MAGISCHE WISKUNDE IN DE KLEUTERKLAS

Transcriptie

1 de y nt KLEUTERKLAS n la ISBN P ht Inhoud ringmap - 0 uitgewerkte activiteiten - kopieerbladen - cd met 6 originele liedjes ig yr KLEUTERKLAS op de Auteurs: An Baeyens, Georgette Jacobs, Antoine Lievens MAGISCHE WISKUNDE IN DE KLEUTERKLAS In Wiskracht gaan we uit van de deeldomeinen: getallenkennis en bewerkingen, meten en meetkunde. Deze bundels bevatten elk 10 uitgewerkte wiskundige activiteiten om te werken aan dit wiskundige bewustzijn in de derde kleuterklas. Stap voor stap begeleid je je kleuters in het ervaren en experimen-teren met getallen, vormen, maateenheden, op een manier die voor hen zeer makkelijk te begrijpen is. De activiteiten zijn ook makkelijk toe te passen in elke klassituatie. Deze activiteiten hebben elk een zeer korte voorbereidingstijd en vragen zeer weinig extra inspanning van jou als leerkracht. Centraal bij de activiteiten staan een aantal figuren in pluche. 6 originele liedjes zorgen voor een extra herkenbaarheid op de klasvloer. Bij de activiteiten zijn telkens een aantal kopieer-bladen voorzien, wat ook de voorbereidingstijd voor jou als leerkracht flink reduceert. C Wiskundige initatie aanpakken in de kleuterklas is vaak niet evident. En dat zou het wel moeten zijn, want wiskunde is immers overal in de klas. In het aantal autootjes, de eikels die je verzamelt tijdens een boswandeling, in het sorteren van de kleertjes in de poppenhoek WISK KRa t t MAGISCHE WISKUNDE IN DE KLEUTERKLAS

2 Copyright Plantyn

3 Teken de weg van het huis naar het geschenk. Onderaan zie je hoe je moet gaan. C la tp DOEBLAD h ig yr op WISKR WIKR00W_werkboek.indd 7 MEETKUNDE yn nt 7 ac H T 14/06/11 15:25

4 Copyright Plantyn

5 ACTIVITEIT 8 Wie vindt de weg? Een route volgen! DOELSTELLINGEN ht rig MATERIAAL y op C DE KLEUTERS - ontdekken ruimtelijke relaties in twee- en driedimensionale situaties; - verkennen de positie van voorwerpen tegenover elkaar; - bewegen in de juiste richting; - herkennen en gebruiken pictogrammen in verband met richting. W ISKRACH T E XTRA Individueel Klassikaal Individueel kabouter Bob Kobe de spin cd met het vormenlied MK kopieerblad 8/1: sterren MK kopieerblad 8/2: pijlen MK kopieerbladen 8/ en 8/4: negen grote prenten MK kopieerblad 8/5: negen kleine prenten MK kopieerblad 8/6: grondkaart met grote stippen MK kopieerblad 8/7: grondkaart met kleine stippen MK doebladen 7 en 8 stickers doosje knapzak lange stokken en een dubbel aantal kleine stokjes 9 hoepels Dit materiaal zit niet bij Wiskracht. VOORAF 49 M E E T KU N D E n ty an Pl Klassikaal Kopieer de sterren van MK kopieerblad 8/1, knip ze uit en stop ze in een doos. Kopieer en knip de pijlen uit van MK kopieerblad 8/2. Lamineer de MK kopieerbladen 8/ tot 8/7 met de grote en kleine voorwerpen en de beide grondkaarten. De kleine prenten van MK kopieerblad 8/5 knip je uit en voorzie je van klittenband. wiskr8_meetk_bw_nw.indd :51:47

6 Op de grondkaart MK 8/6 bevestig je klittenband links naast elke stip. In de knapzak steek je één lange en twee korte stokjes en je verstopt die in de klas. INTRODUCTIE Zet de cd op en zing samen het vormenlied. PIJLEN MAKEN Het begrip pijl is niet nieuw en werd reeds gebruikt bij activiteit. Pijlen ontdekken Copyright Plantyn Bob en Kobe landen met het huis in het midden van het bos (de kring). Ze komen uit het huis. Bob vertelt: Ik vond iets in het bos en stak het in mijn knapzak. Maar, waar is het nu? De kleuters gaan op zoek. Sta even stil bij het verwoorden van de plaats waar de knapzak stond. 50 MEETKUNDE Bob neemt de lange en de twee korte stokken uit de knapzak. Bob wil laten zien hoe hij de stokjes heeft gevonden. Maar hij weet het niet zo goed meer. Hij houdt de stokken op verschillende manieren bij elkaar. Plots verschijnt er een pijl met de stokken. Ja, zo was het, zegt Bob. Waarvoor worden pijlen gebruikt? Heb jij al pijlen gezien? In de klas? Op school? Op straat? In het bos? De kleuters leggen de pijl na met stokjes of met lintjes. Pijlen tekenen Geef de kleuters een klein blaadje papier en laat ze hierop een pijl tekenen. Dat blaadje kunnen ze dan in de volgende fase gebruiken.

7 PIJLEN VOLGEN Betekenis van een pijl Kobe leert hoe je de pijl volgt: de twee korte stokjes tonen de richting. Laat Bob dit eerst helemaal fout doen. Bob legt de pijl en Kobe kruipt in de richting van de pijl. De kleuters doen dit na. Spel met pijlen volgen Copyright Plantyn Kobe speelt een spel met de knapzak van Bob. De kleuters leggen de knapzak ergens in de klas, in de gang, zelfs in een andere klas. Bob sluit zijn ogen. De kleuters en Kobe leggen verschillende pijlen (kaartjes van daarnet) naar de knapzak. Kobe wijst de kleuters erop dat ze zeker een pijl moeten leggen als Bob in een andere richting moet stappen. Bob volgt de pijlen en vertelt hoe hij stapt. Deze pijl wijst naar voren, naar links, naar rechts, schuin naar boven, schuin naar beneden, schuin naar links Dit spel kunnen de kleuters na de klassikale aanbreng zelfstandig spelen. 51 Bied pijlen op papier aan (MK kopieerblad 8/2) en laat ze leggen. Laat de kleuters een welbepaalde pijl naleggen. Pijlen leggen en tekenen kan met grote en kleine blokken, touwen, met krijt op grote borden, in het zand, met een steentje in de aarde. MEETKUNDE KOBE ZOEKT DE WEG NAAR DE DOOS VOL STERREN Bob vertelt dat hij op zijn ruimtereis heel speciale sterren (MK kopieerblad 8/1) heeft gezien. Ik heb ze nagetekend en in dit doosje gestopt. Kobe: Mag ik kijken? Nee, je mag niet zomaar kijken. Je moet eerst deze kaart lezen.

8 KAART LEZEN Als materiaal neem je de negen grote prenten van MK kopieerbladen 8/ en 8/4, de grondkaart MK kopieerblad 8/6 en negen hoepels. Kunnen jullie kaartlezen? Wanneer moet je kaartlezen? Wie deed dat al eens? Grote prenten op de grond leggen zoals op de kaart Bob neemt de negen grote prenten. Bob neemt ook negen hoepels en legt ze zoals op de grondkaart MK 8.6. Neem de grondkaart en breng de kleine figuren (MK kopieerblad 8/5) erop aan met klittenband. De grote prenten worden in de hoepels gelegd zoals op de grondkaart. We beginnen altijd bij het vormenhuis. Kobe helpt om de kaart te lezen. We lezen het plan van links naar rechts en van boven naar onderen. Welk voorwerp zie je rechts van het huisje, rechts van de bloem? Welk voorwerp ligt onder het huisje? 52 MEETKUNDE Bij de prent van het geschenkje leg je de verrassingsdoos. De kleuters moeten allemaal voor de kaart zitten. Doe deze activiteit zeker in kleinere groepjes. Kobe kan korte opdrachten geven: Stap van het huisje naar de boom. Dan loop je Weg op de kaart volgen Copyright Plantyn Als extra materiaal kun je hiervoor MK kopieerblad 8/2 gebruiken of de pijlen die de kleuters al maakten. Wanneer de prenten goed geordend zijn zoals op de grondkaart, tekent Bob een weg van voorwerp naar voorwerp met een uitwisbare stift van het huisje naar de doos. We leggen de pijlen. Eerst lezen we het plan. Je vertrekt altijd bij het huisje. We leggen telkens een pijl van voorwerp naar voorwerp.

9 Bob wordt erbij gehaald en legt zijn doos vol sterren op het prentje van de doos. De kleuters stappen de weg van het huisje naar de sterrendoos. Eén kleuter kan het plannetje (grondkaart met de weg) vasthouden of een kleuter kan vertellen waar naartoe. Als de weg correct is afgelegd, mogen de kleuters een ster uit de doos nemen. De kleuters volgen en vinden de weg terug. In een eerste fase kun je hiervoor de pijlen laten omdraaien om nadien de weg terug te vinden zonder de pijlen om te draaien. Uiteindelijk kun je de pijlen wegnemen en de kleuters de weg terug laten volgen. Mogelijke variaties in oplopende moeilijkheidsgraad 1. De kleuters brengen op grondkaart MK 8/6 zelf de kleine prentjes aan Teken een weg met uitwisbare stift van stip naar stip op de grondkaart. De kleuters leggen de pijlen en maken de weg met de hoepels op de grond. Ze beginnen steeds bij het huisje en eindigen bij de sterrendoos. Ze volgen de getekende weg met de grondkaart in de hand zonder steun van pijlen en oriënteren zich in de ruimte van voorwerp naar voorwerp. De ene kleuter vertelt aan de andere kleuter hoe hij moet stappen volgens de grondkaart in zijn handen. 2. Schik de hoepels anders in de ruimte Bijvoorbeeld: Copyright Plantyn Je kunt de kleuters zelf een kaart laten ontwerpen en een weg laten tekenen op een leeg blad. De kaarten kunnen als verrijking dienen voor de andere kleuters. 5 MEETKUNDE. Neem de grondkaart MK 8/7 met de verkleinde stippenkaart Knip de kaartjes uit. Geef de kleuters per 2 een kaartje. Eén kleuter tekent en een andere kleuter stapt of tekent de weg na.

10 Een kleuter tekent vrij een grondkaart. Hij gebruikt daarvoor het lege stippenkaartje van kopieerblad 8.7. or Tussendoor evalueren Af en toe komen Bob en Kobe eens een kijkje nemen. Wat vond je leuk? Wat vond je moeilijk? Kon je de weg terug goed vinden? Wanneer het moeilijk gaat, kan Kobe je helpen. Vraag het maar. VERWERKING Doeblad 7 Copyright Plantyn Geef de opdracht. Volg de weg naar de verrassingsdoos. Op het blad staan geen pijlen, teken ze erbij. Doelstellingen Een schematisch aangegeven route kunnen volgen op een blad. 54 MEETKUNDE Doeblad 8 en stickers Geef de opdracht. Volg de weg, kleef de stickers op de juiste plaats. Teken zelf de pijlen. Als je dat kunt, volg je ook de weg terug. Doelstellingen Een schematisch aangegeven route kunnen maken en volgen op een blad.

11 WISKUNDIGE INFORMATIE Deze activiteit is eigenlijk een activiteit die het hanteren en lezen van een kaart voorbereidt. Kleuters moeten de relatie zien tussen een tweedimensionale situatie en de bijbehorende driedimensionale situatie en omgekeerd. Dergelijke opdrachten laten hen kennismaken met het vinden van de weg op een kaart. ONTWIKKELINGSDOELEN EN LEERPLANNEN OD.1 De kleuters kunnen handelend, in concrete situaties de begrippen in, op, boven, onder, naast, voor, achter, eerste, laatste, tussen, schuin, op elkaar, ver, dichtbij, binnen, buiten, omhoog en omlaag in hun juiste betekenis gebruiken. Zij kunnen pictogrammen in verband met richtingen als symbolen hanteren..2 De kleuters kunnen vanuit verschillende gezichtspunten die ze zelf concreet innemen, verwoorden hoe eenzelfde voorwerp, gebouw of persoon er telkens anders uitziet. Copyright Plantyn GO VVKBaO MK1 MK MK4 MK5 MK7 MK8 MK44 OVSG MEETKUNDE

12 Copyright Plantyn

13 yn nt la tp h ig yr op C Wiskracht_vertelplaten.indd :14:08

14 Het huisje van Tientje Tel TE GEBRUIKEN BIJ DE ACTIVITEITEN: GB9 Tientje Tel heeft een stofzuigmonster! GB De kleuters tellen samen met Tientje Tel MR10 Mijn klasdag MK4 Waar ben je? Mogelijke vragen over getallen : aantallen / hoeveelheden opdrachten - Welk geluid maken de dieren? Blaf keer, miauw 5 keer, kraai 7 keer, kakel 4 keer Mogelijke vragen over meten : begrippen - yn nt Hoeveel vogels zitten er in elke boom? Hoeveel zijn er dat samen? Tel de vlinders die rondvliegen, tel ook de vlinders die rusten op de bloemen. Zoek de dieren waarvan er maar één is. Hoeveel kinderen kunnen op een stoel aan tafel zitten? la - tp 2 Houd een geleid gesprek waarbij je focust op de volgende punten. h ig yr op C 1 Laat de kleuters vrij vertellen over wat ze op de prent zien. Welk dier weegt het zwaarst: een koe of een poes? Welk dier weegt het lichtst: een vlinder of een kip? Is het dag of nacht? Hoe weet je dat? Welk seizoen is het op de prent? Waaraan zie je dat? Mogelijke vragen over meetkunde : - Toon de koe die het dichtst bij / verst van Tientje Tel staat. - Hoeveel koeien kijken naar rechts / links? - In welke voorwerpen herken je een cirkel? Wiskracht_vertelplaten.indd :14:0