129 kaaf - kaf'fieëmölle

Transcriptie

1 129 kaaf - kaf'fieëmölle K kaaf o kaf. Drek en - sjoert d'r maag! Zand schuurt de maag! Auw meusje vingt me nit mit -, oude mensen laten zich niet zo gemakkelijk in de luren leggen. kaal kaal. De roepsje hant alles - vrèse. Dat is kale behai, dat is kale kak. Bij dön is 't óch - i jen hoes, bij hen is het een kale bedoening. Inne -plukke. kaal'kop m (kaalkop) kaalkop. kaam st m kaam (schimmel op bier, wijn, enz.). 't Is-óp 'ti-jemaads. kaan st m roeiboot. - vare óp d'r Kraneweier. kaar st v verkl keersje kar. Ing - sjlam, koale. Heë viert mit de -, hij is voerman. De - is vervare, de zaak is in het honderd gelopen. Jet óp ing lieëte - lane, iets te licht opnemen. De - is lingelaam, de kar is kaduuk. Heë is ónger de - kómme, hij heeft te veel gedronken; hij is naar de bliksem gegaan. Inne óp 't keersje kroeffe, iemand aframmelen. Vöal laant me óp ing -, je moet niet te veel verlangen. Iech han de janse - alling an d'r haos, ik moet voor alles zorgen. Wat nit alles durch d'r jurjel jeet, zaat d'r voorman, en doe hauw heë peëd en - verzaofe. Dat is d'r man, deë de - trekke kan, hij is de geschikte man om leiding te geven. kaar st o bijenkorf. Doa kunt de tant Fieng mit 't-óp (spottend voor een soort dameshoed). Kaarvrieddieg m Goede Vrijdag. D'r wink deë óp - sjteet, sjteet drei mond lank. Went 't óp - reent, dan is 't janse joar jezeënd. Kaar'wèch v Goede Week, In de -junt de koerjonge aier óphoale. Kaarzamsdieg m Paaszaterdag, Jreune donnesjdieg junt de klokke noa Roeëm brij èse en - kómme ze tseruk. kaat V verkl keëtsje kaart, E sjpel kate. Heë hat ing voel - a) hij heeft een slechte kaart; b) het gaat hem niet te best, Heë lieët ziech nit in de - kiekke. Ze hant hem de - verroane, ze hebben zijn plannen verraden. De jekke hant de -, de domste boeren hebben de dikste aardappelen. Dat is durchjesjtaoche -. Inne de - leëje. E keëtsje vuur d'r tsóg lüeze, een spoorkaartje kopen, Sjik miech ing - wens doe jód bis aakómme. Ing - van Europa. kaaf leëj esj e v kaartlegster. kaaf moor v, kaatmeun v iemand die graag en veel kaartspeelt, kaatsj st m kaatsbal. kaaf sje kaatsen. kaaf sjpel o kaartspel. Auw kaatsjpeller zint pandoere, koajonge, toeppe, zes-en-zessieje, boerjage, boerlegke, doezende, mausjele, pötsjesjarre, hatserjage. kabaus' ^? v verkl kabaus-je kleine kamer, hok. In dat kabaus-je kan me ziech kóm kiere of drieëne. ka'bel m kabel. Inne nuie - ópleëje, de liftkabel vernieuwen. ka'hele, ka'vele bij gelijke stand een spel verlengen om een winnaar te krijgen, o.a. bij het kegelspel. kabè'nes, kabie'nes st m kanjer. Doa zies doe inne - van inne eëpel, van inne visj! kaboets' v verkl kabüts-je capuchon. Doch diech de-óp, 't rent. kaboets'manktel m mantel met capuchon. ka'chel m verkl kechelsje kachel. kadef m kerel, kanjer. Doa zies doe inne - van inne eëpel! kadsj V (kadzje) kerf, inkeping, gapende wonde. Heë hat inne vliddieje - in d'r dusj jehouwe. Heë hat inne - in d'r vinger. kad'zje, kad'zjele inkerven, onregelmatig snijden. Wat bis doe in dat broeëd an 't -! kaf'fedrinke koffiedrinken ('s namiddags om plm. 4 uur). kaf'fejrónk m koffiedik, kaf'femeut v koffieleut, kaffieë, kaffe m koffie, - kaoche, koffie zetten, 't Jeet nuus uwer ejód tes-je -. Dat is mieë moekkefoek wie -. Dat is inne - wie sjpeulwasser Dat is angere tieë wie -. Zoeë e tes-je - deet inne nau jód ajen hats. Don ing boeën mieë óp d'r-. kaf'fieëboeën, kaf'feboeën v koffieboon. Die vrauw is zoeë jenauw, die tselt de kaffeboeëne. kaf'fieëdoeës v koffiedoos, Mienne betste troeës is mieng -. kaf'fieëdusj m koffietafel, kaf'fieëjrül m oude koffiepot, kaf'fieëklatsj m koffiekransje, kaf'fieëloeëd o koffieloodje, kaf'fieëmölle v koffiemolen, Zoeë erum jeet de -, met de wijzers van de klok mee.

2 kaffieëpot - kalesj' 130 kaffieëloeëd kaffieëpot m (kaffieëpot) koffiepot, kaf'fieëwasser o koffiewater, kaf'fieëzats m koffiedik, kahóf V geldrolletje van gelijke munten, kai st ml kei, steen, 2 stapel, hoop. De mam sjmieret inne - bótteramme. Inne - sjpeul sjtong óp de aarieët. kai'e met stenen gooien. Ook jongensspel, waarbij de een de steen van de ander moet raken. Al kaiens jonge vier van sjoeël noa heem. kaihel keihard. Dat is inne kaihelle. kail si ml wig. 2 deel van een matras. 3 schuine peluw. kai'ie keilen. kail'kusse o schuine peluw. kai'zer, ke'zer m keizer. Iech mós joa, woa d'r - tse vós hin jeet. Woa nuus is, doa hat d'r - zie reet verloare. Inne deë drei joar hingeree d'r voeëjel hat aafjesjaose, is - woeëde. Vier hant ing flesj sjedammer -jemaad, we hebben een fles jenever soldaat gemaakt. kak m kak. 't Kinke hat -, het kindje moet poepen. Doa is - aa, dat is geen zuivere koffie. Wat hant die lü vöal - veel, wat maken die lui een kouwe drukte. kak onrijp, jong. Doa bis doe nog tse - vuur. In 't nès loge kakke jonge. kakau' m cacao. Inne durch d'r- trekke, iemand door de stront halen. ka'kei v praatzieke vrouw. Wat is dat miensj ing -! ka'kele kakelen. Inne haan deë kakelt en ing hon die krieënt, zint weed dat me hön d'r hals umdrieënt. De meëdsjere hole ziech an 't -. kak'jeël fel geel. kak'jong m verkl kakjöngs-je snotjongen. Doe kakjöngs-je mots sjwieje, doe bis nog vöal tse jreun! kak'ke kakken, 't Kakt nog mennieg vüejelsje wat nog jee vutsje hat, er zal nog heel wat water door de Maas stromen voordat het zover is. kak'loemel m verkl kaklümelsje poepluier. kak'madam, kak'mamzel v kakmadam. kak'sjteulsje o kakstoeltje. kal m praatjes, geklets. Deë hat vöal - veel, hij heeft veel praats. Doa is - uwer, daar wordt over gekletst. Wat dees doe vuur sjtomme -! Wat klets je toch! Die zaach is d'r janse - nit weed. Dat is - wie kóch, dat is onzin, Doe hils miech an d'r -,JQ houdt me aan de praat. Wat is dat vuur -? Hoe kom je d'r bij? Dat is ónnüezele, leëje, vieze -. kalbas', kallebas' v boodschappentas (van riet of stro). kalen'der m kalender. De lü maache d'r - en ózze Herjod maat 't weer Dat kans doe diech óp d'r- sjrieve, dat komt zelden voor. kalesj' V calèche. w kaksjteulsje

3 131 kalie'ber-ka'nes kalie'ber o kaliber, soort. Ze zint van 't zelfde -. kaljeer' m galop. Dat jong in inne - uwer hegke en tsüng. kalk m kalk. Ze hant de moere mit kalkjewiesd. - lesje. kal'ke, kel'ke witten, kalken. Vuur Wies- en Sjwetsdaag (Sacramentsdag) woeëte vruier de hoezer jekalkd en d'r zokkel jesjwetsd. kalk'emmer m kalkemmer. Heë bluit wie inne -, hij ziet er lijkbleek uit. kalk 'koel v kalkkuil..^. kalk'sjroam m (kalksjröam) kalklijn. ^ de richting in de pijler werd aangegeven met een kalklijn op het dak ervan. kalk'tsieng v kalkton. kal'le praten, kletsen. Deë kalt frantsüeziesj wie ing kouw latien. Mit dem han iech nog e wöadsje tse -. Inne noa d'r mónk -. Me mós dejekke mar - losse. Doe has jód -. kallefon'tsiejoes, kallepon'tsiejoes m surrogaat, aanlengsel. kallemol', kouemol' m (kallemöl) appelbol. 't Kink hat beks-jere wie kallemölsjere. kallosj' m leren sandaal met houten zool. kal'wasser o spraakwater. Heë hat - jehad, hij heeft spraakwater. kam(p) si m (kem st) kam. Alles uwer inne - sjere. kamasj' v beenkap. ka'mer st v donderbus. Ze hant (mit) kamere jesjaose. ka'mersjaos m (kamersjaos) schot met een donderbus. kam'fer m kamfer. kamieël' o kameel. Heë is zoeë dom wie e -. kamien' si m (kamieng(s) st) schouw, schoorsteen. D'r - mós ringjemaad weëde. De kamiengs van de koelie zint versjwoende. Doavan alling kan d'r- nitsjwame. kamil'le v kamille. - is jód vuur tse drinke en vuur tse bieëne. kamil'lekusse o zakje gevuld met hete kamille. kamil'letieë m kamillethee. Drink -, da deet diech óch d'r boech nit wieë. kammauw' m fut. Heë hat jinne - in de prie. kammeraad' m verkl kammereëdsje kameraad. Heë wilt ziech mit miech - maache, hij wil vriendschap met me sluiten. Dat is inne fienge -, dat is een fraai nummer. Zoeë jeet 't diech, kammereëdsje, wenste nit hure wils. ^ D'r kamasj Joep is mie -. Joep is mijn maatje op het werk. Mit dem bin iech joare -jeweë, met hem heb ik jaren samengewerkt. -, vier maache bóttram, wij pauzeren om een boterham te eten. kammeraad'sjaf v vriendschap. kammeraad 'sjaflieg kameraadschappelijk. kam'merjeëjer m ongedierte verdelger. kam'merpot m (kammerpot) nachtspiegel. D'r Pruus hat nuus I hat alles verklopd I de bedsjtat en d'r - (spotn]m). kammezoal' o (kammezöal) kamizool, vest. De kauw jeet durch rok en -. Heë wool miech an 't -, hij zocht ruzie. kammezöa'le, kammezöalet, kammezöald afranselen. Iech kammezöal ze diech. kamp o kamp. Heë hat in 't -jezèse. kan st V verkl kensje kan. Ing - is inne lietter Ing - = tswai hdofjere = veer pinkte of veer sjobbe = ach möas-jere. Jank ing - beer hoale. De - hat inne sjprónk. kana'lieëvoeëjel m (kanalieëvüejel) verkl kanalieëvüejelsje kanarie. kanal'je v (kanaljens) kanalje. Doa woeënt ing - bijee. Dat wiefis ing richtieje -. kan'del m verkl kendelsje 1 dakgoot. 2 goot langs de kegelbaan. Doe wurps d'r bal dierek in d'r -. kan'delpief v regenpijp. kandies'tsoekker m verkl kandiestsükkersje kandij suiker. ka'nes m kanjer. Deë - van inne honk hauw miech benoa mit de boks. Wat bis doe vuur inne vieze - / Wat ben jij een vieze vent.

4 kanieël' - kapiet'tel 132 kanieël' st m kaneel. Sjtieve riesbrij mit tsoekker en -. kank m (kenk/kankte) verkl kenks-je kant, strook. Heë doogt a jinne -. Heë hat ziech va - jemaad. Heë kunt van d'r-va Julpe. Sjwum noa d'r -. 't Jevilt miech hei a jinne -. Doch dat ins va -, doe dat aan kant. Heë hat jet óp de hoeëg - ligke, hij heeft wat opzij gelegd. Iech mós nog inne - eëpel oesdoeë. Heë woeënt in d'r- (woonbuurt rond een pleintje met maar één toegangsweg; hofje). Hei feit 't an alle kankte, het ontbreekt hier aan alles. kankef oalieg m gezuiverde raapolie. kankef lamp v verkl kanketlempsje olielamp. kan'nepieë m canapé. kan'newies met kannen. Doa woeët 't beer - jehold. kanon' v verkl kanönsje kanon. Me mós nit mit kanonne óp de meusje sjisse, met een kanon op een mus schieten. Heë woar zoeë vol wie ing -. kanonnehagelevol stomdronken. kans V verkl kens-je kans, vooruitzicht. Iech han ing jouw - um datpös-je tse krieje. Inne ing -jeëve. kantoer' o verkl kantuursje kantoor. kantoer'kwispel m jongste kantoorbediende. kaoch m 1 het koken. Ze versjteet nuus van d'r -. 2 het op het vuur staande eten. Kiek ins effe noa d'r-. kaoch'duppe o (kaochduppens) kookpan. kao'che koken. Wat haste hüjekaochd? Ee duppe in 't angert (afwijzend antwoord aan een pottenkijker), 't Kan nit heser wie -, het zal zo'n vaart niet lopen. Die erm lü hant nuus tse sjtaoche en nuus tse -. Jekaochd of nit jekaochd, 't hat zieng tsiet jesjtange (als het koffiewater niet aan de kook wilde komen), 't Weed nit zoeë hees jèse wie 't jekaochd is, de soep wordt niet zo heet gegeten als ze wordt opgediend. kaoche o een hoeveelheid die nodig is voor één maaltijd. Don miech e - eëpel oes. Pluk miech e - boeëne. kaoch'jesjier o kookgerei. kaoch'sjoeël v huishoudschool. kaod 5/,kauw st, kauwer, kaudst koud. 't Is basjtieg, biestieg, erg, jemeen, wus -. Sjoech, sjoech, wat is 't -! D'r wink bloast oes 't - laoch (oostenwind). Inne kauwe wink. Dat lieët miech -. Iech maach diech -! Los dem mar ins - sjnoewe, laat die maar eens van een koude kermis thuiskomen. Mai, - en naas, volt sjuur en vaas, een koude en natte meimaand geeft rijkelijk stro en graan. Kauw sjóttel, aardappelsla. kaod'besel m koubeitel. kaof o (kaover) verkl kaofje kalf. De kouw weest nit mieë, dat ze zelver óch ins e - woar. D'r jong blouwet wie e -. Heë hat werm ins richtieg 't - aafjejeëve, hij heeft weer eens de grapjas uitgehangen. Heë is zoeë nuttere wie e nui kaofje. Mit inne 't - drieve, aafjeëve, met iemand de draak steken. Doe bis e jroeës -. kaofs'kop m (kaofsköp) domoor. kaofvleesj o kalfsvlees. - is haof vleesj. kaos V kost. De oge de -jeëve. Deë is nog bij de mam in de -. Deë verdeent zieng - nog nit. kaos'hoes o (kaoshoezer) kosthuis. kaos'-jeld o kostgeld. kaos'-jenger m (kaos-jenger) kostganger. Ózzen Herjod hat allerhank -. kao've st 1 kalven. De kouw mós -. 2 liefkozen, opvrijen. Die tswai woare ziech an 't-. kao'verjilles m grapjas. kao'verjoare mv kalverleeftijd. Heë is nog in de -. kaoverij' v dwaasheden. Deë hat nuus wie - in d'r kop. kao'verkal m kinderpraat. kap V verkl kepje/kepsje 1 pet, kap. E Belsj kepje. Has doe meusje ónger de -? Dat kunt alles óp mieng -, dat komt allemaal op mij neer. Dat mots doe miech nit óp de - werpe, daarvan moet je mij niet de schuld geven. De - van d'r bouw, van 't hoes is veëdieg. Heë hat nog jans jet an de -, hij heeft nog heel wat aan zijn hoofd. Kepje tülle, sjiebbele (balspel met petten). 2 het harde leer van een schoen rondom de hiel. 3 ^ horizontaal steunstuk van het dak van een pijler. kapa'bel capabel. Deë jong is - vuur dat werk. kapel' V 1 kapel. Deë hat e hoes wie e kapelsje, daar is het kraakhelder. Eemoal jejeëve bliet jejeëve; kapelsje, kapelsje, d'r kop aaf (kindervers). Woa d'r Herjod ing kirch bouwt, doa zetst d'r duvel ing - derneëve, bij iedere kerk staat een kroeg. 2 muziekkapel. De Bergmanskapel van de Hollendsje Koel. kape're, kape'ret, kapeerd begrijpen. Has doe 't endlieg kapeerd? kapetsien'ger m 1 Kapucijn. 2 kapucijner. 3 duif met brede halskraag. kapiet'tel o hoofdstuk. Dat is e - vuur ziech, dat is een hoofdstuk apart.

5 133 kapiet'tele-ka're kapief tele kapittelen. kaploan' m (kaplöans) verkl kaplöansje kapelaan. Zag ins 5 moal flot hingeree: Kling kaplöansje. kaploanij' v kapelanie. kapot' kapot. Da kans doe miech - houwe, iech wees 't nit! Al sla je me dood, ik weet het niet! Heë hat ziech - jesjraveld. Mit mersie voort me de honder -, voor dank-je-wel koop ik niks. Me laacht ziech -. Noe jeeste -! uitroep van verbazing. Zoeë - wie inne honk. Verder veel samenstellingen met kapot, bv. kapotbiese; kapotbrèche; kapothouwe; kapotmaache; kapotriese; kapotsjloa; kapotsjnieë; kapotvalle. kapot'hudsje o kapothoedje. kap'pejonge mv minder volkje. Jan met de pet. kap'pemecher m pettenmaker. kap'pes o verkl keppes-je kool. In d'rjaad sjteet wies en roeëd -. I-jemaad wies - neumt me kómpes. Dat is -, dat is pet. Dat is miech -, 't kan me niet schelen. - an baan (gezegd als een vrouw in verwachting is). kap'pesbaar v stenen pot waarin de zuurkool werd bewaard. kap'pesboer m teler van kool. kap'peshuit, kap'pesheut o een kool. kap'pesjlöaner m vechtersbaas. kap'peskop m (kappesköp) stommeling. kap'pesriengeler m ironisch voor tenger persoon. kap'pessjaaf v koolschaaf. kap'pezietsoeng v carnavalsavond waarbij men feestmutsen opzet. kap'sjong m ^ kapschoen. karak'ter m en o karakter. Heë hat ejód -. Verkauw diech d'r-nit! Word niet verkouden! (humoristisch). karbied'lamp v carbidlamp, fietslantaam. ka're karren, rijden. iv;*^kepjetülle ^rx;::i^ '

6 ka'rebengel-kats 134 karbiedlamp ka'rebengel m sjouwer. Vlókke en zoeffe wie inne -, vloeken en zuipen als een ketellapper. Dat zint evvel karebengele va sjong! Wat zijn dat plompe schoenen! ka'redeel o (karedil) opzetstuk van een kar. kareerd' geruit. E - kleed. karehelp v riem om de schouders om de last van een kruiwagen te verlichten. ka'rehengs m scheldwoord. ka'rehonk m (karehung) karrehond. E leëve wie inne -. Heë zoeffet wie inne -. ka'repeëd o (karepeëd) zwaar paard. Heë wirkt wie e -. ka'rerad o (kareraar) karrewiel. Dat meëdsje is zoeë dui wie e -, dat meisje is zo gek als een rad. ka'resjmier m wagensmeer. ka'resjpoor o karrespoor. Heë hat in e -jepisd, hij heeft een strontje aan zijn ooglid. karjeer' v carrière. kar'neval m carnaval. kar'o ruiten. Dat sjtaof je hat e sjun - moester Karo-dam ofroetedam. karoeët' v verkl karüetsje kroot, biet. Roeë - I iech sjis diech doeëd I mit inne pin I noa'n eëd erin (spotvers op iemand met rood haar). karot' V (karotte) verkl karötsje karot, geldrolletje. karresel' v carousel. ka(r)sjtai' v kastanje. De wil - kan me nit èse. Ing - ijen tèsj is ejód middel tjeën dejich. Ka(r)- sjtaie brenne, kastanjes poffen. Heë is zoeë broen wie ing -. Hü is d'r letste daag I mörje vingt de sjoeël werm aa I ai-de-wai, ai-de-wai karsjtai (kinderliedje). ka(r)sjtai'eboom m (karsjtaieboom/karsjtaiebeum) verkl ka(r)sjtaiebeumsje kastanjeboom. ka(r)sjtai'ebroen kastanjebruin. kartong' m karton, doos. Bis Oeëstere blove de nui sjong in d'r-. karvón'kel m 1 steenpuist. 2 karbonkel. Heë hat ing naas wie inne -. kas V (kaste) verkl kes-je 1 kast. Ze hange in 't kes-je, ze zijn in ondertrouw. Heë zitst in de -. 2 kas. Iech bin momentaan sjleët bij -. Heë trukt oes de -, hij trekt van het fonds. 3 etalage. Wat in de - likt, dat verkeuft ziech jemekkelieg. De - kroame, etaleren. Dat meëdsje hat de - jekroamd, dat meisje heeft wat op de plank, kasjof o cachot. kasse're, kasseret, kasseerd incasseren. kasserol' v kasserol, kastrol. kassier'm kassier. D'r - van de Hollendsje Koel. kas'tejoar o dienstjaar dat in aanmerking komt voor pensioen. Wievöal kastejoare has doe? kastieël' st o kasteel, 't - van Eresjting. ka'te kaartspelen. ka'ter m verkl keëtersje kater. katoeëliesj katholiek. katoen' si m katoen. Deë sjtaof is ring -. Jef hem mar va -. katoe'ne katoenen. Dat is e sjun jeblumd-sjtaofje katrie'nablom v (katrienablomme) verkl katrienablumsje chrysant. kats V verkl kets-je kat. Heë is zoeë naas wie ing -. 't Is alles vuur de -, het is allemaal verloren moeite. Went diech doa mar nit de - aa kunt, als dat maar goed gaat. Lieëne? Doe kries de - jelieënd; die kunt va zelver tseruk! Went de - moest, da mauwt ze nit. De - hat e tsieë en vrieë leëve, de kat heeft een taai leven. Ing - die lieët 't moeze nit. Went de - ziech hinger de oere kratst, da kunt reen. Deste mieë me ing - keurt, deste hoeëjer huft ze d'r poekkel. Valsje vrung

7 135 kat'sederm - kel'der zint wie katse: vure lekke en hinge kratse. Besser ing - in 't duppe wie jaar jee vleesj. Heë ziet oes wie ing verzaofe -. Deë keel verzüft - en koeëjel. Vüejelsjer die tse vrug zinge, kriet de -. Ós - en noabesj - I die hauwe ziech ins jebèse. I Ós - hauw noabesj - 't sjtets-je oes-jerèse (kinderversje). - en moes helle (spel). De kets-jere sjtunt in de blui. Iech han jeer kets-jere, ik lust graag katjesdrop, kat'sederm m (katsederm) vioolsnaar. Óp d'rsjrómpe. kaf sejammer In de uitdrukking: - han, een kater hebben. kafsepoekkel m de hoge rug van de kat. Doe broechs jinne - tse maache, je hoeft niet zo gauw op je teentjes getrapt te zijn. kaf sesjprónk, kaf sesjprunk m (katsesjprung) kattesprongetje. 't Is mar inne - bis doa. kaf sesjtats m paardestaart. De distel hat zilver, mar d'r - hat jood in d'r sjtats, de distel is lastig uit te roeien, maar de paardestaart nog moeilijker. kaf sesjtoek m schijnwinst. D'r ieësjte sjtoek is -, eerste gewin is kattegespin. kaf sieg kattig. kattejis'mes m katechismus. D'r-liere, ópzage, aajvroage, aaframmele. Heë hauw d'r-versjtaoche, hij was stiekem uit de zondagse godsdienstles weggebleven. Deë hat inne angere -, hij heeft een ander geloof. Heë maat e jezich wie inne tserrèse -, hij trekt een gezicht als een oorwurm. kau'derwelsj o koeterwaals. kau'(e)lieg kouwelijk. kauts m zonderling. Dat is inne komiesje -. kautsj m couch, ligbank. kauw st V kou. Iech bin sjótselsbloa van de -. Heë razelt van de -. Iech han ing - óppen lief. kauw st V verkl kausje 1 kooi. 2 ^ badlokaal. kave're, kaveret, kaveerd caveren, voor iets instaan. Doa kan iech nit vuur -. Wat iech vertsei is woar, dat kaveer iech diech. kawau'we spottend naroepen, nabauwen. ka'zel o kazuifel, kazern'v kazerne. keek m schreeuw, kreet. Heë loos inne -, hij slaakte een kreet. keëke schreeuwen. Heë keëkt wie e jesjtaoche verke. Heë keëkt wie inne merkef Al keëkens lofet ze de sjtroas óp. - klure. De eëpel zint an 't -, de aardappels zijn aan de kook. keë'ketieg schreeuwend. Keëketieje klure. keek'zak m (keëkzek) schreeuwlelijk. keel st m kiel, hes. De boere en de voorlü droge vruier inne bloa - en inne roeë sjnoefplak um d'r haos. Inne an d'r -joa, iemand op zijn vestje geven. Inne d'r- oeskloppe, iemand de mantel uitvegen. keel st V keel(gat). Iech han pieng in de -. Inne 't mets óp de - zetse. 't Is hem in de verkierde - kómme. keel si m (keëls st) kerel. Dat is inne - wie inne boom. Dat meëdsje leuft de keëls noa. 't Hat inne duchtieje, fliesieje - krèje. Is mie erm keëlsje jevalle? 't Is inne vieze, botte, ónjehoebbelde, voelle, wuste ~. keë'leman m kereltje, Doe bis mienne klinge -. keer st v (kere si) pit, kern. Oes kling kere weëde jroeëse beum. Heë hat ing jouw -. keer'jeld si o geld dat men bij het vegen vindt. Zuk nit, dat is - (gezegd als iemand een geldstuk laat vallen). keer'jezónk kerngezond. keëts V verkl keëts-je 1 kaars. Sjtèch ins e keëtsje aa. Dat mós me ziech ins mit de - bezieë, dat moeten we eens nader bekijken. Heë sjoeft ziech an de -, hij werkt zich dood. Heë pieft, sjwaamt ziech an de -. Heë züft ziech an de -. Heë jong oes wie ing -. Doe bis ing jouw -, doe lüets evvel sjleët, een grote lantaarn, maar weinig licht. Went um Litmes de zon in de keëtse sjiengt, da mós d'r sjieëfer de ótse verware. Heë hilt ziech zoeë sjnak wie ing -. 2 toorts (plant). Ing - huurt bij d'r kroedwusj. Ook: lupine. keef selit o kaarslicht. keef selüeter m kandelaar. keef se wik v kaarsepit. keë'velink st m kever (speciaal meikever), keë'ver^fm kever. keffer m (keffer) dakspar. ke'jelm kegel. ke'jele kegelen. Weë mit kejelt mós mit ópzetse. ke'jelbaan v kegelbaan. ke'jeler m (kejeler) kegelaar. ke'jeljong m kegeljongen. ke'jelklots m (kejelklöts) kegelbal. ke'jelsjpel o kegelspel. kelch m verkl kelchs-je kelk. De bij zukt hónnieg in de kelche van de blomme. kel'der m kelder. Mós iech diech in d'r-zetse? Heë hat 't wasser in d'r -, hij heeft zijn broek te hoog opgetrokken.

8 kei 'derhens-je - kieës 'blad 136 kel'derhens-je o pissebed. kel'derlaoch o (kelderlöcher) keldergat. Doe ónjetappetseerd-! Jij lompe vlegel! kei'ie tintelen. Miech - de vingere van de kauw. kel'nere kelner spelen, als kelner helpen. kè'me st kammen. Weë ing plaat hat, broecht ziech nit tse -. 't Sjtóppelveld -. Die hant ziech jekèmd, die hebben geravot, ken'ne st, kank, jekankd kennen. Óp d'r ieëtsjte blik kank heë miech nit. Ós kent ós. Heë kent Jod noch jebod. De jonge - alles besser, de auwe maache alles besser Doe zals miech nog - liere. Dem han iech -jelierd. Wen me de kui nit kenk, wus me nit woa de kaover vandan küeme, de appel valt niet ver van de stam, Heë kent ziechzelfnit mieë va jif, hij is buiten zichzelf van woede. Mit dem kans doe inne zak zaots vrèse, da kens doe hem nog nit, met die kun je jaren omgaan en dan ken je hem nog niet. Inne va jezich -, iemand van aanzien kennen. ken'nef m hennepzaad. Has doe -jehad; doe bis zoeë sjtürmiesj. ken'nel m ^ cannel, harde glanzende steenkool. kent'nis v kennis (wetenschap). Los hem mar jeweëde; doa hat heë - va. ke're vegen, 't Zamsdiegs weed d'r hof jekeerd en de sjtroas derbij. Nui besseme -jód. Went jidderinne vuur zieng eje duur keert, dan is de sjtroas ring. kerf st o 1 kerf, inkeping, schaarde. Dat mets hat e -. Heë züft ummer óp 't -, hij drinkt altijd op krediet. 2 ^ mangat in de steenkoollaag van een pijler. kerf'hoots o kerfstok. Deë hat bij miech nog jet óp 't-sjtoa. ker'me kermen. Heë kermt van de pieng. Heë kümt en kermt d'r janse daag. ker've kerven. ker'vel m kervel. In 't vrugjoar kaochet de mam kerveltsoep. kes'sel m ketel, kookpan. Kling kessele hant jroeëse oere. D'r reen koam mit kessele oes de loeët. An auw kessele is nit vöal tse flikke, aan de kwaaltjes van oude mensen is niet veel meer te doen. Ziech d'r- sjoere jon, gaan biechten. kes'selflikker m (kesselflikker) ketellapper. Die klöppe ziech wie de -. kes'selhoesö ^ ketelhuis. kes'seltrom v pauk. kef sje ketsen. kefte V (kettens) verkl ketsje ketting. keftebaanv ^ kettingbaan. kef tebeer m ruwe klant. kef teblom v verkl ketteblömsje paardebloem. Me neumt die blom zoeë, wail de kinger oes de hoal sjtengele kette flieëte. kef tehónk m (kettehung) kettinghond. kef tekarresel v zweefmolen. kef tekroed o bladeren van de paardebloem. - zukke vuur de knieng. kef tetsóg m (kettetsug) takel. keu m (keus) 1 biljartstok. 2 queue. keu'fer m (keufer) koper. keul st koel, fris. 't Is hü - weer, inne keule wink. Mai, - en naas, volt de sjuur en óch 't vaas. keu'ie koelen. keul'toer m (keultuur) ^ koeltoren. keu'pesjiefv ^ kabeltrommel voor ophaalmachine. keu're strelen, aaien. Me mós de kats nit teëje d'r sjtrich-. keus st m vreetzak. Dat is inne vette -. keus st m staf van de tamboer-majoor. keus'kop m (keusköp) vreetkop. keu'te mv jeugdpuistjes, keu'ter m (keuter) straathond. keu'ze traag eten, prakken. kieb 'bel m 1 bak. Jong, bring nog inne - sjpies. Has doe jenóg mit deë - bótteramme, heb je genoeg aan die stapel boterhammen. 2 ton met deksel, als WC. Wat bis doe inne -! Wat ben jij een viespeuk. 3 ^ ton voor personen- en steenvervoer bij het afdiepen van een schacht. kie'che si hijgen. Heë kiechtwie inne auwejachhónk. kie'chel st m ijskegel. kiech'hós m kinkhoest. kied'dele, kied'zele kietelen. - kan iech nit verdrage. Iech mós 't peëd ins mit de sjmik -. kied'zelieg 1 gevoelig voor kietelen. Los dat zieë, iech bin -. 2 netelig. Doa hod iech mieng vingere vanaaf, dat is miech tse -. kieës st m kaas. Dat is de kats d'r - aabeveële, dat is de kat bij het spek zetten. Doa haste d'r -! Daar heb je het gedonder in de glazen! Tsint Bartelemeiës (24 augustus) verbeit de wiesse hoaze en d'r wiesse -, na St. Bartholomeus draagt men geen witte kousen en eet men geen kwark meer. kieës'blad o verkl kieësbledsje (plaatselijke krant).

9 137 kieës'bül-kie'viet kieës'bül m kaasdoek. kieës'hootso vlier. kieësj V kers. De ieësjte kieësje koste 't jeld. 't Meëdsje hat beks-jere wie kieësje. Mit jroeëse here is 't sjleët kieësje èse. kieë'sjeblui v kersebloesem. kieë'sjekeer v kersepit. kieë'sjeknepper m kersenbijter, appelvink. kieë'sjemülsje o fris rood mondje. kieë'sjetsiet v kersentijd. Dat doert mar ing -, dat is maar van korte duur, kieës'-jezich o bleek gezicht. kieës'klok v kaasstolp. kieës'kop m (kieëskop) kaaskop. Hollendsje -! kieës'mets o (kieësmetser) verkl kieësmets-je kaasmes; ironisch voor de sabel van de veldwachter. kieës'müts-je o (kieësmüts-jere) koolmees. kieës'taat v boterham met witte kaas. Heë hat e jezich wie ing -. kieë'ver mkaak. kieë'vere st doppen. Eëtse en boeëne -. kiek m kijk. Deë hat inne jouwe - doa óp. kiek'ke, keek/kiekket, jekèke kijken. - wie inne verkleide, wie e nui kinke. Iech broech jee miensj noa de oge tse -. Deë kiekt nit wieër wie zieng naas lank is. Dem mós me óp de vingere -. Heë kiekt mit 't reëter oog in 't linker westetèsj-je, hij kijkt naar De Klundert of Willemstad in brand staat. Los diech nit in de kaat -. Me kan inne vuur d'r kop -, evvel nit drin, al zie je de lui, je kent ze niet. 't Miekke lieët - (gezegd als iemand al te nieuwsgierig is). Kiek hem ins! kiel si m wig, keg. kiel'le st met een wig vastzetten. Inne sjtiel -. kiel'levietser m spichtig iemand. kiem m kiem. kiem kien! (uitroep bij het kienspel, als men gewonnen heeft). Wenste heem kuns, haste -, als je thuis komt, zwaait er wat. kiem'me ontkiemen. De eëpel - al. D'r zoam is tse aod, deë kiemt nit mieë. kiem'me kienen, 't-is werm in d'r moeëde kómme. kiendsj kinds. Los deë auwe man jeweëde, heë is e bis-je -. kien'zele stremmen, korrelig worden. De milch is an 't -. De botter vingt aa tse -. kien'zelieg gestremd, korrelig. De milch is -. kiep V1 wankel evenwicht. De kis sjteet óp de -, de kist staat op het punt van omvallen. 2 stortplaats. Bring d'r sjrot noa de -. 3 Zie kiepsjtool. kiep V sigarettepeukje. kiep'pe 1 omvallen, 't Vaas kiept dierek. 2 kippen. Help miech ins de kaar -. Heë hat tse vöal jekiepd, hij heeft te veel gedronken. Ze hant hem als preziedent jekiepd, ze hebben hem als voorzitter gewipt, 't Ai is jekiepd, het ei is gedeukt, kiep'per m kipper. kiep'sjtoolm (kiepsjteul) ^ mechanisme voor het kippen van de mijnwagens. kiep'waan m (kiepwaans) kipper. kier st v keer, maal. Óp ing vies - treffe vier ós nog waal ins, we komen mekaar nog wel eens tegen. Vuur dis - los iech 't jód zieë, voor deze keer zie ik het door de vingers. Vier sjprèche ós nog ing anger kier! 't Is jiddes - 't nemlieje. 2 draai. Iech kan de - nit krieje. 't Weer is óp de -, het weer is aan het veranderen. kier si o korrel. Jef de honder nog e - voor. kie're st (om)keren, wenden, toekeren, 't Hau -. Iech kan 't - en drieëne wie iech wil, 't bliet ee doeë ('t blijft hetzelfde). Heë hat alles 't ungesjte oave jekierd. D'r rok mós jekierd weëde. Iech han hem d'r rukjekierd. 't Wasser van de mölle -, een voordeel niet benutten. kier'ma v sigarettenmerk uit de jaren twintig, slechte sigaret. Wilste ing - vrek? (zoveel als een nagel aan je doodskist). kier'rol ^ v keerrol van een transportband. kies, kiezzel m kiezel, grind. Ing kaar -. kie'sje sissen. Jlui iezer kiesjt went 't in 't wasser kunt. kiet m kit. kiet o korrel. kiets m verkl kiets-je top. Heë klom bis in d'r - van d'r boom. kiets-je o een beetje. Heë koam e kiets-je tse sjpieë. Doa kries doe jee kiets-je va. Kietsekling, heel klein. kiets-kiets sliepuit. Soms versterkt tot alaakiets-kiets. kiet'sje o hok, cel. Doch de koale mar in 't -. Pas óp! Doa kunt inne polies; deë zetst diech in 't-. kiette kitten. kie've st, keef/kievet, jekève/jekiefd kijven, 't Herjödsje kieft, went 't dondert (kindertaal). kie'viet m kievit. Lofe wie e kievietsje.

10 kiez'zelsjtee - kitsj 138 kiez'zelsjtee m (kiezzelsjting) verkl kiezzelsjtingke kiezelsteen. In de baach loge sjun rong kiezzelsjting. kin V kin. Heë hat ing doebbel -. 't Kinke hat e löchs-je in de -. kin'gerbed o 1 kinderbed. 2 kraambed, kin'gerdóch m (kingerduch) luier, kin'gerhank v (kingerheng) verkl kingerhenke kinderhand. Ing - is jauw jevöld. kingerij' v kinderachtigheid, kin'gerjezank m kinderzang, Mósse is tswank en kriesje is -. kin'gerkal m kinderpraat. Doe dees -. kin'gerkop m (kingerköp) kinderhoofd. Kingerköp, kinderhoofdjes. kin'gersjong m (kingersjong) kinderschoenen. D 'r verain sjteet in de -. kin'gersjpel o 1 kinderspel. Hikke is e -. Dat is doch -! 2 veel kinderen bij elkaar. Dat woar miech e - óp d'r maat wie d'r Tsinterkloas i- jehold woeët. kin'gersjteulsje o kinderstoeltje. kin'gertsiet v kindertijd, kinderbedtijd, 't Is zivve oer en noe is 't -. kin'gervieësj v windsel. kin'gerzerk v doodskistje. Deë hat e paar sjong aa wie kingerzerke. Kingerzerke, hoge klompen. kin'gesj kinderachtig. Heë benumt ziech -. kings 'aod Die vrauw is veer daag -, die vrouw is vier dagen geleden bevallen. kings'bee kindsbeen. Dat bin iech va - zoeë jewend. kings'doof v kinderdoopsel. Iech kom bij mie sjwester an -. kings'kink o (kingskinger) kleinkind. Doa zal kink en - nog vraud aa han. kink o (kinger) verkl kinke kind. Meëtszon en aprilswink versjangelere mennieg sjun -. 't Is e jód -, dat noa zie modder aad. De kinger hönne wil sjteet hinger de duur, kinderen hebben niets te willen. Kling kinger, kling leed; jroeëse kinger, jroeës leed. Me huit inne duvel oes 't kink en tsing angere drin, een kind slaan heeft soms een averechts effect, Sjpuie kinger, dije kinger, spijers zijn dijers. Wie me ziech de kinger trukt, zoeë hat me ze. Ee -, e bang -, wanneer men maar één kind heeft, is men vaak overdreven bezorgd. Kriesj mar nit, doa hinge valle nog mieë kinger (gezegd als een kind gevallen is en huilt), 't - mós inne naam han. Heë woar doa wie - an hoes. Kinger en volle zage de woarheet. Kinger maache, vuur tse laache; kinger trekke, vuur tse vrekke, kinderen krijgen is geen kunst, maar ze opvoeden wel. Kling kinger hant jroeëse oere, kleine potjes hebben grote oren. Hat die modder nog mieë zón loeës kinger? (gezegd tegen een vrijpostig kind). Kingerdeies-nee, wat vang iech noen aa! kirch V verkl kirchs-je kerk. Deë leuft de - nit uwerhoof, die loopt de kerk niet plat. Dat is zoeë zicher wie ame ijen -. Deë kent nuus va - noch kloes, hij kent God noch gebod. Me mós de - tse midzele van 't dorp sjtoa losse. Bis doe in - jeboare? De - is oes. kir'chebledsje o parochieblaadje. kir'ch(e)duur v kerkdeur. Has doe in de -jesjtange? gezegd tegen iemand die a) verkouden is; b) met kleingeld betaalt. kir'chejank m kerkgang. Nüng daag noa de jeboert van e kink maachet de vrauw d'r - en woeët oes-jezeënd. kir'chemoes v kerkmuis. Zoeë erm wie ing -. kir'chesjlussel m sleutelbloem. kir'chevuursjtand m kerkbestuur. kirch'meester m kerkmeester. Kirch'roa o Kerkrade. Kirch'röadsj Kerkraads. Kirch'röadsje Kerkraadse. Kirch'röadsjer Kerkradenaar. kirk'hof (kirkhöf), kirk'ef m kerkhof. Inne nase winkter maat inne vette -. kir'mens, kir'mets v kermis, 't Is nit alle daag -. Went 't rent en de zon sjiengt, da hat d'r duvel -. Went d'r pap kunt, da haste -! Als vader naar huis komt, dan zul je ervan lusten. kir'mensbed o kermisbed. kir'mensbeer o minder goed bier, bier met te veel schuim. kir'mensbukkem m gerookte bokking. kir'menskoeëb m (kirmensküeb) verkl kirmensküebje fervent kermisvierder. kir'menswek m speciaal zoet witbrood. kis V (kiste) verkl kis-je kist. Lek diech in de -, hoepel op. Zie hat d'r boam oes de - aa, ze heeft haar hele hebben en houden aan d'r lijf. Sjpring ins óp de -, zeg jij ook eens wat. Die hant ing óp de - krèje, ze hebben verloren. kis'te kisten. Vier losse ós nit -. kitsj V 1 klokhuis. Jidder appel hat zieng -, aan alles zit wel een onaangename kant. Deë is zoeë

11 139 klaaf - kleef'ploaster jietsieg, va dem kries doe nog jing -. Heë hat ing jouw - i, a) hij heeft een goede kern; b) hij heeft een gezonde kern. 2 adamsappel. Iech houw diech ónger de -. klaaf m geklets. An deë - hod iech miech nit óp. Dat is ónnüezele -. klaaf'moei v, klaaf'pütsj v verklikker. klaaf'plets-je o In de uitdrukking: Doe kries e -, je bent een klikspaan. klabatsj' v kletswijf. klabaf tere met inspanning lopen, met veel lawaai lopen. Vier zint durch wink en weer jeklabatterd. Heë klabattert de trap óp. klach V (klachte) klacht. Ing vroag is nog lang jing -, je mag toch zeker wat vragen. klad'deredaatsj holderdebolder. Zie vool - de trap aaf. kla'fe kletsen, klikken, roddelen. E sjtöndsje jemuutlieg - is óch ins sjun. Deë klaaft ing bejieng oes 't kloeëster Zie klaaft inne e oer aaf. Doa mós inne jeklaafd han. kla'fe kletserig. Ónger ós jezaad, zage de - vrauwlü. Da zeët me jet va - wiever! kla'ge klagen. Heë klaagt mit jezong bee, hij klaagt zonder reden. Weë sjtuut hat noeëd, weë klaagt hat broeëd, het zijn niet de echte armen die het hardst klagen. Deë hat alle-ze-leëve jekümd enjeklaagd. klai m klei. klain'lieg kleingeestig. klais'ter m plaksel. klam st V verkl klemsje nachtslot. Doch de - óp de duur. klam si klam. De wèsj is nog -. Iech han - heng. klammauw' m herrie. klam'mer v verkl klemmersje wasknijper; paperclip, klammernoeëds' ternauwernood, nauwelijks. Iech kom - doa mit d'r loeën. Vier woare - heem, doe brooch 't donderweer los. klamof te mv 1 kleren. Wat hat deë auw - aa. 2 geld. Wie sjteet 't mit de -? Wanneer zie ik m'n centen? klan'der m kalander. klank si m (kleng st) klank. E leeg vaas hat d'r mieëtste -. Boeëne vuur d'r jank, eëtste vuur d'r -. klant m kerel. Dat is inne adieje -. Dat zint loestieje klante. klap V 1 mond. Hod de - tsouw. 2 bed. Hup, kinger, en noen de - i. klap'buun v ^ deksel voor het afsluiten van de schacht. klap'pe 1 klappen. 2 lukken. Dat hat jeklapd. Iech krien 't waal an 't-. klap'per m klepper, In de letste daag van de kaarwèch weed in kirch in plaatsj van de sjel inne -jebroechd. klap'pere klepperen, klap'pertoeët vingerhoedskruid. klap'sjteulsje o klapstoeltje. klas V verkl kles-je klas. Dat is inne lomp ieësjte(r)-. klatsj, klaatsj m (klatsje/klatzje) klap; pats. - doa loog heë! Jeliech krieste klatzje. klaf sje klappen. In de heng -. klatsj 'kieës, kletsjkieës m witte kaas, wrongel. klatsj 'moei v kletstante. klatsj '(e)naas, kletsjnaas kletsnat. klatsj 'papier o dun, gekleurd papier, geschikt om er vliegers van te maken. klatsj 'reen m stortregen. klatsj'roeës v klaproos. klaf ter v modderspat. Iech han de janse bóksepiefvol klattere. klaf tere met modder spatten. Kiek woatste treëns, doe klatters miech jans vol. klauw st V verkl klausje klauw. D'r sjtoeësvoeëjel hilt de moes in de klauwe. I duvels klauwe valle, op het slechte pad geraken. Val dem nit in de klauwe, dat is inne ónjebieënde. klau'we st stelen. Heë klauwt wie ing eëster Ze - wie de rave. Kirchröadsjer meëdsjer, ze zunt vuur tse - zoeë wie me dat zeët (uit een carnavalsliedje). Doe kans miech jeklauwd weëde. - wat nit naalvas is. Kinger beent üch, d'r pap jeet - (gezegd wanneer men op goed geluk iets onderneemt wat niet helemaal in de haak is). klauw'hannes m dief. klau'wel m dikke kluit, steen. Iech werp diech mit inne -. klaveer'opiano. kla'vere klauteren. kleed si o (kleier st) verkl kleedsje jurk, kleed. Doe mots jet mieë óp dieng kleier aatjeëve. De kleier maache de lü. Deë of dat hat de kleier aa (gezegd van een jongen en een meisje die ingekleed zijn). kleef kaat v rentekaart. kleef'ploaster v 1 hechtpleister. Iech don ing - drop. 2 plakpleister.

12 kleë'ne-kling 140 kleë'ne, kleënet, jeklend/jekleënd opvullen, aanbrengen op, smeren. Vruier woeëte de hoezer mit hoots ópjetrókke en mit leem jekleënd. Heë kient ziech de botter inne vinger dik óp 't broeëd. Heë kient d'r telder teëje de moer, hij kwakt het bord tegen de muur. Heë kleënet de trap aaf, hij donderde de trap af. Trek krieste ing jeklend! Dadelijk krijg je een klap! kleë've kleven, plakken. Dat meëdsje bliet a dem -. Dat is dem an de vingere - blève. Ze - wie de klette anee. Heë hat ze -, hij heeft een stuk in zijn kraag. D'r jong is - blève, de jongen is op school blijven zitten. Dat is mit sjpui jekleëfd, dat is erg slecht geplakt. Trek kries doe ing jekleëfd, dadelijk krijg je een klap. kleë'verieg kleverig. Iech han kleëverieje heng. klei'e st mv zemelen. klei'e st kleden. Ze kleit ziech jód, sjiek. Jreun kleit miech nit en bloa sjteet miech nit. Erm kinger reie en -, arme kinderen in de kleren steken. klei'er busj tel m kleerborstel. klei'erhoak m (kleierhöak) kleerhanger. klei'ersjaaf o kleerkast. Dat hat 't janse - ajen lief. Inne keel wie e -. klei'ersjtender m staande kapstok. kleiaasj' v kleding. Heë mós jet besser óp zieng - achte. klem st V klem, kramp in de kaken. D'r daas in de - krieje. Heë zitst vliddieg in de -. Doe laachs ezoeë lang biste de - kries. klem'me klemmen, bekneld raken. De vinster klemt ziech. Iech han miech d'r doem tusje de duur jeklemd. kien si m klodder, klont, prak. Wat has doe inne -pratsj an de sjong. klep V 1 klep van de pet. 2 angelusklokje. kiep'pe luiden, 't Angelusklöksje klept. Vuur dem is 't an 't -, voor hem luidt de doodsklok. klep'per m 1 klepper. 2 klepel. klep 'pere klepperen. kiet V klis, klit. Die kleëve wie klette anee. kletsj m 1 klets, portie. Jef miech inne - botter Deë hat uvveral inne flinke - sjtoa, hij heeft overal een flinke portie schuld. 2 verkoudheid. Ziech d'r-óppen lief hoale. klef sje 1 klappen. Doe kries d'r boamjekletsjd. 2 plakken. Deë hat de hoare wiejekletsjd. kletsj 'kop m (kletsjköp) kletskop. klef tewotsel v klitwortel (als haargroeimiddel). klieë stvl klaver. Sjnei mit Krismes, - mit Oeëstere. - wieëst bij. Zoeë jelpsj wie -, zo welig groeiend als klaver. 2 klaveren. - oas. klieë'blad o (klieëblaar) verkl klieëbledsje klaverblad. kliembiem' m santekraam. Iech han d'r janse - bij d'r drek jezatsd. kliem'pere op de piano tingelen. klien'gele bellen. D'r tellefong kliengelt. klien'gelsbül m collectezakje met belletje. kliengelsbül kliensj klein, nietig. De knienkere zint nog tse -: die mósse nog ing wèch bij de moor blieve. Dat is mar e - bis-je, dat is maar een heel klein beetje. klien'sjekling, klief sekling heel klein. De jonge zint nog -. klie're, ziech st opklaren, duidelijker worden, 't Weer kliert ziech. Dat kliert ziech vazelver. klietsj m klik (bij knikkerspel). Tswai óp - zetse. klief sje een klikkend geluid maken. kling V ^ korte houten stempel. kling st klein. - duppe lofe jauw uwer, kleine potten koken gauw over. Heë houwet alles kótsharele -, hij sloeg alles kort en klein, 't Is jee pötsje zoeë -, of 't past e dekselsje drop. Heë moeët-brüedsjere bakke, hij moest zoete broodjes bakken. Dem müet me e kopje klinger maache, die moeten we een toontje lager laten zingen. De auw lü hant ziech klinger jezatsd, de oude mensen zijn kleiner gaan wonen. Besser inne klinge heer wie inne jroeëse kneët. D'r klinge man betsaalt d'r janse sjtrónks, de kleine man moet altijd het gelag betalen. Heë kent - lü nit mieë. De - eëpel zint dis joar nit dik, men moet zich in

13 141 klingiegheet - kloe'mel het onvermijdelijke schikken. E kiets-je tse - is vöal tse -. Jef d'r klinge, 't klingt de loetsj. kling'iegheet v kleinigheid. Jevelles ing - vuur de missiejoeën. A klingieghete hod iech miech nit óp. Inne verain in sjoes hauwe isjing -. kling'jeld o kleingeld. kling'kink o (klingkinger) kleinkind, 't Sjunste kink is 't ieësjte. klings o 1 kleintje. Doa is werm jet - óp weeg, er is weer een kleintje op komst. 2 kleingeld. Iech han nuus -. klink V klink. Besser inne sjelm an de - wie ing loestervink. De duur sjteet óp de -. Heë jeet de klinke sjoere, hij gaat bedelen. Heë sjleet de -, a) hij valt flauw, b) hij gaat failliet. Dem kan iech d'rjeldbül an de - hange, zij heeft een gat in de hand. klinke, klonk, jeklónke klinken. klin'ke 1 struikelen. Iech bin uwer inne sjtee jeklinkd. 2 omkiepen, Pas óp, de ledder klinkt! klink'oer o oorsuizing. Iech han e -, doa is inne uwer miech an 't klafe. klöaf st V touw in het midden van de vlieger. De -van d'r voeëjel. kloar st helder. Drink wasser, da krieste - oge. Sjtank óp, 't is al kloarem daag, sta op, het is al volop dag. De wèsj is nit -. Heë is nog - bij versjtank. Iech han 't hem jans - oezeree jelaad. Dat likt - óp de hank, dat is zo klaar als een klontje. kloa're m klare (jenever). Iech drink jeer inne jonge -. Inne auwe - hilt d'r miensj óp joare. Inne - mit e klumpsje. kloa're helder worden. kloas st m (klöas) klaas. Wat bis doe inne hootsere -! kloa'zeman m verkl kloazemensje loper, Mit e kloazemensje de duur ópmaache. kloazemensje kloeb m (klüb) verkl klübje club, kloeë'sjieser m betweter, kloeës'ter st o (klüestesj) verkl klüestersje klooster. De here va Kloeëster, de priesters van Rolduc, Deë klaaft ing bejieng oes 't -. Dat meëdsje jong waal in e -, woa tswaierlai sjong ónger 't bed sjtunt. kloeët st m verkl klüetsje kloot, Iech sjtoeës diech ónger de kloeëte. Dat is inne erme -. Wat bis doe vuur inne sjtomme -. Wie jeet 't? Kloeëte! Dat is inne keel wie kloeëte ziwe, dat is een vent van niks, kloeë'te bedriegen, foppen. Wens doe miech wils -, mots doe vrujjer ópsjtoa. kloeë'te, ziech bedrogen uitkomen, kloeët'zak m (kloeëtzek) klootzak, kloek V verkl klüks-je kloek, 't Kuuche wilt loeëzer zieë wie de -. Heë zitst doa wie ing - óp voel aier, hij zit daar wezenloos te kijken, kloek'ke 1 broeden, broeds zijn, Iech mós die hon ins i wasser tsoppe, da hilt dat - óp. 2 hokken, Doe bliefs d'r janse daag in hoes -. kloek'se klokkend geluid maken, Doe mots nit zoeë-bij 't drinke. kloe'mel m verkl klumelsje 1 lompen, kleren, spullen, Verzouw diech de kloemele nit, maak je kleren niet vuil. 2 prul, rommel. Werp deë - van e mets voet. Pak die klumelsje mar bijee, 't kunt doch jinne mieë.

14 kloe'mele - klüt'tesj wats 142 kloe'mele 1 treuzelen. Doe mots oes jen sjoeël trek óp heem aa kómme en nit -. 2 prutsen. Wat bis doe an 't-? kloe'melieg slordig. Wat is deë -jekleid. kloe'melskeël m (kloemelskeëls) prutser; treuzelaar. kloes st V kluis. Heë kent nuus va kirch noch -. kloes'ter si v verkl kluustersje kluister, hangslot. Wens doe zoeë bebbele bliefs, kries doe ing -óp d'r mónk. kloes 'tere kluisteren, boeien. Jekloesterd woeët heë tusje tswai poliesse aafjeveurd. kloes 'terkette mv handboeien, kloetsj m verkl klütsj-je plens, Inne - wasser. kloetsj V halve stuiver, Ing - vuur in d'r jaas. kloet'sje klokkend geluid maken, 't Kloetsjt miech in d'r boech. klok v verkl klöks-je 1 klok, stolp. Jreune donnesjdieg junt de klokke noa Roeëm brij èse. Me mós nit alles an de jroeëse - hange. Went dat passeert vange de klokke van de kirch van alling aa tse loeë, dat gebeurt nooit. Deë wees wat de - jesjlage hat, hij weet van wanten. Aa, dat klöksje ken iech! Dat heb ik al vaak gehoord! Kieësklok. Lampeklok. 2 ^ zware steenklomp in het dak van de laag; wordt ook 'zerk' genoemd. klok'keklank In de uitdrukking: Weë trouwt oes d'r -, dem raut dat zie leëve lank, wie met een meisje van elders trouwt, heeft daar zijn leven lang spijt van. klok'kelamp v lamp met een glazen kap. klom'me, klom/klömmet, jeklomme klimmen. D'r berg óp -. Weë hoeëg klömt, vilt deep. klom v ^ ladderconstructie in de schacht of in een op- en neerbraak. klomp m verkl klumpsje klomp. Doa valle miech de klómpe oes, daar breekt me de klomp. Hoots sjnieë, van al die wieë I klómpe maache, dat ze kraache I Oh, doe klinge poepzak! (kinderrijmpje). Doe kuns óch mit klómpe aa in d'r himmel. De klómpe in hengpakke, z'n biezen pakken, klom'pemecher m (klómpemecher) klompenmaker, klom'penaal m klompspijkertje, klóm'pereem m klompriempje, klóm'peties m In het kinderrijmpje: Allewies, - I maach datste ing vrauw kries. kloon st verkl kleunsje, kloneman m clown, Ziech in inne - verkleie. D'r - mankere, de clown uithangen. klonetrekke het rondtrekken van de clowns op carnavalsdinsdag. klop m (klop) verkl klopje 1 klop. Iech hoeët inne - óp de duur Klop krieje. Hü pütsj-jere en lek, mörje klop mit d'r sjtek. 2 ^ klopsein. klophings m (klophingste) klophengst (scheldwoord). kloppe 1 kloppen, 't Hat inne óp de duur jeklopd. Inne óppen tèsj -, iemand geld uit zijn zak kloppen. D 'r vinger klopt miech. Bij 't toeppe -. Inne óp de vingere -, iemand op de vingers tikken. 2 ^ seinen. klop 'pe klopgeven. Uur kriet ze jeklöpd. klop 'pe, ziech vechten. Die klöppe ziech wie de kesselflikker. klöppele kantklossen. klopper m (klopper) 1 deurklopper. Vruier hauwe de lüjing sjel, mar inne -. 2 vechtersbaas. 3 ^ seinhamer, klop 'sjtee m (klopsjting) klopsteen, klots m (klots) verkl klöts-je blok, klomp, kluit, Inne - leem, botter Deë is zoeë sjtief wie inne klots hoots. Deë hat e paar oge in d'r kop wie klots, hij heeft een paar koeieogen, klof se klossen van biljartballen, klots'kop m (klotsköp) sufferd, klots'oge mv koeieogen, kluie st o (kluiens) 1 knot, kluwen, E - jaar, wol. 2 sufferd. Wat bis doe e -! klu'meier m (klumeler) treuzelaar, prutser. Mit kloemele en klungele kriet inne - de tsiet um. klump'sje o snoepje, klontje. Iech han jeer e - tsoekker in d'r kaffieë. Iech bin e kling sjtumpsje I Iech hau zoeë jeer e - I Uur mót miech nit oeslaache I 't Anger joar zal iech 't besser maache (kinderversje). klung'ele klungelen. Mit - hilt me lang werk. klungelij' V, klun'gelswerk o prutswerk. klu're kleuren. Heë kluurt bis hinger de oere. klu'rieg veelkleurig, bont. klüt V 1 kluit, klomp kolengruis vermengd met leem; bruinkoolbriket. Inne knudsj in de ferneus en doa-óp e paar klütte, dat hooi weer. 2 langwerpig ronde bal gehakt. klüt'tebak m (klüttebek) bak voor de 'klütte'. klüt'tedrek m as van de 'klütte'. klüt'tekloas m sufferd. klüt'tes o 1 plaats waar de 'klütte' gemaakt worden. 2 (eier)brikettenfabriek. klüt'tesjwats koolzwart.

15 143 klüt'tetreëner - knei'e klüt'tetreëner mv turftrappers. kluur st V kleur, 't Vingt aa - tse krieje, het werk begint op te schieten. Doa wónt ing - bijee, daar woont me een zootje bij mekaar. Doa sjtong ing - an tieëk. (een uitbundig stel). knaatsj m + v knaatsj 'bül m, knaatsj 'pitter m zeurkous, zeurpiet. knaafsje 1 jengelen, zeuren. lechjleuf, dat kink kriet tsenkere; 't knaatsjt d'r janse leve daag. 2 Ook: knatsje, smakken. knab m verkl knebje blok, homp, brok, Inne - hoots. Inne ~ broeëd. E knebje woar vruier e veerekkieg vunftsentssjtuk. In d'r hoesbrank woare winnieg knabbe. De knabbe aafsjtoeëse, het vuile werk doen. ^ An d'r - zieë, aan de kool werken. knab'hele knabbelen, knagen, 't Knienke knabbelt an de moer Iech huur ing moes -. Die hant nit vöal tse -, die hebben niet veel te eten. kna'ge st knagen. D 'r honk knaagt an d'r knaok. Dat knaagt miech a jen hats. Hei knage tswai hong an inne knaok, dat meisje heeft twee vrijers. knaip v kroeg. knaipe pootje baden. knai'per m lorgnet. knak, knaks m knak. Iech hoeët inne - en doe woar inne basj in 't jlaas. 't Sjterve va zieng vrauw hauw dem d'r -jejoave. knak'ke knakken, kraken. Mit dem han iech nog ing noos tse -. knak'woeësj v (knakwüesj) verkl knakwüesj-je knakworst. knal si m knal. knal st V kroeg. In die ~ zals doe miech nit mieë zieë. knal'hudsje o slaghoedje. knal'jeël, knal'jreun fel geel, fel groen. knal'kop m (knalköp) eigengereid mens. knal'le knallen, een opdonder geven. Mit de sjmik -. Iech knal diech ing, dat diech hure en zieë verjeet. knal'roeë knalrood. knaok m (knaok, knaoke) verkl knaoks-je bot, knook. Bij dem kan me de knaoke zieë, deë is mar vel en vótlaoch. Hod dieng knaoke bij diech! Iech han 't reëneweer in de knaoke. Heë vilt uvver zieng eje knaok, hij struikelt over zijn eigen benen. Mit inne - noa ing sjink werpe, een spiering uitwerpen om een kabeljauw te vangen. De auw knaoke wille nit mieë. knao'kedaag m, knao'keoavend m donderdag, de dag waarop men vroeger zijn meisje bezocht. knao'kedokter m orthopedist. knaokedrüeg' kurkdroog. knaokeduuster' stikdonker. knao'kejerems o, knoa'keremmelter m broodmager persoon. knao'keman m Pietje de Dood. knap 1 nauw, krap, zuinig. Heë is ~ bij kas. Iech han 'm de woarheet jezaad en nit tse -. 2 nauwelijks, maar net. Va hei bis Haander is - ing haof sjtond, is ing knappe haof sjtond. Iech woar - tsing joar Mit knapper noeëd, ternauwernood. knap'-eweg amper. Iech koam - mit de tapieët oes. knap'kóch m (knapkuch) knapkoek. knap 'pe kraken, barsten. Iech knappet bauw va woet. D'r tak van d'r boom bejon tse -. knap'tuut v kniptor. knap'zak m (knapzek) knapzak. knar v ^ boor om boorgaten te maken. knas'ter m knaster. knatsj totaal. Heë is -jek, - verrukd. D'r appel is - voel. Dat woar iech - verjèse. knau'el m kluwen. Inne - wol. knaufse proberen te overtroeven. Die woare ziech óngeree an 't -. knau'wel m dikke steen, kluit. knau'wele 1 knabbelen, kauwen, 't Kinke knauwelet an e sjtuk sjokkelaad. Óp d'r sjiek -. 2 mompelen. Wat bis doe diech in d'r baad an 't -! knauzieg, knauzetieg gierig. kneb'bel m gekibbel. Die hant ummer knies en - óngeree. kneb 'hele, ziech kibbelen. Die audsjere knebbele ziech van d'r vruie mörje bis d'r sjpieë oavend. knebbelij', knebbelerij' v gekibbel. Die ieëwieje - hingt miech 't sjaos oes. Iech han vöal - doamit jehad, ik heb er veel gedonder mee gehad. kneë st kneden. D 'r deeg -. kne'ët m (kneëte/kneëts) knecht. Besser inne klinge heer wie inne jroeëse -. Went 't óp d'r heer rent, dan drupt 't óp d'r -, als het op de groten regent, druppelt het op de kleinen. knei st v knie. Doe müets ózze Herjod óp de bloeëse kneie danke. De - van de oaventspief is durchjeraosd. knei'bank v (kneibenk) verkl kneibenks-je knielbank. knei'e, ziech kneie knielen.

16 knei lap - knies 'reen 144 knei'lap m kniebeschermer. knei'reem m spanriem. knei'sjief v knieschijf. knei'sjtuk o kniestuk. knei'val m (kneivel) knieval. knel'ie knellen. De sjong - miech. kneireem knep 'per m revolver. knetsj m iets wat niet goed doorbakken is. 't Broeëd is inne -, het brood is één kleffe massa. knef sjieg, knetsjetieg klef, niet goed doorbakken. kneu'fe knopen. Dat kans doe diech in de oere - / kneu'fer, knöpper m knopenhaakje. knieb 'bediets m dreumes. Bij het volgende versje wijst men achtereenvolgens een vinger aan, te beginnen met de duim. D'r doem woar in d'r kneufer puts jevalle I Deë hauw 'm droes jehold I Deë hauw 'm heem braad I Deë hauw 'm in bed jelaad \ En d'r klinge - hauw 't vadder en modder jezaad. knieb 'hele knabbelen, peuteren. Heë kniebbelt de krinte oes d'r wek. knieb 'belskroam m, knieb 'belswerk o peuterwerk. kniek m 1 knik. An d'r - van d'r wèg woeëne vier. 2 barst, 't Is inne - in 't jlaas. 3 scheut. Iech kroog inne - in d'r ruk en koeët nit mieë reet kómme. kniek'ke knikken, barsten. knieks m révérence. E knieks-je maache. knien si m (knieng st) verkl knienke konijn. Die hikke ziech wie knieng. Heë woeët zoeë jiftieg wie inne -. Doa krieste knieng va! Daar krijg je wat van! kniengs'höal v konijnehol. kniengs'kauw v konijnehok. kniengs'vel o konijnevel. Doa kunt 't Joelsje mit 't - um. kniep, knip v 1 knip. Doch de - óp de duur. 2 barst. 3 steil heilinkje. Noe nog dat kniepje óp en da zunt vier doa. kniep si m groot knipmes. Jroeësvadder okkeleret de beumsjere mit d'r -. Deë is trek mit d'r - bijderhank. kniep'e, kneep/kniepet, jeknèpe knijpen. kniep'eugs-je o knipoogje. kniep'mets o knipmes. kniep'pe knippen. Iech knieppet d'r pap e eugsje. 't Sjteet óp 't -, het kan ieder ogenblik gebeuren. kniep'se met de vingers knippen; fotograferen. kniep'ser m sluiter van een camera. kniep 'sjier v snoeischaar; blikschaar. knieps'lamp v verkl kniepslempsje zaklantaarn, kniep 'tsang v nijptang, kniep'val v knipval. knierps m klein kereltje. knies si ml oogsmeer. Doe has d'r- in de oge, je bent nog niet goed wakker. 2 mist. 't Is - in de loeët. 3 ruzie. Die tswai hant ummer - óngeree. knies'bül m smeerpoes. knies 'oer o kniesoor. knies 'pelwerk o, kniespelij' v peuterwerk. knies'pele peuteren. knies 'pelieg peuterig. knies 'reen si m miezel.

17 145 knies 'pere - knop lioots knies'pere knetteren, knerpen. Brennend hoots kniespert. Perlkies kniespert ónger de sjong. kniet m krijt. Mit doebbele - sjrieve. Óp d'r - jelde, op de pof kopen. Deë sjteet bij miech nog in d'r- - in 't laoch, een onbesliste stand bij het kaartspel. knief sjieser m bleekscheet. kniet'sjroam m (knietsjröam) krijtstreep. knief te krijten. D 'r bieljartsjtek -. knief te wies krijtwit. Heë woar - va sjrek. knie'ze st motregenen, 't Is e- weer. knif m (knif) kneep, truc. Doa is inne - bij. Pas óp vuur d'r Sjeng, deë hat - veel. knik m knik, kreuk. Deë boag papier, zitst vol knikke. knik'ke knikken. Heë knikt miech jódden daag. Iech knikket in de kneie va floep. Ze ziech -, er zijn gemak van nemen. knip 'val v ^ gevaarlijke constructie in een pijler. knoa st m (knöa) verkl knöatsje 1 brok, kluit, bult, knot. Dat is inne helle - hoots. Heë hat miech mit inne - leemjeworpe. Kiek ins wat iech inne -óp d'r kop han. Doa likt d'r -, daar zit de moeilijkheid. Doa vool miech inne - van 't hats. Iech han d'r - droes, ik heb het ergste achter de rug. Iech bin nit hei um de knöa aaf tse sjtoeëse, ik ben er niet om het vuile werk op te knappen. Deë hat 't mit knöa hinger de oere, hij heeft het lelijk achter de mouw. Heë houwet d'r janse kroam in inne -, hij sloeg alles kort en klein. 2 ^ bevestiging van de kabel aan de lift. knoeb'bel m verkl knübbelsje knobbel, buil. Heë hauw knoebbele drek an de sjong. Iech han miech inne vliddieje - an d'r kop jesjtoeëse. Die sjprikt Dütsj mit knoebbele. knoeb 'beldik zo dik als een vuist. knoeb 'hele knobbels vormen, in de war brengen, 't Meel knoebbelt (ziech). Knoebbel dat jaar nit inee. knoeb'belsnaal m (knoebbelsneël) kopspijker. knoeb 'belsnaas v kokkerd. knoed'del m knoedel, bal. De mam hat eëpelsknoeddele jemaad mit ulliegtsaos. knoed'delebekker m spotnaam voor een bakker. knoed'delswerk o prutswerk. knoeëdsj m geknoei, modder. Wat bis doe doa vuur inne - an 't maache, wat ben je daar aan het knoeien. knoeëdsj'broor (knoeëdsjbreur), knoeëdsjpitter, knoeëdsj 'pot m knoeipot. knoeëd'zje knoeien, morsen. knoeësj st m kraakbeen. Dat is mieë - wie vleesj. knoep m (knüp) verkl knüpje 1 stoot. Deë kan e knüpje verdrage. Doe kries nog dieng knüp, je krijgt je portie nog. De mieëtste knüp kriet d'r erme kop, de leiding moet het altijd ontgelden. 2 buil. Heë hat inne -and'r kop zoeë dik wie ing voes. Óp d'r -, op het heilig oog. Dat is e vas knüpje van inne jong, dat is een stevig jongetje. knoep'kieës m Uitroep als een kind zijn hoofd stoot. knoep'pe 1 het hoofd stoten, op het hoofd slaan. Pas óp datste diech nit d'r kop knoeps. Wils doe e paar neus jeknoepd han? (gezegd als men iemand met de knokkels over het hoofd wrijft). 't Verke -, het varken met een slag op de kop verdoven. 2 schatten. Deë hat dat werk jeknoepd. knoep'sjpang v knopspeld. knoes'pelieg bros gebakken. Dat zint lekkere knoespelieje plets-jere. knoets si m (knuuts) verkl knuuts-je 1 stoot. Deë hat knuuts mitkrèje, hij is er niet zonder kleerscheuren afgekomen. 2 arm-, beenstomp. knoet'se si het hoofd stoten. Ze hauwe ziech jeknoetsd. knoet'sje si knuffelen. Die tswai zint ziech an 't -. knoe'vele mv fikken. Heë kan zieng - nit bij ziech hauwe. Kóm miech nit in de -, angesj jeet 't diech sjleët! knoe'vele kreuken; knuffelen. Doe knoevels diech 't kleed. Los miech deë klinge diets ins ~. kno'febóks v verkl knofebuks-je klepbroek. knof loof m knoflook. kno'le met de tol spelen, tollen. knölsje o bolletje. E - aasjrieve, een consumptie op het bierviltje noteren; ook gebruikelijk bij kaarten en kegelen. knoof m (kneuf) verkl kneufje knoop. De kneuf aafhan, doodmoe zijn. Kneuf han, veel centen hebben. knoofs'laoch o (knoofslöcher) verkl knoofslöchs-je knoopsgat. knool m verkl kneulsje tol. D'r - aawerpe, de tol opzetten. knop m (knop) verkl knopje knop. In 't vrugjoar sjproese de knop van de beum. Heë hat vöal knop, hij heeft veel centen. knop'hoots o (knophootser) verkl knopheuts-je kapstok.

18 knop'pe-kö'chin 146 knop 'pe uitbotten. knop'sjere mv spruitjes. knop'sjong m (knopsjong) knoopschoen. knor're knorren, Mienne maag knort, 't Verke knort. knóf terbeer m, knóf terbül m, knóf terduppe o, knóf terpot m, knóf terbóks v knorrepot, knóf tere mopperen. Deë is d'r janse lamlendieje daag an 't -. knub m knoop. Inne - an d'r vaam maache. 't Jaar is in d'r -. Lek diech inne - in 't oer. knub 'be knopen. Knub die tswai sjtukker koad anee. knu'chel m knokkel, enkel, 't Wasser sjtong miech bis an de knuchele. knudsj m (knudzje) verkl knudsj-je 1 blok hout, kop. Knudzje kling houwe. Iech hauw miech d'r -jesjtoeëse. 2 ^ kort stuk paal. knul si dronken. Iech han ze -. knup'pel m knuppel; vlegel. Jef diech nit aa mit die knuppele, begin geen ruzie met die vlegels. knup'pele knuppelen. knup'peletsoep v een pak slaag. knu'ver st m gierigaard. koad, koa st kwaad. Bis doe koad óp miech? Dat kan jee koad. Dat is nit koad jemind. Heë woar zoeë wus wie inne koa honk. 't Is um koa zin tse krieje. 't Kunt ing koa loeët ópzetse. Doa hingt ing koa lóf, er hangt iets in de lucht. Iech han inne koa vinger, ik heb een zwerende vinger. Mit houwe kries doe 't koad óch nit oes hem. Koa lü maache, mensen tegen je innemen. koad st V (koade sï) verkl köadsje koord, touw. Bing die - vaster. Heë is durch de -, hij is er vandoor. Los - aaf! Schiet op! Doe mots doch ins uwer de - sjpringe, je zult toch eens een beslissing moeten nemen. koadsjpringe touwtjespringen. koajong' m kwajongen. Dat hant die koajonge wermjeflikd. koal stm (koale si) verkl köalsje steenkool. Vuur hoots en koale mitdoeë, voor spek en bonen meedoen. ^ Iech bin an d'r - (in tegenstelling tot: Iech bin an d'r sjtee). ^ 't Jeet a koale, nu worden uitsluitend kolen vervoerd. ^ Koale maache, koale sjikke, de kolenproduktie zo hoog mogelijk opvoeren. koa'lebak m (koalebek) kolenbak. koa'lebong m (koalebongs) ^ kolenbon voor deputaatkolen. koa'lefronto ^ kolenfront. koa'lebuier m (koalehuier) ^ (kolen)houwer. koa'lejieds m kolenboer. koa'leloagv ^ steenkoollaag. koa'lemensje o soort appel, lijkend op bellefleur. koa'leplógm ^ kolenploeg, koa'lepos m (koalepös) ^ werkpunt aan het kolenfront, köa'lerm ^ mijnwerker. koa'leriffelm ^ dunne steenkoollaag. koa'lesjtub m kolenstof. koa'lesjup v kolenschop. koa'letsóg m (koaletsug) kolentrein. koa'leveldo ^ kolenveld. koa'lewaanm (koalewaans) ^ kolenwagen. koa'lezeëgv ^ kolenzaag. koa'lezif o kolenzeef. koa'lieg st kwalijk, bezwaarlijk; ellendig, misselijk; hooguit, nauwelijks. Uur mót miech dat nit - neëme. 't Zal - joa. Heë woar - draa, hij was er ellendig aan toe. 't Woeët miech jans -. 't Jöngs-je woar - jevalle, het jongetje was flauw gevallen, 't Zint koalieje tsiette. 't Woar - ing haof sjtond verjange. Iech woar - heem, doe sjellet 't. koal'sjwats, koal'rabesj wats, koal'rabelesjwats, koal'ravelesjwats koolzwart. koar m smaak. Went heë eemoal d'r- derva hat, wees heë nit mieë van óphure. koar o verkl köarsje korrel. Jef de honder nog e - voor Jef miech e köarsje zaots. Ing bling hon vingt óch at ins e köarsje. Doa is e köarsje woarheet dri. koar o koren, inz. rogge. Mit Tsint Jakob (25 juli) en Tsint An (26 juli) is 't - in de sjuur of in de ban. Dat is - óp zieng mölle. koa're proeven. koa'reblom v korenbloem. koa'reveld o (koarevelder) korenveld. koa'rewoof m hamster. koch m (köch) kok. kóch m (kuch) verkl kuchs-je koek, taart. Jank noa heem, dieng mam hat-jebakke (gezegd om een lastig kind kwijt te raken). Ee voel ai verdurft d'r janse -. Dat is kal wie -, dat is onnozele praat. kö'chin v kokkin. Wens doe wils trouwe, da hui diech vuur möllesj doatere en pastüesj köchinne, trouw nooit met een molenaarsdochter of

19 147 köd'zele - koere're een pastoorsmeid, want de eerste is lui en de tweede is spilziek. köd'zele iets van de voeding opgeven (baby's). koed'del m verkl küddelsje geknoei. Bij jiddes hendelsje is e küddelsje, aan iedere handel zit een luchtje. Deë hat miech d'r - verdórve, die heeft een streep door mijn rekening gemaakt. Die tswai hant e küddelsje mitee, die twee hebben een verhouding met elkaar. koed'dele knoeien. Doa has doe diech jet tsezame jekoeddeld. Die tswai - tsezame, die twee hebben een verhouding. koed'delskroam m knoeiwerk. koeë'jel, koeëgel v verkl küejelsje, küegelsje kogel. Mit ing - ze alle nüng treffe (kegelspel). Iech han d'r erm oes de -, ik heb m'n arm ontwricht. koeë'jeledrieëner m iemand die in zijn neus peutert. koeël st m (küel) verkl küelsje kool inz. boerenkool, 't Wuur üch jevelles ing jeet in d'rjaad, ze hau üch jevelles de küel aafvrèse (overdreven onderdanig). Inne oes de küel hoale, iemand terechtwijzen. Deë huit ziech jet oes de küel! Die slaat er onzin uit! koeël'sjtórkel, koeël'sjtrónk m, koolstronk. koeësj v (koeësjte) verkl küesj-je korst. Iech han honger; iech küet ing - drüeg broeëd èse. koef m (küf) verkl küfje kuif, knot. Heë hauw ziech inne - jekemd. 't Meëdsje hauw de hoare in inne -. koeffaaf m ^ bak om kolen van ondergronds naar boven te brengen. koekkeloe're koekeloeren. koek'kepiep kiekeboe. koek'koek m koekoek. Hoalet dem d'r-! De drommel mag hem halen! Dön hant ze d'r- óp de meubele jekleëfd, de deurwaarder heeft de meubels verzegeld. Hollender I sjpekvrèser I - (spotvers, waarop men antwoordde met: Pruus I hat nuus I hat alles verklopd I de bedsjtat en d'r kammerpot). koel V (koelie) verkl külsje 1 gat, kuil. Die hant nog in 't nemlieje külsje jepisd, dat zijn vrienden van kindsbeen af. 2 (koele si) kolenmijn. D'r pap wirkt óp de Hollendsje Koel (op de Domaniale Mijn), 't Koam inne man van - I Deë hauw ing sjwatse moei I Heë hauw d'r krummel ónger d'r erm I Is d'r kaffieë nog nit werm? (kinderversje). koel'drek m mijnstof. Óp de zöldere loog d'r -, deë durch de panne koam. koe'leboets si v verkl koelebuuts-je wilde of onrijpe kers. Koeleboetse èse, boechpieng nit verjèse. koel'fietsv ^ mijnfiets, draisine. koel'hoor v ^ iemand die zich uitslooft om een wit voetje bij de opzichter te krijgen. koel'jaasm ^ mijngas. koel'jees m ^ mijngeest (geluiden van het bewegend gesteente). koel'kap v ^ mijnpet (vroeger gemaakt van stof, later van leer), koel'kop si m (koelköp) kikkervisje, Weë kröatsj wilt weëde, mós ieësj - zieë. koel'lamp v ^ mijnlamp. koel'piet m ondergrondse mijnwerker (scheldwoord). koel'plai m ^ plein op de mijn. koel'polies m agent van de mijnpolitie. (koel)'pungel m ^ mijnkleren, d.w.z,: koelmantoer, koelhemme, koelzökke, handdóch, halsdóch, sjweessjtübje, snjoefplak en sjtuk zeef, geknoopt in een blauw- en grijsgemite handdoek, koel'sjeël ^ mijnblind. koel'sjisse o knikkerspel, koel'sjtamp m ^ Inne d'r -jeëve, een oud gebruik: wanneer iemand voor het eerst ondergronds kwam werken, hield men een kolenschop tegen zijn zitvlak en gaf er een flinke slag met een zware hamer tegen. koel'sjtubm ^ mijnstof. koel'sjtübm ^ mijnjas. koel'tuutv ^ mijnsirene. koel'waan m (koelwaans/koelweëns) ^ mijnwagen. koel'wurm mv mijnworm (ziekte). Jank jong, doe has -, schiet op, jong, je fantaseert! koel'zitsm ^ zitten op de hurken. koep, küp V (küp) kuip, onderste deel van waterketel, dat in het vuur hing; bol van een hoed; ^ diepste gedeelte van de schacht. koer st m (kuur) verkl kuursje 1 priesterkoor. Heë is óppene -, hij is misdienaar. 2 zangkoor. 3 oksaal. koer si v kuur. Ing - mitmaache. koeraasj', kraatsj v moed, courage. Doe has jing - in d'r zak. Mit de moei hat heë - vuur tsing. koerazjeerd' kordaat. Dat is e - vrommesj. koere're, koereret, koereerd genezen.

20 koer'jong - kóm'me 148 koer'jong m misdienaar. In de kaarwèch junt de koerjonge aier óphoale. koer'kwispel m misdienaar (spottend). koert'sjloes m kortsluiting. koesj koest, stil. Heë is ezoeë - wie e müs-je. Koesj in de hut en verreur diech nit (gezegd bij het verstoppertje spelen). koet si V snot, fluim. De koete ópsjnoeve. Inne de koete oes de naas hoale, iemand door vragen iets ontlokken. koe'te spuwen. koe'telekker m jongen met een snotneus. koetenaas' v snotneus (lett.). koe'teplak m (koeteplek) verkl koetepleks-je snotdoek. koe'tepremzer m snorretje (spottend). koef jong si m koe'tejong, koef nellis, koefnaas m snotneus, (fig.). koetsj v koets. Me kunt ieëder ónger ing mèskaar wie ónger ing -. Rie ra roetsj I vier vare mit de - I vier vare mit de Eisenbahn I rie ra roetsj. koetsj V alkoof. koetsj si m verkl kuutsj-je muts. E Belsj kuutsjje, alpinopetje. Ziech d'r - tserbrèche, zich het hoofd breken over iets. koef sjer m koetsier. Huu, -, madam hat pis! koeveëf o enveloppe. koezeng' m neef (oomzegger). koe'zje(le)moesj, koe'zjemoezjel m 1 mengelmoes. Doe has diech ewer inne -jekaochd. 2 kliek, allegaartje. koezjelij' v gekonkel. koe'zjemoezjele bedisselen. ko'fe kopen (verouderd). Tsinterkloas, jódhillieg man I Trek de betste bókse an I Jef de klingste kinger jet I Los de jroeëse lofe I Die kanne ziech zelf jet -. koffer o verkl kuffersje koffer. Doe kans 't - pakke. Deë hat inne sjlaag in 't -, die is van lotje getikt. koffer o koper, messing, 't - sjoere dat 't blinkt. kóffere koperen. kóf'ferjeld o kopergeld. ko'kerm ^ galerij-uitbouw in kokervorm. ko'kerblokm(kokerblök) ^ taps betonblok. kók'kele kakelen. De honder die 't mieëtste - legke de winniegste aier, veel geschreeuw maar weinig wol. Zie kókkelet van d'r laach, ze schaterde het uit van het lachen. kókkeleboots', koek'keleboots m In: D'r - sjloa, kopje duikelen. kók'keiemensje o duikelaartje. koks m cokes. Heë hat ing sjtim um - tse kloppe, hij heeft een rauwe stem. kollenie' v complex mijnwerkers woningen. kolleniets'hoes o (kollenietshoezer) verkl kollenietshüs-je huis in een "kollenie". kókkelemensje kol'lera v cholera. Joep-hai-die, joep-hai-da, sjnaps isjód vuur de - (lied). kölsjwas'ser o eau de cologne. kóm nauwelijks, 't Is - tsejeleuve. komfoes', konfoes' st confuus. Iech woar jans -. komfoor' si m comfort. ko'miekker m komiek, humorist. ko'miesj komiek, raar. Dat is inne komiesje nommer Miech woeët 't jans -, opeens werd ik misselijk. Dat is ing komiesje zaach mit dem. Dat is inne komiesje hillieje. komkom'mer v komkommer. kommandanf m commandant. kommande're, kommanderet, kommandeerd commanderen. Jidderinne is an 't-en jinne pikt aa. kóm'me, koam, kómme komen. Dem zien iech jeer -. Kom iech uwer d'r honk, dan kom iech óch uwer d'r sjtats. Los - wat kunt. Kóm miech mar nit vuur jet tse noa, denk maar niet datje nog iets van me krijgt, 't Versjtank kunt mit de joare.

21 149 kommeletse're - kontsep' Ieëtsj kom iech dan kom iech nog ins en dan - de angere nog lang nit. An doof -, peter of meter worden. Heë lieët nuus uwer miech -, hij neemt het altijd voor me op. Mit jet óp de tapieët -. kommeletse're, kommeletseret, kommeletseerd communiceren. kommeletseer'paar, kommelejoeëns'paar o Bij de eerste communie vormden een meisje en een jongen gedurende de plechtigheid een paar. Ook daarna bleef een band bestaan. Zo werd bv. de een als huwelijksgetuige bij de ander gevraagd. En vaak nog zegt men: Dat woar mie -. kommeliejoeën' v communie. kommeliejoeëns'bild o verkl kommeliejoeënsbildsje communieplaat, communieprent. kom'mer m kommer. köm'mere kunnen schelen. Wat kömmert miech wat deë zeët. kommies' st m douanier. kommissiejoeën' v commissie. kommoeëd' st v verkl kommüedsje commode. Óp de - sjtónge famillieë-bilder en hillieje. In 't kommoeëdsjaos-je verwaret de mam 't jeld. De - kieddele, harmonika- of pianospelen. kómp m (kump) verkl kumpsje kom. E kumpsje huierkieës ès iech vuur mienne kop alling. Jank miech inne - boeëne plukke. Heë maachet oge wie kumpsjere, hij zette grote ogen op. Doe bis miech e kumpsje! Wat ben jij een kuiken! kóm'panjong, kóm'peljong m compagnon, kameraad. D 'r Hans is mienne -. kóm'pel m kameraad, mijnwerker. D'r Julde Kómpel, een onderscheiding uitgereikt door de Kirchröadsj er Vasteloavendsverain. kómpenij' v gezelschap. Inne - hauwe. In -jelde, gezamenlijk inkopen. - is lomperij, compagnonschap leidt tot bedrog. kóm'pes o zuurkool. Wat hat uur jekaochd? - mit honk (als afwijzend antwoord). kóm'pesbaar v zuurkoolvat. kóm'peskop m (kómpesköp) (scheldwoord), komplemenf compliment, groet, Iech mós diech e - maache. Hei weëde jing komplemente jemaad. Komplemente an de vrauw. komplemente're, komplementeret, komplementeerd gelukwensen, kompletseerd' gecompliceerd, kompof m compote, meestal appelmoes, kond st m klant. Me mós jet doeë vuur inne jouwe -. Deë wieët is d'r betste - va ziech zelver. kondief ter m banketbakker, kónd'sjaf 5/ v klandizie, - isjing erf sjaf, je kunt wel een zaak overnemen, maar niet automatisch de klanten. kon'jak m cognac. konjratsiejoeën' v (Maria)congregatie. kónk V verkl kunks-je kont. Iech sjtoeës diech ónger de -. Deë vilt nog dökser óp de -, die zal nog vaak blunders maken. Mós iech diech 't kunks-je ins verzöale? Moet je een pak voor je broek hebben? Inne i jen - kroeffe. Doe hings miech de - oes, je hangt me de keel uit. Naas in -, óch jód, nónk, ik ben bereid alles voor je te doen. kon'kele een pak voor de broek geven. Doe kries ze jekónkeld went d'r pap heem kunt. kon'kele konkelen. Hinger mienne ruk -, dat kans doe. kónkelij' v gekonkel. konkoer' m concours, wedstrijd. De harmonie jeet óp -. Zóndieg is d'r letste - vuur de doevve. kön'ne st, koeët, jekoeëd kunnen. Wat deë kan, kan iech óch. Lier jet, da kans doe jet. Dem zeug iech ins jeer, deë 't besser küet. Doe küets miech óch ing hank helpe. Doa kans doe nit óp joa, daar kun je niet van opaan. könnejin' v koningin. kön'nek m koning. Deë hat e leëve wie inne -. D'r- van de sjutserij. D'r- in 'tkejelsjpel, bij 't kate. kön'neks-je o winterkoninkje. kön'neksvoeëjel m koningsvogel. Kirmensmondieg is könneksvoeëjelsjaos. konra'bel v verkl konreëbelsje koolraap. Me hat wiesse en bloa konrabele. kóns V kunst. De jóns jeet boaver de -, het is meer gunst dan kunst. Dat is jraad de -. kóns'sjtuk o (kónssjtukke(r)) kunstje. kón'teraffee o tegeneffect (biljarten). kón'terbónk bont door elkaar. kón'terjewieët o contragewicht. kontrol' v 1 controle bij ziekte of ongeval. Óp - joa, verplicht bezoek bij de dokter. 2 ^ controle bij de ingang van de mijn. kontrol'boedv ^ huisje waar de controlepenning werd afgehaald en na de dienst weer werd ingeleverd. kontrole'rende m controlerend arts. kontsep' o plan. Heë hat miech jans oes 't - braad, hij heeft me helemaal van de wijs gebracht.

22 kontsessiejoeën' - kót(s) 150 kontsessiejoeën'v ^ mijnconcessie. konvene're, konveneret, konveneerd conveniëren. Wem dat nit konveneert, deë mós ziech jet angesj zukke. konzeëf o concert. konzer'vebuks v conservenblik. konzoal' st m verkl konzöalsje console. konzoem' m consumptie. D'r-a beer, a tsiejarette. kón'zum m coöperatie (verbruiksvereniging). Dat sjteet óp de kónzumstute, dat is algemeen bekend. koof m (keuf) verkl keufje koop, portie. D'r billieje - is d'r dure -. Doa has doe inne jouwe - aa jedoa. Dat mós me mit in d'r - numme. Vruier kroge de berglü inne - hoots óppen koel. kop m (köp) verkl kopje hoofd, kop. Inne - han elsof me in de hel jebloaze hai, een vuurrode kop hebben. Dat deet ós d'r - nit mieë wieë, daar hoeven we ons hoofd niet meer over te breken. Deë jeet mit d'r letste -, hij loopt op z'n laatste benen. D'r naai óp d'r - treffe. Heë hat inne - wie ing zeisjóttel, hij heeft een geheugen als een zeef, Deë hat nuus angesj wiefoesbal in d'r -. Heë woar mar óp zie - alling, hij was helemaal alleen. Pas óp! Angesj zets iech diech d'r - tusje de oere. Deë hat e kopje, inne jouwe -, dat is een heldere kop. D'r- in 't wild werpe, de kont tegen de krib gooien. Went dem d'r jek in d'r - sjleet, da kans doe jet erleëve. Sjlach diech dat oes d'r -, zet dat uit je hoofd. Dem hauwe ze va - bis vós oes-jesjtreufd. Inne va - bis vós kleie, iemand van top tot teen in de kleren steken. Doa hauw heë sjpiets va wie hoare óp d'r -. Tserbrèch diech d'r - doa nit uwer. Heë is nit óp d'r - jevalle. Wat d'r - verjeest, mósse de bee mis-jelde. Die danst dem óp d'r-. Dat kost d'r- nit. Heë hat e bred vuur d'r-. Ing jouw moei an d'r - han. Ziech de oge oes d'r - sjame. Veul diech ins an d'r -! Je bent niet goed wijs! 't Hoes vilt miech óp d'r -. Iech wees nit woa miech d'r - sjteet, ik heb te veel aan mijn hoofd. Inne d'r - wèsje, iemand zeggen waar het op staat. Ze óp d'r- krieje. Me ziet inne vuur d'r -, ewer nit dri. Doe has d'r - laos, je bent niet goed snik. kop'bred o voorzijde van een kar. kop 'doch m (kopducher) hoofddoek. kop 'hoots o (kophootser) kopshout. - mós me jód in de verf zetse. ^ kophout. kop'jesjier o paardehoofdstel. kop 'kusse o hoofdkussen. kop'lamp V ^ lamp op de mijnhelm. köp'pe 1 de kop afslaan. D'r haan -. 2 koppen bij het voetbalspel. kóp'pel V verkl kuppelsje 1 koppel, paar. De hazelneus hange mit kóppele. Ing - doevve. Dat meëdsje en deë jong, dat is ing sjun -. 2 kuppelsje, kopstoot (glas bier met een borreltje erbij). 3 ^ koppeling aan mijnwagens. kóp 'pele koppelen. De doevve -. kóp'pelreursjeo ^ koppeling voor luchtslangen. kop'pieng v hoofdpijn. Doa maach iech miech jing - uwer, vuur. kop 'sjlaat v kropsla. kop 'sjlechter m loonslager. kop'sjpang v verkl kopsjpenke, kop'nold v verkl kopnöldsje knopspeld. kop'sjtreeb m ^ doodlopende pijler. kop'sjwaad v hoofdhuid. Hü weed jedansd, hü weëdjelaachd I wen mörje óch de - kraacht (uit een carnavalsschlager). kop'tserbrèche o hoofdbreken, beslommering. korf si m (korf st) verkl korfje 1 korf, mand. Heë woeët verzorgd wie e vüejelsje in e korfje. Heë hat ziech bij dat meëdsje e korfje jehold, hij heeft een blauwtje gelopen. 2 ^ liftkooi. kor'rel m korrel. Inne - zand. korrezjeerd kordaat. Dat is ing korrezjeerde vrauw. korset', korzef o korset. Vruier heesjet 't-rijlief kör'ver m (körver) mandenmaker. kös'lieg kostelijk. De tsoep sjmaacht -. kos'sjpiellieg duur. kos'te kosten. De ieësjte kieësje - 't jeld. Dat kost de welt nit, dat is nog te betalen. Went inne nuisjierig vroagt: 'Wat kost dat?', dan zeët me: 'Ins zoeëvöal wie de haofsjeet'. Heë lieët 't ziech jet -, hij gooit er wat geld tegenaan. Dat kost vöal muite. Dat mós hü veëdieg, kost wat 't kost. koste mv kosten. En weë betsaalt miech de -? Inne óp - drieve, jage. kostüm'opak. kót(s), kotter, kutst kort. Heë is - va oam. - en jód. Iech maach kótte mette mit diech. E -jebed en ing lang broadwoeësj. Dreimoal jet dervan aafjesjneie en 't is nog tse - (ironisch gezegd voor iets, dat helemaal niet wil passen). Um 't -

23 151 kótaaf' - krank tse maache, Heë is - aajebónge. Blief mar ruiieg, doe kuns nuus tse -. Reeg diech nit óp, angesj weed diech 't hemme tse -. Die woeëne - an d'r droad, zij wonen vlak aan de grens. Ziech d'r kutste trekke, aan het korste eind trekken. Bis vuur kots, tot voor kort. Heë sjleet alles kots en kling, kótsharelekling. kótaaf' kortaf. ko'ter o kouter, ploegijzer. kóf (te)lef V (kóttelet'te/kótlets) 1 kotelet. 2 mv bakkebaardjes. kots m 1 braaksel. 2 hoest. Doe has vliddieg d'r -. Hat 't kinke 't köts-je? 3 onzin. Mós me ziech deë - nog lang aahure? kots'broor m (kotsbreur) 1 iemand die veel hoest, 2 vervelende kletskous. kof se 1 braken. Heë kotst ziech 't hats oes jen lief. Heë kotst ziech ermslengde. 2 hoesten. Weë lang kotst, deë weed aod. kof sekal' m gebazel. kof sezaf kotsmoe. Iech bin 't-. kóf sjloes m kortsluiting. kouw st V (kui) verkl kuisje 1 koe. Deë kalt frantsüeziesj wie ing - latien. Me weed zoeë aod wie ing -, en Hert nog ummer tsouw. Ing sjand went de - in de baach sjiest (omdat dan de uitwerpselen de beek afstromen en als mest verloren gaan). Heë maacht e jezich alsof heë de kui verloare hau, hij kijkt beteuterd. Heë kriet de betste - oes d'r sjtal, hij krijgt de degelijkste dochter tot vrouw. 2 ongemanierd persoon. Dat is ing botte, plompe -. 3 gierigaard. Ziech jing - en jef die breursje óch jet. kouw'flat V koeiehoop. In de wei kouw flatte sjpreie. D 'r inne verliebt ziech in e roeëzeblad, d'r angere in ing-. kouw'sjtal m (kouwsjtel) koeiestal. kouw'sjtats m (kouwsjtets) verkl kouwsjtets-je koeiestaart. Heë is zoeë ónrui-ieg wie inne -. kózziejoeën' sjtelle een waarborgsom storten. kraach m gekraak. Heë hat d'r- in de sjong. kraache kraken. Losse vier ins laache, dat de balke - (uit een carnavalsliedje), 't Vrüst dat 't kraacht. Iech han mit diech nog e neus-je tse. Heë kraacht mit de tseng. Jliech kraach iech diech ing, dadelijk krijg je een draai om je oren. kraa'chenui spiksplinternieuw. De sjong zint-. kraag si m (kreeg st) verkl kreëgs-je kraag, boord. Doch diech inne ringe - aa. Noe platst miech d'r -! Nu breekt m'n klomp! Inne and'r - kómme. Dem weed d'r - tse kling, hij krijgt 't benauwd. E sjtuk in d'r- han. Deë jeet mit - en biend noa je werk, hij heeft een kantoorbaan. kraan st m (krane sï) verkl kreënsje kraan. krab'bel m en v verkl krebbelsje krabbel. Ing kling - is e kinke dat nog nit richtieg lofe kan. krab'hele krabbelen. Iech huur jet -; hant vier muus? krabien'tsieg, krabien'tsetieg, karbientsieg kribbig. Went de doevve óp 't kómme zint, dan weed d'r pap-. krach m lawaai, ruzie. Maach doch nit zónne -; me versjteet zieng eje wöad nit. Bij die famillieë is ummer - in de boed. kraf V verkl krefje karaf. kraf V (krefde) kracht. Zieng krefde losse noa. kra'gekneufje o boordeknoopje. krag'kel v oude vrouw die slecht ter been is. krag'kele moeizaam vooruit komen. Durch d'r sjnei -. krai stvl sintel. Vuur inne de kraie oes 't vuur hoale, voor iemand de kastanjes uit het vuur halen. De sjtoeëf brent kraie, de kachel brandt fel. 2 suikerklontje. Ing - in d'r bittere. krai st v oude vrouw. Dat is nog ing vrieë -. krais si m kring, cirkel. Bij 't sjpieële inne - maache. krai'ze st cirkelen, rondvliegen. krak v (kragke) ouwe knol. Iech bin zoeë sjtief wie ing auw -, Zoeë majer wie ing -. krakeel' m gekrakeel, krake'le krakelen, krake'ler m krakeler. krake'lieg twistziek. krai st V verkl krelsje kraal. Iech han de kralle ópnuits i-jeveëmd. De kralle van d'r roeëzekrans. Dat meëdsje hat oge wie kralle. krai st V klauw. D 'r sjtoeësvoeëgel hauw ing meusj in de kralle. krai si prik. 't Zitst - in d'r sjproedel. kram'mesvoeëjel m kramsvogel. kramp' m (kremp) verkl krempsje haakje. - en oog. kramp m (kremp) kramp. Iech han kremp ijen lief kramp'oar v spatader. krank ziek. Heë is ezoeë - wie inne honk. Doa kan me ziech - an èse. Iech laach miech -. Tienge-lienge-lieng mienne man is - I tiengelienge-lieng wat f eelt 'm dan I tienge-lienge-

24 krankehoes - krieje 152 lieng e sjtuks-je broeëd I tienge-lienge-lieng heë is al doeëd (kinderversje), 't Is vuur inne kranke (gezegd als men goede kwaliteit wil hebben). kran'kehoes o ziekenhuis. kran'kekas v ziekenfonds. (kran'ke)kontroleur m ^ controleur die de zieke mijnwerkers bezocht. kran'kesjien m ziekenkaart. Iech han d'r -. kran'kesjwester v verpleegster. krank'heet v ziekte. De krankhete kómme tse peëd en junt tse vós. krans m (krens) verkl krens-je krans, ring. D'r mond hat inne -: 't jieëft reen. De mam hauw inne -jebakke (een kransvormig gebak). Inne - blódwoeësj. Heë hauw d'r - jewórpe (alle kegels behalve de koning). E danskrens-je. E damekrens-je. ^ D'r- sjisse, een ronde ladingen tot ontploffing brengen. kraoch m kreuk. Maach jing kraoche in 't kleedsje. krao'che kreukelen. Weë hat dat papier zoeë jekraochd? Trek kraochs doe diech ing! Dadelijk krijg je een draai om je oren! krap V verkl krepje 1 kaan. Ing sjnei sjwatsbroeëd mit krepjere. 2 vierkant blokje geroosterd witbrood. krap krap. De mouwe zint jet -. 't Broeëd weed -. - aajeld, krap bij kas. Tswai meter sjtaof vuur dat kleed is -. Iech kom - dermit doa, ik kom er nauwelijks van rond. krapül'ö gespuis. krats m (krets) verkl krets-je schram. Heë hauw de heng vol krets. krats'band o ^ schraapband. kraf se krabben, schrapen. Went 't diech jeucht, da motste diech -. Uur broecht de botter nit tse -. krats'iezer o schraapijzer. krautser m halve stuiver./m«e - óp de nöad han. krauw si ml schurft. D'r - han. 2 gepeupel. Doa woeënt fienge -! krau'we st 1 krabben. Inne e püetsje -, iemand vleien. 2 wateren. Jidder mörje krauwt miech inne honk an d'r duresjtiel. krau'wel m 1 dikke steen, kluit. 2 klein onooglijk mannetje. krauw'pansj (krauwpensj), krauw'pungel m (scheldwoord). Wie jeet 't mit de doevve? Sjwieg miech, die krauwpensj wille nit kómme. krawal'm herrie, kra waf V stropdas. krawaf tenold v verkl krawaf tenöldsje dasspeld. kredens-je o kleine salonkast. kreebs stml kreeft. 2 kanker. kreem st v zeug met biggen. kreem'sjütsje si o crèmegebakje. kreftieg krachtig, flink. - óp d'r pin houwe, flink de trom roeren. kremp v rand van de hoed. krem'pel m rommel. Deë janse - kan noa d'r dreksberg. krenk'de v vallende ziekte. Dat is jet um de - tse krieje! Daar krijg je wat van! kren'ke, ziech verdriet hebben. krenk'lieg ziekelijk. krent'sje o (krentsjere) halve mark. En dat vuur e lómpieg -. krepe're, kreperet, krepeerd creperen. krets V schurft. kretser m ^ krabijzer om mijnwagens leeg te krabben. krib V 1 voederbak, 't Peëd rücht de - Dem mós me de -jet hoeëjer hange, die moeten wij kort houden. Went de - 't peëd noaleuft, da doogt 't nit, als het meisje de jongen naloopt, dan is er iets niet in ord^^^ 2 kerstkribbe. De - kroame, het kribbetje opzetten. krib'hillieje m figuur van de kerstgroep. Dat is inne richtieje -, dat is een stijve hark, kri'chel m krekel, Heë zingt wie inne -, inne heikrichel, hij zingt uit volle borst, kri'chelskoal m verkl krichelsköalsje houtskool, gedeeltelijk uitgebrande kolen, krieb'bel m 1 kriebel, jeuk. Heë hat d'r - in de bee. 2 gekriebel. krieb'bele 1 jeuken. De heng - miech, dat zit me dwars. 2 kriebelen. Wat has doe doajekriebbeld? krieb'belieg kriebeüg. krieb'belsjtats, wiebbelsjtats m draaikont. krieë'mer st ml marskramer. Kuuchenskrieëmer. Hóddelekriemer. 2 ook: krieëm m spit, reumatiek. D'r- in ruk han. krieë'merwelsj o Bargoens. krieë'ne ^? kraaien. Doa krieënt jinne haan noa. 't Kinke krieënt van 't laache. krie'je, kreeg/kroog, krèje krijgen. Wat zeët me wen me jet kriet? Los diech nit meester -! Laatje niet op je kop zitten! Ze hauwe hem kling krèje. Heë kroog bauw jet uwer ziech, hij kreeg bijna een beroerte. Weë dem jet aadeet, deë kriet mit miech tse doeë. Dat sjpel hauw heë an de

25 153 krie'sje-kroa'vós boks krèje, dat spel had hij verloren. Inne mit d'r wikkel, mit 't sjlavietsje -, iemand bij z'n lurven pakken. Iech hauw ze óp d'r zak krèje, ik heb op m'n sodemieter gehad. Heë kriet nuus ónger de naas, nuus ajen hats, hij krijgt niet behoorlijk te eten. Deë kriet 't jeld waal kling. Doa wille vier ós ee drop -. Heë hat d'rpüs krèje, hij is ontslagen. Heë kan de kier nit -, hij schiet niet op met zijn werk. Dat kriet deë sjpits, dat speelt hij klaar. Kreug heë ziech mar ins dermit, als hij dat nou eens aanpakte. Doe zóts doch zage wie me jet - kan! Je vraagt je af, hoe je zoiets kunt oplopen. krie'sje, kreesj/kriesjet, jekrèsje huilen. Dat is vuur tse -. Mósse is tswank en - is kingerjezank. - wie e Maddelieën. Zie kriesjt ziech de oge oes d'r kop. Noa laache kunt-. krie'sjensbreed op het punt in huilen uit te barsten, 't Woar heur - wie ze d'r trouwrink verloare hauw, het huilen stond haar nader dan het lachen, toen ze de trouwring had verloren. krieftiesj kribbig, knorrig; penibel. E-miensj. Ing kriettiesje zaach. krig m oorlog. Deë is óch nit sjood an d'r -. Dat sjtamt va vuur d'r vurrieje -. Mit dem kan me óch jinne -jewinne, met hem kun je ook niets beginnen. krik V sleepruim. Went 't jevroare hat, da krient de krikke sjmaach. krim'pe, krómp/krimpet, jekrómpe krimpen. krin'gele krullen. Dat jaar kringelt lieët. krin'gelsjtets-je o krulstaart. krink m kring. krint v krent. De krinte oes d'r wek plukke. Bis doe de mam an de krinte jeweë? (gezegd tegen een kind met een krentenbaard). Dat is ing - van e vrommesj, die heeft overal wat op aan te merken. Deë sjleet drin wie Paulus in de krinte, hij overdrijft schromelijk. krin'tebül, krin'tekoeëb, krin'tekul, krin'tekuttel m krentenkakker. krin'tebrüedsje o krentenbroodje. krin'terieg vitziek. krin'tewek m krentenbrood. kris m (kriste) christen. Wie kotter a Roeëm, wie lauwer d'r-. kris'boom m (krisbeum/krisboom) verkl krisbeumsje kerstboom. Doe has ze nit nau óp d'r -, je bent niet goed wijs. kris'eugs-je o driekleurig viooltje. kriskatoeë'liesj katholiek. Die zint va kriskatoeëliesje eldere. Dat is inne kriskatoeëliesje jüd, een al te handige zakenman. Kris'kinke o Kerstkindje; kerstcadeau. Went 't - is jeboare, da hant de rubbe en de moere d'r sjmaach verloare. 't - besjtelle, het verlanglijstje opmaken voor kerstcadeaus. Ziech 't - bij de oma hoale. kris'lieg christelijk. - dele, eerlijk delen. Kris'mes v Kerstfeest. Zieëlieje -. Jreun -, wiesse Oeëstere. kris'mès v nachtmis met Kerstmis. kris'naat v kerstnacht. kris'oavend m vooravond van Kerstmis. kristelier' v godsdienstonderricht (op zondag). Die zint bij d'r duvel in de -jeweë, die weten van God noch gebod. De kinger hauwe de - versjtaoche. kristelie're de les lezen. kris'temiensj o christenmens. Doa kriet jee - loeës oes. Dat mós ziech e - betrachte! Moet je me dat zien! kris'tezieël v christenziel. Doa woar jing - tse zieë. kroa st v (kroats) kraai. Ing - pikt de anger jee oog oes, dat is dief en diefjesmaat, 't Is ezoeë hees, dat de kroats jape. Kroa, kroa, kroa \ d'r duvel kunt diech noa I wenste nitjeróffe haits I küem e diech óch nit noa (kinderversje). Heë zitst doa wie inne ül tusje inne troep kroats, hij zit daar als een kat in een vreemd pakhuis. kroam st m (kröam) verkl kröamsje 1 kraam, winkeltje. Bis doe óp de kröam jeweë? Ben je naar de kermis geweest? 2 boel, rommel. Dat is auwe -. Heë hat miech d'r janse - verdórve, hij heeft de hele boel verpest. Krieg diech mit d'r -, neem de rotzooi maar mee. D'r- doa werpe, de zaak erbij neergooien. Wuur iech 't kröamsje mar kwiet. 3 bevalling. Inne koa -, een miskraam. kroa'me 1 rommelen. Wat bis doe an 't-? Inne de meubele -, iemands huis op zijn kop zetten. 2 op orde brengen. De kas -, de etalage inrichten. Ze hat de kas sjun jekroamd, ze heeft een behoorlijke boezem. 3 de weeën krijgen. De vrauw vingt aa tse -. kroa'mele iemand op de rug dragen. - heesjt óch: hoekkepak drage. kröa'meier m beunhaas. kröatsj m verklkröatsj-je 1 kikvors. D'r-maache an de reksjtang, het vogelnestje maken. 2 peuter. D'r klinge - van ós vingt al aa tse lofe. kroa'vós m kruipende boterbloem.

26 krod'del - krum'me 154 krod'del v verkl kröddelsje 1 pad. Me mósjing - óppen hats basjte losse, maak van je hart geen moordkuil. 2 klein, dik vrouwtje. 3 voetzoeker. De lummele wórpe kroddele tusje de lü. krod'delieg overdreven kritisch. Kroddelieje konde liere d'r meester 't handwerk. kroech v verkl krüchs-je kruik. Ing - beer. kroe'chebank v (kroechebenk) verkl kroechebenks-je staand pottenrek met een doek ervoor. kroed si o (krüder st) verkl kruudsje 1 kruid. Teëje d'r doeëd is jee -jewase. Noeëd is e bitter -. 2 loof. Eëpels-, moere-. kroed'sjtee m (kroedsjting) vijzel. kroed'sjtüeser m stamper. kroed'wing(sdaag) m Maria-ten-hemel-Opneming (15 augustus). kroed'wusj m bos veldbloemen en kruiden. Óp kroedwingsdaag weed d'r -jezeënd. 't Blitst en dondert; don jet - óp 't vuur. kroeë wieden, plukken. Jank jet jraas - vuur de knieng en jet mier vuur de vüejelsjer. kroeën st v verkl krüensje kroon, 't Jieëft jing - of 't sjteet e krüts-je drop, geen rozen zonder doornen. D 'r man is d'r heer en de vrauw is de - ijen hoes. Deë boom hat ing sjun -. kroeënekraan m kraanvogel. kroeë'sjel st v kruisbes. kroedsjtee kroeë'sjelesjtroech m (kroeësjelesjtrüch) kruisbessenstmik. kroeë'sjelevlaam m (kroeësjelevleëm) verkl kroeësjelevleëmsjekmisbessenvla. kroef-derdurch kruip door, sluip door (kinderspel). kroeffe, kroof/kroeffet, jekraofe kruipen. Dem is ing loes uwer de leëver jekraofe, hij is slecht gehumeurd. Da zien iech d'r jees -, dan vrees ik het ergste. Heë is oes de hel jekraofe wie d'r duvel sjloffet. Inne óp 't keersje ~, iemand op z'n donder geven. kroef'fes o verkl krüffes-je 1 kleine behuizing. In dat - kan me ziech kóm drieëne of kiere. 2 klein vrouwpersoon, onderkruipsel. E ermzieëlieg krüffes-je van e meëdsje. kroef'knei v kruipknie. kroep m kroep, difterie. kroes st kroes. Heë hat kroes hoar. krol st V verkl krölsje krul, volant. Dat kinke hat sjun krölsjere. Zie hauw e kleed mit krolle aa. Deë hat hü krolle zin, die is vandaag slecht gehumeurd. Krolle hoare, krolle zin I sjpitse naas en sjpitse kin I doa zitst d'r duvel dreimoal drin. krol st V kralenketting. krol'ie krullen maken in het haar. 't Meëdsje krolt ziech de hoare mit de lokkesjier. krol'lekop m (krolleköp) verkl kroueköpje krullebol. krol'lemutsj v ouderwetse vrouwenmuts met plooien. Has doe de - óp? Heb je de bokkepmik op? krol'sjpang v krulspeld, krol'tsang v krultang. krom st v handsikkel. króm(p) si krom. Heë wirkt ziech -. Hei laacht me ziech -. Dat is ezoeë - wie ing zichel. Heë hat - zin, hij is slecht gehumeurd. krop m (krop) verkl kröpje krop. Inne - sjlaat. D'r- van ing doef. kröp'pe, ziech een hoge borst opzetten. Heë kropt ziech wie ing sjroet. krop'pet m kropduif. krüe'ne kronen. krüffer m kruiper. kruk V ver^/kruks-je kruk. D'r opa kriet de krukke, opa wordt 77 jaar. kruk'keblom v bolderik. Went de - bluit, da zint vier nog zes wèche vuur d'r aos. krum'me krommen. De kats krumt d'r ruk. Heë krumt jinne vinger, hij steekt geen vinger uit.

27 155 kmm'me, ziech - küsj krum'me, ziech kronkelen. Ziech krumme van de boechpieng. D'r pirrek krumt ziech. krum'melm ^ klein wittebrood, dat na de dienst aan de mijnwerkers werd uitgereikt (vóór 1920). 't Koam inne man van koel I Deë hauw ing sjwatse moei I Heë hauw d'r- ónger d'r erm I Is d'r kaffieë nog nit werm? krum'mele, krüemele (ver)kruimelen. D'r wek krummelt erg. Doe zouwts dieng bóttram nit zoeë -. krum'mer st m (kmmmer) elleboog van een buis, kniestuk in een pijp of buis. krum'moeng v bocht. D'r wèg maat ing -. krüng v kruin. Heë kriet de - jesjoare. Wat is dem in de -jevare? Wat bezielt hem? krun'zjel v kreuk, rimpel. Doe zitst diech krunzjele in 't kleed. Dat aod jezichs-je woar vol vauwe en krunzjele. krun'zjele kreuken. Deë sjtaof krunzjelt lieët. krun'zjelieg gerimpeld. De eppel weëde -. krup'pel 1 bn misvormd, invalide. 2znm stumper. krup 'pelieg kromgegroeid, misvormd. A kruppelieje boom zal jinne appel wase. krüts o (krütser) verkl krüts-je 1 kruis, kruisteken. D'r Herjod van 't - aafbeëne. D'r nuie pastoer woeët mit - en vaan i-jehold. Heë ziet oes wie inne sjecher an 't -. Jiddes hüs-je hat zie krüts-je. - en leed doert jing ieëwiegheet. D'r inne dreët 't -, d'r angere sjleeft 't. Hei sjton iech an e krüts-je; weë miech jeer hat, deë jieëft miech e buts-je (bij pandverbeuren). Vuurdat de mam 't broeëd aasjnieët, maachet zie mit 't broeëdmets e - drop. Losse vier e - druwer maache, laten we de zaak vergeten. Doe lügs! Maach diech ins e krüts-je óp de tsong (als bewijs datje de waarheid spreekt). 2 rug(gegraat). Heë sjprong hem in 't -. Heë hat 't - uwer, hij heeft z'n ruggegraat gebroken. krüts en kweer kriskras. krüts 'daag mv kruisdagen. Mit de - woeët durch de velder jebrónkd. krüf se, ziech kruisen. Ós weeg - ziech nog ins (als bedekte bedreiging). Doavuur zouw me ziech - en zeëne, daar moet je je voor hoeden. krüf ser klaveren (bij het kaartspel). - oas, könnek, dam, boer. krüts'noad v kruisnaad. krüts'sjpin v kruisspin. krüts'sjtich m kruissteek. krüts 'wèg m kmisweg. D 'r -joa. Ziech d'r- beëne. ku'che V (kuchens) verkl kuchs-je keuken. Vruier woeët in de -jeleëfd. Ing vette -jieëft ing majer erbsjaf ku'chedusj m (kucheduzje) keukentafel. ku'chepitter m keukenpiet. ku'chesjaaf ö (kuchesjaver) keukenkast. kud V kudde, troep. Die hauwe heem ing janse - kinger. küf'fe lappen. Dat küft deë miech nit mieë! kui si m het vreten. Deë - kan iech nit èse. Heë verdeent kóm zienne eje -. Los d'r janse -, laat de boel maar barsten! kui'duppe o uilskuiken. kui'e st kauwen, eten. Wie inne kuit, zoeë wirkt heë óch. Heë kuit wie e verke. Heë kuit de wöad ier heë ze zeët. kük'kelekuu, kükkerekuu m haan (kindertaal). kul si m bedrog. De janse welt is inne - en jidderinne kult mit. kül st m knuppel. De neus sjloa mit inne -. Ze drieve de zouw mit d'r - (jongensspel). Ziech d'r- bieëne, luieren. kul'ie st misleiden, foppen. Da hant ze diech waal jekuld. Weë miech wilt -, deë mós vrug ópsjtoa. 't Elfde jebod heesjt: Los diech noeëts -. kuuerij' v bedrog. küm'me kreunen, klagen. Mit - alling jeet 't nit; 't mós óch jewirkd weëde. Deë kümt mit jezong bee. Heë hat alle-ze-leëve jekümd en jeklaagd. kümmerij' v geklaag, gesteun. küm'sjóttel v iemand die altijd klaagt. kun'dieje opzeggen, ontslaan. Iech binjekundiegd. De maad hat jekundiegd. kun'diejó(e)ng v opzegging. kun'(ne)ftieg komend, aanstaande; voortaan. Vier hoffe dat 't -joar besser weed. Vier zalle dervuur zörje, dat 't - nit mieë passeert. küns'lieg Reeg diech nit zoeë - óp, maak je niet druk om niks. kürbies, kurbes m pompoen; kop. Doe vloog hem doch inne blommepöt óp d'r-, ku're keuren. Vuur de oessjtellóng woeëte de doevvejekuurd. ku're, ziech afreageren. Mots doe diech an die kling kinger -? ku'róng v keuring. küsj m (küzje) verkl küsj-je varken. Heë ziet oes wie inne -. Mit inne d'r - drieve, met iemand sollen. Wat bis doe vuur inne vrèse -!

28 kus'se-kwel Ie 156 kus'se o (kussens) kussen. Ópjiddere sjtool e -. E kus-je mit kamilletieë óp de bakke leëje teëje tsankpieng. kus 'setsich v kussentijk, kus'ter m koster, Biembam baiere \ d'r - hat jing aiere I Wat hat heë dan? I Sjpek in de pan! I Doa weed d'r - vet van! (kinderversje). Deë mós d'r - kroamele (gqzqgd als iemand met Pasen geen nieuw pak aan had), kut m jacket. ku'tebukkem m bokking met kuit. kuts'de V In de uitdrukking: In - kunt doa e jesjef, binnenkort komt daar een winkel. kut'te (in)korten. 't Kleed is tse lank; 't mós e paar tsentiemeter jekut weëde. De daag bejinne tse -. küf te o big. Doe bis 't ieësjte - neëver de zouw, jij bent het ergste varken van allemaal. kut'tel m 1 keutel. Da sjiets doe evvel sjmaal kuttele, dan zul je honger moeten lijden. Heë hauw d'r - óp d'r sjtool sjtoa, hij had zich barstensvol gegeten. Iech volt miech wie inne - in inne pluusje sjtool, ik voelde me niet thuis in dat deftig gezelschap. Wat is doa tse zieë? Inne - an ing koad. Wie iech dem ins richtieg de woarheet jezaad hauw, trok heë d'r - in. Deë deet d'r hód nog aaf vuur inne -, die is onderdanig beleefd. 2 klein kind. Maacht dat uur voet komt, uur kuttele! kuftelekal m gezwets kuftelekeël(sje) m klein ventje kuftelekeersje o kist op rijdbaar onderstel, waarin de paardemest op straat werd verzameld; kleine auto (minachtend). De peëdskuttele woeëte mit 't - ópjehold. kuftelieg klein, kut'telskroam m zootje. kut'telswerk o prulwerk. kuu'che o (kuuche) verkl kuuchs-je kuiken, 'twilt ummer loeëzer zieë wie de hon. kuu'chedroad m kuikengaas. kuu'chenskrieëmer m handelaar in pluimvee; uilskuiken. kuur'meester m keurmeester, kuut V kuit. Heë hat jing - i, er zit geen pit in hem. Ziech de kute oes lofe, zich een ongeluk sjouwen. Iech treën diech de kute oes! Ik trap je een ongeluk! Milchskuut, hom. kuutsj-je o steenuil. kwaas m (kwès) verkl kwès-je kwast. De kouw hat inne - an d'r sjtats. Los diech nit d'r - ópdrieëne, laatje niet op stang jagen. kwaatsj v iemand die alsmaar klaagt. kwaat'sje klagen. Heë hat alle-ze-leëve jekümd en jekwaatsjd. kwab'bel m verkl kwebbelsje 1 kwab. Die vrauw hat inne vieze -and'r haos. 2 dikke vrouw. kwab 'bele kwabbelen. Dem kwabbelt d'r boech. kwab'belieg, kwab'beletieg kwabbig. Kröatsje-aier veule ziech - aa. kwag'kele kwakkelen, sukkelen. Vier hant dis joar inne - winkter Heë kwagkelt al lang mit zieng jezónkheet. kwak m smak. Inne -jeld. kwa'ke^r kwaken. kwa'ket m schreeuwlelijk. Wat is dat inne - van e kink! kwak'ke smakken. kwalm m walm. In de wieëtsjaf hong inne vieze -. kwal'me walmen. De sjteenoaliegslamp kwalmt. kwansies' kwansuis. E kwansies-je, een voorwendsel. kwant m verkl kwentsje kwant. Die kwante hant nuus wie doeëmjroaverij in d'r kop. Inne loestieje -. kwarteer' o onderdak. kwatsj m onzin. Doe vertsels diech jet- Maach jinne -, maak geen ruzie. kwatsj'broor, kwatsj'kop m kletsmajoor. kwaf sje kletsen. Óp ing verzamlóng weed döks vöaljekwatsjd. kwaf tel v verkl kwettelsje 1 kwartel. Zoeë doof wie ing -. 2 voetzoeker. 3 pad. In d'r kelder hauwe vier ing -. kwattertem'perdaag mv quartertemperdagen, kwa'zel v babbelzieke vrouw, kwa'zele kletsen. kwee'ie st kwellen. Dem kweelt 't jewisse. Me zouw jing dere -. kwee'ie, ziech zich uitsloven. kweer dwars. Deë leuft al noa d'r dokter went hem inne vóts - zitst. Ze lofete krüts en - durchee. kweer'driever m dwarsdrijver. kweer'sjlaag m (kweersjleëg) ^ dwarsgang, dwarsgalerij. kweet V eeltplek. Va wirke kriet me kweëte an de heng. kwel V bron. Vrisj van de -. kwel'ie st, kwol, jekwolle 1 opwellen, 't Wasser kwelt oes de eëd. 2 (op)zwellen. Boeëne en eëtse mós me vuur 't kaoche ieëtsj - losse. 3 uitgezet zijn. 't Hoots kwelt.