6.3 Onderwijsprogramma derde bachelorjaar KP

Transcriptie

1 Derde Bachelorjaar, Klinische Psychologie 6. Klinische Psychologie (KP) 6.1 Doelstelling van het onderwijsprogramma van KP De onderwijsdoelstellingen van de programmagroep behelzen: a. inzicht verschaffen in individuele repertoires van gedragsmogelijkheden en methoden om deze te onderkennen, b. inzicht verschaffen in fenomenologie van psychopathologie en methoden om deze te onderkennen, c. inzicht verschaffen in experimentele designs waarmee klinische fenomenen onderzocht kunnen worden, d. kennis en vaardigheden leren met betrekking tot methoden om de diverse vormen van psychopathologie in kaart te brengen en te indiceren voor behandeling, e. kennis en vaardigheden leren met betrekking tot methoden om veranderingen aan te brengen in de diverse vormen van psychopathologie, f. inzicht verschaffen in vigerende theorieën over het ontstaan, in stand houden en afleren van psychiatrische stoornisssen. Om de specialisatie Klinische Psychologie af te ronden is een aantal vakken verplicht (zie paragraaf 6.3 en 6.4). Door middel van de keuzevakken kan men de studie een eigen accent geven, bijvoorbeeld omdat men zich al vroeg wil voorbereiden op een specifiek werkterrein. N.B.: voor studenten die geïnteresseerd zijn in klinische psychologie bij kinderen en jeugdigen, zie de specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie, en voor studenten die geïnteresseerd zijn in neuropsychologie, zie de specialisatie Klinische Neuropsychologie. 6.2 Beroepsmogelijkheden Het is mogelijk om na afronden van een bachelor Klinische Psychologie de arbeidsmarkt op te gaan; in dat geval zal men in aanmerking komen voor functies waar een academische opleiding gevraagd wordt. Voor functies in het veld van klinische psychologie zal echter over het algemeen ook een afgeronde master in de Klinische Psychologie worden gevraagd. Voor de functies in de hulpverlening (diagnostiek en behandeling van patiënten) zijn postmaster behaalde registraties steeds vaker vereist. Zie hiervoor hoofdstuk 4 van deze gids en voor een beschrijving van de beroepsmogelijkheden, zie hoofdstuk Onderwijsprogramma derde bachelorjaar KP Het derde bachelorjaar start met het basisprogramma waarin vakken worden aangeboden die een uitgebreide basis vormen voor Klinische Psychologie. Daarna zijn er de vakken Klinische gespreksvoering, Evidence-based werken in de klinische praktijk en is er het Bachelorproject. Het derde jaar eindigt met een keuzevak. Om te voldoen aan de eisen van het bachelordiploma, specialisatie Klinische Psychologie, zijn de volgende vakken vereist: Basisprogramma Klinische Psychologie, bestaande uit: Psychopathologie en psychiatrische classificatie, Angst- en stemmingsstoornissen, Cognitieve functiestoornisssen en psychosen, Persoonlijkheidsstoornissen, Dwang en verslaving, Psychologische interventies 1 en Werkgroepen Klinische Psychologie 30 ec Verder zijn verplicht: Klinische gespreksvoering 6 ec Evidence-based werken in de klinische praktijk 6 ec Bachelorproject 12 ec Keuzevak KP 6 ec Totaal: 60 ec 193

2 Derde Bachelorjaar, Klinische Psychologie Schematisch ziet het derde bachelorjaar er als volgt uit: Semester 1 Basisprogramma Klinische Psychologie (30 ec) Blok 1 Blok 2 Blok 3 Angst- en stemmingsstoornissen (6) Persoonlijkheidsstoornissen (6) Psychologische interventies 1: theorie en praktijk (6) Psychopathologie en psychiatrische classificatie (3) Cognitieve functiestoornissen en psychosen (3) Dwang en verslaving (6) Werkgroepen Klinische Psychologie Semester 2 Blok 1 Blok 2 Blok 3 1 verplicht vak en Bachelorproject 1 verplicht vak en Bachelorproject 1 keuzevak (6 ec) Evidence-based werken in de klinische praktijk (6) of Klinische gespreksvoering (6) Bachelorproject (12) Klinische gespreksvoering (6) of Evidence-based werken in de klinische praktijk (6) Psychoanalyse Medische psychologie: Onderzoek en praktijk Slaapproblemen en PTSS Seksuologie Psychofarmacologie (Brein en Cognitie) Medische psychologie en farmacovigilantie (Brein en Cognitie) N.B.: De verplichte vakken zijn dikgedrukt. Binnen de afstudeerrichting Klinische Psychologie is het mogelijk door het keuzevak een eigen accent te leggen (laatste blok Semester 2). Ben je bijvoorbeeld geïnteresseerd in de medische psychologie, dan is het vak Medische Psychologie: Onderzoek en praktijk aan te raden. Afhankelijk van de hoeveel studenten en hun verschillende keuzen, is het echter mogelijk dat je niet bij het vak van je eerste keus wordt geplaatst. Ook is het onder voorwaarden mogelijk de 6 ec keuzeruimte met een vak elders in te vullen, overleg hiervoor met Kitty Rolf, studieadviseur. Studenten die vertraging oplopen tijdens het derde jaar kunnen het Bachelorproject en/of Klinische gespreksvoering en/of Evidence-based werken in de klinische praktijk volgen in het eerste semester van het jaar daarop. Honoursprogramma Voor informatie over de mogelijkheden van een honoursbachelorprogramma wordt verwezen naar hoofdstuk 3. Voor een specifieke invulling van het honoursprogramma bij Klinische Psychologie kan men contact opnemen met de coördinator van het KP-honourstraject, drs. M. van der Linden (M.A.vanderLinden@uva.nl). 194

3 Derde Bachelorjaar, Klinische Psychologie 6.4 Basisaantekening Psychodiagnostiek-NIP en GZ-aantekening Samen met de verplichte vakken in het eerste en tweede jaar vormen de vakken in de specialisatie Klinische Psychologie een voorbereiding voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek-NIP en de GZ-aantekening. Wie ook de master gezondheidszorgpsychologie met specialisatie Klinische Psychologie voltooit, komt in principe in aanmerking voor deze aantekeningen. Voor meer informatie over de Basisaantekening Psychodiagnostiek- NIP (BAPD) en de GZ-aantekening, zie hoofdstuk Nadere inlichtingen en mentoraat Klinische Psychologie Voor inlichtingen over het onderwijs, het plannen van de studie en daaraan verwante zaken, en voor algemene inlichtingen over postmaster opleidingen kan men terecht bij Kitty Rolf, studieadviseur. Naast de mogelijkheid om zaken aangaande het onderwijs te bespreken, staat de deur ook open voor problemen van meer persoonlijke aard. Afspraken voor het spreekuur (een kwartier per persoon) kunnen gemaakt worden via het secretariaat van Klinische Psychologie ( of per Contactgegevens secretariaat en coördinatoren KP Secretariaat: Herman Vinckers Sandra Diets Mentoraat/studieadviseur: Drs. Kitty Rolf Afspraken verlopen via het secretariaat. Onderwijscoördinator: Dr. Mark Spiering Bachelorprojectcoördinator Klinische Psychologie: Dr. Mark Spiering Volgens afspraak. Websites: (onderzoek) (onderwijs) Voorzitter van de programmagroep: Prof. dr. Merel Kindt Docenten In hoofdstuk 10 vindt u een overzicht van alle docenten, hun contactgegevens plus hun interessegebieden. Op de volgende pagina s staat een alfabetisch overzicht van de bacheloronderdelen die gevolgd kunnen worden binnen de specialisatie Klinische Psychologie. 195

4

5 Analyse van onderzoeksgegevens Punten 6 ec SIS-code 7203BK13VY Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 (alleen voor studenten met achterstand) Toelatingsvoorwaarden Verplichte cursussen tweede jaar behaald en basisprogramma Klinische Psychologie gevolgd Docent/Inlichtingen dr. A.C. Soeter Inhoud In deze cursus worden statistische methoden behandeld die van belang zijn voor het uitvoeren en analyseren van klinisch onderzoek. Na afloop van de cursus kan een student zelfstandig (a) onderzoek opzetten, uitvoeren, analyseren en rapporteren en (b) data-analyses uitvoeren in SPSS alsook de resultaten interpreteren en rapporteren. Ten aanzien van het eerste leerdoel is er lesstof over de verschillende typen van onderzoek, bijvoorbeeld kwalitatief/kwantitatief, fundamenteel/ toegepast. Sterke en zwakke punten van bepaalde onderzoeksstrategieën worden besproken, alsmede concepten als betrouwbaarheid, validiteit, significantie, effectgrootte en power. Er is aandacht voor interpretatie van resultaten en de (APA-)vorm van rapportage van empirisch onderzoek. Ten aanzien van het tweede leerdoel zullen alle stadia van dataverwerking worden toegelicht en geoefend: het maken van een analyseplan, het omzetten van ruwe data naar een datafile, controles over de data en manipulaties, het omgaan met uitbijters en missende gegevens, het berekenen van onderzoeksresultaten, toetsingsprocedures en rapportage van analyses. Er is onder meer aandacht voor variantieanalyse, niet-parametrische technieken, regressieanalyse, betrouwbaarheidsanalyse en validiteitsonderzoek. De cursus heeft een praktisch karakter. Er zal gewerkt worden met casussen gerelateerd aan klinisch onderzoek en afkomstig van huidig onderzoek binnen de programmagroep Klinische Psychologie. Er zijn zeven colleges en drie analysepractica van twee uur. In de colleges wordt theorie afgewisseld met praktijkvoorbeelden en worden de opdrachten besproken. Er is wekelijks een opdracht, in totaal zes. Twee opdrachten hebben een meer methodologisch karakter, vier opdrachten hebben betrekking op SPSS. Starreveld, P. A. (Red.). (2012). Verslaglegging van psychologisch onderzoek. Amsterdam: Boom. ISBN: ( 25,-). Field, A. (2013). Discovering statistics using SPSS (4e ed.). London: Sage. ISBN: ( 48,94). Analyse van Onderzoeksgegevens, samengesteld door (compiled by) Mark Spiering, uitgegeven door Pearson Custom Publishing, ISBN: ( 34,12). Totaal aantal te bestuderen bladzijden literatuur: ± 400. Beoordelingsvorm Toetsing geschiedt door de beoordeling van zeven opdrachten (70% van het eindcijfer) en een multiplechoicetentamen over het boek Analyse van Onderzoeksgegevens (30% van het eindcijfer). Om de cursus met een voldoende af te ronden moet voor de opdrachten gemiddeld voldoende behaald worden en moet hiernaast voor het tentamen een voldoende behaald worden. 197

6 Onderwijstijden Gedetailleerde instructies volgen in het eerste college. Wegens de wekelijkse opdrachten vraagt deze cursus een hoge tijdsinvestering van de student. Dit is de laatste keer dat deze cursus wordt aangeboden. Wie deze cursus niet haalt, kan deelnemen aan Evidencebased werken in de klinische praktijk. 198

7 Bachelorproject Psychologie Punten 12 ec SIS-code 7203BPROXY Plaats in het rooster Semester 2, blok 1 en 2 Toelatingsvoorwaarden Basisprogramma Klinische Psychologie Docenten Diverse docenten Inlichtingen dr. M. Spiering Inhoud Studenten voeren groepsgewijs een empirisch onderzoek uit en schrijven daarover individueel een verslag in de vorm van een onderzoeksartikel. Het onderzoeksonderwerp wordt door een supervisor aangereikt en valt binnen het onderzoeksprogramma Klinische Psychologie. Activiteiten die individueel worden uitgevoerd zijn: het uitvoeren van een literatuurstudie, het maken een analyseplan, het analyseren, interpreteren en evalueren van de verkregen data, het schrijven van een onderzoeksverslag, het mondeling presenteren van het verrichte onderzoek, het geven van feedback op presentaties van medestudenten. Activiteiten die in groepsverband worden uitgevoerd zijn: het onder supervisie ontwerpen, implementeren en uitvoeren van een empirische studie. Na het Bachelorproject kan een student (a) de onderzoeksliteratuur over een psychologisch onderwerp in kaart brengen en daaruit de belangrijkste publicaties selecteren (analyseren en evalueren), (b) de inhoud van de geselecteerde publicaties parafraseren, (c) de gehanteerde wetenschappelijke redenering in de geselecteerde publicaties analyseren en op hoofdlijnen evalueren, (d) op basis daarvan de huidige stand van zaken weergeven binnen een onderzoeksgebied (wetenschappelijk denken), (e) aangeven waarom de onderzoeksvraag belangrijk is (evalueren), (f) in groepsverband en onder supervisie een empirische studie opzetten en uitvoeren (wetenschappelijk denken), (g) de data zelfstandig analyseren (wetenschappelijk denken), (h) reflecteren op de ethische aspecten van de studie, (i) de resultaten interpreteren (analyseren) en op hoofdlijnen evalueren binnen het onderzoeksveld, (j) verslag doen van het hele proces in de vorm van een wetenschappelijk artikel in APA-stijl (schriftelijk communiceren en reflecteren) en (k) het verrichte onderzoek mondeling presenteren (mondeling communiceren). Inleidend college, groeps- en individuele bijeenkomsten met de supervisor, uitvoeren van (schrijf)opdrachten ter voorbereiding op de bijeenkomsten, uitvoeren van een empirische studie, presentaties aan medestudenten, verwerken van feedback. Starreveld, P. A. (Red.). (2012). Verslaglegging van psychologisch onderzoek. Amsterdam: Boom. ISBN ( 25,-). Studenthandleiding Bachelorproject (Blackboard). Beoordelingsvorm De supervisor beoordeelt zowel de eindproducten (een individueel geschreven onderzoeksverslag en de mondelinge presentatie van het verrichte onderzoek) als de manier waarop die tot stand zijn gekomen (het proces). Voor de kwaliteit van het proces zijn de beoordelingscriteria: de wijze waarop de student individueel en in groepsverband de diverse stadia van het project heeft doorlopen, of deadlines zijn gehaald en afspraken 199

8 zijn nagekomen, de kwaliteit van de deelproducten, de manier waarop met instructies en feedback van de docent is omgegaan, en in hoeverre de student in staat is te reflecteren op het eigen werk en op ethische aspecten van psychologisch onderzoek. De eindproducten (een individueel geschreven onderzoeksverslag en de individuele mondelinge presentatie van het verrichte onderzoek) worden beoordeeld op de criteria parafraseren, analyseren, evalueren, wetenschappelijk denken, communiceren en zelfreflectie. Het onderzoeksverslag wordt ook door een tweede beoordelaar beoordeeld. Zie de Studenthandleiding voor de exacte uitwerking. Alle criteria dienen als voldoende te zijn beoordeeld om tot een voldoende eindbeoordeling te komen. N.B. Wanneer het proces niet goed verloopt, kan de student al tijdens het project een onvoldoende beoordeling ontvangen voor dit criterium, waardoor voortijdig gestopt moet worden. Onderwijstijden Ma Plenair introductiecollege en een eerste groepsbijeenkomst met de supervisor aan het begin van de onderwijsperiode; daarna individuele en groepsbijeenkomsten op afspraak. 200

9 Bachelorthese Klinische Psychologie Punten 12 ec SIS-code 7203BKT12Y Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 en 2 (alleen voor studenten met achterstand) Toelatingsvoorwaarden Basisprogramma Klinische Psychologie Docenten Diverse docenten Inlichtingen dr. M. Spiering Het kunnen maken van een literatuuroverzicht op een specialistisch terrein en het kunnen formuleren van een onderzoeksvoorstel gebaseerd op een vraagstelling die aansluit bij het literatuuroverzicht. Deelleerdoelen: het kunnen formuleren van een heldere vraagstelling op het terrein van de specialisatie. Het kunnen zoeken naar en selecteren van de belangrijkste wetenschappelijke literatuur over die vraagstelling. Het kunnen integreren en evalueren van de gevonden literatuur in een eigen betoog waarin de vraagstelling wordt verantwoord en beargumenteerd beantwoord. Het kunnen toepassen van relevante APA-normen. Werkwijze, eisen en beoordeling De werkwijze bij het tot stand komen van de bachelorthese, de eisen waaraan de these moet voldoen en de beoordelingscriteria staan uitgebreid beschreven in het stuk De bachelorthese bij de opleiding Psychologie aan de UvA, welke je via de mail zult ontvangen. De student levert tijdens het traject de volgende producten aan: vraagstelling en gevonden literatuur, opzet, eerste versie, eindversie. Bij elk product, behalve het eerste, geeft de student schriftelijk aan hoe de feedback van de docent op het voorgaande product is verwerkt. De betreffende inleverdata worden vastgelegd in een thesecontract. Na ondertekening van het thesecontract volgt altijd een beoordeling, die dus ook onvoldoende kan zijn. De cursus wordt afgesloten met een presentatie van de these aan medestudenten. Omvang De bachelorthese bestaat uit een literatuuroverzicht gevolgd door een onderzoeksvoorstel. Het literatuuroverzicht bevat tussen de 5000 en 6000 woorden en moet gebaseerd zijn op circa 15 empirische onderzoeksartikelen. Het literatuuroverzicht wordt gevolgd door een zelfstandig leesbaar onderzoeksvoorstel van rond de 1500 woorden (exclusief literatuurlijst). Honoursstudenten schrijven een honoursthese van 15 ec, zie de beschrijving van het honoursprogramma. De begeleiding is individueel. Aan het einde is er een presentatie van de these aan medestudenten. Starreveld, P. A. (Red.). (2012). Verslaglegging van psychologisch onderzoek. Amsterdam: Boom. ISBN ( 25,-). Handleidingen op Blackboard. Dit is de laatste keer dat deze cursus wordt aangeboden. Wie deze cursus niet haalt, kan deelnemen aan Bachelorproject Psychologie. 201

10 Basisprogramma Klinische Psychologie Angst- en stemmingsstoornissen Punten 6 ec SIS-code 7203BK58XY Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 Toelatingsvoorwaarden Verplichte cursussen tweede jaar behaald Docent/Inlichtingen dr. K.F.L. Dijk Inhoud Internaliserende stoornissen (angst- en stemmingsstoornissen) zijn stoornissen waarbij vooral het lijden van de persoon zelf centraal staat, dit in tegenstelling tot externaliserende stoornissen, waarbij het verstorende effect van het gedrag op de sociale omgeving kenmerkend is. Angst- en stemmingsstoornissen behoren tot de meest voorkomende stoornissen in de geestelijke gezondheidszorg. Op het terrein van angst en stemming is vanuit verschillende disciplines (sociaal, cognitief, biologisch) veel empirisch onderzoek verricht, zowel naar etiologische als naar instandhoudende factoren. Tijdens de cursus zullen de belangrijkste theorieën aan bod komen. Er is enige aandacht voor de meest relevante evidence-based behandelingen. De nadruk zal echter liggen op de biologische, leertheoretische, cognitieve en interpersoonlijke verklaringsmodellen van de diverse angst- en stemmingsstoornissen en de experimentele toetsing van deze modellen. Studenten kunnen aan het eind van de cursus het psychopathologisch beeld van de bestaande angst- en stemmingsstoornissen parafraseren. Ze kennen de meest vigerende theorieën van de verschillende disciplines (parafraseren) en begrijpen de belangrijkste onderzoeksmethoden in die mate dat onderzoek besproken tijdens de colleges geëvalueerd en een simpel onderzoek zelf bedacht kan worden (wetenschappelijk denken). Hoorcolleges (tweemaal per week twee uur). Parallel aan de hoorcolleges zijn er de Werkgroepen Klinische Psychologie. De literatuur bestaat uit artikelen en enkele hoofdstukken (± 800 blz.). Informatie over de referenties van deze artikelen en/of een syllabus staat voor aanvang van de cursus op Blackboard. Beoordelingsvorm Schriftelijk tentamen over collegestof en literatuur. Het tentamen bestaat voor de helft uit meerkeuzevragen (50% cijfer) en voor de helft uit open vragen (50% cijfer). Zie Blackboard voor meer informatie. Onderwijstijden Werkgroepen Klinische Psychologie zijn verplicht. Voor informatie over de cursus, zie Blackboard. 202

11 Basisprogramma Klinische Psychologie Cognitieve functiestoornissen en psychosen (CFP) Punten 3 ec SIS-code 7203BK02XY Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 Toelatingsvoorwaarden Verplichte cursussen tweede jaar behaald Docent/Inlichtingen dr. S. de Wit Inhoud Tegenwoordig zijn inzichten in de neurobiologische basis van cognitieve functiestoornissen niet meer weg te denken uit de klinische psychologie. Het doel van deze cursus is om studenten op dit gebied de nodige basiskennis te verschaffen. Gedurende de colleges (en in een begeleidend tekstboek) zullen de hedendaagse visies op cognitieve functiestoornissen en de neurobiologische basis daarvan worden besproken, alsook de consequenties voor therapeutische mogelijkheden. Studenten zullen inzicht verwerven in verstoringen in neuropsychologisch functioneren na vasculaire aandoeningen en traumatisch hersenletsel. Daarnaast komen ook de neurodegeneratieve stoornissen (de ziekte van Alzheimer en frontotemporale dementie) aan bod. Ten slotte zal er uitgebreid in worden gegaan op symptomatologie en cognitieve functiestoornissen bij schizofrenie, maar ook autismespectrumstoornissen. Na afloop van de cursus kunnen beschrijven welke cognitieve functies verstoord zijn in de verschillende klinische deelgebieden die hierboven zijn genoemd, zodat studenten bijvoorbeeld de vraag kunnen beantwoorden of een herseninfarct invloed heeft op de executieve functies (parafraseren en analyseren). Na afloop van de cursus hebben studenten een rudimentair begrip van de neurobiologische basis van verschillende cognitieve functiestoornissen, zodat ze bijvoorbeeld in grote lijnen kunnen uitleggen hoe de locatie van een hersenbeschadiging samenhangt met de cognitieve gevolgen daarvan (wetenschappelijk denken). Er zijn twee keer per week colleges met een deels interactief karakter. Parallel aan de hoorcolleges zijn er de Werkgroepen Klinische Psychologie. In deze bijeenkomsten wordt theorie afgewisseld met praktijkvoorbeelden. Ook zullen er videodemonstraties zijn. De stof van de colleges is, naast de literatuur, ook tentamenstof. Kessels, R., Eling, P., Ponds, R., Spikman, J., & Zandvoort, M. van (2012). Klinische neuropsychologie. Amsterdam: Boom. ISBN: ( 69,27 - ± 350 blz.). De precieze hoofdstukken die gelezen moeten worden zullen op Blackboard bekend worden gemaakt (eventuele vragen hierover kunnen naar de docent g d worden). Beoordelingsvorm Schriftelijk tentamen over de collegestof en literatuur zal bestaan uit open vragen (60%) en enkele meerkeuzevragen (40%). Zie Blackboard voor meer informatie. Onderwijstijden Werkgroepen Klinische Psychologie zijn verplicht. Minimaal een week voor aanvang van de cursus is op Blackboard een draaiboek beschikbaar met daarin een gedetailleerd programma. Let op: indien je het vak Klinische neurospychologie (Brein en Cognitie) hebt behaald, kun je een vrijstelling aanvragen voor Cognitieve functiestoornissen en psychosen. 203

12 Basisprogramma Klinische Psychologie Dwang en verslaving 204 Punten 6 ec SIS-code 7203BK63XY Plaats in het rooster Semester 1, blok 2 Toelatingsvoorwaarden Verplichte cursussen tweede jaar behaald Docent/Inlichtingen dr. S. de Wit Inhoud De individuele en maatschappelijke impact van verslavingproblematiek is enorm. Deze cursus beoogt inzicht te geven in de belangrijkste hedendaagse leertheoretische, cognitieve en neurobiologische modellen van de etiologie en instandhouding van verslaving. Voorts zullen beschikbare behandelingen in de verslavingszorg behandeld worden. De focus van deze cursus is verslaving, maar het vertonen van gedrag dat verregaande negatieve consequenties heeft komt natuurlijk niet alleen in verslaving voor. In deze cursus zullen dan ook vanuit een transdiagnostisch perspectief - naast verslaving - ook dwangen eetstoornissen worden behandeld. Hierbij zal gekeken worden naar zowel overeenkomsten als verschillen in symptomatologie, kwetsbaarheidsfactoren en psychologische en neurobiologische kenmerken. Na afloop van de cursus hebben studenten basiskennis van de symptomatologie van verslaving, maar ook dwangstoornissen en eetstoornissen. Na afloop van de cursus kunnen studenten de belangrijkste psychologische en neurobiologische modellen van verslaving beschrijven (parafraseren). Na afloop van de cursus zijn studenten in staat om een kritische houding in te nemen ten aanzien van het empirische gehalte van behandelingen in de verslavingszorg (evalueren en zelfstandig denken). Na afloop van de cursus zijn studenten in staat om een transdiagnostisch perspectief in te nemen op impulsief-compulsief gedrag bij verslaving (wetenschappelijk denken), dwangstoornissen en eetstoornissen, en dus zowel belangrijke overeenkomsten als verschillen te benoemen (analyseren). Er zijn twee keer per week colleges (van zowel de hoofddocent als gastdocenten) met een deels interactief karakter. Parallel aan de hoorcolleges zijn er de Werkgroepen Klinische Psychologie. De stof behandeld in de colleges is, naast de literatuur, ook tentamenstof. Franken, I., & Brink, W. van den (2009). Handboek verslaving. Utrecht: De Tijdstroom. ISBN ( 58,- ± 500 blz.). Aanvullende literatuur: artikelen en boekhoofdstukken. De aanvullende literatuur en de precieze hoofdstukken die gelezen moeten worden uit het tekstboek zullen op Blackboard bekend worden gemaakt (eventuele vragen hierover kunnen naar de docent g d worden). Totaal aantal te bestuderen bladzijden literatuur: ± 500. Beoordelingsvorm Schriftelijk tentamen over de collegestof en literatuur zal bestaan uit open vragen (60%) en meerkeuzevragen (40%). Zie Blackboard voor meer informatie. Onderwijstijden Werkgroepen Klinische Psychologie zijn verplicht.

13 Basisprogramma Klinische Psychologie Persoonlijkheidsstoornissen Punten 6 ec SIS-code 7203BK64XY Plaats in het rooster Semester 1, blok 2 Toelatingsvoorwaarden Verplichte cursussen tweede jaar behaald Docenten/Inlichtingen prof. dr. A.R. Arntz en L. Nentjes, M.Sc. Inhoud Met prevalenties van 10-15% in de algemene bevolking en 40-60% in de geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg behoren persoonlijkheidsstoornissen tot de meest voorkomende psychische stoornissen. Persoonlijkheidsstoornissen gaan gepaard met een hoge individuele, maatschappelijke en economische ziektelast. Persoonlijkheidsstoornissen mogen zich sinds enkele decennia in een sterk toenemende belangstelling onder wetenschappers en behandelaars verheugen. Het wetenschappelijk onderzoek heeft belangwekkende nieuwe inzichten opgeleverd in de pathogenese, taxonomie en veranderbaarheid van persoonlijkheidsstoornissen. Op basis daarvan verdwijnt het klinisch pessimisme omtrent deze doelgroep langzamerhand naar de achtergrond om meer en meer plaats te maken voor een visie waarin de behandelmogelijkheden op de voorgrond staan. De cursus beoogt een grondige en brede kennisverwerving van de stand van zaken in het wetenschappelijk onderzoek naar persoonlijkheidsstoornissen te bewerkstelligen. De volgende thema s staan centraal: fenomenologie, classificatie, onderscheid met syndromale en ontwikkelingsstoornissen, pathogenese, veranderbaarheid, psychologische en biologische theorieën en de belangrijkste psychologische behandelingen van persoonlijkheidsstoornissen. Na afloop van deze cursus kunnen studenten de belangrijkste inhoud van bovengenoemde behandelde thema s reproduceren (parafraseren), de belangrijkste onderliggende theoretische uitgangspunten samenvatten en met elkaar in verband brengen c.q. contrasteren, daarbij een correct onderscheid makend tussen de diverse theorieën (analyseren) en op hoofdlijnen evalueren m.b.t. de gebruikte redeneringen en de empirische evidentie. Door middel van essayvragen wordt tevens getoetst of studenten dit ook schriftelijk kunnen communiceren. Hoorcolleges (tweemaal per week een twee uur durend hoorcollege). Parallel aan de hoorcolleges zijn er de Werkgroepen Klinische Psychologie. Eurelings-Bontekoe, E.H.M., Verheul, R., & Snellen, W. (2009). Handboek persoonlijkheidspathologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum ( 69,99 - ± 400 blz.). Beoordelingsvorm Schriftelijk tentamen over de collegestof en literatuur. Het tentamen bestaat uit open vragen. Onderwijstijden Werkgroepen Klinische Psychologie zijn verplicht. Aanwezigheid tijdens colleges is verplicht. 205

14 Basisprogramma Klinische Psychologie Psychologische interventies 1: theorie en praktijk Punten 6 ec SIS-code 7203BK43XY Plaats in het rooster Semester 1, blok 3 Toelatingsvoorwaarden Verplichte cursussen tweede jaar behaald Docenten dr. N. Morina en andere docenten Inlichtingen dr. N. Morina Inhoud Deze cursus belicht de belangrijkste theorieën en toepassingen van de hoofdstromingen binnen de psychotherapie. Het programma omvat colleges over verschillende settings binnen de psychotherapie. Bovendien geeft de cursus een inleiding in het onderzoek naar psychotherapie en evalueert de werkzaamheid van de therapeutische aanpak. De hoofddoelen van deze cursus zijn: 1) kennis van de hoofdstromingen in de psychotherapie, 2) klinische toepassingen van psychotherapie en 3) kennis van onderzoek naar de effectiviteit van de psychotherapie. Na afloop van de cursus kunnen studenten (a) de behandelde theorieën achter de hoofdstromingen in de psychotherapie parafraseren, (b) belangrijke therapeutische technieken onderscheiden en evalueren en (c) wetenschappelijke teksten over de effectiviteit van psychotherapie evalueren. Hoorcolleges, casuspresentaties en discussies. Parallel aan de hoorcolleges zijn er de Werkgroepen Klinische Psychologie. Corsini, R. J. & Wedding, D. (2013). Current Psychotherapies, 10th ed. Belmont: Brooks/Cole. ISBN: ( blz.). Aanvullende literatuur middels een reader (± 80 blz.) en diverse artikelen (± 140 blz.), die bekend worden gemaakt voor aanvang van de cursus. Beoordelingsvorm Schriftelijk tentamen bestaande uit open vragen over het boek, de reader en diverse artikelen. Onderwijstijden Werkgroepen Klinische Psychologie zijn verplicht. 206

15 Basisprogramma Klinische Psychologie Psychopathologie en psychiatrische classificatie Punten 3 ec SIS-code 7203BK32XY Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 Toelatingsvoorwaarden Verplichte cursussen tweede jaar behaald Docent/Inlichtingen dr. A. Noordhof Inhoud Er wordt een overzicht geboden van de structuur van het vigerende systeem van psychiatrische classificatie, de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM- 5). Aan de hand van casuïstiek zal de praktische toepassing van de DSM worden geïllustreerd en geoefend. Studenten leren welke kenmerken bij welke syndromen horen en oefenen met het herkennen van criteria en het toepassen van DSM-diagnostiek op specifieke casusbeschrijvingen. Aan de orde komt verder de historische achtergrond en ontwikkeling van de achtereenvolgende versies van de DSM en de ontwikkeling van de DSM-5. Tot slot wordt er kritisch stilgestaan bij tekortkomingen en maatschappelijke consequenties van het classificatiesysteem. Studenten verwerven basale kennis van de structuur van de DSM-5 en van een belangrijk deel van de syndromen die daarin worden beschreven. Zij zijn in staat deze syndromen te herkennen en te benoemen en op een basisniveau vragen hierover te beantwoorden. Dat wil zeggen dat wanneer deze syndromen later in literatuur of hoorcolleges genoemd worden, studenten op basaal niveau weten hoe ze gedefinieerd zijn. Het betekent ook dat zij in staat zijn om te herkennen bij welk syndroom bepaalde specifieke criteria horen en, andersom, om te beoordelen of een bepaald criterium vereist is bij een bepaald syndroom (parafraseren). Studenten zijn in staat tot het reproduceren van kennis over de geschiedenis, het klinische gebruik en de maatschappelijk consequenties van het gebruik van DSM-diagnoses (parafraseren). Studenten zijn in staat voor- en nadelen van DSMdiagnoses en van alternatieve wijzen van diagnostiek tegen elkaar af te wegen (reflecteren). Studenten zijn in staat een beargumenteerde reactie te geven op een stelling met betrekking tot de DSM (zelfstandig denken). Studenten zijn in staat om op basis van een casusbeschrijving symptomen te herkennen, te benoemen welke differentiaaldiagnoses het belangrijkst zijn en te beargumenteren welke van deze diagnoses gesteld zouden moeten worden en welke niet (analyseren). In week 1, 2 en 3 worden in totaal zes hoorcolleges gegeven. Aan de hand van casuïstiek worden de studenten vertrouwd gemaakt met de praktische toepassing van de DSM. Parallel aan de hoorcolleges zijn er de Werkgroepen Klinische Psychologie. Vandereycken, W., Hoogduin, C. A. L., & Emmelkamp, P. M. G. (2008). Handboek psychopathologie, deel 1 basisbegrippen, 4e herziene versie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. ISBN ( 73,99 - ± 250 blz.). Bovenstaand boek is nog gebaseerd op de DSM-IV. Met behulp van extra materiaal op Blackboard en internet worden veranderingen tussen de DSM-IV en de DSM-5 uitgelegd. Dit is tentamenstof; het tentamen wordt gebaseerd op kennis van dedsm-5. Beoordelingsvorm Schriftelijk tentamen over collegestof en literatuur (meerkeuzevragen en open vragen). 207

16 Onderwijstijden Werkgroepen Klinische Psychologie zijn verplicht. 208

17 Basisprogramma Klinische Psychologie Werkgroepen Klinische Psychologie Plaats in het rooster Semester 1, blok 1, 2 en 3 Toelatingsvoorwaarden Verplichte cursussen tweede jaar behaald Docent/Inlichtingen drs. E. Lith, drs. E. de Ruiter Inhoud Parallel aan de verplichte vakken van het basisprogramma van de bachelor Klinische Psychologie vindt intensief werkgroeponderwijs plaats, met als zwaartepunt het verdiepen van thema s uit deze basisvakken. Door het gebruik van uiteenlopende werkvormen zullen academische vaardigheden als presenteren, discussiëren en kritisch kijken naar onderzoek verder worden ontwikkeld. Na afloop van de cursus kunnen studenten verschillende vormen van psychopathologie, zoals die in de basiscursussen aan bod komen, herkennen, beschrijven en labelen (parafraseren). Na afloop van de cursus kunnen zij een onderscheid maken in hoofd- en bijzaken van wetenschappelijke literatuur (analyseren). Na afloop van de cursus zijn de studenten in staat om binnen groepsdiscussies standpunten te onderbouwen en te weerleggen (wetenschappelijk denken). Na afloop van de cursus hebben studenten hun presentatievaardigheden verder ontwikkeld (communiceren). Wekelijkse bijeenkomsten van drie uur in kleine groepen gedurende het gehele eerste semester. Deelnemers leveren zowel gezamenlijk als individueel een actieve bijdrage bij uiteenlopende opdrachten. De docent fungeert daarbij als leerprocesbegeleider. Onderwijstijden Deelnemers van elke groep komen eenmaal per week bijeen, men wordt op woensdagmiddag, donderdagochtend of -middag of vrijdagochtend of -middag geplaatst. Studiemateriaal van de verplichte vakken. Beoordelingsvorm De cijfers van de bijbehorende vakken worden pas definitief toegekend wanneer aan de aanwezigheidsplicht voor de werkgroepen is voldaan. Het volgen van dit onderdeel is verplicht voor specialisatiestudenten Klinische Psychologie. Aanschuifstudenten en studenten van andere specialisaties dienen contact op te nemen met Kitty Rolf. Studenten die vakken uit het basisprogramma volgen en die worden vrijgesteld van de werkgroepen ontvangen minder ec! De verplichte vakken die behandeld zullen worden in de werkgroepen zijn: Psychiatrische classificatie en psychopathologie, Angst- en stemmingsstoornissen, Dwang en verslaving, Cognitieve functiestoornissen en psychosen, Persoonlijkheidsstoornissen en Psychologische interventies I. Al deze vakken worden gegeven in het eerste semester. Daarnaast is er een introductie voor het hele derde jaar en zijn er drie debatcolleges voor de hele jaargroep. Invulling geschiedt door docenten die op dat moment lesgeven in het basisprogramma, in overleg met de Klinische fractie. 209

18 Onderwijstijden debatcolleges Ma uur (introductie bachelor Klinische Psychologie) Di uur (debatcollege 1) Di uur (debatcollege 2) Di uur (debatcollege 3) 210

19 Evidence-based werken in de klinische praktijk Punten 6 ec SIS-code 7203BK60XY Plaats in het rooster Semester 2, blok 1 en 2 Toelatingsvoorwaarden Basisprogramma Klinische Psychologie Docent/inlichtingen dr. A.C. Soeter Inhoud In deze cursus worden statistische methoden behandeld die van belang zijn voor het werken in de klinische praktijk. Onderwerpen die aan de orde komen zijn (a) maten voor klinische relevantie, (b) methoden om een betrouwbaar overzicht te krijgen van de literatuur, (c) methoden om te bepalen hoeveel proefpersonen er nodig zijn in een studie, (d) methoden om te bepalen welke mechanismen ten grondslag liggen aan behandelsucces, (e) methoden om te bepalen wat goede voorspellers zijn van genezing, (f) methoden om een onderscheid te maken tussen categorische en dimensionele diagnostiek, (g) methoden voor betrouwbare diagnostiek en (h) methoden voor het volgen van individuele cliënten. Bij iedere methode komen de volgende zaken aan de orde: voor welk type data en voor welk type vraagstelling is de methode geschikt, hoe werkt de methode, wat zijn de assumpties van de methode en wat is het effect van schending van deze assumpties, hoe voer je de techniek uit in SPSS, hoe interpreteer je de uitkomsten en hoe rapporteer je de resultaten? In wekelijkse opdrachten worden de behandelde methoden geoefend. Na afloop van de cursus kan een student (a) gepubliceerde data-analyses kritisch evalueren, (b) methoden kiezen bij een dataset (wetenschappelijk denken) en (c) data-analyses uitvoeren in SPSS alsook de resultaten interpreteren en rapporteren (analyseren en evalueren). Colleges, opdrachten en practica. Artikelen te downloaden via Blackboard. Beoordelingsvorm Wekelijkse opdrachten (30%) en tentamen (70%). Voor zowel de wekelijkse opdrachten als het tentamen moet minimaal een voldoende worden behaald. Onderwijstijden (onder voorbehoud, zie Semester 2, blok 1 Groep 1: Ma t/m uur Analysepracticum: Ma t/m uur Groep 2: Di t/m uur Analysepracticum: Di t/m uur Semester 2, blok 2 Groep 1: 211

20 Di t/m uur Di t/m uur Analysepracticum: Di t/m uur Di t/m uur Groep 2: Wo t/m uur Wo t/m uur Analysepracticum: Wo t/m uur Wo t/m uur Toetsdata Vr Vr Herkansing wordt later bekendgemaakt. Gedetailleerde instructies volgen in het eerste college. Bij de plaatsingsmail zit een antwoordstrook waarop je je voorkeur voor een groep kunt aangeven. Indeling wordt een aantal dagen voor aanvang van de cursus bekendgemaakt. Tijdens de practicumtijden zijn er computers gereserveerd voor het maken van de opdrachten. Bovendien is er dan ook assistentie. De opdrachten kunnen ook op andere tijden worden gemaakt, er zijn dan echter geen computers gereserveerd en er is dan geen assistentie. 212

21 Klinische gespreksvoering Punten 6 ec SIS-code 7203BK39XY Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 en semester 2, blok 1 en 2 Toelatingsvoorwaarden Basisprogramma Klinische Psychologie Aantal deelnemers max. 12 per groep, er zijn meerdere groepen per blok Docent/Inlichtingen drs. H.H. Oberink Inhoud Het doel van de cursus is om kennis, inzicht en vaardigheden op te doen die nodig zijn voor het voeren van professionele gesprekken in de klinische setting. De cursus bestaat uit een theoretisch en een praktijkgericht deel. Tijdens de vaardigheidstraining worden eerst de reeds geleerde vaardigheden (o.a. van het Gesprekspracticum) opgefrist, vervolgens zal aandacht worden besteed aan meer gevorderde gespreksvoering. Middels rollenspelen, oefeningen en opdrachten worden kennis, vaardigheden en attitude geïntegreerd. Studenten doorlopen een persoonlijk leerproces en maken op basis van feedback en analyses van eigen beeldmateriaal procesverslagen. De cursus is een voorbereiding op de beroepsuitoefening van de psycholoog in brede zin. De ontwikkelde vaardigheden zijn tevens nodig voor vervolgcursussen (o.a. Psychologische interventies 2, Practicum klinische psychodiagnostiek, mastervakken met een klinisch praktijkdeel en de stage). Kennis en vaardigheden: na het volgen van de cursus hebben studenten kennis van de volgende gesprekstechnieken/onderwerpen, daarnaast kunnen zij de geleerde gesprekstechnieken en vaardigheden op een basaal niveau toepassen: algemene gespreksvaardigheden, geven en ontvangen van feedback, verzamelen van biografische en overige relevante gegevens, formuleren van de hulpvraag van de cliënt, kennismakings-/intakegesprek, veelvoorkomende lastige gesprekssituaties, slechtnieuwsgesprek, motiverende gesprekstechnieken (communiceren). Attitude en professionaliteit: na het volgen van de cursus hebben studenten basaal inzicht in eigen sterke kanten en beperkingen t.a.v. gespreksvoering, basaal inzicht in de consequenties van het eigen handelen voor anderen, basaal inzicht in eigen normen en waarden en de invloed van (culturele) achtergrond (reflecteren). Gemeenschappelijke hoorcolleges en vaardigheidstrainingen in kleine groepen. Staveren, R. van (2013). Patiëntgericht communiceren in de GGZ. Utrecht: De Tijdstroom. ISBN: (Prijs: 32,-; voor de cursus worden ongeveer 200 blz. gelezen). Lang, G., & Molen, H. T. van der (2008). Psychologische gespreksvoering (14e of latere druk). Barneveld: Nelissen. ( 35,90 - ook gebruikt bij het Gesprekspracticum, ± 40 blz., overig naslagwerk). Matulich, B. (2013). How to do Motivational Interviewing. (30 blz. Een pdf is te bestellen voor 6,97 dollar of op: Bij Amazon is een e-book te bestellen.) Artikelen (± 140 blz.). Voordat de cursus begint, wordt de cursusmap (± 60 blz.) op Blackboard geplaatst. In deze cursusmap zijn opgenomen het rooster van de cursus en alle informatie over de toetsing en de organisatie. 213

22 Beoordelingsvorm De theorie wordt getoetst middels open vragen en daarmee wordt 35% van het eindcijfer bepaald. Communicatieve vaardigheden worden getoetst middels vaardigheidstoetsen en gespreksverslagen. Deze tellen voor 65% mee bij het tot stand komen van het eindcijfer. Verder moet het reflectieverslag dat aan het eind van de cursus wordt geschreven voldoende zijn (= aan voorwaarden voldaan), evenals de beoordeling van de docent over de attitude en professionaliteit, de zelfkritische houding en de bereidheid en het vermogen tot gedragsverandering. Alle afzonderlijke onderdelen moeten voldoende zijn. Om te kunnen slagen voor de cursus is aanwezigheid bij de vaardigheidstrainingen verplicht. Onderwijstijden (onder voorbehoud, zie Semester 1 (alleen voor studenten met achterstand) Semester 1, blok 1 Ma , en uur (hoorcollege) Ma uur (vaardigheidstoets) Ma uur (vaardigheidstoets herkansing) Do t/m uur (werkgroep) Semester 2 Semester 2, blok 1 Ma , en uur (hoorcollege) Ma uur (vaardigheidstoets) Ma uur (vaardigheidstoets herkansing) Wo t/m uur (werkgroep 1) Wo t/m uur (werkgroep 2) Do t/m uur (werkgroep 3) Do t/m uur (werkgroep 4) Vr t/m uur (werkgroep 5) Semester 2, blok 2 Ma , en uur (hoorcollege) Ma uur (vaardigheidstoets) Di uur (vaardigheidstoets herkansing) Di t/m uur (werkgroep 1) Di t/m uur (werkgroep 2) Wo t/m uur (werkgroep 3) Wo t/m uur (werkgroep 4) Do t/m uur (werkgroep 5) Do t/m uur (werkgroep 6) Klinische gespreksvoering is een intensieve cursus. Voor de vaardigheidstrainingen kunnen studenten na ontvangst van de plaatsingsmail middels een antwoordstrook hun voorkeur aangeven voor een van de dagen waarop de vaardigheidstrainingen plaatsvinden. De indeling wordt in de week voor aanvang van de cursus bekendgemaakt. Studenten die Gespreksvoering bij KNP of KLOP hebben gevolgd hoeven alleen de vaardigheidstoets te maken. Aanmelden via SIS op code 7203BK65XY Klinische gespreksvoering vaardigheidstoets. Meer informatie bij Kitty Rolf. 214

23 Medische psychologie: onderzoek en praktijk Punten 6 ec SIS-code 7203BK59XY Plaats in het rooster Semester 2, blok 3 Toelatingsvoorwaarden Basisprogramma Klinische Psychologie Aantal deelnemers max. 40 Docenten/inlichtingen dr. G.M. de Boo en dr. J.A. Bosch Inhoud Deze cursus is bedoeld voor studenten met een interesse in de relatie tussen psychologie en lichamelijke gezondheid, en is met name geschikt voor studenten die in de masterfase het accent willen leggen op medische psychologie. De cursus bestaat uit twee delen. Het eerste deel is sterk praktijkgericht, en hierbij komt de specifieke problematiek aan de orde waar de klinisch psycholoog als behandelaar in ziekenhuizen voor geconsulteerd wordt, zoals: beslissen in het kader van medische behandeling, verwerking, rouw en acceptatie, angst voor behandeling, omgaan met pijn en vermoeidheid. In het tweede deel ligt de nadruk meer op onderzoek in de medische psychologie. Dit deel geeft een overzicht van de belangrijkste thema s in dit veld, zoals de relatie tussen stress en gezondheid, de effecten van ziekteprocessen en medicatie op stemming en cognitie, en verklaringen voor de hoge psychologische co-morbiditeit bij patiënten met chronische aandoeningen. In beide delen zullen een aantal medische problemen besproken komen, zoals hart- en vaatziekten, kanker, diabetes mellitus type II, auto-immuunziekten en voortplantingsproblemen. Na het volgen van de cursus hebben studenten een goed begrip van de verschillende rollen van de klinisch psycholoog in een ziekenhuis en in de ziekenhuisorganisatie (parafraseren, evalueren); hebben zij inzicht (indicatiestelling en uitvoering) in psychologische behandelingen die veel worden toegepast alsmede in de psychologische aspecten van de besproken ziektebeelden (evalueren, reflecteren); hebben zij hun gesprekvaardigheden en therapeutische technieken uitgebreid (reflecteren, mondeling communiceren); hebben zij inzicht in de rol van psychologische factoren in ziekteprocessen en de rol van medische/ biologische factoren in psychologische processen (reflecteren, parafraseren). Kennis van een aantal veelvoorkomende medische ziektebeelden. Hoorcolleges en werkcolleges. Het laatste betreft het oefenen van therapeutische vaardigheden in rollenspelen. Kennedy, P., & Llewelyn, S. (2006). The essentials of clinical health psychology. Chichester: John Wiley & Sons Ltd, ISBN ( 56,99 - ± 400 blz.). Wetenschappelijke overzichtsartikelen (worden geplaatst op Blackboard). Beoordelingsvorm De onderwerpen worden per werkcollege vooraf door studenten bestudeerd en bij een deel van de colleges kort getoetst aan het begin van het college. De colleges bestaan verder uit een theoretisch deel dat tevens een inleiding is op het vaardighedendeel. In het vaardighedendeel worden (delen van) interventies geoefend in rollenspelen. De studenten bereiden de rollenspelen schriftelijk voor. Aan het eind van de cursus is er een schriftelijk tentamen (open vragen). 215

24 Onderwijstijden Aanwezigheid tijdens de hoorcolleges en werkcolleges is verplicht. Studenten Klinische Psychologie kunnen zich inschrijven voor slechts één keuzevak. Bij overinschrijving kan het zijn dat je niet bij je eerste keuze geplaatst wordt. 216

25 Psychoanalyse: De stand van zaken Punten 6 ec SIS-code 7203BK44XY Plaats in het rooster Semester 2, blok 3 Aantal deelnemers max. 40 Toelatingsvoorwaarden Basisprogramma Klinische Psychologie Docent/Inlichtingen dr. W.J. Gomperts Inhoud Psychoanalyse gaat eigenlijk iedereen aan, want mensen begrijpen betekent een idee hebben van wat jezelf en anderen vanbinnen drijft en bezielt. Maar mensen zijn vaak vreemdeling in eigen huis en dan kan het moeilijk zijn om op een bevredigende manier te leven. Op de universiteit hoor je nogal eens: (a) psychoanalyse is een pseudowetenschap, (b) op grond van deze pseudowetenschap zijn behandelingen ontwikkeld die niet werkzaam zijn en (c) voor psychoanalyse komen alleen de worried well in aanmerking, dat wil zeggen mensen die in feite niets mankeren. Als je het met deze drie uitspraken niet eens bent, dan is deze cursus een aanrader. En mochten deze uitspraken precies weergeven wat je toch al dacht, dan is deze cursus bijna een verplichting. In de cursus worden de verschillende psychoanalytische persoonlijkheidstheorieën en behandelvormen in historisch perspectief belicht. De literatuur is eerst op inleidend niveau. Daarna wordt over dezelfde onderwerpen verdiepende literatuur bestudeerd. Op die manier raakt de cursist gaandeweg vertrouwd met de psychoanalytische concepten, theorieën en behandelvormen. Vervolgens gaat de aandacht uit naar speciale actuele onderwerpen: gehechtheid, mentaliseren, persoonlijkheidsorganisaties (normaliteit, neurose, narcisme, borderline), indicatiestelling, psychoanalyse en/als wetenschap. De cursus wordt geïllustreerd met personen uit twee speelfilms. Na afloop van de cursus kan de student (a) de klassieke en moderne psychoanalytische theorieën over de (ontwikkeling van de) persoonlijkheid beschrijven en samenvatten (parafraseren) en tegen elkaar afwegen (evalueren). Hij kan (b) de belangrijkste psychoanalytische concepten uitleggen en deze verbinden met de verschillende persoonlijkheidstheorieën (analyseren). De student kan (c) de klassieke en moderne psychoanalytische behandelvormen beschrijven en samenvatten (parafraseren) en tegen elkaar afwegen (evalueren). Hij kan (d) uitleg geven aan de belangrijkste psychoanalytische visies op de behandeltechniek en therapeutische relatie en deze verbinden met de verschillende psychoanalytische behandelvormen (parafraseren). De student kan (e) verschillende persoonlijkheidsorganisaties van elkaar onderscheiden en (f) aangeven hoe persoonlijkheidsorganisatie, behandeldoel, -techniek, -duur en -frequentie met elkaar samenhangen (analyseren). Hij kan (g) belangrijke concepten uit de psychoanalytische persoonlijkheidstheorieën en behandeltheorie herkennen/toepassen door middel van het illustratief gebruik van personages uit twee speelfilms (zelfstandig denken). Hij kan (h) de wetenschappelijke status van (concepten uit de) psychoanalytische persoonlijkheidstheorieën kritisch beoordelen (evalueren) en (i) aangeven welke methodologische problemen zich voordoen in het empirisch onderzoek naar de (langdurige) effecten van (langdurige) behandelvormen (wetenschappelijk denken). Werkgroep. 217