EINDTERMENDOCUMENT Basisoperator

Transcriptie

1 TICHTING VAKOPLEIDING PROCEINDUTRIE EINDTERMENDOCUMENT asisoperator

2

3 tichting Vakopleiding Procesindustrie Postbus A Leidschendam telefoon telefax internetsite info@vapro-ovp.com EINDTERMENDOCUMENT asisoperator Vastgesteld door de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen op 31 juli 1996 Kenmerk: VE/DenR Uitgave: juli 2002 Code: Datum inwerkingtreding: 1 augustus 1997

4 - 4 - EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI 2002

5 INTRODUCTIE EN TYPERING VAN DE KWALIFICATIE RURIEK I: INTRODUCTIE EN TYPERING VAN DE KWALIFICATIE 1. Introductie In dit eindtermendocument staan de eindtermen en andere relevante gegevens over de assistentopleiding asisoperator. Dit document vervangt het eindtermendocument dat op 24 januari 1996 door OCenW, kenmerk VE/I , is vastgesteld. Het voor u liggende document geldt voor opleidingen die vanaf 1 augustus 1997 starten. Het eindtermendocument bevat de volgende rubrieken: I II III Introductie en typering van de kwalificatie Opleidingsindicaties Eindtermen ijlagen 2. Naam van de kwalificatie asisoperator EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI

6 3. eroepstypering De kwalificatie asisoperator maakt deel uit van het beroepenveld Procestechniek, dat weer onderdeel is van de sector PMLF (Procestechniek, Milieutechniek, Laboratoriumtechniek en Fotonica). eroepenveld Procestechniek Het beroepenveld Procestechniek omvat uitvoerende en middenkaderberoepen in de procesindustrie. In de procesindustrie worden procesmatig, dus stap voor stap en vaak met automatisch werkende apparatuur, producten gemaakt. Voorbeelden van procesindustrie zijn de (petro)chemische industrie, papier- en papierwarenindustrie, rubber- en kunststofverwerkende industrie, energiebedrijven, farmaceutische industrie, enzovoorts. In de procesindustrie worden de productieprocessen bewaakt en beheerst door operators. Zij werken vaak in ploegendienst omdat de meeste processen 24 uur per dag doordraaien. Er zijn verschillende soorten operators. Afhankelijk van de complexiteit van het proces en de mate waarin de operator behalve productie- ook andere taken heeft (bijvoorbeeld leidinggevende), is een kwalificatie op niveau I, II, III of IV vereist. ehalve de indeling in vier kwalificatieniveaus kent de procesindustrie een onderscheid tussen procesoperators en mechanisch operators. Een procesoperator bedient, bewaakt en regelt processen waarbij de aard van stoffen verandert. Dit worden chemisch/fysische processen genoemd. Voorbeelden zijn het bereiden van bier en het omzetten van hout in papier. Een mechanisch operator bedient, bewaakt en regelt installaties die producten vervormen, vullen, verpakken, enzovoorts. Dit worden mechanisch/fysische processen genoemd. Voorbeelden zijn het vervaardigen van gebruiksvoorwerpen uit metaal en het afvullen van blikjes verf. eroepstypering De asisoperator bedient, regelt en bewaakt relatief eenvoudige apparaten en installaties of assisteert bij de bediening van complexe installaties. Daarnaast voert hij eenvoudige onderhoudswerkzaamheden uit. Hij voert deze taken uit op basis van gedegen kennis van een bepaalde installatie of deelproces. De kwalificatie is met andere woorden sterk gebonden aan een bepaald apparaat of installatie. De asisoperator treft men ook wel onder andere benamingen aan, zoals bedieningsman, productiemedewerker, machinebediener, assistentoperator of machinist. eroepstaken De belangrijkste taken van de asisoperator zijn:! het bedienen, regelen en bewaken van relatief eenvoudige apparaten en installaties of het assisteren bij de bediening van complexere installaties en processen! het aan- en afvoeren van grondstoffen, hulpstoffen en eindproducten! het nemen en eventueel beoordelen van monsters! het schriftelijk en mondeling rapporteren over het procesverloop! het verrichten van eenvoudig onderhoud! het verrichten van reinigings- en schoonmaakwerkzaamheden! het assisteren bij relatief complex onderhoud EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI 2002

7 INTRODUCTIE EN TYPERING VAN DE KWALIFICATIE 4. Niveau van de kwalificatie Niveau I 5. Korte onderbouwing niveau-aanduiding De wijze waarop de kwalificatie asisoperator is ingeschaald op de dimensies verantwoordelijkheid, complexiteit en transfer is te lezen in onderstaand schema. De waarde per dimensie is gearceerd weergegeven. verantwoordelijkheid wat betreft werk van anderen verantwoordelijk voor eigen takenpakket verantwoordelijk niethiërarchisch verantwoordelijk hiërarchisch verantwoordelijkheid wat betreft afbreukrisico geringe verantwoordelijkheid redelijk grote verantwoordelijkheid grote verantwoordelijkheid complexiteit geautomatiseerde routines toepassen standaardprocedures toepassen combinatie van standaardprocedures ontwikkelen van nieuwe procedures transfer naar ander beroep functiegebonden kennis en vaardigheden beroepsgebonden kennis en vaardigheden beroepsonafhankelijke kennis en vaardigheden transfer naar nieuwe ontwikkelingen beperkt om te schakelen redelijk om te schakelen goed om te schakelen Wat betreft de dimensies verantwoordelijkheid en transfer wordt nog het volgende opgemerkt.! In de sector PMLF omvat het begrip verantwoordelijkheid ook de verantwoordelijkheid voor middelen, het milieu en de gezondheid van anderen. Dat wil zeggen dat ook de mate waarin er sprake is van afbreukrisico, is meegewogen bij het vaststellen van het niveau van de kwalificatie.! In de sector PMLF wordt met transfer ook het vermogen bedoeld om als beroepsbeoefenaar mee te groeien met een steeds veranderende beroepsinhoud. Met name in de procesindustrie is er sprake van continue veranderingen van productiemethoden. De mate waarin de kwalificatie voorbereidt op technologische ontwikkelingen, is meegewogen bij het vaststellen van het niveau van de kwalificatie. EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI

8 6. Korte beschrijving plaats van de kwalificatie in de kwalificatiestructuur van het CO/LO De kwalificatie maakt deel uit van de kwalificatiestructuur PMLF (Procestechniek, Milieutechniek, Laboratoriumtechniek, Fotonica). 7. Aanduiding van de gelegitimeerd(e) beroepsprofiel(en) of vergelijkbare informatiebronnen die als basis hebben gediend voor de eindtermen De kwalificatie is gebaseerd op formeel en informeel onderzoek in de bedrijfstak. Het formele deel wordt beschreven in de volgende documenten:! Naar functieprofielen in de procesindustrie, eindrapportage, AW-V (Algemene Werkgeversvereniging; ureau Organisatie en Personeel). Datum van vaststelling: oktober 1993.! Naar kwalificaties in de procesindustrie, een onderzoek naar de wenselijkheid van een kwalificatiestructuur voor produktiemedewerkers, VE/AW-V (Landelijk studie- en ontwikkelingscentrum voor de volwasseneneducatie en Algemene Werkgevers-vereniging). Datum van vaststelling: juli 1994.! Arbeidsomstandigheden in de Procesindustrie, NIA, OVP en IV, februari Het informele onderzoek vindt continu plaats middels contacten met het bedrijvenveld. De bevindingen worden steeds meegenomen bij het onderhouden van het eindtermendocument. 8. Mate waarin de eindtermen zijn gebaseerd op wettelijke beroepsvereisten, inclusief die zijn neergelegd in richtlijnen van de Raad van Europese Gemeenschappen De eindtermen gericht op ARO en veiligheid sluiten aan bij de afspraken die tussen diverse branches en het Ministerie van ociale Zaken en Werkgelegenheid zijn gemaakt EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI 2002

9 INTRODUCTIE EN TYPERING VAN DE KWALIFICATIE 9. enaming deelkwalificaties benodigd voor diplomering Een cursist heeft recht op een diploma asisoperator als hij de volgende deelkwalificaties heeft behaald: - Maatschappelijk Culturele Vorming I (101) - asis procestechniek/onderhoud I (107) - Proces/Productietechniek I (108) - Praktijk asisoperator (110) EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI

10 RURIEK II: OPLEIDINGINDICATIE 1. Aanduiding van welke opleiding/kwalificatie de kwalificatie een voortzetting vormt De opleiding/kwalificatie is een voortzetting van de opleiding/kwalificatie asisoperator die januari 1996 door OCenW, kenmerk VE/I , is vastgesteld. 2. Leerweg(en) Gezien de aard van de doelgroep (voorkeur voor leren in de praktijk) is de beroepsbegeleidende leerweg geadviseerd. 3. Advies over het aantal studiebelastingsuren en aanduiding van de deelkwalificaties die bij examinering externe legitimering behoeven De totale studiebelasting van de kwalificatie bedraagt 1600 U's. De beroepspraktijkvorming bedraagt 70% (= 1120 U's). De vrije ruimte bedraagt 12,5% (= 200 U's). De extern te legitimeren deelkwalificaties zijn met een * gemarkeerd. school- beroepsprakcomponent tijkvorming totaal Maatschappelijk Culturele Vorming I (101) * asis Procestechniek/Onderhoud I (107) * Proces/Productietechniek I (108) * Praktijk asisoperator (110) Vrije ruimte EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI 2002

11 OPLEIDINGINDICATIE 4. Overheidsbekostiging De opleiding tot asisoperator komt voor overheidsbekostiging in aanmerking. 5. Vereiste vooropleiding In principe kunnen kandidaten met enkele jaren Voortgezet Onderwijs tot de opleiding worden toegelaten. 6. Doorstroommogelijkheden Het diploma asisoperator geeft in principe recht op toelating tot de onderstaande opleidingen. Lineair verwante opleidingen (naadloze aansluiting): - Procesoperator A - Mechanisch Operator A - Operator A Redelijk verwante opleidingen: - asisberoepsopleiding in een andere technische richting, zoals van de OM (metaal) en VEV (elektrotechniek) - Laborant EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI

12 RURIEK III: EINDTERMEN 1. De eindtermen Onderstaand zijn de eindtermen per deelkwalificatie weergegeven. In de kolom /P is een advies gegeven voor toedeling van de eindterm aan de schoolcomponent of aan de beroepspraktijkvorming. Toedeling aan de schoolcomponent betekent dat het realiseren (en toetsen) van de eindterm in een binnenschoolse situatie kan plaatsvinden. Toedeling aan de beroepspraktijkvorming betekent dat geadviseerd wordt de eindterm te realiseren (en te toetsen) in een reële bedrijfssituatie. In de kolom Taco staat een taxonomiecode conform Romiszowski. kolom /P P choolcomponent beroepspraktijkvorming kolom Taco F Rc/pm/i/r Pc/pm/i/r Feitelijke kennis (feiten, procedures) egripsmatige kennis (begrippen, principes) Reproduktieve vaardigheden cognitief/psychomotorisch/interactief/reactief Produktieve vaardigheden cognitief/psychomotorisch/interactief/reactief EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI 2002

13 MAATCHAPPELIJK CULTURELE VORMING I 101 Maatschappelijk Culturele Vorming I (101) Deelkwalificatie Maatschappelijk Culturele Vorming I (101) omvat studievaardigheden, vaardigheden gericht op zelfstandig denken en handelen, communiceren, omgaan met gegevens, het functioneren als individu in de samenleving en als werknemer in een arbeidsorganisatie. nummer eindterm /P Taco NEDERLAND De kandidaat kan voldoende Nederlands spreken, verstaan, lezen en schrijven om een beroep op niveau I uit te oefenen De kandidaat kan schriftelijk of elektronisch opgeslagen gegevens interpreteren. /P /P Rc De kandidaat kan beschrijven hoe hij zijn vakkennis kan onderhouden. /P MAATCHAPPIJLEER De kandidaat kan belangrijke rechten en plichten van werknemers en werkgevers noemen. /P F De kandidaat kan de functie van belangenverenigingen beschrijven. /P De kandidaat kan in eigen woorden een toelichting geven op maatschappelijke ontwikkelingen die van invloed zijn op werk en individu De kandidaat kan zijn politieke en levensbeschouwelijke waarden, normen en opvattingen verwoorden De kandidaat kan zijn politieke en levensbeschouwelijke waarden, normen en opvattingen vergelijken met die van anderen. Pc/i Pc/i De kandidaat kan de werking van de parlementaire democratie beschrijven De kandidaat kan het Nederlandse rechtssysteem beschrijven De kandidaat kan onderdelen van het Nederlandse stelsel van sociale zekerheid noemen De kandidaat kan stappen ondernemen die kunnen leiden tot het vinden en aanvaarden van betaald werk. F Rc/i De kandidaat kan zijn vervolgscholingsmogelijkheden noemen. /P F EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI

14 nummer eindterm /P Taco EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI 2002

15 AI PROCETECHNIEK/ONDERHOUD I 107 asis Procestechniek/Onderhoud I (107) Deelkwalificatie asis Procestechniek/Onderhoud I (107) omvat basiskennis en basisvaardigheden van onder meer toegepaste exacte vakken, procestechniek, procesbeheersing, bedrijfskennis en onderhoud en op de reële beroepspraktijk gerichte vaardigheden. nummer eindterm /P Taco EXACTE VORMING De kandidaat kan rekenkundige bewerkingen uitvoeren met positieve, negatieve, gehele en decimale getallen De kandidaat kan oppervlak, omtrek en inhoud van eenvoudige figuren berekenen met behulp van gegeven formules De kandidaat kan gegevens aflezen uit staaf-, cirkel-, lijn- en beelddiagrammen. Rc Rc De kandidaat kan lijndiagrammen tekenen met gegeven assen. Rc De kandidaat kan relevante natuurkundige begrippen en principes en hun toepassingen in de industrie beschrijven De kandidaat kan veel voorkomende standaardeenheden uit het I-stelsel, samengestelde eenheden en afgeleide eenheden omrekenen De kandidaat kan eenvoudige berekeningen uitvoeren met de belangrijkste natuurkundige begrippen. Rc Rc PROCETECHNIEK De kandidaat kan de belangrijkste begrippen in de procesindustrie beschrijven De kandidaat kan de belangrijkste typen eenvoudige schema's interpreteren De kandidaat kan de principes en de belangrijkste begrippen beschrijven van de volgende eenheidsbewerkingen: opslaan, transporteren, verwarmen en koelen De kandidaat kan apparatuur noemen die van belang is bij de volgende eenheidsbewerkingen: opslaan, transporteren, verwarmen en koelen. F EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI

16 nummer eindterm /P Taco PROCEEHEERING De kandidaat kan de begrippen regelen en sturen beschrijven De kandidaat kan de samenhang tussen de onderdelen van een regel- en stuurkring verklaren De kandidaat kan een eenvoudig proces- en instrumentatiediagram (P&ID) interpreteren De kandidaat kan eenvoudige meetinstrumenten en beeldschermpresentaties lezen De kandidaat kan de belangrijkste werkingsprincipes en -toepassingen van druk-, temperatuur-, niveau- en volumestroommeters verklaren. F De kandidaat kan de belangrijkste typen opnemers noemen. F De kandidaat kan de belangrijkste principes van tweestanden- en van proportionele regelacties verklaren De kandidaat kan de belangrijkste typen uitvoerorganen met bijbehorende vormen van bedieningsenergie noemen. F De kandidaat kan een eenvoudige regelkring bedienen. /P Rc/pm EDRIJFKENNI De kandidaat kan de algemene principes van kwaliteitszorg en -beheersing beschrijven De kandidaat kan de basisbegrippen en -principes uit de logistiek beschrijven De kandidaat kan de positie en functie van het bedrijf binnen de branche en binnen de samenleving beschrijven De kandidaat kan de positie en functie van de asisoperator binnen het bedrijf beschrijven. /P /P /P /P TEKENING LEZEN De kandidaat kan eenvoudige technische tekeningen interpreteren. MATERIALENKENNI/ONDERHOUD De kandidaat kan de belangrijkste eigenschappen van constructiematerialen uit de procesindustrie noemen De kandidaat kan het doel beschrijven van de belangrijkste in de procesindustrie toegepaste onderhoudswerkzaamheden De kandidaat kan de werking van de meest toegepaste afdichtingen en afdichtingsmaterialen verklaren. F EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI 2002

17 AI PROCETECHNIEK/ONDERHOUD I 107 nummer eindterm /P Taco De kandidaat kan de principes van de verschillende soorten smeermethoden en bijbehorende smeermiddelen verklaren De kandidaat kan verschillende borgmethoden met betrekking tot losneembare verbindingen noemen De kandidaat kan de verschillende reinigingsmethoden, toegepaste reinigingsmiddelen en bijbehorende preventieve veiligheidsmaatregelen beschrijven. F PRAKTIJK De kandidaat kan op veilige wijze omgaan met de meest voorkomende handgereedschappen De kandidaat kan preventieve en eenvoudige correctieve onderhoudswerkzaamheden verrichten. /P /P Rpm Rc/pm De kandidaat kan kleine technische mankementen verhelpen. /P Rc/pm De kandidaat kan aan eenvoudige (delen van) procesinstallaties de noodzakelijke reinigings- en schoonmaakwerkzaamheden verrichten De kandidaat kan meehelpen bij het uitvoeren van complexe en/of omvangrijke onderhouds- en ombouwwerkzaamheden De kandidaat kan apparaten en werktuigen op hun juiste technische werking beoordelen De kandidaat kan zijn werkzaamheden verrichten conform de geldende voorschriften De kandidaat kan schriftelijk en mondeling rapporteren over de onderhoudswerkzaamheden en storingen. /P /P /P /P /P Rc/pm Rc/pm Rc Rc/pm Rc/i EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI

18 EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI 2002

19 PROCE/ PRODUCTIETECHNIEK I 108 Proces / Productietechniek I (108) Deelkwalificatie Proces/Productietechniek I (108) omvat verdieping en uitbreiding van de kennis van de procestechniek en procesbeheersing, materialenkennis en kennis van onder meer arbeidsomstandigheden en veiligheid. Een groot deel van deze deelkwalificatie kan (sub)branche/bedrijfsspecifiek ingevuld worden voor wat betreft specifieke bewerkingen en productkunde. nummer eindterm /P Taco PROCE/PRODUCTIETECHNIEK De kandidaat kan de belangrijkste in het bedrijf voorkomende bewerkingen beschrijven De kandidaat kan de werkingsprincipes van de daarbij gebruikte apparatuur verklaren. PROCEEHEERING De kandidaat kan de werkingsprincipes van de voor het bedrijf belangrijke meet- en regelapparatuur verklaren. MATERIALENKENNI De kandidaat kan de in het bedrijf voorkomende grondstoffen, hulpstoffen, eindproducten en afvalstoffen beschrijven De kandidaat kan het principe van een controlemeting beschrijven. AREIDOMTANDIGHEDEN/VEILIGHEID/HYGIËNE/MILIEU De kandidaat kan de belangrijkste algemene voorschriften en achtergronden op het gebied van veiligheid en arbeidsomstandigheden conform de AROwet en andere wettelijke regelingen beschrijven. EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI

20 nummer eindterm /P Taco De kandidaat kan algemene voorschriften en redenen daarvoor op het gebied van hygiëne en milieu beschrijven De kandidaat kan de begrippen en principes die van belang zijn voor zijn lichamelijke gezondheid beschrijven EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI 2002

21 PRAKTIJK AIOPERATOR 110 Praktijk asisoperator (110) Deelkwalificatie Praktijk asisoperator (110) omvat de kennis, vaardigheden en houdingen die betrekking hebben op de reële beroepspraktijk. nummer eindterm /P Taco De kandidaat kan grondstoffen, hulpstoffen, tussen- en eindproducten, bijproducten en afvalproducten aan- en afvoeren. P Rc/pm De kandidaat kan eenvoudige (delen van) processen bedienen. P Rc/pm De kandidaat kan eenvoudige processen regelen bij procesverstoringen. P Rc/pm De kandidaat kan bij procesbewaking storingen signaleren. P Rc De kandidaat kan bij procesbewaking storingen rapporteren volgens standaardprocedures. P Rc/i De kandidaat kan veel voorkomende storingen verhelpen. P Rpm De kandidaat kan monsterbepalingen uitvoeren volgens voorschrift. P Rc/pm De kandidaat kan de resultaten van een monsterbepaling rapporteren. P Rc/pm De kandidaat kan productiestaten en andere door apparatuur gegenereerde gegevens over de procesvoering interpreteren De kandidaat kan zijn werkzaamheden verrichten conform de geldende voorschriften De kandidaat kan actie ondernemen wanneer zijn arbeidsomstandigheden niet in overeenstemming zijn met de ARO-wet of andere geldende regelingen. P P P Rc/pm Rc/r De kandidaat kan veiligheidsmaatregelen toepassen op zijn werkplek. P Rc/pm De kandidaat kan bij calamiteiten de voorschriften van het rampenplan uitvoeren De kandidaat kan schriftelijk en mondeling rapporteren over het procesverloop en de apparatuur. P P Rc/pm Rc/i EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI

22 nummer eindterm /P Taco De kandidaat kan schriftelijk of elektronisch opgeslagen gegevens opzoeken. P Rc De kandidaat kan theoretische begrippen en principes in de context van het bedrijf beschrijven en verklaren P EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI 2002

23 IJLAGEN IJLAGEN 1. Trends en ontwikkelingen in het beroepenveld procestechniek ij het vaststellen van de eindtermen is rekening gehouden met recente en te verwachten ontwikkelingen in de procesindustrie. De belangrijkste ontwikkelingen worden hieronder genoemd. Automatisering In het type bedrijven dat hier centraal staat, werd van oudsher handmatig gewerkt. Geleidelijk werden steeds meer handelingen geautomatiseerd. Die automatisering zet nog steeds door. Voor de werknemers in de procesindustrie betekent dit een nog steeds zichtbare verschuiving van fysieke handelingen naar besturingstaken. Het werk bestaat in toenemende mate uit het bedienen van apparatuur en installaties en het uitvoeren van controles op (tussen)producten. Waar in het verleden vakmanschap centraal stond, ligt nu de nadruk op productietechnische en proceskennis. In de kwalificatievereisten in de procesindustrie krijgen deze onderwerpen dan ook een steeds groter aandeel. Kwaliteitszorg Kwaliteitszorg en -beheersing in de productie wordt steeds belangrijker. Veel bedrijven richten zich op IOcertificering of hebben deze verworven. Om een en ander te realiseren, worden kwaliteitstaken ondergebracht bij productiefuncties. Productiemedewerkers dienen daartoe over kennis, vaardigheden en attitudes op het gebied van kwaliteitszorg en -beheersing te beschikken. De kennis spitst zich toe op kennis van procedures en voorschriften. ij vaardigheden valt te denken aan het hanteren van controle-apparatuur en het uitvoeren van tests. Wat betreft attitudes wordt er steeds meer nadruk gelegd op het nauwkeurig en volgens vaste procedures kunnen werken. Communicatie Er is een tendens om verantwoordelijkheden te delegeren naar afdelingen of business-units. Medewerkers krijgen daardoor meer verantwoordelijkheid, zij moeten initiatief tonen, mondig zijn en samen kunnen werken. Dit vereist extra communicatieve vaardigheden zoals informatie opzoeken en opvragen, verslag doen en functionele contacten onderhouden. Nieuwe producten en productiemethoden edrijven moeten voortdurend nieuwe producten ontwikkelen en productiemethoden aanpassen om te voldoen aan de wensen van de markt en aan de eisen die de overheid stelt op het gebied van milieu, veiligheid en arbeidsomstandigheden. Om op deze veranderingen in te spelen, moeten medewerkers flexibel zijn - dus bereid zijn te veranderen en bij te leren - en beschikken over basiskennis op het gebied van milieu, hygiëne, veiligheid en arbeidsomstandigheden. Taakverbreding De operator in de procesindustrie krijgt te maken met taakverbreding. In veel organisaties krijgt hij in toenemende mate onderhoudstaken. Het betreft dan preventief en eenvoudig correctief onderhoud. Ook de eerder genoemde ontwikkeling op het gebied van kwaliteitsbeheersing, brengt extra taken met zich mee. EINDTERMENDOCUMENT AIOPERATOR / UITGAVE JULI