219 sja'de-sja've. sja'de schaden. sjaf V (sjefte) laarzeschacht, bovenleer van schoenen.

Transcriptie

1 218 s sein'droad m ^ gevlochten metalen draad waarmee seinen bediend worden (licht of geluid). sein'hammer m ^ seinhamer of seinhandle. sein'jeëverm ^ seingever. sienjaal' o signaal, sein. silvester m ^ ook: sjtielletrekker sylvester, stijlentrekker. Mit d'r- iezere sjtielle oes d'r auwe trekke, de ondersteuningen uit een ontgonnen gedeelte wegnemen met behulp van de sylvester. sjaa st m schade. Iech han jee miensj -jedoa. 't Zal dienne - nit zieë, wens doe mitdees. Zouwe vier d'r-dele? sjaad ^/jammer. - is went ing kouw in de baach sjiest (omdat dan de mest verloren gaat), 't Wuur - went 't mörje reenet. sjaaf st V schaaf, koolschaaf. D 'r kappes-sjaver jong mit de - langs de hoezer sjaaf si o verkl sjèfje kast. E leeg -jieëft ónverdraag, armoede is vaak de oorzaak van ruzie tussen man en vrouw. sjaaf'mets o (sjaafmetser) mes van de koolschaaf. sjaaf sjpieëne mv schaafkrullen. sjaal ^f V (sjale si) verkl sjeëlsje schil, schaal. Wie auwer de noos, wie heller de ~, oude mensen hebben vaak een harde kop. Besser e haof ai wie ing leeg -. Dem jeucht de -, de broodkruimels steken hem. Ing - mit obs. sjaal si verschaald, 't Beer is -. sjaam'sjong mv schaamschoenen. De - oesdoeë, alle verlegenheid opzij zetten. sjaat si m (sjeët st) /v schacht, sjaafbók m (sjaatbuk) ^ schachtbok. sjaaf hód m (sjaathud) ^ mijnpet, schachthoed. sj aafhuier m ^ schachthouwer. sjaaf koale mv ^ schachtkolen. sjabauw' m slechte jenever. sjabbeleer' o scapulier. sjabel'sje o voetenbankje. sjach schaak. sj ach'tel v doos. Doch de nui sjong in de -. Die auw - hat nog inne mitkrèje, die oude vrijster heeft er nog een aan de haak geslagen.

2 219 sja'de-sja've sja'de schaden. sjaf V (sjefte) laarzeschacht, bovenleer van schoenen. sjaffe (hard) werken klaarspelen. Dat has doe nit alling jesjafd. Deë leures maat zieng eldere jet tse -die vlegel bezorgt zijn ouders heel wat last. Vier mósse zieë, dat vier dat oes de welt -, we moeten zorgen dat daar niet meer over gepraat wordt. Iech wil mit dem nuus mieë tse - han, ik wil niets meer met hem te maken hebben. sjaf'te schaften. sj aft 'tsiet v schaf ttij d. sjajreng' m chagrijn. Heë vroos ziech óp va -. sjakef kleed o (sjaketkleier) verkl sjaketkleedsje mantelpak. sjal, sjaal st v verkl sjelsje sjaal. sjal ^/m klank. sjal'laoch o (sjallöcher) galmgat. sjal'le schallen, 't Sjallet durch 't janse hoes. sjaloeës'jaloers. Meëdsjere zint jauw - ópee. sjalot' m sjalot. sjalte si schakelen. Deë sjalt nit richtieg, die is niet goed wijs. sjal'ter m (sj alter) schakelaar, sjal'ter ö loket. sjalt'joar o schrikkeljaar. sja'me, ziech zich schamen. Heë müet ziech de oge oes d'r kop -. Sjaam diech jet! Sjaams doe diech nit? Doe zouwst diech waal jet -! sjammof v chamotte. sjamp m (sjemp) ^ schoor, steunpaal. sjam'pe schampen, afketsen. sjampe're, sjamperet, sjampeerd ontsnappen. Heë is Jodsejedank sjampeerd. sjamp'sjoes m (sjampsjüs) schampschot. sjamp'sjtee m (sjampsjting) schamppaal. sjand st v schande. Dat is ingjödlieje -, ing ieëwieje -. sjandaal' o schandaal; lawaai. Kinger, maat nit zoeëvöal -! sjanda'le lawaai maken. Huur die kinger -. sj andarm, sj endarm, sjandiet m gendarme. De jonge sjpieële rauber en sjandiet. sjan'demieësieg schandalig. sjan'ge maache (eten) verspillen, weggooien. Wat vier allemoal -, doa wuur mennieg erm miensj vroeë mit. sjangele're, sjangeleret, sjangeleerd schade toebrengen. Meëtszon en aprilswink - mennieg sjun kink. sjangzje're, sjangzjeret, sjangzjeerd changeren. Die zie sjangzjeert. sjans V takkenbos. sjans V kans, sjans. Heë hat zieng sjanse jehad, ewer ze nitjenótsd. Bij dat meëdsje haste überhaupjingsjan'se flirten, sjansen. sjan'sedroad m ijzerdraad om takkenbossen samen te binden. sjan'seknuppel m knuppel om ijzerdraad strak aan te trekken. sjaos m (sjaos) verklsjaos-je 1 scheut, stok. D'r droevvesjtok is nit kapot; heë kriet alwerm nui sjaos. 't Kink hat inne -jemaad, het kind is een flink stuk gegroeid. 2 schot. ^ D'r- brent, de lont brandt, 't Is inne - hingerblève, een lading is niet ontploft. Doe bis jinne -polver weed. sjaos o (sjaoser) verkl sjaos-je lade. 't Likt in 't ungesjte -. Doe hingst miech 't - oes, je hangt me de keel uit. Die leëve oes 't -, ze nemen geld uit de kassa zonder het te noteren. sjapeng' m spitskool. Heë is noa -, ik weet niet waar hij is. sjarneer' st o scharnier. Auw poatse hant auw sjarnere, oude mensen zijn niet meer zo goed ter been. sjarne're in de scharnieren draaien. De duur sjarneert nit richtieg. sjar're scharrelen, schrapen. De honder-in d'r drek. Iech han d'r kies óp inne hoof jesj ard. Pötsje - (kaartspel). sja'tere snateren; schateren. Huur ins wat de jaos -. sjats m verkl sjets-je schat, lieveling. Doe bis 't sjets-je van de oma. sjattai'e luidruchtig door elkaar praten. Óp 't kaffieëkrens-je woare de vrauwlü nog ins an 't -! sjaf te m schaduw. Heë is nog mar inne - va wat heë vruier woar Heë vilt uwer zienne eje -, hij is slecht ter been. Woa lit is, is óch -, alles heeft zijn voor en tegen. sjatül', sjatoel' v 1 kistje voor sieraden of geld. 2 oud wijf. Doa kunt die auw - werm. sjaus'lieg afschuwelijk, sjau'term grapjas. sjauw st V verkl sjausje schuif, grendel. Doch de - óp de duur De - van de oaventspief. sjauw st V schoorsteen. De - veëje. sjauw'kas 5/ v etalage, sja've afschaven.

3 sjaviejaat'- sjel leboom 220 sjaviejaat' v troep. De tant koam mit de janse - kinger óp bezuk. sjavouw' V, sjavou'wekoeël m savooiekool, Deë hat mieë jeluk in de sjavouwe wie in de liebe. sjedammer m jenever, sjeed o grens tussen percelen, Heë hat uwer 't - jebouwd. sjeëd'lieg schadelijk, sjeed'poal m (sjeedpöal) grenspaal, sjeed'sjtee m (sjeedsjting) grenssteen, sjeef st m, sjeeft st o kreupele, 't Is inne erme -, evvel heë doogt vuur d'r dauvel nit. sjeef 5-/, sjeve st scheef, krom, schuin, mank. Dat is - en sjeël jemaad. E bis-je - is Engliesj, het mag wel een beetje scheef zijn, Doa hingt d'r hoeszeëje -, daar is de huiselijke vrede verstoord. Da biste evvel-jewikkeld! Dan vergis je je lelijk! sjeël si, sjeële st scheel. Dat is inne sjeële ül (scheldwoord). D'r sjeël kiekt mit 't linker oog in 't reëter weste-tèsj-je, hij kijkt naar de Klundert, of Willemstad in brand staat. Ze woare sjeël van d'r honger sjeë'le st scheel kijken. Heë sjeëlt e bis-je. sjeë'le si schelen, 't Kan miech nuus -. sjeer'moel v verkl sjeermülsje zacht, zoet broodje met een gleuf in het midden. sjeer'sjóttel v scheerbekken. 5i[/ inne razierer hong vruier ing kóffere - oes. sjees v sjees. Ook spottend voor: oude fiets of auto. sjeë'ter v een vrouw die luid praat of lacht. sjeë'tere schateren. sjef fel m schepel, halve mud. Inne - antratsiet woaget 37 Vi kilo, inne - sjaatkoale 45 kilo, inne - aierkoale 45 kilo. sjef'felewies In de uitdrukking: Deë verdeent 't jeld-. sjei st V scheiding; schede. Heë dreët de - links. De - van d'r bril, het brillenhuisje. sjei'e, sjeiet, jesjiede/jesjeie scheiden. sjek m gevlekt dier. Inne - hat me bij peëd, doevve en hung. sjek'kieg gevlekt. sjel st V bel. Went jidderinne dem jet feëlet, e sjelsje aahai, dat jeuf e jekliengels! sjel'laasj si m karbonade, Ing rij -. sjel'ie bellen. Went dienne pap noa heem kunt, da hat 't vuur diech jesjeid, als je vader thuiskomt, dan zwaait er wat, 't Hat vuur hem jesjeid, hij zal het niet lang meer maken. sjel'ie schillen. De eëpel -. Wenste nit tsevreie bis, da krieste nieëkstens e jesjeid sjteks-je, als je niet tevreden bent, krijg je in het vervolg helemaal niets, sjel'leboom m (sjelleboom / sjellebeum) schellenboom. sjelleboom ^ ^

4 221 sjelm - sjienhillieg sjelm m schelm. Went d'r- en d'r rauber ziech sjtrieë, da kriet inne ierlieje man zie peëd tseruk, als de kok met de keukenmeid kijft, dan weet je waar de boter blijft. sjel'mets o (sjelmetser) verkl sjelmets-je schilmes. sjem'de v schaamte; schaamdelen. Jing - ijen lief han. Ziech de - bedekke. sjenanf, sjeneer'lieg gênant, pijnlijk. sjen'de In de uitdrukking: Ermód sjend nit, armoede is geen schande. sj ene're, ziech, sjeneret ziech, ziech sjeneerd zich generen. Doe broechs diech nit tse sjenere. sjen'ke, sjónk/sjenket, jesjónke schenken, cadeau doen, Iech los miech van d'r Tsinterkloas jet -. Me zouw d'r wieët nuus - (gezegd, als iemand zijn glas niet leegdrinkt). Iech han mieng kinger nüng mond jesjenkd, negen maanden lang heb ik mijn kinderen de borst gegeven sjen'kel m (sjenkel) raamdorpel. D'r - van de jroeëse vinster is rót. sjep v schep. Ing - eëtsetsoep. sje're, sjoar / sjeret, jesjoare scheren. De hek -. Alles uwer inne kamp -. Heë hat de krüng jesjoare, hij heeft de kruinschering al gehad. sjererij' v gedonder, last. Hod diech droes, da kries doe óch jing -. sjerf ^f o (sjerve(r) si) scherf. Sjerver bringe jeluk. Wat bild dat aod - ziech i? Wat verbeeldt die oude vrijster zich? sjerp si scherp. Zoeë - wie ing zül, wie ing vlem. D 'r wèg maat ing sjerpe drieën. De tsaos is -. Dat vrommesj hat ing sjerpe tsong. Iech mós dem - óp de vingere kiekke. Heë is zoeë - wie inne haan, heë is - óp vrauwlü, hij zit altijd achter de vrouwen aan. ^ D'r sjerpe, een steile pijler. Heë wirkt in d'r sjerpe. sjer'pe scherpen, slijpen, punten, 't Mets- Inne poal -, een paal spits maken. sjef se schatten, waarderen. Iech sjets dat die reparatoer duur weed. Iech wees deë miensj tse -. sjeu'ter m (sjeuter) schuiver. Heë hauw inne vieze -jemaad. sje've st mank lopen. sjieb'bele rollen. Kepje - (kinderspel). Ze sjiebbelete van d'r laach, ze rolden over de grond van het lachen. Los d'r janse beëdel mar -, laat de zaak maar waaien. sjie'ber m (sjieber) 1 zwarthandelaar, smokkelaar 2 oude dans. sjiech V (sjiechte) 1 laag. De koale ligke in sjiechte, jesjeie durch sjtee. Ing - vet woar uwer 't iezer 2 ^ dienst, 't Joof daagsjiech, middaagof nommedaagsjiech en naatsjiech. Iech han - jemaad, het werk zit erop. sjiech'loeën m ^ dagloon. Iech wirk nit mieë i -, iech wirk in akkoad. sjiech'lüener m dagloner. sjiech'nommer m ^ controlepenning. sjieë'fer st m (sjieëfer) herder. Went um Litmis de zon in de keëtse sjiengt, da mós d'r-de ótse verware, als op Maria-Lichtmis de zon schijnt, moet de herder zuinig zijn met het voer (want dan komen er volgens het volksgeloof nog veel winterse dagen). sjieë'fersjupsje o klein schopje aan de herdersstaf. sjieëm st m schaduw. sjieë'mer m schemering. Tusje - en duuster, tussen licht en donker. sjieë'mere schemeren, 't Sjieëmeret al ier vier heem woare. sjieën st v scheen(been). Danke, iech sjtoeës diech óch ins ing bloa - (ironisch voor: ik zal je ook wel eens een plezier doen), Inne tjeën de sjieëne treëne. sjief st V schijf, Ing - woeësj. Va dem kans doe diech ing - aafsjnieë, aan hem kun je een voorbeeld nemen, sjie'fer mieisteen, sjiek m pruimtabak, E rölsje -, E prümsje -, sjiek chique, E - mademsje. sjiekaan' v briefkaart met spottende voorstelling en/of tekst, sjiekane're, sjiekaneret, sjiekaneerd, sjokkenere chicaneren, vitten, sjiek'ke pruimen. sjiek'saai o lastpost. Doe bis e - van e kink. sjiel'fere schilferen. sjiel'pe sjilpen. De meusje -. sjiem'mer m waas. Inne - vuur de oge han. sjiem'mere glinsteren. sjien si m (sjieng st) 1 schijn, schijnsel. 2 bankbiljet. Dat kost diech e paar sjieng sjere. 3 ^ ziekenkaart. Iech kan nit mitjoa; iech han d'r-. sjiene/sjienge, sjeen/sjienget, jesjiengd schijnen. Went 't rent en de zon sjiengt, da hat d'r duvel kirmens. Me mós nit mieë - wille wie me is. Kwieëzele en bejienge zint nit wat ze sjienge. sjienhil'lieg schijnheilig. Doch nit zoeë -.

5 sjiep - SJIS se 222 sjiep In de uitdrukkingen: Ze woare óp -, ze waren de hort op. Heë hauw e meëdsje a -, hij had kennis aan een meisje, sjier stvl schaar, 2 het breder uiteinde van een kegelbaan. sjier si zuiver. Doa is jinne foezzel vet aa, dat is - vleesj. sjie're st een paard inspannen. Sjier hü ins d'r bles. sjie'resjliefer m scharenslijper. Doe bis inne richtieje -, je bent een onhandige kerel, sjier'pe sjirpen. DV krichel sjierpt d'r janse oavend. sjies si schijt. Doa han iech - aa. Reeg diech nit óp vuur jidder -, maakje niet druk voor elke onbenulligheid. Doe hasjet-veeu Wat maak jij een kouwe drukte! sjie'se, sjees/sjieset, jesjèse schijten. Sjies diech jet, da haste jet! 't Is diech jet jesjèse. Je kunt me de pot op! Heë sjees zie modder in hoes, hij deed thuis net wat hij wilde. sjies'hoes o schijthuis. sjies'-jong m snertjong. Zónne - wilt zie vadder nog jet liere! sjif o (sjifter) schip. sjifsjokkel v kermisschommel. sjik'ke sturen, zenden. D'r ieësjte april sjikt me dejekke woa me wil. sjik'ke, ziech 1 zich schikken. Vier mósse ós i Jodsnaam dri sjikke. 2 wennen. Iech koeët miech bij die vreëm lü nit sjikke. 3 passen. Zoeëjet sjikt ziech nit. 4 gedijen, 't Kinke sjikt ziech jód. sjild si o (sjilder) schild, naambord, uithangbord. Hat uur jee - an de duur? sjil'derbaar v hoge, stenen pot met 1, 2 of 3 schildjes erop aangebracht naargelang de inhoud (10, 20 of 30 liter). sjil'dere st schilderen, wachtend heen en weer lopen. Wat bis doe hei an 't -! sjil'derhüs-je o schilderhuisje. sjilderij' o schilderij. sjild'sje st o duif met een donkere borst en witte vleugels. sjin V rail, ijzeren balk. sjink V ham. Jereuchde -, jekaochde -, rüe -. Went de Hollender sjinke sjnieë, mósse de Pruse honger lieë (spotvers uit de Eerste Wereldoorlog). Sjinke kloppe (gezelschapsspel). sjin'keknoach m been van de ham; spottend ook voor: viool. Bis doe werm óp d'r- an 't zeëje? sjin'kesjelm m grappenmaker. sjin'ne, ziech zich afbeulen. - wie inne honk, wie inne karehónk. sjin'oas o (sjinöaster) verkl sjinöas-je vlegel, schelm. E bijderhank -. sjirm si m (sjirm st) paraplu. sjirm si o scherm. E - vuur d'r oavent zetse. sjirm'heer m beschermheer. sjis'boed V vera;/ sjisbuudsje schiettent op de kermis; slecht befaamd café. sjis'buun V ^ beveiliging van de transportband tijdens het schieten. sjis'doeës V ^ blikken doos voor schietmateriaal. sjis'droad m (sjisdröad) /v dunne schietkabel. sjis'huier m ^ schiethouwer. sjis'laoch o (sjislöcher) 1 ^ boorgat voor de springstof. 2 ^ nis in de wand voor dekking tijdens het schieten. sjis'loeëd o schietlood. sjis'meesterm ^ schietmeester. sjis'patroeën V ^ dynamietpatroon. sjis'polver m buskruit. sjis'se, sjoos/sjisset, jesjaose schieten. Bauw hauw d'r jeëjer inne haas jesjaose. ^ D'r krans -kringvormig aangebrachte dynamietladingen tot ontploffing brengen. sjilderbaar

6 223 sjlaaf-sjlem sjlaaf 5f m slaaf. Vunnef meëdsjere en inne jong, is d'r jong inne jraaf, vunnef jonge en ee meëdsje, is 't meëdsje inne -. sjlaag si m (sjleëg st) verkl sjleëgs-je 1 slag. Ziech mit inne jekke - dervanaaf maache (met een kwinkslag) Heë pareret d'r -. Weë jet derhin maat, kriet sjleëg. Inne - en doe sjtees in 't hemme! Doe has hü nog jinne - jedoa. - hauwe of angesj van de din aaf, in de maat slaan of anders van de dorsvloer af. Iech bin va - aaf, ik ben uit mijn ritme. Vier kómme jinne - wieër, we schieten geen donder op. Heë hat inne - in 't koffer, inne - mit d'r wolbermai, inne - mit 't mattiesbijele,hi] is niet goed wijs. Heë koeët nit a - kómme. Iech kom bij dat meëdsje nit a -, ik heb geen kans bij dat meisje. 2 duiventil, klep. De doef zoos óp d'r -. 't Jöngs-je hat d'r - van de boks eraaf. D'r - van de kaar, de achterklep van de kar. 3 beroerte, hartinfarct. Inne - óp 't hats krieje. An inne - sjterve. Miech truft d'r -, nu sta ik paf. 4 ogenblik, poosje. Zets diech inne -. Zouwe vier inne - kate? Zullen we een spelletje kaarten? Help miech inne -, help me een handje. 5 raamluik. Maach de sjleëg tsouw. 6 In de uitdmkking: Dat likt wied oes d'r -, dat is ver uit de buurt. sjlaag o soort. Doa woent e jans anger - lü. sjlaag'bedraag o domme, luie vrouw. Jek-! sjlaag'boom m (sjlaagboom/sjlaagbeum) slagboom. sjlaagdoeb 'bel m lange sladood. sjlaag'hudsje o slaghoedje. sjlaag'kaar v kipkar. sjlaag'reen' m slagregen. sjlaag'zie' v westkant, kant van waar meestal de regen komt. sjlab 'bere morsen. Sjlabber diech nit vol. Iech hauw mie sjwester sje jesjlabberd, ik was mijn zusje in het gedrang kwijtgeraakt. sjlab'berlepsje o slabbertje. sjlabberóns' v, sjlabrón'tsiejoes v slappe koffie. sjlach V slacht. D'r november woar vruier de tsiet van de -. sjlachte slachten. sjlach'tes o slachthuis. sjlad'der, sjledder v snater. Hod dieng -! sjlad'dere, sjleddere vlug en veel spreken. sjlaif V strik, 't Meëdsje hauw ing sjun - in de hoare. sjlam m 1 modder. 2 kolenslik. Neum ins drei sjwatse wöad: koale, jris en -! sjlamaz'zel m narigheid. Doa kries doe - mit. sjlam'bazengm, sjlam'koel V ^ slikbassin. sjlam'mei v slons. sjlam'pieg slordig. E-joelsje, een slordig vrouwmens. sjlang st V verkl sjlengs-je slang. sjlang'eboor o spiraalboor. sjlank slank. sjlaos o (sjlaos/sjlaoser) verkl sjlaos-je slot. 'tumdrieëne, de sleutel omdraaien. sjlap slap. Dat is sjlappe kroam, dat is niet veel zaaks. - maache, niet meer mee kunnen, op zijn. sjlap'sjwans m (sjlapsjwens) slappeling. sjla'teboeëne mv slabonen. sjla'tekómp m (sjlatekump) slakom. sjla'tevoeëjel m slimmerik, grappenmaker. sjlauw si m In de uitdrukking: Doa kroog iech jinne - oes, daar werd ik niet wijs uit. sjlauw si, sjlauwe st m slim, sluw. E - keëlsje. Dat is inne sjlauwe foeks. D 'r sjlauwe an naas han, lont ruiken. Heë hat inne sjlauwe boech, sjaad datte runt (gezegd als men twijfelt aan iemands intelligentie). sjlauw'berjer m slimmerik. sjla've zwoegen. D'r janse daag - en drave. sjlaviefsje o slip van de jas. Depoliesse hauwe hem mit 't -, de politie rekende hem in. Inne mit 't-pakke, iemand bij zijn lurven pakken. sjiech'ter m (sjlechter) slager. sjleef'bak m (sjleefbek) sleepbak. sjleefhoak m, sjleefiezer o ^ ijzeren bout die op een helling achter de laatste mijnwagen werd gehangen, om het temgglijden te verhinderen. sjleef'hoots o traag persoon, sjleët slecht, 't Jeet hem jods-erbermlieg -. Uur hat waal - weer mitbraad. Inne - maache, iemand in een kwaad daglicht stellen. Heë pramet dem ing en die woar nit van sjleëte eldere, hij gaf hem een klap en die was raak. Doamit woar heë nit - jevare, daarmee was hij niet slecht af. 't Is miech -, ik voel me niet goed. sjleët'reem m onbetrouwbaar iemand. sjle'fe slepen. D'r inne dreët 't krüts, d'r angere sjleeft 't. Ziech durch 't leëve -. sjie'jel m ^ mijnwerkershamer. sjiek V ^lak. -, -, kóm eroes I die hoes is verbrankd I en al dieng kinger zint mit verbrankd (kinderliedje). sjlek'ketsieroop m middel tegen de hoest. sjlem si m slemp. In de winkteroavende kaochet de mam döks beersjlem.

7 sjlem'me-sjlof 224 sjlem'me 1 ^ de watergalerij van slik vrijmaken, 2 ^ met water en zand een sleuf vullen, sjien'tere slenteren. sjiep V sleep van een japon. sjiep'per m ^ sleper. sjlich m (sjlich) 1 vaardigheid. Urjens - aa han. 2 streken. Hui diech vuur dem zieng -. sjlieb 'bere slibberen. Heë loos alles -, hij verwaarloosde alles. sjlie'che, sjleech/sjliechet, jesjlèche sluipen. sjlie'ë st slee, stroef. Iech han - tseng van de krikke. sjlieë'doar m (sjlieëdöar) sleedoorn. Ing krik is devrüetvand'rsjheëferieg slaperig. sjlie'fe, sjleef/sjliefet, jesjlèfe slijpen. Dan mósse vier mar drüeg -, dan moeten we maar eten zonder erbij te drinken, sjlie'ferm slijper. sjlief'sjtee m (sjliefsjting) slijpsteen. sjliem si m slijm. - óp de bros han. sjlieps V stropdas. sjlies si m slijtage. An deë antsóg is jinne -, dat pak verslijt niet. sjlie'se, sjlees/sjlieset, jesjlèse slijten. Dat sjliest mit d'r tsiet. Dat is jesjlèse en verjèse. sjlies'lieg uiteindelijk, tenslotte. sjiiet V1 slee. 2 ^ open mijnwagen voor het vervoer van materialen. sjliets, sjlits m spleet, split, 't Meëdsje hauw inne -in d'r rok. sjlief sjong m (sjlietsjong) schaats. - lofe, schaatsen. sjlief te sleeën. sjlief trómpe mv, zie'trómpe mv ^ opstaande ijzeren palen van de 'sjiiet'. sjlif m scherpte, snede. Dat mets hat inne jouwe -. sjlik'ke slikken. sjlik'sjtuk o adamsappel. Trek kries doe ing ónger 't-! sjlim si, sjlimme st erg, slecht. Is 't - mit d'r kranke? Went 't weed, da drieëne vier e lümelsje drum. D'r Joep is jinne sjlimme keel! Deë hat jet sjlims, die heeft een ernstige ziekte onder de leden. Jodsejedank, 't is nüks sjlims passeerd. sjlip m slip. De kinger hange de mam d'r janse daag an d'r -, de kinderen hangen de hele dag aan moeders rokken. sjlip'perok m (sjlipperök) jacquet. sjlis'se, sjloos/sjlisset, jesjlaose sluiten. Heë sjluust de vinster 't Kappes sjluust ziech al, de kool begint te sluiten. De jesjlaose tsiet, de besloten tijd. sjloa, sjloog, jesjlage slaan. Vuur dem hat de letste sjtond jesjlage. Heë hat de klink jesj lage,hi] heeft het loodje gelegd. Dat sjleet nit i hoal beum, dat gaat je niet in je kouwe kleren zitten. Dat is jehouwe wie jesjlage, dat is lood om oud ijzer. Sjlon diech dat oes d'r kop, zet dat uitje hoofd. De baan -baantje glijden. Deë isjans oes d'r aad jesjlage. Noe sjleet Jod d'r duvel doeëd! Dat is het toppunt! Nou zeg ik niets meer! Heë sjleet mar jet dernoa, hij slaat er maar een slag naar. Doe sjloog hem d'rftoeppet, toen kreeg hij angst. Deë hat ziech jet in d'r nak jesjlage! Die heeft zich wat in huis gehaald! Dat sjleet in de papiere, dat loopt in de papieren. sjlöa'ner m vechtersbaas. sjlod'der m handigheid, slag. Doa hat heë - aa. Heë hat d'r- tse pakke. Alles wilt zieng jewende han en 't mès sjpreie zienne-. sjlod'der V slons. sjlod'dere heen en weer slaan, meetrekken, laveren, flappen. Ze sjloddert mit d'r sjroebloemmel. De mam sjloddert mit 't kink. D 'r volle sjloddert uwer jen sjtroas. De nase vaan sjloddert an d'r sjtek. sjlod'derieg slonzig. sjlod'derjanus m sloddervos. sjlod'derzeel o 1 kabel aan de onderkant van de lift. 2 scheldnaam voor een langzame werker. sjloeb m verkl sjlübsje 1 pantoffel. 2 sul. Dat is inne jouwe -. 3 ^ kapschoen. sjloech si m (sjluuch) verkl sjluuchs-je slang; gummistok; Ziech óp inne d'r- sjpeule, op andermans kosten bier hijsen. sjloef'fe sloffen. Hef de vus óp en sjloefnit zoeë. sjloek m (sjlük) verkl sjlüks-je slok. sjloek'ker m sloeber, 't Is mar inne erme -. sjloem'mer m sluimer. sjloem'mere sluimeren. sjloes m einde. Mit jet - maache. - im doom! Nou is het afgelopen! sjloes 'mangel si v rieten sluitmand. sjloe'ver m modder. sjloe'vermoei v kwijler. sjlof m verkl sjlöfje slaap. D'r sjtee trof hem an d'r-. D'r betste - hat me vuur tswelf oer Iech han d'r-in e bee.

8 225 sjloffe-sjnakoes' sjloesmangel sjloffe, sjleef/sjloffet, jesjloffe slapen, - wie inne bók. Went heë 't bed mar rücht, da sjlieëft heë al. Mit de honder -joa, mit d'r haan ópsjtoa. Inne - Tómmes. E ónjeluk sjlieëft lies, een ongeluk zit in een klein hoekje. Me mós ziech nit ieëder oesdoeë bis dat me -jeet. sjlof'kammeraad m slaapje, sjlos o (sjlösser) verkl sjlös-je slot, kasteel, sjlos'hónk m In de uitdrukking: Heë hüllet wie inne -, hij brulde alles bij elkaar, sjlos 'ser m bankwerker, sjlosserij' v kleinsmederij, sjlurpe slurpen, sjlus'selm sleutel, sjlus'sel(s)blom v sleutelbloem, sjlus'selsbónd m sleutelbos, sjlus'selslaoch o (sjlusselslöcher) sleutelgat. sjmaach m smaak. Went me d'r koar hat, wilt me óch d'r- han,dat smaakt naar meer. sjmaa'che smaken. Los 't diech -! sjmaal si, sjmale st, smal, mager. Inne sjmale wèg. Wat bis doe - woeëde. sjmaal'hanze karig leven, honger lijden. sjmag'ke een pak slaag geven. Mots doe zejesjmakd krieje? sjmak m (sjmagke) smak, klap, Mit inne - vloog de duur tsouw. Heë kroog orrentlieg sjmagke. sjmak'ke smakken. Sjmak nit zoeë bij 't èse. Iech sjmakket hem de duur vuur de naas tsouw. sjmalts o reuzel, vet. sjmalts'-atleet m spottend voor: een mager persoon. sjmaröf ser m klaploper, sjmech'tieg tenger. sjmeie smeden. sjmei'koale mv smeekolen. sjmek'lekker m lekkerbek. sjmid m (sjmei) smid. sjmid V smidse, smederij. Mit 't peëd noa de - joa. sjmieël st v 1 smele, 2 lange grashalm. 3 haarsliert, sjmieë'lesjtreufer m bangerik, sjmieë'lieg spichtig, miserabel, E - keëlsje. 't Woar hem -jejange. sjmier si m smeer, rotzooi, Hod diech d'r janse -! sjmier'brij m smeersel van melk, meel en eieren als broodbeleg, sjmie're 1 smeren, Inne jet óp 't broeëd -, iemand iets op zijn brood geven. Mit - kuns doe wieër wie mit jouw wöad. Deë hat ze werm ins jesjmierd, hij zit weer op zijn praatstoel. 2 vuil worden. Dat kleed sjmiert jauw. 3 kaartterm. sjmies, sjmies'reën si m motregen. sjmie'se motregenen. sjmik v zweep. Mit de - draajoa, er flink achterheen zitten. Dat jeet wie ing -, dat gaat als gesmeerd. sjmik'ke met de zweep knallen. sjmik'keköadsje o touwtje aan het eind van een zweepkoord. sjmik'kesjnoor o zweepkoord. De moei jeet hem wie e -. sjmil'tse, sjmólts/sjmiltset, jesjmóltse smelten. sjmir'jel m smergel, schuurpapier. sjmir'jele schuren. De forneus-. sjmoed'delieg vuil, onzindelijk. ^ - wz^/. sjmoek m sieraad, sieraden. sjmoek'kel m smokkel. sjmoek'kele smokkelen. sjmoes'laache gnuiven. Wat zut ier tswai werm an 't-? sjmoe'ze st smoezen. sjmoe'zer m vleier, sjmor're sudderen. De broadwoeësj is 'tfainste, went ze lanksaam jesjmord hat. sjmük'ler, sjmük'keler m (sjmükler/sjmükkeler) smokkelaar, sjnabbele're smullen. sjna'be, sjnave st slaan. Iech sjnabet hem ing. sjna'bel m verkl sjneëbelsje snavel, bek. sjnak recht, rechtop, rechtstreeks. D'r poal sjteet -. Los diech nit zoeë hange, doe mots -joa. Kóm - óp heem aa. sjnakoes' rechtdoor. Vier mósse hei -joa.

9 sjnal - sjoaf 226 sjnal st V verkl sjnelsje gesp. sjnal'le gespen. sjnap m verkl sjnep(s)je greep; koopje. Doa has doe e sjnepsje aajehad. In d'r oesverkoofkan me döks e sjnepsje maache. sjnap'pe snappen, grijpen, pakken, snakken, happen. Weë sjnapt deë hat, hebben is hebben, krijgen is de kunst. Iech han ing kauw jesjnapd. Dat sjlaos sjnapt nit. Heë sjnappet noa oam. Jet vrisje lófsjnaps m verkl sjneps-je jenever, borrel. sjna'ter v snater. sjna'tere snateren. De jaos -. sjnau'e st snoeien. De hek -. In d'r winkter weëde de obsboom jesjnaud. Die hauwe nog ins jesjnaud! Die hadden gesmuld! sjnauts m verkl sjnauts-je snor. Deë vilt inne óp d'r -, die kan lastig zijn. Deë hat miech óp d'r - jehange, die wist niet van opstappen. Da haste diech evvel óp d'r-jetroane! Dan heb je je lelijk misrekend! Dem sjtoep iech ins d'r-! Die zal ik eens de mond snoeren! Doe mots dem nit alles óp d'r- binge, je moet hem niet alles vertellen. sjnauf sebeer o verschaald bier. sjnauw st v verkl sjnausje striem; diepe rimpel. sjnei st m sneeuw. Vilt óp Tsint Andris (30 november) -, dan sjneit 't hónged daag en nog mieë. - sjloa, eiwit kloppen. sjnei st v verkl sjnidsje snede brood. Iech han honger, iech eus ing drüeg - broeëd. sjnei'e sneeuwen. Went 't sjneit in d'r drek, da vrüst 't dat 't vrekt, als het gaat sneeuwen op onbevroren grond, dan komt er strenge vorst. sjnei'klöks-je o sneeuwklokje. sjnei'klots m (sjneiklöts) sneeuwbal. sjnei'vlok v verkl sjneivlöks-je sneeuwvlok. Went de sjneivlöks-jer valle, da sjudde de engelsjer hön bedsjer oes. sjnel'küsser m vlinderdasje. sjnep V snibbige vrouw. sjnep'pieg snibbig. sjneu're st 1 snoeren. 2 rennen. Heë koam d'r ek umjesjneure. 3 flink eten. Aawasende kinger kanne sjneure! sjneurkoad v smetkoord. sjneu'vere op zoek gaan (naar iets eetbaars). sjneu'zel m snotjongen. sjnieb'bel m snotneus. sjnie'der st m kleermaker. Iech bin oes d'r -, a) bij skaat: ik heb 30 punten; b) ik heb de kosten eruit. Wat bis doe inne -! Wat ben jij een hannes! sjnie'dere kleermaker zijn. Heë hat 't-jelierd. sjnie'deres o kleermakers werkplaats. sjniederzits m kleermakerszit. sjnie'ë st, sjneefsjnieët, jesjneie snijden. Doa kries doe de hoare jesjneie, daar wordt je afgezet. Deë koeët jezichter -! Die kon gezichten trekken! Pas óp, sjnie diech nit! Ook figuurlijk: Pas op, brandje vingers niet! sjnief'fel m stuifsneeuw. sjnief'fele fijn sneeuwen. sjniens m spichtig mannetje. sjniep'pel m snipper (papier). Raaf de sjnieppele óp. sjniep'pelboeëne mv snijbonen. Iech ès al ins jeer sjnieppelboeënetsoep. sjniep'pele in stukjes snijden, snipperen. Jekluurdpapier - um óp de brónk tse sjtrdue. sjnie'sjlaat v snij sla. sjnief moester o knippatroon. sjniets'meël o zaagsel. sjnir'ke zengen, schroeien. sjnit m verkl sjnitsje snee, snit. 't Mets hat jinne - mieë, het mes snijdt niet meer. Iech han inne - in d'r vinger sjnoar st v snaar. sjnoef (toeëbak) m snuif. sjnoefplak m (sjnoefplek) zakdoek. Krieg diech inne ringe -. sjnoep'pere snuffelen, sjnoev've, sjnoof/sjnoevvet, jesjnoave/jesjnoefd 1 snuiven. Doa kans doe ins aa -, daar kun je een voorbeeld aan nemen. Kaod -, op de koffie komen. Inne vette haas -een voordelige koop speuren. Die kanste diech -, die opmerking kun je in je zak steken. 2 snuiten. Ziech de naas -. sjnoor si v schoondochter, sjnoor st o snoer. sjnoorsjnak' regelrecht. sjnóp m verkl sjnupje neusverkoudheid. sjnórke snurken. sjnüf'fele snuffelen. sjnüf'je o snuifje. Doa kans doe dich e-aa neëme, daar kun je een voorbeeld aan nemen. sjnüts m snoepgoed. Ing tuut mit -. sjnüts V verkl sjnüts-je snuit. Wat maachs doe vuur ing -! Wat kijk jij somber! sjnüf se snoepen. Inne d'r kieës van 't broeëd -, iemand de kaas van het brood eten. sjoaf st o (sjoaf, sjöaf) verkl sjöafje. Die vrauw is ejód -. Dat is e -joades, dat is een onnozele

10 227 sjoafs'deëmel - sjoer'zank hals. 't Zint sjöaf jere an d'r himmel, de lucht is vol schapewolkjes. Dat is e ónjeroane -, dat is een dom schaap, dat een 'ongelukje' heeft gehad. sjoafs'deëmel m dommerik, sjoafs'-jerfv duizendblad. sjoafs'moei v verkl sjoafsmülsje Eisdener klompje (appel). sjoar st m schoor, stut, steunpaal. sjoar 5"^ V 1 hoeveelheid, oogst. Dis joar krient vier ing jouw - haver De tswaide - van 't jraas heesjt óch jrommet. 2 vleug (van stof). Deë rok hat de - aaf. sjoa're schoren, stutten. sjoa'resjtee m (sjoaresjting) schoorsteen. Me mós d'r - an 't sjwame hauwe. Doa kan d'r - nit va sjwame. sjob(-be) m verkl sjöbsje pint, een kwart liter. Iech drunk nog e sjöbsje haofum haof. sjöb'bieg sjofel, haveloos. Heë is -jekleid. sjoeb'be schelden. Deë sjoebt, doa vreest jinne honk broeëd va. sjoeb'bejak m schobbejak. sjoeb'kaar m verkl sjoebkeersje kruiwagen. Wenste mar ing jouw - has, daftoept 't óch. sjoech-sjoech brr. In het rijmpje: - zaat de vrauw Sjtroech en trok ziech 't hemme uwer d'r boech en zaat nog ummer sjoech. sjoed'der m huivering. Miech lofet inne - langs d'r ruk. Iech han d'r- óppen lief, ik heb last van koude rillingen. sjoed'dere, (ziech) rillen, huiveren. Ziech sjoeddere van de kauw. 't Sjoeddert miech nog, wen iech doa aa dink. sjoed'derieg rillerig. Iech veul miech hü -. sjoeël st V verkl sjüelsje school. Ziech langs de -foesje, de - verkloppe, de - versjtèche, spijbelen. Vier helle - óp, wij spelen schooltje. Doe bis bij 't Werens-je óppen -jeweë (gezegd als iemand goed kan rekenen). sjoeël'hoes o oud gemeentehuis van Kerkrade. sjoeël'jeld o schoolgeld. Doe mots diech 't-tserukvroage. sjoeël'jong m verkl sjoeëljöngs-je schooljongen. sjoeël'kink o schoolkind. sjoeël'meester m schoolmeester. sjoeës st m (sjües) verkl sjües-je schoot. De heng in d'r - leëje, even rusten. Leensje, kóm bij de oma óp 't sjües-je. Dem vilt alles in d'r -, hij heeft bij alles wat hij doet geluk. sjoeës'kink o schootkindje. sjoeës'rok m (sjoeësrök) pandjesjas. sjoeës'vel o schootsvel. sjoef m (sjoefte) schoft. sjoef'fel V schoffel. sjoef'fele schoffelen. sjoefte hard werken. Heë sjoeft van d'r mörje bis d'r oavend. Ziech an de keëts -, zich kapot werken. sjoel st V massa, school. Ing - kinger Ing - visje. sjoel st V verkl sjülsje regenbui. Ing jouw - küet d'r jaad broeche. sjoel'ie schuilen. Ónger inne auwe sjtok is 't jód -, gezegd als een onbemiddeld, jong meisje met een rijke, aanmerkelijk oudere man trouwt. Doa sjoelt jet hinger, daar steekt iets achter. sjoem si m schuim. D'r - sjtong 't peëd óp de moei. - is jee beer. Tsap d'r-ónge in 't jlaas! sjoem'mele sjoemelen. sj oen'kele arm in arm heen en weer schommelen. Mit vasteloavend weed nog ins kreftieg jesjoenkeld. sjoep V schub. Sjoeppe, roos. sjoep'perad o (sjoepperaar) schoepenrad. sjoepperad sjoe're schuren, poetsen. Ziech d'r kessel -jon, gaan biechten. Drek en kaafsjoert d'r maag, zand schuurt de maag. Sjoers doe nit, da blinkt 't nit, da kunt óch dienne vrijer nit. Ze jesjoerd krieje, een pak slaag krijgen. De klinke sjoere, gaan bedelen. sjoer'papier o schuurpapier. sjoer'poal m (sjoerpöal) schuurpaal voor het vee in de wei. sjoer'zank m schuurzand.

11 sjoer'vele - sjpar'tele 228 sjoer'vele schuifelen. Hef de vus óp en sjoervel nit zoeë. sjoes m (sjüs) 1 schot. Doa zitst-drin. Heë isjód in -, hij is goed in orde. Doe motst d'r auto jód in - hauwe, je moet de auto goed onderhouden. 2 scheut. Doch e sjüs-je wasser bij de tsaos. Jef miech e - (half om half licht en donker bier). sjoes'ter m 1 schoenmaker. D'r - Sjroam maachet zienne jong inne Iere bókseboam. 2 rood soldaatje (kever). sjoes'tere 1 schoemakerswerk doen. 2 hard werken. Deë sjoestert van d'r mörje bis d'r oavend. sjoet m puin. sjoets'blèch o spatbord. sjoets'engel, sjótsengel m engelbewaarder. sjoets'patroeën m beschermheilige. D'r hillieje Lambeëtes is d'r-va Kirchroa. sjok'kei V verkl sjökkelsje schommel. sjokkelaad' m chocolade. sjok'kele schommelen, wiegen. sjok'kele, ziech schommelen. sjok'kelpeëd o hobbelpaard. sjong st m (sjong) verkl sjönke/sjöngsje 1 schoen. Mit Oeëstere kries doe e paar nui -. Dat hauwe ze hem in de - jesjoave. In dem zieng - weul iech nit sjtoa. Heë sjteet vas in de -, Deë leuft neëver de -, hij is verwaand. Noen valle miech de - oes! (uitroep van verbazing of ergernis). Deë hat zieng - nog nit betsaald (gezegd als iemands schoenen kraken), Hore ~! (krachtterm). 2 leischoen aan een lift. sjongs'busj tel m schoenborstel. sjongs'-jesjef o (sjongs-jesjefter) schoen(en)- winkel. sjongs'lap m schoenzool. Dat kans doe diech ónger de sjongslappe sjrieve. sjongs'leer o zoolleder. sjongs'naai m (sjongsneël) schoenspijker. sjongs'reem m schoenveter. Mit sjongs reme langs de dure joa. sjongs'wieks m schoensmeer. sjood V schuld. Deë hat mieë - wie hoare óp d'r kop. Heë hat de vót vol -. Dat bis doe -! sjoof st V schoof, 't Koar óp sjove zetse. sjoof si m In de uitdrukking: Heë likt óp d'r -, hij is opgebaard. sjop m (sjöp) verkl sjöp(s)je afdak, schuurtje. Vier krient reen; iech hang de wèsj mar ónger d'r-. sjop m kuif. Inne bij d'r-pakke. sjop m schop. Hee hat d'r- krèje, hij is eruit geschopt, men heeft hem de schop gegeven. sjöp'per m ^ degene die de kolen uitmeet bij de verkoop. sjóssee' V (sjóssees) chaussee, straatweg. sjóts V verkl sjuts-je 1 rok. 't Kink hingt de mam d'r janse daag an de -. 2 kletswijf. sjótsel m verkl sjutselsje schort. Went de mam 't zamsdiegs d'r wiesse - aadong, da woar alle werk jedoa. sjótselsbloa', sjótselsblauw bont en blauw. sjóf tel V verkl sjuttelsje schotel. Dat is ing dom - (domme vrouw). sjóf telebank v pannenrek. sjóf telsplak m (sjóttelsplek) vaatdoek. sjou'wer v schouder. Óp tswai sjouwere drage, dubbel belast zijn. Heë trok mit de -, hij haalde z'n schouders op. Inne uwer de - aazieë, iemand met de nek aanzien. Jet óp de lieëte - neëme, iets nogal makkelijk opnemen. sjpaarzaam spaarzaam. sjpach'tel v verkl sjpechtelsje spatel. sjpai'cher m zolder. sjpak krap. Deë antsóg zitst diech erg -. - in 't jeld zitse. sjpaleer' o spalier. - bilde, in twee rijen opstellen. sjpan stml wreef van de voet. 2 afstand tussen pink en duim. sjpan si o span (paarden). sjpan'boom m disselboom. sjpang st V verkl sjpengs-je speld. sjpan'ge spelden. sjpan'geknoep m (sjpangeknüp) speldeknop. sjpan'gekop m (sjpangeköp) speldekop. sjpan'gekusse o speldenkussen. sjpan'ne spannen. Ing val -. Zouwe vier hem ins ing -? Zouden wij hem eens een poets bakken? Inne d'r bókseboam -, iemand over de knie leggen. sjpannewied wagenwijd. De duur sjtong - óp. sjpan'reem m spanriem. sjpan'waan m spanslede. sjpan'zeeg v spanzaag. sjpa're sparen. Weë jet sjpaart, hat jet. Ziech jet oes d'r mónk - vuur de kinger Doa is aa nuus jesjpaard. Sjpaar dieng wöad, schei er maar over uit. sjpar'jel m asperge. sjpar'tele spartelen.

12 229 sjpas - sjpies'troeffel sjpanzeeg sjpas V pret, plezier, grap. Ziech - maache. Doa han iech jing - aa. Kans doejing - verdrage? 't Is mar vuur de -. Iech han - a diech! Ik mag jou wel! sjpas'se gekheid maken, spotten. Ózzen Herjod lieët nit mit ziech -. sjpas'sieg grappig. sjpatseer'sjtek m wandelstok. sjpatseer'wèg m (sjpatseerweëg) wandelweg. sjpatse're, sjpatseret, sjpatseerd wandelen. sjpauw st V spouw. sjpauwhoak m, sjpauwanker o spouwanker. sjpauw'moer v spouwmuur, sjpe'chermvochtvlekken in papier of linnengoed. sjpeech v spaak. Iech han ing - oes 't hingesjte rad. sjpeer'lieg schaars, dunnetjes, 't Jraas koamoes. sjpeët m specht. sjpei'el m spiegel. De jroeësmodder zaat ummer: Weë vöal in d'r- kiekt, hinger dem sjteet d'r duvel. Jet and'r- sjtèche (om het niet te vergeten). sjpei'ele, ziech in de spiegel kijken. sjpeieljlat spiegelglad. sjpek o spek. Iech èsjeer - en ai. Mit ing woeësj noa ing zie - werpe. Dat woar dem - an de montoer, dat was net wat hij wilde. In - en drek leëve, het met de hygiëne niet zo nauw nemen. Majer -, jereuchd -, durchwase -. sjpek'boeëne mv spekbonen, sjpek'ke spekken. De kas -. sjpek'sjwaad v spekzwoerd, sjpekta'kel o herrie, lawaai. Maach doch nit zoeë -. sjpel si o (sjpeller st) 1 spel. Zouwe vier e sjpelsje kate? Heë hat vrij -. Inne 't - ópdrieve, iemand pesten. Doa haste 't -! Daar heb je het geduvel! 2 speling. De duur hat vöal -. sjpel'verderver m spelbreker. sjpende're, sjpenderet, sjpendeerd spenderen, trakteren. Iech sjpendeer ing rungde. sjper'ber m sperwer. sjper're afsluiten. De sjtroas isjesjperd. sjpetaal' o hospitaal. sjpetsiejaal', sjpetsiejel' speciaal. sjpeul m afwas. sjpeul'dóch m (sjpeulducher) vaatdoek. sjpeu'-le, sjpólt/sjpeulet, jesjpóld/jesjpeuld spoelen, afwassen. Ziech d'r mónk-mit kamilletieë. sjpeul'kómp m (sjpeulkump) af wasbak. sjpeulsjtee m gootsteen. sjpeul'wasser o afwaswater. sjpie'chel m miezerig ventje; duif die geen prijzen wint. sjpieë st, sjpieëder, sjpieëdst laat. Doe kuns vöal tse sjpieë. Inne sjpieë jonge, een duif die laat in het jaar wordt uitgebroed. Spieëder deet 't diech leed. sjpieë'ie spelen ( uitsluitend van kinderen). De kinger - mit d'r bal. Doe bis e - kink. sjpieël'tsiet v speelkwartier. sjpieël'zaache mv speelgoed. sjpieën st m spaan, spaander. Woa jehoebbeld weed valle sjpieëne. sjpieë'ne spenen, afwennen. sjpieën'verke o speenvarken. sjpienaaf v spinazie. sjpiens m gluurder. sjpien'se loeren, gluren. sjpier o (gras)spier. Doa waset nüks, nog jee - jraas. sjpieraal' v en Ö 1 spiraal. De trap in d'r toer jong in ing -. 2 ^ wentelkoker voor het omhoogbrengen van kolen. sjpie'rietoes m spiritus. Deë hat nuus angesj wie foesbal in d'r -, die heeft niets anders dan voetballen in zijn hoofd. sjpies stvl spijs, vlavulling. - woeët jemaad va eppel, proemme, abrikoeëze en óch va ries. 2 mortel, metselspecie. sjpies'bak m (sjpiesbek) sjpiesvoeëjel m mortelbak. Vruier woeët de sjpies in d'r - erop jedrage. sjpies'troeffel v grote troffel.

13 sjpiet - sjpónklaoch 230 sjpiet o een beetje. Hee kroog jee - derva. Doa weest heë jee - vanaaf. Don miech nog e sjpietsje derbij. sjpiets m spijt. Doa hauw heë - va wie hoare óp d'r kop. sjpiet'se spijten. sjpiet'sieg spijtig. sjpig'kelewik, sjtig'kelewik-vö/, propvol. sjpik'kel m spikkel. sjpikkele're, sjpikkeleret, sjpikkeleerd loeren. Jank ins - of de baan vrij is. sjpil'le spelen (muziek, toneel, sport). De harmonie sjpilt in de krisnaat krislidsjere. Die - dön van 't bred aaf, die geven hun geen enkele kans (bij het kegelen). Jeld sjpilt jing rol. Zieng vrauw sjpilt de madam, zijn vrouw hangt de dame uit. Wat weed da noe werm jesjpild? Wat is er nou weer gaande? sjpil'ler m speler. sjpin v spin. sjpin(g) V berghok (meestal onder de trap). In de - sjtunt de besseme en 't poetstsdug. Verkl sjpinkeo ^ schuilnis in de wand van een galerij. sjpinket' o, sjpink'lit o waslont om kaarsen aan te steken. A j^ sjpinket sjpin'ne, sjpon/sjpinnet, jesjponne spinnen. sjpinneflikker m klein miezerig kereltje. sjpin'nejewebs o spinneweb. sjpin'nekop, sjpin'nevenger m ragebol. Dat hat de hoare wie inne sjpinnekop. sjpinnoal' o spinaal (schoenmakersgaren). sjpin'rad o spinnewiel. sjpits m keeshond. sjpits V spits, punt. sjpits V kant. Dat kleed is mit - aafjezatsd. sjpits ö 1 ^ smalle lat voor beveiliging achter en op de betimmering (verpakhoots). 2 ^ puntijzer voor de pneumatische hamer. sjpits spits, puntig. Inne sjpitse wink, een snijdende wind. Dat kries doe tse leëve nit -, dat krijg je nooit van z'n leven voor mekaar. Heë zoog - oes, hij zag er niet te best uit. sjpits'hoof m (sjpitsbeuf) spitsboef. Livver inne - an de klink wie ing loestervink. sjpifse slijpen, punten, spitsen. D'rjriffel- De pöal- De oere -. Iech hauw miech drop jesjpitsd um mit tse joa. sjpits'-je o sigare- of sigarettepijpje. sjpits'moes v (sjpitsmuus) verkl sjpitsmüs-je spitsmuis. sjpits'venger m spichtig mannetje. sjplieën m In de uitdmkking: Deë hat inne -, die is niet goed wijs. sjplie'se, sjplees/sjplieset, jesjplèse splijten, 't Hoots mit hammer en besel -. Dennehoots sjpliest jeer sjplief ter m klein stukje van glas, ijzer of steen. sjplink'ter m splinter van hout. sjplink'tere splinteren. sjplink'ternui splinternieuw. sjplis m spleet. Inne - in 't jebun. Iech han d'rin 't hoar (haarziekte). Van d'r sjlis kunt d'r -, als een jas begint te verslijten, komt er een gat in. sjplis'koeël o splijtkool. sjplis'naai m (sjplisneël) splitpen. sjpoeëk st o (sjpoeëke/ sjpüek) verkl sjpüeks-je spook. Doe kling -, wils doe miech bang maache? Maach jing sjpüek! Doe geen domme dingen! sjpoeë'ke 1 spoken. In de bende sjpoeëkt 't. 2 uitspoken. Wat bis doe óp d'r zolder an 't -? sjpoer V spoor. Doa woar jing - van tse bekenne. sjpo'le op een spoel winden. sjpónk V spon (van een vat). sjpónk'laoch o (sjpónklöcher) spongat.

14 231 sjpool-sjrau'wel sjpool st V spoel. sjpoor o spoor, 't Peëd de sjpore (aa)zetse. sjpo're sporen, 't Rad sjpoort nit richtieg. sjpot m spot. Mit inne d'r- drieve. sjpof te spotten. sjpraach'loos sprakeloos. sjpraits v steunlat. sjpraos V (sjpraos) 1 spruit. 2 sport van een ladder. sjprèche, sjprooch, jesjpraoche spreken. sjprei st v sprei. Ing bedsjprei. Ing dusj-sjprei, een tafelkleed. sjprei'e spreiden. De kouwflatte -. D'r mès uvver 't lank -. 't Hau -. sjpreuts V 1 gieter. Mit de - de blomme bejisse. 2 plens. Iech kroog ing - wasser uwer miech. sjpreuf se natspuiten. sjpreuts'kaar sproeiwagen. sjprich'woad o (sjprichwöad) spreekwoord. ^is e woar woad. sjpriejief se mv streken, - oeshoale. sjpriet m slechte jenever. sjpriets v spuit. sjpriet'se spuiten, spatten, 't Vet sjprietst oes de pan. sjpriet'seman m (sjprietsemander) spuitgast (ironisch). sjpriets'moester o verkl sjprietsmüstersje sjabloon. sjprik'kel m 1 spikkel. 2 gespikkelde duif. sjprin'ge, sjprong, jesjprónge springen. Uwer de baach -.Doa kan me nit wied mit -, daar kun je geen grote sprongen mee maken. Heë lieët jet -, hij trakteert. Deë is werm ins van de sjup jesjprónge, die is weer eens aan de dood ontsnapt. Noe sjpringt miech ewer de kwint! sjprin'kele sprenkelen. De wèsj -. sjproa st V (sjproats) spreeuw. sjproach st v taal, spraak. Doa is jing - va. Jet tser - bringe. sjproach'feëler m spraakgebrek. sjpróch m (sjpruch) verkl sjpruchs-je spreuk, versje. Lies-je, zag ins 't sjpruchs-je vuur de oma óp. sjproe'del m spuitwater. sjproes si v (sjpruus) verkl sjpruus-je spruit, stek. Jef miech e sjpruus-je van die blom. Spruusjere, spruitjes. sjproe'se spmiten. D'r zoam sjproestjód. De küel -, de kool is aan het schieten. sjprok broos, bros, droog, 't Hoots is -Mieng heng zint - van d'r lüeter sjprok'kele sprokkelen, In d'r beusj hoots -. sjprónk, sjprunk si m (sjprung st) verkl sjprungs-je 1 sprong, Mit inne - woar heë uvver de baach. Mit deë loeën kan heë jing jroeëse sjprung maache. Óp sjtel en- 't Is nit wied, 't is mar inne -. Num dat mit, datjeet in inne -, neem dat mee, dat gaat in één moeite. Óp d'r - sjtoa um voet tse joa, op het punt staan om te vertrekken. 2 stoep. De meëdsjere zose óp d'r- en woare an 't bikkele. 3 barst. D'r telder hat inne -. 4 ^ aantal centimeters, dat een stijl uit het lood staat. D 'r sjtiel hat inne -. sjprós'sel V verkl sjprusselsje zomersproet. Jong meëdsjere mit sjpróssele weëde sjpieëder de sjunste vrauwlü. sjpui si m speeksel, spuug. Doa is - aa, pas óp! Dat is vies, niet aankomen! Heë hat jinne - mieë, hij is bekaf. sjpui'e st spuwen. Ju, sjpui ins in heng! Vooruit, pak eens aan! Heë sjpuietjal. Heë sjpuit nit in e drüpje. Iech bin nog tse mui um tse -. sjpu're bespeuren. Iech sjpuret nit de jeringste pieng. sjraag st m schraag. Help miech ins de wèsjtsieng óp d'r-zetse. sjrab'be schrappen, schrapen. De vrug eëpel -. De moere -. Deë sjrabt en dabt bis heë de vót tsouwdeet, hij raapt en schraapt tot in zijn graf. sjrab'iezer o schraapijzer. De sjong sjrabbe óp 'tsjrabnel' v oud (en lelijk) vrouwtje. De sjwestere hant vöal werk mit ós auw sjrabnelle. sjra'ge schragen. sjrai si m schreeuw, gil. Heë joof inne -. Dat is d'r letste -, dat is het nieuwste snufje. Doe has al lang dienne eje - nit jehoeëd, het wordt tijd dat ik je weer eens een pak op je donder geef. sjrai'e st schreeuwen. Heë hat tse vrug hoera jesjraid. Hulp en moad-, moord en brand schreeuwen. sjram st m (sjrem/sjramme) verkl sjremsje schram. Iech hauw de heng vol sjrem wie iech de roeëze jesjneie hauw. sjram'me schrammen. Iech hauw mieng heng an de deurjesjramd. sjrank m (sjrenk) verkl sjrenks-je kast. sjrap schrap. Ziech - zetse. sj rau'wel m verschrompeld fruit. Los die sjrauwele va eppel mar hange.

15 sjra'vele - sjtaats 232 sjra'vele moeizaam klauteren, ploeteren. Vier sjravelete d'r baneberg erop. Deë hat zie janse leëve jesjraveld. sjra'velwes o onrustig kind; harde werker. sjreëg st schuin. Deë poal sjteet- Óngenaa mots doe 't bred jet - aaf zeëje. Heë wónt - teëje ós uvver sjrek m schrik. Heë dronk ziech d'r - aaf, hij dronk om van de schrik te bekomen. sjrek'ke, sjrók/sjrekket, jesjrókke schrikken. De aier -, de eieren laten schrikken. sjrek'ke, ziech, sjrók ziech/sjrekket ziech, ziech jesjrókke schrikken. Iech sjrók miech doeëd. sjrel si fel, schel. Iech kank durch dat - lit nuus mieë zieë. sjrieë'kel o mager persoon. sjrie'ner m meubelmaker, timmerman. sjrie'nere meubels maken, timmeren. sjrienerij v timmermans werkplaats. sjriets'veëjer, sjrief teveëjer m schoorsteenveger. sjrie've, sjreef/sjrievet, jesjrève schrijven. Sjrief 't nit in 't verjèsbóch! Wie sjrieft uur üch? Hoe is uw naam? Bis doe noen al tseruk? Woa sjrief iech dat! Ben je nou al temg? Hoe is dat mogelijk! Weë sjrieft, deë blieft (gezegd van degene die de punten noteert en dus meestal wint). Mit doebbele kniet -. D'r dokter hat miech jezónk jesjrève, ik moet van de dokter weer gaan werken. Dat kanste diech ónger de sjongslappe -. sjrie'vens o schrijven. Iech han e - krèje van 't jemeendehoes. sjrie'ver m schrijver, klerk. sjrif V schrift, handschrift. Heë hat ing sjun - aa ziech. sjrif o schrift, cahier. sjriflieg schriftelijk. Dat zal iech diech -jeëve. sjrit m schrede, pas, stap. Iech han hü nog jinne - an duur jedoa. Vuur dem dong heëjinne - mieë, hij stak geen hand meer voor hem uit. Heë leuft miech noa óp - en trit, hij volgt me op de voet. - hauwe a) bijblijven, b) in de pas lopen. sjrif wies stap voor stap. sjroa, sjrauw st schraal, lelijk, 't Is - weer Heë hauw ing - wond an de hank. Inne sjrauwe wink. sjroam st m (sjröam) verkl sjröamsje streep. Doe mots an d'r - aahauwe (bij het knikkerspel). Nit uwer d'r - werpe, (bij het kegelspel). Sjröam kloppe bij 't toeppe. Sjröam maache, turven. Dat jeet uwer d'r -, dat gaat over de schreef. sjröa'me 1 strepen trekken. 2 ^ de steenkool losmaken met de pneumatische hamer. sjröam'hammer m pneumatische hamer. sjroam'pin m ijzeren pin van de pneumatische hamer. sjroeb'be schrobben, dweilen. Nog d'r jank-en da bin iech veëdieg. Heë hauw zejesjroebd krèje, hij had een pak slaag gekregen. sjroeb'busjtel m schrobborstel, sjroeb 'loemel m dweil, sjroeë st m schroot, afval, rommel. sjroef V (sjroevve) verkl sjrüfje schroef. Dat vrommesj is zoeë dui wie ing -, die meid is zo gek als een rad. Deë hat ing - los, hij is getikt. sjroef sjtok m (sjroefsjtök) bankschroef. sjroep platzak, blut. sjroet si V kalkoen. Ing dom -, een dom verwaand meisje. sjroe'tesjtelsje o oudtijds cel onder het gemeentehuis. sjroef haan m kalkoense haan. sjroev've schroeven. sjroev'vedrieëner m schroevendraaier. sjroev'vesjlussel m moersleutel. sjrómp V fiedel. sjróm'pe fiedelen. Iechjeleuf die woare sjtatde noeëte d'r vleiesjtróngs an 't -. sjróm'pel m rimpel. sjróm'pele schrompelen, 't Audsje hauw e jesjrómpeld jezich. Wen eppel lang ligke, da - ze. sjróm'pelieg rimpelig, gerimpeld. sjrong, sjrauw st v kloof, barst. De wèsjvrauw hauw de heng vol sjronge. sjrot m 1 puin. Mit de sjting kan iech nuus aavange; 't zint mer sjrotte. Vaar d'r-óp d'r dreksberg. 2 schroot, hagel. D'r jeëjer sjuust mit -. 3 kleingeld. Ich han mar - in tèsj. sjrüb mv slaag. Heë hauw - krèje. sj rubber m schrobber. sj rüp'pel mv angst. sjtaaf si m staf. D'r- van d'r Tsinterkloas. sjtaaf st m (sjteëf) verkl sjteëfje stang, staaf. Inne - lakrits. sjtaar st m staar. sjtaat stml staat (land). 2 D'r Sjtaat a) Staatsmijn Wilhelmina. b) Terwinselen. 3 pracht, praal. D'r Küeb hauw d'r betste - aa, Kobus was op zijn paasbest. sjtaats st statig, deftig. Dat hat sjtaatse kleier 't Mademsje hauw ziech - jemaad, me vrouwtje

16 233 sjta'bel - sjtee had zich opgedoft. Dat is inne sjtaatse heer Dat has doe -jezaad, dat heb je prachtig gezegd. sjta'bel m verkl sjteëbelsje rek. 't Likt óp 't ungesjte bred van d'r -. sjtabiel' 1 stabiel. 2 steeds. Heë kunt-tse sjpieë. sjta'chel m stekel, doorn, angel. sjta'cheldroad m prikkeldraad. sjta'chelieg stekelig. sjta'chelverke o (sjtachelverkens) egel. sjtad v (sjteë ^0 verkl sjtedsje stad. 't Kan besser van ing - aaf wie van e dorp. sjtadhoes' o stadhuis. sjtaif stijf, beu. Wat han iech es -! sjtaig'laitóngv ^ stijgleiding. sjtal si m (sjtel st) verkl sjtelsje 1 stal. Dat is 't betste peëd oes d'r -. Went d'r fóks in d'r -jeweë is, deet me de duur tsouw, als het kalf verdronken is, dempt men de put. 2 ^ ruimte voor aandrijfmotor van de transportband. sjtam st m (sjtem, sjtamme) verkl sjtemsje stam, geslacht. Deë is van inne auwe Kirchröadsjer -. sjtam'dusj m stamtafel. sjta'mele stamelen. sjtam'lokaal o stamcafé. sjtam'me stammen, afkomstig zijn van. Deë sjtamt oes ing rieche famillieë. Iech jeleuf dat deë va Bóches sjtamt. sjtamp m (sjtemp) trap, schop. sjtam'pe stampen, trappen, schoppen. sjtam'per m stamper van de stratemaker. sjtamp'tsoekker, sjtaubtsoekker m poedersuiker. Jet- uwer d'r kóch sjtrdue. sjtand st m stand, 't Hoes is jód in -. Jet in - hauwe. Jet in - zetse, bringe, iets in orde brengen. Heë hat inne sjwoare -, hij heeft het hard te verduren. sjtand'jeld o, sjtank'jeld o staangeld, marktgeld. sjtand'oer v staande klok. sjtand'ponk m standpunt. sjtang st V verkl sjtengsje 1 stang, staaf, staak. Inne de - hauwe, voor iemand partij kiezen. Ze woare ing - ópjevalle, ze hadden zich lelijk geblameerd. Ing -jeld, een bom geld. Ing - zeek, hoge nood. 2 smal en hoog bierglas. E sjtengsje beer sjtank m stank. - vuur dank krieje. sjtank-doa'hin m slome duikelaar. Dat is inne richtieje -. sjtankef sel o staketsel. sjtank'lofe o (jongensspel). sjtaoch ouderwets deftig. sjtao'che stoken. 'tvuursjtao'cher m stoker. sjtao'chersjupjeo ^ kleine schop die gebruikt werd in dunne lagen. sjtao'ches o ketelhuis, stookruimte. sjtaof m (sjtaof) verkl sjtaofje weefsel, stof. D'r antsóg woar van e jód sjtaof je jemaad. Toep, toep, doa! I Weë is doa? I 't Mensje va Kirchroa! I Wat hau deë jeer? I E sjun sjun sjtaofje (versje bij een kinderspel). sjta'pel m stapel. Inne - hoots. Inne - sjting. sjtat in plaats van. - zienne pap koam zieng mam noa 'n sjoeël. sjtat'lieg deftig, imponerend. Dat is inne sjtatlieje auwe heer sjtats m (sjtets) verkl sjtets-je staart. Treën 'm ins óp d'r-, geef eens flink gas. Kom iech uwer d'r honk, da kom iech óch uwer d'r -. Heë is óp d'r-jetroane, hij is op zijn teentjes getrapt. Dat müs-je kriet nog e sjtets-je. sjtat'se parmantig lopen. Mots doe deë klinge kuttel ins zieë -. sjtatsiejoeën' v statie. D'r krütswèg hat vieëtsing sjtatsiejoeëne. - maache, pauzeren. sjtat'vinge, vong sjtat, sjtatvónge plaatsvinden. sjtaune verbaasd staan. sjtau'we st stuwen. Went d'r mölleter de erk tsouw maacht, dan sjtauwt ziech 't wasser in de baach. sjtauw'vöaderer m ^ stuwmechanisme in een sterk hellende pijler. sjtèch'doeës, sjtekdoeës v stopcontact. sjtèche, sjtooch/sjtèchet, jesjtaoche steken. Sjtèch diech doa nit aa, a) prikje daar niet aan; b) brandje vingers daar niet aan. Sjtikt ziech dat zoeë jenau? Luistert dat zo nauw? Los mar -, iech betsaal, laat maar zitten, ik betaal. Doa sjtikt jet hinger! Sjtèch ózzen Herjod nit noa de oge! Je moet niet te veel willen hebben! 't Sjtikt ziech drum weë jewint, het zal erom spannen wie gaat winnen. Doa sjtikt nuus dri, dat stelt niets voor. Dem sjtikt d'r door, hem steken de broodkruimels. Dat koeët heë ziech in tèsj sjtèche. Dat tsimmer is hoeëg jesjtaoche, dat is een kamer met hoog plafond. stèch'neëlsje o, heftswek m punaise. sjtèch'nold v kopspeld. sjtee si m (sjting st) verkl sjtinke steen, 't Vrüst dat de sjting kraache. De sjting óppen sjtroas

17 sjtee'berg - sjterf'val 234 tselle, langzaam lopen. Va zie hats jinne - maache. 't Vool hem inne - va jen hats. Tswai hel sjting male zelde ring, twee stijfkoppen kunnen niet samenwerken. sjtee'berg m ^ steenberg. sjtee'bókm(sjteebuk) ^ stapeling van brokken steen ter opvulling of ondersteuning. sjteebuksje o lesbische vrouw. sjteef st (-broor, -doater enz.) stief (-broer, - dochter enz.). sjtee'houwer m steenhouwer. sjtee'huier m ^ steenhouwer, voorman in het steenwerk. sjtee'jód o aardewerk. sjtee'knuppel m ^ rond stuk hout, 5 tot 12 cm dik en 1 meter lang, gebruikt tussen de ijzeren wandstutten. sjteë'ie, sjtool/sjteëlet, jesjtoale stelen. Ze - wie de rave. Dat is e kinke um tse -. Heë sjteëlt d'r meester de tsiet en ózzen Herjod d'r daag, hij is een dagdief. sjteen'oalieg m petroleum. sjteen'oaliegslamp v verkl sjteenoaliegslempsje petroleumlamp. sjteer st m ster. De sjtere losse ziech nit van himmel plukke, je moet niet het onmogelijke verlangen. 7^ dat dienne -? Is dat jouw aanstaande? sjtee'rammenassejek knotsgek. sjtee'riffelm ^ dun laagje gesteente tussen kolenlagen. sjtee'sjlenke o hazelworm. sjtee'sjtub m steenstof; silicose. sjtee'sjup v ^ schop, gebruikt in het steenwerk. sjtee'viejüelsje o muurbloem. sjtee'wèg, sjtee'wieg, sjtee'vieg m straatweg. sjtee'werkö ^ steenwerk. Tfeè'w m 't-en nit and'r koal. sjtee'worp m steenworp. Heë woeënt inne - van ós aaf. sjtek m verkl sjteks-je stok. Hü pütsj-jere en lek, mörje klop mit d'r -, vandaag alles koek en ei, morgen ruzie. Doa zal iech dön e sjteks-je vuur sjtèche. Bis doe werm óp de sjtekke? Ben je weer op de been? Mit e jesjeid sjteks-je noa heem joa, met lege handen naar huis gaan. Mit hód, - en rink óp sjiep joa. sjtek'ke stekken. sjtek'keboeëne mv stokbonen. Iech zets dit joar mieë - wie sjtroechboeëne. sjtek'kepeëd o stokpaardje. sjtek'ker m stekker. sjtel st V plaats; baan, betrekking. An dis - is 't passeerd. Doe mots óp d'r - noa heem joa, je moet onmiddellijk naar huis gaan. Óp - en sjprónk moeët heë óphure, op staande voet werd hij ontslagen. Zets alles an oad en -, zet alles op zijn plaats. D 'r Frens hauw ing sjun - krèje. sjtel si m aanstellerij. - veel han. sjtellaasj' v stellage. sjtel'ie, sjtalt/sjtellet, jesjtald/jesjteld zetten, plaatsen, stellen. Sjtel de ledder óp zieng plaatsj. De eldere hauwe jet mit hön intsieg kink tse -. Die audsjere zint nog jód jesjteld, die oudjes maken het nog goed. sjtelle, ziech, sjtalt ziech/sj tellet ziech, ziech jesjtald/ziech jesjteld gaan staan. Doe kans diech óp d'r kop -, iech don 't nit. Ziech óp de hingesjte bee -, op zijn achterste poten gaan staan. Sjtel diech mar tsevreie, wees maar tevreden. Ziech doof-, doen alsof men doof is. sjtel'maacher m wagenmaker. sjtel'sjroef V stelschroef, sjtelts V stelt. Dat meëdsje hat sjteltse va bee. sjtel'tsepitter m lange sladood, sjtem'me st heffen, tillen (gewicht). Deë hat matties in mouwe, heë sjtemt inne zak tsement. sjtem'mieg stevig, gedrongen. E - keëlsje. sjtem'pel m stempel. sjtem'pelboag m (sjtempelböag) vel gezegeld papier. sjtem'pele stempelen. sj ten'der m (sj tender) standaard. Me hat allerlai -: kleiersjtender, moezzieksjtender, perreplütssj tender sjten'dieg voortdurend. Heë vilt miech - lestieg vuur jeld. sjtend'sje o serenade. De harmonie braat d'r joebielaar e -. sjte'ne stenen. Ing - trap. Ing - baar Inne -pot. sjten'gel st m stengel. Inne - breedloof. sjtens si m opschepper, fatje. sjten'se opscheppen; pronken. sjtep'dekke v gestikte deken. sjtep'pe (door)stikken, sjte'rebroeëd o sterrebrood, soort bruinbrood, sjterf bed o sterfbed, Heë hat e hel -jehad, hij heeft een moeilijke dood gehad, sjterf'hoes o sterfhuis, sjterf'val m (sjterfvel) sterfgeval.

18 235 sjterk - sjtikke sjterk si, sjterke st sterk. Dat is e - sjtuk óp ing auw boks. Dat is - e ponk, dat is iets meer dan een pond. Sjterke botter sjterk'de v sterkte. Iech wunsj diech vöal -. sjter've, sjtórf/sjtervet, jesjtórve sterven. De tsiet verjeet, de keëts verbrent en d'r Joep wilt mar nit -. Jong lü könne -, auw lü mósse -. Wie jeleëfd, zoeë jesjtórve. Van wie 't-is ópkómme, is jinne zie leëve mieë zicher Jidderinne wees woa heë jeboare is, mar nit woa heë sjturft. Jezongs hatsens -, in de kracht van zijn leven sterven. Kóm jank mit, heem - de mieëtste lü. Vrug ~, verderve of jing erve (naar men zegt de gevolgen van inteelt). Weë jelukzieëlieg wilt-, deë lieët de reëte erve, wie zalig wil sterven, die laat zijn vermogen na aan de rechtmatige erfgenamen. Jonk jesjtórve, nit verdórve. Weë ziech ing tswaide vrauw trouwt, is nit weed dat 'm de ieësjte jestórve is. sjter'venskeëts v sterfkaars. sjter'venskrank doodziek. Jank doch nit durch dat zui-ieg weer, doe weëds -. sjtervenskrüts o sterfkmis. sjtervensmiensj' o sterveling. Óppen sjtroas woar jee - tse zieë. sj ter'vens woad o In de uitdrukking: Heë zaat jee - mieë, hij zei geen stom woord meer. sjtich m (sjtich) verkl sjtichs-je 1 steek. Inne klinge - hilt besser wie inne jroeëse. Iech han ummer - in de zie. Dat woar miech inne - in 't hats, dat deed mij veel verdriet. Mienne vrunk hat miech vies in -jelosse. 2 slag. Weë bij 't toeppe d'r letste - kriet, hat jewonne. sjti'chel m boterspaan. Inne - broechet me bij 't zaotse van de botter Krieg miech inne - botter oes d'r jrül. sjtiebief se jatten. sj tieë'jel m doorgang voor voetgangers in een afrastering, tourniquet. sjtieël st m raapstelen. - of rubsjtieël heesjt óch waal knalhudsjere. sjtief si, sjtieve st stijf. Inne sjtieve hód, een bolhoed. Sjtieve makai. Zoeë - wie e bred. Die kinger zint tse - en tse waal, de kinderen hebben het te goed. Deë is - vrèse, hij heeft zijn buik volgevreten. De oere - haode, de poot stijf houden. sjtief st m gedrongen persoon. sjtief st V stijfsel. sjtief o sticht, 't Sjtief in Ham. sjtief kop m (sjtiefköp) stijfkop. sjtief'köppieg stijfkoppig. sjtief'te stichten; beschikbaar stellen. Innejoardeens -. Inne pries -. sjtief'te joa er vandoor gaan. Wie d'r polies koam, doe jonge ze sjtiefte. Heë is sjtiefte. sjtie'je, sjteeg/sjtiejet, jesjteëje/jesjtiegd stijgen. sjtie'jer m ^ ondergronds opzichter. De rangen waren: obersjtiejer, hoofdopzichter; vaarsjtiejer, meester-opzichter; daagsjtiejer, nommedaagsjtiejer, naatsjtiejer en hulpsjtiejer sjtie'jer o steiger, stellage. sjtie'jerbred o (sjtiejerbreer) steigerplank. Heë hauw e paar tate bij ziech wie sjtiejerbreer sjtie'jerpoal m (sjtiejerpöal) steigerpaal. sjtiel m houten of ijzeren stijl, deurpost. ^ In koel hauw me vöal tsoate va sjtielle: abelsjtiel, jakobsjtiel, jerlachsjtiel, odinettesjtiel, sjwartssjtiel, titansjtiel, toussaintsjtiel en d'r wanneheimsjtiel. Inne jet an d'r - zetse, bij iemand schulden maken. sjtiel si, sjtiele st steil. Inne sjtiele berg. sjtiel'ier m fopspeen. sjtie'na o worp bij het kegelen, waarbij men alleen de drie middelste kegels omgooit. sjtiep m paal. Bij 't kiemme is d'r -d'r nommer ee. Went de zon óp sjtieppe sjteet, da kunt reen, als bundels zonnestralen door de wolken breken, komt er regen. sjtiep'pe stutten. Wentan 't hoes jebraoche weed, mós me ieëtsj de moere -. De naas -, met de neus in de wind lopen. De kaar -. De heng in de zie -, de handen in de zij zetten, 't Mönke -um e kusje tse krieje, de lippen tuiten. sjtiep'pele stippelen. sjtier st m stier. sjtier st v voorhoofd. Heë hauw e bred vuur de -. Heë wilt de - nit beuje. sjtie're staren. sjtie'rekop m stijfkop. sj tie'rieg koppig. sjtie've st stijven, 't Bróstehemme en de manzjette -. sjtif m (sjifte) stift; punt (b.v. van potlood). D'r sjoester broecht sjtifte. sjtif'tekop m kort geknipt haar. sjtik'jaar o borduurgaren. sjtik'ke 1 stikken, 't Is hei um tse -. 2 borduren. E deks-je -. 3 Tsentse -. een spel met centen. Die tswai - ziech, die twee willen niet voor elkaar onderdoen.

19 sjtikkeduuster - sjtoa Ie 236 sjtik'keduuster pikdonker. sj tik'kei m ijzeren staaf met spitse punt om gaten in de grond te stoten. sjtikkerij' v het borduren. sj tik'nold v borduurnaald. sj tik'raam m verkl sjtikreëmsje borduurraam. sjtil st stil. Zoeë - wie ijen kirch. Bij - va wink is 't jód haver zieëne. Alle weer is Herjods wil; jank derdurch en sjwieg mar -. Dat is inne sjtillejong. Ing - mès, een leesmis. sjtil si m (sjtil st) steel, stok. D'r- van d'r hammer Jet mit sjtómp en - oesriese, iets met wortel en tak uitroeien. Deë hat 't mit jidderinne an d'r -. Iech mós dem ins and'r- kroeffe, ik moet hem er eens flink van langs geven. De kieësje hant nog jode -, de kersen zijn nog duur. Inne hinger d'r-zitse, iemand achter de vodden zitten. sjtil'-eweg stilletjes aan. Iech mós mar ins - óp heem aa trampele. sjtil'haode/sjtilhauwe, hooi sjtil/hauwet sjtil, sjtiljehaode/sjtiljehauwe stilhouden. D'r waan hooi vuur de duur sjtil. Kinger, uur mót üch jet sjtilhaode: d'r pap sjlieëft. sjtil'le stillen. Inne jet versjrieve um de pieng tse -. De mam sjtilt heur kinke, de moeder geeft haar kind de borst. sjtil'leëje/sjtil'legke. Iaat sjtil, sjtiljelaad stilleggen. Ze hant de koelie sjtiljelaad. E werk -. sjtil'sjtoa, stong sjtil, sjtilj esj tange stilstaan. Wie tsiet is 't? Mieng rub sjteet sjtil. Doe sjtong hem 't versjtank sjtil. sjtil'sjwieje, sjweeg sjtil/sjwiejet sjtil, sjtil'jesj wèje stilzwijgen. Mit-verroant ziech jinne. sjtil'zitse, zoos sj til/sjtiljezèse stilzitten. Die rabbel zoos jee moment sjtil. sjtim st V stem. Deë hat ing - um koks tse kloppe, hij heeft een rauwe stem. Iech bin nit jód bij -. sjtim'me 1 stemmen, 't Klaveer -. 2 kloppen. Dat sjtimt jans jenauw. Doa sjtimt jet nit. Bij dem sjtimt jet nit, hij is niet goed wijs. sjtink'beer m stinkerd. sjtin'ke, sjtónk, jesjtónke stinken. Dat is jesj tónke en jeloage, daar is geen woord van waar. Deë sjtinkt van jeluk. Heëjeet-, hij knijpt ertussenuit. Heë sjtinkt ziech uvveral langs, hij maakt zich overal van af. Blief doa voet, doa sjtinkt 't, blijf daar weg, daar is het niet pluis. Deë sjtinkt tsing sjtond teëje d'r wink i. Deë sjtinkt oes alle knoofslöcher, hij heeft een behoorlijke wind gelaten. sjtink'kieës m verkl sjtinkkieës-je stinkkaas. sjtink'sjtiwel m stinkerd, stinkstok. sjtiv'vel m stevel, laars. Deë kan inne orrentlieje - verdrage, die kan heel wat op. Heë hat inne - i, hij is dronken. sj tiv'vele doelbewust op iets afgaan, stevig doorlopen, op iemand afstevenen, 't Trüdsje dong ziech d'r manktel aa en sjtiwelet noa pastoer sjtiv'velkneët m laarzenknecht. sjtoa/sjton, sj tong/s jting, jesjtange staan. In dem zieng sjong weul iech nit -. Óp ee bee kan me nit -. Al sjtoans drónke vier ós ee. D 'r voeëjel sjteet, de vlieger staat. Hei sjteet me ziech de bee in d'r boech. Heë hat 't jód óp miech -, ik sta hem bij in een goed blaadje. Dat sjteet tse verjelde, ik zal het bij gelegenheid wel eens goed maken. Kan iech 't - losse? Wilt U het voor wij opschrijven? Dat sjteet bij diech, dat moet jij beslissen. Doa sjton iech vuur, daar sta ik voor in. 't Sjtong drop en draa dat d'r tsóg aajvoor, de trein stond op het punt te vertrekken. Dat zouw diech evvel sjun -. Dat kleedsje sjteet diech sjun. Ze zoge hem nog nit -, ze negeerden hem. De modder sjtong hem de partij, zijn moeder nam het voor hem op. Heë sjteet zienne man. sjtoa, ziech, sjtong ziech/sjting ziech, ziech jesjtange er (goed of slecht) voorstaan. D'r inne sjteet 't ziech jód en d'r angere sjteet 't ziech sjleët (in financieel opzicht). sjtoal st m staal, wetstaal. sjtoal st o staal, monster. sjtoa'ie stalen. De koelsjong hauwe - moelle. sjtoa'ie stalen, harden.

20 237 sjtoech - sjtond sjtoech m (sjtüch) polswarmer; morsmouw, sjtoedenf m student, Doa kunt inne - in d'r himmel, daar gaat een dominee voorbij (gezegd als het gesprek stokt). sjtoede're, sjtoederet, sjtoedeerd studeren. sjtoeëf st V verkl sjtüefje stoof, potkachel. De maatvrauwe hauwe vruier e sjtüefje um ziech de vus tse werme. De - en de vrauw darve nit oesjoa. sjtoeëf'bier v stoofpeer. sjtoeës st m (sjtües) verkl sjtües-je 1 stoot. In 't jedrengs kroog iech links en reets hüts en sjtües. Me mós e sjtües-je verdrage könne. D'r-sjroebbe, de stoep dweilen. E sjtües-je ónger de sjong zetse, een stuk leer onder de neus van de schoen zetten. D 'r sjtoeës van de trap, het stootbord van de trap. 2 stapel. Inne - bótteramme. Zouwe vier JV-Je/e.''Zullen we samsam doen? 3 ^ wand van een galerij. sjtoeës'band o (sjtoeësbander) verkl sjtoeësbendsje stootband. sjtoeës'blok m (sjtoeësblök) stootbok aan het einde van een spoor. sjtoeës'bred o stootbord. sjtoeëse, sjtoeëset, jesjtoeëse stoten, grenzen. Inne uwerhoof-, iemand omver lopen. Heë volt ziech vuur d'r kop jesjtoeëse. Ózze jaad sjtüest an deë van üch. sjtoeës'kank v (sjtoeëskankte) stootkant. sjtoeës'voeëgel m (sjtoeësvüejel) stootvogel. sjtoeëve st stoven. Vleesj -. Eppel, biere -. Doa haste miech ing jesjtoeëfd! Daar heb je me wat geleverd! sjtoeë'vehoak m (sjtoeëvehöak), sjtoeë've-iezer o pook. sjtoef m (sjtüf) stoot, ruk. Inne - wink. sjtoek m (sjtük) schok. D 'r ieësjte - is katsesjtoek, het eerste gewin is kattegespin. Deë kalt mit sjtük, wie d'r aos milch jieëft, wie de hong zeke. sjtoek'ke 1 stuiten, stoten. Mit defrenkef- (knikkerspel). Wat sjtees doe doa tse -; motste ins oes-joa? Wat sta je daar te draaien; moetje naar de W.C.? 2 sjokken, 't Audsje sjtoekket óp heem aa. Dem han iech jesjtoekd, die ben ik de baas gebleven. Dat reur kriet 't wasser nit jesjtoekd, die buis kan het water niet meer verwerken. Iech krieg nuus mieë jesjtoekd, ik krijg er niets meer in. sjtoek'külsje o knikkerkuiltje. sjtoek'renner m spottend voor iemand, die denkt dat hij hard kan fietsen. sjtoem'mel m verkl sjtümmelsje peuk. Went d'r Sjang 't zóndiegs noa de kirch jong, laat heë d'r - in e laoch van de kirchmoer sjtoepaaf' kortaf. sjtoep'erm m (sjtoeperm) armstomp. sjtoep'naas v verkl sjtoepneës-je stompneus. sjtoep'pe korter maken, couperen, knotten, knippen, kortwieken. Inne honk de oere, d'r sjtats -. De wieë, de sjtrüch -. D'r baad -. De vlüejele van de honder -. Inne de vere -. sjtoep'sjtats m verkl sjtoepsjtets-je gecoupeerde staart. sjtoep'sjtats met de staart tussen de benen. En noen - de wei aaf! En maak als de bliksem datje weg komt! sjtoer st stug, weerbarstig. sjtoe'raks m stijfkop. sj toets m verkl sjtüts-je stuit. sjtok m (sjtök) 1 potplant, struik. Inne bellesjtok, een fuchsia. Inne kroeësjelesjtok. Inne miemmelesjtok. Ónger inne auwe - is 't jód sjoelle (gezegd als een onbemiddeld jong meisje met een oudere rijke man trouwt). 2 verdieping. 3 roest, zitstok voor de kippen. De honder zint óp -. 4 stok (bij het kaartspel). 5 ^ gesteente onder en boven de kolenlaag. sjtokblink stekeblind. sjtokdoof stokdoof. sjtokduuster stikdonker. sjtok'ke 1 stokken. 2 rekenen. Óp dem kans doe _/ sjtok'sjaos m (sjtoksjaos) In de uitdrukking: ^ D'r sjtok(sjaos) sjisse, het gesteente boven of onder de kolenlaag los schieten. sjtoksjtief stokstijf. sjtok'visj m stokvis. sjtol st m kerstbrood, sjtolm ^ galerij, grondgalerij. sjtom st stom. D'r sjtom of d'r sjlöaner sjpille, (kaartterm) spelen zonder stok. sjtómp m (sjtump) verkl sjtumpsje stomp, peuk. Inne - poettes, tsiejaar Erm sjtumpsje, has doe kaod? Arm kereltje heb je het koud? Iech bin e kling sjtumpsje I Iech hau zoeë jeer e klumpsje I Uur mót miech nit oeslaache I 't Anger joar zal iech 't besser maache (felicitatie ver sje van een peuter). sjtómp stomp, bot. E-bijele. sjtond st V verkl sjtöndsje 1 uur. Ing jesjlage -, een vol uur. Vuur dem hat de letste -jesjlage. Al

21 sjtool - sjtrekke 238 sjtonds jong iech noa d'r kranke kiekke, elk uur ging ik naar de zieke kijken. 2 les. Iech han - jejeëve. 3 ^ richting. D 'r marksjaider hingt de - (hij hangt drie schietloden aan het dak op een bepaalde afstand van elkaar, om de juiste richting voor het boren van een galerij aan te geven). sjtool st m (sjteul) verkl sjteulsje stoel. Heë hat ziech inne - in d'r himmel verdeend. Inne d'r - vuur de duur zetse, iemand buiten de deur zetten. Has doe jinne -? Zets diech óp dem, doa is nog jinne van aafjevalle (daarbij steekt men zijn duim omhoog). Dem brent d'r - ónger de vót. Mós iech üch inne - bringe? (gezegd tegen kletsende mensen die niet weg te branden zijn). sjtool'jank m stoelgang. sjtoom v stoomcarrousel. sjtoor v overgordijn. sjtoots 1 trots. Ing sjtootse prie. Iech bin - óp diech. 2 stout. Wat bis doe e - kink. sjtóp m (sjtup) verkl sjtupje stop, kurk, prop. D'r- in d'r antsóg is benoa nit tse zieë. Los d'r - ins sjpringe mit inne feste paaf! (uit een carnavalsliedje). Haste nog jet ónger d'r-? D'r- mós oes d'r sjweer, de prop moet uit de zweer, 't Zitst inne - in d'r aafleuf. sjtóp 'ai o maasbal. sjtóp'jaar o stopgaren. sjtóp'nold V stopnaald. sjtóp'pe mazen, stoppen. Hoaze -. Los miech ins -, iech han jinne toeëbak mieë. Haste noen de moei jesjtópd? Nu sta je met je mond vol tanden! Trek kriest doe ing jesjtópd. dadelijk krijg jij een oplawaai. sjtóp'pel V stoppel. Went 't koar aaf is, weëde de sjtóppele jebraoche, als het koren gemaaid is, worden de stoppels ondergeploegd. Iech mós miech nog razere, iech han sjtóppele in 't jezich. sjtóp'pelbaad m verkl sjtóppelbeëdsje stoppelbaard. sjtóp'pelveld o (sjtóppelvelder) stoppelveld. D'r voeëjel óplosse óp 't -. Zets tswai bejienge poedelrüe óp e-en tswai joar sjpieëder sjteet doa e kloeëster. sjtóp'petrekker m (sjtóppetrekker) kurketrekker. sjtóp 'verf V stopverf. sjtór'kel m (sjturkel) stronk. Inne koeëlsjtórkel. sjtórm si m (sjturm st) storm. sjtóts'beer o bier dat bij het tappen over de rand van het glas loopt. sj tof tere stotteren. sjtrabanf m deugniet. sjtraik m staking. D'r - is jodsedankjedoa. sjtrai'ke staken. Ze - um mieë loeën. sjtrak recht, strak. Trek die koad jet sjtrakker sjtrak(s) straks. Bis -. Heë kunt-tseruk. sjtram flink, kranig, kordaat. Dat is inne sjtrammejong. Went sjiek en - dejarde kunt (uit een carnavalsliedje). sjtram'pelbuks-je o slobbroekje. Deë hat 't - nog aa, die wordt nooit volwassen. sjtram'pele trappelen (van een baby), 't Kinke hat ziech bloeës jesjtrampeld. sjtrank si m (sjtreng st) verkl sjtrengs-je 1 streng. Inne -jaar um tse sjtrikke. Inne - toeëbak, een rol pruimtabak. 2 angst, ontzag. Deë hat - vuur miech. 3 ^ groep van vier lampen als pijlerverlichting. sjtraos m verkl sjtraos-je strot, keelgat, 't Woar hem jet in d'r verkierde - kómme. Inne d'r - tsouwkniepe. sjtrapafse mv zware inspanningen; streken. Maach nit zón -. sjtrapatse're, sjtrapatseret, sjtrapatseerd afmatten. Sjtrapatseer diech nit al tse zier! sjtrau'e strooien, morsen. D'r Sjwatse Piet sjtrauet neus en klumpsjere. Vier mósse -, de brónk kunt. Doa kan me de verke mit -, daar gooien ze je mee dood. Sjtrdu nit ezoeë. sjtrau'-engelsje o strooi-engeltje. 't Lies-je woar - óp de brónk. sjtrau'kóch m (sjtraukuch) verkl sjtraukuchs-je gebak bestrooid met poedersuiker. sjtrau'sel o strooisel. Blomme en honkte papiersjnieppele, dat woar 't - van de sjtrauengelsjer sjtrau'tsoekker m poedersuiker. sjtrau'zelkóch m (sjtrauzelkuch) sjtrauzelvlaam vla bedekt met een kmimelig mengsel van boter, meel en suiker. sjtreeb ^rm ^ kolenpijler. sjtreep si m streep. sjtrek V 1 eind(weegs). Iech kan ing - mit diech mitjoa. 2 traject, baanvak. Óp de - tusje Heële en Kirchroa is e ónjeluk passeerd. 3 ^ mijngang. In koel woeët aldaags de - aafjejange um tse zieë of alles nog klappet. sjtrek'iezer o ^ ijzeren verbindingsstuk in een betimmering. sjtrek'ke strekken, lech mós miech ins de bee -. Me mós ziech - noa de dekke, men moet de tering naar de nering zetten.

22 239 sjtrekke wies - sjtrikmoester sjtrek'kewies op sommige plaatsen. sjtreng streng. Inne sjtrenge winkter - here rejere nit lang. sjtren'ge strengen. Went de daag aavange tse lenge, da vange ze óch aa tse -. sjtreuf V 1 scheut, plens; troep, lech kroog ing - wasser uwer d'r kop. D 'r jekke Andris hauw ummer ing - kinger hinger ziech. Jef mar ing -jaas, geef maar eens flink gas. 2 holle zoom van een kledingstuk. Nuie joemmie in de - van de óngerbóks trekke. 3 In de uitdrukking: Heë is ummer óp d'r -, hij is de hele dag de hort op. sjtreu'fe stropen, zwerven. Durch beusj en velder -. Heë sjtreuft d'r janse daag uwer de sjtroas. Inne 't vel uwer de oere -, iemand het vel over de oren halen. Wolbere -, bosbessen rissen. - joa, ervandoor gaan. sjtreu'fer m (sjtreufer) stroper. sjtreuf'sel o afgestroopte bladeren (vooral van varens als strooisel bij de processie). sjtreu'me st stromen. sjtrich m (sjtrich) streep, streek. Dat maat miech inne - durch de rechnóng. Vier wille inne dikke - drónger maache. Dat hoes hat inne - nüedieg, dat huis moet nodig geverfd worden. D'r - van d'r pluusj, de pool van de pluche. Tjeën d'r -, tegen de draad in. 't Is in d'r-va tsing oer, het is ongeveer tien uur. Deë hat vies - veel. - hauwe, gelijk op werken. sjtrichvol afgestreken vol. sjtriech v strijk, strijkgoed, lech mós nog de - doeë. sjtriech'bred o strijkplank. sjtriech'dusj m strijktafel. D'r - van d'r sjnieder sjtrie'che, sjtreech/sjtriechet, jesjtrèche 1 strijken. Dat is werm jejlèche en jesjtrèche, dat is weer helemaal in orde. Ziech derlangs -, zich aan iets onttrekken 2 verven. D 'r aasjtriecher hat 't jebun, de dure en vinstere jesjtrèche. sjtrie'che o ^ snijlijn van de kolenlaag met het horizontale vlak. sjtrie'chesje v strijkster. sjtriech'iezer o strijkijzer. sjtriech'reem m aanzetriem. sjtrie'ë, ziech st, sjtreet ziech/sjtrieët ziech, ziech jesjtreie twisten, ruzie maken. Die dónge nuus angesj wie ziech d'r janse daag -. Doa uvver kan me ziech -. sjtrieël st m borstel. Mit d'r - verdeen iech 't mieëtste jeld, zaat d'r lier jong van d'r hoarsjnieër. sjtrieë'ie borstelen. Ziech de sjoeppe van d'r kraag -. Trek sjtrieëls doe diech ing! Dadelijk krijg je een oplawaai. sjtrieëm st m striem. sjtrieën st v haarsliert. sjtrief si v streep, strook. Deë sjtaof hat e sjun sjtriefje. Heë kalt Hollendsj mit sjtriefe, hij spreekt slecht Nederlands. E sjtrief je vlaam. Heë hauw ing - i, hij had een glaasje teveel op. sjtrie'fe schampen, strijken. De autoos - langsee. De kats sjtrief et miech langs de bee. sjtriet m ruzie. sjtrief se gappen, sjtrief sjtaocher m stokebrand, sjtrik m het breien, breiwerk. sjtrik V verkl sjtriks-je strik, 't Meëdsje hauw e fain sjtriks-je in de hoare. Knieng mit ing - vange. Mit vasteloavend bikt de mam nonnevótse en sjtrikke (gebak). sjtrik'hoas v verkl sjtrik-höas-je breikous. sjtrik'jaar o breiwol, breigaren. sjtrik'ke 1 strikken, met een strik vangen. Knieng -. 2 breien. Sjtrik, meëdsje, sjtrik I 't Kluie is nog dik I En sjtriks doe nit I da rümt 't nit I Da kómme óch de vrijere nit I sjtrik, meëdsje sjtrik. sjtrikmoester o breipatroon. sjtriechreem

23 sjtrik'nold-sjtuk 240 sjtrik'nold v breinaald. sjtrik'tsüg o breiwerk. sjtroaf st V straf. - mós zieë. sjtroal st V verkl sjtröalsje straal. sjtroa'ie stralen. sjtroas st v verkl sjtröas-je straat. Meens doe, iech vung 't jeld óppen -1 't Isjód dat die endlieg va jen - kómme, het is goed, dat die eindelijk gaan trouwen. Óppen - ligke, op straat staan, ontslagen zijn. Doa sjprikt de janse - uwer sjtroa'sedrek m straatvuil. Zoeë vrech wie -. sjtroa'sejong m straatjongen. sjtroa've straffen. D'r Herjod waad lang, mar heë sjtroaft sjtrang. Jod jtroaf miech, went dat nit woar is! Deë is mit ibildóng jesjtroafd, hij is stinkend verwaand. sjtroddele stotteren. sjtroech m (sjtrüch) verkl sjtrüchs-je struik. Ziech hinger inne - zetse. sjtroech'boeën v struikboon. sjtroef m (sjtrüf) verkl sjtrüfje kuif. sjtroef stroef. De hegke sjier jeet -. sjtroe'seveer v struisveer, sjtroev'vel m verward haar, Kèm diech ins dieng sjtroewele. sjtroev'velekop m (sjtroevveleköp) iemand met een wilde bos haar, sjtroev'velieg verward, Doe has de hoare jans sj tromp V (sjtrump) kous. E auwer woad vuur - is hoas. Sjtrump sjtrikke. sjtróm'pele strompelen. sj tronk m stronk. sjtrónks m stront, 't Is nit alles jood wat blinkt, en óch nit alles - wat sjtinkt. Went me in d'r - reurt, da sjtinkte. Went - mès weed, da wilt heë jevare weëde, als niet komt tot iet, kent iet zichzelve niet. Wen iech - róf, darfs doe óch jet zage, hou je mond tot je iets gevraagd wordt, sjtrónk'se opscheppen. Wat bis doe werm an 't-! sjtrónks'kaar v mestkar. sjtrónks'vlei v strontvlieg. Zoeë nietsj wie ing -. sjtroof st V couplet. Losse vier ins de ieëtsjte - van 't Leures-je zinge. sjtroom m stroom. D'r-is oes-jevalle. sjtrop m (sjtröp) verkl sjtröpje strop, lus; deugniet. Mit deë auto han iech inne -jehad. Deë - hat miech de lóf oes de béng jelosse. Kóm ins bij miech, doe kling, leef sjtröpje. sjtröp'pe strikken. Haze en knieng -. sjtröp'pe, ziech verward raken, lech sjtröppet miech in de brieëme. sjtrop'sjtich m naaisteek met lus, sjtros'boomm(sjtrosboom/sjtrosbeum) ^ geleidingsboom van de lift in de schacht, sjtrü'chele 1 struikelen, 2 sluipen. Wat sjtrüchels doe hei erum? sjtrüe st o stro. Woa vuur en - tsezame kómme, doa is jee lesje aa. Weë dat jeleuft en zie bed verkeuft, deë likt mit de vót in 't -, wie dat gelooft.,, sjtrüe'bed o, sjtrüepüs m, (sjtrüebedder) strobed, sjtrüe'blom v strobloem, sjtrüe'daach o (sjtrüedaacher) strodak, sjtrüehód' m (sjtrüehud) verkl sjtrüehudsje strohoed. De mai-jonge mit hön sjtrüehud. sjtrüe'miet v stromijt. sjtrüe'tsammel m (sjtrüetsemmel) strohalm. sjtrüewid'man m (sjtrüewidmander) onbestorven weduwnaar. Doe kans miech ins bezukke; iech bin -. sjtrüewid'vrauw v onbestorven weduwe. sjtrüe'wusj v strowis. sjtub m 1 stof. De meusje mulle ziech in d'r -. Inne d'r- oes de oge bloaze, iemand op zijn nummer zetten. Ziech oes d'r - maache, zich uit de voeten maken. Hod diech oes d'r- l Blijf uit de buurt! 2 ^ stoflongen, silicose. Vöal berglü hauwe -. sjtüb m 1 trui; kort jasje voor mannen. Don diech d'r - aa: 't is kaod an duur 2 straathond. sjtub'be (af)stoffen. Hod diech óp Eupe aa, 't bejint hei tse -, maak datje weg komt, er is stront aan de knikker. sjtub'bieg stoffig. sjtub'buunv ^ stofgrendel aan het dak van de galerij. Hierop ligt steen- of mergelstof dat in geval van ontploffing een stofgordijn vormt, waardoor de vlam wordt verstikt. sjtub'longe mv stoflongen, silicose. sjtub'maskieo ^ stof masker. sjtub'vrèser m (sjtubvrèser) stofnest. Die pluusje jardienge zint richtieje -. sjtu'chele 1 poken. Sjtuchel ins in 't vuur 2 (ruzie)stoken. Ziech an 't-haode. sjtu'cheliezer o pook. sjtuk o (sjtukker) verkl sjtuks-je 1 stuk. Iech hai jeer e - vlaam. Ziech óp zie - hauwe, voet bij stuk houden. Die moeit an ee -. Dat is e duchtieg - van e meëdsje, dat is een stevige tante.

24 241 sjtuk kere - sjurgskaar Vertselle wie 't an 't - is, de ware toedracht vertellen, 't Jód - aahan, het zondagse pak aanhebben. Doe maachs jekke sjtukker, jij haalt rare streken uit. Dat is e sjterk - óp ing auw boks, dat is sterk! Heë hat e - in de hakke, in d'r kraag, in de kloeëte, hij heeft een stuk in zijn kraag. 2 ^ deel van de steenkoollaag dat de mijnwerker in één dienst moet afmaken, 't - droeshouwe. sjtuk'kere in stukken delen. 'tjesjlachd verke -. sjtuk'wies stuk voor stuk. sjtulp V stolp. Ing - um de Modderjoades. sjtultse steunen, stijven. Sjtults hem nit in zieng sjtieretiegheet. sjtumpel m poot. DV - van d'r dusj, van d'r sjtool. sjtum'per m stumper. sjtüpsj weerbarstig, kort aangebonden. sjtu're st storen, hinderen, lech sjtuur miech a jinne. Lot üch nit -. Dat sj tuurt miech jaar nit. sjtu're si sturen, besturen. sjtur'me st stormen. sjtür'miesj stormachtig, onstuimig. sjtu'róng v storing. Vertseit jevelles de -. ^ Ing - in de koaleloag heesjt óch inne uvverjank. sjtu'te opscheppen. Wie jeet 't üch? 't Jieët nit vöal tse -. Hoe gaat het? Het kan ermee door. Weë sjtuut hat noeëd, weë klaagt hat broeëd. Ook: Weë klaagt hat jing noeëd, weë sjtuut hat jee broeëd, de een klaagt zonder reden, de ander houdt zich groot. sjtu'ter m opschepper. sjtüts menv steun. sjtüf se steunen. sjtuur st V belasting, lech moeët óp de - kómme. sjtuur si o stuur, 't - van d'r auto. sjtuur'kaar v handkar. sjtuur'tseddel m belastingbiljet. sjtuut m opschepperij. Heë hat inne ieëwieje - an ziech. sjtuufbroor m (sjtuutbreur) opschepper. sjud'bakm(sjudbek) ^ schudbak. sjud'de, sjód/sjuddet, jesjód schudden; schenken, gieten. Heë sjód mit d'r kop. lech kan 't jeld nit van de beum -. Doa sjud iech jee oer noa, dat interesseert mij niet. Dat sjud me mar nit oes d'r mouw. Ziech ee óp de lamp -, er eentje nemen. Dat sjud heë aaf, wie d'r honk d'r reen, hij trekt zich nergens iets van aan. sjüe'ne st ontzien, sparen. Noa die krankheet moeët d'r pap ziech jet -. sjui si schuw. Wat zint dieng doevve -. Los diech nit d'r sjummel - maache! Laat je niet opjutten! sjui'e st schuwen. Dat sjui iech wie de pes. sjui'e, ziech ervoor terugschrikken. sjul'dieg schuldig. Vier zint ós nuus mieë -. Me is mar inne doeëd -, men sterft maar één keer. Wat bin iech üch -? sjul'diegheet v verplichting; het verschuldigde. A dön han iech jing -. sjuue, ziech zich wentelen. De verke sjulle ziech in d'r moed. sjulp V roos. Heë hat d'r janse kop vol -. sjüm'leffel m schuimlepel. Deë hat de manere mit d'r-jèse, hij is ongemanierd. sjüm'me st schuimen. Da kans doe diech beëne dat diech de moei sjümt, al bid je nog zo hard, dat helpt geen donder. sjum'mel st m schimmel. Óp d'r vlaam is -. Inne d'r- sjui maache, iemand opjutten. sjum'mele schimmelen. sjun mooi. E - kink, wat noa zieng mam aad. 't Lies-je hauw ziech -jemaad. Dat han iech nit besjteld, dat nums doe - mit tseruk. - weer sjpille. sjup V schop, spade. Deë is werm ins van de -jesjprónge, hij is weer eens aan de dood ontsnapt. Deë rücht noa de -, hij maakt het niet lang meer. Dat vrommesj is zoeë jeks wie ing -, die meid is zo gek als een rad. sjup 'pe scheppen. Sjup miech ins ing loeëp puts oes de baar sjup'pe V schoppen (kaartspel). sjup'pesjtil m (sjuppesjtil) steel van een schop. Deë hat nog jinne - jebraoche, die werkt zich ook niet kapot. sju'redrèsjer m dorser. Deë vreest wie inne -, hij vreet als een wolf. sjurgs'kaar/sjur'reskaar v verkl sjurgskeersje/sjurreskeersje kruiwagen. sjurgskaar

25 sjurje-sjweëve 242 sjur'je st kruien. Deë is wie in de welt jesjurgd, hij is zo stom als het achtereind van een varken, D 'r herrek - óp Esjermitwoch, haring happen op Aswoensdag, sjur'jerm kruier. sjüt o schuit. Wat is dat e dom -! Wat is dat een domme eend! De tsoldate droge sjütsjere óp d'r kop (kwartiermutsen). D'r koer jong droog 't sjütsje (wierookscheepje). E sjütsje ies, ijsje. Sjütsje werpe, stenen over het water laten scheren. sjuts m schutter. Sjutse, sjtut wieder jesjtange hat, mit 't jezich óp d'r Maler zieng klieë aa! sjuf se beschermen. De hek sjutst d'rjaad teëje d'r vrieë oswink. sjuf sefes o (sjutsefester) schuttersfeest. sjuf sekönnek m (sjutsekönnegke) schutterskoning. sjutserij' V schutterij. sjüftelbaasm ^ schudgootbaas. sjüftele ^ kolen vervoeren door middel van een schudgoot. sjüt'teles o, sjütteltoer m ^ schudgotentoer. sjüt'telfros m koude rillingen. sjüt'telmoter m ^ schudgootmotor, sjüt'telroetsj v ^ schudgoot, sjüt'telsjtreeb m ^ pijler met schudgoot als kolenvervoermiddel. sjuuf st V schuif. Don de - óp de duur sjuun si, sjuuns st schuin. Heë woeënt - teëjenuwer ós. sjuur st V schuur. Went auw sjure brenne, dan is 't sjleët lesje, oude schuren branden fel. De - doeëd loeë (als het dorsen was gedaan, liet men enkele keren alle vlegels tegelijk neerkomen). sjuurpoats' v schuurpoort. Deë hat ing moei wie ing -. Mit de - winke, een duidelijke wenk geven. sju've st, sjoof/sjuvet, jesjoave/jesjuufd schuiven. Inne jet óp d'r haos -. sjwaach zwak. sjwaad st v zwoerd. Iech kom diech trek ins an de -, dadelijk kom ik je op je huid. lech han mitlieë mit die erm -, ik heb medelijden met dat arm schepsel. sjwaam st m rook, damp. Woa - is, doa is óch vuur sjwaam'pot m (sjwaampöt) rookpot. sjwaan ^f m en v zwaan. sjwab'belieg lillend. sjwa'dema(jer) m bloedworst met spek. sjwain o zwijn. Doa hauw iech evvel -jehad. sjwai'nemieësieg beestachtig. sjwainerij' v zwijnerij. Kiek ins wats doe vuur ing -jemaad has! sjwai'niekkel m vuilpoes. sjwaitser m 1 Zwitser. 2 suisse. 3 veeknecht. sjwal'ber v zwaluw. Sjwalbere bringe jeluk. Went de sjwalbere deep vleie, dan kunt reëneweer sjwal'bersjtats m zwaluwstaart, geklede jas. sjwallietèf v verlegenheid, penibele situatie. sjwam si m (sjwem st) verkl sjwemsje 1 spons. De vinstere mit - en leer wèsje. 2 houtzwam, In de vinsterrame zitst d'r-. sjwa'me 1 roken, dampen. Jemuutlieg e tsiejeersje -. Doa kan d'r sjoresjtee nit va -. 2 een pak voor de broek geven. Doe kries ze jesjwaamd! sjwats zwart. Dat is zoeë - wie de naat. Doa woar 't - van de lü. Dat han iech - óp wies. Heë is - van d'r honger Deë sjteet in e - lit, in e - bóch, die staat in een kwaad daghcht. Ziech erjere dat me - weed. Wie is 't? - went 't verbrankd is (afwijzend antwoord). Sjwatse zeef groene zeep. Sjwatse frens, bloedworst. Inne nit 't sjwatse ónger de neëljunne, iemand het licht in de ogen niet gunnen. In 't sjwatse treffe, in de roos treffen. - wirke. - uwer de jrens bringe. Sjwatse wöad, onfatsoenlijke woorden. ^ lech bin an d'r sjwatse frens, ik werk op een kolenpost. sjwats'broeëd o roggebrood. sjwats'kopje o zwartkop, soort grasmus; zwartkopmees. sjwech'de v zwakte, zwakheid. sj weë'jel m lucifer. Heë sjpliest inne -, mar drinkt 't drüpje inins leeg, hij blijft dood op een cent, maar geeft een gulden grif uit. sjweë'jele een spel met lucifers. sjweem m verachtelijke kerel. Inne voelle -, een luie donder. sjweer st m zweer. sjwees m zweet. Heë is in inne -, hij is een en al zweet. Doe rüchs óch nit jeer dienne eje -,jij bent ook liever lui dan moe. D 'r voelle - brikt diech oes, het luie zweet komt eruit. sjwees'keëlsje o, sjwees'sjtüb m zwart hemd zonder mouwen, dat de mijnwerker droeg tijdens het werk. sjwees'wurmsje o donderbeestje. sjweë've st zweven.

26 243 sjweë'vel - sjwuul'de sj weë'vel m zwavel. Die haode tsezame wie pech en -, het zijn gezworen kameraden. sjwei'erdoater v (sjweierdöatesj) schoondochter. sjwei'ereldere mv schoonouders. sjwei'ermodder v schoonmoeder. sj wei'esj e v schoonzuster. sjwei'ervadder m schoonvader. sjwei'erzoon m schoonzoon. sjwel stvl dorpel. Kóm miech nit mieë uwer de -! 2 dwarsligger. De sjinne ligke óp de sjwelle. sjwel'ie st, sjwol, jesjwolle zwellen. D'r vinger is jesjwolle. Heë mankeert d'r jesjwollene, hij doet gewichtig. sjwelle koken. De mam sjwelt de eëpel, de noedele en 't jreuns. sjwel'mensje o (sjwelmensjere) in de schil gekookt aardappeltje. Óp Kaarvrieddieg ose vöal lü sjwelmensjere mit herrek. sj wen'tse De sjoeël -, spijbelen. Doe kries zejesjwentsd, je krijgt een pak slaag. sjwe're, sjwoar/sjweret, jesj woare zweren. D'r vinger is an 't -. Dat klopt wie inne - vinger, dat klopt precies. sjwerm m zwerm Inne - bije, mugke. sjwer'me zwermen. De bije junt- Dem sjwermt jet durch d'r kop, er spookt iets door zijn hoofd. sjwerve, sjwórf/sjwervet, jesjwórve zwerven. sjwe'se 1 zweten. - wie inne daas. Sjwieje dat me sjweest, zijn kaken stijf op mekaar houden. Wasser en blód -. Heë hat - vus. 2 lassen. sj wes'ter o zus, v non. sjwets o zwartsel. sjwef se met zwartsel bestrijken. sjwieg'kele heen en weer zwaaien. Dienne voeëjel sjteet nit sjtil, deë sjwiegkelt. sjwie'je, sjweeg/sjwiejet, jesjwèje/jesjwieëje zwijgen. Deë kan - wie e jraaf. Ónger ós jezaad enjesjwèje. Reet haste, - motste, je hebt gelijk, maar je kunt beter je mond houden. Alle weer is Herjods wil,jank derdurch en sjwieg mar sjtil. - en denke kan jinne krenke. lech mós - wat iech zage wil! Da sjwieg livver! Hou nu maar je mond! (in plaats van te zeuren) Sjwieg miech derva! Praat me er niet van! sjwiek menv troep, zwik. Jong, wat has doe inne - doeve! Die hauwe heem ing - kinger sj wien'del m zwendel. sj wien'dele zwendelen. sj wien'delieg duizelig. sjwien'delmaier m zwendelaar. sjwiend'zóch v tering, tuberculose. sjwieps m verkl sjwieps-je. Inne - han, aangeschoten zijn. sj wie'rieg moeilijk, lastig. sj wier'lieg bezwaarlijk. sjwinge st, sjwong/sjwinget, jesjwónge zwaaien, slingeren. sjwin'ke zwaaien. sjwoab st m (sjwöab) kakkerlak. sjwoabetreëner m iemand met platvoeten. sj woa'jer st m zwager. sjwoar st, sjwoarder, sjwöarst zwaar. Dat likt miech - óp d'r maag. Die hauwe inne sjwoare haam an haos, die hadden een zwaar kmis te dragen. Dat hat miech - jeld jekost, dat heeft me een bom duiten gekost. Inne sjwoare jank doeë, maache. Deë is - va bejrif, hij is traag van begrip. sjwöarde v zwaarte. sjwöa're, sjwoar/sjwöaret, jesj woare zweren, een eed afleggen. Vuur 't jerich -. sjwoar'jeboert v moeilijke bevalling. sjwoeng m vaart. Doa zitst - i. sjwoer m eed. sjwol si m zwelling. D'r-in de knei lieët noa. sjwong st m gebogen naald (dakdekkersgereedschap). sjwónk si m (sjwung st) guirlande, 't Hoes van 't jode broetspaar woar mit sjwung jetseerd. sjwónk si m vaart, uitgelaten stemming. Losse vier ins laache, laache is jezónk, dat de balke kraache, da kómme vier i - (uit een carnavalslied). sjwum'me st, sjwom/sjwummet, jesjwomme zwemmen. Heë sjwumt in 't jeld. Heë sjwumt de baach eraaf, hij gaat economisch achteruit. Hoeraa, de bès kan - (schertsende uitroep bij een onverwacht gebeuren). sjwun'gel m zwengel. D 'r- van de pomp. sjwun'gele zwengelen. sjwuul st zwoel. sjwuul'de V zwoele atmosfeer.