Actualiteiten VPB Stand van de VPB Belastingplicht overheidsbedrijven. 5 oktober / 26 oktober 2015 Hengelo (OV)/Deventer

Transcriptie

1 Actualiteiten VPB 2015 Erwin Nijkeuter Meijburg & Co RB Studiekring Gelderland/Overijssel 5 oktober / 26 oktober 2015 Hengelo (OV)/Deventer Stand van de VPB 2015 Brief sts 12 februari 2015 n.a.v. motie Klaver Opbrengst VPB in de periode met 26% teruggelopen Commerciële winsten wel gestegen Drie oorzaken Grondslag in de VPB (willekeurige afschrijving, herwaardering bezittingen) Tariefsverlaging (35% naar 25%) Kaseffecten (2000 boom, 2011 recessie) VPB leverde in mldop. CCCTB Richtlijnvoorstel 2011: onderhandelingen vastgelopen Aankondiging 16 juni 2015: nieuw voorstel in 2016 Brief 16 juni 2015 Uitruil renteaftrek tegen lager VPB tarief Belastingplicht overheidsbedrijven Met ingang van 1 januari 2016 Onder druk van Europese Commissie Overheidsbedrijven worden belastingplichtig voor zover zij een onderneming drijven Specifieke (belaste) activiteiten van art. 2, lid 3, Wet VPB 1969 komen te vervallen Vergelijkbare eisen als aan stichtingen en verenigingen Organisatie kapitaal en arbeid, gericht op winst, deelname aan het economisch verkeer, in concurrentie treden Vuilophaal gemeente is presteren in eigen kring (geen onderneming). Objectieve vrijstellingen voor overheidsbedrijven Sterk technische eisen, ingewikkeld. Vrijstelling voor academische ziekenhuizen, zeehavens en onderwijsinstellingen. 1

2 Verhouding onzakelijke lening/renpaarden Casus ontleend aan NTFRB : X is enig aandeelhouder van X BV. X heeft een oogje op Y. Om bij Y in de gunst te komen laat X zijn BV in 2013 een lening van EUR verstrekken aan de dochter van Y, om haar droom de exploitatie van een winkel in kinderkleding te verwezenlijken. Na twee jaar (2015) is duidelijk dat X BV die EUR nooit zal terugzien. X BV neemt een voorziening op deze lening op? In 2016 besluit X BV deze lening kwijt te schelden. Mag X BV het bedrag van EUR ten laste van de winst brengen? Zo, niet geniet X een verkapt dividend van EUR van X BV, en wanneer? Zie ook recentelijk NTFR 2015/1795 Onzakelijke lening (BNB 2008/191) Indien en voor zover een geldverstrekking door een vennootschap aan haar aandeelhouder plaatsvindt onder zodanige voorwaarden en omstandigheden dat daarbij een debiteurenrisico wordt gelopen dat een onafhankelijke derde niet zou hebben genomen, moet behoudens bijzondere omstandigheden- ervan worden uitgegaan dat die vennootschap dat debiteurenrisico in zoverre heeft aanvaard met de bedoeling het belang van haar aandeelhouder in die hoedanigheid te dienen. Een eventueel verlies op de geldlening kan in zoverre niet in mindering op de winst van die vennootschap worden gebracht. Renpaarden-arrest (NTFR 2002/854) De door een vennootschap gedane uitgaven ontberen slechts dan een zakelijk karakter en kunnen niet ten laste van de winst worden gebracht indien en voor zover zij zijn gedaan ter bevrediging van de persoonlijke behoefte van de aandeelhouder. Onzakelijke lening verstrekt aan een derde? NTFR 2015/1161 (uitspraak Hof Amsterdam): niet mogelijk 2

3 Hoge Raad 20 maart 2015 Indien een vennootschap aan haar aandeelhouder een lening verstrekt waarvan aannemelijk is dat deze niet kan of zal worden afgelost, is sprake van een onttrekking. Het bedrag van de lening heeft dan immers het vermogen van de vennootschap definitief verlaten Voor het in aanmerking nemen van een onttrekking, zal de inspecteur feiten (en omstandigheden) aannemelijk moeten maken waaruit volgt dat deze lening niet kan of zal worden afgelost en de vennootschap en aandeelhouder zich daarvan bewust waren of hadden moeten zijn. Van de hiervoor genoemde situatie moet worden onderscheiden het geval waarin een vennootschap aan haar aandeelhouder een onzakelijke geldlening verstrekt ( ) Hoge Raad 20 maart 2015 De lening blijft in een zodanig geval tot het vermogen van de vennootschap behoren, maar een eventueel verlies op de geldlening kan ook dan niet in mindering op de winst worden gebracht. Of sprake is van een onzakelijke lening dient te worden beoordeeld naar het moment van het aangaan van de lening met dien verstande dat een zakelijke lening gedurende haar looptijd ten gevolge van onzakelijk handelen van de crediteur alsnog een onzakelijke lening kan worden. Voor het niet in aanmerking nemen van een debiteurenverlies op een lening die bij het aangaan zakelijk was, zal de inspecteur feiten (en omstandigheden) aannemelijk moeten maken waaruit volgt dat een zakelijk handelende derde in soortgelijke omstandigheden als belanghebbende (waaronder de kennis die belanghebbende heeft van de debiteur), maatregelen zou hebben genomen om zijn rechten voortvloeiende uit de desbetreffende vordering veilig te stellen, op welk moment dit zou zijn gebeurd, waarin de maatregelen zouden hebben bestaan en in hoeverre de derde dan erin zou zijn geslaagd zijn rechten daadwerkelijk veilig te stellen. Indien deze analyse aannemelijk maakt dat en in hoeverre een derde geen verlies zou hebben geleden, is het door belanghebbende geleden verlies in zoverre evenmin aftrekbaar. Hoge Raad 20 maart 2015 Hiervan uitgaande komt het verlies op de geldleningen alleen dan niet in mindering op de winst van belanghebbende wanneer de Inspecteur aannemelijk maakt dat belanghebbende met het verstrekken van de leningen of nadien, een debiteurenrisico heeft gelopen in de hiervoor in vermelde zin. Met het oordeel dat het verlies op de geldleningen niet in mindering op de winst van belanghebbende kan worden gebracht omdat belanghebbende met deze geldverstrekkingen niet beoogd heeft de zakelijke belangen van haar onderneming te dienen maar deze heeft gedaan ter bevrediging van persoonlijke behoeften van haar aandeelhouder en belanghebbende een zakelijk motief niet aannemelijk heeft gemaakt, en daarom dat de directeur enig aandeelhouder van belanghebbende geacht wordt het bedrag van de geldleningen als winstuitdeling aan de vennootschap te hebben onttrokken, heeft het Hof dit miskend. 3

4 Art.10a Wet VPB 1969 Art. 10a Wet VPB 1969 laat rente, kosten en valutaresultaten beperkt in aftrek toe indien er sprake is van een verband met een kapitaalstorting, dividenduitkering of verwerving van een deelneming. Tegenbewijsregeling: of/of Zakelijke reden voor zowel de transactie, als de financiering Compenserende heffing over de rente, tenzij Tegenbewijslast op de belastingplichtige. Vraag: wat is nu precies de reikwijdte van de zakelijkheid van de financiering BNB 2005/169: zakelijkheid financiering is een gegeven bij een zakelijke transactie BNB 2013/137: Het Hof is terecht ervan uitgegaan dat de omstandigheid dat een dividenduitkering strekt ter verwezenlijking van een zakelijk gefundeerd doel, niet uitsluit dat dit niet geldt voor de wijze van financiering van die dividenduitkering. Bij een zodanige bestemming van de geleende gelden kan nochtans de manier van financiering op een zodanige wijze door fiscale motieven zijn ingegeven, dat geen sprake is van een geldlening waaraan in overwegende mate zakelijke motieven ten grondslag liggen. Wetgever in parlementaire toelichting: tenzij onzakelijke omleiding Mauritius-casus (Hoge Raad 5 juni 2015) ZA Opbrengst emissie geldlening kapitaal ZA2 MR NLH geldlening MR2 geldlening ACQ Hoge Raad 5 juni 2015 Bij het onderzoek naar de beweegredenen is van belang dat in het systeem van de Wet besloten ligt dat een belastingplichtige keuzevrijheid heeft bij de vorm van financiering van een vennootschap waarin zij deelneemt (vgl. HR 2 februari 2014, nr. 12/04640, ECLI:NL:HR:2014:224, BNB 2014/79). Voor zover artikel 10a, lid 1, aanhef en letter c, ( ) een inbreuk vormt op deze systematiek moeten deze bepalingen, mede gelet op de wetsgeschiedenis en de daarin gebruikte voorbeelden, beperkt worden uitgelegd. Tegen die achtergrond moet de passage uit de memorie van antwoord aan de Eerste Kamer van de wet Werken aan winst (opgenomen in onderdeel 4.21 van de conclusie van de Advocaat-Generaal) zo worden begrepen dat in beginsel sprake is van een geldlening waaraan in overwegende mate zakelijke overwegingen ten grondslag liggen als geen sprake is van een omleiding van de voor de acquisitie aangewende middelen. Bij een rechtstreekse financiering ligt het in de keuzevrijheid van de belastingplichtige besloten dat de wetgever mogelijke fiscale overwegingen die aan de gekozen financiering ten grondslag liggen, als passend binnen die vrijheid, heeft aanvaard. 4

5 Hof Den Bosch 4 december 2014 Uit de diverse stukken van het geding blijkt dat de gekozen weg, te weten storting door belanghebbende van in [T], opdat [T] via het doen van een openbaar bod de aandelen [O] kon verwerven, (vrijwel) uitsluitend is ingegeven door fiscale motieven. Illustratief in dit verband is hetgeen belanghebbende ter terechtzitting bij de Rechtbank heeft verklaard, namelijk: De fiscale positie van belanghebbende heeft een rol gespeeld in de keuze om een deel van de aankoop via Nederland te laten lopen ondanks dat de Zweedse topholding al een groot deel van de aandelen in [O] in bezit had. De keuze om juist belanghebbende in te schakelen bij het van de beurs halen van [O] was louter ingegeven door fiscale motieven. Hetgeen belanghebbende bij de Rechtbank heeft verklaard, wordt bevestigd door de in genoemde van de heer [C], aan diverse betrokkenen, waarin wordt gesproken van een rare opportunity to do something about the high tax base in the Netherlands, whichis otherwisedifficultto realise, en waarin wordt aangekondigd dat nog nader onderzoek zal worden verricht naar de mogelijkheid om een zogenaamde double dip-structuur op te tuigen, gegeven de hoge belastingdruk in zowel Italië als Nederland. Wijziging Moeder-dochter RL Wijziging MDRL door Europese Raad per 1 januari 2016 Aanpak hybride leningen Geen vrijstelling voor rente op hybride leningen indien deze in de andere staat in aftrek zijn gebracht Invoering GAAR Lidstaten wordt opgedragen de voordelen van de MDRL te zullen onthouden in het geval er sprake is van een constructie of een reeks van constructies die is opgezet met als hoofddoel of een van de hoofddoelen een belastingvoordeel te verkrijgen dat het doel of de toepassing van deze richtlijn ondermijnt, en die, alle relevante feiten en omstandigheden in aanmerking genomen, kunstmatig is. Wat is een voordeel van de MDRL? Slechts van toepassing voor uitgaand dividend (art. 17, lid 3, onderdeel b/art. 4 Wet DB 1965) of ook voor inkomend dividend (DVS)? Implementatiewetgeving in BP 2016 Actualiteiten fiscale eenheid Groupe Steria Bezitsvereisten Liquidatie binnen FE een voorvoegingsverlies Kort boekjaar en voorvoegingswinst 5

6 Per element / Groupe Steria Grensoverschrijdende fiscale eenheid met het oog op andere voordelen dan grensoverschrijdende verliesverrekening BNB 2013/15: beter vermogen (art. 10d) BNB 2011/244: betere verdeling activa / activiteiten (art. 20, lid 4 of art. 13l) Groupe Steria: deelnemingsvrijstelling vs fiscale eenheid M 95% vrijstelling dividend D M 95% vrijstelling dividend D M Volledige toerekening resultaat D D D D Achtergrond 95% vrijstelling is het in aanmerking nemen kosten M voor bezit/dividend D, zie art. 4, lid 2, MDRL Fiscale eenheid in Frankrijk niet mogelijk met een in het buitenland gevestigde D Fiscale eenheid in Frankrijk optioneel Bezitsvereisten Fiscale eenheid vereist ten minste 95% van het juridisch en economisch eigendom van de aandelen van de dochtermaatschappij X in 2005: vrijval HIR X in 2006: constructie met opties om verlies te creëren en te kunnen terugwentelen. Dochter X2 opgericht in Fiscale eenheid gevormd met ingang van oprichting. Putoptie gesloten voor verkoop aandelen X2. Mogelijkheid aandelen te verkopen voor Loopt X economisch risico ten aanzien van X2? 6

7 Hoge Raad NTFR 2015/1419 Voor het aanvragen van een fiscale eenheid is geen zakelijke reden vereist. X2 zal zo goed als zeker een negatief resultaat gaan halen met de gesloten optiecontracten X heeft zich hiervoor ingedekt door een putoptie op de aandelen X2 te sluiten. Hierdoor berust het economisch belang bij X2 vanaf de oprichting bij de optiegever Geen fiscale eenheid Zie ook NTFR 2015/2267 inzake een putoptie op de aandelen in een gevoegde dochtervennootschap die een belang houdt in een scheepvaart-cv. De Vries in BNB Wat is de waarde van een beschikking fiscale eenheid als blijkt dat hij onjuist is verleend?; Art. 15 Wet VPB 1969 biedt geen mogelijkheid tot herziening van de inspecteur Belang van onjuist verstrekte informatie (?) Een beschikking fiscale eenheid dient de belastingplichtige zekerheid te verstrekken Hoeft slechts marginale informatie aan te leveren, beschikkingen veelal op de automatische piloot verstrekt Einde van de fiscale eenheid volgens art. 15, lid 7, Wet VPB 1969 Liquidatie binnen fiscale eenheid -/- -/- +/+ HIR HIR 7

8 RB Den Haag NTFR 2015/1094 Art. 15aa, lid 1: Ontbinding van de dochtermaatschappij leidt wel tot beëindiging fiscale eenheid, maar niet tot ontvoeging. Art. 15ae, lid 1 en lid 2 werken niet. Doordat de enige dochtermaatschappij is ontbonden, resteert geen fiscale eenheid/ dochtermaatschappij meer. Analogie met juridische fusie binnen fiscale eenheid: art. 18, lid 2, BFE 2003 Rb: Wetgever lijkt bewust te hebben afgezien van een specifieke regeling A-G Wattel, NTFR 2015/2442: anders: naar doel en strekking toch splitsing van toepassing: art. 15ag Wet VPB 1969 Boekjaar en verliesverrekening FE / / /- / X BV X BV Y BV +/+ Y BV +/+ Y BV Y BV -/- Verliesverrekening en FE RB Zeeland-West Brabant 19 mei / is een afzonderlijk jaar voor de verliesverrekening. Achterwaartse verliesverekening naar 2007 niet mogelijk. Indien recht zou bestaan op verrekening van een verlies uit 2010 van de nieuwe fiscale eenheid met de (voorvoegings)winst van Y BV over 2007, zou de verliesverrekeningsbeschikkingten name van Y BV en niet ten name van de nieuwe fiscale eenheid / X BV moeten worden genomen. De verrekening van het verlies dient immers plaats te vinden door vermindering van de aanslag van Y BV over Aangezien de afwijzingsbeschikking Y BV en niet de fiscale eenheid aangaat, had de inspecteur het bezwaar van de fiscale eenheid/x BV tegen de beschikking niet ontvankelijk dienen te verklaren. 8

9 Besluit verliesverrekening art. 20a Wet VPB NTFR 2015/1037 Voorbeeld: 2008 verlies van onverrekend 2009: Aandeelhouderswisseling van 35%, activiteiten hetzelfde 2013: Inkrimping werkzaamheden naar minder dan 30% STS: De toets voor art. 20a moet jaarlijks worden aangelegd en daarbij moet de situatie van het aangiftejaar worden beoordeeld ten opzichte van het oudste verliesjaar. In dit geval zijn de verliezen vanaf moment inkrimping werkzaamheden niet meer aftrekbaar? 9