Masterspecialisatie Klinische Psychologie

Transcriptie

1 Masterspecialisatie Klinische Psychologie 2. Klinische Psychologie (KP) 2.1 Doelgroep, toelatingseisen De specialisatie Klinische Psychologie is toegankelijk voor studenten die in hun bachelorprogramma hebben gekozen voor de specialisatie Klinische Psychologie, dan wel een bachelor Psychologie hebben afgerond en daarin vergelijkbare kennis/vaardigheden hebben opgedaan. Voor meer informatie kan men contact opnemen met de studieadviseur Klinische Psychologie, drs Kitty Rolf. 2.1 Doelstelling van het onderwijs van de specialisatie KP De programmagroep Klinische Psychologie verzorgt het onderwijs van de specialisatie Klinische Psychologie. De onderwijsdoelstellingen van de programmagroep behelzen: a. inzicht verschaffen in de individuele repertoires van gedragsmogelijkheden en methoden om deze te onderkennen. b. inzicht verschaffen in de fenomenologie van psychopathologie en methoden om deze te onderkennen. c. inzicht verschaffen in de experimentele designs waarmee klinische fenomenen onderzocht kunnen worden. d. kennis en vaardigheden leren met betrekking tot de methoden om veranderingen aan te brengen in de diverse vormen van psychopathologie. e. inzicht verschaffen in de vigerende theorieën over het ontstaan, instandhouden en afleren van psychiatrische stoornisssen. Om de specialisatie Klinische Psychologie af te ronden is een aantal vakken verplicht. Door middel van de keuzevakken kan men de studie een eigen accent geven, bijvoorbeeld omdat men zich al vroeg wil voorbereiden op een specifiek werkterrein. NB: voor studenten die geïnteresseerd zijn in klinische psychologie bij kinderen en jeugdigen, zie de specialisatie Klinische Ontwikkelingspsychologie. 2.2 Beroepsmogelijkheden Er is voor afgestudeerden Klinische Psychologie als specialisatie een breed scala aan beroepsmogelijkheden. Zij kunnen werkzaam zijn als onderzoeker, diagnosticus, hulpverlener, docent, preventie- of beleidsmedewerker, of een combinatie daarvan, in tal van instellingen. Voor de functies in de hulpverlening (diagnostiek en behandeling van patiënten) zijn postmaster behaalde registraties steeds vaker vereist. Voorbeelden van instellingen waar afgestudeerden terecht kunnen komen zijn: universiteiten, onderzoeksinstituten en opleidingsinstituten; de algemene gezondheidszorg, d.w.z. afdelingen en poliklinieken van alge mene ziekenhuizen, verpleeghuizen en revalidatiecentra; de intramurale geestelijke gezondheidszorg, b.v. psychiatrische ziekenhuizen, PAAZafdelingen van algemene ziekenhuizen, crisiscentra en afkickcentra; de ambulante geestelijke gezondheidszorg, b.v. instellingen voor de geestelijke gezondheidszorg, zelfstandige psycho logen praktijken, dagcentra, Rutgers Nisso Groep, paedologische instituten en bureaus voor studentenpsychologen; personeelsdiensten van bedrijven en organisatie- en adviesbureaus; instellingen van de ministeries van Justitie of Defensie. Postmaster/postdoctorale opleidingen De invoering van de wet Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG) heeft consequenties voor een deel van de beroepsmogelijkheden. De belangrijkste is dat veel functies in de officiële hulpverleningsinstellingen (instellingen voor de geestelijke gezondheidszorg, algemene en psychiatrische ziekenhuizen) slechts toegankelijk zijn voor afgestudeerden die na hun master de beroepsopleiding tot Gezondheidszorgpsycholoog (verder 413

2 Masterspecialisatie Klinische Psychologie aangeduid met GZ-psycholoog ) hebben gevolgd. Dit is een tweejarige voltijdopleiding (of vierjarig in deeltijd), waarin men vier dagen per week (of twee dagen in deeltijd) in een praktijkinstelling relevante werkervaring opdoet (aangesteld en betaald als juniorpsycholoog ) en één dag per week binnen een opleidingsinstituut cursorisch onderwijs volgt. In Nederland zijn zes van deze opleidingsinstituten, verdeeld over het hele land en alle gekoppeld aan een universiteit. De opleidingskosten, die in principe door de cursist moeten worden betaald, bedragen circa 8500,- per jaar. Het aantal opleidingsplaatsen voor de opleiding tot GZ-psycholoog bedraagt voor heel Nederland momenteel ongeveer 750 per jaar. Bij de selectie van kandidaten wordt in eerste instantie gekeken of men aan de gestelde vooropleidingseisen voldoet. Deze opleidingseisen zijn vermeld in hoofdstuk 4 van deze gids. Naast de opleidingseisen moet men voldoen aan de verplichting om drie diagnostiekcasussen in te leveren en te laten beoordelen. Indien men alle vakken uit de propedeuse, het tweede studiejaar en de verplichte cursussen voor de specialistie Klinische Psychologie heeft gehaald (zie het vervolg van deze tekst) en daarin een stage van minimaal 24 ec (inclusief drie casussen en collectieve stagebijeenkomsten) heeft gelopen en een masterthese heeft afgerond, voldoet men aan de minimumeisen. Let op: indien men een stage wil doen die aan de eisen voor de GZopleiding voldoet, dan moet men erop rekenen dat stage-instellingen vaak alleen stages aanbieden van minstens 30 ec (inclusief drie casussen en collectieve stagebijeenkomsten). Diegenen die aan alle eisen voldoen, kunnen daarna solliciteren op een opleidingsplaats. Let op: om aangenomen te worden bij de GZ-opleiding is het van groot belang dat zo veel mogelijk (klinische) werkervaring is opgedaan. Met het behalen van de minimumeisen alleen is toelating veel minder waarschijnlijk! De gemiddelde wachttijd om toegelaten te worden tot een vervolgopleiding bedraagt doorgaans enkele jaren, omdat men vaak de meest ervaren kandidaten aanneemt. Na het behalen van de registratie GZ-psycholoog kan een beperkt aantal cursisten nog een vervolgopleiding doen, namelijk de specialistische opleiding tot klinisch psycholoog, die drie à vier jaar zal duren (voor meer informatie zie: Inrichting programma specialisatie Klinische Psychologie In de masterspecialisatie Klinische Psychologie moeten studenten 12 ec besteden aan het volgen van de verplichte vakken Practicum klinische psychodiagnostiek en Psychologische interventies 2. Deze vakken zijn nodig om aan de cursorische vooropleidingseisen voor de GZ-opleiding en voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek (BAPD) te voldoen. De overige tijd besteedt men aan het schrijven van een masterthese, die een verslag is van verricht onderzoek (minstens 18 ec, inclusief colloquiapunt), het lopen van een klinische stage (24-30 ec, inclusief drie casussen en collectieve stagebijeenkomsten; wie een stage volgt van 24 ec volgt een keuzevak extra). Let op: indien men een stage wil doen die aan de eisen voor de GZ-opleiding voldoet, dan moet men erop rekenen dat stageinstellingen vaak alleen stages aanbieden van minstens 30 ec (inclusief drie casussen en collectieve stagebijeenkomsten). Kortom, voor de masterspecialisatie Klinische Psychologie gelden de volgende eisen: - Practicum klinische psychodiagnostiek, 6 ec - Psychologische interventies 2, 6 ec - Masterthese (inclusief colloquia), 18 ec - Masterstage (inclusief collectieve stagebijeenkomsten en casussen), 24 ec (of 30 ec) - Masterkeuzevak van klinische psychologie, 6 ec (voor wie een stage van 30 ec loopt vervalt de verplichting van dit keuzevak) Totaal: 60 ec 414

3 Masterspecialisatie Klinische Psychologie Schema aanbod onderdelen masterprogramma Klinische Psychologie: Practicum klinische psychodiagnostiek (6) Semester 1 30 ec 12 ec 18 ec Psych. interventies 2: Angststoornissen en depresssie (6) of Psych. interventies 2: Ervaringsgerichte therapie voor depressie en hechtingsproblematiek (6) of Psych. interventies 2: Medische psychologie (6) of Psych. interventies 2: Persoonlijkheidsstoornissen (6) of Psych. interventies 2: Relatie- en gezinstherapie (6) Grensgebieden van de klinische psychologie Masterthese Semester 2 30 ec 12 ec 18 ec Practicum klinische psychodiagnostiek (6) Wetenschap, pseudowetenschap en controverses in de klinische psy. (6) Psych. interventies 2: Angststoornissen en depresssie (6) of Psych. interventies 2: Ervaringsgerichte therapie voor depressie en hechtingsproblematiek (6) of Psych. interventies 2: Relatie- en gezinstherapie (6) Psychofarmacologie (6, Brein en Cognitie) Masterthese of stage N.B.: De verplichte vakken zijn dikgedrukt. Er zijn in feite dus twee instapmogelijkheden in de aansluitmaster, specialisatie Klinische Psychologie. Studenten met een afgeronde bachelor voor 1 september starten in het eerste semester, studenten die hun bachelor voor 1 februari afronden starten in het tweede semester. Accenten binnen Klinische Psychologie Binnen het masterprogramma van de specialisatie Klinische psychologie is het mogelijk verschillende accenten te leggen. Binnen het vak Psychologische interventies 2 zijn er vijf accenten te leggen: 1) angststoornissen en depressie, 2) ervaringsgerichte therapie voor depressie en hechtingsproblematiek, 3) persoonlijkheidsstoornissen, 4) medische psychologie en 5) relatie- en gezinstherapie. Met uitzondering van relatie- en gezinstherapie zijn de eerste vijf weken van de verschillende interventies hetzelfde. De laatste drie weken zijn specialisatie. Dit maakt dat je zelfs na het volgen van een bepaalde interventievariant kunt solliciteren naar een stageplek op een ander terrein. 2.4 Afstudeeropdracht De afstudeeropdracht bestaat uit een stage, een masterthese en colloquia, samen minstens 42 ec (voor meer informatie over colloquia, zie elders in deze gids, zie de index). Alle mogelijkheden en regelingen met betrekking tot masterthese, onderzoeks- of praktijkstage en diagnostiekaantekening zijn opgenomen in de afstudeerbrochure Masterthese, stage en diagnostiekaantekening. De meest recente versie van de afstudeerbrochure is verkrijgbaar bij het (stage)secretariaat (kamer 828). Ook kan men een versie downloaden via Blackboard: Stages Psychologie, Klinische Psychologie. 415

4 Masterspecialisatie Klinische Psychologie Stage Het met succes gevolgd hebben van propedeuse, tweede bachelorjaar en basisprogramma Klinische Psychologie zijn voorwaarden om een stage te mogen gaan zoeken. Om daadwerkelijk een stage te mogen gaan lopen, moet het bachelordiploma behaald zijn en de vakken Practicum klinische psychodiagnostiek en een van de varianten van Psychologische interventies 2 of Relatie- en gezinstherapie! Voordat met een stage begonnen kan worden, dient overlegd te worden met de stageadviseur, J. de Jong, M.Sc. Dit geldt voor zowel praktijk-, onderzoeks-, als gecombineerde stages. Zonder dit voorafgaande overleg is een stage ongeldig. In de afstudeerbrochure Masterthese, stage en diagnostiekaantekening zijn een stagecontract en richtlijnen voor het stageverslag opgenomen. Samenvattend: voor inschrijving als stagezoekende (geldt voor alle soorten stages binnen Klinische Psychologie) en voor specifieke informatie over praktijkstages: Stagesecretariaat S. Diets, kamer 828 ( ). Stageadviseur J. de Jong, M.Sc., kamer 822, inloopspreekuur donderdag uur en op afspraak via het secretariaat. Stagecoördinator drs. E. Brugman, kamer 822, op afspraak via het secretariaat. Voor informatie over de diagnostiekaantekening: prof. dr. J.H. Kamphuis, op afspraak. Masterthese De masterthese is een empirisch onderzoek naar een psychologische vraagstelling waarbij de volledige empirische cyclus wordt doorlopen. Dat houdt in dat de masterthesemaker een masterthesevoorstel schrijft, het onderzoek inclusief het onderzoeksdesign (mede) opzet, gegevens verzamelt, analyseert, in een mastertheseverslag beschrijft en mondeling presenteert in een openbare masterthesebespreking. Voor het starten van een masterthese en onderzoeksstage bestaan globaal twee mogelijkheden. Ten eerste kunnen studenten zelf contact opnemen met stafleden die onderzoek doen op een terrein waarin zij zijn geïnteresseerd, om na te gaan of er mogelijkheden zijn om bij de betreffende docent aan het gewenste studieonderdeel te beginnen. Ten tweede staan op Blackboard onder Masterthese Klinische Psychologie oproepen van onderzoekers die masterstudenten zoeken. In de afstudeerbrochure Masterthese, stage en diagnostiekaantekening staat meer informatie (deze informatie is ook op Blackboard te vinden). Voor specifieke informatie betreffende masterthese en onderzoeksstage: dr. A. van Emmerik. In de volgende paragraaf staat een overzicht van de onderwerpen die geschikt zijn voor de masterthese en die aansluiten bij het onderzoek dat gedaan wordt binnen Klinische Psychologie; eigen onderwerpen aandragen is vanzelfsprekend ook mogelijk. Onderzoeksmogelijkheden binnen de specialisatie Klinische Psychologie De doelstellingen van het onderzoek sluiten aan bij het vakgebied klinische psychologie en daarbinnen in het bijzonder bij de geestelijke en somatische gezondheidszorg en de gezondheidspsychologie. De onderzoeksvragen hangen samen met problemen op het gebied van psychisch disfunctioneren. Daarmee is de psychopathologie een kerngebied. Het onderzoek over psychopathologie kan ingedeeld worden naar de drieslag diagnostiek, etiologie en behandeling. Diagnostiek, ooit notoir onbetrouwbaar, is in hoge mate betrouwbaar geworden. Psychometrisch onderzoek heeft gevalideerde tests opgeleverd die de aanwezigheid en ernst van specifieke disfuncties en klachten meten. Onderzoek naar etiologische mechanismen verschaft onder meer inzicht in cognitieve en neurobiologische processen die specifieke vormen van psychopathologie bevorderen en instandhouden. Belangrijke vooruitgang is geboekt in de behandeling van emotionele stoornissen en recent ook van persoonlijkheidsstoornissen. Ernstige ziektebeelden zoals dwangstoornissen, paniekstoornissen, posttraumatische stress-stoornis en depressies, die tot voor enkele 416

5 Masterspecialisatie Klinische Psychologie decennia niet of nauwelijks waren te behandelen, blijken goed te reageren op recent ontwikkelde gedragstherapeutische en farmacotherapeutische interventies. Onderzoek binnen de programmagroep Klinische Psychologie kan worden onderverdeeld in grofweg twee onderzoekslijnen: 1. Experimentele klinische psychologie 2. Toegepaste klinische psychologie (1) Experimentele klinische psychologie Deze onderzoekslijn is gericht op disfunctionele psychologische en neurobiologische processen waarvan verondersteld wordt dat ze cruciaal zijn voor het ontstaan, in stand houden en/of terugdringen van psychopathologie. Er wordt onderzoek gedaan naar stoornisspecifieke processen en naar stoornisoverkoepelende processen. Emotionele stoornissen zoals angststoornissen en depressie behoren tot de meest prevalente psychiatrische stoornissen. Een vigerend theoretisch construct voor deze stoornissen is emotioneel geheugen of disfunctionele schema s. Een van de onderzoekslijnen betreft onderzoek naar de consolidatie en reconsolidatie van emotioneel geheugen. Psychologische en neurobiologische processen worden in kaart gebracht die mogelijk van invloed zijn op het versterken dan wel verzwakken van emotioneel geheugen. Onze hypothesen worden o.a. getest in een vreesconditioneringsparadigma als een model voor het ontstaan en afleren van angst bij gezonde proefpersonen en bij patiënten met emotionele stoornissen. Een ander paradigma betreft onderzoek naar het effect van verwerkingsstijlen op het emotionele geheugen van getraumatiseerde personen en de ontwikkeling van posttraumatische stress-stoornis. Daarnaast vormt het onderzoek naar selectieve informatieverwerking (bijv. rumineren) en emotieregulatie bij PTSS, sociale fobie en depressie en onderzoek naar wat de interpersoonlijke consequenties van stoornissen zijn, een belangrijk onderdeel van ons onderzoeksprogramma. Er worden tevens fmri-studies uitgevoerd om meer inzicht te krijgen in de onderliggende neurobiologische functies van emotioneel geheugen. Getracht wordt om een brug te slaan tussen de fundamentele wetenschap en de klinische praktijk. (2) Toegepaste klinische psychologie Deze onderzoekslijn heeft betrekking op de evaluatie van cognitieve gedragsinterventies voor psychiatrische stoornissen bij volwassenen. Interventiestudies worden toegepast bij (1) obsessief-compulsieve stoornissen, (2) posttraumatische stress, (3) burn-out, (4) vermijdende persoonlijkheidsstoornis en (5) patiënten met misbruik- en verslavingsstoornissen (bv. alcohol- of cocaïneverslaving). Daarnaast wordt er onderzoek gedaan naar endocriene en immunologische veranderingen als gevolg van cognitieve gedragsinterventies. Een andere onderzoekslijn betreft toepassingen van technologische ontwikkelingen bij interventies, zoals internet en de virtuele werkelijkheid voor de behandeling van patiënten met angststoornissen. In samenhang met bovengenoemde onderzoekslijnen vindt er onderzoek plaats op het gebied van de evidence-based diagnostiek van persoonlijkheid en psychopathologie. Het onderzoek richt zich op bijdragen aan innovatie van voor de klinische praktijk bruikbare, evidence-based psychodiagnostiek en op het verhelderen van individuele verschillen in kwetsbaarheid voor psychopathologie. Verbeterde indicatiestelling en het bevorderen van het therapeutisch effect van diagnostiek in het algemeen zijn daarbij expliciete doelstellingen. Ten slotte wordt er onderzoek gedaan op het gebied van de forensische psychologie. Meer in het bijzonder: (a) de evaluatie van cognitieve behandelprogramma s bij een TBS-populatie en (b) onderzoek naar risicofactoren van gewelddadig (seksueel) gedrag, onder andere bij stalkers. De studies zullen inzicht geven in de differentiële effectiviteit van 417

6 Masterspecialisatie Klinische Psychologie risicotaxaties bij het voorspellen van agressief (gewelddadig) gedrag en kunnen belangrijke gevolgen hebben bij toekomstig beleid binnen de forensisch psychologische praktijk. 2.5 Nadere inlichtingen en mentoraat Voor inlichtingen over het onderwijs, het plannen van de studie en daaraan verwante zaken en voor algemene inlichtingen over postmaster (of postdoctorale) opleidingen kan men terecht bij Kitty Rolf, mentoraat/studiecoördinatie, kamer 815, op afspraak via het secretariaat. Naast de mogelijkheid om zaken aangaande het onderwijs te bespreken, staat de deur ook open voor problemen van meer persoonlijke aard. Kitty Rolf heeft dinsdag, woensdag en donderdag spreekuur van en uur. Afspraken voor het spreekuur (een kwartier per persoon) kunnen gemaakt worden via het secretariaat van Klinische Psychologie ( of per Contactgegevens secretariaat, coördinatoren KP Secretariaat: Herman Vinckers Sandra Diets Christina Nikijuluw Mentoraat/studiecoördinator: Drs. Kitty Rolf Spreekuren: di-wo-do en uur Afspraken verlopen via het secretariaat (telefonisch of per ). Onderwijscoördinator: Dr. Corine Dijk Stagecoördinator: Drs. Emily Brugman Volgens afspraak via secretariaat. Stageadviseur: Jeninke de Jong, M.Sc Inloopsspreekuur do uur en volgens afspraak via het secretariaat. Stagesecretariaat: Sandra Diets Masterthesecoördinator: Dr. Arnold van Emmerik Websites: (onderzoek) (onderwijs) Voorzitter van de programmagroep: Prof. dr. Merel Kindt Voor contactgegevens van de docenten van Klinische Psychologie en een overzicht van hun interessegebieden: zie Hoofdstuk 10. Op de volgende pagina s volgt een overzicht van de masteronderdelen die gevolgd kunnen worden binnen de specialisatie Klinische Psychologie. 418

7 Collectieve stagebijeenkomsten Punten 3 ec Tentamencode STBK3 7204STBK3Y Plaats in het rooster Semester 1, blok 1 en 2, semester 2, blok 1 en 2 Toelatingsvoorwaarden Practicum klinische psychodiagnostiek, Psychologische Interventies 2 + aangenomen voor een stageplek Inlichtingen drs. E. Brugman Inhoud In werkgroepen bespreken studenten stagegerelateerde thema s onder leiding van een docent. Voorts worden er presentaties gegeven over ethisch-juridische kwesties, geïllustreerd met voorbeelden uit de eigen stagepraktijk. In gastcolleges wordt ingegaan op de beroepscode voor psychologen en op relevante wetgeving voor de omgang met cliënten/ patiënten. Leerdoelen Inzicht en oefening in de overdracht van wetenschappelijke kennis naar de praktijk. Inzicht verkrijgen in de sociale kaart/organisatie van de GGZ en in de overeenkomsten en verschillen van werkzaamheden van klinisch psychologen in diverse instellingen. Kennis van de beroepscode voor psychologen en relevante wetgeving voor de omgang met cliënten, inzicht in ethische aspecten. Onderwijsvorm Werkgroep, zes bijeenkomsten. Voorts twee gastcolleges over ethische en juridische aspecten. Toetsvorm Verplichte aanwezigheid bij collectieve stagebijeenkomsten en gastcolleges. Actieve inbreng en presentaties bij werkgroepen. Studiematerialen en kosten Soudijn, K. A. (2007). Ethische codes voor psychologen. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds. ISBN ( 21,95). Onderwijstijden Afhankelijk van de start en de duur van je stage word je ingedeeld in een werkgroep. De bijeenkomsten zijn van 9-12 uur of van uur op de woensdag- of vrijdagochtend. Ze kunnen onder stagetijd vallen. In het semester dat je met de bijeenkomsten start, volg je ook de twee gastcolleges: Semester 1 Vr uur zaal A-E Vr uur zaal A-E Semester 2 Vr uur zaal A-E Do uur zaal A-E Bijzonderheden Zodra je een stageplek hebt gevonden, dien je dit direct per mail door te geven aan de stageadviseur J. (Jeninke) de Jong, M.Sc. Zij informeert je vervolgens over de inschrijvingsprocedure voor de collectieve stagebijeenkomsten. 419

8 Grensgebieden van de klinische psychologie Punten 6 ec Tentamencode MK MK18XY Plaats in het rooster Semester 1, blok 2 Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, specialisatie Klinische Psychologie Aantal deelnemers min. 8, max. 12 Docent/Inlichtingen dr. M. Spiering Inhoud Deze kleinschalige cursus is vooral interessant voor studenten die een eigen inbreng in het onderwijs waarderen. De cursus biedt de mogelijkheid tot verdieping in heel verschillende grensgebieden van de klinische psychologie, in ieder geval buiten het mainstreamonderzoek. Leerdoel is een vernieuwde oriëntatie op de eigen ambitie. Vragen die kunnen worden beantwoord zijn bijvoorbeeld: waarin onderscheidt zich een klinisch (UvA-) psycholoog van een maatschappelijk werker, pedagoog, psychiater en/of religieus werker? Is de organisatie van de geestelijke gezondheidszorg naast de somatische gezondheidszorg wetenschappelijk ideaal? Hoe is de verhouding tussen de harde (natuurwetenschappelijke) en zachte klinische psychologie? Wat is de invloed van cultuur, media en/of farmacie op de prevalentie van psychische problemen? Iedere week wordt onderzoek bestudeerd en besproken dat zich in een ander grensgebied van wetenschappelijke disciplines bevindt. Klinische psychologie en bijvoorbeeld antropologie, biologie, communicatiewetenschappen, filosofie, geneeskunde, pedagogiek, psychiatrie, natuurkunde, religiestudies en sociologie. De inhoud van de cursus vindt voornamelijk plaats in onderling overleg. Om een beeld te krijgen volgen voorbeelden van wat in het verleden door studenten is georganiseerd: (a) een excursie naar een TBS-kliniek, (b) discussies met Bob Bermond over lichaam versus geest, (c) een NLP-coach over de verhouding psychologie en NLP, (d) een ex-verslaafde, (e) gastcolleges van Bram Bakker over ethiek, (f) Jan Muskens over boeddhisme, (g) Johan Gerding over het Paranormaal Instituut, (i) een workshop familieopstellingen en (j) een workshop hypnose. Onderwijsvorm Werkgroep. Er zijn veertien colleges, zeven werkcolleges van 4 uur en zeven van 2 uur. Aanwezigheid is verplicht. In de middelste week is er een literatuurtentamen. Aan het eind van de cursus dient een schrijfopdracht te worden ingeleverd. Daarnaast zijn er individuele en gezamenlijke opdrachten, zoals bijvoorbeeld het invullen van collegetijd, het voorbereiden van een presentatie of het doen van een kortdurend onderzoek of interview. Toetsvorm De eindbeoordeling bestaat uit het gemiddelde van twee cijfers. Allereerst is er een literatuurtentamen (50% eindcijfer) waarmee beoogd wordt te toetsen of je de stof gelezen en begrepen hebt. Ten tweede maakt iedereen een schrijfopdracht (50% eindcijfer) die bestaat uit verslagen van de wekelijkse lesstof inclusief gevoerde discussies hierover in de werkcolleges plus een persoonlijke reflectie. Studiemateriaal en kosten Op Blackboard: literatuurreferenties. Literatuur wordt in overleg gekozen. 420

9 Onderwijstijden Ma t/m uur zaal JK B54 Vr t/m uur zaal A

10 Klinische Praktijkstage Klinische Psychologie Punten De klinische praktijkstage bestaat uit drie onderdelen: stage, collectieve stagebijeenkomsten en casuïstiek voor de BAPD. Aan deze drie onderdelen samen worden minimaal 24 ec en maximaal 30 ec besteed. Om af te kunnen studeren is 24 ec voldoende. Tentamencode Stage: MSKP 7204MSKPXY Tentamencode Collectieve Stagebijeenkomsten: STBK3 7204STBK3Y Tentamencode Casus: STCK4 (voor de richtlijnen zie de afstudeerbrochure Masterthese, stage en diagnostiekaantekening ) 7204STCK4Y Plaats in het rooster Gedurende het hele jaar, meestal vanaf aug./sept. of febr./mrt. Toelatingsvoorwaarden Bachelor in de specialisatie KP afgerond, incl. Testconstructie. Tevens de mastercursussen Psychologische interventies 2 en Practicum klinische psychodiagnostiek afgerond. Mogelijk worden er aanvullende eisen gesteld door de stage-instelling. Docent/Inlichtingen drs. E. Brugman en J. de Jong, M.Sc. Inhoud Na de afronding van de stage is de student in staat om onder supervisie psychodiagnostiek uit te voeren bij diverse problematiek. Tevens heeft de student kennisgemaakt met behandeling en begeleiding bij diverse vraagstellingen. De student is in staat om te reflecteren op het eigen handelen en professioneel om te gaan met collega s, cliënten en hun systeem. De hieronder beschreven eindtermen kunnen worden gezien als richtlijnen waaraan in principe voldaan moet zijn. De onderdelen met een sterretje (*) ervoor zijn optioneel. Onder bepaalde omstandigheden is het mogelijk, dat wanneer aan een onderdeel niet voldaan kan worden, dit in elk geval wel bijgewoond dient te zijn. Er kan dan gecompenseerd worden met een duidelijke toelichting in het stageverslag hoe het betreffende onderdeel in de praktijk van de stageplaats wordt uitgevoerd. Er zijn afzonderlijke eindtermen voor diagnostiek, indicatiestelling en behandeling en interventie. Diagnostiek: De werkzaamheden op het gebied van de diagnostiek monden uit in ten minste drie zelfstandig uitgevoerde (zij het onder supervisie van de stagebegeleider van de instelling) diagnostische casus, inclusief verslaglegging conform de NIP-richtlijnen, voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek. Deze casus betreffen verschillende cliënten en vraagstellingen (uiteraard aansluitend bij de doelgroep van de stageinstelling). Indicatiestelling: Tijdens de stage heeft de student kennis opgedaan van de voor de instelling relevante sociale kaart van de (G)GZ in de volle breedte. De student is op de hoogte van verwijsmogelijkheden binnen en buiten de instelling. De student is in staat bij multidisciplinair overleg de problematiek van de cliënt duidelijk te verwoorden en de indicatie te verantwoorden en beargumenteren. De student weet welke behandelindicaties op het terrein van de psycholoog liggen. 422

11 * De student is in staat aan de cliënt danwel het cliëntsysteem de indicatie toe te lichten en te verantwoorden. Behandeling en interventie: Aan het eind van de stage heeft de stagiair ervaring opgedaan met diverse gespreks- en motivatietechnieken. Aan het eind van de stage heeft de stagiair kennis van de praktijk van minimaal drie interventietechnieken (bijvoorbeeld CGT, IPT, EMDR, systeemtherapie), individueel of in groepsverband. * De stagiair heeft zelfstandig, maar onder supervisie, praktijkervaring opgedaan met minimaal één vorm van therapeutische interventie. Dat wil zeggen: minimaal één vorm van interventie bij drie verschillende cliënten, danwel drie vormen van interventie bij één cliënt. Leerdoelen Het verwerven en toepassen van kennis, inzicht en vaardigheden op het gebied van diagnostiek, indicatiestelling en begeleiding en behandeling van cliënten met psychische problematiek. Tevens het aanleren van een professionele houding. De stage stelt de student in staat te voldoen aan de vooropleidingseisen voor de GZ-opleiding (zie hoofdstuk 4). Onderwijsvorm Supervisie op de stageplek en van een docent van de programmagroep Klinische Psychologie. Collectieve stagebijeenkomsten. Beoordeling van en feedback op de casusverslagen door een docent van de programmagroep. Toetsvorm Eindbeoordeling wordt gedaan door de UvA-supervisor op basis van de gevoerde begeleidingsgesprekken, het stageverslag, de inbreng bij de collectieve stagebijeenkomsten, het eindevaluatieformulier (door de instellingssupervisor ingevuld) en overleg met de instellingssupervisor. In het stageverslag moeten de volgende punten worden beschreven, waarbij aandacht wordt besteed aan diagnostiek, indicatiestelling en interventie: a. Welke cliëntenproblematiek de stagiair is tegengekomen, b. Welke methodieken en vaardigheden de stagiair heeft toegepast en een verantwoording van de keuze, c. Welke problemen zich eventueel in het leerproces hebben voorgedaan en hoe de stagiair deze heeft opgelost, d. Waar de eigen kwaliteiten liggen en waar leer-/ontwikkelpunten, e. Ethische aspecten van het werken in de gezondheidszorg. Afronding Als richtlijn wordt aangehouden dat maximaal één maand na het einde van de stage het stageverslag goedgekeurd is en dat het eindgesprek met de UvA-supervisor heeft plaatsgevonden. Als studenten de stage onverhoopt niet afronden en een tweede praktijkstage wensen te starten, dienen zij als regel eerst een reflectieverslag schrijven. Bijzonderheden Een klinische praktijkstage zonder het onderdeel casuïstiek voor de BAPD is ook mogelijk. Het gevolg is dan wel dat de Basisaantekening Psychodiagnostiek niet wordt verleend. Zodra je een stageplek hebt gevonden, dien je dit direct per mail door te geven aan de stageadviseur J. (Jeninke) de Jong, M.Sc. Zij informeert je vervolgens over de inschrijvingsprocedure voor de collectieve stagebijeenkomsten. 423

12 Masterthese Klinische Psychologie Punten ec (N.B. 18 is standaard; 24 moet apart worden aange vraagd) Tentamencode MWKP 7204MWKPXY Plaats in het rooster Gedurende het hele jaar Toelatingsvoorwaarden Bachelor Klinische Psychologie Docenten Alle docenten Inhoud In een masterthese verricht men een (relatief) zelfstandig onderzoek, waarin de zelfstandigheid tot uiting komt in de opzet, uitvoering, analyse en rapportage. De eerste fase van de masterthese bestaat uit het schrijven van het MT-onderzoeksvoorstel. Het MT-onderzoeksvoorstel wordt, na goedkeuring door de begeleider, ingediend via een standaardformulier, voor goedkeuring door de masterthesecoordinator. Als het MT-onderzoeksvoorstel is goedgekeurd kan het eigenlijke onderzoek beginnen. Onderwijsvorm Globaal houdt een masterthese voor een student de volgende werkzaamheden in: (a) het bedenken van een vraagstelling, òf het uitwerken van een gegeven vraag- of probleemstelling; (b) verdieping in de literatuur om op de hoogte te raken van het onderwerp; (c) het bedenken van een onderzoeksopzet; d) het schrijven van een MT-onderzoeksvoorstel; (e) het verzamelen en analyseren van de data; (f) de verslaglegging; en (g) de openbare presentatie. Daarnaast dienen tien colloquia te worden bijgewoond, zie hoofdstuk 6 voor meer informatie. Beoordeling Zie voor de beoordeling de Studentenhandleiding op Blackboard. Bijzonderheden Voor een masterthese krijgt men standaard 18 ec. Minder is niet mogelijk. In uitzonderlijke gevallen, en met een daartoe strekkende overtuigende motivatie, te beoordelen door de begeleider en de MT-coördinator van de specialisatie, kan de masterthese een omvang van 24 ec hebben. De masterthese is formeel opgesplitst in MT-onderzoeksvoorstel (4 ec) en MT-onderzoek (14 ec). Het MT-onderzoeksvoorstel moet gereed zijn binnen maximaal 5 weken na aanvang. De masterthese (inclusief schrijven MT-onderzoeksvoorstel) wordt uitgevoerd in een tijdsbestek van minimaal 12 weken (fulltime) en maximaal 24 weken (halftime). Het verloop van de masterthese laat zich doorgaans niet heel nauwkeurig plannen; het is verstandig rekening te houden met enkele weken uitloop voor geval van nood. Over omvang en planning worden vooraf duidelijke afspraken gemaakt met de begeleider. Deze afspraken worden vastgelegd in een MT-contract, waarin student en begeleider zich committeren aan een bepaalde planning en inspanning (het MT-contract bevat o.m. de aanvangsdatum, geplande einddatum, aantal ec, en door wie en op welke wijze de begeleiding verzorgd wordt). De inhoud van het voorgenomen onderzoek en een nader uitgewerkte planning (waaruit de haalbaarheid moet blijken) maken deel uit van het MT-onderzoeksvoorstel. Meer informatie over de masterthese is te vinden in hoofdstuk 6 van deze studiegids en in de brochures/handleidingen die elke specialisatie biedt over de afstudeeropdracht. Daarnaast is een handleiding voor de masterthese te vinden op Blackboard. 424

13 Practicum klinische psychodiagnostiek Punten 6 ec Tentamencode MK MK17XY Plaats in het rooster Semester 1, blok 1, semester 2, blok 1 Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, specialisatie Klinische Psychologie Docenten prof. dr. J.H. Kamphuis, dr. A. Noordhof Inlichtingen dr. A. Noordhof Inhoud In dit practicum staat het daadwerkelijk oefenen met het hypothesegestuurde, scientist practitioner model van diagnostiek centraal. Het doel is om op basis van interviews, observaties en testresultaten te komen tot een individuele casusformulering waar een behandelplan op kan aansluiten. Er wordt geoefend met afname en interpretatie van gestructureerde diagnostische interviews, alsmede de interpretatie van gestandaardiseerde zelfrapportagetests op het gebied van persoonlijkheid (bv. MMPI-2, Big Five) en klachten. Tevens wordt een oriëntatie geboden op veelgebruikte performance-based tests (zgn. projectieven). De hoorcolleges bereiden voor op de vaardigheidstrainingen en/of agenderen belangrijke wetenschappelijke issues, bijvoorbeeld indicatiestelling, het klinisch nut van diagnostiek, recente instrumentontwikkeling (MMPI-RF) of innovatieve ontwikkelingen in de diagnostiek (bv. therapeutic assessment). De diagnostische cyclus wordt aan de hand van causuïstiek doorlopen en speciale aandacht wordt besteed aan effectieve feedback en rapportage. Onderwijsvorm Literatuurstudie, hoorcolleges en vaardigheidstrainingen (o.a. rollenspelen en testafname) met inleidingen van de docent. Per week is het contactonderwijs gemiddeld 4 uur. Daarnaast worden de studenten geacht zelfstandig in subgroepen aan het casusmateriaal te werken (ongeveer 6 uur); men dient ongeveer 10 uur per week te reserveren voor het bestuderen van literatuur en het maken van opdrachten. Hoorcolleges op de maandag. Vaardigheidstrainingen worden gegeven in drie groepen op verschillende dagen. Nadat je geplaatst bent kun je door middel van een antwoordstrook die bij de plaatsingsbrief zit, je voorkeur aangeven voor een van de volgende dagen: dinsdag, woensdag of donderdag. Toetsvorm De toetsing bestaat uit een combinatie van (in principe wekelijkse) schriftelijke toetsen, en groeps- en individuele opdrachten. Meer informatie hierover staat in de cursusmap die een week voor aanvang van de cursus beschikbaar is. Aanwezigheid bij de hoorcolleges en de vaardigheidstraining is verplicht om te kunnen slagen voor de cursus. Het eindcijfer wordt berekend op basis van het tentamen (50%) en het eindverslag (50%); deze onderdelen moeten beide voldoende zijn. Studiematerialen en kosten Een week voor aanvang van de cursus is een cursusmap met daarin opgenomen een reader te koop bij de VSPA-boekenbalie, waarin alle informatie is te vinden over de literatuur, onderwijstijden, toetsing en organisatie. Hierin staat ook aangegeven welke theorie in week 1 getoetst zal worden. Verder zijn nodig: De beknopte handleiding DSM-IV (zie cursus Psychopathologie en psychiatrische classificatie) en Luteijn, F., Arrindell, W. A., Deelman, B. G., Kamphuis, J. H., en Vertommen, H., (2008). Psychologische diagnostiek in de gezondheidszorg. Utrecht: Lemma. ISBN: ( 52,50; reeds gebruikt bij Diagnostiek 1). 425

14 Onderwijstijden Semester 1, blok 1 Ma uur zaal A-E Ma t/m uur zaal A-E Di t/m uur zaal A102 (werkgroep 1) Wo t/m uur zaal A102 (werkgroep 2) Do t/m uur zaal A102 (werkgroep 3) Semester 2, blok 1 Ma t/m uur zaal A406 Di t/m oo uur zaal A305 (werkgroep 1) Wo t/m uur zaal A305 (werkgroep 2) Do t/m uur zaal A305 (werkgroep 3) Toetsdata Semester 1, blok 1 Do uur Semester 2, blok 1 Do uur Herkansing zomer 2012, datum wordt later bekendgemaakt. 426

15 Psychologische interventies 2: variant angststoornissen en depressie Punten 6 ec Tentamencode MK MK30XY Plaats in het rooster Semester 1, blok 2, semester 2, blok 2 Toelatingsvoorwaarden Bachelor, specialisatie Klinische Psychologie en Practicum Klinische Psychodiagnostiek Aantal deelnemers max. 18 Docent/Inlichtingen dr. T.W.A. Ehring Inhoud Doelen van de cursus zijn de verdieping in de theoretische achtergrond van psychologische interventies en het verwerven van basisvaardigheden voor de toepassing van deze theorie in de praktijk. In de te bestuderen literatuur en in de onderwijsvorm ligt de nadruk op de praktische toepassing. In het basisdeel (week 1 t/m 5) komen belangrijke Empirically Supported Therapies aan bod, onder andere exposure in vivo, interoceptieve exposure, relaxatietraining, gedragsactivatie, gedragexperimenten, sociale vaardigheidstraining en cognitieve therapie. In het specialisatiedeel (week 6 t/m 8) is er aandacht voor nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de behandeling van angststoornissen en depressie (b.v. mindfulness-based technieken, metacognitieve therapie, emotion-focused therapy, schema focused therapy). Onderwijsvorm Discussies naar aanleiding van te bestuderen literatuur, casuïstiek, videomateriaal, registratieopdrachten en rollenspelen. Toetsvorm Gedurende de cursus opdrachten (25%) en aan het eind een tentamen (75%). Bij voldoende aanwezigheid en inzet kan men deelnemen aan het tentamen. Het tentamen zal bestaan uit de collegestof en een aantal open vragen over de literatuur. Voor een voldoende eindcijfer voor de cursus moeten alle deelproductien voldoende zijn. Let op: verplichte aanwezigheid. Indien men afwezig is bij de eerste bijeenkomst zal de plaats aan iemand op de wachtlijst worden vergeven. Studiematerialen en kosten Literatuur wordt later bekendgemaakt Op Blackboard zal staan welke stof men voor de eerste bijeenkomst dient te bestuderen. Onderwijstijden Semester 1, blok 2 Ma t/m uur zaal A108 Di t/m uur zaal A102 Semester 2, blok 2 Di t/m uur zaal A302 Wo t/m uur zaal TC109 Toetsdata Do uur Do uur Do uur (herkansing) 427

16 Psychologische interventies 2: variant ervaringsgerichte therapie voor depressie en hechtingsproblematiek Punten 6 ec Tentamencode MK MK31XY Plaats in het rooster Semester 1, blok 2 Toelatingsvoorwaarden Bachelor, specialisatie Klinische Psychologie en Practicum Klinische Psychodiagnostiek Aantal deelnemers max. 18 Docent/Inlichtingen dr. H.J. Conradi Inhoud Doelen van de cursus zijn de verdieping in de theoretische achtergrond van psychologische interventies en het verwerven van basisvaardigheden voor de toepassing van deze theorie in de praktijk. In de te bestuderen literatuur en in de onderwijsvorm ligt de nadruk op de praktische toepassing. In het basisdeel (week 1 t/m 5) komen belangrijke Empirically Supported Therapies aan bod, onder andere exposure in vivo, interoceptieve exposure, relaxatietraining, gedragsactivatie, gedragsexperimenten, sociale vaardigheidstraining en cognitieve therapie. In het specialisatiedeel (week 6 t/m 8) is er aandacht voor nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de behandeling van chronische klachten waaronder hechtingsgerelateerde problematiek (b.v. mindfulness-based technieken, schema-focused therapy en emotionfocused therapy voor individuen en couples). Onderwijsvorm Discussies naar aanleiding van te bestuderen literatuur, casuïstiek, videomateriaal, registratieopdrachten en rollenspelen. Toetsvorm Gedurende de cursus opdrachten (25%) en aan het eind een tentamen (75%). Bij voldoende aanwezigheid en inzet kan men deelnemen aan het tentamen. Het tentamen zal bestaan uit de collegestof en een aantal open vragen over de literatuur. Voor een voldoende eindcijfer voor de cursus moeten alle deelproductien voldoende zijn. Let op: verplichte aanwezigheid. Indien men afwezig is bij de eerste bijeenkomst zal de plaats aan iemand op de wachtlijst worden vergeven. Studiematerialen en kosten Literatuur wordt later bekendgemaakt. Op Blackboard zal staan welke stof men voor de eerste bijeenkomst dient te bestuderen. Onderwijstijden Semester 1, blok 2 Di t/m uur zaal A302 Wo t/m uur zaal A410 Semester 2, blok 2 Wo t/m uur zaal TC203 Do t/m uur zaal A302 Toetsdata Do uur Do uur Do uur (herkansing) 428

17 Psychologische interventies 2: variant medische psychologie Punten 6 ec Tentamencode MK MK28XY Plaats in het rooster Semester 1, blok 2 Toelatingsvoorwaarden Bachelor, specialisatie Klinische Psychologie, Somatoforme stoornissen en Practicum Klinische Psychodiagnostiek Aantal deelnemers max. 18 Docent/Inlichtingen dr. G.M. de Boo Inhoud Doelen van de cursus zijn de verdieping in de theoretische achtergrond van psychologische interventies en het verwerven van basisvaardigheden voor de toepassing van deze theorie in de praktijk. In de te bestuderen literatuur en in de onderwijsvorm ligt de nadruk op de praktische toepassing. In het basisdeel (week 1 t/m 5) komen belangrijke Empirically Supported Therapies aan bod, onder andere exposure in vivo, interoceptieve exposure, relaxatietraining, gedragsactivatie, gedragexperimenten, sociale vaardigheidstraining en cognitieve therapie. De focus ligt hierbij op de toepassing in een medische setting. In het specialisatiedeel (week 6 t/m 8) zal er aandacht zijn voor casusconceptualisatie (vanuit een biopsychosociaal model omdat er sprake is van zowel lichamelijk als psychisch lijden), kennis over indicatie en evidence-based behandelprotocollen voor vaak voorkomende emotionele stoornissen bij patiënten, kennis over de functie van medisch psycholoog in multidisciplinaire behandelteams in een ziekenhuis en kennis over voorlichting en psycho-educatie gericht op patiënten en hun familie. Wat betreft de vaardigheden zullen in dit specialisatiedeel ademhalings- en relaxatietraining, interoceptieve exposure en pijnmanagement en EMDR aan bod komen. Deze specialisatie is uiteraard een goede voorbereiding op een stage in een ziekenhuis en/of revalidatiecentrum. Onderwijsvorm Discussies naar aanleiding van te bestuderen literatuur, casuïstiek, videomateriaal, registratieopdrachten en rollenspelen. Toetsvorm Gedurende de cursus opdrachten (25%) en aan het eind een tentamen (75%). Bij voldoende aanwezigheid en inzet kan men deelnemen aan het tentamen. Het tentamen zal bestaan uit de collegestof en een aantal open vragen over de literatuur. Voor een voldoende eindcijfer voor de cursus moeten alle deelproductien voldoende zijn. Let op: verplichte aanwezigheid. Indien men afwezig is bij de eerste bijeenkomst zal de plaats aan iemand op de wachtlijst worden vergeven. Studiemateriaal en kosten Literatuur wordt later bekendgemaakt. Op Blackboard zal staan welke stof men voor de eerste bijeenkomst dient te bestuderen. Onderwijstijden Do t/m uur zaal A410 Vr t/m uur zaal A

18 Toetsdata Do Do uur uur (herkansing) 430

19 Psychologische interventies 2: variant persoonlijkheidsstoornissen Punten 6 ec Tentamencode MK MK27XY Plaats in het rooster Semester 1, blok 2 Toelatingsvoorwaarden Bachelor, specialisatie Klinische Psychologie en Practicum Klinische Psychodiagnostiek Aantal deelnemers max. 18 Docent dr. N. Morina, dr. A. Bartak Inlichtingen dr. N. Morina Inhoud Doelen van de cursus zijn de verdieping in de theoretische achtergrond van psychologische interventies en het verwerven van basisvaardigheden voor de toepassing van deze theorie in de praktijk. In de te bestuderen literatuur en in de onderwijsvorm ligt de nadruk op de praktische toepassing. In het basisdeel (week 1 t/m 5) komen belangrijke Empirically Supported Therapies aan bod, onder andere exposure in vivo, interoceptieve exposure, relaxatietraining, gedragsactivatie, gedragsexperimenten, sociale vaardigheidstraining en cognitieve therapie. In het specialisatiedeel (week 6 t/m 8) is er aandacht voor interventies specifiek gericht op de behandeling van persoonlijkheidsproblematiek (b.v. schema-focused therapy, mentalization-based therapy, dialectische gedragstherapie). Deze specialisatie is uiteraard een goede voorbereiding op een stage op een afdeling voor persoonlijkheidsstoornissen. Onderwijsvorm Discussies naar aanleiding van te bestuderen literatuur, casuïstiek, videomateriaal, registratieopdrachten en rollenspelen. Toetsvorm Gedurende de cursus opdrachten (25%) en aan het eind een tentamen (75%). Bij voldoende aanwezigheid en inzet kan men deelnemen aan het tentamen. Het tentamen zal bestaan uit de collegestof en een aantal open vragen over de literatuur. Voor een voldoende eindcijfer voor de cursus moeten alle deelproductien voldoende zijn. Let op: verplichte aanwezigheid. Indien men afwezig is bij de eerste bijeenkomst zal de plaats aan iemand op de wachtlijst worden vergeven. Studiematerialen en kosten Literatuur wordt later bekendgemaakt. Op Blackboard zal staan welke stof men voor de eerste bijeenkomst dient te bestuderen. Onderwijstijden Wo t/m uur zaal A413 Do t/m uur zaal A306 Do t/m uur zaal A305 Do uur zaal A302 Toetsdata Do uur Do uur (herkansing) 431

20 Psychologische interventies 2: variant relatie- en gezinstherapie Punten 6 ec Tentamencode MK MK04XY Plaats in het rooster Semester 1, blok 2, semester 2, blok 2 Toelatingsvoorwaarden Bachelor, specialisatie Klinische Psychologie en Practicum Klinische Psychodiagnostiek Aantal deelnemers max. 15 Docent/Inlichtingen prof. dr. A. Lange Inhoud Via literatuurstudie, discussie, rollenspelen, praktisch huiswerk en het observeren van dvd s van therapiezittingen maken de deelnemers kennis met de theorie en praktijk van gedragsveranderende relatie- en gezinstherapie en directieve therapie. Leerdoelen: bekend worden met begrippen, technieken en vaardigheden van directieve relatie- en gezinstherapie. Onderwijsvorm Practicum, wekelijks één plenaire zitting van drie uur en een kwartier, en twee huiswerkbijeenkomsten van ieder vier uur in huiswerkgroepen. Om in een huiswerkgroep ingedeeld te kunnen worden, is het nodig om niet al te veel verplichtingen te hebben gedurende de rest van de week. Toetsvorm Wekelijkse schriftelijke toetsing van de literatuur. Weging eindbeoordeling: participatie weegt voor 50% in de totaalscore (de cijfers worden na elke bijeenkomst onafhankelijk gegeven door elk van de docenten); de eindpapers worden na afloop door twee docenten bepaald, weging 35%; de literatuurtoets wordt voor 15% gewogen. Studiematerialen en kosten Lange, A. (2006). Gedragsverandering in gezinnen (8e geheel herziene druk). Groningen: Wolters/Noordhoff. ISBN: ( 59,95). Aanvullende literatuurlijst wordt bij eerste zitting uitgedeeld. Onderwijstijden Semester 1, blok 2 Ma t/m uur zaal B25 (gebouw A) Semester 2, blok 2 Di t/m uur zaal B25 (gebouw A) Bijzonderheden Het gaat om een tijdsintensief programma. Aanwezigheid bij de eerste bijeenkomst is verplicht. Indien men zonder bericht afwezig is, zal de plaats aan iemand op de wachtlijst worden gegeven. Lees voor de eerste bijeenkomst de algemene informatie over de cursus, die na plaatsing zal worden toegestuurd per mail. 432

21 Wetenschap, pseudowetenschap en controverses in de klinische psychologie Punten 6 ec Tentamencode MK MK16XY Plaats in het rooster Semester 2, blok 1 Toelatingsvoorwaarden Bachelor Psychologie, specialisatie Klinische Psychologie Aantal deelnemers max. 25 Docenten/Inlichtingen dr. S.M. van Well Inhoud In deze cursus onderwerpen we het wetenschappelijke gehalte van de klinische psychologie aan een kritische evaluatie. In een aantal inleidende colleges kijken we naar criteria en kenmerken van wetenschap en pseudowetenschap, en bespreken we oorzaken en bronnen van pseudowetenschappelijke en niet-wetenschappelijke invloeden in de klinische psychologie. Daarbij hebben we ook aandacht voor de invloed van beslissingsheuristieken en cognitieve biases op klinische oordelen. In de overige colleges komen specifieke topics aan bod die pseudowetenschappelijke invloeden in de klinische psychologie illustreren of waarvan de wetenschappelijke status onderwerp is van controverse. De lijst van topics is variabel; mogelijke onderwerpen omvatten o.m. leugendetectie, het gebruik van projectieve technieken in diagnose, zin en onzin van gerechtelijke expertises, de effectiviteit van psychotherapie: EST s versus het dodo bird verdict, zin en onzin van behandelprotocollen, de mogelijkheid van traumatische repressie en false memory syndrome, meervoudige persoonlijkheidsstoornis, voorschrijfrechten voor psychologen, het verband tussen prozac en zelfmoord, het aangeleerde karakter van angststoornissen, het nut van debriefing, de rol van angst in exposure. Leerdoelen Kritisch en genuanceerd kunnen denken over het wetenschappelijke gehalte van de klinische psychologie; relevante literatuur kunnen vinden, evalueren en integreren om zo een gefundeerde mening te vormen; kennis hebben van de bronnen en oorzaken van foutieve kennis en beslissingen in de klinische psychologie. Onderwijsvorm Hoorcolleges, eigen presentaties van studenten, groepsdiscussies, gastcolleges. Toetsvorm Tentamen over algemene principes, paper/presentatie, inbreng in groepsdiscussies. Studiemateriaal en kosten Handboek plus specifieke literatuur ter beschikking gesteld via Blackboard. Onderwijstijden Wo t/m uur zaal A410 Vr t/m uur zaal A410 Toetsdatum Vr uur zaal A410 Herkansing in overleg met de docent. Bijzonderheden Bijwonen van de hoorcolleges is verplicht. 433