden die na hun master de beroepsopleiding tot Gezondheidszorgpsycholoog (verder aangeduid met GZ-psycholoog ) hebben gevolgd. Dit is een tweejarige voltijdopleiding (of vierjarig in deeltijd), waarin men vier dagen per week (of twee dagen in deeltijd) in een praktijkinstelling relevante werkervaring opdoet (aangesteld en betaald als juniorpsycholoog ) en één dag per week binnen een opleidingsinstituut cursorisch onderwijs volgt. In Nederland zijn zes van deze opleidingsinstituten, verdeeld over het hele land en alle gekoppeld aan een universiteit. De opleidingskosten, die in principe door de cursist moeten worden betaald, bedragen circa 8500,- per jaar. Het aantal opleidingsplaatsen voor de opleiding tot GZ-psycholoog bedraagt voor heel Nederland momenteel ongeveer 900 per jaar. Bij de selectie van kandidaten wordt in eerste instantie gekeken of men aan de gestelde vooropleidingseisen voldoet. Deze opleidingseisen staan vermeld in hoofdstuk 4 van deze gids. Naast de opleidingseisen moet men voldoen aan de verplichting om drie diagnostiekcasussen in te leveren en te laten beoordelen. Indien men alle vakken uit de propedeuse, het tweede studiejaar en de verplichte cursussen voor de specialistie Klinische Psychologie heeft gehaald (zie het vervolg van deze tekst) en daarin een stage van minimaal 24 ec (inclusief drie casussen en werkgroepen praktijkstage) heeft gelopen en een masterthese heeft afgerond, voldoet men aan de minimumeisen. Let op: indien men een stage wil doen die aan de eisen voor de GZ-opleiding voldoet, moet men erop rekenen dat stage-instellingen vaak alleen stages aanbieden van minstens 30 ec (inclusief drie casussen en werkgroepen praktijkstage). Diegenen die aan alle eisen voldoen, kunnen daarna solliciteren op een opleidingsplaats. Let op: om aangenomen te worden bij de GZ-opleiding is het van groot belang dat zo veel mogelijk (klinische) werkervaring is opgedaan. Met het behalen van de minimumeisen alleen is toelating veel minder waarschijnlijk! De gemiddelde duur na afstuderen om toegelaten te worden tot een vervolgopleiding bedraagt doorgaans enkele jaren, omdat men vaak de meest ervaren kandidaten aanneemt. Na het behalen van de registratie GZpsycholoog kan een beperkt aantal cursisten nog een vervolgopleiding doen, bijvoorbeeld de specialistische opleiding tot klinisch psycholoog, die drie à vier jaar duurt (voor meer informatie zie: Propedeuse Bachelor jaar 2 Bachelor jaar 3 Master Gezondheidszorgpsychologie Bachelor Psychologie UvA Bachelor UvA; Specialisatie Klinische Psychologie Master Gezondheidsorgpsychologie (UvA) Specialisatie Klinische Psychologie Specialisatie Mastertrack Klinisch Forensische Psychologie Postacademische opleiding Gezondheidszorgopleiding Psychotherapeut Evt. hierna: Klinisch psycholoog BIG-registraties Bijvoorbeeld: Cognitief gedragstherapeut VGCt Systeemtherapeut (NVRG) EMDR-therapeut Verenigingsregistraties 4.4 Inrichting programma specialisatie Klinische Psychologie In de masterspecialisatie Klinische Psychologie moeten studenten 12 ec besteden aan het volgen van de verplichte vakken Practicum klinische psychodiagnostiek en Psychologische interventies 2. Deze vakken zijn nodig om aan de cursorische vooropleidingseisen voor de GZ-opleiding en voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek (BAPD) te voldoen. De overige tijd besteedt men aan het schrijven van een masterthese over ver- 408

3 Masterspecialisatie Klinische Psychologie richt onderzoek (18 ec, inclusief colloquia), het lopen van een klinische stage (24-30 ec, inclusief drie casussen en werkgroepen praktijkstage; wie een stage volgt van 24 ec volgt een keuzevak extra). Let op: indien men een stage wil doen die aan de eisen voor de GZopleiding voldoet, dan moet men erop rekenen dat stage-instellingen vaak alleen stages aanbieden van minstens 30 ec (inclusief drie casussen en werkgroepen praktijkstage). Kortom, voor de masterspecialisatie Klinische Psychologie gelden de volgende eisen: - Practicum klinische psychodiagnostiek, 6 ec - Psychologische interventies 2, 6 ec - Masterthese (inclusief colloquia), 18 ec - Masterstage (inclusief werkgroepen praktijkstage en casussen), 24 ec-30 ec - Masterkeuzevak van klinische psychologie, 6 ec (voor wie een stage van 30 ec loopt vervalt de verplichting van dit keuzevak) Totaal: 60 ec Schema aanbod onderdelen masterprogramma Klinische Psychologie: Practicum klinische psychodiagnostiek (6 ec) Semester 1 30 ec Psy. int. 2: Basis CGT, Emoties en hechting (6 ec) of Psy. int. 2: Basis CGT, Angst en depressie (6 ec) of Psy. int. 2: Basis CGT, Persoonlijkheidsstoornissen (6 ec) of Psy. int. 2: Basis CGT, Medische psychologie (6 ec) Masterthese (18 ec) Practicum klinische psychodiagnostiek (6 ec) Werkgroepen praktijkstage plus: flankerend (3 ec) Semester 2 30 ec Psy. int. 2: Basis CGT, Emoties en hechting (6 ec) of Psy. int. 2: Basis CGT, Angst en depressie (6 ec) of Psychofarmacologie (6 ec, Brein en Cognitie) Masterthese (18 ec) of stage (24 of 30 ec) N.B.: De verplichte vakken zijn dikgedrukt. Er zijn in feite dus twee instapmogelijkheden in de aansluitmaster, specialisatie Klinische Psychologie. Studenten met een afgeronde bachelor voor 1 september starten in het eerste semester, studenten die hun bachelor voor 1 februari afronden starten in het tweede semester. Accenten binnen Klinische Psychologie Binnen het masterprogramma van de specialisatie Klinische psychologie is het mogelijk verschillende accenten te leggen. Binnen het vak Psychologische interventies 2 zijn er vier accenten te leggen: 1) Emoties en hechting, 2) Angst en depressie, 3) Persoonlijkheidsstoornissen en 4) Medische psychologie. De eerste vijf weken van de verschillende interventies zijn hetzelfde. De laatste drie weken zijn specialisatie. Dit maakt dat je zelfs na het volgen van een bepaalde interventievariant kunt solliciteren naar een stageplek op een ander terrein. 4.5 Afstudeeropdracht De afstudeeropdracht bestaat uit een stage, een masterthese (inclusief colloquia), samen minstens 42 ec (voor meer informatie over colloquia, zie hoofdstuk 6). Alle mogelijkhe- 409

4 Masterspecialisatie Klinische Psychologie den en regelingen met betrekking tot masterthese, praktijkstage en diagnostiekaantekening zijn opgenomen in de Afstudeerbrochure: masterthese, stage en diagnostiekaantekening. De meest recente versie van de Afstudeerbrochure is verkrijgbaar bij het (stage) secretariaat (kamer 5.07). Ook kan men een versie downloaden via Blackboard: Praktijkstage Klinische Psychologie. Stage Het met succes gevolgd hebben van propedeuse, tweede bachelorjaar en basisprogramma Klinische Psychologie zijn voorwaarden om een stage te mogen gaan zoeken. Om aan een stage te mogen beginnen, moeten het bachelordiploma behaald zijn en de vakken Practicum klinische psychodiagnostiek en een van de varianten van Psychologische interventies 2! Voordat met een stage begonnen kan worden, dient overlegd te worden met de stageadviseur, J. de Jong, M.Sc. Dit geldt voor zowel praktijk-, onderzoeks-, als gecombineerde stages. Zonder dit voorafgaande overleg is een stage ongeldig. In de Afstudeerbrochure: masterthese, stage en diagnostiekaantekening zijn een stagecontract en richtlijnen voor het stageverslag opgenomen. Samenvattend: voor inschrijving als stagezoekende (geldt voor alle soorten stages binnen Klinische Psychologie) en voor specifieke informatie over praktijkstages: Stagesecretariaat Sandra Diets, kamer 5.07 ( ). Stageadviseur Jeninke de Jong, M.Sc., kamer 5.22, inloopspreekuur vrijdag uur en op afspraak via het secretariaat. Voor informatie over de diagnostiekaantekening: prof. dr. J.H. Kamphuis, op afspraak. Masterthese De masterthese is een empirisch onderzoek naar een psychologische vraagstelling waarbij de volledige empirische cyclus wordt doorlopen. Dat houdt in dat de masterthesemaker een masterthesevoorstel schrijft, het onderzoek inclusief het onderzoeksdesign (mede) opzet, gegevens verzamelt, analyseert, in een mastertheseverslag beschrijft en mondeling presenteert in een openbare masterthesebespreking. Voor het starten van een masterthese en onderzoeksstage bestaan globaal twee mogelijkheden. Ten eerste kunnen studenten zelf contact opnemen met stafleden die onderzoek doen op een terrein waarin zij zijn geïnteresseerd, om na te gaan of er mogelijkheden zijn om bij de betreffende docent aan het gewenste studieonderdeel te beginnen. Ten tweede staan op Blackboard onder Masterthese Klinische Psychologie oproepen van onderzoekers die masterstudenten zoeken. In de Afstudeerbrochure: masterthese, stage en diagnostiekaantekening staat meer informatie (deze informatie is ook op Blackboard te vinden). Voor specifieke informatie betreffende masterthese en onderzoeksstage: dr. Arnold van Emmerik. In de volgende paragraaf staat een globaal overzicht van de onderzoekslijnen van de programmagroep. Onderzoeksmogelijkheden binnen de specialisatie Klinische Psychologie Het onderzoek kan ingedeeld worden naar de drieslag diagnostiek, etiologie en behandeling. Diagnostiek, ooit notoir onbetrouwbaar, is in hoge mate betrouwbaar geworden. Psychometrisch onderzoek heeft gevalideerde tests opgeleverd die de aanwezigheid en ernst van specifieke disfuncties en klachten meten. Onderzoek naar etiologische mechanismen verschaft onder meer inzicht in cognitieve en neurobiologische processen die specifieke vormen van psychopathologie bevorderen en instandhouden. Belangrijke vooruitgang is geboekt in de behandeling van emotionele stoornissen en recent ook van persoonlijkheidsstoornissen. Ernstige ziektebeelden zoals dwangstoornissen, paniekstoornissen, posttraumatische stress-stoornis en depressies, die tot voor enkele decennia niet of nauwelijks waren te behandelen, blijken goed te reageren op recent ontwikkelde gedragstherapeutische en farmacotherapeutische interventies. 410

5 Masterspecialisatie Klinische Psychologie Onderzoek binnen de programmagroep Klinische Psychologie kan worden onderverdeeld in grofweg twee onderzoekslijnen: 1. Experimentele klinische psychologie 2. Toegepaste klinische psychologie (1) Experimentele klinische psychologie Deze onderzoekslijn is gericht op disfunctionele psychologische en neurobiologische processen waarvan verondersteld wordt dat ze cruciaal zijn voor het ontstaan, in stand houden en/of terugdringen van psychopathologie. Er wordt onderzoek gedaan naar stoornisspecifieke processen en naar stoornisoverkoepelende processen. Emotionele stoornissen zoals angststoornissen en depressie behoren tot de meest prevalente psychiatrische stoornissen. Een vigerend theoretisch construct voor deze stoornissen is emotioneel geheugen of disfunctionele schema s. Een van de onderzoekslijnen betreft onderzoek naar de consolidatie en reconsolidatie van emotioneel geheugen. Psychologische en neurobiologische processen worden in kaart gebracht die mogelijk van invloed zijn op het versterken dan wel verzwakken van emotioneel geheugen. Onze hypothesen worden o.a. getest in een vreesconditioneringsparadigma als een model voor het ontstaan en afleren van angst bij gezonde proefpersonen en bij patiënten met emotionele stoornissen. Een ander paradigma betreft onderzoek naar het effect van verwerkingsstijlen op het emotionele geheugen van getraumatiseerde personen en de ontwikkeling van posttraumatische stress-stoornis. Daarnaast vormen het onderzoek naar selectieve informatieverwerking (bijvoorbeeld rumineren) en emotieregulatie bij PTSS, sociale fobie en depressie en onderzoek naar wat de interpersoonlijke consequenties van stoornissen zijn, een belangrijk onderdeel van ons onderzoeksprogramma. Er worden tevens fmri-studies uitgevoerd om meer inzicht te krijgen in de onderliggende neurobiologische functies van emotioneel geheugen. Getracht wordt een brug te slaan tussen de fundamentele wetenschap en de klinische praktijk. (2) Toegepaste klinische psychologie Deze onderzoekslijn heeft betrekking op de evaluatie van cognitieve gedragsinterventies voor psychiatrische stoornissen bij volwassenen. Interventiestudies worden toegepast bij (1) paniekstoornis, (2) posttraumatische stress, (3) sociale angststoornis, (4) huiselijk geweld en (5) patiënten met misbruik- en verslavingsstoornissen. Een andere onderzoekslijn betreft toepassingen van technologische ontwikkelingen bij interventies, zoals internet en virtual reality voor de behandeling van patiënten met angststoornissen. In samenhang met bovengenoemde onderzoekslijnen vindt er onderzoek plaats op het gebied van de evidence-based psychodiagnostiek van persoonlijkheid en psychopathologie. Het onderzoek richt zich in het bijzonder op innovatie van voor de klinische praktijk bruikbare, evidence-based psychodiagnostiek en op het verhelderen van individuele verschillen in kwetsbaarheid voor psychopathologie. Bijdragen aan beter geïnformeerde indicatiestelling en meer therapeutisch nut van diagnostiek zijn daarbij leidende motieven. Ten slotte wordt er onderzoek gedaan op het gebied van de forensische psychologie. Meer in het bijzonder: (a) de evaluatie van cognitieve behandelprogramma s bij een TBS-populatie en (b) onderzoek naar risicofactoren van gewelddadig (seksueel) gedrag, onder andere bij stalkers. De studies zullen inzicht geven in de differentiële effectiviteit van risicotaxaties bij het voorspellen van agressief (gewelddadig) gedrag en kunnen belangrijke gevolgen hebben bij toekomstig beleid binnen de forensisch psychologische praktijk. 411

6 Masterspecialisatie Klinische Psychologie 4.6 Nadere inlichtingen en mentoraat Voor inlichtingen over het onderwijs, het plannen van de studie en daaraan verwante zaken en voor algemene inlichtingen over postmaster opleidingen kan men terecht bij drs. Kitty Rolf, studieadviseur, kamer Naast de mogelijkheid om zaken aangaande het onderwijs te bespreken, staat de deur ook open voor problemen van meer persoonlijke aard. Kitty Rolf heeft dinsdag, woensdag en donderdag spreekuur van en uur. Afspraken voor het spreekuur (een kwartier per persoon) kunnen gemaakt worden via het secretariaat van Klinische Psychologie ( of per Contactgegevens secretariaat en coördinatoren KP Secretariaat: Herman Vinckers Sandra Diets Mentoraat/studieadviseur: Drs. Kitty Rolf Spreekuren: di-wo-do en uur Afspraken verlopen via het secretariaat. Onderwijscoördinator: Dr. Mark Spiering Stageadviseur: Jeninke de Jong, M.Sc Volgens afspraak via het secretariaat en inloopspreekuur vrijdag uur (voor uitzonderingen hierop zie Blackboard). Stagesecretariaat: Sandra Diets Masterthesecoördinator: Dr. Arnold van Emmerik Websites: (onderzoek) (onderwijs) Voorzitter van de programmagroep: Prof. dr. Merel Kindt Voor contactgegevens van de docenten van Klinische Psychologie en een overzicht van hun interessegebieden: zie hoofdstuk 10. Op de volgende pagina s volgt een overzicht van de masteronderdelen die gevolgd kunnen worden binnen de specialisatie Klinische Psychologie. 412

7 Werkgroepen praktijkstage Punten 3 ec SIS-code 7204WPSKPY Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 en 2, semester 2, blok 1 en 2 Toelatingsvoorwaarden Practicum klinische psychodiagnostiek, Psychologische interventies 2 + aangenomen voor een stageplek. Voor studenten van de mastertrack Klinisch Forensische Psychologie: 1) Etiologie en assessment en 2) Interventies + aangenomen voor een stageplek. Inlichtingen drs. E. Brugman Inhoud In deze werkgroepen bespreken studenten stagegerelateerde thema s onder leiding van een docent, zoals leerdoelen, omgaan met feedback, professionele houding, individueel leer- en ontwikkelingsprofiel. Voorts worden er voordrachten gegeven over ethisch-juridische kwesties, geïllustreerd met voorbeelden uit de eigen stagepraktijk. In gastcolleges wordt ingegaan op de beroepscode voor psychologen en op relevante wetgeving voor de omgang met cliënten/patiënten. Leerdoelen Ontwikkelen van professioneel functioneren als psycholoog middels intervisie. Inzicht verkrijgen in de organisatie van de GGZ (sociale kaart) en in de overeenkomsten en verschillen van werkzaamheden van klinisch psychologen in diverse instellingen. Inzicht en oefening in hoe problemen in de klinische praktijk op een wetenschappelijke, systematische manier kunnen worden aangepakt. Kennis van de beroepscode voor psychologen en relevante wetgeving voor de omgang met cliënten, inzicht in ethische aspecten. Onderwijsvorm Zes maandelijkse werkgroepen en twee gastcolleges over ethische en juridische aspecten. Bij lange stages (10-12 maanden) die starten in het eerste semester, vinden de werkgroepen verspreid over het studiejaar plaats. Toetsvorm Voor beide onderdelen (werkgroepen en gastcolleges) geldt: verplichte aanwezigheid. Actieve inbreng en presentaties bij de werkgroepen. Aanmelden Zodra je een stageplek gevonden hebt, dien je dit direct per mail door te geven aan stageadviseur Jeninke de Jong. Zij informeert je vervolgens over de inschrijvingsprocedure voor de werkgroepen. Apart aanmelden voor de gastcolleges is niet nodig. Aanmelden gaat ook niet via SIS. Studiematerialen en kosten Soudijn, K. A. (2007). Ethische codes voor psychologen. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds. ISBN ( 21,95 - ± 50 blz.). Aanvullende artikelen, die ter beschikking worden gesteld in de eerste werkgroep (± 90 blz.) Onderwijstijden Afhankelijk van de start en de duur van je stage word je ingedeeld in een werkgroep. De werkgroepen starten in september en in februari/maart (voor de mastertrack Klinisch 413

8 Forensische Psychologie is dit november en februari). De bijeenkomsten zijn van uur of van uur. Ze kunnen onder stagetijd vallen. In het semester dat je met de bijeenkomsten start, volg je ook de twee gastcolleges: Semester 1 Do uur Do uur Semester 2 Do uur Do uur Bijzonderheden Met het volgen van de Werkgroepen praktijkstage wordt tevens voldaan aan de GZ-eisen op het gebied van de juridische aspecten van de hulpverlening en de organisatie van de gezondheidszorg. Studenten van de mastertrack Klinisch Forensische Psychologie zullen, indien mogelijk, zoveel mogelijk samen in groepen worden geplaatst. Het bijwonen van de werkgroepen en gastcolleges is verplicht. Hou er rekening mee dat indien je stage pas in maart (of nog later) start, de werkgroepen wel al in februari beginnen en dus verplicht zijn. 414

9 Werkgroepen praktijkstage plus: flankerend Punten 3 ec SIS-code 7204MK34XY Plaats in het rooster Semester 2, blok 1 Toelatingsvoorwaarden Practicum klinische psychodiagnostiek, Psychologische interventies 2 + aangenomen voor een stageplek. Aantal deelnemers max. 20 Docent/Inlichtingen dr. Mark Spiering Inhoud Deze kleine cursus is bedoeld voor studenten die naast de stage verdieping willen. Er is rekening gehouden met het drukke leven van een stagiair(e): de werkgroepen beginnen om uur en buiten actieve deelname in de werkgroepen is de onderwijslast beperkt gehouden. Onderwerp is de brug tussen wetenschap en praktijk. Wanneer je straks na je stage als UvA-psycholoog aan de slag gaat, doe je dit als scientist practitioner. Dit betekent dat je vanuit een wetenschappelijke basis werkt. De wetenschappelijke opleiding heb je grotendeels achter de rug. Tijdens en na de stage leer je vooral in de praktijk. Daarom is deze periode bij uitstek de (laatste) kans praktijkervaringen te integreren met wetenschappelijke kennis. Een tweede onderwerp dat aan bod komt is je persoonlijke ambitie. Is het werk in de praktijk wat je ervan had verwacht en ben je uitgeleerd binnen onze opleiding? Wil je je plannen voor na je studie bijstellen en hoe ga je straks je carrière vormgeven? Leerdoelen Meer kennis over de verhouding wetenschap-praktijk en inzicht in de eigen positie hierin. Vernieuwde oriëntatie op eigen ambitie. Onderwijsvorm Acht werkgroepen van twee uur. De cursus is vooral interessant voor studenten die een eigen inbreng in het onderwijs waarderen; de opzet en inhoud van de cursus vindt zoveel mogelijk plaats in onderling overleg. Gastsprekers uit de wetenschap, bijvoorbeeld docenten van cursussen in de KP-master, en praktijk, bijvoorbeeld mensen werkzaam op de stageadressen, worden uitgenodigd voor discussie. Verder delen we ervaringen uit de stage en koppelen we dit aan kennis en vaardigheden die je eerder in de opleiding hebt geleerd. Andere mogelijke onderwerpen: evidence-based en geprotocolleerd behandelen, de organisatie van de gezondheidszorg in algemene zin of meer specifiek, de organisatie van een bepaalde instelling. Ook is er aandacht voor het vormgeven van de eerste stappen van je carrière. Toetsvorm Toetsing bestaat uit twee delen. (1) Je wordt gevraagd de inhoud van een deel van een werkgroep te verzorgen. (2) Een paper over (een deel van) de inhoud van de cursus plus persoonlijke reflectie hierop. Je krijgt geen cijfer maar aan voorwaarden voldaan. Studiematerialen en kosten Gedurende de cursus worden artikelen gekozen en besproken (± 140 blz). Onderwijstijden Do t/m uur Bijzonderheden Aanwezigheid bij de werkgroepen is verplicht 415

10 Klinische Praktijkstage Klinische Psychologie Punten De klinische praktijkstage bestaat uit drie onderdelen: stage, werkgroepen praktijkstage en casuïstiek voor de BAPD. Aan deze drie onderdelen samen worden minimaal 24 ec en maximaal 30 ec besteed. Om af te kunnen studeren is 24 ec voldoende. SIS-code Praktijkstage: 7204MSKPXY SIS-code Werkgroepen praktijkstage 7204WPSKPY SIS-code BAPD: 7204STCK4Y (voor de richtlijnen zie de Afstudeerbrochure). Plaats in het rooster Gedurende het hele jaar, meestal vanaf aug./sept. of febr./mrt. Voor studenten van de mastertrack Klinisch Forensische Psychologie zijn de startdata meestal nov. en febr. Toelatingsvoorwaarden Bachelor in de specialisatie KP afgerond, incl. Testconstructie. Tevens de mastercursussen Practicum klinische psychodiagnos tiek en Psychologische interventies 2 afgerond. Voor studenten van de mastertrack Klinisch Forensische Psychologie zijn dit de twee mastercursussen: 1) Etiologie en assessment en 2) Interventies. Docent/Inlichtingen drs. E. Brugman en J. de Jong, M.Sc. Inhoud Alle informatie is beschikbaar in de Afstudeerbrochure, verkrijgbaar via het secretariaat of te downloaden via Blackboard. Na afronding van de stage is de student in staat om onder supervisie psychodiagnostiek uit te voeren bij diverse problematiek. Tevens heeft de student kennisgemaakt met behandeling en begeleiding bij diverse vraagstellingen. De student is in staat om te reflecteren op het eigen handelen en professioneel om te gaan met collega s, cliënten en hun systeem. De hieronder beschreven eindtermen kunnen worden gezien als richtlijnen waaraan in principe voldaan moet zijn. De onderdelen met een sterretje (*) ervoor zijn optioneel. Diagnostiek: Aan het eind van de stage heeft de stagiair(e) ervaring opgedaan op het gebied van diagnostiek. De stagiair(e) heeft meerdere intakegesprekken bijgewoond en/of zelfstandig afgenomen (zij het onder supervisie vanuit de instelling) en gezorgd voor de verslaglegging hiervan. Daarnaast heeft de stagiair(e) psychologische onderzoeken bijgewoond en/of afgenomen, bij voorkeur uitmondend in tenminste drie zelfstandig (onder supervisie) uitgevoerde diagnostische casussen, inclusief verslaglegging conform de NIP-richtlijnen voor het behalen van de BAPD. Indicatiestelling: Tijdens de stage heeft de student kennis opgedaan van de voor de instelling relevante sociale kaart van de (G)GZ in de volle breedte. De student is op de hoogte van verwijsmogelijkheden binnen en buiten de instelling. De student is in staat bij multidisciplinair overleg de problematiek van de cliënt duidelijk te verwoorden en de indicatie te verantwoorden en beargumenteren. De student weet welke behandelindicaties op het terrein van de psycholoog liggen. * De student is in staat aan de cliënt dan wel het cliëntsysteem de indicatie toe te lichten en te verantwoorden. 416

11 Behandeling en interventie: Aan het eind van de stage heeft de stagiair(e) ervaring opgedaan met diverse gespreksen motivatietechnieken. Aan het eind van de stage heeft de stagiair(e) kennis van de praktijk van minimaal drie interventietechnieken (bijvoorbeeld CGT, IPT, EMDR, systeemtherapie), individueel of in groepsverband. * De stagiair(e) heeft zelfstandig, maar onder supervisie, praktijkervaring opgedaan met minimaal één vorm van therapeutische interventie. Dat wil zeggen: minimaal één vorm van interventie bij drie verschillende cliënten, dan wel drie vormen van interventie bij één cliënt. Leerdoelen Het verwerven en toepassen van kennis, inzicht en vaardigheden op het gebied van diagnostiek, indicatiestelling en begeleiding en behandeling van cliënten met psychische problematiek. Tevens het aanleren van een professionele houding. De stage stelt de student in staat te voldoen aan de vooropleidingseisen voor de GZ-opleiding (zie hoofdstuk 4). Onderwijsvorm Supervisie op de stageplek en van een docent van de programmagroep Klinische Psychologie. Werkgroepen praktijkstage (dit onderdeel is apart beschreven). Beoordeling van en feedback op de casusverslagen door een docent van de programmagroep. Toetsvorm Eindbeoordeling wordt gedaan door de UvA-begeleider op basis van de gevoerde begeleidingsgesprekken, het stageverslag, de inbreng bij de Werkgroepen praktijkstage, het evaluatieformulier (door de instellingssupervisor en stagiair(e) ingevuld) en overleg met de instellingssupervisor. Er zijn richtlijnen opgesteld voor het stageverslag. Deze staan beschreven in de Afstudeerbrochure. Afronding Als richtlijn wordt aangehouden dat maximaal een maand na het einde van de stage het stageverslag goedgekeurd is en dat het eindgesprek met de UvA-begeleider heeft plaatsgevonden. Indien na drie maanden de stage niet formeel is afgerond, wordt een niet aan voorwaarden voldaan uitgeschreven. Als je de stage onverhoopt niet afrondt en een tweede praktijkstage wenst te starten, dien je als regel eerst een reflectieverslag te schrijven. Bijzonderheden Zodra je een stageplek hebt gevonden, dien je dit direct per mail door te geven aan stageadviseur Jeninke de Jong. Zij informeert je vervolgens over de inschrijvingsprocedure voor de Werkgroepen praktijkstage. Voor studenten van de mastertrack Klinisch Forensische Psychologie zijn stages gereserveerd binnen de forensische zorg, zoals stages in penitentiaire inrichtingen en forensische poliklinieken. 417

12 Masterthese Klinische Psychologie Punten ec (N.B. 18 is standaard; meer ec met een maximum tot 24 moeten apart worden aangevraagd) SIS-code 7204MWKPXY Plaats in het rooster Gedurende het hele jaar (N.B.: koppeling van studenten aan docenten vindt plaats aan het begin van elk semester) Toelatingsvoorwaarden Bachelor Klinische Psychologie Docenten Alle gepromoveerde docenten Inhoud Alle informatie is beschikbaar in de Afstudeerbrochure, verkrijgbaar via het secretariaat of te downloaden via Blackboard. In een masterthese verricht men een (relatief) zelfstandig onderzoek, waarin de zelfstandigheid tot uiting komt in de opzet, uitvoering, analyse en rapportage. De eerste fase van de masterthese bestaat uit het schrijven van het mastertheseonderzoeksvoorstel. Het mastertheseonderzoeksvoorstel wordt, na goedkeuring door de begeleider, ingediend via een standaardformulier bij de masterthesecoördinator voor goedkeuring door de masterthesecommissie. Als het mastertheseonderzoeksvoorstel is goedgekeurd, kan het eigenlijke onderzoek beginnen. Onderwijsvorm Globaal houdt een masterthese voor een student de volgende werkzaamheden in: (a) het bedenken van een vraagstelling, óf het uitwerken van een gegeven vraag- of probleemstelling, (b) verdieping in de literatuur om op de hoogte te raken van het onderwerp, (c) het bedenken van een onderzoeksopzet, d) het schrijven van een mastertheseonderzoeksvoorstel, (e) het verzamelen en analyseren van de data, (f) de verslaglegging en (g) de openbare presentatie. Daarnaast dienen tien colloquia te worden bijgewoond, zie hoofdstuk 6 voor meer informatie. Beoordeling Zie voor de beoordeling de Studentenhandleiding op Blackboard. Bijzonderheden Voor een masterthese krijgt men standaard 18 ec. Minder is niet mogelijk. In uitzonderlijke gevallen, en met een daartoe strekkende overtuigende motivatie, te beoordelen door de begeleider en de masterthesecoördinator van de specialisatie, kan de masterthese een omvang van maximaal 24 ec hebben. De masterthese is formeel opgesplitst in het mastertheseonderzoeksvoorstel (4 ec) en het mastertheseonderzoek (14 ec). Het mastertheseonderzoeksvoorstel moet gereed zijn binnen maximaal vijf weken na aanvang. De masterthese (inclusief schrijven mastertheseonderzoeksvoorstel) wordt uitgevoerd in een tijdsbestek van minimaal 12 weken (fulltime) en maximaal 24 weken (halftime). Het verloop van de masterthese laat zich doorgaans echter niet heel nauwkeurig plannen; het is verstandig rekening te houden met enkele weken uitloop voor geval van nood. Over omvang en planning worden vooraf duidelijke afspraken gemaakt met de begeleider. Deze afspraken worden vastgelegd in een masterthesecontract, waarin student en begeleider zich committeren aan een bepaalde planning en inspanning (het masterthesecontract bevat o.m. de aanvangsdatum, geplande einddatum, aantal ec, en door wie en op welke wijze de begeleiding verzorgd wordt). De inhoud van het voorgenomen onderzoek en een nader uitgewerkte planning (waaruit de haalbaarheid moet blijken) maken deel uit van het mastertheseonderzoeksvoorstel. Meer informatie over de masterthese is te vinden in hoofdstuk 6 van deze studiegids en in de Afstudeerbrochure. Daarnaast is een handleiding voor de masterthese te vinden op Blackboard. 418

13 Practicum klinische psychodiagnostiek Punten 6 ec SIS-code 7204MK17XY Plaats in het rooster Semester 1, blok 1, semester 2, blok 1 Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, specialisatie Klinische Psychologie Docenten prof. dr. J.H. Kamphuis, dr. A. Noordhof, drs. L. Boyette, dr. H.J. Conradi, dr. A. Bartak, drs. A. Eigenhuis Inlichtingen dr. A. Noordhof Inhoud In dit practicum staat het daadwerkelijk oefenen met het hypothesegestuurde, scientistpractitioner model van diagnostiek centraal. Het doel is om op basis van interviews, observaties en testresultaten te komen tot een individuele casusformulering waar een behandelplan op kan aansluiten. Er wordt geoefend met afname en interpretatie van gestructureerde diagnostische interviews, alsmede de interpretatie van gestandaardiseerde zelfrapportagetests op het gebied van persoonlijkheid (bijvoorbeeld MMPI-2, Big Five) en klachten. Tevens wordt een oriëntatie geboden op veelgebruikte performance-based tests (zgn. projectieven). De hoorcolleges bereiden voor op de vaardigheidstrainingen en/ of agenderen belangrijke wetenschappelijke issues, bijvoorbeeld indicatiestelling, het klinisch nut van diagnostiek, recente instrumentontwikkeling (MMPI-RF) of innovatieve ontwikkelingen in de diagnostiek (bijvoorbeeld therapeutic assessment). De diagnostische cyclus wordt aan de hand van causuïstiek doorlopen en speciale aandacht wordt besteed aan effectieve feedback en rapportage. Onderwijsvorm Literatuurstudie, hoorcolleges en werkcolleges (o.a. rollenspelen en testafname) met inleidingen van de docent. Per week is het contactonderwijs gemiddeld zes uur: twee uur hoorcollege en vier uur werkcollege. Daarnaast dient men ongeveer 10 tot 15 uur per week te reserveren voor het bestuderen van literatuur en het maken van opdrachten. Hoorcolleges zijn op de maandag. Werkcolleges worden gegeven in groepen van maximaal 24 studenten, op verschillende dagen. Nadat je geplaatst bent kun je door middel van een antwoordstrook die bij de plaatsingsmail zit, je voorkeur aangeven voor de dag waarop je werkcollege wilt volgen. Toetsvorm De toetsing bestaat uit een combinatie van groeps- en individuele opdrachten. Meer informatie hierover staat in het draaiboek van de cursus (zie Blackboard). Aanwezigheid bij de hoorcolleges en werkcolleges is verplicht om te kunnen slagen voor de cursus. Het eindcijfer wordt berekend op basis van het tentamen (80%) en het eindverslag (20%); deze onderdelen moeten beide voldoende zijn. Studiematerialen en kosten Literatuur (± 600 pagina s) wordt aangeboden via Blackboard en een reader. De reader is een week voor aanvang van de cursus te koop bij de VSPA-boekenbalie. Een overzicht van de tentamenstof, onderwijstijden, toetsing en organisatie is te vinden in het draaiboek van de cursus (zie Blackboard). 419

14 Onderwijstijden Semester 1, blok 1 Ma t/m uur Di t/m uur (werkgroep 1) Wo t/m uur (werkgroep 2) Do t/m uur (werkgroep 3) Semester 2, blok 1 Ma t/m uur Wo t/m uur (werkgroep 1) Do t/m uur (werkgroep 2) Toetsdata Semester 1, blok 1 Vr uur Semester 2, blok 1 Do uur Semester 2, blok 2 Wo uur (herkansing) Bijzonderheden Bovenstaande tekst geldt voor semester 1. De opzet van de cursus wordt waarschijnlijk gewijzigd in semester 2. De nieuwe opzet zal te zijner tijd via Blackboard en in de eerste bijeenkomst worden toegelicht. 420

15 Psychologische interventies 2: basis CGT en specialisaties Punten 6 ec SIS-code 7204MK37AY, 7204MK37BY, 7204MK37CY, 7204MK37DY Plaats in het rooster Semester 1, blok 2, semester 2, blok 2 Toelatingsvoorwaarden Bachelor, specialisatie Klinische Psychologie en Practicum klinische psychodiagnostiek Aantal deelnemers max. 18 Docenten dr. H.J. Conradi, dr. J. Lancee, dr. N. Morina, dr. A. Bartak, dr. G.M. de Boo Inlichtingen dr. H.J. Conradi Inhoud Doelen van de cursus zijn verdieping in de theoretische achtergrond van evidence-based psychologische interventies en het verwerven van basisvaardigheden voor de toepassing van deze interventies in de praktijk. In de te bestuderen literatuur en in de onderwijsvorm ligt de nadruk op de praktische toepassing. De cursus bestaat uit twee delen. Het basisdeel beslaat de weken 1 t/m 5 en is ongeacht de keuzevariant identiek voor elke student. Het specialisatiedeel in de weken 6 t/m 8 verschilt per keuzevariant. (1) Basisdeel (weken 1 t/m 5) In de eerste vijf weken worden de belangrijkste interventies en technieken uit de cognitieve gedragstherapie besproken en geoefend. Het betreft: interoceptieve exposure, exposure in vivo, relaxatietraining, gedragsactivatie, socialevaardigheidstraining en disfunctionele cognities uitvragen en uitdagen. Daarnaast wordt geoefend met het uitleggen van de rationale achter elk van deze interventies, en het opstellen van betekenis- en functieanalyses. Genoemde technieken zijn voor elke stageplek van groot belang en het aanleren ervan in het basisdeel is daarom verplicht voor elke student ongeacht de gekozen specialisatie. (2) Specialisatiedeel (weken 6 t/m 8) Na het basisdeel volgt een specialisatie van drie weken. Er worden vier verschillende keuzevarianten aangeboden. Keuze hieruit biedt studenten de mogelijkheid om zich verder te verdiepen in zijn/haar interesses. Psy. int. 2: basis CGT, emoties en hechting (7204MK37AY) dr. H.J. Conradi In deze specialisatie ligt de focus op therapieën die de emotie als primair aangrijpingspunt hebben. Na het basisdeel waarin cognities en gedrag als primaire aangrijpingspunten van CGT behandeld worden, is daarmee de cirkel rond. We staan stil bij mindfulness, Schema Focused Therapy, en Emotion Focused Therapy voor individuele cliënten en paren met relatieproblemen. Centraal staan chronisch depressieve en angstproblematiek en onveilige hechting. Mindfulness, imaginatie en enactment zijn belangrijke interventietechnieken die geoefend worden. Onderwijstijden Semester 1, blok 2 Di t/m Wo t/m Semester 2, blok 2 Di t/m Wo t/m uur uur uur uur 421

16 Psy. int. 2: basis CGT, angst en depressie (7204MK37BY) dr. J. Lancee In deze specialisatie wordt er dieper ingegaan op de behandeling van depressie en angst. Nieuwe technieken als Schema Focused Therapy en mindfulness komen aan bod. Ook is er ruim aandacht voor het gedragsexperiment. Dit doen we aan de hand van rollenspellen en het ondergaan van een gedragsexperiment. Tevens gaan we in op slaapproblemen die vaak gerelateerd zijn aan depressie en angst. Onderwijstijden Semester 1, blok 2 Ma t/m uur Wo t/m uur Semester 2, blok 2 Di t/m uur Wo t/m uur Psy. int. 2: basis CGT, persoonlijkheidsstoornissen (7204MK37CY) dr. N. Morina, dr. A. Bartak In deze specialisatie is er aandacht voor interventies specifiek gericht op de behandeling van persoonlijkheidsproblematiek (b.v. Schema Focused Therapy, Mentalization Based Therapy, Dialectical Behaviour Therapy). Deze specialisatie is uiteraard een goede voorbereiding op een stage op een afdeling voor persoonlijkheidsstoornissen, maar verschaft ook in het algemeen veel inzicht in het vak van de psychotherapeut. Onderwijstijden Semester 1, blok 2 Wo t/m uur Do t/m uur Do t/m uur Psy. int. 2: basis CGT, medische psychologie (7204MK37DY) dr. G.M. de Boo In deze specialisatie zal het accent liggen op de behandeling van psychosomatische problemen. Een psycholoog die werkt in een medische setting denkt en intervenieert vanuit een biopsychosociaal model. Aan de orde komen aanpassings- en verwerkingsproblemen bij chronische aandoeningen, systemische interventies bij neurodegeneratieve ziekten, counseling van patiënten die ingrijpende (medische) beslissingen moeten nemen. Er wordt aandacht besteed aan behandelrichtlijnen die zijn opgesteld door de beroepsvereniging van medisch psychologen, waardoor de student ook inzicht krijgt in het multidisciplinaire karakter van het werken in een medische setting. Deze specialisatie is uiteraard een goede voorbereiding op een stage in een ziekenhuis en/of revalidatiecentrum. Onderwijstijden Semester 1, blok 2 Do t/m uur Vr t/m uur Onderwijsvorm Discussies naar aanleiding van te bestuderen literatuur, casuïstiek, videomateriaal, registratieopdrachten en rollenspelen. Toetsvorm Voor het eindcijfer tellen de opdrachten gedurende de cursus voor 25% en het tentamen aan het eind van de cursus voor 75% mee. Alleen bij voldoende aanwezigheid en inzet kan men deelnemen aan het tentamen. Het tentamen zal bestaan uit open vragen over 422

17 de collegestof en de literatuur. Voor een voldoende eindcijfer voor de cursus moeten alle deelproducten voldoende zijn. Let op: verplichte aanwezigheid. Bij afwezigheid bij de eerste bijeenkomst zal de plaats aan iemand op de wachtlijst worden vergeven. Studiematerialen en kosten Literatuur (± 500 blz.) wordt later bekendgemaakt. Op Blackboard zal staan welke stof men voor de eerste bijeenkomst dient te bestuderen. Toetsdata Do uur Wo uur Wo uur (herkansing) Bijzonderheden Aanwezigheid bij de colleges is verplicht. Beperkte afwezigheid kan alleen in overleg met de docent met een vervangende opdracht gecompenseerd worden 423

18