187 oam - oer. oa've(n)t si m (öavents) verkl öaventsje oven, kachel. Heë wees d'r honk van d'r - tse lokke, hij speelt alles klaar.

Transcriptie

1 186 o oad m plaats. Zets alles an - en sjtel, zet alles netjes op zijn plaats. oa'der v orde. Heë is werm jans in -. öal st m olie. öa'le oliën. oa'lefant m olifant. Heë hat ing hoed wie inne -. oa'lieg m olie. D'r Hillieje Oalieg krieje, het H. Oliesel ontvangen. oa'liegslamp, oa'leslamp v verkl oaliegslempsje, olielamp. oa'liegsmensje, o (oaliegsmensjere) onze-lieveheersbeestje. oa'liegsmeutje o kannetje voor de smeerolie. oa'liegsmöue v oliemolen. oa'liegs'neus-jer m olienootjes. oa'liegsteut v oliekan. oa'liegszoam m oliezaad. öal'kop m (öalköp) oliekop. Oaliegslamp

2 187 oam - oer oam st m adem. Miech jeet d'r - voet, miech jeet d'r-oes, mijn adem stokt. Iech han jinne - mieë, ik ben buiten adem. In inne -. Heë sjnapt noa -. Hod (d'r) - óp, zeg maar liever niks. Verjès 't - sjuppe nit! Hou je goed! oa'me ademen. Heë hat 't-verjèse, hij is dood, oa'mechtieg bewusteloos. - weëde, flauw vallen. oa'mere mv gloeiende houtskolen. oa'merpot m doofpot. oa'mezeekvmier. oa'mezekenès o (oamezekenèster) mierenhoop. Heë hat ziech in e -jezatsd, hij heeft zich in een wespennest gestoken. oa'ne st zonder. Jeld is nit wiechtieg ewer d'r - kanste nit. E pütsj-je - baad is wie e ai - zaots. Kóm miech nit d'r -, kom niet zonder (dit of dat) terug. oar st V verkl öarsje aar. Haof mai sjteet 't koar al in de oare. oar st V ader. oas st m (öas) aas (in het kaartspel). oas si m (öas) kwast in hout. Dat bred kans doe nit broeche; 't is vol öas. oas st o (öaster) verkl öas-je 1 kreng; deugniet. Doe bis e lekker öas-je. 2 koffiedik. Kaffieë óp 't - ópsjudde, kokend water met nieuwe koffie aan het koffiedik toevoegen. 3 (tussenwerpsel) - wat is deë keel lestieg! Verdomme wat is die man lastig! oa've(n) boven. Iech jon noa -. Vet sjwumt-en d'r sjoem nog derboave, het schuim heeft altijd het hoogste woord. Dat is inne van - aaf, dat is iemand van boven de grote rivieren. Wens doe de moei nit hils, da kries doe ing van - aaf dri. oavedróp er boven op. oavedruvver er overheen. Sjtriech mar ins -. oavenaa bovenaan. oavend st m avond. D'r Hillieje Oavend, kerstavond. Die hant mit dem nog nit aldaag -, zij komen met hem niet gemakkelijk klaar. oa'vendbroeëd o avondeten. oa'vendklok v verkl oavendklöks-je avondklok. - I kinger noa jen bed I da kunt de vrauw Moelle I mit d'r bes semsjtek (kinderrijm). oavenoes opgewonden, geagiteerd. Heë woar jans - wie heë d'r ieësjte pries jewonne hauw. oavenóp 1 boven. Vier woeëne -. 2 ^ bovengronds. Heë wirkt -. oa've(n)t si m (öavents) verkl öaventsje oven, kachel. Heë wees d'r honk van d'r - tse lokke, hij speelt alles klaar. oa'ventsdekkel m kacheldeksel. oa'ventsduur v kacheldeur. oa'ventspief v kachelpijp. Die vrauw hat bee wie ing - ; nit zoeë dik, maar waal zoeë sjwats. oa'ventsrink m (oaventsring) kachelring. oa'vereëdiesj ^ bovengronds. Mienne pap wirket -. oaverlangs'-sjtoeës m ^ zijwand van de galerij waar zich het hoogste punt van de steenkolenlaag bevindt. oa'verlip v bovenlip. oa'verlit, öaverlit o bovenlicht. oaversj enkel m dijbeen. oave weer' 1 bovenaan. Kleefde tapieët bis -. 2 opgewonden. 3 m ^ dak van de galerij. o'berlender m soort wittebrood. o'bersjtiejerm ^ hoofdopzichter. obs o ooft, fruit. Dis joar is vöal -. obs'boom m (obsboom/obsbeum) verkl obsbeumsje fruitboom. obs'wei V fmitweide. óch, ooch ook. Heë woar - doa. och och. -, los miech mit rouw, laat me toch met rust. - wie net! O'che Aken. - en Kölle zint nit óp inne daag jebouwd. Datjeet wie in - (alling nit zoeë sjtettiesj) dat schiet goed op. ocherm ocharm. oe'deer o fraai nummer. Oeës'tere st v Pasen. De - hauwe, zijn Pasen houden. Jreun Krismes, wiesse -. De - mit de möllepeëd hauwe, zijn Pasen op de laatste dag houden. oeës'terai o (oeësteraier) paasei. In de kaarwèch junt de koerjonge oeësteraier óphoale. oeës'terhaas m paashaas. oeëts ooit. oeja'zesojee! oelk m flauwe kul. Maach jinne -! oelm m verkl ülmsje neuswarmertje. oen'niekoem o rare vent. oer st V (oere si) verkl uursje klok, horloge; uur. Vruier kroog me van d'r jroeësvadder óp de jroeëse kommeliejoeën ing -. Deë sjlieëft de ~ ronk. Dieng -jeet óp d'r jelddaag, jouw horloge loopt voor. Dat hilt va tswelf- bis middaag (gezegd van iets dat slecht gerepareerd is). oer st o (oere) verkl uursje oor. Deë hat ing moei van ee - bis an 't angert. Heë woeët roeëd bis

3 oer'bel - oes liange 188 hinger de oere. Deë hat 't voesdik hinger de oere, deë hat 't mit knöa hinger de oere. Dat han iech mit e haof - jehoeëd. Went de kats ziech hinger de oere kratst, da kunt reen. Wat is dat vuur e dink, wat miech in de oere klinkt? De oere tute miech, m'n oren tuiten, 't Jeet diech 't ee - erin en 't angert eroes. Hod de oere sjtief, hou je poot stijf. Heë is nog nit drüeg hinger de oere. De kinger èse miech de oere van d'r kop. Dat lek iech miech hinger e -, dat knoop ik in mijn oren. Dat kans doe diech hinger de oere sjrieve, laatje dat gezegd zijn. Doa sjud deë jee - noa, daar trekt hij zich niets van aan. Iech zets diech d'r kop tusje tswai oere. Has doe drek, sjtrónks in de oere? Ben je soms doof? Deë kal kunt miech naas en oere oes, dat geklets hangt me de keel uit. Kling kessele hant jroeëse oere. Dem han iech ins de oere jewèsje, die heb ik eens onverbloemd de waarheid gezegd. Iech lek miech e kiets-je óp e -. Heë preëdiegt vuur doof oere. Mit e haof- hestere. Inne 't vel uwer de oere sjtreufe. 't - van de tas is aafjebraoche. oer'bel v oorbel. oer'deel ö oordeel. oe'rekette v (oerekettens) verkl oereketsje horlogeketting. oe'reknies m oorsmeer. oe'remecher m (oeremecher) horlogemaker. oer'kap v muts met oorkleppen. oer'lepsje o oorlel. oer'rink m (oerring) verkl oerrings-je oorring. oer'sjprónk m (oersjprung) oorsprong.. oer'sjprunglieg oorspronkelijk. oer'tsiet v de juiste tijd. oer'vieg v oorveeg. oer'worm m (oerwurm) verkl oerwurmsje oorworm. oer'zaach v oorzaak. D'r doeëd wilt ing - han, alles heeft zijn oorzaak. oer'zoeze o oorsuizing. Iech han al d'r janse daag 't-. oes uit. D'r oavent is -. Heë is drop - wie d'r duvel óp ing zieël. Iech han de pief-, ik ben buiten adem. Heë woar - rand en band, hij was uitgelaten. Heë koam nog jód - de vus. oes'biese, bees oes/bieset oes, oes-jebèse uitbijten. Doa han iech miech de tseng aa oes-jebèse, daar heb ik veel moeite voor gedaan; echter zonder succes. oes'hikke, oes'pikke uitpikken. Ing kroa bikt de anger jee oog oes. oes'blieve, bleef oes/blievet oes, oesblève uitblijven, lang weg blijven. oes'bloaze uitblazen oes'bouw m 1 uitbouw. 2 ^ betimmering. oes'bouwe ^ stutten. oes'brèche, brooch oes, oes-jebraoche uitbreken. De peëd zint oes-jebraoche. oes'brenne, brank oes/brennet oes, oes-jebrankd uitbranden; uitgaan. D'r oavent is oesjebrankd, de kachel is uit(gegaan). oes 'bringe, braat oes, oesbraad 1 uitbrengen. Heë kank jee woad -. 2 rondbrengen. De brüedsjere -. oes'bruie uitbroeden. oes'busjtele afborstelen. Iech moeët van de mam d'r teppiech kloppe en -. oes'dene uitdienen. Iech han mieng tsiet oes-jedeend. oes'dinke, daat oes, oes-jedaad uitdenken. Dat is nit oes tse dinke, de gevolgen zijn niet te overzien. oes'doeë, dong oes, oes-jedoa uitdoen, uitkleden; rooien. Doe mots 't lit -. Iech don de eëpel vuur de vós oes. Heë deet ziech 't hemme vuur inne oes, hij heeft alles voor een ander over, Heë hat ziech vuur zieng kinger oes-jedoa. Me mós ziech nit ieëder - bis dat me sjloffe jeet. oes'drage, droog oes/draget oes, oes-jedrage uitdragen, Doe mots nit - wat in hoes jezaad weed! De tsiedónk -, de krant rondbrengen, oes 'drieëne uitdraaien, Ing lamp -. oes'drieve, dreef oes/drievet oes, oes-jedrève uitdrijven. Mit houwe driefs doe inne duvel oes en tsing erin. oes'drinke, dronk oes, oes-jedrónke uitdrinken. oes'drók m uitdrukking. oes'drüeje uitdrogen. Z) V we^er is oes-jedrüegd. oes'drukke uitdrukken. Heë meent 't jód, mar heë hat ziech verkierd oes-jedrukd. oes'druklieg uitdrukkelijk. Iech han diech -jezaad, doe zouwts heem blieve. oes'duie uitdrukken. Ing tsiejaret-. oes'dunne uitdunnen. De moere -. oes-ee', oes-eree uit elkaar. Dat bóch isjans -. De jong jetrouwde lü zint werm -. oe'ser buiten. Heë woar - ziech va jif. Heë woar -oam. oes 'han uithebben. De tsiedónk, e bóch -. oes'hange, hong oes/hanget oes, oes-jehange uithangen, zich bevinden. De vaan -. Wen iech

4 189 oes 'haode - oes ligke mar wus, woa die labang oeshöng. Ze hant oesjehange (in het kastje van de burgerlijke stand). D 'r Jan -, de gek uithangen. oes'haode/oes'hauwe, hooi oes, oes-jehaode/ oes-jehauwe uithouden. Die pieng is nit mieë oes tse haode. Bij die madam hilt jee deensmeëdsje 't lang oes. oes'hele volkomen genezen. Die wong mós -. oes'helpe, hólp oes, oes-jehólpe helpen, meehelpen. Kans doe miech mit e paar jaole -? Wenste kingerkommeliejoeën has, kom iech diech -. oes'hikke uitbroeden, Weë hat dat oes-jehikd? oes'hoale, hoalet oes, oes-jehold uithalen. Ze hant 't meëlenès oes-jehold. Wat haste werm vuur sjtrich oes-jehold? Zoeë holt me inne jek oes, zo kom je erachter, oes'jaaf V (oes-jaaf) uitgave, oes'jank m (oesjeng) 1 uitgang, 't Hoes kriet tswai oes-jeng. 2 uitgaansdag. 't Deensmeëdsje hat mar ins d'r mond -. 3 afloop, Iech bin ins benuid wat die zaach vuur inne - numt. 4 ^ ook: oes-janksmond eindafrekening. oes'-jeëve, joof oes, oes-jejoave/oes-jejeëve uitgeven. De wèsj -, de was buiten de deur geven. Jieëf ste nog ee oes? Geef je nog een rondje? Heë jieëft ziech vuur inne moezzieker oes. oes'-jefoeksd uitgeslapen, sluw. oes'jehikd uitgekookt. oes'-jelaierd dol (van schroef). oes'-jelajerd versleten (kogellager). oes'-jesjèse In de uitdrukkingen: Bis doe endlieg -? Ben je eindelijk uitgezanikt? Deë is hei -, die is hier uitgepoept. oes-jetseerd uitgemergeld. oes'-jisse, jisset oes, oes-jejaose 1 uitgieten. 2 volgieten. Sjtee mit blei - (om een hek vast te zetten giet men het gat in de steen vol met lood). oes'-joa, jong oes, oes-jejange uitgaan. Trek draa, angesj jeet diech de pief oes. Dem is de pief oes-jejange, hij is gestorven. Mam, iech mós ins -! Ik moet even naar achteren. oes'kalle uitpraten. Los miech -. oes'kaoche uitkoken. Knaoke - vuur liem. Dat is inne oes-jekaochde. oes'keëke uitschreeuwen. oes'kème uitkammen. oes'kenne, ziech, kank ziech oes, ziech oes-jekankd zich terecht vinden, de weg vinden. Iech kank miech in 't nui vieëdeljaar nit mieë oes. oes'kere uitvegen. Bij 't - van d'r maat vingt ziech alles. oes'kiek m uitzicht. Doe has hei inne sjunne -. oes'kiekke, keek oes/kiekket oes, oes-jekèke uitkijken. Iech mós - vuur anger werk. Óp die tapieët bin iech oes-jekèke. oes 'kiere uitkeren, uitbetalen. Heë kreeg zienne loeën oes-jekierd. oes'kieróng v uitkering. oes'kloppe 1 uitkloppen. Heë kloppet de pief oes. 2 luidruchtig zijn waren aanprijzen op de markt. oes'klopper m standwerker. oes'kómme, koam oes, oeskómme uitkomen. Woa kunt deë wèg óp oes? Dat kunt an ing duur oes, dat is lood om oud ijzer. Dat meëdsje kunt óp zie modder oes, het meisje lijkt op haar moeder. Iech kom mit mienne loeën oes. oes 'kómme o bestaan. Iech han mie -, ik heb mijn brood. oes'kónf v inlichting. oes'kotse uitbraken; zijn hart luchten. oes'kratse 1 uitkrabben. 2 curetteren. oes'krieje, kreeg oes/kroog oes, oeskrèje 1 uitbetaald krijgen. Wie jedeeld woeët kroog heë óch jet oes. 2 erbij krijgen. Wievöal krien iech oes went vier toesje? oes'kroame uithalen, uitkramen. Iech han 't janse sjaaf oes-jekroamd. Zut uur an 't -? Gaan jullie verhuizen? Mots doe noe alles - wats doe wits? oes'kwetsje uitpersen. oes'laache uitlachen. oes'laag mv onkosten. Dizze mond han iech vöal -. oes'lane uitladen. oes'leëje/oeslegke, laat oes, oes-jelaad uitleggen. De wèsj óp de bleech -. Dat mots doe miech ins -. oes'leëve uitleven. Ziech anjet -, iets met veel plezier doen. Deë auwe man ziet oes-jeleëfd oes, de oude man ziet er afgeleefd uit, oes'leffele uitlepelen. Wat me ziech i-jebrokd hat, mós me óch -, wie zijn billen brandt, moet op de blaren zitten. oes'lender m (oeslender) buitenlander. oes'lieëne uitlenen. Alles kans doe -, alling dieng vrauw nit. oes'ligke In de uitdrukking: Heë hat ing pan - hij begint kaal te worden.

5 oes loere - oes 'sjtèche 190 oes'loere begluren. oes'loetsje leegzuigen. oes'lofe (er op) uitlopen, aflopen. De verf leuft oes, de kleur loopt door. Iech bin jesjpand wie de zaach oesleuft. Zut uur nog nit oes-jelofe? De beum en sjtrüch lofe oes. oes'lokke uitlokken. Doe mots jinne sjtriet-. oes'losse, loos oes, oes-jelosse uitlaten, weglaten, overslaan. Bij 't sjtrikke inne sjtich -. Heë lieët ziech ummer a miech oes, hij koelt altijd zijn woede op mij. Heë hat ziech nog nit druwer oes-jelosse. oes'maache, maachet oes, oes-jemaad uitmaken, uitdoen. De lamp -. 't Vuur -. Wat hei in hoes jesjücht, dat maach iech oes. Dat is ing oes-jemade zaach. Maacht diech dat jet oes, dat heë óch mitjeet? Heë hat miech vuur sjpitsboof oes-jemaad. oes'naam v uitzondering. oes'naamswies bij wijze van uitzondering. oes'neëme/oes'numme, noom oes, oes-jenoame uitnemen, verwijderen, uithalen. Heë kriet de jal oes-jenoame. De köchin hat de hon oesjenoame. oes 'nótse 1 nuttig gebruiken. De tsiet, de jeleëjenheet -. 2 uitbuiten, Deë nótst zieng lü oes! oes'oame uitademen. Ju, oam ins feste oes! oes'pakke uitpakken. Pak mar ins oes, vertel maar eens watje op je lever hebt. oes'peësje uitpersen. Heë hat e jezich wie ing oesjepeësjde tsietroeën, zijn gezicht is vol rimpels. oes'perwietskas v ^ benedenstuk van een uit twee delen bestaande stijl, gevormd door een vierkante ijzeren kast, waarin de bovenstijl door middel van houten wiggen wordt vastgezet. oes'plukke, ploat oes/plukket oes, oes-jepload uitplukken. Inne de vere -, iemand een poot uitdraaien. oes'prakkezere verzinnen. oes'poef m (oespüf) uitlaat. oes'rafe 1 uithalen. De forneus -. 2 sorteren. De eëpel. oes'rangzjere, rangzjeret oes, oesrangzjeerd afdanken. oes'rechene uitrekenen. Oes-jerechend doe mots zoeëjet zage. oes'reë(d) v uitvlucht, smoesje. Doe has ummer ing jouw - bij d'r hank. oes'reie draden uit een stuk stof halen, om een gaatje in een kostuum te stoppen. oes'rekke ziech, zich uitrusten. oes'rèste, ziech, zich uitrusten. Óp ing bank in d'r beusj is 't jód -. oes'reuche uitroken. oes'riese, rees oes/rieset oes, oes-jerèse uitrukken. Ós kats en noabesj kats I die hauwe ziech jebèse I ós kats hauw noabesj kats I 't sjtets-je oes-jerèse. Deë riest ziech óch jee bee oes, die spant zich ook niet erg in. oes'riffele uithalen. Iech han 't jesjtrikd wes oes-jeriffeld. Doe mots diech ins losse - en vanuits aasjtrikke, laatje eens nakijken. oes'roetsje, oesrutsje uitglijden. oes'róffe uitroepen. oes'roue deeg uitrollen, oes'rümme leegruimen. oes'sjachte uitdiepen. D 'r kelder -. oes'sjampe afschampen, uitglijden. oes'sjarre uitschrapen. D'r kessel -. oes 'sjlaag m (oessjleëg) uitslag, 't Kink hat - an d'r mónk. oes'sjliefe, sjliefet oes, oes-jesjlèfe iemand op een glijbaan ten val brengen. oes'sjlisse uitsluiten. oes'sjloa, sjloog oes, oes-jesjlage uitslaan, uitbotten. oes'sjloddere uitspoelen (de was). oes'sjloffe uitslapen. oes'sjnieë, sjneet oes/sjnieët oes, oes-jesneie uitsnijden. oes'sjnoewe snuiten. Ziech de naas -. oes'sjoebbe uitschelden. Inne - dat jinne honk broeëd derva vreest. oes'sjoere uitschuren. De kessele -. oes'sjpanne uitspannen. oes'sjpeule uitspoelen. oes'sjpikkelere bespieden. oes'sjpoeëke uitspoken. oes'sjprèche, (ziech), sjprooch (ziech) oes/ sjprèchet (ziech) oes, (ziech) oesjespraoche uitspreken, zeggen wat men van plan is, zijn hart luchten. Doe mots diech noe oessjprèche: jees doe mit of nit? oes'sjproach v uitspraak. oes'sjpuie uitspuwen. oes'sjrieve, sjreef oes/ sjrievet oes, oes-jesjrève uitschrijven. Ing rechnoeng -. oes'sjtèche, sjtooch oes/sjtèchet oes, oes-jesjtaoche uitsteken. Stèch die breursje nit de oge oes, maakje broertje niet jaloers.

6 191 oes 'sjtelle - of'ferjank oes'sjtelle, sjtalt oes/sjtellet oes, oes-jesjtald/ oes-jesjteld 1 uitstellen 2 tentoonstellen. oes'sjtellóng v tentoonstelling. oes'sjtieppe uitsteken (de tong). oes'sjtoa, sjtong oes, oes-jesjtange uitstaan. Die eldere sjtunt mit deë jong d'r doeëd oes, die ouders hebben heel wat uit te staan met die jongen. oes'sjtoffere, sjtofferet oes, oessjtoffeerd van het nodige voorzien. Zie hauw de kinger va kop bis vós oessjtoffeerd, ze had de kinderen van top tot teen in het nieuw gestoken. oes'sjtraue uitstrooien. oes'sjtreufe 1 van het lijf stropen 2 uitplunderen. Dem hauwe ze va kop bis vós oes-jesjtreufd, ze hadden hem van alles beroofd. oes'sjtrieche, sjtreech oes/sjtriechet oes, oesjesjtrèche uitstrijken. oes'sjtuur v uitzet, bruidsschat. oes'sjudde, sjód oes/sjuddet oes, oes-jesjód uitgieten, uitgooien, uitstorten. oes'sjuppe opscheppen. Iech han de tsoep al oesjesjupd. oes'treëne, troon oes/treënet oes, oes-jetroane 1 uittreden. Heë is oes d'r verain oes-jetroane. 2 zijn behoefte doen. Iech mós ins -. oes'trekke, trok oes/trekket oes, oes-jetrókke 1 uittrekken. D 'r dusj -. 2 verhuizen. Tswaimoal - is eemoal aafjebrankd. oes 'tselle, uittellen. Die vrauw is oes-jetseld. oes'valle, vool oes, oes-jevalle uitvallen. Heë vool tjeën miech oes. D'r antsóg is jet völlig oes-jevalle. Doa valle diech de sjong van oes! Daar krijg je wat van! oes'vare, voor oes/varet oes, oes-jevare 1 uitvaren. 2 op het land brengen. D'r mès -, 3 ^ tijdens de dienst naar boven gaan. oes'veëje uitvegen. oes 'verkoof m uitverkoop. oes'veure uitvoeren. oes 'vinge, vong oes, oesvónge uitvinden. oes'vleie, vloog oes/vleiet oes, oes-jevloage uitvliegen. 't Nès is leeg, de vüejel zint oes-jevloage. oes'vlóg m uitstapje. oes'vrèse, vroos oes, oesvrèse uithalen. Wat has doe werm -? oes'vringe, vrong oes, oes-jevrónge uitwringen. D'r sjroebloemel -. Deë zoog oes wie inne oes-jevrónge sjroebloemel, hij zag er afgepeigerd uit. oes'vroage uitvragen. oesvuur'lieg uitvoerig. oes'wase, waset oes, oes-jewase uitgroeien. oes'wèg m (oesweëg) uitweg. oes'wendieg van buiten. Iech ken d'r sjpróch -. oes'werpe, worp oes, oes-jewórpe uitstrooien. oes'wèsje, woosj oes/wèsjet oes, oes-jewèsje uitwassen. oes'wieche, weech oes/wiechet oes, oes-jewèche uitwijken. oes'wieze, ziech, wees ziech oes/wiezet ziech oes, ziech oes-jewèze/ziech oes-jeweëze 1 blijken. Dat zal ziech -. 2 zich legitimeren, oes'wirkóng v uitwerking. oes'woeëne, woeënet oes, oes-jewoeënd/oesjewónd als dienstbode inwonen. Iech han ziwe joar oes-jewoeënd. oes'wusje uitvegen. oes'zeëne zegenen van een vrouw die haar kerkgang doet. oes'zetse, zats oes/zetset oes, oes-jezatsd 1 uitzetten. 2 uitplanten. Breedloof en sjlaat -. 3 aanmerken, Haste doa-aa jet oes tse zetse? oes'zichv uitzicht, oes'zieë, zoog oes, oes-jezieë, uitzien, Zoeë zieste oes! Dat zou je wel willen! Hei ziet 't jód oes, hei los iech miech nit nüedieje. oes'zitse, zoos oes, oes-jezèse uitzitten. De sjtroaf-. oes'zoege, zoeget oes, oes-jezoage uitzuigen. Ze hant hem 't blód ónger de neël oes-jezoage, ze hebben hem het bloed onder de nagels vandaan gehaald. oes'zukke, zoeët oes, oes-jezoeëd uitzoeken, 't Weer en de famillieë kan me ziech nit -. oets 'broor m (oetsbreur) iemand die graag anderen bij de neus neemt. oetse si plagen. of of 1 (nevenschikkend) Iech hai jeer e sjtuk - veer Joa - nee zage. 2 (onderschikkend) Ofste 't hem zeës of zings, heë loestert doch nit. Iech wees nit of ze kómme, of dat ze heem blieve. Ofs doe dat zoeë dees of ezoeë, 't kunt an ing duur oes. 3 indien, zo. Of Jod wil. öf'fentlieg openbaar. offer o (offer) offer. Bij e bejrebnis jeet me tsem - en me kriet dan inne doeëdetseddel. Went inne inne bidwèg maachet, dan joof me hem e - mit. of'fere offeren. Ing keëts -. of'ferjank m (offerjeng) offergang.

7 offersjtök - ón'gerliefje 192 offersjtök m (offersjtök) offerblok. Wenste wils dat inne boer inne umwèg maat, da zets hem inne- in d' r weeg. o'geblik o ogenblik. o'gebroane, mv wenkbrauwen. o'gemoas v ogenmaat. o'gesjien m schijn. Dat deet heë mar vuur d'r -. o'getroeës m ogentroost, ojee'uitroep. okkele're oculeren. oktaaf' m octaaf. D'r Joep hat d'r-, Joep drinkt dagen achtereen. okto'ber m oktober. In d'r oktober woeët jidder oavend d'r roeëzekrans jebeënd. okzaal'm oksaal. o'ma v (omaats) groetmoeder. ómp oneven. - of paar. ónappetief lieg onappetijtelijk. ónbedaad' zonder nadenken. ónbekwieëm' ongemakkelijk. ónbeliebd' impopulair. óndüeg v (óndüeg) ondeugd; ondeugendheid. Heë hat d'r kop vol -. Dem kunt de - eroes (gezegd als iemand uitslag aan zijn mond heeft). Dat is ing - van inne jong. óndüe'je, óndüe'jentieg ondeugend. Dat is ing óndüejentieje prie van e vrommesj. óneë've oneven. Drei is -. Dat isjinne - miensj, dat is een geschikte vent. Doa woar jee - woad jevalle, daar was geen onbehoorlijk woord gesproken. ónef fe oneffen. ónejenuts'lieg onbaatzuchtig. óne'nieg oneens, óne'niegheet v onenigheid. ón'fatsoen o plomp iemand. ónfatsüng'lieg ontfatsoenlijk. ón'ge 1 beneden, onder. Yier woeëne -. Heë woar van oave bis - klatsjnaas. 2 ginds. Doa - is jet passeerd. óngehoeëg' ginds, verderop. óngelangs' onderlangs. óngenaa' onderaan. óngeneer' 1 beneden. Vier woeëne -. 2 ondergronds ^. Wirket heë - of oavenóp? óngeni' ^ ondergronds. óngenóp onderop. Heë woar jans van - bejonne. óngenum', óngenerum' onderom. Heë hauw voezzele - de bóksepief ón'ger onder. - ós jezaad enjesjwèje. D'r kranke loos alles - ziech joa, de zieke liet alles lopen. ón'gerbando ^ onderband. ón'gerbandvöaderóngv ^ het vervoer van de kolen op de onderband. ón'gerbinge, bong ónger, ónger jebónge onderbinden. Ze hauwe sjmoekkelwaar óngerjebónge, ze hadden smokkelwaar onder de kleren verstopt. óngere vermoeden. Ich hauw aljetje-óngerd. ón'gerbóks v verkl óngerbuks-je onderbroek. óngerdes'(se) intussen. óngeree' door elkaar. Me kan jet - kaoche, miesje, reure. Dat woar bij dön inne sjunne -. Die hauwe loeter knies -, die hadden voortdurend ruzie met elkaar. óngeree'diesj ^ ondergronds. óngerhank' onderhand, 't Weed - tsiet dat vier junt. ón'gerhaod o onderhoud. ón'gerhaode/ón'gerhauwe, hooi ónger, óngerjehaode onderhouden. óngerhao'de/óngerhau'we, ongerhool, óngerhaode/óngerhauwe onderhouden. óngerhau'we, ziech met elkaar praten. ón'gerhemme o (óngerhemmens) verkl óngerhemsje onderhemd. óngerhengs' om handen, onder handen. Momentaan han iech nuus -. Dem hauwe ze vliddieg - jehad. ón'ger joa, jong ónger, óngerjejange ondergaan. De zon is óngerjejange. óngerjoa', óngerjong, óngerjange ondergaan. Heë hat ing sjwoar operatsiejoeën óngerjange. ón'gerjrave, jravet ónger, óngerjejrave onderspitten. Heë jravet 't ónkroed ónger ón'gerjrónk m ondergrond. ón'gerkank m onderkant. ón'gerkómme o onderdak. óngerkóm'me, óngerkoam, óngerkómme onderkomen, 't Hoes is óngerkómme. ón'ger krieje, kreeg ónger, óngerkrèje onderkrijgen. Los diech nit -, laatje niet op je kop zitten. ón'gerkrüffer m onderkruiper. óngerlaad' onderlegd. óngerlangs'sjtoeës m ^ het laagste punt van de steenkolenlaag in een galerij. ón'gerlief o onderlijf. ón'gerliefje o onderlijfje.

8 193 ón'germieter - onjezörgd' ón'germieter m onderhuurder. óngerneë'me/óngernum'me, óngernoom, óngernoame ondernemen. ón'gerpechter m onderpachter. ón'gerrok m (óngerrök) verkl óngerröks-je onderrok. ón'gersjeed m onderscheid, verschil. óngersjef se onderschatten. óngersjrie've, óngersjreef, óngersjrève ondertekenen. ón'gersjrifv handtekening, ón'gersjtèche, sjtooch ónger, ónger jesjtaoche 1 onder de kleren verbergen, Sjmoekkelwaar -. 2 onderdoen. Vuur dem sjtèch iech nit ónger óngersjtoa', ziech, óngersjtong ziech, ziech ongersjtange wagen, durven. Ongersjtank diech! Waag 't eens! óngersjtuf se ondersteunen. óngersjuf song v steun, ondersteuning. ón'gertsóg m moerbalk, langsdrager, onderslag (-balk). óngertu'sje ondertussen. óngervan'ge, óngervong, óngervange ondervangen, tijdelijk stutten. Bij 't oesbrèche van ing vinster mós me de moer -. D 'r jieëvel -. óngervin'ge, óngervong, óngervónge ondervinden. óngerweëg(s)' onderweg. Doa is jet-, daar is een kindje op komst. ón'gerwèsj v ondergoed. óngerwiels' onderwijl, ondertussen, ón'gerzeel o onderkabel van een lift. ón'gerzie v onderkant. ónheem'lieg griezelig. ónieë'lieg buitenechtelijk. E - kink. ónier'lieg oneerlijk. ónjebieën'de m een hard, streng iemand. D'r Joep is inne -. ón'jedóld v ongeduld. Wat bis doe e sjtuk-. ónjedul'dieg ongeduldig. ónjehoeb'beld onbeschaafd, onbehouwen. Zónne ónjehoebbelde patroeën is miech nog nit bejieënd. ónjehu'rig onbehoorlijk. onjekaochd' ongekookt. - jeet óch durch 't laoch, vieze varkens worden niet vet. ónjekommeletseerde m onbehouwen vent. ónjelaad' nog niet gelegd. Vrau diech nit óp ónjelade aier, verheug je niet te vroeg. ónjeleë'je ongelegen, 't Kunt miech hü -. ónjeleu'vieg ongelovig. Inne ónjeleuvieje Tómes. ónjelieg' ongelijk. De trottoirsjting ligke -. ón'jeluk o fónjelukker) ongeluk. E-sjlieëft lies, een ongeluk zit in een klein hoekje. E jeluk bij e - han. Doa zies doe e heufje -. ónjeluk'lieg, ongelukkig. ón'jeluksval m (ónjeluksvel) ongeluk. ón'jemaach o ongemak. ónjemaneerd' ongemanierd, ónjemek'lieg ongemakkelijk, Pas óp vuur dem! Deë kan wus - zieë. ónjemuuflieg, ongezellig, nijdig. D'r pap kenk wal ins - weëde. ónjenom'merd, ónjenommereerd' ongenummerd. Vier hure bij de ónjenommerde, wij tellen niet mee. ón'jenüed ongenood. - is óch hei, wat moet die hier? ón'jerech(t) onrechtvaardig. ónjerech'tiegheet v onrechtvaardigheid. ónjere'jeld ongeregeld. ónjeroamd' zonder kleerscheuren. Oes die zaach kuns doe nit - eroes. ónjeroa'ne slecht opgevoed. - kinger Dat is e - sjoaf, dat is een dom kuiken dat er ingelopen is. ónjesjikd onhandig. ónjesjoare 1 ongeschoren. Heë leuft de haof wèch mit e - jezich. 2 zonder kleerscheuren, ongemoeid, 't Is tse hoffe, dat heë - oes die zaach kunt. ónjesjoefd' onbeschoft. ónjetseld' ongeteld. Haie vier mar inne zak ónjetselde, zaten we maar beter in de slappe was. ón'jetsiefer o ongedierte. ónjetsievelezeerd' ongeciviliseerd. ónjeveer ongeveer. ónjevel'lieg niet behulpzaam. Zich nit ezoeë - en help die vrauw ins, wees eens een beetje behulpzaam en help die vrouw eens. ónjewend' ongewoon. ónjewè'sje ongewassen. Heë koam - van koel. Inne - de woarheet zage. ónjeweun' ongewoon, ónjewis'onzeker. onjezaot'se ongezouten. Me kan inne - de woarheet zage. ónjezieë' ongezien. Ziech - urjens eri foesje. ón'jezónk ongezond. Al tse vöal is -. onjezörgd' onbezorgd. Zie hant inne ónjezörgde auwe daag.

9 ónjods-óp'beie 194 ón'jods In de uitdrukking: Nuus vuur -, neem het me niet kwalijk. ónjuns'tieg ongunstig. ón'koste mv onkosten. ónkris'lieg onchristelijk. Inne - behandele. ón'kroed o onkruid. - verjeet nit. - wieëst i jidder jaad, in iedere familie heb je wel een zwart schaap. ón'mach v onmacht. Heë vool in -. ónmeug'lieg onmogelijk. ónmiensj 'lieg onmenselijk. ónmieë'sieg onmatig. ónnüe'dieg onnodig. Ónnüedieje muite. ónnüezel onnozel. Ónnüezele Kinger (28 december) Dat is ónnüezele kal. ón'paar onpaar, oneven. Die sjong zint-, die schoenen horen niet bij elkaar. ónpaas onpas. Die sjteet miech tsepaas en tse - vuur jen duur ón'ras m onrust(ig persoon). ón'reët o onrecht. Ze hant miech - aajedoa. 't - jeet bis an de hiemliesje poats. ón'reët onrechtvaardig, -jód (je)dijt nit. -jód kunt noeëts in 't dreide blód, onrechtvaardig verworven goed gaat vóór het derde geslacht verloren. ónrejeerd' onverzorgd, slordig. Heë ziet - oes. ónrejel'oneerlijk. ónrief' onrijp. ón'rouw V onrust. Iech maach miech -, ik maak me ongerust. Doe bis de - zelver ónrui'-ieg onrustig. Dat is inne ónrui-ieje jees. ónsjul'dieg onschuldig. onthao'de/onthauwe, onthool/onthauwet, onthaode/onthauwe onthouden. ón'trui v ontrouw. ón'trui ontrouw. Heë is zie woad-woeëde. óntserbrieëch'lieg onbreekbaar. óntsevrei'e ontevreden. ónuvverlaad' onoverlegd. ón'val m (ónvel) ongeval. Iech han -, iech bin - an 't viere. Ik kan wegens een ongeval niet werken. - trekke, een uitkering krijgen wegens invaliditeit. ónverbes'serlieg onverbeterlijk. ónverdór've onbedorven. ón'verdraag m onmin. Die leëve in -. E leeg sjaaf jieët -, armoede is vaak de oorzaak van ruzie tussen man en vrouw. ónverhofs' onverwachts. Heë sjtong miech - vuur jen duur ónverjès'lieg onvergetelijk, ón'vernónfv onverstand. ónvernunf'tieg onverstandig. ónversjemd' onbeschaamd. Heë lügtón'versjtank o onverstand. ónverzieëns' onvoorziens. ón'vrid m onvrede. ón'wil m onwil, onvermogen. Dat isjinne - va dem, dat is ónversjtank. Iech zien mienne eje -, dat bevalt mij helemaal niet. ónzi'cher onzeker ón'zinm onzin. ónzjeneerd' ongegeneerd. oog st o verkl (oge si) eugs-je oog. Ózzen Herjod noa de oge sjtèche, nooit tevreden zijn. E jód eugs-je óp inne han. Ich han de janse naat jee - ópee jedoa. Óp 't hillieg - plógge, moere. Inne an de oge aafzieë wat hem an de vót feit, overdreven zorg voor iemand hebben. Deë hat jee jód - in d'r kop, hij kan niet goed schatten. Oge óp of angesj 't potmanee, oge óp of nee d'r bül, kijk uit je ogen, anders word je bedrogen. Inne d'r sjtub oes de oge bloaze, iemand ongezouten de waarheid zeggen, 't - wilt óch jet han. Heë pitsjt e eugs-je tsouw, hij knijpt een oogje dicht. Inne e eugs-je pitsje, iemand een knipoogje geven. Dieng oge zint jroeëser wie d'r boech. Doe bis in mieng oge inne jauner. Drink wasser; doa krieste kloar oge va. Heë keek ziech de oge oes. Heë ziet krank oes de oge. Iech broech jinne noa de oge tse kiekke. Heë maachet oge (wie e kumpsje), hij zette grote ogen op. Dem is vöal vuur de oge kómme, hij heeft veel gezien in zijn leven. Doe zóts diech de oge oes d'r kop sjame. 't Woeët hem jreun en jeël vuur de oge. Haste dieng oge óppen ruk? Ook: Haste jing oge in d'r kop? Heë hauw naas en oge óp, hem ontging niets. Krieg diech de oge in heng, je moet scherp uitkijken (in het donker). Die tswai zunt wie kramp en -, die twee kunnen het goed met elkaar vinden. Wievöal oge has doe nog in heng? Hoeveel punten heb je nog? (bij het kaartspel). oogs 'plimp V wimper. oog'tsank m (oogtseng) hoektand. óp 1 op. - is -, 't Jeld is -. Vieëdel - zes, kwart over zes. Iech wees wat dat - ziech hat, ik ken de moeilijkheden. Óppen zie! Opzij! 2 open. De vinster is -. o'pa m (opaats) opa. óp'beie, boan óp/beiet óp, ópjeboane, opbieden.

10 195 óp'berme-ópligke óp'berme ophopen, 't Hau -. De sjanse -, óp'binge, bong óp, ópjebónge opbinden, opschorten. De vrauwe bónge ziech de sjótse óp. Inne jet - iemand iets wij smaken. óp'brèche, brooch óp, ópjebraóche, opbreken, openbreken. De sjtroas -. De brankkas -. óp'bringe, braat óp, ópbraad opbrengen. óp'broeze opbruisen. óp'doeë, dong óp, ópjedoa 1 oplopen, Heë dong ziech ing krankheet óp. 't Weer deet ziech dp,het weer klaart op. 2 opendoen. Heë dong de duur óp. Doch d'r mónk óp, doe je mond open. óp'drieëne 1 opdraaien, opwinden. De oer -. Drieën de zon ins óp, je kunt wel eens beter weer bestellen. 2 opjutten. Los diech nit -. óp'drieve, dreef ópvdrievet óp, opjedrève opjagen, opdrijven. De sjproats -. D'rpries -. Inne 't sjpel -, iemand op stang jagen, ópee'op elkaar. óp'enthaod m oponthoud, verblijf. óp'èse, oos óp, ópjèse opeten. óp 'friekkele (het kapsel) in orde brengen. óp'han, hauw óp, ópjehad ophebben. Iech han de bóttram óp. Heë hat jing jouw óp, hij is met het verkeerde been uit bed gestapt. óp'haode/óphauwe, hooi óp, ópjehaode/óphauwe 1 ophouden inhouden. Kling kinger hauwe waal ins d'r oam óp! Hod oam óp! Zeg liever niks! Los diech nit óphaode. Deë mós de heng -. Doa hilt ziech van alles óp, daar komt allerlei volk. Heë hilt ziech mit jezoks óp. D'r sjtrank wol -. 2 openhouden. Hod miech ins de duur óp. Heë lieët ziech va zieng vrauw de moei -, hij laat zich door zijn vrouw onderhouden. óp'heëve, hoof óp/beëvet óp, ópjehoave opheffen. A dem hieëft nog jinne honk zienne poeët óp, hij is een verachtelijk iemand. óp'helle een spel doen. Verberje -; ónger d'r dusj is mol, verstoppertje spelen; onder de tafel is honk. Noalofe -. óp'hoale, hoalet óp, ópjehold ophalen. óp'houw m ^ opbouw (van beneden naar boven). óp'hüeje, hüejet óp, ópjehüegd aanaarden. De ëepel en boeëne -. óp'hure, hoeët óp, ópjehoeëd uitscheiden, ophouden. Noe huët evvel alles óp! ópins' opeens, plotseling. óp'jaafv opgave, taak. óp'jaffele D'r breedloof -, de grond tussen de prei met de gaffel losmaken. óp'jeëve, joof óp, ópjejoave opgeven. óp'jelaad. Heë isjód-, hij is goed gehumeurd. óp'jelde, jool óp, ópjejole opkopen. óp'joa, jong óp, ópjejange 1 opgaan, 't Broeëd is ópjejange. 2 opengaan. Wens doe dat huurs, junt diech de oge óp. óp'jrave opgraven. óp'kaoche opkoken. óp'keufer m (ópkeufer) opkoper. óp'kiekke, keek óp/kiekket óp, ópjekèke opkijken. óp'kieppe opkippen. óp'kliere 1 opklaren. D'r himmel kliert óp. 2 voorlichten. De mam hauw heur doater ópjeklierd. óp'kneufe opknopen, losknopen. óp'kómme, koam óp, ópkómme opkomen. De zon kunt óp. Heë mós vuur dat kink -. 't Jezieëns kunt jód óp. Iechjeleuf nit dat d'r Frens nog ins ópkunt. (op de been komt). Doa kuns doe nit van óp, dat kun je financieel niet bolwerken. Dat kunt diech nog óp! Dat zal je nog opbreken. ^ naar boven komen. Wie sjpieë kuns doe óp? óp'kratse openkrabben. Heë hat ziech zie janse bee ópjekratsd. 't Meëdsje hat ziech ópjekratsd, het meisje heeft zich opgedoft. óp'krempele omslaan. Heë krempelt ziech de mouwe óp. óp'krieje, kreeg óp/kroog óp, ópkrèje 1 opkrijgen. Heë wurpt mit 't jeld, als wuur 't nit óp tse krieje. 2 open krijgen. Iech krien dieflesjnit óp. óp'kroame opbouwen. D'r maat ópkroame. óp'kroeffe, kroof óp, opjekraofe 1 opkruipen 2 door kruipen bezeren. Heë hat ziech de kneie opjekraofe. óp'kröppe opkroppen, 't Leed -. Doe mots nit alles -, je moet van je hart geen moordkuil maken. óp'kwelle, kwol óp/kwellet óp, ópjekwoue opwellen. óp'lane, lanet óp, ópjelane opladen. óp'lappe oplappen. óp'leëje, laat óp, ópjelaad opleggen. De mam hat 't bedfrisj ópjelaad, moeder heeft het bed van schone lakens voorzien. Deë rink is va zilver mit jood ópjelaad, het is een verguld zilveren ring. óp'leëve opleven. Zie hüs-je -, zijn huisje opeten. óp'ligke, loog óp, ópjeleëje 1 (ergens op) liggen. Die plaat likt nit richtig óp. 2 doorliggen. Heë hat ziech d'r janse ruk ópjeleëje.

11 óp loere - óp'sjtuchele 196 óp'loere iemand opwachten. Ze hauwe hem mit tswai man ópjeloerd. óp'loof, leef óp/lofet óp/lofet óp, ópjelofe oplopen. óp'loof m (ópleuf) 1 oploop. 2 omelette soufflée. óp'losse, loos óp/losset óp, óp'jelosse 1 oplaten. De kinger hant d'r voeëjel óp jelosse. 2 openlaten. Doe lieëts ummer de duur óp. óp'maache, maachet óp, ópjemaad 1 opmaken. Inne kóch -, een taart versieren. Jód ópjemaad is haof verkaod. 2 openmaken, openen. Maach de vinster óp. Heë hat e jesjef ópjemaad. óp'montere opmonteren, opvrolijken. óp'neëme/óp'numme, noom óp/nummet óp, ópjenoame opnemen. De mam noom heur kinke óp. 't Meëdsje hat 't tsimmer ópjenoame, het meisje heeft de kamervloer opgedweild. Iech num 't mit d'rfiengste óp. óp'neëmer m dweil. Deë keel züft wie inne -. óp'pakke, pók óp/pakket óp, ópjepakd oppakken. De mam pók 't kink óp. Jet verkleed -, Iets verkeerd opvatten. Vier pakke ós óp en junt. óp'pase oppassen, opletten. De piel -, zorgen dat het werk goed verloopt. Deë hat ópjepaasd, die heeft van de gelegenheid gebruik gemaakt. óppenuits' opnieuw. óp 'poetse 1 oppoetsen. De sjong -. 2 opdirken. 't Mademsje hauw ziech nog ins ópjepoetsd! óp 'potte oppotten. óp'rafe oprapen. Bij 't sjtrikke inne sjtich -. óp'reje, ziech ziech opwinden. Reeg diech nit zoeë óp, angesj weed diech 't hemme tse kót, doa weëdste vliddieg va. óp'rejoeng v opwinding. óp'reure oprakelen. óp'rieëkele/óp'rikkele oprakelen, opporren. Mit 't sjtucheliezer 't vuur -. óp 'rieëte, ziech overeind komen. óp'riese, rees óp/rieset óp, ópjerèse opbreken, openscheuren; opensperren. Ze hant 't janse jebun ópjerèse. Iech rees miech an d'r naai d'r doem óp. Heë rees de moei bis hingeweer óp. óp'róffe, róffet óp, ópjeróffe oproepen. óp'röpsje oprispen. Dat zal diech nog -, dat zal je nog opbreken. óp'rümme opruimen. óp'rutsje opschuiven. óp'sjisse, sjoos óp/sjisset óp, ópjesjaose opschieten, 't Koor sjuust jód óp. óp'sjlaag m opslag. óp'sjlisse, sjloos óp/sjlisset óp, ópjesjlaose ontsluiten, openmaken. óp'sjloa, sjloog óp, ópjesjlage 1 opslaan. Alles sjleet óp. 2 opkippen. Ing kaar sjlam -. óp'sjloekke opslokken. óp 'sjnappe opvangen. óp'sjnieë, sjneet óp/sjnieët óp, ópjesjneie opensnijden. óp'sjnoewe, sjnoof óp/sjnoewet óp, ópjesjnoave/ópjesjnoefd opsnuiven. óp'sjoere 1 opschuren. 2 openschuren, wond schuren. D'r sjtieve kraag hat miech d'r haos ópjesjoerd. óp'sjokkele opschudden. óp'sjóttele opdissen. óp'sjpeule opspoelen. De wèsj -. óp'sjpille uitspelen. Deë de vuurhank hat mós -. Sjun weer -, zich mooi voordoen. óp'sjprietse opspatten. óp'sjpringe, sjprong óp, ópjesjprónge opspringen. Iech han ópjesjprónge heng, ik heb gesprongen handen. óp'sjravele opkrabbelen, overeind krabbelen. óp'sjrieve, sjreef óp/sjrievet óp, ópjesjrève opschrijven. óp'sjrifv opschrift. óp'sjroewe m openschroeven. Kans doe d'r pot nit -. óp'sjtabele opstapelen. óp'sjtaoche, ópsjtaoche opstoken. Vier hant de letste koale ópjesjtaochd. óp'sjtèche, sjtooch óp/sjtèchet óp, ópjesjtaoche 1 opsteken. D 'r vinger -. Ing tsiejaar -. Mieng doater sjteecht ziech de hoare zelver óp. 2 opensteken. Ing bloar ópsjtèche. óp'sjtieppe opsteken; stutten. De kaarópsjtoa, sjtong óp, ópjesjtange opstaan. Ópjesjtange, plaatsj verjange. Doa sjton iech nit vuur óp, dat is mij te min. Iechjeleuf doe bis hü vrug ópjesjtange, jij bent ook goed wakker vandaag! óp'sjtoeës m (ópsjtües) beginstoot bij biljarten. óp'sjtoeëse 1 de beginstoot doen. 2 oprispen, opbreken. D 'r herrek is miech vliddieg ópjesjtoeëse. Dat zal diech nog -! 3 wond stoten. Heë hat ziech 't bee ópjesjtoeëse. óp'sjtóppe opvullen, opzetten. Inne voeëjel -. óp'sjtrieche, sjtreech óp/sjtriechet óp, ópjesjtrèche opstrijken. Inne d'r tsap -, iemands pols masseren (oude geneeswijze). óp'sjtuchele oppoken, opstoken.

12 197 óp'sjudde - órjelspief óp'sjudde, sjód óp/sjuddet óp, ópjesjód opschudden. Kaffieë -, koffie zetten. óp'sjuppe opscheppen. De tsoep -. óp'sjuve, sjoof óp/sjuvet óp, ópjesjoave/ópjesjuufd opschuiven. Sjuuft e bis-je óp, da kan doa nog inne zitse. óp'sjwelle, sjwol óp/sjwellet óp, ópjesjwoue opzwellen. óp'sjwense ophitsen. óp'takele optakelen. óp'toeëne ontdooien. óp'treëne, troon óp, ópjetroane optreden. óp'trekke, trok óp, ópjetrókke 1 optrekken. De moer mós bis drei meter ópjetrókke weëde. 2 opvoeden. Kinger - is ing j roe se kóns. 3 regelmatig omgaan. Mit zieng vrung -. óp'trit m het optreden, opstapje. Past óp vuur 't óptritsje, let op het opstapje. óptsóg m optocht. óp 'vaat V oprit. óp'valle, vool óp, ópjevalle 1 opvallen. Ze woare ing proem ópjevalle, ze waren erg opgevallen. 2 door vallen verwonden. Heë hat ziech de sjtier ópjevalle. óp'vange, vong óp, ópjevange opvangen. óp 'vauwe opvouwen. óp'veure opvoeren. óp'veure, ziech zich gedragen. óp'vleie, vloog óp/vleiet óp, ópjevloage opvliegen. óp'vrèse, vroos óp, ópvrèse opvreten. De verke hant alles - Deë vreest ziech óp va jif. op'vrizze, vroor óp/vrizzet óp, opjevroare opvriezen. óp'wade 1 opwachten. 2 bedienen. Heë lieët ziech hinge wie vure -. óp'wadóng v bediening. Uwer de - woar jee klage. óp'weeche losweken. óp 'werme opwarmen. Dat èse woar ópjewermde kroam. óp'werpe, ziech, worp ziech óp, ziech ópjewórpe zich verzetten. Doatjeën mós me ziech - D 'r wink hat ziech ópjewórpe, de wind is opgestoken. óp'winge st, winget óp, ópjewingd opwaaien. D 'r sjtórm hat de blaar ópjewingd. óp'winge si, wong óp, ópjewónge opwinden. Iech han jaar ópjewónge. óp'wirke, ziech zich opwerken. óp'wule opwoeien. óp'zage, zaat óp, ópjezaad opzeggen. E jediech óp'zats m opzetstuk. D'r-van de forneus. ópzats óp'zetse, zats óp, ópjezatsd opzetten, Weë mit kejelt mós óch mit -, wie de lusten wil hebben, moet ook de lasten dragen, óp'zichv toezicht. óp'zichter m opzichter. opzie' opzij. Jank e bis-je -. óp'zieë, woar óp, ópjeweë op zijn. óp'zoeffe, zoof óp/zoeffet óp, opjezaofe leegzuipen. óp'zoege, zoog óp, ópjezoage opzuigen. or'de m orde; onderscheiding. Inne jeeslieje -, een religieuze orde. or'dentlieg, orrentlieg behoorlijk, fatsoenlijk. Dat zint ordentlieje lü. Deë hauw ze - zitse, die had een behoorlijk stuk in zijn kraag. Deë hauw ze - jesjoerd krèje, die had een flink pak slaag gekregen. ordieneer' ordinair. ord'nóngvorde. orie'kel v aurikel. orjanis' m (orjaniste) organist, ór'jelv orgel. ór'jelspiefv orgelpijp. Deë jècht wie ing - zijn adem piept. Die hauwe kinger wie de órjelspiefe, die hadden kinderen van klein tot groot.

13 ós-palm'tak ós ons (pers. en bez.vnw.) An - kanjinne tieppe. - kent -. Ózze pap. Ós mam. Ós kink. Vier hant 'tost draa jedoa. os'teo oosten. os 'wink m oostenwind. D'r- kunt va Roa. D'ris vrieë. óf se mv etensresten. An dusj darfs doe jing - maache. Went um Litmes (2 februari) de zon in de keëtse sjiengt, da mós d'r sjieëfer de - verware. Als op Maria-Lichtmis de zon schijnt, moet de herder zuinig zijn met het voer (want dan zullen er volgens het volksgeloof nog veel winterse dagen komen).