EINDTERMENDOCUMENT Procesoperator B
|
|
- Gerrit van Doorn
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 TICHTING VAKOPLEIDING PROCEINDUTRIE EINDTERMENDOCUMENT Procesoperator
2
3 tichting Vakopleiding Procesindustrie Postbus A Leidschendam telefoon telefax internetsite info@vapro-ovp.com EINDTERMENDOCUMENT Procesoperator Vastgesteld door Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, juli 2001 Uitgave: juli 2002 Crebo-code kwalificatie: EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI
4 Datum inwerkingtreding: 1 augustus EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI 2002
5 INTRODUCTIE EN TYPERING VAN DE KWALIFICATIE RURIEK I: INTRODUCTIE EN TYPERING VAN DE KWALIFICATIE 1. Introductie In dit eindtermendocument staan de eindtermen en andere relevante gegevens over de vakopleiding Procesoperator. Het document geldt voor opleidingen die vanaf 1 augustus 2002 starten. Het eindtermendocument bevat de volgende rubrieken: I II III Introductie en typering van de kwalificatie Opleidingsindicaties Eindtermen ijlagen 2. Naam van de kwalificatie Procesoperator EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI
6 3. eroepstypering De kwalificatie Procesoperator maakt deel uit van het beroepenveld Procestechniek, dat weer onderdeel is van de sector PMLF (Procestechniek, Milieutechniek, Laboratoriumtechniek en Fotonica). eroepenveld Procestechniek Het beroepenveld Procestechniek omvat uitvoerende en middenkaderberoepen in de procesindustrie. In de procesindustrie worden procesmatig, dus stap voor stap en vaak met automatisch werkende apparatuur, producten gemaakt. Voorbeelden van procesindustrie zijn de (petro)chemische industrie, papier- en papierwarenindustrie, rubber- en kunststofverwerkende industrie, energiebedrijven, farmaceutische industrie, enzovoorts. In de procesindustrie worden de productieprocessen bewaakt en beheerst door operators. Zij werken vaak in ploegendienst omdat de meeste processen 24 uur per dag doordraaien. Er zijn verschillende soorten operators. Afhankelijk van de complexiteit van het proces en de mate waarin de operator behalve productie- ook andere taken heeft (bijvoorbeeld leidinggevende), is een kwalificatie op niveau I, II, III of IV vereist. ehalve de indeling in vier kwalificatieniveaus kent de procesindustrie een onderscheid tussen procesoperators en mechanisch operators. Een procesoperator bedient, bewaakt en regelt processen waarbij de aard van stoffen verandert. Dit worden chemisch/fysische processen genoemd. Voorbeelden zijn het bereiden van bier en het omzetten van hout in papier. Een mechanisch operator bedient, bewaakt en regelt installaties die producten vervormen, vullen, verpakken, enzovoorts. Dit worden mechanisch/fysische processen genoemd. Voorbeelden zijn het vervaardigen van gebruiksvoorwerpen uit metaal en het afvullen van blikjes verf. eroepstypering De Procesoperator bewaakt en regelt zelfstandig geautomatiseerde productieprocessen. In vergelijking met de Mechanisch Operator is de Procesoperator speciaal deskundig op het gebied van chemisch/fysische processen. Meestal werkt de procesoperator vanuit een centrale controlekamer, van waaruit het proces bewaakt wordt. In vergelijking met een operator op A-niveau heeft de -operator te maken met complexe processen. Anders gezegd: een A-operator werkt meer apparaatgericht; een -operator procesgericht. Verder draagt de operator op -niveau meer verantwoordelijkheid voor het economisch, veilig en milieuverantwoord verlopen van het proces. Een Procesoperator kan diverse functies vervullen in een organisatie, bijvoorbeeld als paneloperator of als hoofdoperator EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI 2002
7 INTRODUCTIE EN TYPERING VAN DE KWALIFICATIE eroepstaken De belangrijkste taken van de Procesoperator zijn:! het zelfstandig bewaken en regelen van productieprocessen met behulp van veelal geautomatiseerde systemen en op basis van gedegen inzicht in de diverse variabelen die het procesverloop beïnvloeden! het (laten) nemen en beoordelen van monsters en het verrichten van onderzoek! het uitvoeren van procesberekeningen! het schriftelijk en mondeling rapporteren over het procesverloop! het verrichten van eenvoudig onderhoud! het signaleren en opheffen van veel voorkomende storingen! het assisteren bij complexe onderhouds- en ombouwwerkzaamheden. 4. Niveau van de kwalificatie Niveau III EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI
8 5. Korte onderbouwing niveau-aanduiding De wijze waarop de kwalificatie Procesoperator is ingeschaald op de dimensies verantwoordelijkheid, complexiteit en transfer is te lezen in onderstaand schema. De waarde per dimensie is gearceerd weergegeven. verantwoordelijkheid wat betreft werk van anderen verantwoordelijk voor eigen takenpakket verantwoordelijk niethiërarchisch verantwoordelijk hiërarchisch verantwoordelijkheid wat betreft afbreukrisico geringe verantwoordelijkheid redelijk grote verantwoordelijkheid grote verantwoordelijkheid complexiteit geautomatiseerde routines toepassen standaardprocedures toepassen combinatie van standaardprocedures ontwikkelen van nieuwe procedures transfer naar ander beroep functiegebonden kennis en vaardigheden beroepsgebonden kennis en vaardigheden beroepsonafhankelijke kennis en vaardigheden transfer naar nieuwe ontwikkelingen beperkt om te schakelen redelijk om te schakelen goed om te schakelen Wat betreft de dimensies verantwoordelijkheid en transfer wordt nog het volgende opgemerkt.! In de sector PMLF omvat het begrip verantwoordelijkheid ook de verantwoordelijkheid voor middelen, het milieu en de gezondheid van anderen. Dat wil zeggen dat ook de mate waarin er sprake is van afbreukrisico, is meegewogen bij het vaststellen van het niveau van de kwalificatie.! In de sector PMLF wordt met transfer ook het vermogen bedoeld om als beroepsbeoefenaar mee te groeien met een steeds veranderende beroepsinhoud. Met name in de procesindustrie is er sprake van continue veranderingen van productiemethoden. De mate waarin de kwalificatie voorbereidt op technologische ontwikkelingen, is meegewogen bij het vaststellen van het niveau van de kwalificatie. 6. Korte beschrijving plaats van de kwalificatie in de kwalificatiestructuur van het CO/LO De kwalificatie maakt deel uit van de kwalificatiestructuur PMLF (Procestechniek, Milieutechniek, Laboratoriumtechniek, Fotonica). In de bijlagen staat het schema van de kwalificatiestructuur van de beroepenvelden Procestechniek en Milieutechniek EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI 2002
9 INTRODUCTIE EN TYPERING VAN DE KWALIFICATIE 7. Aanduiding van de gelegitimeerd(e) beroepsprofiel(en) of vergelijkbare informatiebronnen die als basis hebben gediend voor de eindtermen De kwalificatie is gebaseerd op formeel en informeel onderzoek in de bedrijfstak. Het formele deel wordt beschreven in de volgende documenten:! Procesgericht produceren; vernieuwing in organisaties, functies en kwalificaties. CO/ER/Commissie Ontwikkeling edrijven, 1992.! Nieuwe produktiesystemen in de procesindustrie; veranderingen in organisatie en kernfuncties. CO/ER/Commissie Ontwikkeling edrijven, 1992.! Naar functieprofielen in de procesindustrie, eindrapportage, AW-V (Algemene Werkgeversvereniging; ureau Organisatie en Personeel), oktober 1993.! Werkgelegenheid en scholing in de procesindustrie, trends en ontwikkelingen in kaart gebracht, tichting Industrieel Vakmanschap, januari 1996.! Arbeidsomstandigheden in de Procesindustrie, NIA, OVP en IV, februari Het informele onderzoek vindt continu plaats middels contacten met het bedrijvenveld. De bevindingen worden steeds meegenomen bij het onderhouden van het eindtermendocument. 8. Mate waarin de eindtermen zijn gebaseerd op wettelijke beroepsvereisten, inclusief die zijn neergelegd in richtlijnen van de Raad van Europese Gemeenschappen De eindtermen gericht op ARO en veiligheid sluiten aan bij de afspraken die tussen diverse branches en het Ministerie van ociale Zaken en Werkgelegenheid zijn gemaakt. 9. enaming deelkwalificaties benodigd voor diplomering Een cursist heeft recht op een diploma Procesoperator als hij de volgende deelkwalificaties heeft behaald: - Maatschappelijk Culturele Vorming III (301) - asis Procestechnologie III (317) - Procestechnologie III (318) - Procesonderhoud (213) - Praktijk Procestechniek (324) - Praktijk Operator (322) EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI
10 RURIEK II: OPLEIDINGINDICATIE 1. Aanduiding van welke opleiding/kwalificatie de kwalificatie een voortzetting vormt De opleiding/kwalificatie is een voortzetting van de voortgezette Leerlingwezenopleiding Procesoperator. 2. Leerweg(en) Zowel de beroepsopleidende leerweg als de beroepsbegeleidende leerweg worden als geschikt gezien EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI 2002
11 OPLEIDINGINDICATIE 3. Advies over het aantal studiebelastingsuren en aanduiding van de deelkwalificaties die bij examinering externe legitimering behoeven De totale studiebelasting van de kwalificatie bedraagt 4800 U's. Voor de beroepsopleidende leerweg: De beroepspraktijkvorming bedraagt 53 % (2545 U's). De vrije ruimte bedraagt 20 % (960 U's). De extern te legitimeren deelkwalificaties zijn met een * gemarkeerd. school- beroepsprakcomponent tijkvorming totaal Maatschappelijk Culturele Vorming III (301) * asis Procestechnologie III (317) * Procestechnologie III (318) Procesonderhoud (213) * Praktijk Procestechniek (324) * Praktijk Operator (322) Vrije ruimte Voor de beroepsbegeleidende leerweg: De beroepspraktijkvorming bedraagt 69 % (3310 U's). De vrije ruimte bedraagt 20 % (960 U's). De extern te legitimeren deelkwalificaties zijn met een * gemarkeerd. school- beroepsprakcomponent tijkvorming totaal Maatschappelijk Culturele Vorming III (301) * asis Procestechnologie III (317) * Procestechnologie III (318) Procesonderhoud (213) * Praktijk Procestechniek (324) * Praktijk Operator (322) Vrije ruimte EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI
12 4. Overheidsbekostiging De opleiding tot Procesoperator komt voor overheidsbekostiging in aanmerking. 5. Vereiste vooropleiding Voor de opleiding Procesoperator is een VMO diploma theoretische, gemengde of kaderberoepsgerichte leerweg vereist. Voor diploma s uit de sectoren Zorg & Welzijn en Economie is bovendien het sectorvak wiskunde of natuur-scheikunde verplicht. Ook een VO- of MAVO-diploma met wis- en natuurkunde op minimaal C-niveau sluit naadloos aan bij de opleiding Procesoperator. 6. Doorstroommogelijkheden Het diploma Procesoperator geeft in principe recht op toelating tot de onderstaande opleidingen. Lineair verwante opleidingen (naadloze aansluiting): - Procesoperator C - Mechanisch Operator C - Middenkaderfunctionaris Procestechniek (met vrijstellingen) - Middenkaderfunctionaris Milieutechniek (met vrijstellingen) Redelijk verwante opleidingen: - Middenkaderopleiding in een andere technische richting EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI 2002
13 EINDTERMEN RURIEK III: EINDTERMEN 1. De eindtermen Onderstaand zijn de eindtermen per deelkwalificatie weergegeven. In de kolom /P is een advies gegeven voor toedeling van de eindterm aan de schoolcomponent of aan de beroepspraktijkvorming. Toedeling aan de schoolcomponent betekent dat het realiseren (en toetsen) van de eindterm in een binnenschoolse situatie kan plaatsvinden. Toedeling aan de beroepspraktijkvorming betekent dat geadviseerd wordt de eindterm te realiseren (en te toetsen) in een reële bedrijfssituatie. In de kolom Taco staat een taxonomiecode conform Romiszowski. kolom /P P choolcomponent beroepspraktijkvorming kolom Taco F /pm/i/r Pc/pm/i/r Feitelijke kennis (feiten, procedures) egripsmatige kennis (begrippen, principes) Reproduktieve vaardigheden cognitief/psychomotorisch/interactief/reactief Produktieve vaardigheden cognitief/psychomotorisch/interactief/reactief EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI
14 EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI 2002
15 MAATCHAPPELIJK CULTURELE VORMING III 301 Maatschappelijk Culturele Vorming III (301) Deelkwalificatie Maatschappelijk Culturele Vorming III (301) omvat kennis, inzicht, houdingen en vaardigheden gericht op communicatie, bedrijfskunde, omgaan met gegevens, functioneren als individu in de samenleving en als werknemer in een arbeidsorganisatie. nummer eindterm /P Taco NEDERLAND De kandidaat kan overleg voeren met collega's en leidinggevenden. /P /i De kandidaat kan Nederlandstalige handleidingen en schriftelijke opdrachten interpreteren De kandidaat kan richtlijnen en voorschriften op vaktechnisch gebied en op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn interpreteren. /P /P De kandidaat kan brieven, rapporten en werkverslagen opstellen. /P De kandidaat kan formulieren en vragenlijsten invullen. /P De kandidaat kan de inhoud van artikelen van algemene en technische aard samenvatten De kandidaat kan schriftelijke of elektronisch opgeslagen gegevens interpreteren. /P /P Pc De kandidaat kan beschrijven hoe hij zijn vakkennis kan onderhouden. /P EDRIJFKUNDE De kandidaat kan structuren van arbeidsorganisaties beschrijven De kandidaat kan verschillende ondernemingsvormen beschrijven De kandidaat kan de economische kringloop beschrijven De kandidaat kan het belang van logistiek en planning beschrijven. EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI
16 nummer eindterm /P Taco INFORMATICA De kandidaat kan de invloed van de computer op het dagelijks leven beschrijven De kandidaat kan de functie en werking van de verschillende componenten van computers beschrijven De kandidaat kan bij het verwerven van informatie gebruik maken van geautomatiseerde gegevensbestanden en audiovisuele media De kandidaat kan voor berekeningen en administratie gebruik maken van bestaande computerprogramma's. /P /P MAATCHAPPIJLEER De kandidaat kan zijn mening geven over maatschappelijke ontwikkelingen die van invloed zijn op werk en individu De kandidaat kan op basis van respect omgaan met mensen met een andere maatschappelijke en culturele achtergrond. /P /P /r Rr/i De kandidaat kan de werking van de parlementaire democratie beschrijven De kandidaat kan het Nederlandse rechtssysteem beschrijven De kandidaat kan zijn waarden, normen en opvattingen weergeven over de betekenis van arbeid voor individu en samenleving De kandidaat kan de elementen van de kwaliteit van arbeid en de begrippen veiligheid, gezondheid en welzijn beschrijven De kandidaat kan de factoren noemen die een rol spelen bij het ontstaan van risico's voor mens en milieu De kandidaat kan stappen ondernemen die kunnen leiden tot het vinden en aanvaarden van betaald werk De kandidaat kan verwoorden welke rechten, plichten en verantwoordelijkheden voortvloeien uit een arbeidscontract De kandidaat kan informatie inwinnen omtrent rechten, plichten en verantwoordelijkheden in geval van werkloosheid, ziekte of arbeidsongeschiktheid in een gegeven situatie. /P /P /P /P Pc/i F /i Rr/c ENGEL De kandidaat kan Engelse benamingen en begrippen van het vakgebied en van het bedrijf/de branche beschrijven De kandidaat kan eenvoudige Engelstalige handleidingen en voorschriften interpreteren EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI 2002
17 MAATCHAPPELIJK CULTURELE VORMING III 301 nummer eindterm /P Taco LICHAMELIJKE OPVOEDING De kandidaat kan de (beroepsgerichte) motorische vaardigheden ergonomisch verrichten. /pm EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI
18 EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI 2002
19 AI PROCETECHNOLOGIE III 317 asis Procestechnologie III (317) Deelkwalificatie asis Procestechnologie III (317) omvat basiskennis en basisvaardigheden op het gebied van toegepaste exacte vakken, procestechniek, procesbeheersing, veiligheid en milieutechniek. De kandidaat dient de exacte vakken toe te passen in de beroepsgerichte vakken. nummer eindterm /P Taco WIKUNDE De kandidaat kan rekenkundige berekeningen uitvoeren met gebruikmaking van de wetenschappelijke notaties van getallen De kandidaat kan algebraïsche bewerkingen uitvoeren De kandidaat kan eerste- en tweedegraads vergelijkingen oplossen De kandidaat kan grafieken van eerstegraads functies tekenen De kandidaat kan een stelsel van twee lineaire vergelijkingen met twee onbekenden oplossen De kandidaat kan grafieken van tweedegraads, gebroken, eenvoudige goniometrische en eenvoudige logaritmische functies interpreteren De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met lijnstukken en hoeken De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met regelmatige vlakke figuren De kandidaat kan omtrek en inhoud van regelmatige ruimtelijke objecten berekenen De kandidaat kan eenvoudige statistische begrippen beschrijven De kandidaat kan statistische diagrammen tekenen. EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI
20 nummer eindterm /P Taco NATUURKUNDE De kandidaat kan relevante natuurkundige begrippen, verschijnselen en veranderingen met behulp van de molecuultheorie verklaren De kandidaat kan de juiste natuurkundige symbolen en eenheden hanteren De kandidaat kan grootheden van de ene eenheid naar de andere eenheid omrekenen De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot kracht en druk De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot het uitzetten, inkrimpen, opwarmen, afkoelen en faseveranderingen van stoffen De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot (ideale) gassen, dampen en relatieve vochtigheid De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot krachten, momenten, evenwichten en overbrengingen De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot eenparig rechtlijnig, eenparig versnelde en eenparig cirkelvormige bewegingen De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot arbeid, vermogen, rendement, potentiële- en kinetische energie en verbrandingswarmte De kandidaat kan de verschijnselen kookpuntsverhoging, vriespuntsverlaging, oplossen en kristalliseren verklaren De kandidaat kan natuurkundige experimenten op een systematische wijze voorbereiden en uitvoeren. /P /pm ELEKTROTECHNIEK De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot serie- en parallel-geschakelde weerstanden De kandidaat kan elektromagnetisme, wisselstroom en statische elektriciteit en bijbehorende preventieve veiligheidsmaatregelen beschrijven De kandidaat kan de functie en werking van transformatoren en elektromotoren beschrijven De kandidaat kan veilig werken met elektrische schakelingen. /P /pm CHEIKUNDE De kandidaat kan de belangrijkste scheikundige verschijnselen noemen. F De kandidaat kan de begrippen mengsel, zuivere stof, verbinding, element, molecuul en atoom beschrijven EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI 2002
21 AI PROCETECHNOLOGIE III 317 nummer eindterm /P Taco De kandidaat kan de belangrijkste scheidingsmethoden van mengsels beschrijven De kandidaat kan het periodiek systeem en chemische notaties interpreteren De kandidaat kan de principes van verschillende chemische reacties beschrijven. PROCETECHNIEK De kandidaat kan de belangrijkste begrippen in de procesindustrie beschrijven De kandidaat kan de belangrijkste typen schema's interpreteren De kandidaat kan de principes en de belangrijkste begrippen beschrijven van de volgende eenheidsbewerkingen: opslaan, transporteren, doseren, verwarmen en koelen, mengen en mechanisch scheiden De kandidaat kan apparatuur en methoden beschrijven die van belang zijn bij de volgende eenheidsbewerkingen: opslaan, transporteren, doseren, verwarmen en koelen, mengen en mechanisch scheiden De kandidaat kan eenvoudige berekeningen uitvoeren die betrekking hebben op de volgende eenheidsbewerkingen: opslaan, transporteren, doseren, verwarmen en koelen, mengen en mechanisch scheiden. PROCEEHEERING De kandidaat kan de onderdelen van meet-, regel- en stuursystemen beschrijven De kandidaat kan leiding- en instrumentatiediagrammen (P&ID's) interpreteren De kandidaat kan de manieren beschrijven waarop analoge en digitale meetgegevens in elkaar omgezet en verwerkt worden De kandidaat kan de belangrijkste principes en toepassingen van druk-, niveau-, temperatuur-, volumestroom, en digitale opnemers verklaren De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met druk-, niveau-, temperatuur-, en volumestroommeters De kandidaat kan de effecten van en preventieve maatregelen tegen straling beschrijven De kandidaat kan de principes en belangrijke begrippen beschrijven van logische basisfuncties De kandidaat kan de werking van signaaloverdrachtsapparatuur verklaren De kandidaat kan de werking van uitvoerorganen verklaren. EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI
22 nummer eindterm /P Taco VEILIGHEID EN MILIEUTECHNIEK De kandidaat kan de belangrijkste voorschriften en achtergronden op het gebied van veiligheid en arbeidsomstandigheden conform de ARO-wet en andere richtlijnen beschrijven De kandidaat kan veiligheidssymbolen, chemiekaarten, p-bladen en MACwaarden interpreteren De kandidaat kan preventieve maatregelen met betrekking tot brandbare, giftige, bijtende en oxiderende stoffen beschrijven De kandidaat kan verschillende persoonlijke beschermingsmiddelen en hun toepassing beschrijven De kandidaat kan de noodzakelijke veiligheidsvoorschriften uitvoeren. /P /pm De kandidaat kan oorzaken noemen van waterverontreiniging, bodemverontreiniging, luchtverontreiniging en geluid(soverlast) De kandidaat kan maatschappelijke en (micro-)biologische aspecten van milieuverontreiniging beschrijven. F KWALITEIT De kandidaat kan de principes en belangrijkste begrippen van de kwaliteitszorg beschrijven De kandidaat kan verschillende methoden om kwaliteitsverbetering te bereiken, beschrijven EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI 2002
23 PROCETECHNOLOGIE III 318 Procestechnologie III (318) Deelkwalificatie Procestechnologie III (318) omvat verdieping en uitbreiding van de procestechniek (naar chemisch/fysische bewerkingen) en procesbeheersing (naar regeltechniek en moderne procesbeheersingssystemen), scheikunde en productkunde. Een deel van deze deelkwalificatie kan - afhankelijk van de regionale situatie - (sub)branche/bedrijfsspecifiek ingevuld worden voor wat betreft specifieke bewerkingen en productkunde. nummer eindterm /P Taco CHEIKUNDE De kandidaat kan reactievergelijkingen opstellen en daarmee berekeningen uitvoeren De kandidaat kan de begrippen reactiesnelheid en chemisch evenwicht verklaren De kandidaat kan de belangrijkste eigenschappen en toepassingen noemen van oxiden, zuren, basen (hydroxiden) en zouten De kandidaat kan de ph berekenen van oplossingen van sterke zuren en basen. F De kandidaat kan met oplosbaarheidstabellen en -diagrammen werken De kandidaat kan de belangrijkste begrippen in de koolstofchemie beschrijven De kandidaat kan met de nomenclatuurregels structuur- en molecuulformules en molecuulnamen van koolwaterstoffen bepalen De kandidaat kan de algemene chemische eigenschappen en toepassingen van alifatische, cyclische en aromatische koolwaterstoffen en van verbindingen van koolwaterstoffen met zuurstof verklaren De kandidaat kan op een systematische en veilige wijze scheikundige experimenten voorbereiden en uitvoeren. /P /pm EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI
24 nummer eindterm /P Taco MATERIALENKENNI De kandidaat kan de eigenschappen van de in de procesindustrie toegepaste brandstoffen verklaren De kandidaat kan de functie en eigenschappen van de in de procesindustrie toegepaste hulpstoffen verklaren De kandidaat kan de eigenschappen van verschillende soorten grondstoffen, toeslagstoffen en eindproducten in de procesindustrie verklaren De kandidaat kan een eenvoudig (product)kwaliteitsonderzoek doen. /P /pm De kandidaat kan de werking en toepassing van blusstoffen en brandbestrijdingsmiddelen verklaren. PROCETECHNIEK De kandidaat kan de principes en de belangrijkste begrippen beschrijven van de volgende eenheidsbewerkingen: stofvergroten, stofverkleinen, fysisch scheiden en/of (sub)branche specifieke chemisch/fysische bewerkingen De kandidaat kan eenvoudige berekeningen uitvoeren die betrekking hebben op de volgende eenheidsbewerkingen: stofvergroten, stofverkleinen, fysisch scheiden en/of (sub)branche specifieke chemisch/fysische bewerkingen De kandidaat kan apparatuur en methoden beschrijven die worden gebruikt bij de volgende eenheidsbewerkingen: stofvergroten, stofverkleinen, fysisch scheiden en/of (sub)branche specifieke chemisch/fysische bewerkingen De kandidaat kan het globale procesverloop van verschillende productieprocessen beschrijven. 1 1 De productieprocessen worden gekozen in overleg met de regionale bedrijven/opleidingsinstituten. Voorbeelden van productieprocessen zijn: synthese van ammoniak, methanol, polyethyleen en zwavelzuur EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI 2002
25 PROCETECHNOLOGIE III 318 nummer eindterm /P Taco PROCEEHEERING De kandidaat kan de belangrijkste principes en toepassingen van kwaliteitsmeters verklaren De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met kwaliteitsmeters De kandidaat kan de principes en belangrijkste begrippen van de PLC en de procescomputer beschrijven De kandidaat kan de principes en belangrijkste begrippen van regelkringen en regelsystemen beschrijven De kandidaat kan regelkringen bedienen. /P /pm De kandidaat kan het doel van proportionele, integrerende en differentiërende regelacties in een proces verklaren De kandidaat kan de uitvoeringsvormen van verschillende typen moderne procesbeheersingssystemen beschrijven EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI
26 EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI 2002
27 PROCEONDERHOUD 213 Procesonderhoud (213) Deelkwalificatie Procesonderhoud (213) heeft betrekking op preventief onderhoud (dagelijks onderhoud), ombouwwerkzaamheden en eenvoudig correctief onderhoud aan procesinstallaties. nummer eindterm /P Taco ONDERHOUD/MATERIALENKENNI De kandidaat kan de belangrijkste eigenschappen van de in de procesindustrie toegepaste constructiematerialen verklaren De kandidaat kan de belangrijkste materiaalbeproevingsmethoden beschrijven De kandidaat kan de meest kenmerkende eigenschappen van de verschillende typen kunststoffen beschrijven De kandidaat kan het doel beschrijven van de belangrijkste in de procesindustrie toegepaste onderhoudswerkzaamheden De kandidaat kan de werking van de meest toegepaste typen leidingen, appendages, afdichtingen en afdichtingsmaterialen verklaren De kandidaat kan de principes van de verschillende soorten smeermethoden en bijbehorende smeermiddelen verklaren De kandidaat kan de toepassing van verschillende isolatiematerialen beschrijven De kandidaat kan verschillende borgmethoden met betrekking tot losneembare verbindingen beschrijven De kandidaat kan de verschillende methoden beschrijven om corrosie te bestrijden De kandidaat kan de verschillende reinigingsmethoden, toegepaste reinigingsmiddelen en bijbehorende preventieve veiligheidsmaatregelen beschrijven. EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI
28 nummer eindterm /P Taco TEKENEN De kandidaat kan schetsen maken van eenvoudige procestechnische objecten. /P De kandidaat kan P&ID's en processchema's interpreteren. /P De kandidaat kan eenvoudige technische tekeningen interpreteren. /P PRAKTIJK De kandidaat kan op veilige wijze omgaan met de meest voorkomende handgereedschappen De kandidaat kan preventieve en eenvoudige correctieve onderhoudswerkzaamheden verrichten De kandidaat kan beoordelen of en welke technische discipline ingeschakeld moet worden. /P /P /P Rpm /pm De kandidaat kan kleine technische mankementen verhelpen. /P /pm De kandidaat kan aan (delen van) procesinstallaties de noodzakelijke reinigings- en schoonmaakwerkzaamheden verrichten De kandidaat kan meehelpen bij het uitvoeren van complexe en/of omvangrijke onderhouds- en ombouwwerkzaamheden De kandidaat kan apparaten, installaties en werktuigen op hun juiste technische werking beoordelen De kandidaat kan zijn werkzaamheden verrichten conform de geldende voorschriften De kandidaat kan schriftelijk en mondeling rapporteren over de onderhoudswerkzaamheden en storingen. /P /P /P /P /P /pm /pm /pm /i EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI 2002
29 PRAKTIJK OPERATOR 322 Praktijk Operator (322) Deelkwalificatie Praktijk Operator (322) omvat de kennis, vaardigheden en houdingen die de kandidaat in een reële praktijksituatie moet beheersen. De kandidaat moet de hieronder genoemde eindtermen op verschillende functieplaatsen kunnen uitvoeren, waarbij de onderlinge samenhang tussen de verschillende apparaten en deelprocessen centraal staat. nummer eindterm /P Taco De kandidaat kan de resultaten van kwaliteitsonderzoek of monsterbepalingen interpreteren en bij afwijkingen actie ondernemen De kandidaat kan bij storingen in het procesverloop of in productieinstallaties, maatregelen nemen ter voorkoming van schade aan procesinstallaties of het milieu De kandidaat kan de samenhang tussen de apparatuur ten behoeve van een proces verklaren De kandidaat kan de samenhang tussen deelprocessen van een proces verklaren De kandidaat kan de relatie tussen de procesvariabelen en het verloop van het gehele proces verklaren. P P P P P Pc /pm Pc Pc Pc EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI
30 EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI 2002
31 PRAKTIJK PROCETECHNIEK 324 Praktijk Procestechniek (324) Deelkwalificatie Praktijk Procestechniek (324) omvat de kennis, vaardigheden en houdingen die de kandidaat in een reële praktijksituatie moet beheersen. nummer eindterm /P Taco De kandidaat kan veilig en milieubewust functioneren. P /pm De kandidaat kan verantwoordelijkheid dragen in de praktijksituatie in organisatorisch en maatschappelijk verband De kandidaat kan sociale en communicatieve vaardigheden toepassen om binnen de praktijksituatie een goede sfeer te handhaven en bevorderen De kandidaat kan schriftelijk en mondeling rapporteren over de verrichte werkzaamheden De kandidaat kan de opgedane kennis en vaardigheden uit deelkwalificaties 213, 317, 318 en/of 319 toepassen in praktijksituaties P P P P /i /i /pm EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI
32 IJLAGEN 1. Trends en ontwikkelingen in het beroepenveld procestechniek ij het vaststellen van de eindtermen is rekening gehouden met recente en te verwachten ontwikkelingen in de procesindustrie. De belangrijkste ontwikkelingen worden hieronder genoemd. Automatisering In het type bedrijven dat hier centraal staat, werd van oudsher handmatig gewerkt. Geleidelijk werden steeds meer handelingen geautomatiseerd. Die automatisering zet nog steeds door. Voor de werknemers in de procesindustrie betekent dit een nog steeds zichtbare verschuiving van fysieke handelingen naar besturingstaken. Het werk bestaat in toenemende mate uit het bedienen van apparatuur en installaties en het uitvoeren van controles op (tussen)producten. Waar in het verleden vakmanschap centraal stond, ligt nu de nadruk op productietechnische en proceskennis. In de kwalificatievereisten in de procesindustrie krijgen deze onderwerpen dan ook een steeds groter aandeel. Kwaliteitszorg Kwaliteitszorg en -beheersing in de productie wordt steeds belangrijker. Veel bedrijven richten zich op IOcertificering of hebben deze verworven. Om een en ander te realiseren, worden kwaliteitstaken ondergebracht bij productiefuncties. Productiemedewerkers dienen daartoe over kennis, vaardigheden en attitudes op het gebied van kwaliteitszorg en -beheersing te beschikken. De kennis spitst zich toe op kennis van procedures en voorschriften. ij vaardigheden valt te denken aan het hanteren van controle-apparatuur en het uitvoeren van tests. Wat betreft attitudes wordt er steeds meer nadruk gelegd op het nauwkeurig en volgens vaste procedures kunnen werken. Communicatie Er is een tendens om verantwoordelijkheden te delegeren naar afdelingen of business-units. Medewerkers krijgen daardoor meer verantwoordelijkheid, zij moeten initiatief tonen, mondig zijn en samen kunnen werken. Dit vereist extra communicatieve vaardigheden zoals informatie opzoeken en opvragen, verslag doen en functionele contacten onderhouden. Nieuwe producten en productiemethoden edrijven moeten voortdurend nieuwe producten ontwikkelen en productiemethoden aanpassen om te voldoen aan de wensen van de markt en aan de eisen die de overheid stelt op het gebied van milieu, veiligheid en arbeidsomstandigheden. Om op deze veranderingen in te spelen, moeten medewerkers flexibel zijn - dus bereid zijn te veranderen en bij te leren - en beschikken over basiskennis op het gebied van milieu, hygiëne, veiligheid en arbeidsomstandigheden. Taakverbreding De operator in de procesindustrie krijgt te maken met taakverbreding. In veel organisaties krijgt hij in toenemende mate onderhoudstaken. Het betreft dan preventief en eenvoudig correctief onderhoud. Ook de eerder genoemde ontwikkeling op het gebied van kwaliteitsbeheersing, brengt extra taken met zich mee EINDTERMENDOCUMENT PROCEOPERATOR / UITGAVE JULI 2002
EINDTERMENDOCUMENT Basisoperator
TICHTING VAKOPLEIDING PROCEINDUTRIE EINDTERMENDOCUMENT asisoperator tichting Vakopleiding Procesindustrie Postbus 93 2260 A Leidschendam telefoon 070-320 93 88 telefax 070-320 51 86 internetsite http://www.vapro-ovp.com
Nadere informatieEINDTERMENDOCUMENT Medewerker Beeldtechnieken
TICHTING VAKOPLEIDING PROCEINDUTRIE EINDTERMENDOCUMENT Medewerker eeldtechnieken tichting Vakopleiding Procesindustrie Postbus 93 2260 A Leidschendam telefoon 070-320 93 88 telefax 070-320 51 86 internetsite
Nadere informatieEINDTERMENDOCUMENT Mechanisch Operator B
TICHTING VAKOPLEIDING PROCEINDUTRIE EINDTERMENDOCUMENT Mechanisch Operator - 2 - EINDTERMENDOCUMENT MECHANICH OPERATOR / UITGAVE JULI 2002 tichting Vakopleiding Procesindustrie Postbus 93 2260 A Leidschendam
Nadere informatieEINDTERMENDOCUMENT Middenkaderfunctionaris Procestechniek
TICHTING VAKOPLEIDING PROCEINDUTRIE EINDTERMENDOCUMENT Middenkaderfunctionaris Procestechniek tichting Vakopleiding Procesindustrie Postbus 93 2260 A Leidschendam telefoon 070-320 93 88 telefax 070-320
Nadere informatieEINDTERMENDOCUMENT Middenkaderfunctionaris Milieutechniek
TICHTING VAKOPLEIDING PROCEINDUTRIE EINDTERMENDOCUMENT Middenkaderfunctionaris Milieutechniek tichting Vakopleiding Procesindustrie Postbus 93 2260 A Leidschendam telefoon 070-320 93 88 telefax 070-320
Nadere informatieEINDTERMENDOCUMENT Mechanisch Operator A
TICHTING VAKOLEIDING ROCEINDUTRIE EINDTERMENDOCUMENT Mechanisch Operator A tichting Vakopleiding rocesindustrie ostbus 93 2260 A Leidschendam telefoon 070-320 93 88 telefax 070-320 51 86 internetsite
Nadere informatieBasiskennis en Basisvaardigheden II (245)
ASISKENNIS EN ASISVAARDIGHEDEN II 245 asiskennis en asisvaardigheden II (245) SCHEIKUNDE 245.01 De kandidaat kan de belangrijkste scheikundige en natuurkundige verschijnselen onderscheiden. 245.02 De kan
Nadere informatieEINDTERMENDOCUMENT Procesoperator A
TICHTING VAKOLEIDING ROCEINDUTRIE EINDTERMENDOCUMENT rocesoperator A tichting Vakopleiding rocesindustrie ostbus 93 2260 A Leidschendam telefoon 070-320 93 88 telefax 070-320 51 86 internetsite http://www.vapro-ovp.com
Nadere informatieEINDTERMENDOCUMENT Proefdierverzorger
STICHTING VAKOPLEIDING PROCESINDUSTRIE EINDTERMENDOCUMENT Proefdierverzorger Stichting Vakopleiding Procesindustrie Postbus 93 2269 A Leidschendam telefoon 070-320 93 88 telefax 070-320 51 86 internetsite
Nadere informatieEINDTERMENDOCUMENT Uitvoerend Milieumedewerker
TICHTING VAKOLEIDING ROCEINDUTRIE EINDTERMENDOCUMENT Uitvoerend Milieumedewerker tichting Vakopleiding rocesindustrie ostbus 93 2260 A Leidschendam telefoon 070-320 93 88 telefax 070-320 51 86 internetsite
Nadere informatieSTICHTING VAKOPLEIDING PROCESINDUSTRIE
TICHTING VAKOPLEIDING PROCEINDUTRIE EINDTERMENDOCUMENT Middenkaderfunctionaris Algemene Operationele Techniek EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002-1 - tichting Vakopleiding
Nadere informatieEINDTERMENDOCUMENT Procesoperator C
TICHTING VAKOPLEIDING PROCEINDUTRIE EINDTERMENDOCUMENT Procesoperator C tichting Vakopleiding Procesindustrie Postbus 93 2260 A Leidschendam telefoon 070-320 93 88 telefax 070-320 51 86 internetsite http://www.vapro-ovp.com
Nadere informatieherziene lesboekjes VAPRO april / mei 2016
herziene lesboekjes VAPRO april / mei 2016 LESBOEKJES Niveau Artikelcode Titel I 8306350.036 Aandrijvingen BO z/w I 8306350.536 Aandrijvingen BO I 8306350.524 Afdichtingen BO I 8306350.024 Afdichtingen
Nadere informatieBasiskennis en Basisvaardigheden IV (404)
ASISKENNIS EN ASISVAARDIGHEDEN IV 404 asiskennis en asisvaardigheden IV (404) SCHEIKUNDE 404.01 De kandidaat kan het scheiden van mengsels in verschillende zuivere stoffen 404.02 De kandidaat kan de opbouw
Nadere informatieBasiskennis en Basisvaardigheden III (304)
ASISKENNIS EN ASISVAARDIGHEDEN III 304 asiskennis en asisvaardigheden III (304) SCHEIKUNDE 304.01 De kandidaat kan de belangrijkste scheikundige en natuurkundige verschijnselen onderscheiden. 304.02 De
Nadere informatieTheoriebronnen Operator A Leerjaar 1
Theoriebronnen Operator A Leerjaar 1 Inhoud Werkboek 1 1 Rekenen met getallen wi-2-01 2 Breuken en procenten wi-2-03 3 Machtsverheffen wi-2-07 4 Omtrek, oppervlakte en inhoud van eenvoudige figuren wi-2-10
Nadere informatieTheoriebronnen Allround Operator Voeding
Niveau 3 - Leerjaar 1 Inhoud Werkboek 1 1 Rekenen met getallen wi-3-01 2 Breuken en procenten wi-3-03 3 Machtsverheffen wi-3-07 4 Omtrek, oppervlakte en inhoud van eenvoudige figuren wi-3-10 5 Grootheden
Nadere informatieLeerjaar. e-learning. Procesoperator A Mechanisch operator A
Leerjaar 1 e-learning Procesoperator A Mechanisch operator A Inhoud Leerjaar 1 Introductiemodule: St@rt Sluit aan bij WLP leerwijzer Aantal SBU voor theorielessen: 6 werkboek 1. De opleiding - 2. Hoe leer
Nadere informatieTheoriebronnen Operator Voeding Niveau 2 - Leerjaar 1
Inhoud Werkboek 1 1 Rekenen met getallen wi-2-01 2 Breuken en procenten wi-2-03 3 Machtsverheffen wi-2-07 4 Omtrek, oppervlakte en inhoud van eenvoudige figuren wi-2-10 5 Grootheden en eenheden na-2-01
Nadere informatieLeerjaar. e-learning. Procesoperator A
Leerjaar 2 e-learning Procesoperator A INHOUD LEERJAAR 2: PROCESOPERATOR A THEORIE W5: APPARATUUR ONDERHOUDEN Sluit aan bij WLP werkboek 5: Onderhouden apparatuur Aantal SBU voor theorielessen: 51 1. Onderhoud
Nadere informatieTheoriebronnen Allround Productietechniek
Niveau 3 - Leerjaar 1 Inhoud Werkboek 1 1 Rekenen met getallen wi-3-01 2 Breuken en procenten wi-3-03 3 Machtsverheffen wi-3-07 4 Omtrek, oppervlakte en inhoud van eenvoudige figuren wi-3-10 5 Grootheden
Nadere informatieReferentieniveaus uitgelegd. 1S - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1S rekenen. 1F - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1F rekenen
Referentieniveaus uitgelegd De beschrijvingen zijn gebaseerd op het Referentiekader taal en rekenen'. In 'Referentieniveaus uitgelegd' zijn de niveaus voor de verschillende sectoren goed zichtbaar. Door
Nadere informatieMeewerken in de productie
Eisen mbo-certificaat Meewerken in de productie Code Het mbo-certificaat is verbonden aan beroepsgerichte onderdelen van de kwalificatie: Mechanisch operator A 25335 Bijlage bij het kwalificatiedossier:
Nadere informatieTheoriebronnen Productietechniek Niveau 2 - Leerjaar 1
Theoriebronnen Productietechniek Niveau 2 - Leerjaar 1 Inhoud Werkboek 1 1 Rekenen met getallen wi-2-01 2 Breuken en procenten wi-2-03 3 Machtsverheffen wi-2-07 4 Omtrek, oppervlakte en inhoud van eenvoudige
Nadere informatieEINDTERMENDOCUMENT Middenkaderfunctionaris Fotonica
TICHTING VAKOPLEIDING PROCEINDUTRIE EINDTERMENDOCUMENT Middenkaderfunctionaris Fotonica - 2 - EINDTERMENDOCUMENT MIDDENKADERFUNCTIONARI FOTONICA / UITGAVE JULI 2002 tichting Vakopleiding Procesindustrie
Nadere informatieExamenprogramma scheikunde havo
Examenprogramma scheikunde havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A1 Vaardigheden Domein A2
Nadere informatieNask2 inhouden (PO-vmbo)
Nask2 inhouden (PO-vmbo) Sectoren kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw vmbo bovenbouw gl/tl exameneenheden Vakkernen 1. Materie 42: De leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en natuurkundige
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11101 6 juni 2012 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/389632, houdende
Nadere informatieExamenprogramma natuur- en scheikunde II
Examenprogramma natuur- en scheikunde II Informatiewijzer Preambule 1 Leeswijzer 2 natuur- en scheikunde II 3 1. Preambule De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden,
Nadere informatieSeizoen: Vak: NaSk II (Scheikunde) Klas: 3 en 4 Afdeling: Mavo
Seizoen: 2016-2018 Vak: NaSk II (Scheikunde) Klas: 3 en 4 Afdeling: Mavo Herkansingen/inhalen: Tijdens de herkansingen kunnen de SE s van een trimester herkanst en/of ingehaald worden. Echter een ingehaald
Nadere informatieScheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid
Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 44: De leerlingen leren
Nadere informatieExamenprogramma scheikunde vwo
Examenprogramma scheikunde vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Stoffen,
Nadere informatieExamenprogramma natuurkunde havo
Bijlage 1 Examenprogramma natuurkunde havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden
Nadere informatieGelijkwaardig verklaarde eindtermen natuurwetenschappen Voor de tweede graad ASO
Gelijkwaardig verklaarde eindtermen natuurwetenschappen Voor de tweede graad ASO Federatie Steinerscholen Vlaanderen v.z.w. Gitschotellei 188 2140 Borgerhout Februari 2013 Gelijkwaardig verklaarde eindtermen
Nadere informatieKerntaak 1: Voorbereiden van analyses
Kerntaak 1: Voorbereiden van analyses Werkproces 1.1: Plannen van de eigen werkzaamheden De laborant overlegt de door hem uit te voeren taken en prioritering hiervan met zijn leidinggevende en collega
Nadere informatieExamenprogramma scheikunde vwo
Examenprogramma scheikunde vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Stoffen,
Nadere informatieExamenprogramma scheikunde havo
Examenprogramma scheikunde havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Kennis
Nadere informatie0. Inhoud. *) Niet opgenomen in deze uitgave
0. Inhoud 1. Preambule... 2 2. Examenprogramma per vak... 4 2.0 Leeswijzer... 4 2.1 Techniek-breed *) 2.2 ICT-route... 5 2.3 Technologie in de gemengde leerweg *) 2.4 Intersectoraal *) 2.5 Sport, dienstverlening
Nadere informatieLeerjaar. e-learning. Mechanisch operator A
Leerjaar 2 e-learning Mechanisch operator A INHOUD LEERJAAR 2: MECHANISCH OPERATOR A THEORIE W5: APPARATUUR ONDERHOUDEN Sluit aan bij WLP werkboek 5: Onderhouden apparatuur Aantal SBU voor theorielessen:
Nadere informatieWISKUNDIGE TAALVAARDIGHEDEN
WISKUNDIGE TLVRDIGHEDEN Derde graad 1 Het begrijpen van wiskundige uitdrukkingen in eenvoudige situaties (zowel mondeling als 1V4 2V3 3V3 (a-b-c) schriftelijk) 2 het begrijpen van figuren, tekeningen,
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11109 6 juni 2012 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/403948, houdende
Nadere informatieLANDSEXAMEN MAVO
LANDSEXAMEN MAVO 2017-2018 Examenprogramma NASK 2 (Scheikunde) M.A.V.O. 1 Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het commissie-examen. Het centraal examen wordt afgenomen in één
Nadere informatieDe zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden, zijn
Examenprogramma vmbo 1. Preambule De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden, zijn 1 Werken aan vakoverstijgende thema's De leerling leert, in het kader van een
Nadere informatie1. Preambule De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden, zijn
Eamenprogramma lichamelijke opvoeding 2 Informatiewijzer 1. Preambule 2. Leeswijzer 3. Lichamelijke opvoeding 2 1. Preambule De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo
Nadere informatieTheoriebronnen Operator B Leerjaar 1
Theoriebronnen Operator B Leerjaar 1 Inhoud Werkboek 1 Nr. Titel Lescode 1 Rekenen met getallen wi-3-01 2 Breuken en procenten wi-3-03 3 Machtsverheffen wi-3-07 4 Omtrek, oppervlakte en inhoud van eenvoudige
Nadere informatieexamenprogramma s vo AANVULLING BEROEPSGERICHTE VAKKEN VOORTGEZET ONDERWIJS vmbo
en mma s examenprogramma s vo AANVULLING BEROEPSGERICHTE VAKKEN VOORTGEZET ONDERWIJS vmbo 0. Inhoud 1. Preambule 2 2. Examenprogramma per vak. 4 2.0 Leeswijzer. 4 2.1 Techniek-breed *) 2.2 ICT-route *)
Nadere informatieExamenprogramma scheikunde vwo
Examenprogramma scheikunde vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Stoffen
Nadere informatiePTA scheikunde Belgisch park cohort 14 15-16
Het examenprogramma scheikunde is vernieuwd. In 2013 is in 4 HAVO met dat nieuwe examenprogramma scheikunde gestart. De methode Chemie Overal 4 e editie is geschreven voor dit nieuwe examenprogramma. Toegestaan
Nadere informatie1. De kandidaat kan structuur aanbrengen in door hem uit te voeren werkzaamheden.
DEELKWALIICATIE DOOSTOMING KADEUNCTIES Onderdeel: Wiskunde 1. De kandidaat kan structuur aanbrengen in door hem uit te voeren werkzaamheden. 2. De kandidaat kan de relatie omschrijven tussen de wiskunde
Nadere informatieBedrijfsoriëntatie 2 BEDRIJFSORIËNTATIE 2 (CAL01.2/CREBO:50211)
BEDRIJFSORIËNTATIE 2 (CAL01.2/CREBO:50211) sd.cal01.2.v1 ECABO, Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, overgenomen, opgeslagen of gepubliceerd in enige vorm of wijze,
Nadere informatieCompetentiegericht Leren Leerarrangement 3.12 Proces, warmteoverdracht, procesverstoringen en onderhoud
NOVA College Procestechniek Competentiegericht Leren Leerarrangement 3.12 Proces, warmteoverdracht, procesverstoringen en onderhoud Code leerarrangement : 08.04.01.312 Fase : 3 Niveau : III Bedrijf : Tata
Nadere informatieOnderwijsinstelling Nimeto. Onderwijsregeling voor de kwalificatie Stukadoor crebocode 10171. voor de deelnemers van het cohort 2007-2009
Onderwijsinstelling Nimeto Onderwijsregeling voor de kwalificatie Stukadoor crebocode 10171 voor de deelnemers van het cohort 2007-2009 INHOUDSOPGAVE BLZ. VOORWOORD 3 ONDERWIJSREGELING 4 TYPERING VAN DE
Nadere informatieWISKUNDE D HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0
WISKUNDE D HAVO VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2016 V15.7.0 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de
Nadere informatieADMINISTRATIEF MEDEWERKER
ADMINISTRATIEF MEDEWERKER EINDTERMEN VANAF 2000/2001 DATUM VAN INDIENING: 01.06.1996 1 e WIJZIGING: 01.06.1999 INDIENER: Kenniscentrum ECABO POSTADRES: Postbus 1230 PLAATS: 3800 BE AMERSFOORT CONTACTPERSOON:
Nadere informatieCompetentiegericht Leren Leerarrangement 3.13 Realiseren van het product
Competentiegericht Leren Leerarrangement 3.13 Realiseren van het product Code leerarrangement : 08.04.01.3.13 Fase : 3 Niveau : III Bedrijf : Tata Steel Afdeling : OSF2 Werkplek : Panoven Beheerder : Meijer
Nadere informatieExamenprogramma beeldende vorming
Examenprogramma beeldende vorming Informatiewijzer Preambule 1 Leeswijzer 2 beeldende vorming 3 1. Preambule De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden, zijn 1
Nadere informatieRoermond - Kasteel Hillenraedtstraat Niveau 3
Gilde Opleidingen Telefoon: (0475)34 32 43 E-mail: info@gildeopleidingen.nl Procesoperator B Studierichting Procestechniek Locatie Roermond - Kasteel Hillenraedtstraat Niveau 3 Leerweg bol Sector Techniek
Nadere informatieAdvieslijsten schooljaar
Advieslijsten schooljaar 2017 2018 Operator A... 2 Operator B... 3 Operator C... 4 Doorstroompakketten... 6 Keuzedelen... 6 Branchedelen... 8 EMPOWERING PEOPLE AND INDUSTRIES Operator A Procesoperator
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11699 8 juni 2012 Rectificatie Examenprogramma natuurkunde vwo van 28 april 2012, kenmerk VO2012/389632 In de regeling
Nadere informatieRoermond - Kasteel Hillenraedtstraat Niveau 3
Gilde Opleidingen Telefoon: (0475)34 32 43 E-mail: info@gildeopleidingen.nl Procesoperator B Studierichting Procestechniek Locatie Roermond - Kasteel Hillenraedtstraat Niveau 3 Leerweg bol Sector Techniek
Nadere informatieOnderwijsbehoeften: - Korte instructie - Afhankelijk van de resultaten Test jezelf toevoegen Toepassing en Verdieping
Verdiepend Basisarrange ment Naam leerlingen Groep BBL 1 Wiskunde Leertijd; 5 keer per week 45 minuten werken aan de basisdoelen. - 5 keer per week 45 minuten basisdoelen toepassen in verdiepende contexten.
Nadere informatieOPLEIDINGENSTRUCTUUR BASISOPERATOR PROCESCHEMIE
OPLEIDINGENSTRUCTUUR BASISOPERATOR PROCESCHEMIE 1. BESCHRIJVING Referentiekaders: WELZIJN OP HET WERK Beroepsprofielen (SERV, oktober 2004) BASISOPERATOR PROCESCHEMIE Standaard/Ervaringsbewijs (SERV, maart
Nadere informatieAdvieslijsten VAPRO Operator opleidingen
Operator A prijzen excl 9% btw Procesoperator A ProcesPlus 850005 A Bedrijfs en organisatiekunde (incl e omgeving) 1 110,00 ProcesPlus 850008 A Natuurkunde (incl e omgeving) 1 95,00 ProcesPlus 850001 A
Nadere informatieEINDTERMENDOCUMENT Mechanisch Operator C
TICHTING VAKOPLEIDING PROCEINDUTRIE EINDTERMENDOCUMENT Mechanisch Operator C tichting Vakopleiding Procesindustrie Postbus 93 2260 A Leidschendam telefoon 070-320 93 88 telefax 070-320 51 86 internetsite
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11109 6 juni 2012 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/403948, houdende
Nadere informatie0. Inhoud. *) Niet opgenomen in deze uitgave
0. Inhoud 1. Preambule... 2 2. Examenprogramma per vak... 4 2.0 Leeswijzer... 4 2.1 Techniek-breed *) 2.2 ICT-route*) 2.3 Technologie in de gemengde leerweg... 5 2.4 Intersectoraal *) 2.5 Sport, dienstverlening
Nadere informatieKerntaak 1: Bedienen en bewaken van installaties
Kerntaak 1: Bedienen en bewaken van installaties Werkproces 1.1: Voorbereiden eigen werkzaamheden Bij aanvang van zijn dienst neemt de de werkzaamheden door die zijn uitgevoerd door collega s van de vorige
Nadere informatieVakkennis en vaardigheden specifiek 2015/ Entree
bezit basale kennis van algemeen geldende regels en normen voor werknemers bezit basale kennis van arbo-, veiligheidsen milieuregels bezit basale kennis van de organisatie van een bedrijf bezit basale
Nadere informatieAPPLICATIEONTWIKKELAAR
APPLICATIEONTWIKKELAAR EINDTERMEN VANAF 2003/2004 DATUM VAN INDIENING: 01.06.2002 INDIENER: LOB ECABO POSTADRES: Postbus 1230 PLAATS: 3800 BE AMERSFOORT CONTACTPERSOON: Dhr. J.A.G. van Zwieten TELEFOONNUMMER:
Nadere informatieOperator C (niveau 4)
Werkboek 6: Optimaal in stellen van het proces Werkboek 7: De operator als specialist, het doen van onderzoek Operator C (niveau 4) cohort 2012 1 Inhoud 1. De operator als specialist... 3 1.1 Hoe bereik
Nadere informatieOPLEIDINGENSTRUCTUUR PIJPFITTER
OPLEIDINGENSTRUCTUUR PIJPFITTER 1. BESCHRIJVING Referentiekaders: WELZIJN OP HET WERK Beroepsprofielen (SERV, oktober 2004) PIJPFITTER Beroepsprofiel (SERV/vzw Montage, juli 2006) De pijpfitter vervaardigt
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11101 6 juni 2012 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/389632, houdende
Nadere informatieSERVICE MEDEWERKER ICT
SERVICE MEDEWERKER ICT EINDTERMEN VANAF 2003/2004 Deze kwalificatie is ontwikkeld voor het werkgebied geautomatiseerde administratieve bedrijfsprocessen. DATUM VAN INDIENING: 01.06.2002 INDIENER: LOB ECABO
Nadere informatieBedrijfsoriëntatie 1 BEDRIJFSORIËNTATIE 1 (CAL01.1/CREBO:50240)
BEDRIJFSORIËNTATIE 1 (CAL01.1/CREBO:50240) sd.cal01.1.v1 ECABO, Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, overgenomen, opgeslagen of gepubliceerd in enige vorm of wijze,
Nadere informatie1. Preambule De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden, zijn:
Examenprogramma informatietechnologie vmbo Informatiewijzer 1. Preambule 2. Leeswijzer 3. informatietechnologie vmbo 1. Preambule De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het
Nadere informatieExamenprogramma natuur- en scheikunde I
Examenprogramma natuur- en scheikunde I Informatiewijzer Preambule 1 Leeswijzer 2 natuur- en scheikunde I 3 1. Preambule De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden,
Nadere informatieLANDSEXAMEN MAVO
LANDSEXAMEN MAVO 2018-2019 Examenprogramma NASK 1 (Natuurkunde) M.A.V.O. 1 Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het commissie-examen. Het centraal examen wordt afgenomen in
Nadere informatieNETWERKBEHEERDER EINDTERMEN VANAF 2003/2004 DATUM VAN INDIENING: POSTADRES: Postbus BE AMERSFOORT
NETWERKBEHEERDER EINDTERMEN VANAF 2003/2004 DATUM VAN INDIENING: 01.06.2002 INDIENER: LOB ECABO POSTADRES: Postbus 1230 PLAATS: 3800 BE AMERSFOORT CONTACTPERSOON: Dhr. J.A.G. van Zwieten TELEFOONNUMMER:
Nadere informatieToetsmatrijs examen 8064
Kwalificatie en Crebo: MK-EIT / TSI 10237 / 10238 Deelkwalificatie en Crebo: 4007 50984 Servicedocument: 6191 / 6192 / 6209 Titel van het examen: Practicum ontwerpen 3 Relevante eindtermen. DK 4007 Ontwerpen,
Nadere informatieDe zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden, zijn
Examenprogramma dans Informatiewijzer Preambule 1 Leeswijzer 2 dans 3 1. Preambule De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden, zijn 1 Werken aan vakoverstijgende
Nadere informatieExamenprogramma grafische techniek
Examenprogramma grafische techniek Informatiewijzer Preambule 1 Leeswijzer 2 grafische techniek 3 1. Preambule De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden, zijn
Nadere informatieInhoud. 1 Inleiding 13. 1 energie 19
Inhoud 1 Inleiding 13 1 onderzoeken van de natuur 13 Natuurwetenschappen 13 Onderzoeken 13 Ontwerpen 15 2 grootheden en eenheden 15 SI-stelsel 15 Voorvoegsels 15 3 meten 16 Meetinstrumenten 16 Nauwkeurigheid
Nadere informatieOnderwerp: Onderzoek doen Kerndoel(en): 28 Leerdoel(en): - Onderzoek doen aan de hand van onderzoeksvragen - Uitkomsten van onderzoek presenteren.
Vak: Scheikunde Leerjaar: Kerndoel(en): 28 De leerling leert vragen over onderwerpen uit het brede leergebied om te zetten in onderzoeksvragen, een dergelijk onderzoek over een natuurwetenschappelijk onderwerp
Nadere informatieCitizen science Waterkwaliteit en de aansluiting bij het onderwijs. Reina Kuiper - SME Advies
Citizen science Waterkwaliteit en de aansluiting bij het onderwijs Reina Kuiper - SME Advies Inhoud Onderwijsontwikkeling Relevante vakken Kerndoelen Begrippen en concepten Waarde voor het onderwijs Onderwijsontwikkeling
Nadere informatieAansluiting op het actuele curriculum (2014)
Aansluiting op het actuele curriculum (2014) De verschillende modules van GLOBE lenen zich uitstekend om de leerlingen de verschillende eindtermen en kerndoelen aan te leren zoals die zijn opgesteld door
Nadere informatieKerntaak 1: Beheersen productieproces
Kerntaak 1: Beheersen productieproces Werkproces 1.1: Voorbereiden productieproces De operator C neemt de werkzaamheden over van de vorige ploeg. Hij raadpleegt de productiegegevens (incl. planning), neemt
Nadere informatieExamenprogramma muziek
Examenprogramma muziek Informatiewijzer Preambule 1 Leeswijzer 2 muziek 3 1. Preambule De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden, zijn 1 Werken aan vakoverstijgende
Nadere informatieRoermond - Kasteel Hillenraedtstraat Niveau 3
Gilde Opleidingen Telefoon: (0475)34 32 43 E-mail: info@gildeopleidingen.nl Procesoperator B Studierichting Procestechniek Locatie Roermond - Kasteel Hillenraedtstraat Niveau 3 Leerweg bbl Sector Techniek
Nadere informatieRelatie eindtermen en toetstermen deelkwalificatie Bedrijfsbeheer Carrosseriebranche Niveau 4 CREBO-nummer: 55011
elatie eindtermen en toetstermen deelkwalificatie Bedrijfsbeheer Carrosseriebranche Niveau 4 CEBO-nummer: 55011 Eindterm Markering en Verkoop 1 De kandidaat kan de doelstellingen en de fasen van een marktonderzoek
Nadere informatieExamenprogramma Profielvak: dienstverlening & producten
Examenprogramma Profielvak: dienstverlening & producten De kern a. Algemene kennis en vaardigheden b. Professionele kennis en vaardigheden c. Loopbaanoriëntatie en -ontwikkeling De vier profielmodulen
Nadere informatieBROCHURE VERDER NA DE TWEEDE KLAS IN
BROCHURE VERDER NA DE TWEEDE KLAS IN 2018-2019 Voor ouders van leerlingen in klas 2 vmbo skills Geachte ouder(s)/verzorger(s), Uw zoon of dochter zit op dit moment in het tweede leerjaar van de onderbouw
Nadere informatie1 De bouw van stoffen
Inhoud 1 De bouw van stoffen 1 eigenschappen van stoffen 13 Mengsels en zuivere stoffen 13 D Oplossingen 15 Zuivere stoffen herkennen 15 Scheiding van mengsels 17 2 de opbouw van de materie 19 Moleculen
Nadere informatieVoorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO
Voorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO Voorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO Onderdeel van de eindrapportage
Nadere informatieExamenprogramma natuurkunde vwo
Examenprogramma natuurkunde vwo Ingangsdatum: schooljaar 2013-2014 (klas 4) Eerste examenjaar: 2016 Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma
Nadere informatieExamenprogramma maatschappijleer
Examenprogramma maatschappijleer Informatiewijzer Preambule 1 Leeswijzer 2 maatschappijleer 3 1. Preambule De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden, zijn 1 Werken
Nadere informatieSamenvatting aanvraag macrodoelmatigheidstoets associate degree-opleiding Engineering
Samenvatting aanvraag macrodoelmatigheidstoets associate degree-opleiding Engineering Saxion. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd
Nadere informatieProfessionele bachelor elektromechanica
1ste jaar (semester 1 en 2) 1ste jaar - gemeenschappelijk traject "Een stevige basis" 2de jaar (semester 3 en 4) 2de jaar - gemeenschappelijk traject "Een technologiebad" 3de jaar (semester 5 en 6) Afstudeerrichting
Nadere informatieExamenprogramma Engelse taal
Examenprogramma Engelse taal Informatiewijzer Preambule 1 Leeswijzer 2 Engelse taal 3 1. Preambule De zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden, zijn 1 Werken aan
Nadere informatiePagina 1 van 5. Examenprogramma Profielvak: dienstverlening & producten. De kern
Examenprogramma Profielvak: dienstverlening & producten De kern a. Algemene kennis en vaardigheden b. Professionele kennis en vaardigheden c. Loopbaanoriëntatie en -ontwikkeling De vier profielmodulen
Nadere informatieECTS-fiche. Elektro-mechanica HBO5. toegepaste mechanica
ECTS-fiche Identificatie 1. Opleiding Elektro-mechanica HBO5 Module toegepaste mechanica Code 7369 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. Mogelijkheid tot JA aanvragen vrijstelling Vereiste aanwezigheid 100%
Nadere informatie