Algemeen. Aansluitend bij dit doel, volgt het Wis & Co project de ontwikkeling van een grote groep 4-5-jarigen op gedurende een periode van 5 jaar.
|
|
- Joke Vedder
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Algemeen Een goede beheersing van STEM-competenties (Science Technology Engineering Mathematics) is cruciaal in onze moderne samenleving. We weten echter nog maar weinig over hoe deze competenties bij zeer jonge kinderen ontwikkelen. Dat bemoeilijkt ook een tijdige diagnostiek van problemen en een vroege stimulering van deze competenties. Het Wis & Co project heeft als doel om meer inzicht te verwerven in de ontwikkeling en bevordering van STEM-competenties bij jonge kinderen, en in het bijzonder hun wiskundige kerncompetenties. Aansluitend bij dit doel, volgt het Wis & Co project de ontwikkeling van een grote groep 4-5-jarigen op gedurende een periode van 5 jaar. Meer specifiek kijken we bij het Wis & Co project naar de vroege ontwikkeling van competenties m.b.t. structuren en patronen, schattend rekenen, verhoudingen en kansen. Een groep van 410 kleuters uit de 2 de kleuterklas (afkomstig van 17 verschillende scholen) kreeg in de lente van 2017 voor de eerste keer een reeks van opdrachten m.b.t. deze wiskundige kerncompetenties aangeboden. Om de ontwikkeling van hun wiskundige kerncompetenties nauwkeurig in kaart te brengen, zullen zij tijdens de volgende acht momenten opnieuw een reeks van opdrachten aangeboden krijgen: - Herfst 2017, d.w.z. herfst 3 de kleuterklas - Lente 2018, d.w.z. lente 3 de kleuterklas - Herfst 2018, d.w.z. herfst 1 ste leerjaar - Lente 2019, d.w.z. lente 1 ste leerjaar - Herfst 2019, d.w.z. herfst 2 de leerjaar - Lente 2020, d.w.z. lente 2 de leerjaar - Herfst 2020, d.w.z. herfst 3 de leerjaar - Lente 2021, d.w.z. lente 3 de leerjaar Dit verslag heeft betrekking op de eerste dataverzameling die plaatsvond in de lente van 2017, toen de kinderen in de 2 de kleuterklas zaten. Tijdens deze dataverzameling besteedden we aandacht aan numerieke competenties en aan competenties m.b.t. structuren en patronen. Numerieke competenties verwijzen naar inzicht in hoeveelheden, telvaardigheden en kennis van getallen. Competenties m.b.t. structuren en patronen hebben in de eerste plaats te maken met het werken met herhalende patronen. Dit zijn patronen waarbij de eenheid steeds herhaald wordt, zoals bijvoorbeeld het maken van een kralenketting met afwisselend een rode en een pg. 1
2 blauwe kraal (rood, blauw, rood, blauw, rood, blauw, enz.) of het verder zetten van een patroon. Naast deze herhalende patronen zijn er ook groeiende patronen, dit zijn patronen waarbij de eenheid groeit (toeneemt of afneemt) op basis van een concrete regel, zoals bijvoorbeeld het maken van een kralenketting met telkens een rode kraal gevolgd door eerst 1 blauwe kraal, vervolgens 2 blauwe kralen, nadien 3 blauwe kralen, enz. (groei met telkens 1 blauwe kraal meer) of het verder zetten van een patroon. Voor elk van deze competenties bespreken we eerst de concrete opdrachten die de kleuters kregen aangeboden, en vervolgens voor elke opdracht de resultaten voor de groep van 410 kleuters als geheel. (Aangezien niet alle kinderen alle opdrachten volledig hebben uitgevoerd, verschilt het totale aantal kleuters waarvoor de resultaten besproken worden tussen de opdrachten). pg. 2
3 Deel 1: Numerieke competenties De kleuters kregen in het totaal 8 opdrachten aangeboden om hun numerieke competenties in kaart te brengen. 1. Opzeggen van de telrij Met deze opdracht gaan we na tot welk getal 4-5-jarigen de telrij correct kunnen opzeggen. De kinderen krijgen daarom de opdracht om zo ver mogelijk hardop te tellen. We stoppen de kinderen van zodra ze een fout maken bij het opzeggen van de telrij of wanneer ze het getal 40 bereikt hebben. Deze figuur toont, voor de totale onderzoeksgroep (406 kleuters), het aantal kinderen dat de telrij correct opzegde tot een bepaald getal (getal op de horizontale as van de figuur). Zoals blijkt uit de figuur, waren er grote verschillen tussen de kinderen. De totale onderzoeksgroep zegde de telrij gemiddeld correct op tot 18,8 pg. 3
4 2. Tellen van stippen Met deze opdracht gaan we na hoe goed 4-5-jarigen hoeveelheden kunnen tellen. De opdracht wordt voorgesteld als een spelletje op de computer. De kinderen krijgen op een computerscherm telkens een aantal stippen te zien. Ze worden daarbij gevraagd om zo snel mogelijk te zeggen hoeveel stippen ze zien. In het totaal hebben we negen hoeveelheden, gaande van 1 tot en met 9 stippen, aan de kinderen aangeboden. Deze figuur toont, voor de totale onderzoeksgroep (406 kleuters), het aantal kinderen per aantal keer dat het kind de stippen correct telde. Zoals blijkt uit de figuur, waren er grote verschillen tussen de kinderen. De totale onderzoeksgroep telde gemiddeld 5,6 keer het aantal stippen correct. pg. 4
5 3. Tellen van concrete voorwerpen Met deze opdracht gaan we na of 4-5-jarigen hoeveelheden tot 20 voorwerpen correct kunnen tellen. De opdracht wordt voorgesteld als een spelletje met steentjes. We vragen aan de kinderen om telkens een aantal steentjes op de tafel te leggen. In het totaal hebben we 8 aantallen, variërend van 3 tot en met 19 steentjes, aangeboden. Deze figuur toont, voor de totale onderzoeksgroep (406 kleuters), het aantal kinderen per aantal keer dat het kind de correct hoeveelheid steentjes legde. Zoals blijkt uit de figuur, waren er grote verschillen tussen de kinderen. De totale onderzoeksgroep legde gemiddeld 3,9 keer het correcte aantal steentjes. pg. 5
6 4. Vergelijken van hoeveelheden - stippen Met deze opdracht gaan we na of 4-5-jarigen inzicht hebben in hoeveelheden tot 10, weergegeven met stippen. De opdracht wordt voorgesteld als een spel op de computer. Op het computerscherm verschijnen voor het kind telkens twee groepen met stippen. De kinderen moeten vervolgens de groep met het meeste stippen aanwijzen. We hebben aan de kinderen 12 opgaven aangeboden, met hoeveelheden van 1 tot en met 9 stippen. Deze figuur toont, voor de totale onderzoeksgroep (406 kleuters), het aantal kinderen per aantal keer dat het kind de juiste groep stippen (meeste stippen) aanduidde. Zoals blijkt uit de figuur, waren er grote verschillen tussen de kinderen. De totale onderzoeksgroep duidde gemiddeld 9,4 keer de correcte groep stippen (meeste stippen) aan. pg. 6
7 5. Vergelijken van hoeveelheden - getallen Deze opdracht is sterk gelijkaardig aan de vorige opdracht (vergelijken van hoeveelheden stippen). Met deze opdracht gaan we na of 4-5-jarigen inzicht hebben in hoeveelheden tot 10, weergegeven met getallen. De opdracht wordt voorgesteld als een spel op de computer. Op het computerscherm verschijnen voor het kind telkens twee getallen, deze getallen worden door de proefleider voorgelezen. De kinderen moeten vervolgens het getal dat de grootste hoeveelheid weergeeft aanwijzen. We hebben aan de kinderen 12 opgaven aangeboden, met getallen van 1 tot en met 9. Deze figuur toont, voor de totale onderzoeksgroep (406 kleuters), het aantal kinderen per aantal keer dat het kind het correcte getal (grootste hoeveelheid) aanduidde. Zoals blijkt uit de figuur, waren er grote verschillen tussen de kinderen. De totale onderzoeksgroep duidde gemiddeld 8,5 keer het correcte getal (grootste hoeveelheid) aan. pg. 7
8 6. Getallen herkennen Met deze opdracht gaan we na of 4-5-jarigen getallen tot 10 en boven 10 kennen. We bieden de kinderen daarom telkens 1 getal aan (op papier) met de vraag welk getal het is. De opdracht bestaat uit 30 getallen: de getallen van 1 tot en met tot 10 (aangeboden in willekeurige volgorde) gevolgd door 20 getallen boven 10. De opdracht wordt gestopt na drie opeenvolgende fouten. Deze figuur toont, voor de totale onderzoeksgroep (406 kleuters), het aantal kinderen per aantal correct benoemde getallen. Zoals blijkt uit de figuur, waren er grote verschillen tussen de kinderen. De totale onderzoeksgroep benoemde gemiddeld 7,8 getallen correct. pg. 8
9 7. Getallen ordenen Met deze opdracht gaan we na of 4-5-jarigen inzicht hebben in de volgorde van de getallen. De kinderen krijgen daarom een getal aangeboden op een getallenlijn, met net voor en net na het getal een blanco kadertje (ontbrekend getal). De kinderen worden gevraagd om te zeggen welk getal net vóór het getal op de getallenlijn komt, en welk getal net na het getal op de getallenlijn komt. Deze opdracht bestaat uit 8 opgaven, met getallen variërend van 3 tot en met 16. Deze figuur toont, voor de totale onderzoeksgroep (406 kleuters), het aantal kinderen per aantal keer dat het kind het getal vóór/na een getal op de getallenlijn correct benoemde. Zoals blijkt uit de figuur, waren er grote verschillen tussen de kinderen. De totale onderzoeksgroep noemde gemiddeld 2,9 keer het getal net vóór/na een getal op de getallenlijn correct. pg. 9
10 8. Rekenen met concrete voorwerpen Met deze opdracht gaan we na of 4-5-jarigen eenvoudige optel- en aftrekoefeningen (optellen en aftrekken tot 10) met concrete voorwerpen kunnen oplossen. De opdracht wordt voorgesteld als een spelletje met steentjes. De proefleider doet, duidelijk zichtbaar voor het kind, een aantal steentjes in een doos. Vervolgens voegt de proefleider een aantal steentjes toe of neemt hij/zij er een aantal weg. Hierna vraagt de proefleider aan het kind hoeveel steentjes er (nog) in de doos zitten. Bijvoorbeeld: Kijk goed. Hier zijn 3 steentjes. Ik stop de steentjes in deze doos. Nu neem ik er 1 weg. Hoeveel steentjes zijn er nu in de doos?. We hebben aan de kinderen 8 opgaven aangeboden: 4 opgaven waar steentjes worden toegevoegd en 4 opgaven waar steentjes worden weggenomen. Deze figuur toont, voor de totale onderzoeksgroep (406 kleuters), het aantal kinderen per aantal keer dat het kind een opgave correct beantwoordde. Zoals blijkt uit de figuur, waren er grote verschillen tussen de kinderen. De totale onderzoeksgroep beantwoordde gemiddeld 3,1 keer eenvoudige optel- en aftrekoefeningen tot 10 correct. pg. 10
11 Deel 2: Herhalende patronen De kleuters kregen in het totaal 3 opdrachten aangeboden om hun competenties m.b.t. herhalende patronen in kaart te brengen. 1. Verder zetten van een herhalend patroon Met deze opdracht gaan we na of 4-5-jarigen een herhalend patroon kunnen verder zetten. De kinderen krijgen (op papier) een herhalend patroon te zien, met daaronder vier figuren. We vragen aan de kinderen welk van deze vier figuren in het lege vakje moet worden geplaatst om het patroon verder te zetten. Deze opdracht bestaat uit 6 opgaven, waarvan de eenheid (het deel dat zich steeds herhaalt) varieert van 2 tot en met 4 elementen. pg. 11
12 Deze figuur toont, voor de totale onderzoeksgroep (407 kleuters), het aantal kinderen per aantal keer dat het kind het patroon correct verder zette patroon. Zoals blijkt uit de figuur, waren er grote verschillen tussen de kinderen. De totale onderzoeksgroep zette een herhalend patroon gemiddeld 2,9 keer correct verder. 2. Generaliseren van een herhalend patroon Met deze opdracht gaan we na of 4-5-jarigen een herhalend patroon kunnen veralgemenen, dit wil zeggen kunnen namaken met andere materialen. De kinderen krijgen (op papier) een herhalend patroon te zien. Ze krijgen daarnaast ook doosjes met kaartjes met figuren die verschillen van de figuren opgenomen in het herhalend patroon. We vragen aan de kinderen om het patroon na te maken met de figuren in de doosjes. Deze opdracht bestaat uit 6 opgaven, waarvan de eenheid (het deel dat zich steeds herhaalt) varieert van 2 tot en met 4 elementen. Patroon: Doosjes met kaartjes met andere figuren: pg. 12
13 Deze figuur toont, voor de totale onderzoeksgroep (407 kleuters), het aantal kinderen per aantal keer dat het kind het patroon met andere materialen correct namaakte. Zoals blijkt uit de figuur, waren er grote verschillen tussen de kinderen. De totale onderzoeksgroep maakte een herhalend patroon gemiddeld 2,9 keer correct na met andere materialen. 3. Identificeren van de eenheid van een herhalend patroon Met deze opdracht gaan we na of 4-5-jarigen de eenheid binnen een herhalend patroon (het deel dat zich steeds herhaalt) herkennen. De kinderen krijgen (op papier) een herhalend patroon te zien. Ze krijgen ook doosjes met kaartjes waarop de figuren die deel uitmaken van het patroon staan afgebeeld. De kinderen krijgen de opdracht om goed te kijken naar het patroon. Na 6-12 seconden wordt het patroon uit het zicht van het kind geplaatst. Het kind wordt dan gevraagd om het patroon opnieuw te leggen, gebruik makend van de kaartjes in zijn/haar doosjes. Een kind dat de eenheid binnen het patroon heeft herkend, zal dit patroon vlot opnieuw kunnen leggen door deze eenheid pg. 13
14 telkens te herhalen met de eigen kaartjes. Deze opdracht bestaat uit 6 opgaven, waarvan de eenheid varieert van 2 tot en met 4 elementen. Patroon: Doosjes met kaartjes met dezelfde figuren: Deze figuur toont, voor de totale onderzoeksgroep (406 kleuters), het aantal kinderen per aantal keer dat het kind het patroon correct heeft onthouden en nagemaakt. Zoals blijkt uit de figuur, waren er grote verschillen tussen de kinderen. De totale onderzoeksgroep maakte een herhalend patroon gemiddeld 2,6 keer correct uit het hoofd na (eenheid correct herhaald). pg. 14
15 Deel 3: Groeiende patronen De kleuters kregen in het totaal 3 opdrachten aangeboden om hun competenties m.b.t. groeiende patronen in kaart te brengen. Deze 3 opdrachten zijn analoog aan de opdrachten beschreven bij de herhalende patronen. 1. Verder zetten van een groeiend patroon Met deze opdracht gaan we na of 4-5-jarigen een groeiend patroon kunnen verder zetten. De kinderen krijgen (op papier) een groeiend patroon te zien, met daaronder vier figuren. We vragen aan de kinderen welk van deze vier figuren in het lege vakje moet worden geplaatst om het patroon verder te zetten. Deze opdracht bevat 6 opgaven, waarvan de groei in het patroon bestaat uit het toevoegen of wegnemen van 1 of 2 elementen. pg. 15
16 Deze figuur toont, voor de totale onderzoeksgroep (404 kleuters), het aantal kinderen per aantal keer dat het kind het patroon correct verder zette. Zoals blijkt uit de figuur, waren er grote verschillen tussen de kinderen. De totale onderzoeksgroep zette een groeiend patroon gemiddeld 0,9 keer correct verder. 2. Generaliseren van een groeiend patroon Met deze opdracht gaan we na of 4-5-jarigen een groeiend patroon kunnen veralgemenen, dit wil zeggen kunnen namaken met andere materialen. De kinderen krijgen (op papier) een groeiend patroon te zien. Ze krijgen daarnaast ook doosjes met kaartjes met figuren die verschillen van de figuren opgenomen in het groeiend patroon. We vragen aan de kinderen om het patroon na te maken met de figuren in de doosjes. Deze opdracht bevat 6 opgaven, waarvan de groei in het patroon bestaat uit het toevoegen of wegnemen van 1 of 2 elementen. Patroon: Doosjes met kaartjes met andere figuren: pg. 16
17 Deze figuur toont, voor de totale onderzoeksgroep (403 kleuters), het aantal kinderen per aantal keer dat het kind het patroon met andere materialen correct namaakte. Zoals blijkt uit de figuur, waren er grote verschillen tussen de kinderen. De totale onderzoeksgroep maakte een groeiend patroon gemiddeld 2,6 keer correct na met andere materialen. pg. 17
18 3. Identificeren van de regel voor groei binnen een groeiend patroon Met deze opdracht gaan we na of 4-5-jarigen de regel die de groei binnen een groeiend patroon definieert herkennen. De kinderen krijgen (op papier) een groeiend patroon te zien. Ze krijgen ook doosjes met kaartjes waarop de figuren die deel uitmaken van het patroon staan afgebeeld. De kinderen krijgen de opdracht om goed te kijken naar het patroon. Na 9-12 seconden wordt het patroon uit het zicht van het kind geplaatst. Het kind wordt dan gevraagd om het patroon opnieuw te leggen, gebruik makend van de kaartjes in zijn/haar doosjes. Een kind dat de regel die aan de basis ligt van de groei binnen het patroon heeft herkend, zal dit patroon vlot opnieuw kunnen leggen door deze regel toe te passen. Deze opdracht bevat 6 opgaven, waarvan de regel voor de groei in het patroon bestaat uit het toevoegen of wegnemen van 1 of 2 elementen. Patroon: Doosjes met kaartjes met dezelfde figuren: pg. 18
19 Deze figuur toont, voor de totale onderzoeksgroep (403 kleuters), het aantal kinderen per aantal keer dat het kind het patroon correct heeft onthouden en nagemaakt. Zoals blijkt uit de figuur, waren er grote verschillen tussen de kinderen. De totale onderzoeksgroep maakte een groeiend patroon gemiddeld 0,8 keer correct uit het hoofd na (regel correct toegepast). pg. 19
Wis & Cº project. Beste schooldirectie, beste leerkracht,
FACULTEIT PSYCHOLOGIE EN PEDAGOGISCHE WETENSCHAPPEN CENTRUM VOOR INSTRUCTIEPSYCHOLOGIE EN TECHNOLOGIE DEKENSTRAAT 2 BUS 3773 BE-3000 LEUVEN KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Wis & Cº project Beste schooldirectie,
Nadere informatie1. Tellen. b. Getalrijen voortzetten Laat de volgende opgaven maken: Maak de rijen af:
1. Tellen a. Akoestisch tellen Laat het kind de telrij vanaf een willekeurig getal (bijvoorbeeld 36) opzeggen. Laat het tien verder tellen: zes-en-dertig, zeven-en-dertig, acht-en-dertig, Doe dit enkele
Nadere informatieIdeeën om spelenderwijs thuis de rekenvaardigheid te stimuleren
Ideeën om spelenderwijs thuis de rekenvaardigheid te stimuleren voor groep 3-4-5 Opgesteld door Marjolein Berkhout rekencoördinator obs Letterland November 2009 Tel en getalrij spelletjes Van klein naar
Nadere informatieJe bewust zijn dat getallen verschillende betekenissen kunnen hebben (hoeveelheidsgetal, volgordegetal,
Doelenlijst 1: GETALLEN onderdeel GETALBEGRIP 21 Passende Perspectieven rekenen Doelenlijst 1: Getallen, onderdeel Getalbegrip Doel: Je bewust zijn dat getallen verschillende betekenissen hebben Je bewust
Nadere informatieLeerlijn en tussendoelen rekenen groep 1 en 2 basisonderwijs* 1
Leerlijn en tussendoelen rekenen groep 1 en 2 basisonderwijs* 1 1. Tellen en getalbegrip 1.1 Kennis van de telrij Telrij opzeggen t/m 5-10 Telrij opzeggen t/m 10 Telrij opzeggen t/m 20 Vanuit verschillende
Nadere informatieAandachtspunten. blok 1, les 3 blok 2, les 3 blok 2, les 6 blok 3, les 3 blok 3, les 6
Aandachtspunten 307 Aandachtspuntenlijst 1, bij blok 1, 2 en 3 1 Verkennen en benoemen van verschillende betekenissen en functies van getallen t/m 1000. Het kind begrijpt nog niet dat er een verband bestaat
Nadere informatieTVE TIEN VRAGEN EXTENSIE LVS - VCLB WISKUNDE Midden 1ste leerjaar INSTRUCTIE BIJ VRAGEN Wiskunde Midden 1 ste leerjaar
TVE TIEN VRAGEN EXTENSIE LVS - VCLB WISKUNDE Midden 1ste leerjaar INSTRUCTIE BIJ VRAGEN Wiskunde Midden 1 ste leerjaar Vraag 1: (pg 64 oefening 2 - Basisboek LVS wiskunde toetsen 2) Het verschil tussen
Nadere informatieGetallen. 1 Doel: getallen plaatsen op de getallenlijn. 2 Doel: getallen invullen op het 60-veld. 3 Doel: 5-structuur aangeven.
1 Getallen Basisstof getallenstructuur t/m 60 Lesdoelen De kinderen: kunnen tellen/doortellen t/m 60; kunnen de getallen in het 60-veld schrijven; kunnen werken met de begrippen 2 en meer en 2 en minder
Nadere informatieRob Bervoets - 3 Balo a 0. Het verhaal achter het spel
0. Het verhaal achter het spel Ik heb de inspiratie voor dit spel gevonden bij een bestaand "vloerspel" waarbij de kinderen in de huid van Aladin kruipen en samen met Yasmine op zoek gaan naar de grot
Nadere informatieKennis van de telrij De kinderen kunnen tellen en terugtellen tot 10 met sprongen van 1 en van 2.
Rekenrijk doelen groep 1 en 2 De kinderen kunnen tellen en terugtellen tot 10 met sprongen van 1 en van 2. Aantallen kunnen tellen De kinderen kunnen kleine aantallen tellen. De kinderen kunnen eenvoudige
Nadere informatieTVE TIEN VRAGEN EXTENSIE LVS - VCLB WISKUNDE Begin 1 ste leerjaar
TVE TIEN VRAGEN EXTENSIE LVS - VCLB WISKUNDE Begin 1 ste leerjaar INSTRUCTIE BIJ VRAGEN Wiskunde Begin 1 ste leerjaar Voor de afname leg je aan iedereen kort de betekenis uit van de tekens =, < en > a.d.h.v.
Nadere informatieT-shirts op een rij. Doel van de les - de telrij opzeggen tot en met 20 - terugtellen vanaf een willekeurig getal in het getallengebied
T-shirts op een rij Leeftijdsgroep Kerndoel 8-12 jaar Deze les levert een bijdrage aan het kerndoel: 2 De leerlingen leren rekenhandelingen uitvoeren voor het functioneren in dagelijkse situaties Leerstofonderdeel
Nadere informatieTussendoelen domein GETALLEN, subdomein Getalbegrip
Tussendoelen domein GETALLEN, subdomein Getalbegrip HELE GETALLEN kan de telrij opzeggen tot ten minste 20. kan vanuit elk getal tot 20 verder tellen en vanuit elk getal onder 10 terugtellen. herkent en
Nadere informatieHardware-eisen MS-DOS 4.0, VGA-kaart, kleurenscherm, muis (actief in DOS), 2 Mb vrije schijfruimte
Ik reken Vak/onderwerp zintuiglijke oefening, rekenen/voorbereidend rekenen Hardware-eisen MS-DOS 4.0, VGA-kaart, kleurenscherm, muis (actief in DOS), 2 Mb vrije schijfruimte Algemeen Oefenprogramma met
Nadere informatieLeerlijnenpakket STAP incl. WIG. Rekenen Rekenen. Datum: 08-05-2014. Schooltype BAO (Regulier) Herkomst Landelijk Periode DL -20 t/m 200
Leerlijnenpakket STAP incl. WIG Schooltype BAO (Regulier) Herkomst Landelijk Periode DL -20 t/m 200 Rekenen Rekenen 1.1 Getallen - Optellen en aftrekken tot 10 - Groep 3 BB/ KB GL + PRO 1.1.1 zegt de telrij
Nadere informatieRekenactiviteiten voor de onderbouw
Rekenactiviteiten voor de onderbouw IJsselgroep Basisschool de Kolkstede 1. bingo 2. duo en trio 3. de hoogste kaart 4. wie het meeste gooit 5. het bakjesspel 6. de buschauffeur 1. Bingo Doel: koppeling
Nadere informatieOpmerking 2: laat de tussenstap aanvankelijk luidop doen, later (als het vlot gaat) in stilte.
MONDELINGE HERHALING REKENEN Luc Cielen De opgaven hieronder staan in een willekeurige volgorde genoteerd. 1 Neem een willekeurig getal. Bijvoorbeeld 37 of 256 enz. Laat elk kind een bepaald getal bijtellen.
Nadere informatieRouteboekje. bij Pluspunt. Groep 4 Blok 1. Van...
Routeboekje bij Pluspunt Groep 4 Blok 1 Van... Groep 4 Blok 1 Les 1 Leerkrachtgebonden KB 4 1 1 Reken uit. Kun je het snel? maken KB 4 1 2 Kleur je antwoorden in maken naar keuze LB 4 2 1 Getallen in de
Nadere informatieRekenfolder o.b.s. Henri Dunant groep 3
Extra informatie blok 1 In groep 1 en 2 hebben de leerlingen al veel ervaring opgedaan met rekenactiviteiten, zoals het ordenen, vergelijken, sorteren, tellen en groeperen. Ook hebben ze kennisgemaakt
Nadere informatieOverig nieuws Hulp ouders bij rekenen deel 3.
Overig nieuws Hulp ouders bij rekenen deel 3. Het rekenonderwijs van tegenwoordig ziet er anders uit dan vroeger. Dat komt omdat er nieuwe inzichten zijn over hoe kinderen het beste leren. Vroeger lag
Nadere informatieUit De Ophaalbrug, werkmateriaal bij de overstap basisonderwijs voortgezet onderwijs, sept. 2003
Uit De Ophaalbrug, werkmateriaal bij de overstap basisonderwijs voortgezet onderwijs, sept. 2003 REKENEN-WISKUNDE VERSLAG Samenstelling De BOVO-kwaliteitsgroep rekenen-wiskunde bestond uit: Sira Kamermans,
Nadere informatieARRANGEMENTKAART REKENEN SO- AFDELING
ARRANGEMENTKAART REKENEN SO- AFDELING Standaarden Rafael Leeftijd 5 6 7 8 9 10 11 12 Gevorderd 25% 5 5 6 6 7 7 8 9 Voldoende 75% 3 3 4 4 5 5 6 6 Minimum 90% 1 2 2 2 2 2 3 3 Arrangementen Rafael Leerjaar
Nadere informatie1 Rekenen met gehele getallen
1 Inhoudsopgave 1 Rekenen met gehele getallen... 1.1 De gehele getallen... 1. Optellen... 1. Opgaven... 1. Aftrekken... 1. Opgaven... 1. Vermenigvuldigen... 1. Opgaven... 1.8 Delen... 9 1.9 Opgaven...9
Nadere informatieReken doe-activiteiten en spelletjes
SBZW 10-4-2016 1 Reken doe-activiteiten en spelletjes Drs. Martin Ooijevaar - Onderwijsadviseur M.ooijevaar@sbzw.nl 0299-783422 @mooijevaar @sbzwtweet SBZW 10-4-2016 2 Start Maak binnen 1 minuut zoveel
Nadere informatieSpellen Rekentuin Optellen Aftrekken Vermenigvuldigen
Spellen Rekentuin Bij alle spellen in de Rekentuin moeten de opgaven binnen een bepaalde tijd opgelost worden. Bij de meeste spellen is dat 20 seconden. Alle spellen bevatten opgaven die variëren van heel
Nadere informatie15 min. 1-4. NL Spelregels 1. 17996_ikleer_naar groep2_guide.indd 1 23-09-15 16:10
4-5 15 min. 1-4 NL Spelregels 1 17996_ikleer_naar groep2_guide.indd 1 23-09-15 16:10 18 Leerzame spellen in 1 doos! Het alfabet leren & samenstellen van woorden 4 kruiswoordplaten, 90 letters en 1 alfabetbord
Nadere informatieOptellen van twee getallen onder de 10
Splitsen tot 0 uit het hoofd 2 Optellen 2 7 6 2 5 3 4 Splitsen tot 20 3 2 8 7 2 6 3 5 4 4 4 3 2 2 9 8 2 7 3 6 4 5 5 4 2 3 0 9 2 8 3 7 4 6 5 5 6 5 2 4 3 3 Bij een aantal iets erbij doen heet optellen. Je
Nadere informatieAnalyse van het hoofdrekenen tot 100 bij Wis en Reken Karel Groenewegen
1 Analyse van het hoofdrekenen tot 100 bij Wis en Reken Karel Groenewegen Inleiding Bij deze analyse van het hoofdrekenen tot 100 binnen de methode Wis en Reken hebben we, gelijk de onderverdeling bij
Nadere informatie7. Getalkaartjes bij de kralenketting
Leeftijdsgroep Kerndoel 7. Getalkaartjes bij de kralenketting 8-12 jaar Deze les levert een bijdrage aan de kerndoelen: 1 De leerlingen leren hoeveelheidbegrippen gebruiken en herkennen 2 De leerlingen
Nadere informatieGenoeg ruimte? In de methodes
Genoeg ruimte? Het berekenen van de oppervlakte van rechthoekige figuren komt in alle methoden voor. Vaak staat in de tekening aangegeven wat de te gebruiken eenheid is, bijvoorbeeld een vierkante meter.
Nadere informatieProtocol Ernstige Reken-Wiskunde problemen en Dyscalculie (samenvatting)
0 Protocol Ernstige Reken-Wiskunde problemen en Dyscalculie (samenvatting) 1 Inhoud Inleiding 2 Onderscheid tussen ernstige reken-wiskunde problemen en dyscalculie 3 Wat wordt verstaan onder dyscalculie
Nadere informatie6.a.1. GESTANDAARDISEERDE MMSE
6.a.1. GESTANDAARDISEERDE MMSE Naam patiënt : Datum invullen : Naam invuller : Ik ga u nu enkele vragen stellen en geef u enkele problemen om op te lossen. Wilt u alstublieft uw best doen om zo goed mogelijke
Nadere informatieWiskunde. Wat en hoe?
Wiskunde Wat en hoe? Inhoud 1 ste leerjaar De getallen correct schrijven Getalbeelden automatiseren Splitsen van getallen Optellen en aftrekken tot 20 2 de leerjaar Getallen omzetten naar MAB De tafels
Nadere informatieDe tiendeligheid van ons getalsysteem
De tiendeligheid van ons getalsysteem Tiendeligheid is het principe dat telkens als je 10 keer iets hebt, je het kan vervangen door iets anders. Vb. 10E = 1T, 10T = 1H, Dat andere is dus telkens 10 keer
Nadere informatieHandleiding voor de afname van de toets wiskunde BW 1.11 (einde eerste leerjaar / begin tweede leerjaar)
www.schoolfeedback.be Handleiding voor de afname van de toets wiskunde BW 1.11 (einde eerste leerjaar / begin tweede leerjaar) Algemene instructies - De toets dient afgenomen te worden bij de ganse klasgroep.
Nadere informatieBLOKMENU BLOKLESSEN. halfslagsymmetrie. 2 De wereld in getallen groep 4 Handleiding Malmberg 's-hertogenbosch. toetsboek. werkboek
BLOKMENU BLOKLESSEN werkboek toetsboek les inhoud domein lesdoel 1 x 2 x doel 1 Eureka De kinderen gaan aan de slag met keerkunst. Dit is kunst die je een halve slag kunt draaien zonder dat je het ziet.
Nadere informatieBrailleStudio. Beschrijving oefeningen
BrailleStudio Beschrijving oefeningen Inhoud Voorbereidend Aanvankelijk Braille... 2 Aanvankelijk Braille... 3 Voorbereidend revalidatiebraille... 4 Revalidatiebraille... 5 Rekenen... 6 groep 3... 6 Voorbereidend
Nadere informatieChecklist Rekenen Groep 3. 1. Tellen tot 20. 2. Getallen splitsen. Hoe kun je zelf het tellen controleren?
Checklist Rekenen Groep 3 1. Tellen tot 20 Als kleuters, in groep 1 en groep 2, zijn de kinderen bezig met de zogenaamde voorbereidende rekenvaardigheid. Onderdelen hiervan zijn ordenen en seriatie. Dit
Nadere informatieMet sprongen vooruit!
Een verkenning in het getallengebied tot 1000 4 6 rekenen en wiskunde & didactiek Met sprongen vooruit! Dr. Julie Menne Menne-instituut, Baarn In dit artikel wordt aan de hand van een aantal opeenvolgende,
Nadere informatieleerjaar WISo wijsen wiskunde onderwijs leerjaar doelenkatern reken- en wiskundemethode voor het lager onderwijs
leerjaar 1 WISo wijsen wiskunde onderwijs leerjaar 1 doelenkatern reken- en wiskundemethode voor het lager onderwijs Voorafgaande toelichting bij doelenkatern, leerjaar 1 leerjaar 1 Beste leerkracht Voor
Nadere informatieLES: Waslijn. BENODIGDHEDEN Per leerling werkblad Stapjes maken (zie p. 5) potlood en gum AFBEELDING SPELLETJE
LES: Waslijn DOEL oefenen van tellen in stappen; bewust worden van het patroon in de getallen van de tafel van 5 (alle getallen eindigen op 5 of 0), de tafel van 10 (alle getallen eindigen op 0), en de
Nadere informatieHet verband tussen numerieke vaardigheden en de ontwikkeling van rekenfeiten Kiran Vanbinst, Pol Ghesquière & Bert De Smedt
Het verband tussen numerieke vaardigheden en de ontwikkeling van rekenfeiten Kiran Vanbinst, Pol Ghesquière & Bert De Smedt Kiran.Vanbinst@ppw.kuleuven.be Elementair rekenen Optellen & aftrekken Kern rekenonderwijs
Nadere informatieLesbrief groep 5/6. Beste ouders,
Lesbrief groep 5/6 Beste ouders, We starten met rekenen, taal en spelling weer met een nieuw blok. Hier dus weer een lesbrief om u op de hoogte te houden over wat uw kind de komende tijd zal leren/oefenen.
Nadere informatieLeerroutes Passende Perspectieven Alles telt groep 5 blok 1
Leerroutes Passende Perspectieven Alles telt groep 5 blok Legenda kleuren Getalbegrip Optellen en aftrekken Vermenigvuldigen en delen Verhoudingen Meten Meten Tijd Meten Geld Meetkunde Verbanden Legenda
Nadere informatietussendoelen: Hoeveelheden & getallen: Koppelen van hoeveelheden aan getallen (tot en met 20) Hoeveelheden d.m.v. getallen (tot en met 20) noteren
Kerndoel: 1. De leerlingen leren hoeveelheidbegrippen gebruiken en herkennen. 1.1. ze leren begrippen toepassen voor het aangeven van aantallen en het uitvoeren van bewerkingen. 1.2. ze leren hoeveelheden
Nadere informatieRID, daar kom je verder mee. Jelle wil net als zijn vriendjes naar de havo. Dyscalculie houdt hem niet tegen. Dyscalculiebehandeling
RID, daar kom je verder mee Jelle wil net als zijn vriendjes naar de havo. Dyscalculie houdt hem niet tegen. Dyscalculiebehandeling Waarom het RID? Wat is dyscalculie? Een gestructureerde aanpak Ruim 25
Nadere informatieOntwikkelschema Rekenen Groep 1
Ontwikkelschema Rekenen Groep 1 Getallen tellen Kent de namen van de cijfers (in liedjes en boekjes) Kan tot 10 tellen hoeveelheden Kan met vinger aanwijzen hoeveel die telt Kan aanwijzen wat minder/meer/meest
Nadere informatieUitgeverij Schoolsupport
[49] Tellen, 2009, Niveau **, Getallen Hieronder zie je een volledig dominospel van 28 stenen. Hoeveel ogen (stippen) staan er in totaal op alle domino-stenen tezamen? TIP: Tel eerst eens hoevaak elk aantal
Nadere informatieVoorbereidend Cijferend rekenen Informatie voor ouders van leerlingen in groep 3 t/m 8
nummer 2 bijgesteld in nov. 2013 Voorbereidend Cijferend rekenen Informatie voor ouders van leerlingen in groep 3 t/m 8 Hoe cijferend rekenen wordt aangeleerd Deze uitgave van t Hinkelpad gaat over het
Nadere informatieKan dit altijd zo? computational thinking in elke rekenwiskundeles
28 21e-eeuwse vaardigheden Kan dit altijd zo? computational thinking in elke rekenwiskundeles Tot de 21 e eeuwse vaardigheden wordt ook computational thinking gerekend. Een term waar niet zomaar een eenvoudige
Nadere informatieAandachtspunten. Aandachtspuntenlijst 3, bij blok 7, 8 en 9. Specifieke aandachtspunten/observaties. Leerinhoud/ Observatie
Aandachtspunten 291 Aandachtspuntenlijst 3, bij blok 7, 8 en 9 1 Doortellen en terugtellen onder 100. Het kind vergeet steeds getallen. Het kind hapert bij bepaalde getallen. Het kind heeft moeite met
Nadere informatieLeerlijnen groep 3 Wereld in Getallen
Leerlijnen groep 3 Wereld in Getallen 1 2 3 4 REKENEN Boek 3a: Blok 1 - week 1 - tellen van hoeveelheden tot - introductie van de getallenlijn tot en met - tellen t/m (ook rangtelwoorden) - erbij- en erafsituaties
Nadere informatieVerbeter het automatiseren van rekenen met 10 minuten per dag
Verbeter het automatiseren van rekenen met 10 minuten per dag In dit artikel zal ik je uitleggen wat automatiseren is, hoe je kind dit leert op school, waarom automatiseren zo belangrijk is en ik geef
Nadere informatieoefenbundel voor het derde leerjaar
oefenbundel voor het derde leerjaar leerinhoud aard bron getallen tot 1 000 inoefenen Rekensprong Plus 3 Map van Wibbel, inoefenen, automatiseren en toepassingen hoofdrekenen: optellen en aftrekken tot
Nadere informatieLeerlijnen groep 4 Wereld in Getallen
Leerlijnen groep 4 Wereld in Getallen 1 REKENEN Boek 4a: Blok 1 - week 1 - optellen en aftrekken t/m 10 (3 getallen, 4 sommen) 5 + 4 = / 4 + 5 = 9 5 = / 9 4 = - getallen tot 100 Telrij oefenen met kralenstang
Nadere informatieSpeels oefenen. Relaties tussen vermenigvuldigsommen. Vermenigvuldigen
Speels oefenen Relaties tussen vermenigvuldigsommen Vermenigvuldigen Speels oefenen Relaties tussen vermenigvuldigsommen Auteur Els van Herpen www.fi.uu.nl/speciaalrekenen Freudenthal Instituut, Utrecht
Nadere informatieTussendoelen rekenen-wiskunde voor eind groep 3
Domein GETALLEN, subdomein Getalbegrip beheerst de doelen van groep 2, ook op het niveau van groep 3 en HELE GETALLEN kan de telrij opzeggen tot ten minste 100 en kan vanuit elk getal verder tellen en
Nadere informatiePassende perspectieven met Maatwerk rekenen
Maatwerk rekenen Passende perspectieven MALMBERG Passende perspectieven met Maatwerk rekenen Jiska van Hall en Bronja Versteeg 2013/2014 Malmberg, s-hertogenbosch blz. 1 van 117 Maatwerk rekenen Passende
Nadere informatiePassende Perspectieven. Bij Rekenrijk 3 e editie
Passende Perspectieven Bij Rekenrijk 3 e editie 0 Dit document is de beschrijving van de Passende perspectieven Rekenen leerroutes van de SLO binnen de methode Rekenrijk 3 e editie. De uitwerking betreft
Nadere informatieStart u met zwiso in verschillende leerjaren tegelijkertijd?
Start u met zwiso in verschillende leerjaren tegelijkertijd? Start u met zwiso in verschillende leerjaren tegelijkertijd? Geef dan eventueel aan het begin van het schooljaar enkele lessen uit het voorafgaande
Nadere informatieREKENEN. Kerndoel 1: De leerlingen herkennen hoeveelheden en kunnen deze vergelijken. 1.1. Ordeningsbegrippen kennen 1.2. Ordenen van hoeveelheden
REKENEN Kerndoel 1: De leerlingen herkennen hoeveelheden en kunnen deze vergelijken. 1.1. Ordeningsbegrippen kennen 1.2. Ordenen van hoeveelheden Kerndoel 2: De leerlingen kunnen in alledaagse situaties
Nadere informatie9. Aftrekken met de kralenketting
9. Aftrekken met de kralenketting Leeftijdsgroep Kerndoel 8-12 jaar Deze les levert een bijdrage aan de kerndoelen: 1 De leerlingen leren hoeveelheidbegrippen gebruiken en herkennen 2 De leerlingen leren
Nadere informatieGETALLEN Onderdeel: Getalbegrip Doel: Je bewust zijn dat getallen verschillende betekenissen hebben.
Leerroute 3 Jaargroep: 8 GETALLEN Onderdeel: Getalbegrip Doel: Je bewust zijn dat getallen verschillende betekenissen hebben. Je bewust zijn dat getallen verschillende betekenissen kunnen hebben. (hoeveelheidsgetal,
Nadere informatiegroep 3 1ste leerjaar
bestelcode: RKK0 isbn: 90-8660-087 Abimo Uitgeverij rekenkaarten groep ste leerjaar Inhoudsopgave groep ste leerjaar Niveau Kaarten Onderwerp - Tellen tot tien -9 Getallen 5 t/m 0 splitsen 0-0 Optellen
Nadere informatieDyscalculiebehandeling
Dyscalculiebehandeling De weg vrij voor talent Wat is dyscalculie? Werken in je eigen tempo Dyscalculie komt voor bij ongeveer 3 tot 6% van de basisschoolleerlingen. Het kan erfelijk zijn, maar soms komt
Nadere informatieEvaluaties. Milou Visser Iselinge Hogeschool
2012 Evaluaties Milou Visser Iselinge Hogeschool Evaluatie rekenles bingo Aantal leerlingen: 6 leerlingen hebben het spel bingo gespeeld. Groep: 2 Ik startte de les met een inleiding over het spel bingo.
Nadere informatieKerninzicht Matrix (cel) Kerndoel
1 2 In bovenstaande afbeeldingen kunt u zien welke kerninzichten (Oonk, W. et al., 2011) verband houden met de verschillende competenties in Matrix 1 (getalverkenning, optellen, aftrekken, meten en geld)
Nadere informatieDeel A. Breuken vergelijken
Deel A Breuken vergelijken - - 0 Breuken en brokken (). Kleur van elke figuur deel. Doe het zo nauwkeurig mogelijk.. Kleur van elke figuur deel. Doe het telkens anders.. Kleur steeds het deel dat is aangegeven.
Nadere informatieHandleiding voor de afname van de toets wiskunde BW 2.11 (einde tweede leerjaar / begin derde leerjaar)
www.schoolfeedback.be Handleiding voor de afname van de toets wiskunde BW 2.11 (einde tweede leerjaar / begin derde leerjaar) Algemene instructies - De toets dient afgenomen te worden bij de ganse klasgroep.
Nadere informatiePanamaconferentie Verbanden herkennen en begrijpen. verhoudinge n. vermenigvuldigen. optellen. gestructureer d tellen.
domeinkennis rekenen/wiskunde Verbanden herkennen en begrijpen Kern ontwikkeling rekenvaardigheid vergelijken ordenen optellen vermenigvuldigen verhoudinge n manipuleren/veranderen voorstellen tellen gestructureer
Nadere informatieTafels bloemlezing. Inhoud 1
Tafels bloemlezing Leer- en oefenboek 49 bladzijden. Hier zie je de hele pdf, waarin veel geschrapt is, maar waarin je een prima indruk krijgt hoe deze methode is opgebouwd. Dit is een methode die niet
Nadere informatieMACHINES. ... en kralenkettingen. Onderzoeksprogramma Vierkant voor Wiskunde. Wiskundeclubs. Tristan Cranendonk & Joost Langeveld
MACHINES... en kralenkettingen. Onderzoeksprogramma Vierkant voor Wiskunde Wiskundeclubs Tristan Cranendonk & Joost Langeveld Kralenketting machines 1 Uitleg van de gebruikte symbolen: In de kantlijn staan
Nadere informatieOPLOSSINGEN. Koala Vlaamse Wiskunde Olympiade vzw
OPLOSSINGEN Vlaamse Wiskunde Olympiade vzw Juist antwoord Geen antwoord Fout antwoord Wedstrijdduur Rekentoestel 5 punten 1 punt 0 punten 50 minuten niet toegelaten 1. Correct antwoord: E DeneusvandekatvanYousriishetdriehoekje.EnkelkattenCenE
Nadere informatieDe laatste 37 minuten (voor 3 of 4 spelers)
De laatste 37 minuten (voor 3 of 4 spelers) Inleiding Dit spel stelt de laatste 37 minuten van de stad Pompeii voor, die op 24 augustus van het jaar 79 na Christus door de Vesuvius verwoest werd. Red je
Nadere informatieBLOK 1. Toetsdoelen. - Kinderen kunnen een hoeveelheid (t/m 10) synchroon en resultatief tellen.
BLOK 1 - Kinderen kunnen hoeveelheden ordenen met behulp van de begrippen meer, minder en evenveel. - Kinderen kunnen een hoeveelheid (t/m 10) synchroon en resultatief tellen. - Kinderen lezen de dobbelsteenconfiguraties
Nadere informatieDoelenlijst 5: GETALLEN onderdeel KOMMAGETALLEN
Doelenlijst 5: GETALLEN onderdeel KOMMAGETALLEN 45 Passende Perspectieven rekenen Doelenlijst 5: Getallen, onderdeel Kommagetallen Doel: Orde van grootte, uitspraak, schrijfwijze en betekenis van kommagetallen
Nadere informatieoptellen 1 Doel: plaats bepalen op de getallenlijn 2 Doel: optellen met de rekentekens + en 3 Doel: optellen van concreet naar abstract Herhalen
1 Basisstof t/m 10 Lesdoelen De kinderen: kunnen hoeveelheden t/m ; kunnen een optelsom met voorwerpen t/m in de abstracte vorm noteren; kunnen werken met de rekentekens en. Materialen Klassikaal: Per
Nadere informatieGroep 5 Leerroute 3< 1F Leerroute 2= 1F (maatschrift) Leerroute 1 = 1S Periode 1
Groep 5 Leerroute 3< 1F Leerroute 2= 1F (maatschrift) Leerroute 1 = 1S Periode 1 Normgerichte doelen: De kinderen behalen op de methodegebonden toetsen Maatschrift een 60% score. Blok 1: De kinderen kennen/kunnen/beheersen:
Nadere informatieAandachtspunten. blok 9, les 1 blok 9, les 6. blok 7, les 6. blok 9, les 1 Zie punt 1. blok 7, les 1 blok 7, les 6 blok 7, les 8 blok 7, les 11
Aandachtspunten 273 Aandachtspuntenlijst 3, bij blok 7, 8 en 9 aandachtspunten/ observaties 1 Akoestisch tellen: kinderen kunnen telrij opzeggen t/m 100. Het kind vergeet steeds getallen. Het kind hapert
Nadere informatieachtbaan dobbelvierkant abracadabra kattekwaad bedacht Eenvoudig rekenen in een matrix.
Groep 4 achtbaan dobbelvierkant abracadabra kattekwaad bedacht Eenvoudig rekenen in een matrix. Volgorde en plaats van de getallen De antwoorden zijn nooit hoger dan tot 20. de waarde van twee dobbelstenen
Nadere informatieHieronder ziet u per 2 blokken wat er getoetst wordt in groep 4
Hieronder ziet u per 2 blokken wat er getoetst wordt in groep 4 Blok 1A en 2A Telrij, uitspraak en notatie Getallenlijn en getalvolgorde Opbouw getallen tot 100 Sprongen van 1, 2 en 5 tussen 10 en 20 t/m
Nadere informatieLesopbouw: instructie. 1 Start. 2 Instructie. Blok 4 Week 2 Les 1
Blok 4 Week Les 1 40 40 70 80 0 70 0 40 5 1 4 3 33 3 73 4 8 9 7 37 17 57 47 34 4 3 1 17 5 4 5 35 37 43 8 33 57 81 4 55 39 3 4 74 8 4 44 41 31 34 74 4 47 37 Lesinhoud Bewerkingen: aftrekken vanaf een tiental
Nadere informatieHoofdstuk 9: NEGATIEVE GETALLEN
1 H9. Negatieve getallen Hoofdstuk 9: NEGATIEVE GETALLEN 1. Wat moet ik leren? (handboek p. 53 57) 9.1 Getallen onder 0 Het verschil verwoorden tussen positieve en negatieve getallen. Weten dat we 0 zowel
Nadere informatieAandachtspunten. blok 1, les 1 blok 1, les 6 blok 2, les 1 blok 3, les 8. blok 1, les 3 blok 1, les 11 blok 3, les 1
Aandachtspunten 313 Aandachtspuntenlijst 1, bij blok 1, 2 en 3 1 De telrij tot en met en boven 10 000. Het kind kan geen getallen plaatsen op de getallenlijn met steunpunten. Het kind heeft weinig inzicht
Nadere informatieKinderen kunnen optellingen en aftrekkingen aangeboden in een context maken tot en met 20.
Hallo allemaal, Al 5 weken zitten we in groep 4, en wat hebben we al veel geleerd! De eerste tafeltoetsen zijn al gedaan. Heel veel kinderen hadden goed thuis geoefend, super! In de klas besteden we veel
Nadere informatieMijn project noemt Het Wari-spel. De doelgroep van mijn programma is iedereen die houdt van strategische spelen.
Voorstel project Mijn project noemt Het Wari-spel. De doelgroep van mijn programma is iedereen die houdt van strategische spelen. Het doel van mijn project is de spelers een ontspannende, plezierige en
Nadere informatieTussendoelen rekenen-wiskunde voor eind groep 5
Domein GETALLEN, subdomein Getalbegrip beheerst de doelen van groep 2 t/m 4, ook op het niveau van groep 5 en HELE GETALLEN kan willekeurige delen van de telrij tot ten minste 1000 opzeggen en vanuit elk
Nadere informatieROL, SCHUIF EN BEDEK. MEER DOBBELSTEENWERKBLADEN? Kijk op heutinkvoorthuis.nl AANTAL SPELERS: 2-4
ROL, SCHUIF EN BEDEK AANTAL SPELERS: - JE HEBT NODIG: dobbelstenen in verschillende kleuren, fiches of iets om de plaatjes mee af te dekken. Eventueel een kookwekker. SPELREGELS: Rol om de beurt met de
Nadere informatieBeste ouder(s)/verzorger(s),
Beste ouder(s)/verzorger(s), U vraagt zich soms af wat uw kind in groep 1 en 2 leert m.b.t. het vak rekenen. Rekenen is één van de basisvaardigheden die jonge kinderen goed onder de knie moeten krijgen.
Nadere informatieBee-bot lessen Introductie in de klas
Bee-bot lessen Introductie in de klas Doel: leer de kinderen de stapjes van de bee-bot. Leer ze inschatten hoe groot één stapje is. Leer de kinderen dat de bee-bot op zijn plek draait. Ga in de kring zitten.
Nadere informatie1. Hele getallen/ Tellen en getalbegrip. Groep 1 Groep 2 M1 E1 M2 E2. Streefdoelen/ leerlijn Rekenontwikkeling (kleuters)
1. Hele getallen/ Tellen en getalbegrip Groep 1 Groep 2 M1 E1 M2 E2 Omgaan met de telrij Getallen - Oriënteren zich op de telrij tot tenminste 10 - Kunnen de getallenrij tot 10 opzeggen, wijzen niet 1
Nadere informatieWELKOM IN GROEP 4 SCHOOLJAAR Informatieboekje voor ouders OBS DE HAARSCHOOL
WELKOM IN GROEP 4 Informatieboekje voor ouders SCHOOLJAAR 2018-2019 OBS DE HAARSCHOOL De Haarschool: Waar samen leren en creëren een beleving is! 1 VOORWOORD Beste ouders van groep 4, In dit informatieboekje
Nadere informatieLeerlingen concentreren zich op het bouwen van slangen met de juiste lengte. Leerlingen kunnen optellen tot 20 en gebruiken eenvoudige wiskundetaal.
Slang Leerlingen concentreren zich op het bouwen van slangen met de juiste lengte en vragen eventueel elkaar of leerkracht om hulp. Problemen proberen te begrijpen en blijven zoeken naar een oplossing
Nadere informatieMemory tellen/cijferherkenning feest! Rekenmemory thema feest
Memory tellen/cijferherkenning feest! Rekenmemory thema feest Met deze rekenmemory oefen je het tellen en cijferherkenning. De rekenmemory is toegespitst op thema feest! Wat heb je nodig? schaar printer
Nadere informatieAandachtspunten. blok 8, les 3 blok 8, les 11. blok 8, les 3 blok 9, les 6 blok 9, les 11. blok 7, les 3 blok 7, les 8 blok 9, les 6
Aandachtspunten 299 Aandachtspuntenlijst 3, bij blok 7, 8 en 9 1 De telrij tot en met en boven 100 000. plaatsen van getallen op de getallenlijn. Het kind kan zich geen voorstelling maken van een hoeveelheid.
Nadere informatieInhoud kaartenbak groep 8
Inhoud kaartenbak groep 8 1 Getalbegrip 1.1 Ligging van getallen tussen duizendvouden 1.2 Plaatsen van getallen op de getallenlijn 1.3 Telrij t/m 100 000 1.4 Telrij t/m 100 000 1.5 Getallen splitsen en
Nadere informatieGetallen. Onderdeel 1: Optellen en aftrekken. Onderdeel 1 van Getallen sluit aan op de leerlijnen Rekenboog.zml bij de Kerndoelen 1 en 2
Doel document: De leerlijnen Rekenboog.ZML en Leerlijn Rekenen en Wiskunde VSO Arbeidsgericht, welke gekoppeld is aan de methodiek VOx, hanteren beide een eigen indeling. Rekenboog ZML gaat uit van de
Nadere informatieLeerlijnen voor groep 3-8
Leerlijnen voor groep 3-8 Groep 3, eerste half jaar de begrippen meer, minder, evenveel juist toepassen de ontbrekende getallen op de getallenlijn t/m 12 invullen van hoeveelheden t/m 20 groepjes van 5
Nadere informatieoefenbundel voor het eerste leerjaar
oefenbundel voor het eerste leerjaar leerinhoud aard bron getallen tot ordenen optellen en aftrekken tot optellen en aftrekken tot optellen en aftrekken tot optellen en aftrekken tot automatiseren Rekensprong
Nadere informatieMINI MENTAL STATE EXAMINATION (MMSE) (Derix,MMA; Teunisse,S; Hijdra,A; Wens,L; Hofstede,AB; Walstra,GJM; et al.) Aanwijzingen afnemen MMSE
RIJKSINSTITUUT VOOR ZIEKTE- EN INVALIDITEITSVERZEKERING Openbare instelling opgericht bij de wet van 9 augustus 1963 TERVURENLAAN 211 1150 BRUSSEL Dienst voor geneeskundige verzorging MINI MENTAL STATE
Nadere informatie